Pasar-magazine mei 2013

Page 1

AFGIFTEKANTOOR: GENT X

Mei 2013

Vleugels

voor

je

vrije

tijd

5

Avontuurlijk

Durbuy

Kustwandelroute #1

Heist tot het Zwin Van

groen

CUBA


KDB

12

PASAR mei 2013


Zomer in het land van

causses

gorges KDB

en

Tekst: Joris Verbeure Foto’s: Joris Verbeure en Kat De Baerdemaeker

VERENIGD KONINKRIJK ENGELAND

ATLANTISCHE OCEAAN

Havana

CUBA

Buxted Brighton

Caribische Zee

EAST SUSSEX

Seaford Seven Sisters

Het Kanaal

25 km

Overijse VLAAMSBRABANT Durbuy

BELGIË JV

BELGIË LUXEMBURG

Voor een mooie mix van natuurschoon, cultureel erfgoed, regionale Amsterdam authenticiteit en rust gaan NEDERLAND we op zomerreis naar de Franse departementen Aveyron en Lozère. Parijs

FRANKRIJK AVEYRON

LOZÈRE

E

conomisch gaat het lang niet alle Euro­ pese regio’s voor de wind. Sommige stre­ ken vallen zelfs helemaal uit de boot. Vaak eeuwenoud agrarisch gebied dat door grootschalige landbouw zijn le­ GROOTGROOTvensvatbaarheid kwijtraakt. Direct ge­ BRITTANNIË BRITTANNIË volg is dat veel jongeren wegtrekken. Voor de ENGELAND natuurvriend, de kampeerderIERLAND en liefhebbers van IERLAND WALES Londen eigenheid en traditie zijn dit uitgelezen Londen reis­ bestemmingen. In Frankrijk zijn er meerdere van die ongeschonden streken, zoals l’Ariège in de Brighton Centrale Pyreneeën en Le Cantal in de Auvergne. Wij trokken door de groene departementen Avey­ ron en Lozère, waar het toerisme de motor van ontwikkeling is en de tewerkstelling zelfs aan­ zwengelt.

Megaviaduct

Pagina links: Op topdagen vertrekken tot 1.500 toeristen voor een afvaart van de Tarn in kano of kajak. Boven links: Een typische causse, een hooggelegen kalkplateau overgroeid met groen. Boven rechts: Meyrueis, een toeristisch plaatsje bij de Gorges de la Jonte.

Startplaats van onze reis is Millau, waar iedereen het viaduct over de Tarn wil zien. Door deze gi­ FINLAND gantische kabelbrug is er sinds 2004 een snelle ver­ Turku binding tussen Clermont­Ferrand in het noorden Helsinki en Montpellier in het zuiden. Le Viaduc de Millau is een brug van superlatieven: 2,5 kilometer lang, 343 meter hoog gebouwd op pijlers. Sommigen > PASAR mei 2013

13


online

online

Zwitsers familie-uitje

Vind de perfecte activiteit voor je gezin tussen de meer dan 1.500 tips voor uitstapjes in Zwitserland. De app Family Trips geeft je de spannendste belevenissen voor het hele gezin. Selecteer verschillende criteria en ontdek welke activiteiten bij jouw wensen passen. Je kunt je gezinsuitstapjes ook online plannen via MySwitzerland. com/familytrips.

Info: de app is gratis te downloaden voor iPad, iPhone en Android smartphones. De nieuwe app Kleine Campings van ANWB geeft informatie over campings met minder dan 40 staanplaatsen op natuurterreinen of bij de boer in 20 landen van Europa. Kampeerders kunnen zoeken op kaart, op naam of op soort camping, in hun favoriete gebied of streek. Je kunt de campings ook zelf beoordelen of tips geven over de camping of over de omgeving. De app is ook offline te gebruiken.

Info: de app Kleine Campings kost 2,69 euro en is verkrijgbaar voor iPhone en Android.

Kleine campings in je broekzak

Gent Undercover

Gent Undercover is een spannend gps stadsspel om de stad te leren kennen. Aan de hand van twee verschillende routes en

missies verken je de belangrijkste monumenten in het centrum en het museumkwartier van Gent. Gewapend met een smartphone of tablet volg je het spoor van een criminele bende die jacht maakt op de kunstschatten van de stad. Jij moet in 90 minuten op zoek naar de gangsters. Achtervolg de kunstdieven met de radartracker, onderzoek verdachte plaatsen met een ware DNA-scanner en ontmantel sporen uit het verleden die Gent voor het blote oog verstopt. Heb je het spel op je toestel

Roots wandel-app

Nooit meer zoeken in boekjes, folders of op websites, maar nu alles bij de hand op je iPhone of iPad met de Roots wandel-app. Deze brengt alle belangrijke Nederlandse natuurgebieden en bijbehoren-

geïnstalleerd, dan is de app ook volledig offline te gebruiken.

Info: download de gratis app via iTunes of Google Play store.

Interactief Zoniënwoud

Zin in een gezonde wandeling of fietstocht in het Zoniënwoud?

de wandelroutes in kaart. Bij elke wandelroute krijg je achtergrond-

Neem dan zeker een kijkje op de nieuwe site www.zonienwoud.

informatie, startpunten, kaartoverzicht, overstapmogelijkheden op

be. Het Zoniënwoud, dat is 4.400 hectare natuurpracht op de

andere routes, en meer.

grens van Vlaanderen, Brussel en Wallonië. De nieuwe website is

Help zelf bij het aanvullen van de app door de ingebouwde gps-

een initiatief van de drie gewesten. Je ontdekt er fiets- en wan-

functie. Loop je een route die (nog) niet als gps in de app staat,

delpaden, het mountainbikenetwerk, spannende bosspelen, tips

breng deze dan zelf in kaart, zo verdien je een gratis provincie.

voor een bezoek aan het Kasteel van Terhulpen of het Rood Klooster. Fotografen kunnen zelf foto’s opladen, verenigingen plaatsen hun activiteiten in de kalender en wandelaars en fietsers kunnen hun tochten delen.

Info: www.zonienwoud.be.

GF

ROOTS-WANDELAPP

Info: de Roots wandel-app is nu beschikbaar in de App Store voor iPhone of iPad. Voor heel Nederland betaal je 8,99 euro, per provincie betaal je 2,69 euro.

PASAR MEI 2013

29


cultuur

cultuur

Van Nijl tot Alexandrië

Al van de Egyptische Oudheid is de Nijl een belangrijke levensader. De voorbije twintig jaar hebben archeologen uit Alexandrië dit rijke wateruniversum onophoudelijk bestudeerd, o.a. de erfenis van de farao’s, de goddelijke betekenis van de stroom, fauna, flora en cultuspraktijken. De resultaten van hun onderzoek stellen ze voor in de tentoonstelling Van de Nijl tot Alexandrië, die eerder Neufchâtel en Le Mans aanAlexandrië deed. In Mariemont wordt deze verzameling beelden, gravures, reisverhalen en foto’s verrijkt met de Egyptische collectie van het museum zelf en bruik-

AF/PAUL LOUIS

lenen uit andere internationale musea.

Honderd jaar KMI

Da Vinci’s genie

Modernisme, uitgesteld eerbetoon

Wat Leonardo Da Vinci in de 15de eeuw als kunstenaar en wetenschapper voor

elkaar kreeg, is vijfhonderd jaar later nog steeds actueel. In de Brusselse Beurs gaat

Toen in het begin van de 20ste eeuw in

de reizende tentoonstelling Da Vinci, the

Europa de eerste avant-gardisten hun

Genius dieper in op de geheimen van al

opwachting maakten, miste België aan-

zijn talenten. Van zijn spel met de wetten

vankelijk de boot. Pas na de Eerste

van de fysica werden zeventig uitvindin-

Wereldoorlog kwam in de steden de

gen op ware grootte nagebouwd. In zijn

nieuwe dynamiek op gang, met neven-

anatomische tekeningen, waaronder de

effecten in o.a. architectuur, fotografie,

Vitruviusman, schetste hij zowel de

muziek en literatuur. In het Museum

schoonheid van de menselijke verhoudin-

voor Schone Kunsten in Gent krijgen de

gen als de techniek waarmee spieren en

modernisten uit de periode 1912 tot

pezen bewegen. Een Frans ingenieur

1930 alsnog een eerbetoon.

kreeg het voorrecht om de Mona Lisa met

Info: Modernisme, tot 30 juni in het Museum voor Schone Kunsten, Citadelpark in Gent, tel. 09 240 07 00, www.mskgent.be.

een multispectrale camera te onderzoeAF

ken. Zijn bevindingen zijn in Brussel voor Niets zo veranderlijk als het weer. Het instituut dat mee het weer maakt, bestaat nochtans al sinds 1913. Het Koninklijk Meteorologisch Instituut viert zijn honderdste verjaardag met een ten-

AF

Info: Van de Nijl tot Alexandrië Alexandrië, tot 29 september in het Koninklijk Museum van Mariemont, Chaussée de Mariemont 100 in Moranwelz, www.museemariemont.be.

het eerst te zien.

Luisteren in de Oostkantons

Info: Da Vinci, the Genius, tot 1 september in de Beurs, Beursplein 1 in Brussel, tickets reserveren op tel. 070-79 00 70, www.expo-davinci.be.

toonstelling op het Planetarium en opendeurdagen op 25 en 26 mei in het KMI

De Oostkantons kennen een bewogen

van Ukkel, op 29 en 30 juni in het geo-

geschiedenis. In drie nieuwe ontdekkings-

fysisch centrum in Dourbes. Kijk ook uit

tochten, die je op eigen ritme kan wande-

naar de postzegels die voor dit jubileum

len, worden je historische verhalen via

worden uitgegeven. Een nagelnieuwe

iPod of smartphone in de oren gefluisterd.

technologie maakt het mogelijk om het

Van de burchtlieden in Reuland en het

weer écht te doen veranderen.

Ardennenoffensief tot de goudzoekers

Info: 100 jaar KMI, in Ukkel en Dourbes. Info over de opendeurdagen en evenementen op www.meteo.be.

van Saint-Vith.

Info: Luistertochten in de Oostkantons, www.eastbelgium.com.

AF

PASAR MEI 2013

85


Het vraagt wat durf en is vooral teamwork: van een rots naar beneden stappen. Hoogtevrees is hierbij uit den boze.

Actie DR

in

36

PASAR mei 2013

Durbuy


Vlakbij het Luxemburgse Durbuy bevindt zich een van de grootste avonturendomeinen van België. Je kunt er klimmen en rapellen, op een indianenbrug een diepe kloof oversteken, aan een deathridekabel naar beneden zoeven of een eerste speleologieervaring opdoen. Tieners hebben er slechts één woord voor: cool. Tekst: Johan De Donder Foto’s: Daniël Rys en Johan De Donder

N

et voor een fameuze kronkel van de Ourthe ligt de kleinste stad ter wereld: Durbuy. Het hele grondgebied – La Terre de Durbuy, met maar liefst vijfentwintig fusiegemeenten en dorpen – strekt zich uit over de Condroz, de Famenne en de Ardennen. Hierdoor heeft de Noord-Luxemburgse stad een sterk gevarieerd landschap met bossen, valleien, landbouwgronden en steile heuvelruggen. Durbuy bevindt zich grotendeels aan de rechteroever van de Ourthe, als het ware gekneld tussen steile en beboste hellingen. Niet te missen zijn ATLANTISCHE de Havanaanticlina-OCEAAN Rocher de la Falize, een van de bekendste len of geplooide rotsen in België, het kasteel van de CUBA Comtes d’Ursel, dat een middeleeuwse oorsprong heeft en de prachtige, uit vakwerk opgetrokken Caribische Zee graanhal. Durbuy slaagde er in zijn karakter te behouden en aan de moderne bouwwoede te ontsnappen. De traditionele Ardense huizen uit kalksteen vormen een architecturaal geheel. Ook al wonen er in het piepkleine stadscentrum nauwelijks vierhonderd mensen, het is er vaak over de koppen lopen. > Overijse VLAAMSBRABANT Durbuy

BELGIË

BELGIË LUXEMBURG

Amsterdam

GROOTBRITTANNIË

NEDERLAND

ENGELAND

IERLAND

Londen

Brighton

Parijs

FRANKRIJK AVEYRON

LOZÈRE

FINLAND Turku Helsinki

> PASAR mei 2013

37


ShuttErStock/S. uryadnikov

Cuba Er reizen tienduizenden Europeanen naar het Caraïbische eiland Cuba, aangetrokken door palmenstranden, exotische nachten, meeslepende ritmes van salsa en rumba. Dat Cuba niet alleen de zonneklopper maar ook de natuurliefhebber, zelfs de actieve vakantieganger kan boeien, is minder bekend. 62

PASAR mei 2013

in het

groen

Tekst: Joris Verbeure Foto’s: Joris Verbeure, Glenaki en Shutterstock

E

en rondreis Cuba is snel en makkelijk georganiseerd. Met vrienden of familie kun je een wagen huren en op eigen houtje het land rondtrekken. Er rijden nauwelijks auto’s, de wegen zijn zelfs grotendeels verlaten en de vriendelijke Cubanen helpen je overal op weg. Voeg daarbij de


ec toerisme Havana

ATLANTISCHE OCEAAN

CUBA Caraïbische Zee

Links: Een kolibrie dartelt tussen de bloemen, op zoek naar honing. Zo groen is het Cubaanse binnenland.

GlEnaki

Onder: Ecolodges hebben ze al, nu nog de toeristen.

Veelkleurige vlinders banen zich een weg door het groen, parkieten vliegen kwetterend voorbij en op boomstammen bloeien orchideeën.

eenvoudige maar leuke hotels, de logiesmogelijk­ heden bij particulieren, de eenvoudige restaurant­ jes die producten van eigen bodem verwerken en de onvoorstelbare gastvrijheid. De Cubaanse overheid is zich bewust van die rijkdom en wil het ecotoerisme promoten. De toeristische infra­ structuur is al meer dan behoorlijk, maar veel reizigers zijn er langs de bewegwijzerde wandel­ paden of in de ecolodges alsnog niet te zien. Een reden temeer om nu het groene, tropische Cuba te ontdekken.

Lifters

Vanuit hoofdstad Havana reizen we langs de auto­ snelweg, de Carretera Central, richting Santa Clara. Dit is geen route om snel te rijden, want er wach­ ten de bestuurder onverwachte en ongewone hin­ dernissen zoals ossenkarren en paardenkoetsen, al te slome vrachtwagens en verraderlijke putten. Geen nood, traag kom je ook vooruit en zo geniet je nog meer van het landschap dat ontzettend groen kleurt. Net als op alle Cubaanse wegen staan ook langs deze carretera honderden lifters. Het is > PASAR mei 2013

63


Met de motorhome langs het

hoge licht Vuurtorens vormen de bakens die mensen van de zee exact vertellen waar ze zich bevinden. Overdag door hun vorm, kleur of decoratie; ’s nachts door het karakter van de lichtflitsen. Voor de mensen aan de wal spreekt de combinatie van techniek en romantiek tot de verbeelding. Pasar stapte op een winterse dag in de motorhome voor een tocht doorheen drie Nederlandse provincies. Vuurtorenhoppen van Breskens tot Hollands Kroon.

DR

We maakten een grote rondrit met de camper langs de belangrijkste vuurtorens van Nederland. Een echte belevenis.

88

PASAR mei 2013


Overijse VLAAMSBRABANT Durbuy

BELGIË

BELGIË

LUXEMBURG

Amsterdam

NEDERLAND

GROOTBRITTANNIË Tekst: Christian Crochet ENGELAND IERLAND Londen Foto’s: Daniël Rys & Christian Crochet

I

n de oudheid bedacht men al dat een vuur de schippers kon helpen om in het donker hun weg te vinden. De ronding van de aarde zit echter als een heuvel tussen licht en schip en men besefte snel het belang van eenParijs hoge toren. Zo ontstond bijvoorbeeld de 100 meter FRANKRIJK hoge vuurtoren Pharos in Alexandrië, één van de zeven klassieke wereldwonderen. Aanvankelijk ging het om torens met een houtLOZÈRE AVEYRON vuur, later ging men over op kolen. In de 16de eeuw kwam een glazen behuizing omheen het vuur en olielampen zorgden voor een betere lichtopbrengst. Reflectoren versterkten het licht tot een krachtige lichtbundel tot de Fransman A.J. Fresnel kwam aandraven met een lenzenstelsel dat het licht nog sterker bundelde. Van de 23 Nederlandse vuurtorens werpen de nog actieve doorgaans een wit licht 360 graden in het rond. Een aantal gebruikt witte, rode en groene kleursectoren. Als de schipper wit licht ziet, zit hij veilig. Bij rood of groen moet hij zich uit de voeten maken en van koers veranderen. Nu vervangt een geautomatiseerde verkeersleiding, met gps als toverterm, de functie van vrijwel alle vuurtorens. Vele ervan bewijzen hun nut voor de pleziervaart, of doen dienst als woning, hotel, wachtpost voor de reddingsdienst of zelfs als trouwlocatie.

GROOTBRITTANNIË IERLAND WALES

Londen

Brighton

FINLAND Turku Helsinki

In Zeeuws-Vlaanderen ben je vanaf Cadzand van uren wandelplezier verzekerd, als je het strand in de richting van Breskens volgt. Van ver zie je de Breskens zwart-wit vóór de duinen opdoemen: een achtkantige toren van 28 meter die uit 1867 dateert. Het is de oudste gietijzeren vuurtoren van Nederland. In de loop van de tijd heeft het karaktervolle ontwerp van Quirinus Harder aardig wat kleuren gehad: hij was eerst effen geel, dan kwa- Volgens velen is de Westerlichttoren in Haamstede op Schouwen-Duiveland de mooiste men er rode banden bij en in de oorlog had hij een vuurtoren van Nederland. Eertijds sierde hij de Nederlandse bankbiljetten van 250 gulden. camouflagekleur. In Terneuzen nemen we de Westerschelde toltunnel naar Walcheren, waar we via Zoutelande de kustlijn tot in Westkapelle volgen. Rood-wit is de kleurstelling van het Noorderhoofd, één van de twee vuurtorens die het stadje rijk is. Het kleintje op de >

Het vierkante vuurtorentje uit 1628 in Katwijk werd Vierboet genoemd. Aan kinderen werd vroeger verteld dat zij niet door de ooievaar werden gebracht, maar uit de Vierboet kwamen.

DR

PASAR mei 2013

89

DR

Zeeland


De volgende

verschijnt op 31 mei verschijnt op28 1 maart verschij nt op september .BE

De volgende

GH MD

JF

CULTUUR 100 jaar ndersteen WCilITlyYTVRraIP O val Bordeaubxier Het iken en de monn

DR

md MD

FRANKRIJK d Fietsen ron baihnatn lSn-BMroarB aava olf de Gw uw r Haspengo o o d n e v r e Zw

GH

G LUXEMBUR ge neder baRgFa o z n le OED e G d n jRIEEL E Wa n a p S T S U IND abrië nd Groen Cdaenetl 12: za

mdMD

MIJNROUTE uitgetest y it n u m m o Onze cNieuwe reeks LGdRENS An ederAla LANGnS DE Tnd innd en atkheen tern e o k M e e w n r e r e e eld1: Vo dKein

Colofon Colofon

DR

MD

nd ZwitSerla in wallis n le e d n a w g Ber

R. BoescH /switzeRland touRism /GF

MD

GH

PORTUGAL urovallei Door de Do

Pasar verschijnt elf maal per jaar en is een uitgave van de vzw Pasar, Postbus 20, 1031 Brussel; tel. 02-246 36 46, fax 02-246 36 69, info@pasar.be, www.pasar.be.

Fotografie Philippe Clément, Corbis, Michaël Dehaspe, Ludo Goossens, Ivo Hendrikx, Isopix, Daniël Leroy, Herman Ricour, Daniël Rys,e Marc Slootmaekers, Van Parys Media, Fotografi Wildlife PhilippePictures. Clément, Corbis, Michaël Dehaspe, Ludo Goossens,

www.pasar.be www.pasar.be

Wil je meer lezen?

Pasar verschijnt elf maal per jaar en is een uitgave van de Redactie vzw Pasar, PostbusViviane 20, 1031Bulthé, Brussel; tel. 02-246 36 46, Gunther Ritsmans, Natascha Lostermans, fax 02-246 36 69, info@pasar.be, www.pasar.be. Chris Van Minnebruggen. Tel. 02-246 36 40, magazine@pasar.be. Redactie

Ivo Hendrikx, Cartografi e Isopix, Daniël Leroy, Herman Ricour, Daniël Rys, Marc Slootmaekers, Van Parys Media, Dirk Billen. Wildlife Pictures. Publiciteit Cartografi e Bert Van Uytsel, tel. 0496-59 87 55, fax 02-246 36 69, Dirk Billen. bert.vanuytsel@pasar.be. Jill Vliegen, tel. 0478-94 32 56, jill.vliegen@pasar.be. Publiciteit

URG BK IM RIJ OOSTELN ies akeat nktid opsvm r in z o e b g e e s D r e Een zom

Abonneren

Abonneren - en meteen aansluiten bij Pasar - kan op elk moment voor 1 jaar door overschrijving Abonneren van 53 euro op IBAN-nr: BE 51 7995 5057 8062 Abonneren - en meteen aansluiten Pasar - kan van Pasar, Postbus 20, 1031 Brussel.bij Met op elk moment voorje1 slechts jaar door ving domiciliëring betaal 49 overschrij euro. Woon je in vanbuitenland? 49 EUR op IBAN-nr: BE je 5163 7995 5057 het Dan betaal euro. Wie8062 in van Pasar, woont, Postbuskan 20,het 1031 Brussel. Met ven Nederland bedrag overschrij domiciliëring betaal je slechts 46 EUR. op bovenvermeld rekeningnummer van Belfius In hetNV, buitenland betaal 58 EUR. Wie met in Bank Pachecolaan 44,je1000 Brussel NederlandGKCCBEBB. woont kanDeze dat nieuwe bedrag ledenprij overschrijs ven BIC-code is op vermeld van Belfius Bankdie geldig vanafrekeningnummer 1/1/2013. Voor bestaande leden NV, Pachecolaan 1000 Brussel met hun abonnement 44, hernieuwen, geldt deIBAN-nr: nieuwe BE s51vanaf 799515/12/2012. 5057 8062 en prij BIC-code: GKCCBEBB. Problemen - wijzigingen? Problemen - wij Bel op dinsdag en zigingen? donderdag Bel op 12 dinsdag en donderdag tussen en 16.45 u. tussen 12 en3616.45 naar 02-246 55. u. naar 02-246 36 55.

Word lid van Pasar

Gunther Ritsmans, Viviane Bulthé, Natascha Lostermans, Journalisten Chris VanAntonis, Minnebruggen. Suzanne Sara Bosmans, Erik Brusten, Herman Tel. 02-246 36 40, magazine@pasar.be. Cole, Gert Corremans, Claire De Brabandere, Paul De Moor, François De Troeyer, Herman Dierickx, Guido Elias, Journalisten Glenn EletAntonis, (cartoons), Fransen, Erik Sandra Genijn, Gunter Suzanne SaraJoBosmans, Brusten, Herman Hauspie, Marees, Louis DirkPaul Musschoot, Cole, GertTom Corremans, Claire Meersmans, De Brabandere, De Moor, Annick Roetynck, Erik Van de Perre, Ellen Van De Sype, François De Troeyer, Herman Dierickx, Guido Elias, Marc Vande Velde, Geert Van Lierde, Joris Verbeure, Erik Glenn Elet (cartoons), Jo Fransen, Sandra Genijn, Gunter Verdonck, StanMarees, Verelst.Louis Meersmans, Dirk Musschoot, Hauspie, Tom

Bert Van Uytsel, tel. 0496-59 87 55, fax 02-246 36 69, Vormgeving & Prepress bert.vanuytsel@pasar.be. Gevaert Graphics, Zwevezele, tel. 051- 61 13 13 Jill Vliegen, tel. 0478-94 32 56, jill.vliegen@pasar.be. Druk en verzending Vormgeving & Prepress Corelio Printing, 9420 Erpe-Mere. Gevaert Graphics, Zwevezele, tel. 051- 61 13 13 Verantwoordelijke uitgever Druk en verzending Haachtsesteenweg 579, Michel Vandendriessche, Corelio Printing, 9420 Erpe-Mere. 1030 Brussel.

en ontvang elke maand het Pasar-magazine boordevol interessante reportages, tips voor uitstapjes dichtbij en een waaier aan toeristische informatie.

Annick Roetynck, Erik Van de Perre, Marc Vande Velde, Geert Van Lierde, Joris Verbeure, Erik Verdonck, Stan Verelst, Wegwijzer Reisinfo.

www.m www.mijnroute.b ijnroute e .be

Verantwoordelijke uitgever Michel Vandendriessche, Haachtsesteenweg 579, 1030 Brussel.

Schrijf je hier in.

http://www.pasar.be/lid_worden/lid-worden.asp


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.