Ετυμολογία καί δημίουργίκη γραφη Εκπ/κός: Μαρία Μαγουλά Στο πλαίσιο των μαθημάτων της Νεοελληνικής Γλώσσας και Νεοελληνικής Λογοτεχνίας οι μαθητές της Β΄ τάξης του Γυμνασίου Πλατανιά (Β1, Β2, Β3) και κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους 2019-20, ανέλαβαν να εντοπίσουν την ετυμολογία κάποιων λέξεων που χρησιμοποιούμε σήμερα στη νεοελληνική γλώσσα. Κάποιες από τις λέξεις προέρχονται από το κρητικό γλωσσικό ιδίωμα. Κατόπιν, δημιούργησαν ένα κείμενο χρησιμοποιώντας αυτές τις λέξεις (τουλάχιστον μια φορά). Είχαν τη δυνατότητα να επιλέξουν κείμενο διαφορετικού είδους (διήγημα, παραμύθι, επιστολή). Παράλληλα εντόπισαν εικόνες σχετικές με τις λέξεις που τους δόθηκαν ή με την υπόθεση του κειμένου που έγραψαν. Τέλος, οι μαθητές ανέλαβαν να ζωγραφίσουν σχετικά με το θέμα του κειμένου. Οι μαθητές, στην πλειοψηφία τους, εργάστηκαν σε ομάδες
2019-2020
Λέξη – λέξη ψάξε βρες αν τη λέγαμε και χθες, έχει ρίζα ελληνική, τουρκική, λατινική; Δεν τελείωσες εδώ, ψάξε μες στο λεξικό, σημασία να εντοπίσεις, απορίες για να λύσεις. Τώρα βάλε φαντασία, κάνε πια λογοτεχνία με τις λέξεις που ’χεις βρει θα πετύχει η συνταγή!
Περιεχόμενα
Αλλαγές στη ζωή μου, Β1 Η αξία της φιλίας, Β1 Ένας ερασιτέχνης… κλέφτης, Β1 «Είμαι εδώ», Β1 Το χαμένο παπούτσι, Β1 Φίλοι… εξ αποστάσεως, Β1 Προσωρινή μετανάστευση, Β1 Κυνηγώντας τα όνειρα μου!, Β2 H δυσανεξία του βασιλιά, Β2 Ο ερασιτέχνης ζωγράφος, Β2 Ο αδιάφορος αδερφός μου, Β2 Ένα ευτυχισμένο βασίλειο, Β2 Ένας τσιγκούνης προϊστάμενος, Β2 Ένας πετυχημένος φούρναρης, Β3 Περιπέτεια στο δάσος, Β3 Μια ασυνήθιστη μέρα, Β3 Ένας γενναίος εγγονός, Β3 Ένας ελκυστικός θησαυρός, Β3
Βιβλιογραφία
Ορθογραφικό- Ερμηνευτικό-Ετυμολογικό Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας Τεγόπουλου-Φυτράκη Ορθογραφικό-Ερμηνευτικό-Ετυμολογικό Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας Μπαμπινιώτη Internet Η … φαντασία των μαθητών
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 1
Ετυμολογία και ερμηνεία των παρακάτω λέξεων: κλωστή, περιφρονώ, μεγαλομανής, εύθυμος, περιποίηση, μπαλκόνι, κατάστημα, διεθνής, κάτης, ζάλο Αθηνά Αδαμίδη, Αλεξάνδρα Βουρδουμπά, Άννα Βατσάκη, Έλλη Γαροφαλάκη Β1
Κλωστή < θηλυκό του επιθέτου κλωστός < κλώθω. Ερμηνεία: κλωσμένο νήμα για ράψιμο. Περιφρονώ < αρχαία λέξη περιφρονῶ < περί + φρονῶ. Ερμηνεία: 1.Θεωρώ κάτι ανάξιο προσοχής ή εκτίμησης, αψηφώ. 2.Καταφρονώ. 3.Δείχνω προσβλητική αδιαφορία για κάποιον. Μεγαλομανής < μέγας + μανῆναι < ἐμάνην του μαίνομαι. Ερμηνεία: Ο κατεχόμενος από τη μανία του μεγαλείου, πολύ φιλόδοξος. Εύθυμος < εὔθυμος < εὖ + θυμός. Ερμηνεία: 1.αυτός που έχει καλή διάθεση, χαρούμενος, κεφάτος. 2.Αυτός που προκαλεί ευθυμία, αστείος. Περιποίηση < αρχαία λέξη περιποίησις < περιποιῶ < περί + ποιῶ. Ερμηνεία: Η παροχή υπηρεσιών, πρόθυμη εξυπηρέτηση, επιμέλεια, φροντίδα. Μπαλκόνι < ιταλική λέξη balcone < αρχαία γερμανική λέξη balcon. Ερμηνεία: εξώστης. Κατάστημα < καθίστημι < κατά + ἵστημι. Ερμηνεία: 1.Το κτίριο όπου στεγάζεται υπηρεσία, εταιρεία κ.λπ. 2.Πρατήριο εμπορευμάτων, μαγαζί. 3.Βιοτεχνικό εργαστήριο. Διεθνής < διά + έθνος. Ερμηνεία: 1.αυτός που ανήκει ή αναφέρεται σε όλα τα έθνη, παγκόσμιος. 2.Κοινός για όλα τα έθνη. 3.Αυτός που αναφέρεται στις σχέσεις μεταξύ των εθνών. Κάτης < κάτος < λατινικά catus. Ερμηνεία: γάτος. Ζάλο < ζάλον < αρχαία λέξη σάλος = θόρυβος. Ερμηνεία: βήμα, βηματισμός.
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 2
Αλλαγές στη ζωή μου Αγαπημένη μου Ειρήνη, Πώς είσαι; Εύχομαι εσύ και η οικογένειά σου να είστε καλά. Σου γράφω επειδή έχουμε πολύ καιρό να συναντηθούμε και έχουν αλλάξει πολλά πράγματα στον τρόπο ζωής μου. Αρχικά η κύρια αλλαγή που μου συνέβη είναι ότι μετακομίσαμε σε ένα καινούριο σπίτι. Το γεγονός που με κάνει ιδιαίτερα χαρούμενη είναι ότι ο ιδιοκτήτης μας είναι πολύ εύθυμος και ευχάριστος. Χθες, έμαθα ότι παλαιότερα υπήρξε διεθνής παίχτης του ποδοσφαίρου και αυτό με έκανε να τον συμπαθώ και να τον σέβομαι ακόμα περισσότερο. Η πολυκατοικία μου είναι ένα μεγάλο κτίριο με πολλά μπαλκόνια και μεγάλα παράθυρα. Στον αποκάτω όροφο υπάρχει ένα κατάστημα περιποίησης μαλλιών. Η ιδιοκτήτρια του είναι υπερβολική διότι ισχυρίζεται ότι η εταιρεία που μας μετέφερε τα πράγματα, με τον θόρυβο που προκάλεσε θα της έδιωχνε τους πελάτες. Επίσης, είναι μεγαλομανής, ισχυρίζεται ότι στην πολυκατοικία της στο παρελθόν έχουν μείνει δημοφιλείς καλλιτέχνες. Από τότε και ύστερα μας αγνοεί και μας περιφρονεί κάθε φορά που περνάμε από μπροστά της. Το τελευταίο γεγονός που «απογείωσε» την ψυχική μου υγεία είναι η ανάγνωση ενός εφηβικού λογοτεχνικού βιβλίου. Άρχισα να το διαβάζω τον περασμένο Οκτώβρη. Από τότε το συνεχίζω ζάλο-ζάλο για να κρατάω το ενδιαφέρον ζωντανό. Το είδος του είναι μυθιστόρημα με κοινωνικό και συναισθηματικό περιεχόμενο. Πρόκειται για μία έφηβη που η ζωή της κρέμεται από μια κλωστή. Η μόνη της παρηγοριά είναι ο κάτης της. Μαζί περνάνε αξέχαστες στιγμές και την βοηθάει να ξεφεύγει από τα καθημερινά προβλήματα που αντιμετωπίζει μία έφηβη. Αυτά ήταν τα νέα μου, εύχομαι να περνάς υπέροχα όπως κι εγώ τον τελευταίο μήνα. Περιμένω τα νέα σου σύντομα. Η φίλη σου, Ρέα
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 3
Ετυμολογία και ερμηνεία των παρακάτω λέξεων: κλοτσώ, βελούδινος, πολυτελής, δηλητήριο, μαγαζί, προϊόν, δηλώνω, αλλοδαπός, ρούγα, κολύμπα.
Αλέξης Αγγελάκης, Αλέξανδρος Αγιασλλάρι Β1
Κλοτσώ < κλότσος < ιταλική λέξη calcio = φτέρνα, λάκτισμα. Ερμηνεία: Χτυπώ με το πόδι, λακτίζω. Μεταφορική σημασία: Αποδιώχνω, αρνιέμαι, περιφρονώ. Βελούδινος < βελούδο < μεσαιωνική λέξη βελοῦδο < βενετική λέξη veludo. Ερμηνεία: 1.Φτιαγμένος από βελούδο. 2.Απαλός σαν βελούδο. Πολυτελής < πολύς + τέλος. Ερμηνεία: 1.Πλούσιος σε εμφάνιση, λουσάτος. 2.Δαπανηρός, πολυέξοδος. Δηλητήριο < αρχαία λέξη δηλητήριον, ουδέτερο του επιθέτου δηλητήριος = βλαπτικός < δηλητήρ < δηλοῦμαι = βλάπτω. Ερμηνεία: 1.φαρμάκι, ουσία που προκαλεί δηλητηρίαση. 2.Καθετί που έχει πικρή γεύση. Μεταφορική σημασία: Οτιδήποτε προκαλεί λύπη ή βλάπτει ηθικά. Μαγαζί < βενετική λέξη magazin < ιταλική λέξη marazzino < αραβική λέξη machazin, πληθυντικός του machzan. Ερμηνεία: 1.Εμπορικό κατάστημα. 2.Εργαστήριο. 3.Η αγορά (στον πληθυντικό). Προϊόν < ουδέτερο της μετοχής προϊών του πρόειμι < πρό + εἰμί. Ερμηνεία: Ό,τι παράγει με την εργασία του ο άνθρωπος. Μεταφορική σημασία: Απολαυή, κέρδος. Δηλώνω < αρχαία λέξη δηλόω-ῶ < δῆλος = φανερός. Ερμηνεία: Γνωστοποιώ, ανακοινώνω επίσημα ή υπεύθυνα. Αλλοδαπός < αρχαία λέξη ἀλλοδαπός, από το άλλο < ἄλλιοδ + κατάληξη – απός. Ερμηνεία: Ο καταγόμενος από ξένο τόπο, ο υπήκοος ξένου κράτους. Ρούγα < λατινική λέξη ruga. Ερμηνεία: δρόμος, σοκάκι. Κολύμπα < αρχαία λέξη κόλυμβος < κολυμβάω. Ερμηνεία: Κοίλωμα του εδάφους με νερό βροχής.
Η αξία της φιλίας Ο Μαξ ζούσε σε ένα πολυτελές σπίτι με τον πλούσιο πατέρα του και την όμορφη μητέρα του. Ήταν δεκαπέντε χρονών και ο πατέρας του είχε πει πως όταν πάει δεκαοχτώ θα κληρονομήσει όλα τα μαγαζιά του. Ο Μαξ ήταν ένας επιμελής μαθητής και περνούσε κάθε του μέρα, σχεδόν, με τον σκύλο του, τον Τομ. Από την άλλη, ο Τζέισον ήταν ένα πολύ φτωχό αγόρι που ζούσε σε μια καλύβα με την μητέρα του και οι δυο τους με το ζόρι τα έβγαζαν πέρα. Κατάφερναν με δυσκολία να εξασφαλίσουν
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 4
τα απαραίτητα προϊόντα για την επιβίωσή τους. Ο Τζέισον δεν είχε γνωρίσει ποτέ τον πατέρα του, μιας και η μαμά του τού είχε πει πως πέθανε πριν να γεννηθεί. Ο Τζέισον ήταν κολλητός του Μαξ και περνούσαν πολύ χρόνο μαζί στο σχολείο, αλλά και στη γειτονιά. Μια μέρα η μητέρα του Τζέισον αρρώστησε βαριά. Αν δεν μεταφερόταν άμεσα σε ένα ιδιωτικό νοσοκομείο στο Λονδίνο δεν είχε πολλές ελπίδες ζωής. Το πρώτο πράγμα που ήρθε στο μυαλό του Τζέισον ήταν να ζητήσει οικονομική βοήθεια από τον Μαξ. Ο Μαξ που τα έπαιρνε όλα στην πλάκα, όταν άκουσε το ποσό που ζητούσε ο φίλος του, άρχισε να γελάει και αρνήθηκε να βοηθήσει. Μετά από μερικές μέρες η μητέρα του Τζέισον πέθανε και τον Μαξ ούτε που τον ένοιαξε. Ο Τζέισον ξέκοψε τελείως μαζί του και πλέον δεν του έλεγε ούτε καλημέρα. Ύστερα από κάποιο καιρό ο Μαξ πήγε στο δάσος να κάνει το χόμπι του, να κυνηγήσει μαζί με τον πατέρα του. Έτσι όπως περνούσαν από μια γέφυρα, το ένα άλογο σκόνταψε και ο πατέρας του Μαξ έπεσε σε μια μεγάλη κολύμπα. Εκεί, για κακή του τύχη βρισκόταν ένα φίδι, το οποίο τον δάγκωσε και πέρασε πολύ δηλητήριο μέσα στο σώμα του. Ο Μαξ τα έχασε και δεν ήξερε τι να κάνει. Για καλή τους τύχη ο Τζέισον μάζευε ξύλα λίγο πιο κάτω και όταν άκουσε τις φωνές έτρεξε να βοηθήσει. Το άλογο τον είδε πρώτο και πήγε να τον κλοτσήσει, αλλά αστόχησε. Όταν ο Τζέισον άκουσε τι είχε συμβεί ξεκίνησε να τρέχει μέσα σε ρούγες στο δάσος και γύρισε με ένα βότανο με βελούδινη υφή. Παλιότερα, ένας αλλοδαπός του είχε μάθει πώς να γιατρεύει κάποιον από δάγκωμα δηλητηριώδους φιδιού. Το έτριψε λίγο στο σημείο που είχε δαγκώσει το φίδι τον πατέρα του Μαξ και αυτός έπειτα από λίγο συνήλθε από την λιποθυμία. Ο Μαξ κατάλαβε τι λάθος είχε κάνει που δεν βοήθησε τον Τζέισον. Συγκινήθηκε λοιπόν πολύ με την πράξη του. Ο πατέρας του Μαξ διοργάνωσε ένα τραπέζι και ο Μαξ δήλωσε μπροστά σε όλους πως θα παραχωρούσε ένα σπίτι και αρκετά χρήματα στον Τζέισον για να φτιάξει τη ζωή του. Του ζήτησε συγγνώμη και πέρασαν όλη την υπόλοιπη ζωή τους σαν αδέρφια.
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 5
Ετυμολογία και ερμηνεία των παρακάτω λέξεων: σοδειά, στίγμα, φυλακή, χλιαρός, ερασιτέχνης, μακελειό, πιόνι, πρόταση, εργατσάρης, απηλογιά. Αουρέλ Βέλγια, Βαλεντίνο Βάλτσεφ Β1
Σοδειά < μεσαιωνική λέξη εἰσοδειά < εἰσοδεία < εἰσοδεύω. Ερμηνεία: 1.Καρποί. 2.Οι καρποί της συγκομιδής. 3.Αποταμίευση, φύλαξη αγαθών για μελλοντική χρήση. Στίγμα < στίζω. Ερμηνεία: 1.Ανεξίτηλο σημάδι στο δέρμα από χτύπημα ή χάραγμα με οξύ όργανο ή με καυτηρίαση. 2.Κηλίδα πάνω σε οποιαδήποτε επιφάνεια, λεκές. 3.Σύμπτωμα νοσηρής κατάστασης όχι φανερό. 4.Η κορυφή του στύλου όπου επικάθονται και βλαστάνουν οι γυρεόκοκκοι. 5.Σημείο πάνω σε ναυτικό χάρτη που δείχνει τη γεωγραφική θέση πλοίου σε ορισμένη στιγμή της πορείας του. Μεταφορική σημασία: Ηθική κηλίδα. Φυλακή < αρχαία λέξη φυλακή = φρουρά < φυλάσσω. Ερμηνεία: 1.Φρούρηση, βάρδια. 2.Οι φύλακες, η ένοπλη φρουρά. 3.Οίκημα όπου εγκλείονται κατάδικοι ή υπόδικοι, δεσμωτήριο. Χλιαρός < χλίω. Ερμηνεία: Λίγο ζεστός. Μεταφορική σημασία: Άτονος. Ερασιτέχνης < αρχαία λέξη ἐράω -ῶ = αγαπώ + τέχνη. Ερμηνεία: Ο ασχολούμενος με τέχνη ή επιστήμη πάρεργα, όχι επαγγελματικά ή συστηματικά. Μακελειό < μεσαιωνική λέξη μακελλειόν < μακελλεῖον < λατινική λέξη macellum < ελληνική λέξη μάκελλον = φραγμένος τόπος. Ερμηνεία: Σφαγείο. Μεταφορική σημασία: Σφαγή ανθρώπων. Πιόνι < γαλλική λέξη pion. Ερμηνεία: Καθένας από τους μικρούς πεσσούς του σκακιού. Μεταφορική σημασία: Άνθρωπος άβουλος, όργανο των άλλων. Πρόταση < αρχαία λέξη πρότασις < προτείνω. Ερμηνεία: 1.Η πράξη και το αποτέλεσμα του προτείνω, προβολή, προέκταση. 2.Λόγος που εκφράζει ένα μόνο διανόημα. 3.Ό,τι προτείνεται για λύση, πρόβλημα, θεώρημα. 4.Έγγραφο υπόμνημα του διαδίκου. Μεταφορική σημασία: Υποβολή γνώμης, αίτησης, επιθυμίας. Εργατσάρης < εργασιά + κατάληξη –ιάρης. Ερμηνεία: Ριγηλός, ευπαθής στο κρύο. Απηλογιά < απηλογούμαι. Ερμηνεία: Απάντηση.
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 6
Ένας ερασιτέχνης… κλέφτης Αγαπητέ μου φίλε, Θα ήθελα να σου διηγηθώ μια ιστορία που έγινε στο χωριό μου πριν από κάμποσο καιρό. Ήταν Σεπτέμβριος και οι άνθρωποι του χωριού μάζευαν τα σταφύλια για να κάνουν κρασί. Ο καιρός ήταν ακόμα ζεστός, θα μπορούσαμε να πούμε. Είχαν μαζέψει σχεδόν όλη τη σοδειά και ήταν έτοιμοι να πατήσουν τα σταφύλια, ακόμα και οι εργατσάρηδες. Ωστόσο κάποιος από το διπλανό χωριό που είχε το στίγμα του κλέφτη έκανε άλλα σχέδια στο μυαλό του. Επειδή όμως ήταν σεσημασμένος κλέφτης, δεν ήθελε να κλέψει ο ίδιος. Έτσι βρήκε κάποιον γνωστό του και του έκανε μια πρόταση. Του πρότεινε να κλέψει τη σοδειά από την αποθήκη του Κωστή, του βαρελά που τον ήξερε από το πανηγύρι. Ο φίλος μας τον χρησιμοποίησε ως πιόνι και του είπε πως θα μοιράζονταν τα κέρδη. Αυτός δέχτηκε τη συμφωνία χωρίς αντίρρηση, ούτε καν χλιαρή. Μπήκε λοιπόν αργά το βράδυ στην αποθήκη να φορτώσει τη σοδειά. Όμως ήταν ερασιτέχνης και τον έπιασαν. Έγινε μεγάλο μακελειό και φώναξαν την αστυνομία. Πήγαν όλοι στο τμήμα ως μάρτυρες για να δώσουν απηλογιά στις ερωτήσεις της αστυνομίας. Ο κλέφτης είχε φοβηθεί πολύ και κατήγγειλε ποιος τον είχε βάλει. Τώρα και οι δύο δεν θα γλιτώσουν τη φυλακή. Περιμένω γρήγορα τα δικά σου νέα. Ο φίλος σου Αουρέλ
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 7
Ετυμολογία και ερμηνεία των παρακάτω λέξεων: γεμίζω, σύμπτωση, ενήλικος, φυσιογνωμία, κέντρο, σταυρός, πονηρός, ρόδινος, λιγόψυχος, κατεχάρης Εριόνα Αλλίου, Σοφία Γεντέκου, Σοφία Γεωργεδάκη Β1
Γεμίζω < γέμω. Ερμηνεία: 1.Δημιουργώ κατάσταση πληρότητας, κάνω κάτι να είναι γεμάτο. 2.Γίνομαι πλήρης. 3.Αποκτώ πάχος. Σύμπτωση < αρχαία λέξη σύμπτωσις < συμπίπτω < σύν + πίπτω. Ερμηνεία; 1.Συνταύτιση (απόψεων). 2.Συγχρονισμός, ταυτόχρονη εμφάνιση δύο γεγονότων. 3.Τυχαίο περιστατικό. Ενήλικος < ἐνήλικος < ἐν + ἧλιξ. Ερμηνεία: Αυτός που συμπλήρωσε τη νόμιμη ηλικία της αυτεξουσιότητας. Φυσιογνωμία < φύσις + γνώμη. Ερμηνεία: 1.Το σύνολο των χαρακτηριστικών γνωρισμάτων προσώπου ή πράγματος, έκφραση, μορφή. 2.Εξέχουσα προσωπικότητα. Κέντρο < αρχαία λέξη κέντρον = κεντρί, το μη περιστρεφόμενο σκέλος του διαβήτη που «κεντά» το κέντρο κύκλου < κέντητρον < κεντῶ. Ερμηνεία: Κάθε σημείο που βρίσκεται στο μέσο ή περίπου στο μέσο τόπου, χώρου, επιφάνειας. Μεταφορική σημασία: 1.Το μέρος όπου υπάρχει η μεγαλύτερη κίνηση ή δράση. 2.Τόπος δημόσιας συνάθροισης για αναψυχή ή ψυχαγωγία. Σταυρός < ἵστημι. Ερμηνεία: 1.Παλαιότερο όργανο θανατικής εκτέλεσης αποτελούμενο από δύο δοκάρια σε σχήμα Τ, όπου καρφωνόταν ο κατάδικος με τεντωμένα χέρια. 2.Το όργανο αυτό ή το σχήμα του ως σύμβολο του χριστιανισμού. 3.Σχετικό κόσμημα. 4.Το σχήμα που κάνουν οι χριστιανοί με τα τρία δάχτυλα του δεξιού χεριού κατά την προσευχή. 5.Καθετί που έχει σταυροειδές σχήμα. 6.Το σημείο του μετώπου ανάμεσα στα φρύδια και τη ρίζα της μύτης. 7.Το θαλασσινό ζώο αστερίας. 8.Είδος δεσίματος, σταυρόκομπος. Πονηρός < πονῶ. Ερμηνεία: 1.δόλιος, πανούργος. 2.Φιλύποπτος, καχύποπτος. 3.Έξυπνος, διαβολεμένος. Ρόδινος < ρόδον. Ερμηνεία: 1.Αυτός που είναι από ρόδα. 2.Αυτός που έχει το χρώμα του ρόδου, τριανταφυλλής. 3.Αίσιος, ευοίωνος. Μεταφορική φράση: τα βλέπει όλα ρόδινα = είναι αισιόδοξος. Λιγόψυχος < ὀλιγόψυχος < ὀλίγος + ψυχή. Ερμηνεία: ανυπόμονος. Κατεχάρης < κατέχω < κατά + έχω. Ερμηνεία: αυτός που γνωρίζει κάτι καλά, ο γνώστης.
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 8
«Είμαι εδώ» Στον Καναδά της Αμερικής δύο φίλοι, η Βάλια και ο Νικ μετά από μια περιπέτεια που τους είχε φέρει κοντά στα Χανιά ξανασυναντιούνται. Η σχέση τους πέρασε από σαράντα κύματα αλλά ποτέ δεν έπαψαν να αγαπάνε ο ένας τον άλλο. Ακόμα και τώρα, μετά από ένα χρόνο, ο ένας δεν ξέρει για τα συναισθήματα του άλλου. Οι δυο τους στο παρελθόν είχαν αποτελέσει ζευγάρι χωρίζοντας με πρωτοβουλία της Βάλιας και ο Νικ πληγώθηκε αφάνταστα. Μετά από όλα αυτά ο χαρακτήρας του σκλήρυνε και άλλο. Η Βάλια ήταν αδερφή του κολλητού του Νικ, του Γιώργου, που ακόμα και τώρα που είναι τόσο μακριά δεν έπαψαν να νοιάζονται ο ένας για τον άλλο. Στο αγαπημένο σημείο του Νικ ξαναειδώθηκαν. Ο Νικ όταν είδε την Βάλια στον Καναδά νόμιζε ότι ήταν σύμπτωση. Η συμφιλίωσή τους έγινε στον Νιαγάρα, εκεί που τα νερά πέφτουν σαν καταρρακτώδης βροχή. Εκεί μόνο ηρεμούσε ο Νικ και με τη Βάγια, άσχετο αν δεν το παραδεχόταν. Ο Νικ ήταν Καναδός από Χανιώτισσα μαμά με την οποία δεν έχουν και τις καλύτερες σχέσεις. Η Βάλια ήταν Χανιώτισσα αλλά αποφάσισε να πάει στην Αθήνα για σπουδές. Ο Νικ ήταν γοητευτικός, πανέμορφος, πλούσιος, το όνειρο κάθε κοριτσιού, ταυτόχρονα όμως ήταν και σκληρός, βίαιος, ειρωνικός με τους πάντες, πλήγωνε χωρίς να τον νοιάζει, όμως όταν ήταν κοντά στη Βάλια από ένα σκληρό αγόρι χωρίς συναισθήματα γινόταν καλόκαρδος. Η Βάλια ήταν φανερά ερωτευμένη, γι' αυτό και τα παράτησε όλα για πάει στον Καναδά με την ελπίδα να έρθουν πιο κοντά για να βρουν κάτι που στην ουσία δεν είχε ξεχάσει κανείς, «έρωτα της ζωής τους». Η Βάλια κάνει αιματηρές προσπάθειες να τον προσεγγίσει ακόμα πιο πολύ. Αυτό γίνεται αισθητό από τη πλευρά του Νικ, σε εκείνη όμως κυριαρχεί η αμφιβολία. Ένα επαγγελματικό ταξίδι που πρέπει να πάνε και οι δύο μπορεί να φέρει την αγάπη αλλά ταυτόχρονα και την καταστροφή. Με το Παρίσι προορισμό. Μια κρυφή ελπίδα γεννιέται και από τις δύο πλευρές. Ο Νικ ήταν πολύ αρνητικός στο ενδεχόμενο να πάει... Η μέρα της αναχώρησης φτάνει. Η Βάλια είναι ενθουσιασμένη αλλά με τον Νικ μελαγχολικό, ακόμα και με εκείνη δίπλα του. Παίρνει μια βαθιά ανάσα και τον ρωτάει τι έχει, παρόλο που ήξερε πολύ καλά. Ο Νικ πριν από τέσσερις μήνες έχασε τον πατέρα του από τροχαίο δυστύχημα, έναν από τους πιο κοντινούς του ανθρώπους, δεν είχε και πολλούς, από επιλογή. Αλλά με τη βοήθεια της Βάλιας φάνηκε να το ξεπερνά. Αυτό το ταξίδι για τον Νικ ήταν μια αναδρομή στο παρελθόν, καθώς οι επισκέψεις με τον πατέρα του ήταν συχνές στην πρωτεύουσα της Γαλλίας και αυτό έκανε τον Νικ ακόμα πιο απόμακρο. Η Βάλια είναι φανερά προβληματισμένη. Προσπαθεί να γεμίσει τη μέρα της για να μην προλάβει να αισθανθεί. Με τις δραστηριότητες θα τους μείνει μια όμορφη ανάμνηση. Όμως ο Νικ δεν φαινόταν πολύ χαρούμενος γιατί σε καθένα από τα μέρη που πήγαν, ξυπνούσαν αναμνήσεις από τον πατέρα του. Μετά από πολύωρη σκέψη, ο Νικ αποφασίζει να τα αφήσει όλα πίσω και να χαρεί τη ζωή. Αποφασίζει λοιπόν με την Βάλια να πάνε σαν παιδιά στη Ντίσνειλαντ, το αγαπημένο μέρος της Βάλιας όπου γινόταν άλλος άνθρωπος με μια παιδικότητα που στις μέρες μας είναι σπάνια. Η φυσιογνωμία της άλλαζε, γινόταν το κέντρο της προσοχής, τα έβλεπε όλα ρόδινα, όπως τα παιδιά. Ο Νικ καθόταν και την χάζευε σαν να μην υπάρχει αύριο. Έβλεπε σε εκείνη αυτό που δεν είδε ποτέ πάνω του, την παιδικότητα. Ο Νικ στο Παρίσι γνωρίζει μια κοπέλα. Η Βάλια αρχίζει να τον ελέγχει. Δεν υποψιαζόταν ότι όλα αυτά ήταν ένα από τα πονηρά σχέδια του Νικ ο οποίος ήθελε να δει το ενδιαφέρον της Βάλιας. Τις επόμενες μέρες η Βάλια ήταν λίγο απόμακρη, το είχε πάρει απόφαση ότι δεν σήμαινε τίποτα για εκείνον. Το μόνο που μπορούσε να κάνει ήταν να τον αφήσει να μοιραστεί τη ζωή του με όποια είχε επιλέξει
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 9
κουβαλώντας έναν αβάσταχτο σταυρό. Για εκείνη το σύμπαν είχε καταστραφεί, λες κι αυτό που το κρατούσε ήταν η ελπίδα και ότι μπορεί ο Νικ να νιώθει κάτι. Έτσι, παίρνει μια επιπόλαια απόφαση, να γυρίσει στα Χανιά καθώς ήξερε ότι αν την αναζητούσε ο Νικ δεν θα μπορούσε να το κάνει εκεί, αφού τα λάθη του παρελθόντος πληρώνονται. Ο Νικ απαγορεύεται να επισκεφτεί τα Χανιά αφού θα έμπαινε αμέσως φυλακή. Όσο αυτή η σχέση υποτίθεται ότι προχωρούσε, η Βάλια υπέφερε. Γι’ αυτό και ζητάει παρηγοριά στην αγκαλιά του αδερφού της. Όταν φτάνει λοιπόν στα Χανιά και συναντάει τον Γιώργο και την κοπέλα του Ρέα προσπαθεί να μην τους πει κάτι, αλλά η πίεση ήταν τόσο μεγάλη που ξέσπασε, τους εξηγεί τα πάντα, όμως ο Γιώργος δεν την καταλαβαίνει. Έξαλλος την διώχνει, δέχεται χτυπήματα από παντού και αποφασίζει να γυρίσει στον Καναδά και να συνεχίσει τη ζωή της. Σκέφτεται όμως επιπόλαια και παίρνει αποφάσεις εν βρασμώ. Είναι ενήλικη και πρέπει να ωριμάσει, να μην λειτουργεί μόνο με την καρδιά αλλά και με το μυαλό. Εκεί την περιμένει ο Νικ γεμάτος απορίες για την απουσία της όλες αυτές τις μέρες. Η Βάλια ψυχρή μαζί του, τού λέει ότι οφειλόταν σε ένα επαγγελματικό ταξίδι. Ωστόσο Ο Νικ μετά από δυο μέρες πληροφορείται από τον Γιώργο για την επίσκεψη που έκανε η Βάλια στα Χανιά. Γίνεται έξαλλος με τον εαυτό του που πλήγωσε τη Βάλια χωρίς να το θέλει, εκείνη τη στιγμή χτυπά το τηλέφωνο του∙ είναι από το νοσοκομείο. Είναι για τη Βάλια. Ο Νικ κατεχάρης πια για το ρόλο της Βάλιας στη ζωή του, κατευθύνεται στο νοσοκομείο πανικοβλημένος και βουρκωμένος. Νιώθει ενοχές για όλα και τελικά δείχνει τα συναισθήματά του. Μόλις φτάνει, συνειδητοποιεί ότι η ζωή της βρίσκεται σε κίνδυνο. Όταν κινδυνεύεις, να χάσεις κάποιον καταλαβαίνεις την αξία του. Άρα αυτό που κατάλαβε είναι ότι ο προορισμός του σε αυτό το ταξίδι που λέγεται ζωή ήταν εκείνη, οτιδήποτε άλλο ήταν περιττό. Προσπαθεί απεγνωσμένα να την σώσει και όταν κάποια στιγμή βελτιώνεται η υγεία της, γίνεται ο πιο ευτυχισμένος άνθρωπος στον κόσμο, τόσο απλά. Δύο μήνες μετά η Βάλια βγαίνει από το νοσοκομείο και προς το παρόν μένει στο σπίτι του Νικ με πρωτοβουλία του ίδιου. Εκεί έρχονται πιο κοντά. Η Βάλια ήταν λιγόψυχη θέλοντας να διαπιστώσει την αφοσίωση του Νικ. Εκεί μαθαίνουν καλύτερα ο ένας τον άλλον, αλλά η Βάλια έχει ακόμα απορίες. Όμως δεν την νοιάζει, απλά απολαμβάνει την προσωρινή ευτυχία της. Ο Νικ προσπαθεί πολύ να την κάνει χαρούμενη, να βρει τρόπο να της πει τι νιώθει και να την διεκδικήσει. Και εκείνη προσπαθεί το ίδιο. Μια βροχερή νύχτα λοιπόν, αποφασίζει να της πει τι νιώθει και τελικά τα καταφέρνει. Και βρίσκει την ισορροπία στη ζωή του. Ο Γιώργος ενημερώνεται και με τη βοήθεια της Ρέας το αποδέχεται. Ο Νικ και η Βάλια είναι επιτέλους μαζί, τα πράγματα παίρνουν την τροπή που έπρεπε. Γέρασαν μαζί αλλά η φλόγα δεν έσβησε ποτέ μεταξύ τους. Αυτό είναι και το νόημα της αληθινής αγάπης: να ξυπνάς, να κοιμάσαι, να ανασαίνεις μόνο για εκείνον που αγαπάς. *Βασισμένο στο βιβλίο του συγγραφέα Πολυχρόνη Κουτσάκη: «Δεν είσαι εδώ».
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 10
Ετυμολογία και ερμηνεία των παρακάτω λέξεων: κοκορεύομαι, μάλαμα, λαίμαργος, απόχρωση, λουστρίνι, αυλάκι, αποκοτιά, σπίθα, αθιβολή, μισερωμένος Στέλιος Βουρδουμπάς, Λευτέρης Αρχαγγελάκης, Μιχάλης Αρχαγγελάκης, Αντώνης Βοτζάκης, Γιάννης Δουρουδουντάκης Β1
Κοκορεύομαι < κόκορας. Ερμηνεία: 1.Φέρομαι προκλητικά. 2.Παριστάνω τον σπουδαίο. 3.Περηφανεύομαι για επιτεύγματα ασήμαντα ή υποθετικά. Μάλαμα < μεσαιωνική λέξη μάλαμα < αρχαία λέξη μάλαγμα < μαλάσσω. Ερμηνεία: το χρυσάφι. Μεταφορική σημασία: άνθρωπος ευγενικός και καλοσυνάτος. Λαίμαργος < αρχαία λέξη λαίμαργος < λαιμόμαργος < λαιμός + μάργος = αχόρταγος. Ερμηνεία: φαγάς, που τρώει υπερβολικά, αχόρταγος. Απόχρωση < μεταγενέστερη λέξη ἀπόχρωσις < ἀποχρώννυμι. Ερμηνεία: 1.Παραλλαγή χρώματος, διαφορά χρωματικού τόνου. 2.Διαφορά τόνου στον ήχο, στη φωνή, στην έννοια. 3.Αλλοίωση, απώλεια του χρώματος, αποχρωματισμός. Λουστρίνι < ιταλική λέξη lustrino. Ερμηνεία: γυαλιστερό μαύρο δέρμα πολυτελείας. Αυλάκι < μεταγενέστερη λέξη αὐλάκιον, υποκοριστικό του αρχαίου αὖλαξ. Ερμηνεία: στενό και μακρύ άνοιγμα στο έδαφος για σπορά. Μεταφορική έκφραση: βάζω το νερό στ’ αυλάκι = τακτοποιώ τις υποθέσεις μου. Αποκοτιά < απόκοτος < μεσαιωνική λέξη ἀπόκοτος < ἀπό + κότος = κύβος, ζάρι. Ερμηνεία: 1.παράτολμο θάρρος. 2.Θρασύτητα, αναίδεια. Σπίθα < σπιθίζω < αρχαία λέξη σπινθήρ. Ερμηνεία: μόριο πυρακτωμένης ύλης που εκσφενδονίζεται από φωτιά ή από συγκρουόμενα σώματα, σπινθήρας. Μεταφορική σημασία: 1.Στιγμιαία διανοητική αναλαμπή. 2.Αρχή, αιτία γεγονότος ή κατάστασης. 3.Πολύ έξυπνος (για πρόσωπα). Αθιβολή < αντιβολή. Ερμηνεία: κουβέντα, συζήτηση. Μισερωμένος < μισερώνω < μισός. Ερμηνεία: χτυπημένος βαριά.
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 11
Το χαμένο παπούτσι Μια φορά κι’ έναν καιρό ήταν ένας βασιλιάς που κοκορευόταν πως η κόρη του είχε καρδιά μάλαμα. Μία μέρα λοιπόν που η κόρη του έβγαινε από το παλάτι, σκόνταψε, έπεσε και της έπεσε μέσα σε ένα αυλάκι με νερό το ένα της παπούτσι το οποίο ήταν από λουστρίνι. Η πριγκίπισσα τότε άρχισε να ψάχνει το παπούτσι της, αλλά δεν το βρήκε πουθενά. Την επόμενη μέρα ο βασιλιάς έβγαλε ανακοίνωση ότι όποιος καταφέρει να βρει το παπούτσι της κόρης του θα έχει ως ανταμοιβή ένα σεντούκι με χρυσές λίρες. Πολλά άτομα έψαξαν αλλά κανείς από αυτούς δεν κατάφερε να βρει το παπούτσι. Μία μέρα όμως ένας στρατιώτης κατάφερε να το βρει μέσα σε ένα βάλτο με πελώριους κροκόδειλους. Ο στρατιώτης φοβήθηκε μήπως του επιτεθούν οι λαίμαργοι κροκόδειλοι γι’ αυτό και πήρε δύο μικρά ξυλαράκια, τα έτριψε μεταξύ τους και μετά από λίγο εμφανίστηκε η πρώτη σπίθα φωτιάς. Με αυτά άναψε ένα μεγαλύτερο ξύλο ώστε να το χρησιμοποιήσει για να φοβίσει τους κροκόδειλους και να τους διώξει για να καταφέρει να πάρει το παπούτσι χωρίς να τον τραυματίσουν. Τελικά κατάφερε να διώξει τους κροκόδειλους και να πάρει το παπούτσι, όμως βγήκε μισερωμένος από τον βάλτο από τις πολλές και κοφτερές πέτρες. Το παπούτσι βέβαια είχε λερωθεί και από γαλάζιο που ήταν είχε πάρει μια απόχρωση πράσινη. Όταν γύρισε ο στρατιώτης στο παλάτι με το παπούτσι δείχνοντας αποκοτιά ζήτησε από τον βασιλιά τα διπλά χρήματα απ’ όσα δικαιούταν. Στο τέλος, μετά από σύντομη αθιβολή ο βασιλιάς εκνευρισμένος με τον στρατιώτη, του έδωσε τα μισά χρήματα και τον εξόρισε από τη χώρα.
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 12
Ετυμολογία και ερμηνεία των παρακάτω λέξεων: θλίψη, σινιάλο, μπρίο, κοχύλι, χάρμα, καπάκι, δημιουργικός, ανιδιοτελής, γαέρνω, σκιας. Χάρης Βλαζάκης, Μίκαελ Γκεμπάουερ, Αγγελική Αλούσι Β1
Θλίψη < αρχαία λέξη θλῖψις = πίεση < θλίβω. Ερμηνεία: Συμπίεση, ζούλημα. Μεταφορική σημασία: βαθιά οδύνη, λύπη. Σινιάλο < ιταλική λέξη segnale. Ερμηνεία: 1.Συνθηματικό σημάδι, σήμα. 2.Καθεμιά από τις σημαίες διαφορετικού χρώματος και σχήματος με τις οποίες γίνονται οι συνεννοήσεις ανάμεσα στα πλοία. Μπρίο < ιταλική λέξη brio. Ερμηνεία: Κέφι, ζωηράδα στην έκφραση. Κοχύλι < αρχαία λέξη κογχύλιον, υποκοριστικό του κογχύλη. Ερμηνεία: Κάθε μαλάκιο οστρακοφόρο. Χάρμα < χαίρω. Ερμηνεία: Ό,τι προξενεί χαρά, ευχαρίστηση. Καπάκι < τουρκική λέξη kapak. Ερμηνεία: 1.Σκέπασμα σκεύους ή δοχείου. 2.Κρέας βοδιού ή μοσχαριού που σκεπάζει τα παΐδια. Μεταφορική έκφραση: Κύλησε ο τέντζερης και βρήκε το καπάκι, για ανθρώπους με όμοιο χαρακτήρα. Δημιουργικός < δημιουργός < δημιοεργός = αυτός που κάνει εργασία για τον λαό < δήμος + έργο. Ερμηνεία: 1.Αυτός που έχει σχέση με τη δημιουργία ή με τον δημιουργό. 2.Ο ικανός για δημιουργία. Ανιδιοτελής < α στερητικό + ιδιοτελής < ίδιον + τέλος. Ερμηνεία: Ο αφιλοκερδής, που δεν αποβλέπει στο ατομικό του συμφέρον. Γαέρνω < διά + γέρνω. Ερμηνεία: Επιστρέφω. Σκιας < καί ἄν εἷς < κιανείς < κιαείς. Ερμηνεία: Τουλάχιστον, έστω.
Φίλοι… εξ αποστάσεως Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 13
Ο Κωνσταντίνος είναι ένα δεκαπεντάχρονο αγόρι που ζει με την οικογένειά του στη Χαλκίδα. Ο Κωνσταντίνος είναι ένα καλό παιδί, ενεργητικό, δημιουργικό, ανιδιοτελές, με ένα ιδιαίτερο μπρίο, με έναν ξεχωριστό χαρακτήρα και σε γενικές γραμμές είναι ένα πολύ καλό παιδί που δεν έχει πολλούς φίλους, έχει λίγους από το σχολείο αλλά δεν τους διατηρούσε και όταν έκλεινε το σχολείο. Ο Χρίστος, ένα δεκαεξάχρονο αγόρι που μένει στη Θεσσαλονίκη και έρχεται με τους γονείς του στη Χαλκίδα για διακοπές κάθε καλοκαίρι για έναν μήνα, κατοικεί στην ίδια γειτονιά με τον Κωνσταντίνο και έτσι παίζουν μαζί κάθε μέρα, παίζουν διάφορα παιχνίδια, πηγαίνουν θάλασσα και κάνουν και άλλες βόλτες πάντα μαζί. Όταν είναι μαζί εκτός από το να παίζουν, δημιουργούν κιόλας, ό,τι κάνουν είναι κάτι ξεχωριστό, είναι χάρμα οφθαλμών. Ο Χρίστος είναι καλό παιδί και έχει σχεδόν ίδιο χαρακτήρα με τον Κωνσταντίνο και για αυτό έγιναν και πολύ καλοί φίλοι τόσο γρήγορα. Αυτό που τους δένει ακόμα περισσότερο είναι η καταγωγή και των δύο από τη όμορφη πόλη των Χανίων. Μια φορά είχαν πάει μια βόλτα στη θάλασσα για να παίξουν και να κολυμπήσουν. Καθώς προχωρούσαν, ο Χρίστος σπρώχνει τον Κωνσταντίνο για να μην πατήσει ένα καπάκι μπύρας, ο Κωνσταντίνος την γλιτώνει παρά τρίχα και έπειτα πηγαίνουν να κολυμπήσουν. Ο Χρίστος ανεβαίνει σε έναν ψηλό βράχο και ο Κωνσταντίνος του κάνει σινιάλο για να πέσει και έτσι κάνει μια τούμπα και βρίσκεται με τη μία στη θάλασσα κοιτάζοντας τα πανέμορφα κοχύλια. Ύστερα από λίγη ώρα έχει σχεδόν νυχτώσει κι έτσι ξεκινούν να γαέρνουν σπίτι. Μετά από λίγες μέρες ο Κωνσταντίνος μαθαίνει πως ο Χρίστος θα έφευγε πίσω στη Θεσσαλονίκη, και τους δύο τους είχε κυριεύσει η θλίψη. Σκέφτονταν λοιπόν, «σκιας θα μπορούμε να επικοινωνούμε με γράμματα, email και τηλεφωνικώς μέχρι να συναντηθούμε ξανά».
Ετυμολογία και ερμηνεία των παρακάτω λέξεων: μπουκάρω, κατσάδα, παρείσακτος, εκμεταλλεύομαι, ανταμώνω, ελεεινός, καταυλισμός, μονόχνοτος, ξοδιάζω, ντελόγκος
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 14
Αφροδίτη Δράκου, Έλενα Γιακουμάκη Β1
Μπουκάρω < ιταλική λέξη boccare. Ερμηνεία: 1.Εισπλέω. 2.Μπαίνω ορμητικά (μεταφορικά). Κατσάδα < βενετική λέξη cazzada. Ερμηνεία: επίπληξη. Παρείσακτος < παρεισάγω < παρά + εἰσάγω. Ερμηνεία: Αυτός που μπήκε κάπου κρυφά ή επιτήδεια, χωρίς να έχει τα προσόντα ή χωρίς να έχει προσκληθεί. Εκμεταλλεύομαι < ἐκμεταλλεύω < ἐκ + αρχαία λέξη μεταλλεύω < μέταλλον. Ερμηνεία: 1.Εξάγω μεταλλεύματα. 2.Αξιοποιώ πλουτοφόρα πηγή. 3.Αντλώ κέρδη νόμιμα ή αθέμιτα (μεταφορικά). 4.Επωφελούμαι από τα αισθήματα, τις αδυναμίες κάποιου. Ανταμώνω < αντάμα < ἐντάμα < ἐν τῶ ἅμα. Ερμηνεία: Συναντώ κάποιον. Ελεεινός < αρχαία λέξη ἐλεεινός < ἔλεος. Ερμηνεία: 1.Αξιολύπητος, οικτρός. 2.Άθλιος, τιποτένιος. Καταυλισμός < καταυλίζομαι < κατά + αὐλίζομαι < αὐλή. Ερμηνεία: 1Προσωρινή διαμονή σε σκηνές. 2.Ο χώρος που έχει καταυλιστεί στρατός ή άλλη ομάδα πληθυσμού. Μονόχνοτος < μόνος + χνότο. Ερμηνεία: Ακοινώνητος, μισάνθρωπος. Ξοδιάζω < ἐξοδιάζω < ἔξοδος. Ερμηνεία: Ξοδεύω. Ντελόγκος < από το ιταλικό di luogo ή το βενετικό di logo = επί τόπου. Ερμηνεία: Αμέσως, χωρίς καθυστέρηση.
Προσωρινή μετανάστευση Μια φορά και έναν καιρό, γύρω στο 1974 γινόταν ένας εμφύλιος πόλεμος στη νότια Συρία. Οι καταστάσεις που επικρατούσαν στη χώρα ήταν άθλιες, πολλά κτίρια είχαν μετατραπεί σε καταυλισμούς και οι νεκροί ήταν χιλιάδες. Τα γυναικόπαιδα αναζητούσαν ένα καλύτερο μέλλον, γι’ αυτό κατέφευγαν στις βάρκες χωρίς να ξέρουν τι ακριβώς τους περιμένει. Δραπέτευαν σε άλλες χώρες παραβιάζοντας τα σύνορα και έχοντας σαν μόνη σκέψη την επιβίωσή τους. Πολλοί από αυτούς μετανάστευαν στη χώρα μας, δίχως εμείς να τους το επιτρέπουμε. Ο λαός είχε ξεσηκωθεί, αλλά παρόλα αυτά δεν μπορούσε να κάνει κάτι, πολλοί από τους
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 15
συμπατριώτες μου τους βοηθούσαν δίνοντάς τους τρόφιμα ή χρήματα, έτσι ώστε να μπορούν να έχουν ένα μέλλον στην πατρίδα μας. Εγώ ήμουν αντίθετη σε όλο αυτό που συνέβαινε, δεν πίστευα ότι θα βρισκόμασταν σε τέτοια κατάσταση, δηλαδή όλη μας η χώρα να είναι γεμάτη με αλλοδαπούς και μετανάστες. Υπήρξαν πολλά περιστατικά που μετανάστες μπούκαραν στα σπίτια και τα μαγαζιά ντόπιων παρείσακτοι, εκμεταλλεύονταν την αφέλειά τους και την οικονομική τους άνεση. Η συμπεριφορά πολλών ήταν άθλια, ελεεινή και εγωιστική. Πίστευαν ότι επειδή τούς επιτρέψαμε να παραμείνουν στη χώρα μας μπορούσαν να καταστρέφουν μνημεία, να κλέβουν, να χαλάνε περιουσίες και άλλα… Πολλοί από αυτούς αντί να ευγνωμονούν τους ανθρώπους που τους βοηθούσαν και τους πρόσφεραν χρήματα, εκμεταλλεύονταν την κατάσταση και ξόδιαζαν τα χρήματα για δική τους ευχαρίστηση. Η κατσάδα ήταν συχνό φαινόμενο ανάμεσα στους ντόπιους και τους αλλοδαπούς, οι οποίες όμως έληγαν ντελόγκο. Τις περισσότερες φορές είχαν δίκιο οι ντόπιοι και έτσι έβρισκαν αφορμές για να τιμωρήσουν τους αλλοδαπούς για όλες τις πράξεις που είχαν κάνει και να τους διώξουν. Στη συνέχεια οι αλλοδαποί έγιναν πιο μονόχνοτοι και με τα χρόνια ο εμφύλιος πόλεμος στην πατρίδα τους τελείωσε. Έτσι γύρισαν στην πατρίδα τους και αντάμωσαν με τους συγγενείς τους. Πιστεύω ότι οι δύσκολες συνθήκες επηρέασαν τους ανθρώπους αυτούς και ελπίζω κανείς να μην βρεθεί στη θέση τους, αφού κι αυτοί οι ίδιοι αποτέλεσαν θύματα.
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 16
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 17
Ετυμολογία και ερμηνεία των παρακάτω λέξεων: αλλεπάλληλος, ετικέτα, εξουσία, πασπαλίζω, ντουγρού, πλεονέκτημα, σαρκαστικός, μερακλής, λαβώνω, κουκουβιστός Άννα Ζάροβα, Ερμίνα Καλφάκη, Μαρία Μαραγκουδάκη. Λουσίνα Κέτα, Μαριάμ Λυτινάκη Β2
Αλλεπάλληλος < ἀλλεπάλληλος < ἄλλος ἐπ’ ἄλλου. Ερμηνεία: Ο επαναλαμβανόμενος συχνά και σε σύντομα χρονικά διαστήματα, που ακολουθεί ο ένας τον άλλον. Ετικέτα < γαλλική λέξη etiquette. Ερμηνεία: Μικρή επιγραφή πάνω σε φιάλες, σάκους, κουτιά που δηλώνει το περιεχόμενο και την τιμή τους. Εξουσία < αρχαία λέξη ἐξουσία < ἔξεστι = είναι δυνατό. Ερμηνεία: 1.Δικαίωμα ή άδεια που έχει κανείς να ενεργεί με ορισμένο τρόπο ή να διαθέτει κάτι κατά τη θέλησή του. 2.Η κρατική αρχή και οι επιμέρους λειτουργίες της. Πασπαλίζω < πασπάλη < παιπάλη. Ερμηνεία: Σκορπίζω σκόνη πάνω σε κάτι. Ντουγρού < τουρκική λέξη dogru. Ερμηνεία: Κατευθείαν, ίσια. Πλεονέκτημα < πλεονεκτῶ < πλεονέκτης < πλέον + ἔχω. Ερμηνεία: 1.Όφελος, κέρδος. 2.Προσόν, προτέρημα. Σαρκαστικός < σαρκαστής < σαρκάζω < σάρξ. Ερμηνεία: Αυτός που γίνεται ή λέγεται με σαρκασμό. Μερακλής < τουρκική λέξη merakli. Ερμηνεία: 1.Αυτός που κατέχεται από μεράκι για κάτι. 2.Άνθρωπος με γούστο. Λαβώνω < λαβή = τραύμα. Ερμηνεία: Ματιάζω. Κουκουβιστός < κουκουβίζω < από τη φωνή κου – κου των πουλιών όταν κουρνιάζουν. Ερμηνεία: Σκυφτός.
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 18
Κυνηγώντας τα όνειρα μου! Από μικρό παιδί ήθελα να ασχοληθώ με το μπάσκετ. Το μπάσκετ είναι ένα άθλημα με πολλά πλεονεκτήματα, μας προσφέρει πολλά. Μας βοηθά να μάθουμε τη δύναμη της συνεργασίας και της ομαδικότητας. Μέσα από το μπάσκετ και γενικά βάσει του αθλητισμού και της γυμναστικής ο κάθε νέος μπορεί να διαμορφώσει τη προσωπικότητά του. Κάθε μέρα μετά το σχολείο πήγαινα με τα παιδιά να παίξουμε μπάσκετ στο γήπεδο δίπλα στο σπίτι μου. Το γήπεδο αυτό ήταν ανοιχτό και πάντα μαζεύονταν πολλά παιδιά εκεί. Τις βροχερές μέρες που δεν μπορούσαμε να παίξουμε έξω στο γήπεδο, πηγαίναμε να δούμε πως παίζουν τα παιδιά της εθνικής ομάδας. Αγόρια και κορίτσια άνω των δεκατεσσάρων ετών, ψηλοί και δυνατοί, ήθελα να είμαι σαν αυτούς, ήθελα κι εγώ κάποτε να γίνω παίχτης της εθνικής ομάδας. Έτσι μόλις έκλεισα τα δεκατέσσερα μου χρόνια η μητέρα μου με πήγε να γραφτώ σε μια ομάδα μπάσκετ, που λεγόταν Ο.Α.Χ. Την πρώτη ημέρα της προπόνησης είχα ενθουσιαστεί υπερβολικά, όμως ταυτόχρονα ήμουν και αγχωμένος, καθώς δεν ήξερα κανέναν. Στην αρχή της προπόνησης γνωριστήκαμε με τα παιδιά. Τα πιο πολλά από αυτά μου φάνηκαν συμπαθητικά. Όμως ο αρχηγός της ομάδας, ο Χρήστος, μου έμοιαζε πολύ σαρκαστικός, αφού έσπρωξε ένα παιδί την ώρα της γνωριμίας χωρίς να τον ξέρει. Φαινόταν εγωιστής, νόμιζε πως είχε την εξουσία του μπάσκετ. Η συμπεριφορά του αυτή δεν μου άρεσε καθόλου, οπότε σκέφτηκα στο τέλος της προπόνησης να πάω να του μιλήσω. Ο προπονητής μας μοίρασε μικρά χαρτάκια σαν ετικέτες και μας είπε τι πρέπει να πάρουμε. Τα έγραψα όλα και φύλαξα το χαρτάκι για να μην το χάσω. Αμέσως μετά πήγα να βρω τον Χρήστο. Καθόταν στη καφετέρια απέναντι από το γήπεδο, εγώ του φώναξα.. - Χρήστο, να σου πω; Ο Χρήστος με κοίταξε με θυμωμένο βλέμμα, ακόμα δεν ξέρω γιατί. Μάλλον επειδή ήταν κουρασμένος μετά την προπόνηση, χμμ, αλλά δεν κάναμε και κάτι δύσκολο σήμερα. Μετά μου απάντησε... - Τι θέλεις μικρέ; Δεν βλέπεις πως είμαι απασχολημένος τώρα; - Βλέπω, επίσης δεν είμαι μικρός, είμαι κι εγώ δεκατέσσερα, ήθελα να σε ρωτήσω γιατί έσπρωξες το παιδί; - Χα, αφού έκατσε στη θέση μου, κανείς δεν μπορεί να κάθεται εκεί, μόνο εγώ, μόνο ! - Μπορούσες απλά να του ζητήσεις να πάει να κάτσει κάπου αλλού. Ο Χρήστος δεν μου απάντησε, σηκώθηκε κι έφυγε. Είπα να μην τον σταματήσω, καθώς έτσι κι αλλιώς δεν με άκουγε και ούτε θα άλλαζε τη συμπεριφορά του. Την επόμενη μέρα, στην προπόνηση, ο προπονητής μας είχε βάλει να κάνουμε μια άσκηση σε ζευγάρια. Εμένα με έβαλε με ένα παιδί που τον λέγανε Μιχάλη. Ο Μιχάλης μου φάνηκε μερακλής και ότι είχε πραγματικό ενδιαφέρον για το μπάσκετ όπως κι εγώ. Μάθαμε την προσποίηση και όλους τους βασικούς κανόνες του
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 19
μπάσκετ, τους ήξερα, όμως και πάλι πρόσεχα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Έβαζα αλλεπάλληλους πόντους, όμως μια στιγμή σαν να με λάβωσε κάποιος, έπεσα κάτω. Προσπάθησα ντουγρού να σηκωθώ, όμως δεν τα κατάφερα. Τα παιδιά ξεκίνησαν να γελάνε, ο προπονητής με βοήθησε να ανέβω πάνω, με ρώτησε αν πονάω κάπου και μετά με έβαλε να κάτσω για λίγο και να ξεκουραστώ. Καθόμουν κουκουβιστός και ανυπομονούσα να ξαναμπώ στο παιχνίδι, αλλά ο προπονητής δεν με άφησε. Φοβόταν μην πάθω τίποτε άλλο, οπότε πήρε τον πατέρα μου τηλέφωνο για να έρθει να με πάρει. Καθώς φτάσαμε σπίτι, η μαμά πασπάλιζε καλτσούνια με αλεύρι. Χάρηκα πολύ τότε που για βραδινό θα είχαμε τα αγαπημένα μου καλτσούνια της μαμάς. Φάγαμε το βραδινό μας, χορτάσαμε και πήγα για ύπνο. Το πρωί άκουσα τους γονείς μου να ουρλιάζουν απ’ τη χαρά τους. Πήγα στην κουζίνα και ρώτησα τι συνέβη, ο μπαμπάς με πήρε αγκαλιά, η μαμά με φίλησε στο κούτελο και μου είπε: -Μόλις μας έστειλε ο προπονητής σου μήνυμα. Σε πήρανε στην εθνική ομάδα, αγάπη. Και έναν φίλο σου, Μιχάλη νομίζω τον λένε. Δεν μπορώ να περιγράψω με τα λόγια τη χαρά που αισθάνθηκα τότε, όχι μόνο για μένα αλλά και για τον Μιχάλη, που μπήκαμε μαζί. Νόμιζα πως κοιμόμουν ακόμα και όλο αυτό ήταν όνειρο, όμως όχι, στα αλήθεια ήμουν παίχτης πλέον της εθνικής παιδικής ομάδας του μπάσκετ. Με ιδιαίτερο ενθουσιασμό και χαρά πήγα στο σχολείο. Είπα να μην το πω σε κανέναν ακόμα, θα το μάθαιναν κάποτε μόνοι τους. Κι έτσι έγινε πράγματι στην αρχή, το έμαθαν λίγα άτομα και μετά το νέο αυτό διαδόθηκε σε όλο το σχολείο. Όλοι με ρωτούσαν πως νιώθω, μου έλεγαν συγχαρητήρια, ένιωθα περηφάνια καθώς περπατούσα στο σχολείο. Να βλέπατε μόνο πόσο ζήλεψε ο Χρήστος όταν το έμαθε, ποτέ δεν θα ξεχάσω αυτό το ξινό ύφος του, φαινόταν απογοητευμένος μετά στην προπόνηση. Τώρα είμαι εικοσιπέντε, συνεχίζω μέχρι στιγμής να παίζω μπάσκετ, σε μια από τις καλύτερες ομάδες μπάσκετ της Ελλάδος, στον Ολυμπιακό. Και ο Μιχάλης είναι επίσης στον Ολυμπιακό, συνεχίζουμε την παρέα μας εδώ και έντεκα χρόνια. Και μάλιστα εγώ είμαι από τους καλύτερους παίχτες παγκοσμίως.
Πάντα λοιπόν πρέπει να κυνηγάς τα όνειρά σου και ποτέ δεν πρέπει να τα παρατάς. Ποτέ μην ακούς τους άλλους που σου λένε πως δεν μπορείς, ότι δεν θα πετύχεις τους στόχους σου, δεν θα φτάσεις μακριά. Άμα το θέλεις πραγματικά μπορείς και μπορείς πολλά περισσότερα απ' ό,τι νομίζεις!
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 20
Ετυμολογία και ερμηνεία των παρακάτω λέξεων: δυσανεξία, ξάφνιασμα, απροσδιόριστος, συλλογιέμαι, μάταιος, κούπα, βρύση, διευκρινίζω, τσουρώ, ριζικάρης Γιώργος Λεβάκης, Βασίλης Μαλέτσικας, Άντι Λέσι, Δημήτρης Μανιαδάκης, Μανώλης Καστρινάκης Β2
Δυσανεξία < δυσ- + ανέχομαι. Ερμηνεία: Κατάσταση κατά την οποία ο οργανισμός δεν ανέχεται ορισμένες ουσίες ή φυσικά ερεθίσματα και εκδηλώνει διάφορα νοσηρά συμπτώματα. Ξάφνιασμα < ξαφνιάζω < μεσαιωνική λέξη ξαφνίζω < ἐξαφνίζω. Ερμηνεία: 1.Ξαφνικός τρόμος. 2.Έκπληξη. Απροσδιόριστος < ἀπροσδιόριστος < ἀ στερητικό + προσδιορίζω. Ερμηνεία: Αυτός που δεν καθορίστηκε ακριβώς ή δεν επιδέχεται ακριβή καθορισμό. Συλλογιέμαι < συλλογίζομαι < σύν + λογίζομαι. Ερμηνεία: Συλλογίζομαι. Μάταιος < μάτη = μάταιος κόπος. Ερμηνεία: 1.Άσκοπος, ανώφελος, αυτός που δεν φέρνει αποτέλεσμα, δεν οδηγεί πουθενά. 2.Χωρίς νόημα, χωρίς περιεχόμενο. Κούπα < λατινική λέξη cupa. Ερμηνεία: 1.Μεγάλο ποτήρι. 2.Χαρτί της τράπουλας με κόκκινο σύμβολο σε σχήμα καρδιάς. 3.Μεταφορική φράση: τα ’κανες από κούπες = απέτυχες, τα θαλάσσωσες. Βρύση < βρύσις < βρύω = αναβλύζω. Ερμηνεία: 1.Φυσική πηγή νερού. 2.Τεχνητό κατασκεύασμα απ’ όπου τρέχει νερό. Διευκρινίζω < αρχαία λέξη διευκρινέω –ῶ < διά + εὐκρινῶ < εὐκρινής < εὗ + κρίνω. Ερμηνεία: Εξακριβώνω τη διαφορά, διασαφηνίζω, ξεκαθαρίζω. Τσουρώ < αρχαία λέξη κυλῶ < κυλίω. Ερμηνεία: 1.Γκρεμίζομαι. 2.Κυλώ κάτι. Ριζικάρης < ριζικ-ό + κατάληξη –άρης. Ερμηνεία: Τυχερός.
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 21
H δυσανεξία του βασιλιά Μια φορά και έναν καιρό ήταν ένας βασιλιάς ο όποιος είχε δυσανεξία στη σοκολάτα. Λίγες μέρες πριν τα γενέθλιά του όλοι οι ζαχαροπλάστες του χωριού θα έφτιαχναν τούρτες και μόνο μία από αυτές θα επέλεγε ο βασιλιάς αφού πρώτα θα τις δοκίμαζε όλες. Βέβαια ήταν μεγάλο ρίσκο μιας που μερικοί ζαχαροπλάστες δεν ήξεραν για τη δυσανεξία του βασιλιά και έφτιαχναν τούρτες με σοκολάτα αλλά η προσπάθειά τους ήταν μάταιη, βάζοντας σε κίνδυνο την υγεία του βασιλιά. Ένας άγνωστος ζαχαροπλάστης έφτιαξε μια τούρτα και κανείς δεν περίμενε ότι θα τα καταφέρει. Μόλις την έδειξε στο χωριό, το ξάφνιασμα ήταν μεγάλο. Ένας άλλος έφτιαξε μια μεγάλη κούπα από σαντιγί και παγωτό βανίλια, οι περισσότεροι προσπάθησαν να κάνουν πρωτότυπα σχέδια όπως βρύσες, κορόνες αλλά και άλλα απροσδιόριστα σχήματα. Μερικοί άλλοι συλλογίζονταν να συγκεντρωθούν στον σκοπό τους και ορισμένοι άμα δεν τα κατάφερναν τα τσούρησαν όλα. Φτάνει η μέρα για να δοκιμάσει ο βασιλιάς τις τούρτες αποκλείοντας όλες όσες είχαν σοκολάτα. Κατά τη δοκιμή ο βασιλιάς πιστεύοντας ότι είχε βρει την τέλεια τούρτα διευκρίνισε σε κάποιον ζαχαροπλάστη ότι η δικιά του τούρτα είναι η καλύτερη, όμως πού να ήξερε ότι υπήρχε ένας πιο ριζικάρης και πιο ταλαντούχος από εκείνον. Τελικά, ο βασιλιάς επέλεξε την τούρτα του ζαχαροπλάστη που κανείς δεν περίμενε και ο βασιλιάς τον έκανε προσωπικό ζαχαροπλάστη του δίνοντάς του μια θέση στο βασίλειο. Τέλος, ο βασιλιάς έκανε ένα υπέροχο πάρτι με όλους τους καλεσμένους να φεύγουν παντελώς ικανοποιημένοι και έζησαν αυτοί καλά και εμείς καλυτέρα!
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 22
Ετυμολογία και ερμηνεία των παρακάτω λέξεων: ανέφικτος, ζουζούνι, τουρισμός, χρώμα, ψέμα, πινέλο, πεταλούδα, πακέτο, καπαρός, γροικώ. Γιάννης Καλογερής, Αποστόλης Κοκκινάκης, Μπόρις Ζαφίροφ, Νεκτάριος Κοντογουνάκης Β2
Ανέφικτος < ἀνέφικτος < α στερητικό + ἐφικτός < ἐφικνέομαι. Ερμηνεία: 1.Αυτός που δεν μπορεί κανείς να τον πλησιάσει. 2.Ακατόρθωτος, απραγματοποίητος. Ζουζούνι < από τον ήχο ζου ζου. Ερμηνεία: 1.Μικρό έντομο. 2.Μικρόσωμος και δραστήριος άνθρωπος. Τουρισμός < γαλλική λέξη tourisme. Ερμηνεία: Η κίνηση των περιηγητών και το σύνολο των υπηρεσιών ή οργανισμών που εξυπηρετούν την κίνηση αυτή σε μια χώρα. Χρώμα < αρχαία λέξη χρῶμα < χρώννυμι. Ερμηνεία: 1.Οπτική εντύπωση που προκαλείται από την αντανάκλαση ορισμένων ακτίνων ή του ηλιακού φωτός στην επιφάνεια των σωμάτων. 2.Η χροιά του ανθρώπινου δέρματος, θωριά. 3.Χρωστική ύλη, βαφή, μπογιά. 4.τόνος, ιδιαίτερη έκφραση, έντονο χαρακτηριστικό (μεταφορικά). Ψέμα < αρχαία λέξη ψεῦσμα. Ερμηνεία: Λόγος όχι αληθινός, ψευτιά. Πινέλο < ιταλική λέξη pennello. Ερμηνεία: 1.Μικρό βουρτσάκι κατάλληλο για βάψιμο, χρωστήρας. 2.Μικρή άγκυρα, η ισχάς. Πεταλούδα < πετηλίς = ακρίδα. Ερμηνεία: 1.Έντομο κολεόπτερο, ευκίνητο, με πλατιά πολύχρωμα φτερά. 2.Παπιγιόν. Πακέτο < ιταλική λέξη pacchetto. Ερμηνεία: 1.Δέμα από κάθε είδους πράγματα περιτυλιγμένα με χαρτί. 2.Κουτί καπνού ή τσιγάρων. 3.Σύνολο προτάσεων που προτείνονται για συζήτηση ή αποδοχή. Καπαρός < καπυρός = αυτός που έχει χρώμα ξηρών φύλλων. Ερμηνεία: Πυρόχρους, ξανθός. Γροικώ < γροικῶ < αγροικός < αρχαία λέξη ἀγροῖκος < ἀγρός + οἷκος. Ερμηνεία: Ακούω, αισθάνομαι.
Ο ερασιτέχνης ζωγράφος Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένας ερασιτέχνης ζωγράφος με πολύ μεράκι. Γι’ αυτό ο Δήμος του ανέθεσε ένα τεράστιο έργο. Σκέφτηκαν ότι θα ομόρφαινε την πόλη και θα βοηθούσε στην ανάπτυξη του τουρισμού. Του είπαν να ζωγραφίσει στον τοίχο της αγοράς μια εικόνα από τη φύση. Αυτός δέχτηκε και ετοιμάστηκε για την επόμενη μέρα. Την άλλη μέρα το πρωί πήρε τα πινέλα του, τα χρώματά του και ένα αρχικό σχέδιο για το πώς θα ήταν η ζωγραφιά. Κατά τις 12:30΄ άρχισε να σχεδιάζει. Δούλευε
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 23
με τις ώρες. Όταν άνοιξε η αγορά, άρχισαν να καταφθάνουν κάποιοι άνθρωποι. Αμέσως τον παρατήρησαν και άρχισαν να τον χειροκροτούν. Αυτός ενθαρρύνθηκε και δούλευε πιο γρήγορα. Ο Δήμος ήθελε να τελειώσει το έργο του στις 8:00΄ αλλά κάτι τέτοιο ήταν ανέφικτο. Μετά από τρεις μέρες ήταν έτοιμο. Περνούσαν οι ντόπιοι και οι τουρίστες και έβλεπαν έναν τοίχο γεμάτο ζωή! Ήταν γεμάτος ζουζούνια, δηλαδή πεταλούδες, μέλισσες με καπαρό χρώμα, ακόμα είχε φυτά, ζώα και άλλα πολλά. Ο ζωγράφος ένιωθε πολύ περήφανος. Μάλιστα του έδωσαν και βραβείο. Περπατούσε στον δρόμο και ήταν πια αναγνωρίσιμος και οι άνθρωποι του έδιναν συγχαρητήρια. Μα με τα χρόνια αυτή η τέχνη άλλαξε. Πολλά παιδιά άρχισαν να ζωγραφίζουν στους τοίχους συνθήματα, στιχάκια, λέξεις. Αυτό είναι το GRAFFITI. Μα αυτό που έκανε ο ζωγράφος λέγεται τέχνη. Έτσι άρχισε να εξαπλώνεται το GRAFFITI. Τα παιδιά όταν τα ρωτούν λένε ότι είναι νόμιμο και αποτελεί τέχνη, μα αυτό είναι ψέμα. Και ερχόμαστε στο σήμερα. Πολλά παιδιά που δεν γροικούν από ποιότητα παίρνουν πακέτα με σπρέι, ζωγραφίζουν κάτι στον τοίχο και το ονομάζουν «τέχνη».
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 24
Ετυμολογία και ερμηνεία των παρακάτω λέξεων: καταβροχθίζω, παρωπίδα, τσιμουδιά, υπόσχεση, τίτλος, χλομός, κερί, κουδούνι, ποδοκόπι, μανίζω Ελένη Μακαρώνα Β2 Καταβροχθίζω < κατά + βρόχθος = λάρυγγας. Ερμηνεία: 1.Καταπίνω λαίμαργα. 2.Ξοδεύω, κατασπαταλώ για δική μου απόλαυση (μεταφορικά). Παρωπίδα < παρωπίς < παρά + ὄψ < ὁρὤ. Ερμηνεία: Δερμάτινη καλύπτρα στα πλάγια των ματιών των ζεμένων ζώων, κλάπα. Μεταφορική φράση: φορά παρωπίδες: Έχει στενότητα αντίληψης, τηρεί μονόπλευρη στάση, δεν θέλει να δει παραπέρα. Τσιμουδιά < από συμφυρμό των τσίτο = σιωπή + μουτιά = σιωπή. Ερμηνεία: Απόλυτη σιωπή, ούτε λέξη. Υπόσχεση < αρχαία λέξη ὑπόσχεσις < ὑπισχνούμαι. Ερμηνεία: Παροχή διαβεβαίωσης, τάξιμο. Τίτλος < λατινική λέξη tit(u)lus. Ερμηνεία: 1.Επιγραφή, επικεφαλίδα που δηλώνει περιεχόμενο συγγράμματος, κεφαλαίου. 2.Ονομασία επιχείρησης, οργάνωσης, ιδρύματος. 3.Αξίωμα, βαθμός ευγενείας. 4.Έγγραφο αποδεικτικό δικαιώματος ή αξιώματος. Χλομός < φλομός < φλόμος, με επίδραση των χλωρός, χρώμα. Ερμηνεία: 1.Ωχρός. 2.Μαραμένος, κιτρινισμένος. 3.Άτονος, θαμπός. Κερί < μεσαιωνική λέξη κερίν < αρχαία λέξη κηρίον, υποκοριστικό του κηρός. Ερμηνεία: 1.Υποκίτρινη λιπαρή ουσία που παράγουν οι μέλισσες. 2.Κάθε παρόμοια φυτική ουσία. 3.Λαμπάδα από τέτοια ουσία. Κουδούνι < μεσαιωνική λέξη κουδούνιν < κωδώνιον, υποκοριστικό της αρχαίας λέξης κώδων. Ερμηνεία: 1.Μικρό ορειχάλκινο όργανο με γλωσσίδι που βγάζει ήχο. 2.Επιτραπέζιο ή επιτοίχιο ηλεκτρικό όργανο που βγάζει μεταλλικό ήχο. Μεταφορική φράση: Του κρεμάσανε κουδούνια = τον κακολογούν. Ποδοκόπι < πόδι + κόπι, υποκοριστικό του κόπος. Ερμηνεία: Ο ποδαρόδρομος, η πεζοπορία. Μανίζω < αρχαία λέξη μαίνομαι. Ερμηνεία: Θυμώνω πολύ.
Ο αδιάφορος αδερφός μου Ο αδερφός μου γύρισε σήμερα στο σπίτι νωρίτερα από ό,τι συνήθως και ήταν χλομός. Μάλλον ήρθε μετά από ποδοκόπι κοντά σο σπίτι μας. Άρχισε να χτυπάει το κουδούνι συνεχώς φανερώνοντας ανυπομονησία. Μπήκε μέσα χωρίς να πει τσιμουδιά και καταβρόχθισε όλο το φαγητό. Η μητέρα του μίλησε, όμως αυτός αδιαφόρησε και προχώρησε σαν να είχε παρωπίδες. Μου φάνηκε κάπως μανισμένος, γι’ αυτό δεν του μίλησα, μονάχα του έδωσα το βιβλίο που άφησε γι’ αυτόν μια θεία μας η οποία πέρασε σήμερα να μας δει. Ο τίτλος του βιβλίου είναι «Η υπόσχεση», φαίνεται ωραίο. Το πήρε λοιπόν, πήγε μέσα, άναψε ένα κερί και άρχισε να το διαβάζει. Μετά από λίγο πήγε για ύπνο.
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 25
Ετυμολογία και ερμηνεία των παρακάτω λέξεων: αφανής, καθρέφτης, μεγαλοφυής, τσιμπούσι, ώριμος, κέρμα, οκνηρός, όροφος, χαλέπα, ψιλολοΐδι Εφραίμ Λιγοψυχάκης, Νεκταρία Μαραγκάκη Β2 Αφανής < αρχαία λέξη ἀφανής < ἀ στερητικό + φαίνομαι. Ερμηνεία: 1.Αυτός που δεν φαίνεται, άδηλος. 2.Άσημος, άγνωστος (μεταφορικά). Καθρέφτης < μεσαιωνική λέξη καθρέπτης < καθρόπτης < κάθροπτον < μεταγενέστερη λέξη κάτροπτον < αρχαία λέξη κάτοπτρον < κατοπτεύω. Ερμηνεία: 1.Κάτοπτρο. 2.Επιφάνεια που γυαλίζει ή που αντανακλά εικόνες. 3.Καθετί που δίνει πιστή εικόνα ή που αντανακλά μια κατάσταση (μεταφορικά). Μεγαλοφυής < μέγας + φυή. Ερμηνεία: Αυτός που έχει μεγαλοφυΐα (μεγάλη εξυπνάδα). Τσιμπούσι < τουρκική λέξη cumbus < ίσως ελληνική λέξη συμπόσιον. Ερμηνεία: Συμπόσιο, φαγοπότι. Ώριμος < αρχαία λέξη ὥριμος < ὥρα. Ερμηνεία: 1.Αυτός που έφτασε στην πλήρη του ανάπτυξη και είναι κατάλληλος να φαγωθεί (για καρπούς). 2.Αυτός που βρίσκεται στην ακμή της ηλικίας του ή της πνευματικής του συγκρότησης (μεταφορικά για πρόσωπα). Κέρμα < αρχαία λέξη κέρμα = κομμάτι < κείρω. Ερμηνεία: 1.Μικρό κομμάτι. 2.Μεταλλικό νόμισμα μικρής αξίας. Οκνηρός < αρχαία λέξη ὀκνηρός < ὄκνος. Ερμηνεία: Φυγόπονος, τεμπέλης. Όροφος < αρχαία λέξη ὄροφος < ἐρέφω = στεγάζω. Ερμηνεία: Χώρος οικοδομής ανάμεσα σε δύο οροφές, που αποτελείται από ένα ή περισσότερα διαμερίσματα, πάτωμα. Χαλέπα < θηλυκό του αρχαίου επιθέτου χαλεπός = αυτός που προκαλεί δυσχέρειες. Ερμηνεία: Έκταση γης πετρώδης και άγονη. Ψιλολοΐδι < ψιλολογίδιον < ψιλολο(γ)-ώ. Ερμηνεία: 1.Κάτι που έχει δευτερεύουσα σημασία σ’ ένα έργο ή μια υπόθεση. 2.Λεπτομερής εξέταση, λεπτολογία, ψιλολόγημα.
Ένα ευτυχισμένο βασίλειο Μια φορά και έναν καιρό ήταν ένας καλός βασιλιάς που είχε ένα παλάτι με πολλούς ορόφους και γεμάτο καθρέφτες. Ήταν ένας αφανής άνθρωπος γιατί δεν περηφανευόταν για αυτά που έκανε. Επίσης ήταν μεγαλοφυής και ώριμος. Αυτό που τον βασάνιζε ήταν ότι ένα μεγάλο κομμάτι γης του βασιλείου του ήταν χαλέπα, δηλαδή άγονο. Το ανέθεσε σε κάποιους χωρικούς για να δουλέψουν αλλά μετά από καιρό κατάλαβε ότι ήταν οκνηροί και δεν δούλευαν. Ύστερα από λίγο βρήκε έναν τίμιο εργάτη, τον Διομήδη και του υποσχέθηκε ότι θα το βελτιώσει .Πράγματι, αφού πέρασε λίγος καιρός το έφτιαξε με τη βοήθεια άλλων εργατών και το φύτεψαν. Ο βασιλιάς για να τους ευχαριστήσει έκανε ένα μεγάλο τσιμπούσι με τις οικογένειές τους όπου μοίρασε πολλά κέρματα και ψιλολοΐδια στα παιδιά. Οι οικογένειές του βασιλείου και του Διομήδη αλληλοβοηθήθηκαν και ήταν ευτυχισμένες.
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 26
Ετυμολογία και ερμηνεία των παρακάτω λέξεων: απλανής, τσιγκούνης, προϊστάμενος, στοιβάζω, υπηρετώ, ύποπτος, μάτσο, ρίγος, παντέρμος, μαδάρα Νίκος Τερεζάκης, Φάνης Φιωτάκης, Μανούσος Λεφάκης, Αλέξανδρος Καφετζίου, Μενέλαος Ιωαννίδης Β2 Απλανής < αρχαία λέξη ἀπλανής < ἀ στερητικό πλανῶμαι. Ερμηνεία: 1.Αυτός που δεν μετακινείται. 2.Απλανείς αστέρες: τα άστρα που διατηρούν την ίδια μεταξύ τους θέση στον ουράνιο θόλο. Τσιγκούνης < τουρκική λέξη cingane = τσιγγάνος. Ερμηνεία: Φιλάργυρος. Προϊστάμενος < μετοχή ενεστώτα του ρήματος προΐσταμαι < προΐστημι < πρό + ἵστημι. Ερμηνεία: Ο επικεφαλής, ο διευθυντής υπηρεσίας ή έργου. Στοιβάζω < στοιβή < ιταλική λέξη stiva. Ερμηνεία: 1.Τοποθετώ πράγματα το ένα πάνω στο άλλο, σωριάζω, επισωρεύω. 2.Συμπιέζω πράγματα για να χωρέσουν σε περιορισμένο χώρο. Υπηρετώ < αρχαία λέξη ὑπηρετῶ < ὑπό + ἐρέτης. Ερμηνεία: 1.Εργάζομαι ως υπηρέτης. 2.Εκτελώ δημόσια ή στρατιωτική υπηρεσία. 3.Προσφέρω εξυπηρέτηση. Ύποπτος < αρχαία λέξη ὕποπτος < μέλλοντας ὑπόψομαι του ὑφορῶ. Ερμηνεία: 1.Αυτός που γεννά υποψίες, που προκαλεί υποψία ότι διέπραξε ή ενδέχεται να διαπράξει κάτι κακό. 2.Αυτός που δεν εμπνέει εμπιστοσύνη. Μάτσο < ιταλική λέξη mazzo. Ερμηνεία: Δέσμη από ομοειδή πράγματα. Ρίγος < αρχαία λέξη ρῖγος < ριγέω –ῶ. Ερμηνεία: Τρεμούλιασμα του σώματος από κρύο, έντονη συγκίνηση ή πριν από την εκδήλωση πυρετού. Παντέρμος < πᾶς + ἔρημος. Ερμηνεία: Ο καημένος, ο ταλαίπωρος, ο κακόμοιρος. Μαδάρα < μαδῶ. Ερμηνεία: 1.Γυμνό βουνό, βοσκότοπος. 2.Τα Λευκά Όρη.
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 27
Ένας τσιγκούνης προϊστάμενος Χανιά, 9/3/20 Αγαπητέ Στέλιο, Σου γράφω για να σε ενημερώσω για τις περιπέτειες της μητέρας μου στην καινούρια της δουλειά. Μου φαίνονται κάπως αστείες, αν και η μητέρα μου δεν συμφωνεί. Ελπίζω να γελάσεις κι εσύ. Τον προηγούμενο μήνα κάλεσαν τη μητέρα μου για συνέντευξη από τα γραφεία μιας εταιρείας. Η θέση ήταν καλή, τα χρήματα ικανοποιητικά κι έτσι την αποδέχτηκε. Πού να ήξερε η παντέρμη ποιον θα είχε για προϊστάμενο; Έναν παράξενο τσιγκούνη! Κάθε πρωί την βάζει να του φτιάχνει καφέ, που θα τον φέρνει εκείνη από το σπίτι μαζί με τη ζάχαρη και τα κουλουράκια γιατί, όπως υποστηρίζει εκείνος, συνεχώς ξεχνάει να αγοράσει! Σιγά, δεν θέλει να ξοδεύει. Έπειτα την βάζει να στοιβάζει τα έγγραφα και τους φακέλους και να γράφει στον υπολογιστή. Αυτό δεν είναι καθόλου παράξενο. Μια μέρα όμως ο κύριος προϊστάμενος έφερε στο γραφείο ένα μάτσο ρίγανη την οποία κάποιος του είχε δώσει. Ζήτησε από τη μητέρα μου να την ξεράνει και να την καθαρίσει. Την κυρίευσε ρίγος. Δεν ήξερε να το κάνει και έμενε να τον κοιτάζει με απλανές βλέμμα. Αυτός νομίζει πως όλοι πρέπει να τον υπηρετούν. Την άλλη μέρα, όταν μπήκε στο γραφείο, τον άκουσε να φωνάζει και τρόμαξε. Νόμιζε ότι θα την μαλώσει γιατί δεν καθάρισε τη ρίγανη. Αμ δε! Η ρίγανη χάθηκε από το γραφείο και την θεώρησε ύποπτη για την «κλοπή». Εκείνη παραλίγο να βάλει τα γέλια. Δεν τόλμησε ούτε να του πει πως μάλλον θα την είχε πετάξει η καθαρίστρια. Ο παλιοτσιγκούνης φώναζε και υπολόγιζε τα λεφτά που θα γλίτωνε αν δεν χρειαζόταν να ξαναγοράσει ρίγανη για έναν χρόνο! Πότε η μητέρα μου θα πάρει τα βουνά και τις κρητικές μαδάρες, δεν ξέρω! Προς το παρόν μόνο γελάω. Ελπίζω να σου έφτιαξα τη μέρα και να γελάσεις κι εσύ. Περιμένω νέα σου και καμιά αστεία ιστορία, αν έχεις! Με αγάπη, ο φίλος σου Νίκος
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 28
Ετυμολογία και ερμηνεία των παρακάτω λέξεων: καρβέλι, αυτοσχεδιάζω, φιλοδοξία, επινόηση, μενού, έδεσμα, πέψη, μπακάλης, καβρουμάς, τσικάλι Νουρ Νταμπάς, Μάριος Μαρεντάκης, Χριστόφορος Παντελάκης, Κωνσταντίνος Μαρακάκης, Στέφανος Μαρκαντωνάκης Β3 Καρβέλι < μεσαιωνική λέξη γαρβέλιν < ίσως ιταλική λέξη caravella. Ερμηνεία: 1.Ψωμί σε σχήμα κυκλικό. 2.Τα απολύτως απαραίτητα για τη συντήρηση. Αυτοσχεδιάζω < αρχαία λέξη αὐτοσχεδιάζω < αὐτοσχέδιος < αὐτός + σχέδιον. Ερμηνεία: Εκτελώ ή λέω κάτι χωρίς προετοιμασία, σύμφωνα με την έμπνευση της στιγμής. Φιλοδοξία < φιλόδοξος < φίλος + δόξα. Ερμηνεία: 1.Αγάπη για τη δόξα. 2.Ζωηρή επιθυμία για μεγάλα έργα. Επινόηση < ἐπινόησις < ἐπινοέω-ῶ < ἐπί + νοῶ. Ερμηνεία: Σύλληψη ιδέας, εφεύρεση. Μενού < γαλλική λέξη menu. Ερμηνεία: Η σειρά των φαγητών που σερβίρονται σ’ ένα γεύμα και ο σχετικός κατάλογος. Έδεσμα < αρχαία λέξη ἔδεσμα < έδω = τρώγω. Ερμηνεία: Φαγητό. Πέψη < αρχαία λέξη πέψις < πέσσω. Ερμηνεία: Ο μετασχηματισμός των τροφών, στον πεπτικό σωλήνα, σε χρήσιμες για τον οργανισμό ουσίες, χώνεψη. Μπακάλης < τουρκική λέξη bakkal. Ερμηνεία: ο παντοπώλης. Καβρουμάς < τουρκική λέξη kavurma. Ερμηνεία: Κουλούρι ξεροψημένο, ο καβουρμάς. Τσικάλι < μεσαιωνική λέξη τσικκάλιν < τσουκκάλιν < τσούκκα < ιταλική λέξη zucca = κολοκύθα. Ερμηνεία: πήλινη χύτρα.
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 29
Ένας πετυχημένος φούρναρης Μια φορά κι έναν καιρό ζούσαν δυο φουρνάρηδες σε μια πόλη. Ο ένας δεν είχε τίποτα πρωτότυπο και νόστιμο στο αρτοποιείο του. Όμως μια μέρα αποφάσισε να αυτοσχεδιάσει. Πήγε στον μπακάλη και αγόρασε υλικά για καρβέλι και καβρουμά. Γύρισε στο αρτοποιείο του και δημιούργησε ένα έδεσμα που μπορούσε να σταθεί σε κάθε μενού. Ήταν νόστιμο, υγιεινό εύκολο στην πέψη. Είχε μεγάλη φιλοδοξία για την επινόησή του. Ήταν μια απλή συνταγή που κυρίως γινόταν στο τσικάλι. Με αυτήν την συνταγή ο φούρναρης άρχισε να αποκτά φήμη και πελάτες. Έγινε ο πιο διάσημος φούρναρης στον κόσμο. Ο άλλος φούρναρης επειδή ήταν καλός στη δουλειά του, πρότεινε στον πρώτο φούρναρη να φτιάξουν ένα μαγαζί με όλες τις συνταγές τους μαζί. Μία από τις καλύτερες και πιο δημοφιλείς συνταγές τους ήταν ο καβουρμάς με μαρμελάδα φράουλα και τυρί Φιλαδέλφεια. Έτσι, ως καλούς μάγειρες τους προσκάλεσαν σε ένα διαγωνισμό μαγειρικής. Εκεί θα αντιμετώπιζαν άλλους μάγειρες όπως ήταν οι ίδιοι. Την πρώτη ημέρα του διαγωνισμού, η δοκιμασία ήταν να φιλετάρουν τρία ψάρια. Επειδή ο ένας δεν ήξερε πολλά για το φιλετάρισμα ψαριών, βγήκε υποψήφιος για αποχώρηση. Όμως η δοκιμασία αποχώρησης ήταν εύκολη οπότε παρέμεινε. Στις επόμενες δοκιμασίες, κατάφεραν να μην βγουν καμία φορά υποψήφιοι για αποχώρηση. Σε μία μέρα θα άλλαζε η χρονιά και θα είχανε μια ειδική δοκιμασία. Όμως στην Κίνα κάτι πολύ κακό συνέβη. Εμφανίστηκε ο κορονοϊός. Η ειδική δοκιμασία ήταν να φτιάξουν μια βασιλόπιτα αφού ήταν πρωτοχρονιά. Ως φουρνάρηδες, ξέρανε να φτιάξουν νόστιμες και καλές βασιλόπιτες. Το έπαθλο του νικητή ήταν η ασυλία αν βρισκόταν σε θέση αποχώρησης, το οποίο το κέρδισε ένας από τους φουρνάρηδες. Ένα μήνα μετά ο κορονοϊός άρχισε να εξαπλώνεται σε πολλές χώρες. Ο διαγωνισμός θα έφτανε στο τέλος του σε τρεις μήνες και είχαν μείνει δέκα διαγωνιζόμενοι. Ανάμεσα τους ήταν οι δύο φουρνάρηδες. Οι δοκιμασίες όλο και δυσκόλευαν. Άλλος ένας μήνας πέρασε και πλέον είχαν μείνει πέντε διαγωνιζόμενοι για το τελικό μέρος του διαγωνισμού. Όμως ο κορονοϊός είχε φτάσει πλέον στην Ελλάδα. Πάνω από χίλια άτομα είχαν νοσήσει και για προληπτικούς λόγους όλες οι υπηρεσίες είπαν κλείσει. Ο διαγωνισμός για τον ίδιο λόγο αποφασίστηκε να σταματήσει. Όταν οι δύο φουρνάρηδες γύρισαν σπίτι τους, διαπίστωσαν πως είχαν κολλήσει τον ιό. Αλλά επειδή ήταν δυνατοί κατάφεραν να ζήσουν. Μετά από έναν χρόνο ο κορονοϊός εξαφανίστηκε, οπότε όλος ο κόσμος ήταν υγιής. Ο διαγωνισμός συνεχίστηκε και ο ένας από τους δύο φουρνάρηδες κέρδισε τον διαγωνισμό. Έτσι, με την φήμη που απέκτησε, είχε πάρα πολύ κόσμο στο εστιατόριο του και έζησε καλά και εμείς καλύτερα.
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 30
Ετυμολογία και ερμηνεία των παρακάτω λέξεων: λουλούδι, δάσος, εξόρμηση, καταιγίδα, ανενόχλητος, ριψοκίνδυνος, αναπολώ, εφόδιο, δρομώνω, κατσούνα Μπρουνίλντα Ντόντα, Μαρία Μπαμιάκη, Βασίλης Παρασκάκης, Ελίσα Μετάνι Β3
Λουλούδι < αλβανική λέξη l’ul’e. Ερμηνεία: 1.Άνθος. 2.Καθετί το διαλεχτό, στολίδι (μεταφορικά). Δάσος < δασύς. Ερμηνεία: 1.Έκταση που καλύπτεται από δέντρα. 2.Πυκνή παρουσία υψιτενών αντικειμένων (μεταφορικά). Εξόρμηση < ἐξόρμησις < ἐξορμῶ < ἐξ + ὁρμῶ. Ερμηνεία: Επίθεση, έφοδος. Καταιγίδα < αρχαία λέξη καταιγίς < κατά + αἰγίς = θύελλα. Ερμηνεία: Ραγδαία βροχή με δυνατό άνεμο, αστραπές και κεραυνούς. Ανενόχλητος < ἀνενόχλητος < ἀ στερητικό + ἐνοχλῶ < ἐνοχλέω-ῶ < ἐν + ὀχλέω -ῶ < ὄχλος. Ερμηνεία: Αυτός που δεν ενοχλήθηκε, ήσυχος. Ριψοκίνδυνος < αρχαία λέξη ῥιψοκίνδυνος < ῥίπτω + κίνδυνος. Ερμηνεία: Αυτός που αψηφά τους κινδύνους, που αγαπά να ριψοκινδυνεύει (βάζει σε κίνδυνο τον εαυτό του). Αναπολώ < αρχαία λέξη ἀναπολέω -ῶ < ἀνά + πολέω-ῶ < πέλω = στρέφω. Ερμηνεία: Επαναφέρω στη μνήμη μου. Εφόδιο < αρχαία λέξη ἐφόδιον < ἐπί + ὁδός. Ερμηνεία: Ό,τι απαιτείται, υλικό ή άλλο μέσο, για την επίτευξη σκοπού, την εκτέλεση έργου. Δρομώνω < δρόμος. Ερμηνεία: Φεύγω τρέχοντας. Κατσούνα < μεγεθυντικό του κατσούνι < βενετική λέξη ganzone < ganzo < αρχαία λέξη < γαμκατσουνιάζω. Ερμηνεία: Μπαστούνι ψηλό με καμπυλωτή λαβή, είδος γκλίτσας.
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 31
Περιπέτεια στο δάσος Αγαπημένη Κατερίνα μου, Έχουμε πολύ καιρό να μιλήσουμε. Ελπίζω να είστε όλοι καλά. Τώρα θα σου διηγηθώ πώς και τι πέρασα χτες. Χτες πήγαμε εγώ, ο Σάκης, ο Μιχάλης, η Τζίνα και η Άννα μια εξόρμηση στο δάσος. Πριν ξεκινήσουμε για τον προορισμό μας, είχαμε προμηθευτεί με εφόδια από ένα σούπερ μάρκετ της γειτονιάς μας γιατί είχαμε κανονίσει να περάσουμε τη νύχτα μας στο δάσος και ξέραμε ότι ήταν πολύ ριψοκίνδυνο, αλλά θέλαμε να το ζήσουμε. Κατά το μεσημεράκι αρχίσαμε για τον προορισμό μας. Δρόμο παίρναμε, δρόμο αφήσαμε. Μετά από πολλή ώρα μπήκαμε στο πυκνό και καταπράσινο δάσος, τα πουλιά μας συνεπήραν με τις ατελείωτες μελωδίες τους. Καθώς περπατούσαμε άρχισε να σουρουπώνει, είδαμε πως τα σύννεφα μαζεύονταν και σκοτείνιαζαν «Ήρθε η καταιγίδα», φωνάξαμε όλοι μαζί. Καθώς τρέχαμε να βρούμε ένα καταφύγιο για να περάσουμε τη νύχτα μας, βρήκαμε ένα εγκαταλελειμμένο σπίτι. Μπήκαμε μέσα, απλώσαμε τις κουβέρτες και συνειδητοποιήσαμε ότι υπήρχε ένα μεγάλο τζάκι το οποίο θελήσαμε να ανάψουμε με τους φακούς που είχαμε. Βγήκαμε έξω, μαζέψαμε τα ξύλα τα οποία ήταν σωριασμένα, ήδη, έξω από το σπίτι. Το τζάκι το τροφοδοτούσαμε με ξύλα όλη τη νύχτα και έτσι ήταν ένα ευχάριστο περιβάλλον και σχεδόν ρομαντικό. Οπότε η ατμόσφαιρα του σπιτιού μας έκανε να φοβόμαστε λιγότερο την καταιγίδα, τον ήχο των δέντρων από τον δυνατό αέρα και τα ουρλιαχτά των ζώων του δάσους. Κοιτάζοντας τη φωτιά αποκοιμηθήκαμε γιατί ήμασταν ξεροί από την κούραση. Το πρωί, μόλις ξυπνήσαμε είδαμε ένα γέροντα με μια κατσούνα να στέκεται έξω από την πόρτα, κάναμε να βγούμε και μόλις τον είδαμε τρομοκρατηθήκαμε. Αλλά μας εξήγησε ότι είναι ο μόνος κάτοικος στο δάσος και ότι μόνο αυτός ξέρει τα κατατόπια εκεί μέσα. Η Άννα είχε ένα κακό προαίσθημα διότι είδε το προηγούμενο βράδυ ένα κακό όνειρο. Τους το είπε αλλά εκείνοι δεν την πίστεψαν γιατί δεν πίστευαν στα όνειρα. Μέχρι εκείνη την ημέρα που το προαίσθημα της βγήκε αληθινό. Ο γέροντας μας έπεισε και τον ακολουθήσαμε στο σπίτι του απερίσκεπτοι. Μόλις φτάσαμε στο σπίτι του γέροντα μας πρόσφερε κάτι να πιούμε, καθίσαμε και αναπολούσε ιστορίες από τον παρελθόν του. Εμείς αντικρίσαμε αμέσως ένα μικρό κηπάκο με πλούσια, εκθαμβωτικά λουλούδια. Σηκωθήκαμε όλοι μεμιάς και πήγαμε να δούμε τον κήπο που τόσο πολύ μας έκανε εντύπωση. Καταλάβαμε ότι ο γέροντας ήταν ενοχλημένος από αυτή μας την κίνηση γιατί τα λουλούδια τα είχε σαν παιδιά του και δεν επέτρεπε σε κανέναν να πάει να τα δει ή να τα ακουμπήσει αλλά εμείς μείναμε ανενόχλητοι. Μόλις είδε τον Σάκη να κόβει ένα λουλούδι... εκείνη την στιγμή εξοργίστηκε. Μας φώναξε και μας κυνήγησε με την κατσούνα του. Εμείς ταραχτήκαμε και δρομώσαμε,
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 32
βρεθήκαμε μετά από αρκετό τρέξιμο σε έναν γκρεμό. Δεν ήταν πολύ ψηλός και έτσι αφού σιγουρευτήκαμε ότι δεν μας ακολουθούσε πια και ότι ήμασταν όλοι εκεί, αποφασίσαμε ύστερα να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλον να τον κατέβουμε και να φτάσουμε στον κεντρικό δρόμο όπου τα κινητά μας θα έπιαναν σήμα και θα μπορούσαμε να επικοινωνήσουμε με τους γονείς μας. Φτάσαμε, επιτέλους, στον κεντρικό, πήραμε τηλέφωνο τους γονείς μας και ωστόσο κάτσαμε να ξαποστάσουμε και να ηρεμήσουμε. Αυτή η νύχτα θα μείνει ανεξίτηλα χαραγμένη στη μνήμη μας! Πως σχολιάζεις όλα αυτά τα ριψοκίνδυνα που ζήσαμε; Με πολλή αγάπη, Ολίβια
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 33
Ετυμολογία και ερμηνεία των παρακάτω λέξεων: ρεύμα, μπουσουλώ, αυθόρμητος, αυλή, ξανθωπός, σαματάς, κατόρθωμα, σιμώνω, ανασώνω, αγκούσα Όλγα Μαστοράκη, Μαρία Παπαμαρκάκη, Πένη Μπάνκοβα, Σάρα Ντούλε Β3
Ρεύμα < αρχαία λέξη ῥεῦμα < ῥέω. Ερμηνεία: 1.Κίνηση υγρού, αερίου ή ηλεκτρικής δύναμης προς ορισμένη κατεύθυνση. 2.Κοίτη χειμάρρου, βαθιά αυλάκωση του εδάφους από τη ροή των νερών. 3.Πλήθος ανθρώπων που κινούνται (μεταφορικά). 4.Ομαδική τάση προς κάποια κατεύθυνση ιδεολογική, πολιτική, αισθητική. Μπουσουλώ < μπούσουλας < ιταλική λέξη bussola. Ερμηνεία: Περπατώ με τα χέρια και τα πόδια. Αυθόρμητος < μεσαιωνική λέξη αὐθόρμητος < αὐτός + ὁρμῶμαι. Ερμηνεία: Αυτός που ενεργεί ή γίνεται χωρίς υποκίνηση, χωρίς εξωτερικές επιδράσεις. Αυλή < αρχαία λέξη αὐλή < ἄω, ἄημι = πνέω. Ερμηνεία: 1.Αστέγαστος χώρος μπροστά ή πίσω ή γύρω από το σπίτι. 2.Το προσωπικό που περιβάλλει τον βασιλιά και γενικά κάθε ηγεμόνα. 3.Ο βασιλικός οίκος. Ξανθωπός < ξανθός + ὤψ < ὁρῶ. Ερμηνεία: 1.Αυτός που έχει ξανθή όψη. 2.Αυτός που το χρώμα του πλησιάζει στο ξανθό. Σαματάς < τουρκική λέξη samata. Ερμηνεία: Θόρυβος, ταραχή, φασαρία. Κατόρθωμα < κατορθόω-ῶ < κατά + ὀρθόω-ῶ < ὀρθός. Ερμηνεία: 1.Επιτυχία ύστερα από πολύ κόπο, άθλος. 2.Γενναία πράξη, ανδραγάθημα. Σιμώνω < σιμά. Ερμηνεία: Πλησιάζω, προσεγγίζω. Ανασώνω < ανά + σώνω < ισώνω < ίσος. Ερμηνεία: Συμπληρώνω. Αγκούσα < βενετική λέξη angossa ή ιταλική λέξη angoscia < λατινική λέξη angustia = στενή διάβαση. Ερμηνεία: Αγωνία, άγχος, δύσπνοια.
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 34
Μια ασυνήθιστη μέρα Το περασμένο καλοκαίρι πέρασα μια μεγάλη δοκιμασία. Πράγματι έμοιαζε με δοκιμασία γιατί η ζωή ενός ατόμου παραλίγο να μπει σε κίνδυνο. Μερικές φορές σκέφτομαι και απορώ για το πώς όλα λίγο έλειψε να χαθούν σε μια στιγμή, χωρίς κανείς να καταλάβει τίποτα. Όλα συνέβησαν το περασμένο καλοκαίρι, όταν εγώ και η οικογένειά μου προσκληθήκαμε να πάμε στο σπίτι κάποιων φίλων για να περάσουμε όλοι μαζί μια εβδομάδα από τις καλοκαιρινές διακοπές. Η οικογένεια είχε και ένα μωράκι, ήταν περίπου έντεκα μηνών, ίσα-ίσα που μπουσουλούσε. Είχε αρχίσει να λέει λεξούλες και να ανασώνει τις κουβέντες των μεγάλων με τον δικό της τρόπο. Ήταν πολύ όμορφο, ξανθωπό, με καστανά μάτια και κάπως γεματούλικο, επίσης ήταν πολύ ήσυχο και υπάκουο. Μια μέρα οι μεγάλοι έφυγαν για να πάνε να κάνουν κάποια ψώνια και με άφησαν μόνη μου μαζί με την αδερφή μου και με το παιδάκι της άλλης οικογένειας. Εκείνη την ημέρα έκανε υπερβολική ζέστη, περισσότερο από κάθε άλλη μέρα. Μιας και είχε καύσωνα δεν αντέχαμε άλλο μέσα και αποφάσισα να πάρω τα δύο μικρά και να βγούμε έξω στην αυλή του σπιτιού όπου υπήρχαν μερικά παιχνίδια για να παίξουν τα μικρά. Εκεί που καθόμουν και τα πρόσεχα είδα την Αρετή, το μωρό της οικογένειας, να σηκώνεται και να προσπαθεί να περπατήσει αλλά συνέχεια έπεφτε. Μετά από πολλές προσπάθειες τα κατάφερε να σταθεί και να κάνει κάποια βήματα. Ήταν μεγάλο κατόρθωμα για ένα παιδί της ηλικίας της να περπατήσει μόνο του χωρίς βοήθεια. Μόλις την είδα να ξεθαρρεύει και να κάνει μερικά βήματα, σίμωσα κοντά της για να την βοηθήσω αλλά δεν χρειάστηκε. Έκανε ολόκληρο σαματά για να την αφήσω να μου δείξει ότι τα καταφέρνει μόνη της. Την επόμενη μέρα ήμασταν όλοι μαζεμένοι και τρώγαμε στον επάνω όροφο όπου ήταν το δωμάτιο της Αρετής. Πήγα κι εγώ μαζί τους για να τις προσέχω μην πάθουν κάτι. Έπαιζαν ήρεμα χωρίς φωνές μέχρι που τσακώθηκαν για ένα παιχνίδι το οποίο ήθελε η Ιωάννα και η Αρετή δεν της το έδινε. Για πολλή ώρα τραβούσαν το παιχνίδι ώσπου τελικά η Αρετή το πήρε στα χέρια της. Εγώ έφυγα για λίγο από το δωμάτιο και πήγα στο δικό μου. Είχα βάλει να ακούσω μουσική αλλά δυνατές φωνές από το διπλανό δωμάτιο με έκαναν να ξαφνιαστώ και να σηκωθώ γρήγορα για να δω τι συμβαίνει. Τα κορίτσια φώναξαν γιατί στο δωμάτιό τους είχε συμβεί κάτι με αποτέλεσμα τη διακοπή του ρεύματος. Ήταν όλα κατασκότεινα και δεν έβλεπε κανείς τίποτα. Μέσα στο σκοτάδι η Ιωάννα έπεσε και χτύπησε το κεφάλι της στη γωνία ενός τραπεζιού. Είχε ματώσει, οπότε με μια αυθόρμητη κίνηση την άρπαξα και την κατέβασα κάτω. Φρόντισα το τραύμα της όσο καλύτερα μπορούσα. Ευτυχώς δεν ήταν κάτι σοβαρό αλλά αρκετό για να νιώσω αγκούσα. Είχα αναλάβει να προσέχω τα κορίτσια και ήμουν υπεύθυνη για την ασφάλειά τους. Μια ασυνήθιστη μέρα που παραλίγο να έχει τραγική κατάληξη. Όμως τελικά όλα πήγαν καλά!
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 35
Ετυμολογία και ερμηνεία των παρακάτω λέξεων: μοχθηρός, χαριτολογώ, χαιρέκακος, χλευασμός, φινέτσα, οξύθυμος, παρεκτρέπομαι, φαφλατάς, συντυχαίνω, ροζονάρω Βαγγέλης Παρασκάκης, Αντρέας Τσουραπάς, Μανώλης Φραγκάκης Β3 Μοχθηρός < μοχθῶ. Ερμηνεία: Αυτός που είναι φθονερός, που αισθάνεται λύπη για την ευτυχία του άλλου και χαρά για την κακοτυχία του. Χαριτολογώ < χαριτολόγος < χάρις + λέγω. Ερμηνεία: Μιλώ με χάρη, λέω νόστιμα αστεία, ευφυολογώ. Χαιρέκακος < χαίρω + κακός. Ερμηνεία: Αυτός που χαίρεται για τις δυστυχίες του άλλου. Χλευασμός < αρχαία λέξη χλευάζω < χλεύη. Ερμηνεία: Περιγέλασμα, κοροϊδία, ονειδισμός. Φινέτσα < ιταλική λέξη finezza. Ερμηνεία: Η ιδιότητα του φίνου, λεπτότητα συμπεριφοράς, ομιλίας. Οξύθυμος < αρχαία λέξη ὀξύθυμος < ὀξύς + θυμός. Ερμηνεία: Αυτός που εύκολα οργίζεται, ευερέθιστος. Παρεκτρέπομαι < αρχαία λέξη παρεκτρέπω < παρά + ἐκτρέπω < ἐκ + τρέπω. Ερμηνεία: 1.Απομακρύνομαι από κανονική θέση ή διεύθυνση. 2.Παρασύρομαι σε λόγια ή πράξεις απρεπείς. Φαφλατάς < μεσαιωνική λέξη φαφλατίζω < ονοματοποιημένη λέξη από τον ήχο της φλυαρίας. Ερμηνεία: Φλύαρος, πολυλογάς. Συντυχαίνω < αρχαία λέξη συντυγχάνω. Ερμηνεία: Εντελώς τυχαία συναντώ κάποιον. Ροζονάρω < βενετική λέξη rasonar ή ιταλική λέξη ragionare = συζητώ. Ερμηνεία: Κουβεντιάζω, συζητώ.
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 36
Ένας γενναίος εγγονός Κάποτε στη Σπάρτη υπήρχε ένας στρατηγός που νικούσε σε όλες τις μάχες παλεύοντας με έναν μοχθηρό εχθρό. Αφού τέλειωσε ο πόλεμος, μετά από έναν χρόνο, γύρισε στο σπίτι του. Άρχισε να αφηγείται στον γιο του τις περιπέτειές του. Ο φαφλατάς στρατηγός λοιπόν, αφηγήθηκε τα κατορθώματά του στον γιο του με χλευασμό για τον εχθρό. Στον γιο του όμως άρεσε ο πόλεμος και ήθελε να ακολουθήσει τα χνάρια του παππού του ο οποίος ήταν ένας στρατηγός που ξεχώριζε για την τόλμη αλλά και για τη φινέτσα του. Ένας στρατηγός που έμεινε στην ιστορία. Πριν πεθάνει άφησε στον εγγονό του ένα σφυρί και μια ασπίδα με τα οποία πολεμούσε. Για την απώλεια του πατέρα του ο στρατηγός παρεκτράπηκε πίνοντας και μεθώντας. Όμως ο εγγονός εξασκούνταν κάθε μέρα με τα σύνεργα του παππού του γιατί ήθελε να πολεμήσει τον αδερφό του παππού του, όταν θα τον συντύχαινε. Σκεφτόταν ότι ήταν χαιρέκακος όταν τον άκουγε να ροζονάρει για εκείνον. Ο πατέρας του, οξύθυμος καθώς ήταν, ήθελε να τον εκδικηθεί. Ο γιος όμως προσπαθούσε να χαριτολογήσει για να χαρεί λιγάκι. Εκείνη όμως τη νύχτα συνέβη κάτι που κανείς δεν το περίμενε. Ξέσπασε πόλεμος στη χώρα. Όλοι έφυγαν, ο πατέρας επίσης το ίδιο, ο γιος έφυγε κι αυτός με τα όπλα του παππού του χωρίς να κοιτάξει πίσω. Στον πόλεμο ο πατέρας του τον είδε, τον αναγνώρισε από το σφυρί και την ασπίδα που κρατούσε, τον έπιασε και του είπε: «Τι κάνεις εδώ, γιατί ήρθες, θέλεις να σκοτωθείς»; Ο γιος απάντησε ότι ο παππούς θα ήθελε να πολεμήσει τον αδερφό του. Έτσι, πάλεψαν πλάι-πλάι πατέρας και γιος. Μετά από καιρό, περίπου δύο χρόνια, γύρισαν πίσω έχοντας σκοτώσει τον αδερφό του παππού. Αφού ξεκουράστηκαν, ο πατέρας είπε στον γιο του: «είσαι ολόιδιος ο παππούς σου». Αγκαλιάστηκαν και όλοι στην οικογένεια ήταν χαρούμενοι και αγαπημένοι. Έζησαν λοιπόν, αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα!
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 37
Ετυμολογία και ερμηνεία των παρακάτω λέξεων: εξερεύνηση, αραδιάζω, μονοπάτι, αντιμετωπίζω, ελκυστικός, παρεμβαίνω, επιβλητικός, παράγκα, ζουρίδα, ρούσος Βιολέτα Νικόλοβα, Νέλη Ντιμίτροβα Β3
Εξερεύνηση < ἐξερεύνησις < ἐξερευνῶ < ἐξερευνάω-ῶ < ἐξ + ἐρευνάω-ῶ. Ερμηνεία: Περιήγηση και έρευνα σε άγνωστες περιοχές. Αραδιάζω < αράδα < ίσως από το βενετικό arada = αλετριά. Ερμηνεία: 1.Τοποθετώ στη σειρά πρόσωπα ή πράγματα. 2.Απαριθμώ, διηγούμαι κατά σειρά (μεταφορικά). Μονοπάτι < μεσαιωνική λέξη μονοπάτιον < μόνος + πατῶ. Ερμηνεία: Στενό δρομάκι όπου μπορεί να βαδίζει ένας μόνο άνθρωπος ή ζώο, ατραπός. Αντιμετωπίζω < αρχαία λέξη ἀντιμέτωπος < ἀντί + μέτωπον. Ερμηνεία: 1.Βρίσκομαι αντιμέτωπος. 2.Παίρνω θέση για απόκρουση. 3.Αντεπεξέρχομαι, τα βγάζω πέρα (μεταφορικά). Ελκυστικός < ἑλκυστικός < ἕλκω. Ερμηνεία: 1.Ο ικανός να ελκύει. 2.Γοητευτικός, θελκτικός. Παρεμβαίνω < παρά + ἐν + βαίνω. Ερμηνεία: 1.Παρεμβάλλομαι, υπεισέρχομαι ανάμεσα σε δύο ή περισσότερα πράγματα. 2.Μεσολαβώ, επεμβαίνω για συμβιβασμό, λύση διαφοράς ή άσκηση επιρροής. Επιβλητικός < ἐπιβλητικός < ἐπιβάλλω < ἐπί + βάλλω. 1.Αυτός που είναι ικανός να επιβάλλεται. 2.Μεγαλοπρεπής, εντυπωσιακός. Παράγκα < μπαράγκα < ιταλική λέξη baracca. Ερμηνεία: Ξύλινο παράπηγμα. Ζουρίδα < ζούρα < ιταλική λέξη usura = ζαρωμένη, μικρόσωμη. Ερμηνεία: Είδος αλεπούς, η νυφίτσα. Ρούσος < ῥούσιος < λατινική λέξη russeus. Ερμηνεία: Κόκκινος, κοκκινωπός.
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 38
Ένας ελκυστικός θησαυρός Μια μέρα τέσσερα παιδιά πήγαν σε ένα μυστήριο μονοπάτι για εξερεύνηση ψάχνοντας για έναν θησαυρό. Όσο εξερευνούσαν δεν έβρισκαν τίποτα, για αυτό είχαν αρχίσει να αραδιάζουν τους χάρτες που τους είχε δώσει ένας άνθρωπος για να βρουν τον θησαυρό. Ο θησαυρός πίστευαν πως θα είναι επιβλητικός, αν και δεν ήξεραν τι θα βρουν. Ενώ περπατούσαν, ξαφνικά βλέπουν μια παράγκα και πήγαν να την ανοίξουν αλλά ήταν κλειδωμένη με ένα σκουριασμένο λουκέτο. Γι’ αυτό πήραν ένα φτυάρι για να το χτυπήσουν και να ανοίξουν, όμως ξαφνικά από το τίποτα βγαίνει μπροστά τους μια ζουρίδα και τα παιδιά τρομάζουν και αρχίζουν να τρέχουν. Είχαν απομακρυνθεί από εκείνο το μέρος, περίμεναν λίγη ώρα μέχρι να ξαναπάνε. Δεν ήξεραν τι πρόκειται να αντιμετωπίσουν. Δεν υπήρχε εκεί κοντά κανείς για να παρέμβει. Τελικά το θέαμα ήταν ελκυστικό. Είδαν ένα μπαούλο με ρούσο χρώμα. Το άνοιξαν και αντίκρισαν αμέτρητα παλιά νομίσματα. Κατάφεραν λοιπόν να βρουν τον πολύτιμο θησαυρό. Ένιωθαν ενθουσιασμένα και ικανοποιημένα.
Ετυμολογία καί δημίουργίκή γραφή
Σελίδα 39