GATE WAY TO A LBA NIA PORTA PËR NË SHQIPËRI
Contents PĂŤrmbajtja
Welcome to Tirana International Airport Nënë Tereza Mirësevini në Aeroportin Ndërkombëtar të Tiranës Nënë Tereza TIA’s mission Misioni i TIA-s Years 2007–2015 Vitet 2007-2015 Earlier history of the Airport Historia e Aeroportit Facts and figures Fakte dhe shifra Brief introduction to Albania Pak fjalë rreth Shqipërisë Corporate responsibilities Përgjegjësi të korporatës Quality standards Standardet e cilësisë Quality Environment Health & Safety Cilësia, Mjedisi, Shëndeti & Siguria Tirana International Airport becomes Carbon accredited TIA fiton Akreditimin e Karbonit Marketing Marketingu Shopping, eating and relaxing Të blesh dhe të çlodhesh në Aeroport Cargo Transporti i mallrave How to get to the Airport Si mund të shkohet në Aeroport Airlines operating at Tirana International Airport Kompanitë e fluturimit në TIA Map of TIA’s destinations Harta e destinacioneve të TIA-s
4-7 8-9 10-13 14-15 16-19 20-21 22-23 24-25 26-27 28-29 30-31 32-33 34-35 36-37 38 39
Welcome to
Tirana International Airport Nënë Tereza
Situated about 17 kilometres from the country’s capital Tirana International Airport Nënë Tereza is Albania’s most important air transport hub. It connects this south-eastern European country with the continent’s major business centres, and those beyond. Among its many contributions, the Airport is supporting the development of tourism along Albania’s nearly 450-kilometre-long Mediterranean coastline. Following comprehensive modernisation and the construction of an impressive new passenger terminal, the Airport—named after the great humanitarian, the Albanian religious sister Mother Teresa (Nënë Tereza)—is a customer-friendly, safe and secure civil aviation hub. Since 23 April 2005, Tirana International Airport has been privately managed. Within the framework of a BOOT (Build, Own, Operate and Transfer) concession, a new operating company became responsible for running the Airport, with all the rights of an owner, and also for undertaking construction and development. At the end of the concession period, in 2025, the Airport will be transferred back to the Albanian state.
5 Tirana International Airport SHPK (TIA) has set itself the goal of running the country’s international airport in accordance with the highest standards of safety, security and service, creating new flight connections and developing its on-site facilities. During this decisive period, Airport management has been ably supported by the know-how of TIA’s three strong partner owners, who are as follows: • AviAlliance GmbH, is TIA’s strategic investor, providing operational and management expertise. • Deutsche Investitions - und Entwicklungsgesellschaft (DEG), a member of the KfW Banking Group and specialised in the financing of corporate and infrastructure investments in Europe, is contributing with financing experience. • Albanian-American Enterprise Fund (AAEF), an investment company founded by the US administration to support the development of the private sector in Albania, is providing its financial expertise to TIA. These three shareholders own, respectively, 47 per cent, 31.7 per cent and 21.3 per cent of Tirana International Airport SHPK.
I pozicionuar rreth 17 kilometra larg kryeqytetit shqiptar, Aeroporti Ndërkombëtar i Tiranës Nënë Tereza është qendra më e rëndësishme e transportit ajror në vend. Aeroporti lidh këtë vend të Evropës juglindore me qendrat kryesore të biznesit në kontinent dhe përtej tij. Ndër kontributet e veta më të rëndësishme, Aeroporti rendit mbështetjen për zhvillimin e turizmit përgjatë bregdetit mesdhetar prej 450 kilometrash të gjatë të Shqipërisë.
Mirësevini në
Aeroportin Ndërkombëtar të Tiranës Nënë Tereza
Falë proçesit gjithëpërfshirës të modernizimit dhe ndërtimit të një terminali të ri e mbresëlënës për pasagjerët, aeroporti - i cili mban emrin e misionares së njohur shqiptare, Nënë Tereza është tashmë një qendër moderne e transportit ajror, me mjedise të këndshme për pasagjerët dhe me standarde të larta të sigurisë. Që prej 23 prillit të 2005-ës, Tirana International Airport është menaxhuar privatisht. Brenda kornizës së një Marrëveshje Koncesioni të tipit BOOT (Ndërto, Zotëro, Opero, Transfero), një kompani e re me të drejtat e plota të pronarit mori përsipër drejtimin e aeroportit si dhe kryerjen e veprimeve për përmirësimin infrastrukturor dhe të shërbimeve në të. Në fund të periudhës së koncesionit, në vitin 2025, aeroporti do t’i rikthehet shtetit shqiptar.
7 Synimi që kompania Tirana International Airport SHPK (TIA) i ka vënë vetes është që të drejtojë aeroportin e vetëm ndërkombëtar të vendit në përputhje me standardet më të larta të sigurisë dhe të cilësisë së shërbimit, duke ofruar njëkohësisht, linja të reja fluturimesh e duke përmirësuar infrastrukturën e saj të shërbimeve. Gjatë kësaj periudhe zhvillimesh, menaxhimi i aeroportit mbështetet në njohurinë dhe përvojën e tre aksionerëve të TIA-s të cilët janë: • AviAlliance GmbH, është investitori strategjik që ofron ekspertizën e nevojshme të operimit dhe menaxhimit; • Deutsche Investitions - und Entwicklungsgesellschaft (DEG), anëtar i Grupit Bankar KfW i specializuar në financimin e korporatave dhe investimet infrastrukturore në Evropë, kontribuon me përvojën financiare; • Albanian-American Enterprise Fund (AAEF), një kompani investimi e themeluar nga Kongresi Amerikan për të mbështetur zhvillimin e sektorit privat në Shqipëri, i ofron TIA-s ekspertizën financiare. Këto tre aksionerë zotërojnë përkatësisht 47 përqind, 31.7 përqind dhe 21.3 përqind të Tirana International Airport.
8
TIA’s mission The mission of Tirana International Airport is to provide Albania with a prestigious international aviation facility offering efficient, safe and first-class services to both passengers and airlines. For those visiting this country by air, the first and last impression will be of the capital’s wellmanaged Airport.
Misioni i TIA-s Misioni i Tirana International Airport SHPK është t’i ofrojë Shqipërisë një infrastrukturë prestigjioze aviacioni ndërkombëtar me shërbim të sigurtë e të klasit të parë, për pasagjerët dhe kompanitë ajrore. Për ata që do të vizitojnë këtë vend, përshtypja e parë dhe e fundit do të jetë aeroporti i kryeqytetit të tyre i menaxhuar më së miri.
9
Years 2007–2015
On 23 April 2015, Tirana International Airport celebrated ten years of the concession period of the Airport. The event marked the half-way point in the concession agreement. TIA represents a great story for the millions of passengers that have passed through the Airport. In 2005, TIA took over Rinas Airport when it was serving about 600,000 passengers a year, while last year the company served more than 1.8 million passengers. Over these past ten years, the partnership with the Albanian government and third parties has been strengthened and the services at the Airport considerably improved. In March 2007, with the opening of the new passenger terminal, the centrepiece of the work to modernise the Airport was concluded. Prior to this, a new fast road linking it with the capital city was completed. In 2009, in line with the rapid development of passenger traffic, TIA finalised the extension of the terminal (Phase B in the Airport development) creating more facilities for its customers. This important investment programme comprised approximately EUR 70 million. The works were completed by September 2009 and they facilitate TIA’s handling of more than 1.8 million passengers per year.
11 The expansion of the terminal added: • An additional 3,943 m2 of surface area with the height of the façade ranging from 7–13.5 metres • The construction of new baggage handling facilities with a surface area of 890 m², leading to a total size of expansion of 4,833 m². The volume of the building is now 40,000 m³. In addition, upgrades and repairs to the old facilities were undertaken, including conversion of the previous terminal into TIA administration offices, as well as upgrades to the airfield itself. From the moment the Concession Agreement began, TIA has been very successful in fulfilling its obligations in accordance with the Agreement. In 2008, the Company was honoured with receipt of an Albanian Leadership Award, in the category of Private Sector/Business for “offering a new vision for the metropolitan region of Tirana…, an important step towards changing the image of Albania in the eyes of visitors and of foreign tourists as an open, stable and dynamic country for domestic and foreign investments.” All of the developments taking place at the Airport are being implemented very carefully, ensuring that the environment and social development of the residential areas around the Airport are considered in all decisions that are taken.
Më 23 Prill 2015, Tirana International Airport festpi 10-vjetori i Koncesionit të Aeroportit. Aeroporti Ndërkombëtar i Tiranës është një histori e suksesshme biznesi, por mbi të gjitha një histori e mrekullueshme për miliona pasagjerë që kanë kaluar këto vite përmes portave të Rinasit. Dhjetë vite më parë Aeroporti i shërbente rreth 600.000 pasagjerëve ndërsa sot ky numër është trefishuar. Gjatë këtyre 10 viteve, TIA ka krijuar me qeverinë shqiptare dhe palët e treta një partneritet të fortë duke përmirësuar ndjeshëm shërbimin e Aeroportit.
Vitet 2007-2015
Në mars 2007, me inaugurimin e terminalit të ri të pasagjerëve, u shënua përfundimi i pjesës kryesore të punës për të modernizuar Aeroportin. Pak kohë më parë ishte përfunduar dhe rruga e re e cila e lidhte atë me kryeqytetin. Në vitin 2009, për t’iu përgjigjur rritjes së shpejtë të trafikut të pasagjerëve, TIA finalizoi zgjerimin e terminalit (Faza B në zhvillimin e Aeroportit) duke krijuar kështu më shumë facilitete për klientët e saj. Kjo platformë investimesh mjaft të rëndësishme arriti afërsisht 70 milionë Euro. Punimet, të cilat lehtësojnë përballimin e një fluksi vjetor prej 1.8 milionë pasagjerësh, përfunduan në shtator të vitit 2009.
13 Zgjerimi i terminalit shtoi: • Një sipërfaqe prej 3,943 m², lartësia e fasadës varion nga 7 deri në 13.5 metra. • Pajisjet e transportit të bagazheve me një sipërfaqe prej 890 m², e cila çon sipërfaqen e përgjithshme të ndërtimit në 4,833 m². Volumi i objektit është tashmë 40,000 m³. Gjithashtu, janë ndërmarrë punime përmirësuese dhe riparime në facilitetet e vjetra përfshirë shndërrimin e mjediseve të terminalit të vjetër në zyra për administratën e TIA-s si dhe përmirësime në pistë. Që prej fillimit të Marrëveshjes së Koncesionit, TIA ka qenë tejet e suksesshme në përmbushjen e detyrimeve të veta në përputhje me marrëveshjen. Në vitin 2008, Kompania u nderua me çmimin “Lidershipi Shqiptar” në rangun e bizneseve të sektorit privat për “ofrimin e një vizioni të ri mbi Tiranën si metropol... “, një hap shumë i rëndësishëm ky drejt ndryshimit të imazhit të Shqipërisë në sytë e vizitorëve apo turistëve të huaj, duke e bërë atë të duket një vend i hapur, i qëndrueshëm dhe dinamik kundrejt investimeve vendase apo të huaja. Të gjitha zhvillimet që ndodhin në Aeroport bëhen me kujdes të veçantë për të siguruar që mjedisi dhe zhvillimi social i zonës përreth aeroportit të jenë në qendër të vëmendjes gjatë marrjes së çdo vendimi në TIA.
14 Earlier history of the Airport Tirana Airport was constructed between 1955 and 1957 and operated initially under the name Rinas Airport. Up until the fall of the communist regime at the beginning of the 1990s the traffic through Rinas Airport was very limited. With the opening up of the country to the rest of the world, accompanied by a large exodus of Albanian citizens to live and work abroad, the number of passengers increased substantially. Facing a pressing need for upgrading and expanding the Airport, the Albanian government issued an invitation to international investors to undertake construction of a new terminal and other facilities and also to assume responsibility for operations. An international bidding procedure was initiated, and won by the consortium of Tirana Airport Partners (now the management company Tirana International Airport SHPK), and on 23 April 2005, the new Company took over the management of the Airport. Since then, Tirana International Airport NĂŤnĂŤ Tereza has changed radically. All the facilities have been modernised and a new passenger terminal erected, so that international standards are now the norm in terms of service, infrastructure and respect for environment and social development.
Aeroporti i Tiranës u ndërtua në vitet 1955 – 1957 dhe fillimisht nisi funksionimin nën emrin Aeroporti i Rinasit. Deri në rënien e regjimit komunist, në fillim të viteve 90-të, trafiku në këtë aeroport ishte tejet i kufizuar. Me hapjen e vendit ndaj botës, që u shoqërua me eksodin masiv të qytetarëve shqiptarë për të punuar e jetuar jashtë vendit, frekuentimi i aeroportit u rrit ndjeshëm. E përballur me nevojën e vazhdueshme për të përmirësuar dhe zgjeruar aeroportin, Qeveria e Shqipërisë lëshoi një ftesë për investitorët ndërkombëtarë që ishin të interesuar të ndërmerrnin ndërtimin e një terminali të ri dhe mjediseve të tjera, si dhe të merrnin përgjegjësi për
funksionimin e aeroportit. Për këtë qëllim u organizua një tender, i cili u fitua nga konsorciumi Tirana Airport Partners (tashmë shndërruar në kompaninë e menaxhimit Tirana International Airport SHPK). Kjo kompani mori në dorë menaxhimin e aeroportit më 23 prill 2005. Që nga kjo datë, Aeroporti Ndërkombëtar i Tiranës Nënë Tereza ka qenë objekt i ndryshimeve rrënjësore. Çdo mjedis është modernizuar si dhe është ngritur një terminal i ri pasagjerësh. Tashmë, në aeroport
përmbushen standardet më të larta ndërkombëtare në terma të shërbimit, infrastrukturës dhe kujdesit për mjedisin e zhvillimet sociale në zonën përreth.
Historia e Aeroportit
Facts and figures Fakte dhe shifra
17 Technical Data / Të Dhëna Teknike Built Ndërtimi
1957
Location Vendndodhja
17 kilometres outside Tirana at Rinas 17 kilometra nga Tirana, Rinas
IATA Airport Code Kodi Aeroportual i IATA
TIA
ICAO Airport Code Kodi Aeroportual i ICAO
LATI
Runway Length Gjatësia e Pistës
2,750 metres / metra
Runway Width Gjerësia e Pistës
45 metres / metra
Runway Orientation Orientimi i Pistës
176 / 356 (18/36)
ICAO Category Kategoria e ICAO
I
ICAO Fire and Rescue Coverage Forcat e Mbrojtjes nga Zjarri dhe të Shpëtimit ICAO
VII
Geographical Coordinates Kordinata Gjeografike
41.414742 N, 19.720561 E
18 Traffic Data / Të Dhëna të Trafikut
2005
2006
Passengers Numri i Pasagjerëve
785,000
906,103
Aircraft Movements Lëvizjet e Trafikut Ajror
15,400
15,856
Cargo (in tons) Kargo (në ton)
2,000
2,435
Number of airport company employees (approx.) Numri i punonjësve të Aeroportit (afërsisht.)
200
230
Number of people employed by all other companies at the airport (approx.) Numri i personave të punësuar nga të gjitha kompanitë e tjera në Aeroport (afërsisht.)
560
700
Total number of employees (approx.) Numri total i punonjësve (afërsisht.)
760
930
19 2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
1,105,770
1,267,041
1,394,688
1,536,822
1,817,073
1,665,331
1,757,342
1,810,305
18,258
19,194
20,064
20,768
22,988
20,528
19,942
17,928
3,832
2,497
2,265
2,355
2,656
1,875
2,164
2,324
250
280
280
350
350
284
275
275
700
700
700
700
700
700
700
700
950
980
980
1,050
1,050
984
975
975
20
Albania is located at the heart of the Mediterranean with a coastline that extends along the Adriatic and Ionian Seas. The country is one of the most interesting tourism destinations in Europe. So far explored by very few foreigners, Albania is an exciting place to visit. The ever increasing number of visitors can find here an inspiring blend of civilisations and cultures that make a trip here a rewarding experience.
Brief introduction to Albania
The country is beautiful, with a mostly sandy coastline stretching along the Adriatic, from the Montenegrin border south to the Bay of Vlora. From here southwards the coast is rugged, with rocky coves characteristic of a narrow coastal strip that sits against a dramatic backdrop of tall rugged mountains. Albania’s numerous mountains and rivers offer many possibilities for sports tourism with many outdoor activities parasailing, climbing, hiking, canoeing, cycling, horse-riding, swimming, diving - as well as for simply enjoying the beauty of nature. The country’s history and culture is fascinating. Several Albanian cities retain an appearance that has changed little over many generations and conserve in their midst remains dating back more than two millennia. Albania’s numerous archaeological sites make the country very attractive for special interest tourism.
Shqipëria është e pozicionuar në zemër të mesdheut me një vijë bregdetare e cila shtrihet përgjatë detit Adriatik dhe detit Jon. Ajo është një ndër destinacionet më tërheqëse në Evropë. Deri më tani, e vizituar nga pak të huaj, Shqipëria është një destinacion mjaft interesant. Numri gjithmonë në rritje i vizitorëve po sjell një frymë të re civilizimi dhe kulture që e bën udhëtimin drejt këtij vendi një eksperiencë të çmuar. Është një vend i bukur me një vijë bregdetare kryesisht ranore e cila shtrihet përgjatë Adriatikut nga Mali i Zi deri në gjirin e Vlorës. Prej këtu e më tej, në drejtim të jugut, shtrihet bregdeti shkëmbor i krijuar prej zbritjes së thiktë në det të maleve të larta që mbizotërojnë në atë zonë. Malet dhe lumenjtë e shumtë të Shqipërisë ofrojnë mundësi të ndryshme për turizëm sportiv, me shumë lloje sportesh si lundrim me parashutë (parasailing), ngjitje, ecje, lundrim me kanoe, kalërim, not, zhytje, përkrah mundësisë për shijimin e një natyre të mrekullueshme. Historia dhe kultura e vendit është magjepsëse. Disa qytete shqiptare ruajnë një paraqitje që ka ndryshuar pak me kalimin e shumë brezave dhe ruajnë në gjirin e vet zbulime arkeologjike që shkojnë prapa në histori për më shumë se 2 shekuj. Vendzbulime të shumta arkeologjike e bëjnë Shqipërinë tejet të përshtatshme për turizëm të interesave të veçanta.
Pak fjalë rreth Shqipërisë
22 Corporate Responsibilities TIA encourages individual action and a shared responsibility towards the environment. The Company has taken as one of its main duties the raising of the awareness of local communities near to the Airport and beyond, as well as of staff, of the importance of caring for the environment. The Airport offers high standards of facilities, safety, security and comfort that target customer satisfaction. This goal is achieved with the Airport operating with the least possible impact on the environment and local communities, and maintaining a healthy and safe working environment for its staff. Improvements are continuously introduced in the areas of waste management through the effective implementation of waste recycling and the instructing and training of TIA and thirdparty maintenance staff. Continuous monitoring is another area where emphasis is placed. In this context, the Company undertakes regular checks of, among other things, water consumption, potable and waste water monitoring, and monitoring of noise and noise zones. The Company’s policy is to support the nearby communities and to set an example by saving electricity and water and buying products that carry environmental labels and use less packaging for the sake of the environment. This was our promise. And we are keeping it!
TIA nxit ndërgjegjësimin individual dhe ndarje të përgjegjësive përsa i përket mjedisit. Një nga detyrat kryesore të kompanisë është rritja e ndërgjegjësimit të komuniteteve vendase pranë Aeroportit dhe më tej si edhe të stafit mbi rëndësinë e kujdesit ndaj mjedisit. Aeroporti ofron standarde të larta të facilititeteve, sigurisë dhe komoditetit të cilat kanë synim të kënaqin klientët. Aeroporti e ka arritur këtë duke operuar me impaktin me të vogel në mjedis dhe komunitetet lokale si dhe duke siguruar një mjedis pune të shëndetshëm dhe të sigurt për stafin e tij. Përmirësimet prezantohen në mënyrë të vazhdueshme në fushat e menaxhimit të mbetjeve nëpërmjet implementimit efikas të riciklimit të mbetjeve si dhe udhëzimit dhe trajnimit të stafit të mirëmbajtjes së TIA-s dhe palëve të treta. Gjithashtu, një vëmendje e veçantë i kushtohet dhe monitorimit të vazhdueshëm. Në këtë kontekst, Kompania ndërmerr kontrolle të zakonshme, ndërmjet të tjerash, konsumi i ujit, monitorimi i ujit të pijshëm dhe ujrave të zeza si dhe monitorimi i zhurmës dhe zonave të zhurmës. Politika e kompanisë është të mbështesë komunitetet përreth duke u bërë shembull në kursimin e energjisë dhe ujit si dhe duke blerë
produkte të cilat mbajnë etiketat e kujdesit ndaj mjedisit dhe të cilat përdorin më pak paketime për hir të mjedisit. Ky ishte premtimi jonë dhe ne po e mbajmë atë!
Përgjegjësi të Korporatës
24
Tirana International Airport has designed a Quality Policy, aiming at fulfilling top international standards of facilities, safety, security and comfort, and in doing so is showing its attentiveness to the satisfaction of both passengers and airlines, as well as other Airport users.
Quality standards
TIA ensures that its facilities, equipment and staff are available round the clock in order to operate the Airport efficiently and to demonstrate its proven ability to provide a service that consistently meets customer requirements. At TIA our clients will find access facilities for people with special needs and within the terminal there is a health centre open 24 hours a day for the emergency needs of passengers. TIA undertakes regular customer surveys in order to assess the level of customer satisfaction with the services provided. In the opinion of its customers, TIA offers very high standards and quality of services. In particular, ease of access, the quality of service facilities, security inspection and pre-flight services are rated very highly by customers, irrespective of nationality or the time of day the Airport is being used.
25 Aeroporti Ndërkombëtar i Tiranës ka hartuar një Politikë të Cilësisë që synon përmbushjen e standardeve më të larta ndërkombëtare në infrastrukturë, siguri dhe komoditet, e që përqëndrohet në kënaqësinë e pasagjerëve, kompanive të fluturimit si dhe të përdoruesve të tjerë. TIA siguron që mjediset, pajisjet dhe stafi të jenë në dispozicion gjatë gjithë kohës për të menaxhuar aeroportin dhe për të treguar aftësitë e tij në ofrimin në mënyrë të pandërprerë të shërbimeve që përmbushin nevojat dhe pritshmëritë e klientëve. Në TIA klientët do të gjejnë lehtësirat e duhura për njerëzit me nevoja të veçanta, ndërkohë që brenda terminalit ndodhet një qendër shëndetësore, që kujdeset për çdo urgjencë shëndetësore të pasagjerëve gjatë 24 orëve. TIA kryen rregullisht studime për të vlerësuar standardet e performancës, me përdoruesit e aeroportit dhe me klientët për të vlerësuar se sa të kënaqur mbeten ata prej shërbimeve të ofruara, si dhe për të parë respektimin e standardeve të cilësisë në terma të lehtësirave, sigurisë dhe komoditetit në aeroport. Duke u bazuar në këto lehtësira të ofruara nga TIA dhe në opinionin e klientëve tanë, pa marrë parasysh shtetësinë e tyre apo kohën në të cilën përdorin aeroportin, të gjithë treguesit konfirmojnë se TIA ofron një cilësi shumë të mirë shërbimesh ku ndër të parat janë renditur lehtësia e aksesit, cilësia e shërbimit, kontrolli i sigurisë si dhe shërbimet në aeroport.
Standardet e cilësisë
26
Since 2006, TIA has been implementing an Environmental and Quality Management System, oriented to ISO standards 14001:2004 and 9001:2000. This system includes the Airport’s monitoring of air, wastewater and potable water quality, as well as noise levels. All indicators confirm that TIA is complying fully with Albanian, European Union and World Health Organisation standards. TIA is the first private company in Albania to have its own wastewater treatment plant. Also, after the opening of the new passenger terminal in 2007, the Company began implementing modern waste management concepts. The new terminal provides passengers and Airport users with a system of recyclable and non-recyclable waste bins in various locations. Committed also to social initiatives, the Airport, in close cooperation with local authorities and residents, has initiated and been contributing towards important local development projects. TIA is also hosting environment awareness raising activities with guided tours of the Concession Area.
Quality Environment Health & Safety
Tirana International Airport (TIA) has established a new policy on energy, and this is not about always costs reduction. It is a way to bring people together and raise awareness about improving energy efficiency, energy saving and carbon reduction, based upon corporate responsibility and client satisfaction. TIA’s energy management is key towards sustainable development. TIA has clear objectives and has undertaken real projects in infrastructure improvements for the optimisation of the use of energy. This is a continuing process and common efforts with all the parties involved.
Cilësia, Mjedisi, Shëndeti & Siguria Duke filluar nga viti 2006, TIA është duke zbatuar dhe mirëmbajtur një Sistem të Menaxhimit të Mjedisit (SMM) i orientuar ndaj standardeve ISO 14001:2004 dhe 9001:2000. Ky sistem përfshin monitorimin e ajrit, ujrave të zeza, cilësinë e ujit të pijshëm si dhe nivelet e zhurmës. Të gjithë treguesit konfirmojnë që TIA zbaton në mënyrën e duhur standardet Shqiptare, ato të Bashkimit Europian dhe të Organizatës Botërore të Shëndetit. TIA është kompania e parë private në Shqipëri e cila ka instaluar impjantin e saj të trajtimit të ujrave të zeza. Gjithashtu, pas hapjes së terminalit të ri të pasagjerëve në vitin 2007, Kompania filloi të implementonte koncepte moderne të menaxhimit të mbetjeve. Terminali i ri i ofron pasagjerëve dhe përdoruesve të Aeroportit një sistem konteinerësh të mbetjeve të riciklueshme dhe atyre të pariciklueshme në ambjente të ndryshme. I angazhuar gjithashtu në ndërmarrjen e iniciativave shoqërore, Aeroporti në bashkëpunim të ngushtë me autoritetet lokale dhe rezidentët, ka iniciuar dhe kontribuon në projekte të rëndësishme të zhvillimit të vendit. TIA, gjithashtu po ndërmerr aktivitete për ndërgjegjësimin mbi mjedisin me vizita të monitoruara në Zonën e Koncesionit. TIA ka themeluar një politikë të re të energjisë e cila nuk bazohet vetëm në uljen e shpenzimeve. Është një
mënyrë për të sjellë njerëzit së bashku dhe për të rritur ndërgjegjësimin në lidhje me përmirësimin e efikasitetit të energjisë, ruajtjen e energjisë si dhe zvogëlimin e karbonit bazuar në përgjegjësi të korporatës dhe kënaqësinë e klientit. Menaxhimi i energjisë nga TIA është faktor kyç drejt zhvillimit të qëndrueshëm. TIA ka objektiva të qarta dhe ka ndërmarrë projekte të vërteta në përmirësimin e infrastrukturës me qëllim optimizimin e përdorimit të energjisë. Ky është një proçes i vazhdueshëm në bashkëpunim me të gjitha palët e përfshira.
28
In January 2013, TIA became carbon accredited at the Mapping level. In May 2015, the company was accredited at the Optimisation Level, a great day for the company. Airport carbon accreditation is a certification for carbon management of airports. The programme evaluates the efforts of airports to manage and reduce their carbon emissions, with four levels of award, namely Mapping, Reduction, Optimisation and Neutrality.
Tirana International Airport pledged to reduce carbon emissions
As part of its Carbon Management Plan, TIA recently upgraded its accreditation from level 1 Mapping to level 2 Reduction based on the carbon/ energy reduction targets. All TIA’s staff has contributed in the fulfilment of this great achievement in response to the challenge of Climate Change. Energy efficiency, energy savings and reduction of carbon emissions already play a major role in TIA’s development and business strategy. Provision of resources and information, and the involvement of management and employees, all of whom are required to achieve these objectives, is another important aspect of the Company’s Energy Policy.
Në janar të vitit 2013, TIA u akreditua në nivelin e parë në lidhje me emetimin e sasisë së karbonit. Ndërsa në Maj 2015 u akreditua nga Këshilli i Aeroporteve të Europës me Nivelin e Dytë të Emetimit të Karbonit, një datë e shënuar për kompaninë. Akreditimi për nivelet e karbonit është certifikim për menaxhimin e karbonit nga aeroportet. Programi vlerëson përpjekjet e aeroporteve për të menaxhuar dhe për të reduktuar emetimet e tyre të karbonit, në katër nivele, Niveli i Përcaktimit, Reduktimit, Optimizimit dhe Neutralizimit. Si pjesë e Planit të Menaxhimit të Dioksidit të Karbonit, TIA përmirësoi nivelin e akreditimit nga Niveli 1 i përcaktimit të gjurmës së karbonit në Nivelin 2 të reduktimit te kësaj gjurme bazuar në objektivat e reduktimit të energjisë së dioksidit të karbonit. Gjithë stafi i TIA-s ka kontribuar në përmbushjen të kësaj arritjeje të madhe si përgjigje ndaj ndryshimeve klimatike.
Efikasiteti i energjisë, kursimi i energjisë dhe reduktimet e emetimeve të karbonit tashmë luajnë një rol të madh në zhvillimin e TIA-s dhe strategjisë së biznesit. Sigurimi i burimeve dhe informacionit, si dhe përfshirja e stafit drejtues dhe e punonjësve, të domosdoshëm në arritjen e këtyre objektivave, përbën një tjetër aspekt të rëndësishëm të Politikës së Energjisë së TIA-s.
TIA fiton Akreditimin e Karbonit në Nivelin e Parë dhe të Dytë
30 Marketing
TIA has adopted a policy of incentives for airlines to launch new routes to and from Tirana and to increase the number of destinations and frequency of flights. The strong traffic development shows that this policy is being very successful. Other qualities that make TIA an attractive destination for airlines include the following: • Flexibility of Airport slot allocation. TIA, in cooperation with the General Directorate of Civil Aviation of Albania, offers flexibility in slot allocation. • 24-hour operations. The Airport offers 24-hour operations, 7 days a week. • Excellence in service provision. Our teams are coordinated perfectly to maximise efficiency and flexibility. Short turn-around times, rapid baggage delivery and well-trained personnel are just a few of the expectations that an airline demands and that TIA offers. TIA’s Airline Incentive Policy is a marketing instrument that is boosting traffic development at the Airport.
Marketingu
TIA ka adoptuar një politikë që synon nxitjen e kompanive për të hapur linja të reja të fluturimit nga dhe drejt Tiranës. Ritmet e shpejta të rritjes tregojnë se deri më tani TIA ka qenë e suksesshme në këto përpjekje. Disa ndër cilësitë që e bëjnë TIA-n një vendmbërritje tërheqëse për kompanitë ajrore janë: • Fleksibiliteti. TIA në bashkëpunim me Drejtorinë e Përgjithshme të Aviacionit Civil ofron fleksibilitet të lartë në dhënien e orareve; • Orari i operimeve. TIA funksionon 24 orë gjatë 7 ditëve të javës • Shërbim i shkëlqyer. Ekipet tona janë të organizuar në mënyrë perfekte për të maksimizuar efektivitetin dhe fleksibilitetin. Ne ofrojmë kohë të shkurtër përgatitje për fluturimet në kthim, shpërndarje të shpejtë bagazhesh, dhe personel të trajnuar mire të cilat janë disa nga kërkesat e shoqërive ajrore që TIA i përmbush. Politika nxitëse për kompanitë ajrore e TIA-s, është një instrument marketingu që stimulon zhvillimin e trafikut në aeroport.
32
All retail and gastronomy outlets at Tirana International Airport offer passengers, staff and visitors a range of international brands in a pleasant environment with unique design and top-class service. A range of shops—Adrion, Gjikondi, Buy Albania, Memories & Gifts, Premium Watches & Jewellery, and Nununa—invite everyone to treat themselves or surprise their loved ones with traditional souvenirs and jewellery, watches and sunglasses, latest fashion articles and accessories, books and Albanian food products. Vodafone and Albtelecom point-of-sale showrooms welcome passengers and visitors to the latest in telecommunications products and services. Albania Duty Free offers passengers the opportunity for convenient shopping while travelling.
Pascucci Bar, Coli’s Bar and Segafredo are excellent meeting points for a rendezvous in a trendy and cosy atmosphere. Bar restaurant Piazza is well known for its hospitality and daily variety of freshly cooked dishes, specialising in Albania’s delicious cuisine. The Italian grocery Conad invites all passengers prior to check-in to browse through the store and see the wide range of products on offer, including popular first aid items, wine and pastries.
Shopping, eating and relaxing
The physical commercial presence at the Airport is complemented by on-line promotion of an outstanding location.
Të blesh dhe të çlodhesh në Aeroport Të gjitha dyqanet, baret dhe restorantet në Tirana International Airport iu ofrojnë pasagjerëve, stafit dhe vizitorëve një gamë të gjerë të markave ndërkombëtare në një mjedis të këndshëm, të veçantë dhe shërbim të cilësisë së lartë. Një sërë dyqanesh si Adrion, Gjikondi, Buy Albania, Memories & Gifts, Premium Watches & Jewellery dhe Nununa ftojnë për të blerë diçka të këndshme apo për t’i bërë ndonjë dhuratë të dashurve tuaj me suvenire dhe bizhuteri tradicionale, ora dhe syze dielli, produktet më të fundit të modës si dhe aksesorë, libra dhe produkte ushqimore vendase. Dyqanet Vodafone dhe Albtelecom mirëpresin pasagjerët dhe vizitorët për të parë nga afër apo blerë pajisjet dhe shërbimet më të fundit të elektronikës dhe telekomunikacionit. Albania Duty Free iu ofron pasagjerëve mundësine për të blerë me çmime të favorshme ndërsa bëheni gati për të udhëtuar. Baret Pascucci, Coli’s dhe Segafredo janë pika të shkëlqyera takimi në një mjedis tërheqës bashkëkohor. Restoranti Piazza është i mirënjohur për mikpritjen e tij si dhe për shumëllojshmërinë e pjatave të freskëta.
Aty pasagjerët dhe vizitorët mund të shijojnë gatimet e mrekullueshme shqiptare. Supermarketi Italian Conad fton pasagjerët t’i hedhin një sy përpara se të bëjnë check-in me një gamë të gjerë produktesh në ofertë përfshirë sende të ndihmës së shpejtë, verëra dhe ëmbëlsira. Prezenca fizike komerciale në Aeroport shoqërohet me promocionin në faqen zyrtare të një vendi të caktuar.
34
An A310-300 Airbus Freighter operated by Turkish Airlines has been landing regularly at Tirana International Airport since June 2009. This Airbus is dedicated to the shipping of cargo between Turkey, Italy and Albania. Air transport in Albania is competing with other means of transport and so far the market share has been small. However, in the near future, TIA expects further increases in freight figures to be recorded thanks to the Airport’s efficient Cargo Terminal.
Cargo Data on cargo handling include the following: • A new terminal with surface area of 1,021 m2 • Dedicated customs facilities • Top-level security • Access card control system • Automated fire protection system • IT cargo handling system TIA’s geographical position: • 32 km from Durrës port • 17 km from Albania’s capital city, Tirana • At the intersection of roads to northern, southern, western and eastern Albania • Ease of access to Albania’s industry heartland, located in and around Tirana
35 Për herë të parë një avion transportues A 310-300 nën drejtimin e Turkish Airlines i dedikuar vetëm për transport mallrash, mbërriti në Aeroportin Ndërkombëtar të Tiranës duke filluar nga qershori i vitit 2009. Ky avion do të shërbejë për transportin e mallrave midis Turqisë, Italisë dhe Shqipërisë. Duhet konsideruar fakti se transporti ajror i mallrave në Shqipëri është në konkurrim me forma të tjera të transportit dhe pjesa e tij e tregut është relativisht e ulët. Megjithatë, në të ardhmen e afërt pritet rritje e mëtejshme në paraqitjen e këtij shërbimi, falë infrastrukturës tërësisht të përmirësuar dhe zhvilluar të Aeroportit. Tegues të terminalit të transportit të mallrave si më poshtë: • Terminali i ri me një sipërfaqe prej 1,021m² • Shërbim i përkushtuar doganor • Nivel i lartë sigurie • Sistem kontrolli me kartë hyrje • Mbrojtje e automatizuar nga zjarri • Sistem IT manovrimi Pozicioni gjeografik i TIA-s: • 32 km nga porti i Durrësit • 17 km nga kryeqyteti i Shqipërisë, Tirana • Në pikëlidhje mes jugut, veriut, perëndimit dhe lindjes së Shqipërisë • Lehtësisht i arritshëm për industrinë shqiptare të përqëndruar në Tiranë apo rrethinat e saj
Transporti i mallrave
36 How to get to the Airport Tirana International Airport is located 17 kilometres to the north-west of Tirana, the Albanian capital. Rinas Express provides a round-the-clock hourly bus service between the Airport and the capital city. The bus terminal in Tirana is situated in front of the National Museum. A one-way ticket costs 250 Albanian Lek. An easy way to get to the Airport is by taxi. Taxi services are available in every Albanian city and urban area, with the main towns operating a call-service. The Airport taxi service offers top quality service and safety. These taxis can be easily identified by their markings. They are parked in the pickup area at the exit of the new terminal. In the Arrivals area you will find a taxi stand where staff will be pleased to assist you.
Aeroporti Ndërkombëtar i Tiranës ndodhet 17 kilometra në veriperëndim të kryeqytetit shqiptar. Rinas Express, ofron udhëtime të rregullta me autobus, drejt aeroportit dhe në drejtimin e kundërt, çdo një orë. Vendqëndrimi i autobuzit në Tiranë ndodhet përballë Muzeut Kombëtar. Çmimi i biletës për një udhëtim është 250 lek.
Një tjetër mënyrë e lehtë për të udhëtuar drejt aeroportit është me taksi. Shërbimi i taksive mundësohet nga çdo qytet shqiptar e në qytetet kryesore ky shërbim mund të sigurohet përmes telefonit. Shërbimi taxi i aeroportit ofron shërbim dhe siguri të cilësisë së lartë dhe është lehtësisht i dallueshëm nga shenjat përkatëse. Taksitë e aeroportit të vendosura në dalje të terminalit mund të identifikohen lehtë nga simbolet e tyre. Në zonën e mbërritjeve do të gjeni një stendë të shërbimit taksi dhe punonjës që do të jenë të gatshëm t’ju ndihmojnë.
Si mund të shkohet në Aeroport
Airlines operating at Tirana International Airport
Kompanitë e fluturimit në Aeroportin Ndërkombëtar të Tiranës
Adria Airways/JP www.adria.si Tel: +355 4 2272666 Tel: +355 4 2381911
Lufthansa/LH www.lufthansa.com Tel: +355 4 2235028/29 Tel: +355 4 4539925/26
Alitalia/AZ www.alitalia.com Tel: +355 4 2230023 Tel: +355 4 4539919/92
Aegean/A3 www.aegeanair.com Tel: +355 4 2381950
Austrian Airlines/OS www.austrian.com Tel: +355 4 2235028/29 Tel: +355 4 4539925/26 British Airways/BA www.britishairways.com Tel: +421 2 57102020 Tel: +355 4 2381991 Jetairfly/JAF www.jetairfly.com Tel: +32 070220000
Turkish Airlines/TK www.turkishairlines.com Tel: +355 4 2381901 Faks: +355 4 2381972 Pegasus Airlines/PC www.flypgs.com Tel: +90 8502506777 Blue Panorama Airlines/BV www.blue-panorama.com Tel: +355 4 4500130 Air Serbia/JU www.airserbia.com
39
TIRANA INTERNATIONAL AIRPORT SHPK Tirana International Airport Nënë Tereza Rinas, Tirana, Albania Phone: +355 4 2381600 Fax: +355 4 2381545 E-Mail: info@tirana-airport.com Web site: www.tirana-airport.com