Flaneren in vier Nederlandse tuinen blz. 44 ONDERWEG • ONTDEKKEN • REIZEN • GENIETEN - APRIL 2018
special wandel en
AVONTUURLIJK
Wandelen in Wales IN GROEP
Stappen in Slowakije MEERDAAGSE TREKTOCHT
Door het Land van Chimay AGENDA
Extra wandelkalender
Stap de lente in!
5,95 EURO
P912019 AFGIFTEKANTOOR GENT X
verder: uittips voor de paasvakantie | hoogteparcours in de Ardennen
Deze editie van Pasar draait helemaal rond wandelen! Je vindt in dit nummer liefst drie wandelreportages – spannend, in groep of in het groen – en een extra wandelkalender naast de gebruikelijke Pasar-agenda.
L S PE C I A WANDE
DEZE MAAND
L
L
Op de cover
Trektocht in het Land van Chimay
18
‘Kan je deze eten?’ Journalist en stadsjongen Frederic Eelbode ging enkele dagen stappen in het Woud van het Land van Chimay en kookte zijn potje met wat er onderweg te plukken viel. Gelukkig wist zijn gids superfoods feilloos te onderscheiden van de soms heel gelijkaardige giftige planten. Maar krijgt onze journalist ook een vuurtje aan na een lange dag stappen in het woud? Je ontdekt het in dit nummer!
38
28
Spannend!
Coverfoto Dieter Telemans
06
Door de lens
09
Reis*wijs
16
Een sprekend beeld van onze fotografen Elke maand de laatste nieuwtjes en praktische info
Pleidooi voor vrije tijd | Michel Vandendriessche
4 | Pasar | April 2018
18
Wandelen | Langs kliffen in Wales De uitzichten in Wales zijn zo weids dat je na een dag stappen perfect kan zien welke afstand je hebt afgelegd. Wel mooi op het pad blijven want, zo waarschuwen regelmatig bordjes onderweg, ‘cliffs kill’.
52
28 36
Wandelen | Stappen in Slowakije
38
Wandelen | Trektocht in het Land van Chimay
44
Uitstap | Tuingeheimen in Overijssel
Kamperen in de buurt | Camping Zlaté Piesky
Verschijnt elf keer per jaar en is een uitgave van vzw Pasar.
Hoofd Print en Online Barbara Van den Abeele
Redactie
Karlien De Vrieze, Chris Van Minnebruggen, Els Van Nieuwenhove
Journalisten
Uitstap
54
Tuingeheimen in Overijssel In deze reflectie zie je een beeld van een astronaut op een stoel: Self Portrait of a Dreamer. Het is een van de negentig beelden die de tuin van Kasteel Het Nijenhuis sieren, en die tuin is er dan weer een van de vier die onze journalist Gert Corremans bezocht in Overijssel. Kan een beeld even mooi zijn als een boom?, vraagt hij zich af.
44 61
Sara Bosmans, Kristel Bruynseels, Bart Claes, Gert Corremans, François De Troeyer, Teun De Voeght, Aart De Zitter, Frederic Eelbode, Guido Elias, Marijn Follebout, Kathleen Geenen, Sandra Genijn, Gunter Hauspie, Marie Monsieur, Kelly Mortelmans, Tom Peeters, Kristina Rybouchkina, Erik Van de Perre, Stan Verelst, Toon Verlinden, Eddy Vlyminck
Fotografen
Thomas De Boever, Michaël Dehaspe, Ann De Wulf, Daniël Rys, Dieter Telemans, Siska Vandecasteele
Vormgeving & Prepress Nancy Leyssens
Cartografie Dirk Billen
Publiciteit
Jill Vliegen, tel. 0478 94 32 56, www.pasar.be/advertising advertising@pasar.be
Marketing & Communicatie Ann Van Doren, ann.vandoren@pasar.be
Druk en verzending
Corelio Printing, 9420 Erpe-Mere. Betapress verdeelt bij een geselecteerd aantal boeken- en krantenwinkels.
Verantwoordelijke uitgever Michel Vandendriessche, Haachtsesteenweg 579, 1030 Brussel.
Vzw Pasar, Postbus 20, 1031 Brussel. Tel. 02 246 36 46, www.pasar.be
52
Kamperen in de buurt | Camping De Luttenberg
54 58 61
Pasar Actief | Hoogteparcours Knowhow | Fotografie Agenda | Activiteitenkalender
72 76 82
!
Agenda | Pasar-wandelkalender Ledenvoordelen | Korting met je PasarPas Volgende maand
+ achteraan in dit nummer: 3 extra wandel- en fietsfiches
2016 April 2018 | Pasar | 5
Wandelen | Wales
FISHGUARD
18 | Pasar | April 2018
Wandelen in Wales
Journalist Toon Verlinden ging drie dagen stappen op het Pembrokeshire Coast Path, een 300 kilometer lang pad langs de kust van Wales. Een Welshe local verklapte op welk stuk van dat pad je de allermooiste uitzichten krijgt. Maar op deze route langs hoge kliffen heb je beter niet al te veel hoogtevrees!
Lees verder
April 2018 | Pasar | 19
Wandelen | Wales
Hans Van de Water wandelkompaan van journalist Toon Verlinden
Hans is in zijn nopjes in Wales: een ruig landschap, achter elke klif een verrassing en iedere dag een uitdagende tocht.
20 | Pasar | April 2018
L S PE C WANDE
IAL
L
Stappen langs het Pembrokeshire Coast Path
Mannen op de rand In 1965 kreeg bouwvakker Paul Hosgood een klein bulldozertje met de instructies: ‘We willen een nationaal wandelpad aanleggen langs de kust van Wales. Kerf een route uit en blijf zo dicht mogelijk tegen de klifrand.’ Hosgood zal wel eens goed geslikt hebben, want in Wales storten de kliffen zich dramatisch naar beneden. Met een kleine bulldozer dicht tegen de rand rijden is wel het laatste wat je wil doen. Tekst en foto’s Toon Verlinden
M
aar gelukkig voor ons zette hij door en in 1972 werd het 300 kilometer lange Pembrokeshire Coast Path geopend. Het pad voert je langs de kust van Wales, via duizelingwek kende randjes en grote stranden. Pasar trok drie dagen langs deze verrassende route.
Gebroken steenpuin en ruïnes De buschauffeur gooit zich met ware doodsverachting in straatjes die net iets breder zijn dan haar voertuig. ‘Ik ben toch groter en sterker’, lijkt ze wel te denken, want het is onmogelijk dat ze tegenliggers ziet aankomen. Na een tijdje richt ze zich plots tot ons. ‘Ik zal jullie nog een beetje verder afzetten. Dan hoef je de berg niet op te wandelen.’ Ze zegt het alsof ze ons liever
direct op ons eindpunt afzet om ons zo drie wandeldagen te besparen. Uiteindelijk stappen we uit in Trefin. Volgens een vriend uit Wales liggen de mooiste en meest verrassende delen van het Pembrokeshire Coast Path nu voor ons. Verrassend, zoals wanneer we na een paar uur stappen in het dorpje Portghain aankomen. Het plaatsje heeft een haven met een aantal grote industriële ruïnes die de waterlijn flankeren. In deze verlaten omgeving verwacht je die gebouwen écht niet. Ze getuigen van de actieve industrie die je rond 1900 langs de hele Pembroke shirekust vond. In Portghain werd steen gedolven als grondstof voor wegen. Het gemalen steenpuin werd bewaard in de ruïnes voordat de schepen het oplaadden en het over het hele land transporteerden.
Met ware doods verachting gooit onze buschauffeur zich in de smalle straatjes.
April 2018 | Pasar | 21
Wandelen | Slowakije
MALATĂ?NY
Bratislava Valence
28 | Pasar | April 2018
Stappen in Slowakije
Elk jaar kan je met reisbureau Govaka & Pasar op wandelreis naar het noorden van Slowakije. In het Tatragebergte liggen historische stadjes en traditionele dorpjes, maar ook nog veel ongerepte natuur, wat van deze streek een echt wandelparadijs maakt. Journaliste Kathleen Geenen en fotograaf DaniĂŤl Rys trokken mee op pad met een groep ontspannen stappers.
Lees verder
April 2018 | Pasar | 29
Wandelen | Slowakije
30 | Pasar | April 2018
L S PE C WANDE
L
IAL
Tadaaaa! Zo mooi is de Tatra
Puur natuur en charmestadjes
Een zeldzame lelie opent haar paarse klokjesbloemen, het heldere water van het bergriviertje klatert langs ons heen, vlinders fladderen omhoog tegen de steile wanden van de kloof... Dit is puur natuur, zoals er nog veel te vinden is in het noordoosten van Slowakije. Dat ontdekken we tijdens een Govaka & Pasarwandelvakantie. Behalve natuur en de bergen van de Tatra verkennen we ook charmestadjes waar de tijd lijkt stil te staan. Tekst Kathleen Geenen – Foto’s Daniël Rys
M
et ‘we’ bedoel ik onze wandelgroep, een gezelschap van reizigers uit heel Vlaanderen die één ding gemeen hebben: we stappen graag, maar hoeven daarbij niet per se de moeilijkste wandelroutes te volgen. Ervaren Govaka & Pasar-gids Jef begeleidt ons, samen met Lucia, de gids van het hotel Sojka waar we verblijven. Ze is Slowaakse, maar spreekt perfect Nederlands. Op het programma vandaag: een mooie canyontocht. Die begint ‘s ochtends in het dorpje Prosiek. Eerst wijst Lucia ons nog even op een infokastje waarin allerlei afval wordt getoond, met daarbij de tijd die het zwerfvuil nodig heeft om af te breken in de natuur: een bananenschil zes weken, een sigarettenpeuk twee jaar, een frisdrankblikje tweehonderd jaar. Tijd voor wat zelfreflectie dus, en het goede voornemen om elk papiertje, elk klokhuis mee te nemen en in het hotel in de juiste afvalbak te kieperen. Lucia huppelt als een hinde door de
poort van de kloof, de Prosiecka dolina. Wij gaan haar achterna, iets minder huppelend. We volgen een snelstromend riviertje, soms klauterend over smalle uitstekende rotsblokken met een ketting als houvast, soms over grote stapstenen of een zandpaadje. Maar altijd naar boven, stroomopwaarts. De twee wanden van de vallei torenen hoog boven ons uit. In die beschutting groeit en bloeit er heel wat bijzonders: verschillende soorten klokjes (o.a. Soldanella carpatica), gentianen (Gentiana clusii), een zeldzame wilde lelie (Lilium martagon)...
Een pijltje met ‘Vodopád’ erop wijst de weg naar een prachtige waterval. Tijd voor een selfie!
Deze tocht is een droom voor de plantenliefhebber. Een pijltje met ‘Vodopád’ erop wijst de weg naar een prachtige waterval. We maken even een ommetje. Selfietime! Het moeilijkste deel van de tocht ligt op het einde van de kloof. Grote rotsblokken vragen toch enige lenigheid om er zwierig overheen te kunnen stappen. Gelukkig biedt een collega-wandelaar altijd wel een helpende hand of duwtje in de rug. Drie laddertjes zijn gebouwd om de moeilijkste stukken te overbruggen. Daar is het even file, want het is een feestdag in Slowakije, en op deze vrije zomerdag waren we niet de enigen die zin hadden in een fikse wandeling. Maar na een stevige drie uur ligt die indrukwekkende canyon achter ons. Wat een topwandeling!
Zagende zagerij Ook het volgende stuk is mooi, maar van een ander kaliber. We wandelen een halfuurtje door alpenweides, of liever, Tatraweides. Zoveel bloemen zag ik nog
April 2018 | Pasar | 31
Wandelen | België Journalist Frederic Eelbode stapte enkele dagen langs de grande traversée door het woud Woud van Chimay. het LandHij vankampeerde Chimay. Hijin de vrije natuur kampeerde in deenvrije leefde natuur, er alsmaakte een zeventiende-eeuwse zelf vuur en kooktepelsjager. zijn potje met Niet vers dat hij geplukte op pelsen superfoods. joeg, maar hij kookte wél een potje met wat hij onderweg kon vinden. De beste superfoods staan gewoon in het bos.
Frederic Eelbode
stadsjongen wordt zeventiende-eeuwse pelsjager
38 | Pasar | April 2018
L S PE C WANDE
IAL
L CHIMAY
Meerdaagse trektocht door het Forêt du Pays de Chimay
Woudloper in Wallonië
Vertrekken op een meerdaagse trektocht en als proviand 50 gram bloem en wat boekweitkorrels meenemen. Je moet wel gek zijn. Of net niet. Onderweg in het Forêt du Pays de Chimay kan je genoeg planten verzamelen om een stevig potje te koken. Je hoeft geen hert of everzwijn om te leggen om voldoende krachten op te doen en de grande traversée af te leggen. Tekst Frederic Eelbode - Foto’s Dieter Telemans
‘B
weeueuh.’ Een loeiende koe lokt me ’s ochtends uit mijn tent, letterlijk. Ik bevind me net niet tussen een kudde grazers op een sappige weide, maar op het bivouac de Mazée aan de rand van het bos. Dit is een van de negen bivakplaatsen waar je een nacht mag wildkamperen in het Forêt du Pays de Chimay. Op deze plekken kan je legaal, maar zonder enige luxe, in de natuur overnachten zodat je het uitgestrekte woud op een authentieke manier beleeft. Het bivak van Mazée bestaat uit een stukje grond met een infobord en een geïmproviseerde bank rond een vuurput. Deze kampplaats ligt net naast een bergkam die Frankrijk van België scheidt. Op de kam staat een krakkemikkige uitkijktoren van waaruit ik het grensgehucht Najauge met zijn cité du Maroc zie liggen. Aan de Belgische kant van de grens staan arbeidershuisjes. Aan de Franse kant staan belle-epoquevilla’s in Moorse stijl, gebouwd voor
de ingenieurs van de voormalige ijzerindustrie. Vandaar de naam.
Buitengewone biodiversiteit Het Land van Chimay beslaat 90.000 hectare en ligt in het zuidwesten van België, in een bult die ons land uit Frankrijk hapt. ‘Geografisch is dit een unieke plek’, vertelt coördinator Corentin Levacq. ‘Het noorden van het woud ligt in de Fagne – meestal in een adem genoemd met de Famenne –
In het Woud van het Land van Chimay kan je op negen bivakplaatsen legaal wildkamperen. April 2018 | Pasar | 39
Pasar Actief Pasar Actief: dat zijn nieuwe Pasar-afdelingen die houden van avontuur! Lid worden? Kijk snel op www.pasar.be/pasaractief. Ook in het magazine doen we elke maand iets spannends.
Bart Claes
verkent enthousiast nieuwe hoogten
54 | Pasar | April 2018
Hoogteparcours Balanceren tussen bomen
Het oogt spectaculair, zo hoog in de boomtoppen balanceren op een strakgespannen kabel of een wiebelend laddertje. En dat is het ook. Journalist Bart Claes waagde zich met wankele benen op een hoogteparcours diep in de Ardense bossen. Tekst Bart Claes - Foto’s Siska Vandecasteele
M
ierchamps is zo een van die dorpjes in de verre uithoeken van de Ardennen waar je nog nooit van hebt gehoord. Tien huizen en een kerkje groot. Aan één van die huizen in grijze natuursteen staan de kajaks en mountainbikes te wachten op de volgende groep op zoek naar avontuur in de Ardennen. ‘Auberge La Laiterie’ staat er te lezen, mijn plaats van afspraak met Bart Van Dijk (25). De Nederlander woont hier negen maanden per jaar. Hij is mijn gids voor enkele uurtjes klimmen en klauteren tussen de takken van de bomen op een hoogteen tokkelparcours.
Acht meter boven de grond Tokkelparcours? ‘Ja, tokkelen. Je weet wel, aan een kabel naar beneden glijden’, legt Bart uit. Wij kennen het als deathride, maar in Nederland hebben ze het over tokkelen. Al is er wel een verschil. Het gaat in beide gevallen om een luchtbrug waarbij je met een katrol langs een kabel naar beneden glijdt.
Maar een deathride is steiler, maakt doorgaans gebruik van twee kabels en gaat bijzonder snel. Een tokkelbaan is bijna horizontaal. ‘Er staan ons vier uitdagingen te wachten. Eentje is vier meter boven de grond en een andere acht meter. Het tokkelparcours rijgt de tokkelbanen aan elkaar. En dan heb je nog onze “extra large” tokkelbaan: 80 meter lang!’ Maar eerst nog de veiligheidsbriefing. Bart legt uit hoe ik mijn klimgordel moet aandoen en hoe ik me beveilig door de musketonhaken vast te klikken aan de kabels in de bomen. Als ik val, blijf ik tenminste op een veilige hoogte bungelen. Nog een helm op het hoofd, en ik kan de boom in. Ik kies meteen voor wat het tofste lijkt, de ‘extra large’ tokkelbaan. Eerst vlotjes van boom naar boom langs enkele korte tokkelbanen naar een ranke den in het midden van het smalle dal. Het plateautje rond de stam is amper een vierkante meter groot. Tien meter lager geeft fotografe Siska het teken
April 2018 | Pasar | 55
Meer ontdekken, reizen en genieten?
Word lid van Pasar en ontvang elke maand het Pasar-magazine In groep kamperen aan de Semois blz. 42 ONDERWEG • ONTDEKKEN • REIZEN • GENIETEN - JANUARI 2018
VERN MAGAIEZINUWD E
GR ATIS L SPECIA
€ 2,50
Martine en Pren t tot rust
Bestemmingen & inspiratie 2018
PRAKTISCHE GIDS 2018
kom in Kalmthout
DE GEBROEDERS GRIMM ACHTERNA
Altijd een avontuur!
Wandelen in Noord-Hessen CULTURELE HOOFDSTAD 2018
Leeuwarden met locals
KAMPEREN MET KINDEREN
Cirkelen rond de poolCirkel
Met de camper door Noorwegen
TenTkamperen in heT GroTe neTewoud
3X DICHTBIJ
Kies je plek & pak je tijd
DOssIER
5,95 EURO
AFGIFTEKANTOOR GENT X
BP
Huren voor elk budget VAN BAsIC TOT LuxE
12/01/2018 16:10:33
kant-en-klare caravanroutes Midden-Spanje / polen / Wenen
+ West-Servië / campings in Vlaanderen / trends & nieuws / kampeerbeurzen 2018
+ tenten met een twist / Garmin-gps uitgetest / groene gadgets
verder: weekend Hageland | getest: vouwfietsen | grotbiken 001 Cover 0118.indd 1
3
Caravantrends
C2-01-64 KW-9028.indd 1
Naamloos-10 1
15/11/17 09:18
14/02/18 11:54
→ Inspiratie voor uitstappen en vakanties → Reportages over reizen, wandelen, fietsen en kamperen → Gratis wandel- en fietsfiches
www.pasar.be/lidworden