1
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΤΟΜΕΑ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 1. ΑΓΝΩΣΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 2. ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ (ΘΕΩΡΙΑ)
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΠΑΠΑΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ ΑΡΓΥΡΩ ΣΟΛΔΑΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
2
ΒΑΣΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ 1. Προσεκτική ανάγνωση του κειµένου. 2. Προσπάθεια για γενική προσέγγιση του περιεχοµένου του. 3. Λεξιλογική εξοµάλυνση του κειµένου: -
Μεταφέρουµε τους ονοµατικούς τύπους στην ονοµαστική του ενικού και τους ρηµατικούς στο α΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του Ενεστώτα.
-
Βρίσκουµε τη ρίζα της λέξης
-
Αφαιρούµε ή προσθέτουµε προθέσεις.
-
ΨΑΧΝΟΥΜΕ ΤΟ ΛΕΞΙΚΟ
4. Χωρισµός προτάσεων: -
Βρίσκουµε και υπογραµµίζουµε τα ρήµατα.
-
Βρίσκουµε και βάζουµε σε κύκλο: α) τους υποτακτικούς συνδέσµους, β) τις αναφορικές αντωνυµίες και τα αναφορικά επιρρήµατα, τις ερωτηµατικές αντωνυµίες και τα ερωτηµατικά επιρρήµατα.
-
Επισηµαίνουµε λεκτικά σύνολα.
5. Αναλυτική σύνταξη προτάσεων: Α. Σύνταξη του ρήµατος: -
Αν το ρήµα είναι προσωπικό, το υποκείµενο βρίσκεται σε ονοµαστική πτώση.
-
Αν το ρήµα είναι απρόσωπο, το υποκείµενο είναι απαρέµφατο ή δευτερεύουσα ονοµατική πρόταση.
-
Αν το ρήµα είναι µεταβατικό βρίσκουµε το αντικείµενο (αν είναι µονόπτωτο) ή τα αντικείµενα (αν είναι δίπτωτο) σε κάποια από τις πλάγιες πτώσεις, ανάλογα µε τη σηµασία του.
-
Αν το ρήµα είναι συνδετικό βρίσκουµε το κατηγορούµενο.
Β. Σύνταξη του απαρεµφάτου: - Αν το υποκείµενο του απαρεµφάτου είναι το ίδιο µε του ρήµατος (ταυτοπροσωπία) βρίσκεται ή εννοείται σε ονοµαστική πτώση. - Αν το υποκείµενο του απαρεµφάτου είναι διαφορετικό από το υποκείµενο του ρήµατος εξάρτησης (ετεροπροσωπία) βρίσκεται ή εννοείται σε αιτιατική πτώση. - Αν η σύνταξη είναι απρόσωπη, το υποκείµενο του απαρεµφάτου βρίσκεται ή εννοείται σε αιτιατική πτώση.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΠΑΠΑΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ ΑΡΓΥΡΩ ΣΟΛΔΑΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
3
- Το απαρέµφατο συντάσσεται ανάλογα µε την κατηγορία στην οποία εντάσσεται το ρήµα από το οποίο προέρχεται. Γ. Σύνταξη των µετοχών: - Το υποκείµενο της µετοχής βρίσκεται πάντα στην ίδια πτώση, γένος και αριθµό µε τη µετοχή. - Η µετοχή συντάσσεται ανάλογα µε την κατηγορία στην οποία εντάσσεται το ρήµα από το οποίο προέρχεται. - Συντάσσουµε πρώτα τις κατηγορηµατικές µετοχές. - Συντάσσουµε έπειτα τις µετοχές που είναι συνηµµένες στο υποκείµενο του ρήµατος. - Συντάσσουµε έπειτα τις µετοχές που είναι συνηµµένες στου άλλους όρους της πρότασης. - Συντάσσουµε τέλος τις µετοχές που τίθενται απόλυτα. Δ. Αναγνωρίζουµε τους ονοµατικούς προσδιορισµούς, πρώτα τους οµοιόπτωτους και στη συνέχεια τους ετερόπτωτους. Ε. Αναγνωρίζουµε τους επιρρηµατικούς προσδιορισµούς. 6. Ακολουθούµε την ίδια διαδικασία για κάθε πρόταση, κύρια ή δευτερεύουσα της κάθε περιόδου. 7. Απόδοση στα νέα ελληνικά. 8. Νοηµατικός και εκφραστικός έλεγχος του κειµένου της µετάφρασης.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΠΑΠΑΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ ΑΡΓΥΡΩ ΣΟΛΔΑΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
4
ΘΕΜΑ 1ο [77] γὰρ ἃ
Ἀλλὰ
γὰρ
οὐκ
ἐλανθάνοµεν πάλαι
σθαι,
οἶδ’
ἡµᾶς
προσεδοκῶµεν
ἢ
λίαν
συµφοραῖς, χειρίστοις ὑπερορᾷ
οὕτω
ὅ,τι
αὐτοὺς
ὅτι
τοιαῦτα
ὄντες
πείσεσθαι,
βαρέως
ἐπισταµένους
δεῖ
ὁ
καὶ
τοῖς
βελτίστοις;
οὔτε
τοὺς
ἀγαθοὺς
θνητοί·
ὑπὲρ
φέρειν
ὀλοφύρεσθαι·
τούτων
ἐπὶ
ταῖς
θάνατος οὔτε
ὥστε
θαυµάζει,
νῦν τῆς
κοινὸς
γὰρ
δεῖ, ἄχθε-
φύσεως καὶ
τοὺς
ἀλλ’
τί
οὐ
τοῖς
πονηροὺς
ἴσον
ἑαυτὸν
παρέχει πᾶσιν. [78] εἰ µὲν γὰρ οἷόν τε ἦν τοῖς τοὺς ἐν τῷ πολέµῳ
κινδύνους
χρόνον,
ἄξιον
διαφυγοῦσιν τοῖς
ζῶσι
τὸν
ἀθανάτους ἅπαντα
εἶναι
χρόνον
τὸν πενθεῖν
λοιπὸν τοὺς
τεθνεῶτας· Λυσίας Επιτάφιος 77 – 78 ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να γράψετε τις πλάγιες πτώσεις και των δύο αριθµών για καθεµία από τις παρακάτω λέξεις: τοιαῦτα, ἡµᾶς αὐτοὺς, ὄντες, τῆς φύσεως, πᾶσιν, τοῖς ζῶσι. 2. Να γράψετε τους αντίστοιχους τύπους των άλλων βαθµών των παρακάτω επιθέτων και επιρρηµάτων: χειρίστοις, βελτίστοις, βαρέως, ἄξιον, ἴσον. 3. ἐλανθάνοµεν: να γράψετε το γ΄ενικό πρόσωπο όλων των εγκλίσεων του αορίστου β΄. ὑπερορᾷ: να αντικαταστήσετε εγκλιτικά τον τύπο. 4. Να βρείτε και να αναγνωρίσετε πλήρως τις ονοµατικές προτάσεις του κειµένου. 5. τοῖς διαφυγοῦσιν: Να αντικαταστήσετε τη µετοχή µε ισοδύναµη πρόταση.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΠΑΠΑΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ ΑΡΓΥΡΩ ΣΟΛΔΑΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
5
ΘΕΜΑ 2ο [7.1] Ὥς γε µὴν φιλόπολις ἦν καθ’ ἓν µὲν ἕκαστον µακρὸν ἂν εἴη
γράφειν·
ὅ,τι
οὐκ
ἅπαντες τι
εἰς
τοῦτο
ὠφελήσειν,
οὐ
ἐφείδετο,
βασιλέως
µένους
ὡς
ὠφελήµασι δυνατώτατος νόµοις
γὰρ
ἐπιστάµεθα
χρηµάτων καὶ
οἴοµαι
Ἀγησίλαος,
πόνων
ὑφίετο,
σῶµα, τοῦτο
ἀγαθὰ
πατρίδος
οὐ
οὐ
τῇ
πόλει
λατρεύων.
τίς
γὰρ
ἂν
ἐν
βραχεῖ
ᾤετο
κινδύνων
ἐν
ἐγὼ
φανερὸς ἠθέλησεν
τὴν
αὐτῷ εἰπεῖν,
πατρίδα
ἀφίστατο,
προὐφασίζετο,
ἐνόµιζε,
[7.2]
τόδε
ἐν
δ’
γῆρας
ἔργον
ὢν
πεπραγµένων
ὅπου
ποιεῖν. καὶ
τῶν
ὡς
ὅτι
ἀγαθοῦ
τῆς
εἶναι
συντείνει.
οὐ
πλεῖστα
οὐδὲν
τὸ
τοὺς
οὐ
ἀλλὰ ἀρχο-
τοῖς
µεγίστοις
δὲ
τίθηµι
αὐτοῦ,
ὅτι
ἦν
µάλιστα
ἀπειθεῖν
ὁρῶν
τοῖς τὸν
βασιλέα πειθόµενον; Ξενοφών, Αγησίλαος 7, 1-2
ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να µεταφέρετε τις λέξεις στην ίδια πτώση του άλλου αριθµού: φιλόπολις, ὅ,τι, ἅπαντες, τὴν πατρίδα, τοῖς ὠφελήµασι, ὁρῶν. 2. Να βρείτε τις αντωνυµίες που υπάρχουν στο κείµενο και να τις κλίνετε στο γένος που βρίσκονται. 3. πλεῖστα: Να κλίνετε το επίθετο στο συγκριτικό βαθµό (και στα τρία γένη). 4. Να βρείτε τα ρήµατα του κειµένου που σχηµατίζουν συνηρηµένο µέλλοντα και να τα κλίνετε σ’ αυτόν το χρόνο. 5. ὢν: Να αναγνωρίσετε τη µετοχή και να την αντικαταστήσετε µε ισοδύναµη πρόταση. 6. τίς
γὰρ
ἂν
ἠθέλησεν
ἀπειθεῖν
ὁρῶν
τὸν
βασιλέα πειθόµενον; Να εξαρτήσετε την πρόταση από το ρήµα: Ξενοφών ἐρωτᾷ.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΠΑΠΑΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ ΑΡΓΥΡΩ ΣΟΛΔΑΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
6
ΘΕΜΑ 3ο Ἐγὼ
δὲ
καὶ
µεγίστην
µὲν
βεβαιοτάτην
πρὸς καὶ
δὲ
ταύτῃ
µέχρι
µηδὲν
πολιτῶν· [60]
χώραν
οἶδα
µάχεσθαι
πολὺ
ἢ ἂν
οὐ
τῷ
ἄξιον
τυγχάνουσιν
τοῦτο
ὄντες,
κακῶς
πρώτους ταῖς
σωφρόνως
ἀλλὰ
πολὺ
ὑπὸ
ἀνθρώποις
τῶν
φοβεῖσθαι
ἐθέλειν
ἀκούειν ἢ
ἡµῶν
ὑπ’
εἶναι πράττειν,
πολεµίοις
ἄλλοις
πλήθει
ἀρεταῖς
διὰ
καὶ
ἥδιον πολεµοίην
ἀφικοµένους οὐκ
τὸ
τοῖς
τοὺς
ταῖς
τοῖς
ὡς
καὶ
ἀλλὰ
πολλοὶ
ἐγὼ
δίκαια
πολιτεύεσθαι
γὰρ
µένους, ὥστ’
καλῶς
ἡµῖν
συµµαχίαν
τὰ
νοµίζειν
µᾶλλον
ὧν
µυριάδων·
τὸ
δεινὸν
ἃ
µεθ’
τὸ
θανάτου
οὕτω
ἡγοῦµαι
ἐµοῦ τοὺς
τῶν
πολλῶν
ταύτην
ἄλλων
καὶ
ὑπάρχει.
µετὰ
εἰς
ζῆν
τὴν
περιγενο-
προειρηµέναις. πολεµίους,
µᾶλλον
ἐπ’
ὅτι
ἐκείνοις
θαρρεῖν. Ισοκράτης, Αρχίδαµος 59-60 ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να γράψετε τα αντίθετα των παρακάτω λέξεων στα αρχαία ελληνικά: µεγίστην, δίκαια, καλῶς, µᾶλλον, πολλῶν, πρώτους, σωφρόνως, ζῆν. 2. Να βρείτε τα επιρρήµατα που υπάρχουν στο κείµενο και να τα µεταφέρετε στους άλλους βαθµούς. 3. πολεµοίην: Να κλιθεί στο χρόνο και την έγκλιση που βρίσκεται και να αντικατασταθεί εγκλιτικά στο β΄ πληθυντικό πρόσωπο. 4. ἀφικοµένους: Να κλιθεί στην οριστική και την προστακτική του παρακειµένου. 5. Να βρείτε και να αναγνωρίσετε συντακτικά τις δοτικές του κειµένου. 6. Να επισηµάνετε τα σηµεία του κειµένου που υπάρχει σύγκριση.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΠΑΠΑΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ ΑΡΓΥΡΩ ΣΟΛΔΑΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
7
ΘΕΜΑ 4ο [60] Ἔπειτα κἀκεῖθεν ῥᾴδιον γνῶναι τὴν ἐµὴν διάνοιαν· ἐν γὰρ τοῖς πλείστοις τῶν λόγων τῶν εἰρηµένων ὑπ’ ἐµοῦ φανήσοµαι ταῖς µὲν ὀλιγαρχίαις καὶ ταῖς πλεονεξίαις ἐπιτιµῶν, τὰς δ’ ἰσότητας καὶ τὰς δηµοκρατίας ἐπαινῶν, οὐ πάσας, ἀλλὰ τὰς καλῶς καθεστηκυίας, οὐδ’ ὡς ἔτυχον, ἀλλὰ δικαίως καὶ λόγον ἐχόντως. [61] οἶδα γὰρ τούς τε προγόνους τοὺς ἡµετέρους ἐν ταύτῃ τῇ καταστάσει πολὺ τῶν ἄλλων διενεγκόντας, καὶ Λακεδαιµονίους διὰ τοῦτο κάλλιστα πολιτευοµένους, ὅτι µάλιστα δηµοκρατούµενοι τυγχάνουσιν. Ισοκράτης, Αρεοπαγητικός, 60-61 ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να βρείτε και να κλίνετε τις µετοχές του κειµένου.
2. διάνοιαν, ὀλιγαρχίαις, πάσας, καταστάσει, διενεγκόντας: Να γράψετε τις πλάγιες πτώσεις και των δύο αριθµών. 3. γνῶναι,
καθεστηκυίας:
Να
κλίνετε
την
οριστική
και
την
προστακτική του αορίστου β΄ των παραπάνω ρηµάτων.
4. οἶδα: Να κλίνετε το ρήµα σε όλες τις εγκλίσεις του ενεστώτα και τον παρατατικό.
5. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τις µετοχές του κειµένου.
6. Να εντοπίσετε και να αναγνωρίσετε προσδιορισµούς του κειµένου.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΠΑΠΑΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ ΑΡΓΥΡΩ ΣΟΛΔΑΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
τους
επιρρηµατικούς
8
ΘΕΜΑ 5ο [3] Ὁρῶ δ’ ὑµᾶς οὐκ ἐξ ἴσου τῶν λεγόντων τὴν ἀκρόασιν ποιουµένους, ἀλλὰ τοῖς µὲν προσέχοντας τὸν νοῦν, τῶν δ’ οὐδὲ τὴν φωνὴν ἀνεχοµένους. καὶ θαυµαστὸν οὐδὲν ποιεῖτε· καὶ γὰρ τὸν ἄλλον χρόνον εἰώθατε πάντας τοὺς ἄλλους ἐκβάλλειν, πλὴν τοὺς συναγορεύοντας ταῖς ὑµετέραις ἐπιθυµίαις. [4] ὃ καὶ δικαίως ἄν τις ὑµῖν ἐπιτιµήσειεν, ὅτι συνειδότες πολλοὺς καὶ µεγάλους οἴκους ὑπὸ τῶν κολακευόντων ἀναστάτους γεγενηµένους καὶ µισοῦντες ἐπὶ τῶν ἰδίων τοὺς ταύτην ἔχοντας τὴν τέχνην, ἐπὶ τῶν κοινῶν οὐχ ὁµοίως διάκεισθε πρὸς αὐτούς, ἀλλὰ κατηγοροῦντες τῶν προσιεµένων καὶ χαιρόντων τοῖς τοιούτοις αὐτοὶ φαίνεσθε µᾶλλον τούτοις πιστεύοντες ἢ τοῖς ἄλλοις πολίταις. Ισοκράτης, Περί ειρήνης, 3-4 ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να µεταφέρετε όλους τους κλιτούς τύπους στον άλλο αριθµό στα παρακάτω αποσπάσµατα:
1. pl¾n toÝj sunagoreÚontaj ta‹j ¹metšraij ™piqum…aij. 2. Ö kaˆ dika…wj ¥n tij Øm‹n ™pitim»seien. (βάλτε το επίρρηµα στο συγκριτικό βαθµό)
3. toÝj taÚthn œcontaj t¾n tšcnhn. 2. ¢necomšnouj: Να γράψετε το β΄ ενικό και γ΄ πληθυντικό πρόσωπο σε όλες τις εγκλίσεις του αορίστου β΄ της ίδιας φωνής. 3. Να µετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική στα παρακάτω αποσπάσµατα:
1. `Orî d' Øm©j oÙk ™x ‡sou tîn legÒntwn t¾n ¢krÒasin poioumšnouj. 2. •O kaˆ dika…wj ¥n tij Øm‹n ™pitim»seien.
4. Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις δοτικές και να δικαιολογήσετε το χαρακτηρισµό.
5.
suneidÒtej, misoàntej, kathgoroàntej : Να χαρακτηρίσετε
και να τις αναλύσετε σε αντίστοιχες προτάσεις.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΠΑΠΑΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ ΑΡΓΥΡΩ ΣΟΛΔΑΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
τις µετοχές
9
ΘΕΜΑ 6ο
Pros»kei mšn, ð ¥ndrej dikasta…, p©sin Øm‹n timwre‹n Øp r tîn ¢ndrîn, o‰ ¢pšqanon eânoi Ôntej tù pl»qei tù ØmetšrJ, pros»kei d k¢moˆ oÙc ¼kista: khdest¾j g£r moi Ãn DionusÒdwroj kaˆ ¢neyiÒj. Tugc£nei oân ™moˆ ¹ aÙt¾ œcqra prÕj 'AgÒraton toutonˆ kaˆ tù pl»qei tù ØmetšrJ Øp£rcousa: œpraxe g¦r oátoj toiaàta, di' § Øp' ™moà nunˆ e„kÒtwj mise‹tai, ØpÒ te Ømîn, ™¦n qeÕj qšlV, dika…wj timwrhq»setai. DionusÒdwron g¦r tÕn khdest¾n tÕn ™mÕn kaˆ ˜tšrouj polloÚj, ïn d¾ t¦ ÑnÒmata ¢koÚsesqe, ¥ndraj Ôntaj ¢gaqoÝj perˆ tÕ plÁqoj tÕ Ømšteron, ™pˆ tîn tri£konta ¢pškteine, mhnut¾j kat' ™ke…nwn genÒmenoj. Poi»saj d taàta ™m m n „d…v kaˆ ›kaston tîn proshkÒntwn meg£la ™zhm…wse, t¾n d pÒlin koinÍ p©san toioÚtwn ¢ndrîn ¢poster»saj oÙ mikr£, æj ™gë nom…zw, œblayen. Λυσίας, Κατά Αγοράτου, 1-3 ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1.
“Ote d' aÛth ¹ m£ch ™gšneto, Tissafšrnhj ™n S£rdesin œtucen ên:: Να µεταφέρετε τα ρήµατα των προτάσεων στον παρατατικό και υπερσυντέλικο.
2.
éste Ætiînto oƒ Pšrsai prodedÒsqai Øp' aÙtoà : Να µεταφέρετε τους ρηµατικούς τύπους στον ενεστώτα, µέλλοντα και αόριστο.
3. Να συµπληρώσετε τα κενά: Οριστική …………… 4.
Υποτακτική
pÚqV
Ευκτική ………….
Προστακτική Απαρέµφατο ……………… ……………..
“Ote d' aÛth ¹ m£ch ™gšneto, / ™peid¾ kaˆ ™gë tÕn sÕn ™cqrÕn tetimèrhmai: να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις και να τις συµπτύξετε σε αντίστοιχες µετοχές.
5.
gnoÚj, katapšmyaj, ¢pokrinamšnou:
Να χαρακτηρίσετε τις µετοχές και να τις αναπτύξετε σε αντίστοιχες προτάσεις.
6. basileÝj d ¢xio‹ se m n ¢pople‹n o‡kade, t¦j d' ™n tÍ 'As…v pÒleij
aÙtonÒmouj oÜsaj tÕn ¢rca‹on dasmÕn aÙtù ¢pofšrein.
: Να γράψετε τη φράση σε ευθύ λόγο όπως νοµίζετε ότι ο βασιλεύς των Περσών τη διατύπωσε απευθυνόµενος στον Τιθραύστη. Να δικαιολογήσετε τη µετατροπή
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΠΑΠΑΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ ΑΡΓΥΡΩ ΣΟΛΔΑΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
10
ΘΕΜΑ 7ο [1] Ἴσως τινὲς ὑµῶν θαυµάζουσιν ὅτι τὸν ἄλλον χρόνον ἐµµεµενηκὼς τοῖς τῆς πόλεως νοµίµοις ὡς οὐκ οἶδ’ εἴ τις ἄλλος τῶν ἡλικιωτῶν, τοσαύτην πεποίηµαι τὴν µεταβολὴν ὥστε περὶ ὧν ὀκνοῦσιν οἱ πρεσβύτεροι λέγειν, περὶ τούτων νεώτερος ὢν παρελήλυθα συµβουλεύσων. [2] ἐγὼ δ’, εἰ µέν τις τῶν εἰθισµένων ἐν ὑµῖν ἀγορεύειν ἀξίως ἦν τῆς πόλεως εἰρηκώς, πολλὴν ἂν ἡσυχίαν ἦγον· νῦν δ’ ὁρῶν τοὺς µὲν συναγορεύοντας οἷς οἱ πολέµιοι προστάττουσι, τοὺς δ’ οὐκ ἐρρωµένως ἐναντιουµένους, τοὺς δὲ παντάπασιν ἀποσεσιωπηκότας, ἀνέστην ἀποφανούµενος ἃ γιγνώσκω περὶ τούτων, αἰσχρὸν νοµίσας, εἰ τὴν ἰδίαν τοῦ βίου τάξιν διαφυλάττων περιόψοµαι τὴν πόλιν ἀνάξια ψηφισαµένην ἑαυτῆς. Ισοκράτης, Αρχίδαµος 6.1-5 ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να βρείτε τις αντωνυµίες του κειµένου και να τις κλίνετε. 2. Να βρείτε τις µετοχές του κειµένου και να γράψετε τις πλάγιες πτώσεις ενικού και πληθυντικού. 3. Να βρείτε τα ρήµατα που σχηµατίζουν αόριστο β΄ και να γράψετε το β΄ ενικό πρόσωπο όλων των εγκλίσεων, τα απαρέµφατα και τις µετοχές. 4. Να βρείτε τα ρήµατα που σχηµατίζουν συνηρηµένο Μέλλοντα και να γράψετε τα απαρέµφατα και τις µετοχές. 5. συµβουλεύσων: Να αναλύσετε τη µετοχή. 6. Να βρείτε τον υποθετικό λόγο του κειµένου, να τον αναγνωρίσετε και να τον µετατρέψετε στα υπόλοιπα είδη.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΠΑΠΑΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ ΑΡΓΥΡΩ ΣΟΛΔΑΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
11
ΘΕΜΑ 8ο Οἱ δὲ Ἀθηναῖοι τὰ γεγενηµένα καὶ τὴν πολιορκίαν ἐπεὶ ἤκουσαν, ἐψηφίσαντο βοηθεῖν ναυσὶν ἑκατὸν καὶ δέκα, εἰσβιβάζοντες τοὺς ἐν τῇ ἡλικίᾳ ὄντας ἅπαντας καὶ δούλους καὶ ἐλευθέρους: καὶ πληρώσαντες τὰς δέκα καὶ ἑκατὸν ἐν τριάκοντα ἡµέραις ἀπῆραν. εἰσέβησαν δὲ καὶ τῶν ἱππέων πολλοί. 25 µετὰ ταῦτα ἀνήχθησαν εἰς Σάµον, κἀκεῖθεν Σαµίας ναῦς ἔλαβον δέκα: ἥθροισαν δὲ καὶ ἄλλας πλείους ἢ τριάκοντα παρὰ τῶν ἄλλων συµµάχων, εἰσβαίνειν ἀναγκάσαντες ἅπαντας, ὁµοίως δὲ καὶ εἴ τινες αὐτοῖς ἔτυχον ἔξω οὖσαι. ἐγένοντο δὲ αἱ πᾶσαι πλείους ἢ πεντήκοντα καὶ ἑκατόν. Ξενοφώντας, ελληνικά, 1,6,24-25 ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1.Να µεταφέρετε τις παρακάτω λέξεις στην ίδια πτώση του άλλου αριθµού: τὴν πολιορκίαν , ναυσὶν, ἡµέραις, ἱππέων, αἱ πᾶσαι, ἀναγκάσαντες. 2.
γεγενηµένα:
να γράψετε το γ΄πληθυντικό
της οριστικής
και
προστακτικής στον ίδιο χρόνο. ἤκουσαν: να γράψετε το γ΄ενικό και πληθυντικό της οριστικής και ευκτικής όλων των χρόνων. ἐψηφίσαντο: να γράψετε το ίδιο πρόσωπο της οριστικής του µέλλοντα. εἰσέβησαν, ἔτυχον: να αντικαταστήσετε εγκλιτικά τους τα’υπους. 3. πλείους: να γράψετε το επίθετο στους άλλους δύο βαθµούς και να κλίνετε το συγκριτικό και στους δύο αριθµούς. 4. τοὺς ὄντας, πληρώσαντες: να αντικατασταθούν οι µετοχές µε τις ισοδύναµες δευτερεύουσες προτάσεις.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΠΑΠΑΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ ΑΡΓΥΡΩ ΣΟΛΔΑΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
12
ΘΕΜΑ 9ο [5.7.5] Ἀκούω τινὰ διαβάλλειν, ὦ ἄνδρες, ἐµὲ ὡς ἐγὼ ἄρα ἐξαπατήσας
ὑµᾶς
µέλλω
ἄγειν
εἰς
Φᾶσιν.
ἀκούσατε
οὖν
µου πρὸς θεῶν, καὶ ἐὰν µὲν ἐγὼ φαίνωµαι ἀδικεῖν, οὐ χρή µε ἐνθένδε
ἀπελθεῖν
ἀδικεῖν
οἱ
ἐµὲ
πρὶν
ἂν
δῶ
διαβάλλοντες,
δίκην·
ἂν
δ’
οὕτως
αὐτοῖς
ὑµῖν
φαίνωνται
χρῆσθε
ὥσπερ
ἄξιον. [5.7.6] ὑµεῖς δέ, ἔφη, ἴστε δήπου ὅθεν ἥλιος ἀνίσχει καὶ ὅπου
δύεται,
ἰέναι,
πρὸς
τοὺς
βαρβάρους,
ἂν
καὶ
ὅτι
ἑσπέραν
δύναιτο
ὑµᾶς
ἐὰν
δεῖ
µέν
τις
εἰς
πορεύεσθαι·
τοὔµπαλιν
πρὸς
ἐξαπατῆσαι
ἢν
ἕω.
ὡς
τὴν δέ
ἔστιν
ἥλιος
Ἑλλάδα
τις οὖν
ἔνθεν
µέλλῃ
βούληται ὅστις µὲν
εἰς
τοῦτο ἀνίσχει,
δύεται δὲ ἐνταῦθα, ἔνθα δὲ δύεται, ἀνίσχει δ’ ἐντεῦθεν; Ξενοφών, Κύρου Ανάβασις 5.7.5-5.7.7 ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να γράψετε τις πλάγιες πτώσεις ενικού και πληθυντικού των παρακάτω λέξεων: τινὰ, ἄνδρες, ὑµᾶς, δίκην, βαρβάρους, ὅστις. 2. Να βρείτε τα απαρέµφατα του κειµένου και να τα αντικαταστήσετε χρονικά. 3. Να βρείτε τις προτάσεις του κειµένου που εκφέρονται µε υποτακτική και να δικαιολογήσετε τη χρήση της συγκεκριµένης έγκλισης. 4. Να βρείτε τα ειδικά απαρέµφατα του κειµένου και να τα αντικαταστήσετε µε ισοδύναµες συντακτικά εκφράσεις. 5. Να βρείτε τους υποθετικούς λόγους του κειµένου να τους αναγνωρίσετε και να τους µετατρέψετε στο αντίθετο του πραγµατικού. 6. Να βρείτε τις πλάγιες ερωτήσεις του κειµένου και να τις µετατρέψετε σε ευθείες.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΠΑΠΑΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ ΑΡΓΥΡΩ ΣΟΛΔΑΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
13
ΘΕΜΑ 10ο ΄
Ὅτι µὲν οὖν καὶ ἐν τῷ ἔµπροσθεν χρόνῳ τοιαῡτα ἐγίγνετο, ῥᾴδιον
γνῶναι· φασὶ δὲ καὶ τοὺς ἀρίστους καὶ σοφωτάτους µάλιστα ἐθέλειν µεταγιγνώσκειν. Εἰ οὖν δοκοῡµεν εἰκότα λέγειν καὶ ἱκανὰ τεκµήρια παρέχεσθαι, ὦ ἄνδρες δικασταί, πάσῃ τέχνῃ καὶ µηχανῇ ἐλεήσατε, ὡς ἡµεῑς τῆς διαβολῆς οὕτω µεγάλης οὔσης ἀεὶ προσεδοκῶµεν κρατήσειν µετὰ τοῡ ἀληθοῡς· ὑµῶν δὲ µηδενὶ τρόπῳ ἐθελησάντων πεισθῆναι οὐδ’ ἐλπὶς οὐδεµία σωτηρίας ἐδόκει ἡµῑν εἶναι. Ἀλλὰ πρὸς θεῶν Ὀλυµπίων, ὦ ἄνδρες δικασταί, βούλεσθε ἡµᾱς δικαίως σῶσαι µᾱλλον ἤ ἀδίκως ἀπολέσαι, καὶ πιστεύετε τούτοις ἀληθῆ λέγειν, οἳ ἂν καὶ σιωπῶντες ἐν ἅπαντι τῷ βίῳ παρέχωσι σώφρονας σφᾱς αὐτοὺς καὶ δικαίους. Λυσίας, Υπέρ των Αριστοφάνους χρηµάτων, 53-54 ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να βρείτε τα επίθετα του κειµένου, να γράψετε τους άλλους βαθµούς και να κλίνετε το συγκριτικό βαθµό τους επιθέτου: µεγάλης. 2. Να µεταφέρετε τις παρακάτω λέξεις στην ίδια πτώση του άλλου αριθµού: τοιαῡτα, ὦ δικασταί, ἐλπὶς, ἀληθῆ, σώφρονας, σφᾱς αὐτοὺς. 3. Να βρείτε τα συνηρηµένα ρήµατα του κειµένου και να τα κλίνετε στον παρατατικό. 4. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τις δοτικές του κειµένου. 5. Ἀλλὰ πρὸς θεῶν Ὀλυµπίων, ὦ ἄνδρες δικασταί, βούλεσθε ἡµᾱς δικαίως σῶσαι µᾱλλον ἤ ἀδίκως ἀπολέσαι, καὶ πιστεύετε τούτοις ἀληθῆ λέγειν, οἳ ἂν καὶ σιωπῶντες ἐν ἅπαντι τῷ βίῳ παρέχωσι σώφρονας σφᾱς αὐτοὺς καὶ δικαίους. Να εξαρτήσετε την περίοδο από τη φράση: Ο ρήτωρ παραινεῑ.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΠΑΠΑΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ ΑΡΓΥΡΩ ΣΟΛΔΑΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
14
ΘΕΜΑ 11ο [15] Ἔτι τοίνυν, ὦ ἄνδρες δικασταί, καὶ ἐκ τῶν ἄλλων τῶν ἐµοὶ
πεπραγµένων
ἐµαυτὸν εἰ
ἐν
πάντες
µηδεµιᾷ χίᾳ
τὴν
τῆς
αὐτὴν
χρήσασθαι
οὔτε
οὐδεὶς
ταῖς
ἄξιον
σκέψασθαι.
πόλεως γνώµην
συµφορᾷ.
ἀπαχθεὶς
τετιµωρηµένος,
συµφοραῖς ἔσχον
ὑπ’
οὐδεὶς
ἐγὼ ἐµοί,
ἐµοῦ
γὰρ
παρέσχον µηδένα
γὰρ
φανήσεται,
οὔτε τῶν φίλων εὖ
τοιοῦτον
ἐν
οὔτε
ὥστε,
ἂν
ὑµῶν
τῇ
ὀλιγαρ-
τῶν
ἐχθρῶν
πεπονθώς
[16]
(καὶ
τοῦτο µὲν οὐκ ἄξιον θαυµάζειν· εὖ µὲν γὰρ ποιεῖν ἐν ἐκείνῳ τῷ
χρόνῳ
ῥᾴδιον). λέξας
οὐ
χαλεπὸν τοίνυν
οὐδένα
οὐδενός,
οὐδὲ
ἦν,
οὐδ’
ἐξαµαρτάνειν εἰς
φανήσοµαι,
δὲ
τὸν
κατάλογον
οὐδὲ
δίαιταν
πλουσιώτερος
ἐκ
τῶν
τῷ
βουλοµένῳ
Ἀθηναίων
κατα-
καταδιαιτησάµενος ὑµετέρων
γεγονὼς
συµφορῶν. Λυσίας, Δήµου καταλύσεως Απολογία, 15-16 ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να βρείτε τα ουσιαστικά, τα επίθετα και τις αντωνυµίες του κειµένου που βρίσκονται σε αρσενικό γένος και να τα κλίνετε και στους δύο αριθµούς. 2. Να βρείτε τις µετοχές του κειµένου και να γράψετε τις πλάγιες πτώσεις ενικού και πληθυντικού αριθµού και στα τρία γένη. 3. σκέψασθαι: Να κλίνετε τον παρακείµενο µέσης φωνής. 4. ἀπαχθεὶς: Να κλίνετε όλες τις εγκλίσεις του χρόνου στον οποίο βρίσκεται η µετοχή. 5. ὑπ’
ἐµοῦ
γὰρ
ἐν
τῇ
ὀλιγαρ-
χίᾳ οὔτε ἀπαχθεὶς οὐδεὶς φανήσεται, οὔτε τῶν ἐχθρῶν οὐδεὶς τετιµωρηµένος, οὔτε τῶν φίλων εὖ πεπονθώς: Να µετατρέψετε την παθητική σύνταξη σε ενεργητική. 6. Να αναφέρετε όλες τις περιπτώσεις στις οποίες το ποιητικό αίτιο εκφέρεται µε απλή δοτική.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΠΑΠΑΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ ΑΡΓΥΡΩ ΣΟΛΔΑΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
15
ΘΕΜΑ 12ο Τῶν οὐδὲν
γὰρ
ἄνευ
ἀλλ’
εἴτε
τοὺς
θεούς,
ὄντων
πόνου τοὺς
εὐεργετητέον,
καὶ
ἐπιµελείας
θεοὺς
εἴτε
ὑπὸ
ἵλεως
ὑπό
τινος
πόλιν
ὠφελητέον,
εἴτε
ὑπὸ
ἀρετῇ
θαυµάζεσθαι, βούλει
τέον,
εἴτε
βοσκηµάτων καὶ
βούλει
ἐχθροὺς τῶν
σοι
τὴν
καρποὺς
ἀπὸ
δύνασθαι
χειροῦσθαι,
ἐπισταµένων
τὰς
Ἑλλάδος φέρειν,
εἴτε
διὰ
τε
δεῖν
πολεµικὰς καὶ
φίλους
τιµᾶσθαι, ἀξιοῖς ποιεῖν, γῆν
ὁρµᾷς
ἐλευθεροῦν αὐτάς
αὐταῖς
δεῖ
τὴν ἐπ’ εἴτε
θεραπευ-
πλουτίζεσθαι,
τέχνας
ὅπως
τοὺς
εὖ
τὴν
πολέµου
φίλους
θεραπευτέον
πάσης
πειρατέον
οἴει
ἀνθρώποις,
βούλει,
ἐπιθυµεῖς
ἀφθόνους
µαθητέον
σοι
πόλεως τῆς
καλῶν
διδόασιν
ἀγαπᾶσθαι,
Ἑλλάδα
τούς
καὶ
ἐθέλεις
βοσκηµάτων
ἐπιµελητέον,
θεοὶ
εἶναί
φίλων
εἴτε
γῆν
ἀγαθῶν
τῶν
αὔξεσθαι καὶ
τοὺς
τε
παρὰ
χρῆσθαι
ἀσκητέον· Ξενοφώντος Αποµνηµονεύµατα [2.1.28] ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να µεταφέρετε τις παρακάτω λέξεις στον άλλο αριθµό: ὄντων, ἐπιµελείας, τινος, πόλιν, ἀφθόνους, βοσκηµάτων, αὐταῖς. 2. Να γράψετε τους άλλους βαθµούς των παρακάτω επιθέτων στην ίδια πτώση, γένος και αριθµό. ἀγαθῶν, καλῶν, φίλους, ἀφθόνους, ἐχθροὺς. 3. διδόασιν: να κλίνετε την ευκτική και την προστακτική του αορίστου β΄. 4. χειροῦσθαι, ἐλευθεροῦν : να κλίνετε την υποτακτική του ενεστώτα και την οριστική του παρατατικού. 5. τὴν Ἑλλάδα πειρατέον εὖ ποιεῖν: να αντικαταστήσετε τη φράση µε άλλη συντακτικά ισοδύναµη. 6. οὐδὲν ἄνευ πόνου καὶ ἐπιµελείας θεοὶ διδόασιν ἀνθρώποις: Να µετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΠΑΠΑΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ ΑΡΓΥΡΩ ΣΟΛΔΑΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
16
ΘΕΜΑ 13ο [2.1.9] ταῦτα µὲν εἶπον οἱ βασιλέως κήρυκες· οἱ δὲ Ἕλληνες
βαρέως
εἶπεν,
ὅτι
ἔφη,
ὑµεῖς
ὅ
κάλλιστόν
τι
ἐκάλεσε
οὐ
µὲν
µέν,
γάρ
ἐξῃρηµένα· Κλεάνωρ θάνοιεν Ἀλλ’
τῶν
καὶ
γὰρ
τὰ αἰτεῖ
τὰ
ὦ
εἴη
ὅπλα ἐγὼ
ὑπηρετῶν, [2.1.10] ὤν,
παραδοίησαν· Φαλῖνε,
ἔνθα
θαυµάζω ὡς
διὰ
αὐτίκα ἴδοι
δὴ
τὰ
δὲ
πότερα φιλίαν
ἥξω. ἱερὰ
ἀπεκρίνατο
πρόσθεν
Πρόξενος
ἀλλ’,
ἀποκρίνασθε
δὲ
ὅπως
ὅτι
τοσοῦτον
παραδιδόναι·
τούτοις
ἔχετε·
πρεσβύτατος
ἢ
Κλέαρχος
στρατηγοί,
τῶν
ὅπλα
δὲ
τὰ
θυόµενος.
ὅπλα
ἔφη,
ὅµως
ἄριστον
αὐτὸν
Ἀρκάς,
ἐγώ,
βασιλεὺς
ἄνδρες
τε
ἔτυχε
ἢ
νικώντων ὦ
τις
ὁ
ἤκουσαν,
ἂν
ὁ
ἀπο-
Θηβαῖος,
ὡς
δῶρα.
κρατῶν εἰ
µὲν
γὰρ ὡς κρατῶν, τί δεῖ αὐτὸν αἰτεῖν καὶ οὐ λαβεῖν ἐλθόντα; εἰ
δὲ
πείσας
βούλεται
λαβεῖν,
λεγέτω
τί
ἔσται
τοῖς
στρα-
τιώταις, ἐὰν αὐτῷ ταῦτα χαρίσωνται. Ξενοφών, Κύρου Ανάβασις 2.1.9-11 ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. basilšwj, tosoàton, k»rukej, nikèntwn, Ó,ti, Øphretîn, t…: Να µεταφέρετε τις λέξεις στην ίδια πτώση του άλλου αριθµού και να γράψετε τη δοτική ενικού και πληθυντικού γένους. 2. ἔτυχε: Να κάνετε εγκλιτική αντικατάσταση 3. Να βρείτε τον πλάγιο λόγο στο κείµενο και να τον µετατρέψετε σε ευθύ. 4.
Taàta m n e pon oƒ basilšwj k»rukej. Klšarcoj tosoàton e pen: Να µετατρέψετε την πρώτη περίοδο σε µετοχή.
5.
™k£lese g£r tij aÙtÕn tîn Øphretîn:
Να µετατρέψετε την
ενεργητική σύνταξη σε παθητική. 6.
e‡h, ¨n ¢poq£noien, parado…hsan:
Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις
στις οποίες ανήκουν τα παραπάνω ρήµατα, να δικαιολογήσετε την εισαγωγή και την εκφορά τους, να προσδιορίσετε τη συντακτική τους λειτουργία και να δώσετε ισοδύναµη συντακτική έκφραση.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΠΑΠΑΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ ΑΡΓΥΡΩ ΣΟΛΔΑΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
17
ΘΕΜΑ 14ο ἐπεὶ
δὲ
ἐπλεονέκτει
ὁ
λέγειν
ὅτι
καὶ
ἐν
Πλαταιαῖς,
ἐπὶ
βασιλέα,
αὐτοῖς, οὐδὲ ὅτε
ὅτι
Πελοπίδας µόνοι καὶ καὶ
οὐκ
θῦσαι
ἐκεῖ παρὰ
τῶν
ὅτι ὡς
Ἀγαµέµνων
µετ’
τὴν
ἐν
Ἀσίαν
πολὺ
Πέρσῃ.
Ἑλλήνων
εἶχε
βασιλεῖ
οὐδεπώποτε
Λακεδαιµόνιοι
αὐτὸν
εἰς
τῷ
ὕστερον
ἐθελήσαιεν
ἐάσαιεν
ἐγένοντο,
διὰ
συνεµάχοντο στρατεύσαιντο
τοῦτο
πολεµήσειαν
Ἀγησιλάου
ἐλθεῖν
Αὐλίδι
Ἀρτέµιδι,
τῇ
ἐξέπλει
γὰρ
θύσας
ἐπ’
αὐτὸν
ἔνθαπερ
εἷλε
Τροίαν.
[7.1.35] µέγα δὲ συνεβάλλετο τῷ Πελοπίδᾳ εἰς τὸ τιµᾶσθαι καὶ ὅτι ἐνενικήκεσαν κότες ὁ
τὴν ὑπὸ
µαρτύρει
Θηβαῖοι
χώραν
Πελοπίδας
εἶεν
οἱ
ὅτι
τῶν οἱ
µάχῃ
αὐτῷ
Ἀργεῖοι
ταῦτα
Λεύκτροις
Λακεδαιµονίων
Λακεδαιµονίων, δ’
ἐν
ἐπεὶ
καὶ
οἱ
ὅτι
ἐφαίνοντο.
Ἀρκάδες
αὐτοὶ
πάντα ὡς
καὶ
οὐ ἀληθῆ
πεπορθηἔλεγε
µάχῃ
ἡττηµένοι
παρεγένοντο. λέγοι
ὁ
δὲ
συνε-
Ἀθηναῖος
Τιµαγόρας, καὶ ἐτιµᾶτο δεύτερος µετὰ τὸν Πελοπίδαν. Ξενοφών, Ελληνικά, 7.1.34-36 ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να γράψετε τις πλάγιες πτώσεις ενικού και πληθυντικού των παρακάτω λέξεων: Πελοπίδας, βασιλεῖ, τοῦτο, θύσας, µάχῃ, χώραν, πάντα. 2. πολὺ: Να γράψετε τα παραθετικά του επιρρήµατος. 3. Να αντικαταστήσετε χρονικά τα ρήµατα του κειµένου που είναι σε ευκτική. 4. ἐξέπλει: Να κλίνετε το ρήµα σε όλες τις εγκλίσεις του ενεστώτα και τον παρατατικό. 5. Να βρείτε τις ειδικές προτάσεις του κειµένου και να κάνετε πλήρη συντακτική αναγνώριση. 6. ἔλεγε δὲ ὁ Πελοπίδας ὅτι οἱ Ἀργεῖοι καὶ οἱ Ἀρκάδες µάχῃ ἡττηµένοι εἶεν ὑπὸ Λακεδαιµονίων: Να µετατρέψετε τον πλάγιο λόγο σε ευθύ. Στη συνέχεια να µετατρέψετε την παθητική σύγκριση σε ενεργητική.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΠΑΠΑΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ ΑΡΓΥΡΩ ΣΟΛΔΑΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
18
ΘΕΜΑ 15ο [5.1] Χαλεπὸν δ’ ἐρῶ σοι καὶ ἄλλο πάθηµα, ὦ Σιµωνίδη, τῶν τυράννων.
γιγνώσκουσι
τοὺς
ἀλκίµους
ἀντὶ
τοῦ
τε
καὶ
ἄγασθαι
τολµήσωσι
τῆς
µὲν
γὰρ
σοφοὺς
φοβοῦνται,
ἐλευθερίας
µηχανήσωνται,
τοὺς
οὐδὲν
δὲ
ἧττον
καὶ τοὺς
ἕνεκεν,
δικαίους. µὲν
τοὺς
δικαίους,
µὴ
τῶν
ἰδιωτῶν
τούτους
δ’
ἀνδρείους,
µή
τι
σοφούς,
µή
τι
δὲ
ἐπιθυµήσῃ
τὸ
πλῆθος
ὑπ’ αὐτῶν προστατεῖσθαι. [5.2] ὅταν δὲ τοὺς τοιούτους διὰ τὸν φόβον σθαι οἱ
ὑπεξαιρῶνται, ἀλλ’
µὲν
νοι
τὰς δ’
οἱ
ἄδικοι οἱ
ἄδικοί
ἄλλοι
τε
καὶ
πιστευόµενοι,
πόλεις
γένωνται, οἱ
ἢ
τίνες
δ’
µήποτε
εἶναι.
χαλεπὸν
εἶναι,
τὸ
οὖν
ἄλλους
µὲν
διότι τῆς
διότι καὶ
τὸ τὸ
οἱ
τύραν-
ἐγκρατεῖς
αὐτῶν
ἐξουσίας
ἕνεκα,
παρὸν
αὐτοὶ
ἀξιοῦσιν
πάθηµα
ἀγαθοὺς
χρῆ-
ἀνδραποδώδεις;
ὥσπερ
γενόµεναι
οὐδ’
ἡγεῖσθαι
καὶ
φοβοῦνται
εἰς
τοῦτο
καταλείπονται
ἀκρατεῖς
ἐλεύθεραι
ἀκρατεῖς
ἀνδραποδώδεις,
αὐτοῖς
ἐλεύθεροι
ἔµοιγε
ἄνδρας,
δοκεῖ
ἄλλοις
δὲ
χρῆσθαι ἀναγκάζεσθαι. Ξενοφών, Ιέρων 5.1-4 ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να βρείτε τα σιγµόληκτα επίθετα του κειµένου και να τα γράψετε στην ονοµαστική, αιτιατική και κλητική ενικού και πληθυντικού αριθµού και στα τρία γένη. 2. καταλείπονται: Να κλίνετε το ρήµα σε όλες τις εγκλίσεις του παθητικού αορίστου. 3. Να βρείτε τις ονοµατικές προτάσεις του κειµένου και να κάνετε πλήρη συντακτική αναγνώριση. 4. Να βρείτε τον υποθετικό λόγο του κειµένου και να τον αναγνωρίσετε.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΠΑΠΑΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ ΑΡΓΥΡΩ ΣΟΛΔΑΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
19
ΘΕΜΑ 16ο Σκέψασθε φροσύνης της,
γάρ,
ἐποιήσατο
καὶ
ὁ
Δράκων
ὦ ὁ
Ἀθηναῖοι, Σόλων
καὶ
οἱ
ὅσην
ἐκεῖνος,
κατὰ
τοὺς
µοθέται. [7] πρῶτον µὲν γὰρ περὶ δων
τῶν
ξαν, δεῖ
ἃ
ἡµετέρων
χρὴ
αὐτὸν
τρίτον
δ’
τὸν
τραφῆναι, ἐφεξῆς
τῶν ἰδιωτῶν, νόµους
τὸν
ἔπειτα
ὁ
καὶ
σω-
νοµοθέ-
ἐκείνους
ἐλεύθερον δεύτερον
διαρρήδην
νο-
ἀπέδει-
ἐπιτηδεύειν, περὶ
τῶν
ἄλλων
ἀλλὰ καὶ
περὶ
τῶν ῥητόρων.
ὑµῖν
παλαιὸς
χρόνους
περὶ
ἀναγράψαντες
περὶ
τῆς σωφροσύνης τῶν παί-
ἐνοµοθέτησαν,
παῖδα
πρόνοιαν
τῶν
ἡλικιῶν,
οὐ
καὶ
παρακατέθεντο,
καὶ
ὡς
µειρακίων, µόνον
περὶ
τούτους
τοὺς
καὶ
ὑµᾶς
αὐτῶν ἐπέστησαν φύλακας. Αισχίνης, Κατά Τιµάρχου 6-8 ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να µεταφέρετε στην ίδια πτώση του άλλου αριθµού τις παρακάτω λεξεις: νοµοθέτης, τὸν παῖδα, τῶν µειρακίων, τῶν ῥητόρων, τούτους, φύλακας. 2. Σκέψασθε: Να αντικαταστήσετε εγκλιτικά τον τύπο. 3. ἀπέδειξαν: Να κλίνετε την οριστική του ενεστώτα και του παρατατικού. 4. παρακατέθεντο: Να αντικαταστήσετε εγκλιτικά τον τύπο στον ενεστώτα και τον αόριστο β΄. 5. Να βρείτε τις πλάγιες ερωτήσεις και να κάνετε πλήρη συντακτική αναγνώριση. 6. ἀναγράψαντες: να αναγνωρίσετε συντακτικά τη µετοχή και να την αντικαταστήσετε µε ισοδύναµη δευτερεύουσα πρόταση.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΠΑΠΑΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ ΑΡΓΥΡΩ ΣΟΛΔΑΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
20
ΘΕΜΑ 17ο [1.2.6] διάγουσι
οἱ
µὲν
δὴ
παῖδες
µανθάνοντες ἔρχονται
ὥσπερ
οἱ
ἄρχοντες
αὐτῶν
δικάζοντες λους
αὐτοῖς.
ὥσπερ
παρ’
διδασκαλεῖα
καὶ
ἡµῖν
διατελοῦσι
γίγνεται
ἀνδράσιν
τὰ
δικαιοσύνην·
τοῦτο δ’
εἰς
γὰρ
δὴ
ἐγκλήµατα
λέγουσιν
γράµµατα τὸ
καὶ
παισὶ
κλοπῆς
ὅτι
ἐπὶ
µαθησόµενοι.
πλεῖστον
καὶ
φοιτῶντες
τῆς
ἡµέρας
πρὸς
ἀλλή-
καὶ
ἁρπαγῆς
καὶ βίας καὶ ἀπάτης καὶ κακολογίας καὶ ἄλλων οἵων δὴ εἰκός. [1.2.7] οὓς δ’ ἂν γνῶσι τούτων τι ἀδικοῦντας, τιµωροῦνται. κολάζουσι δὲ
δὲ
καὶ
καὶ
ὃν
ἂν
ἀδίκως
ἐγκλήµατος
οὗ
ἕνεκα
δικάζονται
δὲ
ἥκιστα,
µάλιστα, δυνάµενον
µὲν
χάριν
ἐγκαλοῦντα ἄνθρωποι
µισοῦσι
ἀχαριστίας,
ἀποδιδόναι,
µὴ
εὑρίσκωσι. καὶ
µὲν ὃν
ἀποδιδόντα
δικάζουσι ἀλλήλους ἂν
γνῶσι
δέ,
κολά-
ζουσι καὶ τοῦτον ἰσχυρῶς. Ξενοφών, Κύρου Παιδεία, 1.2.6- 1.2.7 ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να γράψετε τις πλάγιες πτώσεις ενικού και πληθυντικού αριθµού των παρακάτω λέξεων: παῖδες, φοιτῶντες, γράµµατα, ἀνδράσιν, οὓς, τι, ἀποδιδόντα. 2. ἀλλήλους: Να αναγνωρίσετε τον τύπο και να τον κλίνετε στα τρία γένη. 3. Να βρείτε τα επίθετα και τα επιρρήµατα του κειµένου και να γράψετε τους άλλους βαθµούς. 4. λέγουσιν: Να κλίνετε το ρήµα σε όλες τις εγκλίσεις του συνηρηµένου µέλλοντα και του αορίστου β΄. 5. Να βρείτε τους λανθάνοντες υποθετιούς λόγους του κειµένου και να τους αναγνωρίσετε. 6. µαθησόµενοι: Να αντικαταστήσετε τη µετοχή µε ισοδύναµη δευτερεύουσα πρόταση.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΠΑΠΑΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ ΑΡΓΥΡΩ ΣΟΛΔΑΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
21
ΘΕΜΑ 18ο [80] ἐκεῖνον
οἱ τὸν
αὐτῶν
Ἕλληνες
ἐγχειρίσαι
τῇ
ἔπλεον
οὔτε
κατέβαινον,
ἀλλὰ
δ’
τοῦτο
πράγµατα
µισοῦσι µὲν
τοῦ
τὴν
τὰ
πόλιν,
µίσους
τῶν
οἱ
σφᾶς
αὐτούς·
κατ’
πλείστους οἱ
πολυπραγµονεῖν µακροῖς
στρατοπέδοις
δὲ περὶ
πλοίοις ἐντὸς
ἐπὶ
Ἅλυος
ἡσυχίαν
ἦγον.
[81]
νῦν
περιέστηκεν,
ὥσθ’
οἱ
µὲν
καὶ
περὶ
καταφρονοῦσιν
Ἑλλήνων
τοῖς
τοὺς
οὔτε
πολλὴν
δὲ
ἐπίστευον
ὥστε
τοῦ
ὥστ’
ποταµοῦ εἰς
πόλει
ἀπεῖχον
πραγµάτων,
Φασήλιδος
οὕτως
πολιτευοµένοις,
τοσοῦτον
Ἑλληνικῶν
τάδε
τοίνυν
χρόνον
ἑκόντας
βάρβαροι τῶν
µὲν
αὐτῶν
ἡµῶν.
ἀκηκόατε
τῶν
στρατη-
γῶν· ὡς δὲ βασιλεὺς ἔχει πρὸς ἡµᾶς, ἐκ τῶν ἐπιστολῶν ὧν ἔπεµψεν ἐδήλωσεν. Ισοκράτης, Αρεοπαγητικός, 80-81 ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να βρείτε τα ουσιαστικά της γ΄κλίσης και να τα µεταφέρετε στην ίδια πτώση του άλλου αριθµού. 2. σφᾶς αὐτούς, τοῦτο, ἡµῶν, ὧν: Να ανγνωρίσετε τις αντωνυµίες και να γράψετε την ονοµαστική ενικού και στα τρία γένη. 3. κατέβαινον: Να κλίνετε τον αόριστο β ΄του ρήµατος σε όλες τις εγκλίσεις. 4. ἐδήλωσεν: Να γράψετε το γ΄ενικό πρόσωπο όλων των εγκλίσεων του ενεστώτα και του παρατατικού. 5. Να βρείτε και να αναγνωρίσετε πλήρως τις συµπερασµατικές προτάσεις του κειµένου. 6. Να ανγνωρίσετε συντακτικά τις γενικές και δοτικές του κειµένου.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΠΑΠΑΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ ΑΡΓΥΡΩ ΣΟΛΔΑΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
22
ΘΕΜΑ 19ο [4.6.22] Ἐπειδὴ δὲ ἐδείπνησαν καὶ νὺξ ἐγένετο, οἱ µὲν ταχθέντες ᾤχοντο,
καὶ
ἀνεπαύοντο.
καταλαµβάνουσι οἱ
δὲ
πολέµιοι
τὸ
ὄρος,
ἐπεὶ
οἱ
ᾔσθοντο
δὲ τὸ
ἄλλοι ὄρος
αὐτοῦ
ἐχόµενον,
ἐγρηγόρεσαν καὶ ἔκαιον πυρὰ πολλὰ διὰ νυκτός. [4.6.23] ἐπειδὴ δὲ ἡµέρα
ἐγένετο
ὁδόν,
οἱ
δὲ
Χειρίσοφος
τὸ
ὄρος
µὲν
θυσάµενος
καταλαβόντες
κατὰ
ἦγε τὰ
κατὰ
ἄκρα
τὴν
ἐπῇσαν.
[4.6.24] τῶν δὲ πολεµίων τὸ µὲν πολὺ ἔµενεν ἐπὶ τῇ ὑπερβολῇ τοῦ ὄρους, ὁµοῦ
µέρος
δ’
εἶναι
αὐτῶν ἀπήντα
τοὺς
πολλοὺς
τοῖς
ἀλλήλοις,
κατὰ
τὰ
ἄκρα.
συµµιγνύασιν
πρὶν οἱ
δὲ
κατὰ
τὰ ἄκρα, καὶ νικῶσιν οἱ Ἕλληνες καὶ διώκουσιν. [4.6.25] ἐν τούτῳ δὲ
καὶ
δρόµῳ
οἱ
ἐκ
ἔθεον
τοῦ
πεδίου
πρὸς
τοὺς
οἱ
µὲν
πελτασταὶ
παρατεταγµένους,
τῶν
Ἑλλήνων
Χειρίσοφος
δὲ
βάδην ταχὺ ἐφείπετο σὺν τοῖς ὁπλίταις. Ξενοφών, Κύρου Ανάβασις, 4.6.22-4.6.25 ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. νὺξ, τὸ ὄρος, πυρὰ, ὑπερβολῇ, πελτασταὶ, ὁπλίταις, ταχθέντες: Να γράψετε τη γενική, δοτική και κλητική ενικού, τη γενική και τη δοτική πληθυντικού αριθµού. 2. πολλὰ: Να κλίνετε το επίθετο στα τρία γένη ενικού και πληθυντικού αριθµού. 3. ταχθέντες: Να κλίνετε το ρήµα σε όλες τις εγκλίσεις του παθητικού αορίστου. 4. Να βρείτε τα ρήµατα του κειµένου που σχηµατίζουν αόριστο β΄ και να γράψετε το απαρέµφατο και τη µετοχή σε όλα τα γένη. 5. ἐπειδὴ ἡµέρα ἐγένετο: Να αντικαταστήσετε την πρόταση µε το αντίστοιχο είδος µετοχής. 6. Να βρείτε και να ανγνωρίσετε τους εµπρόθετους προσδιορισµούς του κειµένου.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΠΑΠΑΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ ΑΡΓΥΡΩ ΣΟΛΔΑΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
23
ΘΕΜΑ 20ο [11] βούληται γεσθαι
ποιεῖν, ἢ
δικασταί, µίων
ἐνθυµηθῆναι
τούτου
τις
πρώτης
µὲν
ὁπλίταις
οὐδὲν
χρὴ
ὄφελος
στρατηγοὺς εἴ
τῆς
δὲ
ἀξιοῖ,
ἐὰν
εἰ
νόµους
αἱρεῖσθαι.
τάξεως
δειλίαν
ὅτι,
µέν
τις
τεταγµένος
ἐν
τοῖς
κεῖσθαι
θαυµάζω
καταψηφίζεσθαι,
τεταγµένος
ἐξέσται
ὅ
τι
τις
ἢ
ὑµᾶς
συλλέ-
δέ,
ὦ
ἄνδρες
προσιόντων
τῶν
τῆς
δευτέρας
ἐὰν
δέ
ἱππεῦσιν
ἄν
τις
πολε-
γένηται, ἐν
ἀναφανῇ,
τοῖς τούτῳ
συγγνώµην ἔχειν. [12] καὶ µὲν δή, ὦ ἄνδρες δικασταί, ἡγοῦµαι δικάζειν ὑµᾶς οὐ µόνον τῶν ἐξαµαρτανόντων ἕνεκα, ἀλλ’ ἵνα καὶ
τοὺς
ἐὰν
µὲν
ἄλλους τοίνυν
τῶν τοὺς
ἀκοσµούντων ἀγνῶτας
σωφρονεστέρους
κολάζητε,
οὐδεὶς
ποιῆτε.
ἔσται
τῶν
ἄλλων βελτίων· Λυσίας, 14.11-12 ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. ὅ τι, τις, τάξεως, ἱππεῦσιν, ὑµᾶς, ἐξαµαρτανόντων, ἀγνῶτας: Να γράψετε τις πλάγιες πτώσεις ενικού και πληθυντικού. 2. βελτίων: Να γράψετε τους άλλους βαθµούς του επιθέτου και να το κλίνετε εκεί που βρίσκεται. 3. προσιόντων: Να κλίνετε τον ενεστώτα και παρατατικό του ρήµατος σε όλες τις εγκλίσεις. 4. ἐὰν µὲν τοίνυν τοὺς ἀγνῶτας κολάζητε, οὐδεὶς ἔσται τῶν ἄλλων βελτίων: Να αναγνωρίσετε το είδος του υποθετικού λόγου και να το µετατρέψετε στο πραγµατικό. 5. καὶ
µὲν
δή,
ὦ
ἄνδρες
δικασταί,
ἡγοῦµαι
δικάζειν ὑµᾶς οὐ µόνον τῶν ἐξαµαρτανόντων ἕνεκα: Να µετατρέψετε τον πλάγιο λογο σε ευθύ. 6. ἵνα καὶ τοὺς ἄλλους τῶν ἀκοσµούντων σωφρονεστέρους ποιῆτε: Να αντικαταστήσετε την πρόταση µε µετοχή.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΠΑΠΑΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ ΑΡΓΥΡΩ ΣΟΛΔΑΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
24
ΘΕΜΑ 21ο [3.4.25] Ὅτε δ’ αὕτη ἡ µάχη ἐγένετο, Τισσαφέρνης ἐν Σάρδεσιν ἔτυχεν
ὤν·
γνοὺς
δὲ
εἶναι
τοῦ
πέµψας ὁ
καὶ
αὐτὸς
κακῶς
Τιθραύστης Ὦ
καὶ
ἀποπλεῖν
ᾐτιῶντο ὁ
πέµπει ἔχει
οἴκαδε,
ὁ τὴν δ’
ὑπ’
αὐτοῦ.
βασιλεὺς
Τισσαφέρνην
αἴτιον
ἑαυτοῦ,
Τιθραύστην
κατα-
τὰ
τὴν
πρὸς
τὰς
Πέρσαι
Περσῶν
αὐτοῦ
Ἀγησίλαε,
ἡµῖν
οἱ
φέρεσθαι
ἀποτέµνει
γοντας· ὑµῖν
ὥστε
κεφαλήν. τὸν
µὲν δίκην· ἐν
προδεδόσθαι
Ἀγησίλαον
αἴτιος
τῶν
βασιλεὺς τῇ
τοῦτο
Ἀσίᾳ
δὲ
δὲ
ποιήσας
πρέσβεις
λέ-
πραγµάτων
καὶ
ἀξιοῖ
πόλεις
σὲ
µὲν
αὐτονόµους
οὔσας τὸν ἀρχαῖον δασµὸν αὐτῷ ἀποφέρειν. [3.4.26] ἀποκριναµένου δὲ τοῦ Ἀγησιλάου ὅτι οὐκ ἂν ποιήσειε ταῦτα ἄνευ τῶν οἴκοι τελῶν, Σὺ δ’ ἀλλά, ἕως ἂν πύθῃ τὰ παρὰ τῆς πόλεως, µεταχώρησον, ἔφη, εἰς τὴν Φαρναβάζου, ἐπειδὴ καὶ ἐγὼ τὸν σὸν ἐχθρὸν τετιµώρηµαι. Ξενοφών, Ελληνικά, 3.4.25-26 ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. “Ote d' aÛth ¹ m£ch ™gšneto, Tissafšrnhj ™n S£rdesin œtucen ên: : Να µεταφέρετε τα ρήµατα των προτάσεων στον παρατατικό και υπερσυντέλικο. 2. éste Ætiînto oƒ Pšrsai prodedÒsqai Øp' aÙtoà : Να µεταφέρετε τους ρηµατικούς τύπους στον ενεστώτα, µέλλοντα και αόριστο. 3. Να συµπληρώσετε τα κενά: Οριστική ……………
Υποτακτική
pÚqV
Ευκτική ………….
Προστακτική ………………
Απαρέμφατο ……………..
4. “Ote d' aÛth ¹ m£ch ™gšneto, / ™peid¾ kaˆ ™gë tÕn sÕn ™cqrÕn tetimèrhmai: να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις και να τις συµπτύξετε σε αντίστοιχες µετοχές. 5. gnoÚj, katapšmyaj, ¢pokrinamšnou: Να χαρακτηρίσετε τις µετοχές και να τις αναπτύξετε σε αντίστοιχες προτάσεις. 6.
basileÝj d ¢xio‹ se m n ¢pople‹n o‡kade, t¦j d' ™n tÍ 'As…v pÒleij aÙtonÒmouj oÜsaj tÕn ¢rca‹on dasmÕn aÙtù ¢pofšrein. : Να γράψετε τη φράση σε ευθύ λόγο όπως νοµίζετε ότι ο βασιλεύς των Περσών τη διατύπωσε απευθυνόµενος στον Τιθραύστη. Να δικαιολογήσετε τη µετατροπή.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΠΑΠΑΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ ΑΡΓΥΡΩ ΣΟΛΔΑΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
25
ΘΕΜΑ 22ο
Genomšnhj d' „scur©j tÁj naumac…aj kaˆ pollîn neîn ¢mfotšroij kaˆ ¢nqrèpwn ¢polomšnwn oƒ SurakÒsioi kaˆ oƒ xÚmmacoi ™pikrat»santej t£ te nau£gia kaˆ toÚj nekroÝj ¢ne…lonto, kaˆ ¢popleÚsantej prÕj t¾n pÒlin tropa‹on œsthsan, oƒ d' 'Aqhna‹oi ØpÕ megšqouj tîn parÒntwn kakîn nekrîn m n pšri À nauag…wn oÙd ™penÒoun a„tÁsai ¢na…resin, tÁj d nuktÕj ™bouleÚonto eÙqÝj ¢nacwre‹n. Dhmosqšnhj d Nik…v proselqën gnèmhn ™poie‹to plhrèsantaj œti t¦j loip¦j tîn neîn bi£sasqai, Àn dÚnwntai, ¤ma ›J tÕn œkploun, lšgwn Óti ple…ouj œti aƒ loipa… e„si nÁej cr»simai sf…sin À to‹j polem…oij: Ãsan g¦r to‹j m n 'Aqhna…oij per…loipoi æj ˜x»konta, to‹j d' ™nant…oij ™l£ssouj ½ pent»konta kaˆ xugcwroàntoj Nik…ou tÍ gnèmV kaˆ boulomšnwn plhroàn aÙtîn oƒ naàtai oÙk ½qelon ™sba…nein di¦ tÕ katapeplÁcqa… te tÍ ¼ssV kaˆ m¾ ¨n œti o‡esqai kratÁsai. Θουκυδίδης, Ζ 72 ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. α) nuktÕj, œkploun, ¼ssV: να γράψετε τις πλάγιες πτώσεις του πληθυντικού αριθµού. β) ›J: να κλίνετε το ουσιαστικό. 2. „scur©j, cr»simai, ple…ouj, ™l£ssouj: να µεταφέρετε τα επίθετα στους άλλους βαθµούς. 3. ¢ne…lonto, œsthsan: Να αντικαταστήσετε εγκλιτικά τα ρήµατα. 4. xugcwroàntoj, boulomšnwn: Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις µετοχές και να τις αναλύσετε σε αντίστοιχες προτάσεις.
5. Να µεταφέρετε σε ευθύ λόγο την πρόταση που αναφέρει ο Θουκυδίδης ότι έκανε ο Δηµοσθένης στο Νικία.
6. Να χαρακτηρίσετε τον υποθετικό λόγο του κειµένου και να τον µετατρέψετε έτσι ώστε να δηλώνει την απλή σκέψη.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΠΑΠΑΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ ΑΡΓΥΡΩ ΣΟΛΔΑΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
26
ΘΕΜΑ 23ο [17] Δέοµαι οὖν ὑµῶν µήτε πιστεύειν πω µήτ’ ἀπιστεῖν τοῖς εἰρηµένοις, πρὶν ἂν διὰ τέλους ἀκούσητε καὶ τὰ παρ’ ἡµῶν, ἐνθυµουµένους ὅτι οὐδὲν ἂν ἔδει δίδοσθαι τοῖς φεύγουσιν ἀπολογίαν, εἴπερ οἷόν τ’ ἦν ἐκ τῶν τοῦ διώκοντος λόγων ἐψηφίσθαι τὰ δίκαια. νῦν δ’ εἰ µὲν εὖ τυγχάνει κατηγορηκὼς ἢ κακῶς, οὐδεὶς ἂν τῶν παρόντων ἀγνοήσειεν· εἰ δ’ ἀληθέσι κέχρηται τοῖς λόγοις, οὐκέτι τοῦτο τοῖς κρίνουσι γνῶναι ῥᾴδιον ἐξ ὧν ὁ πρότερος εἴρηκεν, ἀλλ’ ἀγαπητὸν ἢν ἐξ ἀµφοτέρων τῶν λόγων ἐκλαβεῖν δυνηθῶσιν τὸ δίκαιον. Ισοκράτης, Περί Αντιδόσεως, 27 ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. ὑµῶν, τέλους, τοῖς φεύγουσιν, οὐδεὶς, τῶν παρόντων, ἀληθέσι:Να γράψετε τις πλάγιες πτώσεις ενικού και πληθυντικού αριθµού. 2. δίκαια, κακῶς, ἀληθέσι, ῥᾴδιον: Να γράψετε τα παραθετικά των επιθέτων και επιρρηµάτων. 3. Δέοµαι: Να κλίνετε το ρήµα σε όλες τις εγκλίσεις του ενεστώτα και τον παρατατικό. 4. κέχρηται: Να κλίνετε το ρήµα στην οριστική ενεστώτα και παρατατικού. 5. Να αναφέρετε τις συντάξεις του χρονιού συνδέσµου: πρὶν. 6. Να βρείτε το συντακτικό ρόλο των πλάγιων πτώσεων του κειµένου.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΠΑΠΑΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ ΑΡΓΥΡΩ ΣΟΛΔΑΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
27
ΘΕΜΑ 24ο [2.2.10] Οἱ δ’ Ἀθηναῖοι πολιορκούµενοι κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλατταν ἠπόρουν τί χρὴ ποιεῖν, οὔτε νεῶν οὔτε συµµάχων αὐτοῖς ὄντων µὴ
οὔτε
παθεῖν
ἠδίκουν
σίτου·
ἐνόµιζον
οὐ
τιµωρούµενοι
ἃ
ἀνθρώπους
δὲ
οὐδεµίαν ἐποίησαν,
µικροπολίτας
οὐδ’
εἶναι
σωτηρίαν
ἀλλὰ
ἐπὶ
διὰ
µιᾷ
τὴν
αἰτίᾳ
τοῡ ὕβριν
ἑτέρᾳ
ἢ
ὅτι ἐκείνοις συνεµάχουν. [2.2.11] διὰ ταῦτα τοὺς ἀτίµους ἐπιτίµους ποιήσαντες πολλῶν ἤδη
ἐκαρτέρουν,
οὐ
ὁ
βουλόµενοι
καὶ
διελέγοντο
σῖτος
ἀποθνῃσκόντων
περὶ
ἐπελελοίπει,
σύµµαχοι
εἶναι
διαλλαγῆς. ἔπεµψαν
ἐν
τῇ
ἐπεὶ
δὲ
πρέσβεις
Λακεδαιµονίοις
πόλει
ἔχοντες
λιµῷ
παντελῶς
παρ’
Ἆγιν,
τὰ
τείχη
καὶ τὸν Πειραιᾶ, καὶ ἐπὶ τούτοις συνθήκας ποιεῖσθαι. Ξενοφών, Ελληνικά, 2.2.10- 11 ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. θάλατταν, τί, νεῶν, σωτηρίαν, ἃ, ὕβριν, µικροπολίτας, σῖτος: Να γράψετε τις πλάγιες πτώσεις ενικού και πληθυντικού αριθµού. 2. ἀποθνῃσκόντων: Να κλίνετε τη µετοχή και στα τρία γένη. 3. ἐνόµιζον: Να γράψετε το γ΄ενικό όλων των εγκλίσεων του µέλλοντα. 4. ἐπελελοίπει: Να κλίνετε τον υπερσυντέλικο µέσης φωνής. 5. Να βρείτε τους προσδιορισµούς της αιτίας. 6. ἀποθνῃσκόντων: Να αντικαταστήσετε τη µετοχή µε ισοδύναµη δευτερεύουσα πρόταση.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΠΑΠΑΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ ΑΡΓΥΡΩ ΣΟΛΔΑΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
28
ΘΕΜΑ 25ο Καὶ ναῖοι,
µήν,
µᾶλλον
ἄξιον
ὦ
ὀργίλως
ἄνδρες
ἔχειν
τοῖς
µετ’
Ἀθη-
εὐπορίας
πονη-
ροῖς ἢ τοῖς µετ’ ἐνδείας. τοῖς µὲν γὰρ ἡ τῆς χρείας ἀνάγκη φέρει
τινὰ
οἱ
ἐκ περιουσίας,
δ’
δικαίαν
συγγνώµην
ἔχοιεν
ἂν
παρὰ
τοῖς
ἀνθρωπίνως
ὥσπερ οὗτος, πονηροὶ εἰπεῖν,
ἀλλ’
λογιζοµένοις·
οὐδεµίαν πρόφασιν
αἰσχροκερδίᾳ
καὶ
πλεονεξίᾳ
καὶ ὕβρει καὶ τῷ τὰς αὑτῶν συστάσεις κυριωτέρας τῶν νόµων ἀξιοῦν
εἶναι
ταῦτα
φανήσονται
πράττοντες.
ὑµῖν
δ’
οὐδὲν
τούτων συµφέρει, ἀλλὰ τὸν ἀσθενῆ παρὰ τοῦ πλουσίου δίκην, ἂν
ἀδικῆται,
δύνασθαι
λαβεῖν.
ἔσται
δὲ
τοῦτο,
ἐὰν
κολά-
ζητε τοὺς φανερῶς οὕτως ἐξ εὐπορίας πονηρούς. Δηµοσθένης, Κατά Στεφάνου Ψευδοµαρτυριών Α΄67 ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. ἄνδρες, πρόφασιν, συστάσεις, τὸν ἀσθενῆ, πράττοντες:Να γράψετε την ίδια πτώση του άλλου αριθµού. 2. Να βρείτε τα επίθετα και επιρρήµατα του κειµένου και να τα µεταφέρετε στους άλους βαθµούς. 3. πράττοντες, εἶναι: Να γράψετε το β΄πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής όλων των χρόνων. 4. λαβεῖν: Να κλίνετε την προστακτική του αορίστου β΄. 5. Σε ποιο σηµείο του κειµένου υπάρχει σύγκριση και πώς εκφέρεται; 6. Να βρείτε το συντακτικό ρόλο των δοτικών του κειµένου. 7. Να αναφέρετε τα είδη και τις χρήσεις του ἂν.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΠΑΠΑΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ ΑΡΓΥΡΩ ΣΟΛΔΑΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ