onderweg • ontdekken • reizen • genieten november 2017
SPECIAL
CITYTRIPS
Londen met kinderen Jeruzalem met cultuur Wenen met taart Amsterdam & Rotterdam
met de camper
5,95 euro
P912019 afgiftekantoor gent x
+ citytrip Ardennen / Hongarije / citygamen in Leuven / logeren in Herselt
38
24
Coverfoto Greetje Van Buggenhout
6
PASAR novembeR 2017
60
INHOUD 8
Qué Pasar? Elke maand de laatste Pasar-nieuwtjes, jullie vragen en de leukste nieuwigheden
14
Londen met de kinderen 14 tips voor je trip
71
24
Jeruzalem Tijdreis door de eeuwen heen
34
Pasar Actief Citygamen in Leuven
38
Rotterdam-Amsterdam Citytrippen met de camper
47
Agenda Snuif de herfst op tijdens leuke evenementen, festivals, expo’s en Pasar-activiteiten
60
Terwaar: Wenen Stad van de sachertaart
66
In de ban van Hongarije
71
Citytrippen in de Ardennen Limbourg – Verviers - Spa
Dichtbij kamperen Deel 9: Haute-Normandie
80
Natuurlijk Waarom worden blaadjes in de herfst rood en geel?
83
Leuk logeren B&B in Herselt
87
Reis*wijs Praktisch advies met of zonder valies
91
Camping in de kijker
93
Pasar-voordelen Boek nu al voorjaarskamperen met Govaka & Pasar
99
Colofon/abonneren
100 Volgende maand in Pasar
14
EXTRA
op de cover
november
3
fiets- & wandelfiches
Ontdek de ledenvoordelen van Pasar PASAR novembeR 2017
7
TeksT Kristien in-‘t-Ven – FoTo’s Greetje Van BuGGenhout
14x Londen op kindermaat ‘De Big Ben!’ roept Felix (13). ‘Rode dubbeldekkers’, zegt Mirtha (11). En Lucy (10)? Die heeft het alleen maar over ‘het Engelse ontbijt met witte bonen in tomatensaus en gebakken worstjes’, als we de kinderen vragen waar ze nu het meest nieuwsgierig naar zijn in Londen. The proof of the pudding is in the eating, dus spoorden wij het Kanaal over om een en ander eigenhandig vast te stellen. Wat blijkt? Londen is bloody spectacular met jong grut. 14 tips om alles uit je trip te halen! ‘Dit is eigenlijk een rijdend vliegtuig’, merkt Mirtha waarderend op. We zijn aan boord van de Eurostar en nestelen ons comfortabel in het pluche. Lucy gniffelt over de andere passagiers: ‘Die mensen zullen denken: oei, kinderen, dat wordt een helse rit. Maar’, fluistert ze, ‘zij weten niet dat wij weten dat je op de trein rustig moet zijn.’ Zo’n treinrit is ideaal om in vakantiestemming te komen. ‘The London Eye is 36 giraffen op elkaar’, informeert Felix ons. ‘Wat is The London Eye?’ vraagt Lucy. ‘Dat is een soort … reuzenreuzenrad’, legt hij uit. ‘Het duurde zeven jaar
om dat ding te bouwen, en een week om het rechtop te zetten.’ Hij bestudeert de reisgids nog wat verder. ‘Het is in elk geval heel veilig, want het draait al 17 jaar en er is nog nooit iemand uitgevallen.’ ‘Misschien wel, maar hebben ze het niet in de krant gezet’, vermoedt Lucy. Tja, die jeugd van tegenwoordig maak je niks wijs. Exact twee uur en een minuut later stappen we uit in London Saint-Pancras. Wat een verschil met het verkreukelde gevoel na een vlucht. Wij zijn fris en fruitig en helemaal klaar om Londen in te palmen. >>>
14
Pasar noVemBer 2017
speci
al
cit y tr
ips
PASAR novembeR 2017
15
10
11
12
14
13
20
PASAR novembeR 2017
12
/ Bloomsbu ry / gs in th ul rf de on w nd a 10. M useu m of w ei rd p van geneesmiddelen rijk werd door de ver koo allemaal te n worden kinderen In de We llcom e Col lec tio s niet beschouwd als voor de ver andering een n aan de leiband moete huisdieren die netjes el he in k elij erk opm blijven. Dat is trouwens rden ser ieus genomen. wo s one le litt the en: Lond er’s teen een Young Explor Die van ons krijgen me in ap kn en een geestig Guide in hun handen, met welluidende koppen kje boe en tok elkaar ges ive en moustache, Poo detect als Henry Wellcome’s de uit seum ont stond Shrunken heads. Het mu Henry Wellcome die de nor bes de collec tie van
11. Br it ish M useu m
nderful things die en toont weird and wo en lichaam, gezondheid maken hebben met het h aan de zic en gap ver en der geneeskunde. De kin n wat and, moeten opschr ijve dikste man van Engel n te ane org en ber ben, pro ze vandaag gegeten heb een om len iffe gn ’), er? lev lokaliseren (‘is dát de en en staan ver bluft te kijk doos met glazen ogen uit l ede rboorde sch naar een met gaten doo . tus ris Ch 2.0 00 voor
/ Bloomsbu ry /
Het kolossale Br iti sh Muse um is een klass ieker van for maat en herb ergt zo’n dertien mi ljoen objec ten, die ruim een miljoen jaar ge schiedenis omspannen. Missch ien nét te veel om in een namiddag te zien, bedenken we, dus laten we de kinderen kiezen. De eer is aan de Rome inen. Felix
vindt de bustes, mu nten, kr uiken, beeld houw wer ken, juwelen, beste k en vazen uit het Ro meinse Rijk best intrigeren d. Al had hij ook we l zin gehad in de workshop Bu ild Roman Britain in Minecraft die enige tijd later op het programma stond.
12. 360 gr aden-u itzich t op de sk yl ine boodschap van de ‘Al maanden volgeboekt’, is de kenkrabber 20 wol de dame aan de ingang van WalkieTalkie’. ‘de amd ena bijg Fenchurch Street, vloeken, zegt ze: Voor we binnensmonds kunnen s kan je tend ‘Maar tussen 8 en 10 uur ’s och tijd, want er op s Wee . binnen zonder reserv atie sen in.’ Dus men tal aan t erk bep mogen maar een ker extr a wek onze zetten we de volgende ochtend
r de Sky Gar den vroeg en zoeven met de lift naa ht ons een wac r Daa op de 35ste verdieping. k 360 graden nifie mag een en tropische daktuin den. Het lijkt wel of uitzicht op de sky line van Lon 310 meter hoge we The Shard – ‘de scherf’, de zo Piano – Ren t itec wolkenkrabber van arch en. kunnen aanrak
13. Proev en va n Borough Ma rket ‘Waar schijnlijk’, zo lezen we in het smakelijke krantje dat Borough Mark et uitgeeft, ‘deed Shakespeare hier z’n boodschappen.’ Zeker is in elk geval dat de heerlijke overdekte markt, waar van de roots teruggaan tot 1014, de place to be is als je wil proeven van Londens culina ire rijkdom. Al slenterend proeven we van olijve n
/ Cit y of London /
/ Sou thwark /
brood van Bread Ahead, raclette van Kapp a casein, pompoentaart van Pieminister, kaas van Neal’s Yard Dairy, chocolade van Rabot 1745, honing uit Hackney van The Golden Company en worstenbrood van Hobbs Meat Roast. Voor de tientallen andere geurige stalletjes en kram en komen we graag terug.
14. Zingende lif t in het Sou thbank Cen tre Aan de zuidelijke oever van de rivier – op een boogscheut van The London Eye – staat het South bank Cent re, als een lichtend baken van biedt cultuur en creativiteit. Het gebouw uit 1951 onderdak aan een resem podiumkunsten en ren. wisselende tentoonstellingen, ook voor kinde n buite n, danse het aan ren Binnen zijn jonge
/ Wat erloo Bridge /
nen skaten tieners over het asfalt en kuieren gezin e inspir ende, bruis Een . water het met zicht op moeten rende plek. En de allerleukste ontdekking Ze ome! we dan nog doen: de lift zingt. Awes brengt Martin Creed’s Work No 409, compositie een voor koor en lift, ten gehore en heeft zelfs al! Genia ift). gingL (@Sin unt racco Twitte eigen
21
24
PASAR novembeR 2017
al speci
cit y tr
ips
Jeruzalem
TiJdreis door de eeuweN heeN
Niet meteen een klassieker op het lijstje met citytripsteden, maar wel origineel, hipper dan je denkt én met ook nog eens zachte temperaturen in de winter: Jeruzalem. Als heilige stad voor zowel joden, moslims als christenen is het een van de meest mystieke plaatsen ter wereld. Maar rondom de ommuurde oude stad ontwikkelt zich een modern Jeruzalem met musea van wereldniveau en verrassend trendy adressen. TeksT KRiS CleRCKx – FoTo’s miChAël DehASPe
PASAR novembeR 2017
25
DAG 1: Fietsen in AMsteRDAM
Links: Gids Ruud kent de stad op zijn duimpje. Rechtsboven: In de Plantage serveren ze lekkere, trendy gerechten. Daaronder: Lijsten met namen van gedeporteerde joden in de Hollandsche Schouwburg. Rechtsonder: Belgische architectuur in de Polakstraat.
We stoppen bij…
en ook bij…
Met de fiets rijden we het oostelijke deel van de stad in. Ons laatste bezoek aan Amsterdam is een tijdje geleden en ik herinner me vooral de smalle straatjes en de niet-aflatende stroom toeristen. Daar is niets van te merken wanneer we onze fietsen parkeren op de brede stoep naast Artis, de oudste dierentuin van Nederland. In de oude ledenlokalen huist nu het monumentale restaurant De Plantage. We krijgen een tafeltje in de serre, waar een bont gezelschap geniet van familiefeestjes of een lunch met vriendinnen. De bediening loopt vlot en al snel geniet ik van een kunstige salade van geroosterde octopus met couscous en mosseltjes én van het uitzicht op ‘De Hollandse Polder’, een enorme volière. Na de lunch ontmoeten we hier Ruud van het Stadswandelkantoor. Laat je niet misleiden door die naam: we gaan met hem wel degelijk door de stad fietsen.
Ruud scheert gezwind langs de brede lanen. De fietsers zijn hier behoorlijk assertief, voor ons voorzichtige Belgen even wennen. ‘De kleur van de verkeerslichten is maar een aanwijzing’, zegt Ruud terwijl hij vrolijk door het rode licht bolt. Ondertussen vertelt hij over de geschiedenis van de Plantage. Vanaf 1658 viel de Plantagebuurt binnen de stadsomwalling, maar de wijk bleef nog lang onbebouwd. Pas in de negentiende eeuw werd het een van de aantrekkelijkste woonbuurten, waar ook veel welgestelde joden woonden. Dat het hier niet alleen maar rozengeur en maneschijn was, merken we al gauw. De Hollandsche Schouwburg ziet er van buitenaf een gewoon theater uit, binnen worden we even stil, want van hieruit werden joden gedeporteerd naar de concentratiekampen. Achter de gerestaureerde gevel van het gebouw kregen de vele slachtoffers een gedenkplaats. Aan de overkant was een crèche waar joodse kinderen werden opgevangen tot ze op transport gingen. Zo’n vijfhonderd kinderen konden gered worden, gesmokkeld in het wasgoed of verscholen achter de tram. Van de hele wijk blijft het contrast tussen de idyllische omgeving en de gruwelijke geschiedenis me het meeste bij. In het kleine Wertheimpark stoppen we bij het Auschwitzmonument van Jan Wolkers, we fietsen langs de twee synagoges waarvan de Portugees-Israëlitische nog steeds in gebruik is en de kleinere, Hoogduitse, werd ingericht als Joods Historisch Museum. In de statige Henri Polakstraat met gebouwen van architecten Berlage en Bombach heb je een prachtig uitzicht op de vrolijke ingang van de Artis-zoo.
restaurant De Plantage
1. Restaurant De Plantage. Plantage Kerklaan 36, Amsterdam. www.caferestaurantdeplantage.nl 2. Stadswandelkantoor. Sumatrakade 493, Amsterdam. www.stadswandelkantoor.nl
40
PASAR novembeR 2017
de Hollandsche Schouwburg
We stoppen bij…
microscopisch kleine zoo Micropia We eindigen onze tour waar we gestart zijn: het Artisplein. Hier ligt ook de ingang van Micropia, de allereerste microzoo ter wereld. ‘Je ziet ze niet, maar ze zijn er wel. Ze zitten op je, in je en jij alleen hebt er al meer dan honderdduizend miljard.’ Zonder micro-organismen zoals bacteriën, schimmels, algen en virussen zou er geen leven op aarde mogelijk zijn. ‘Wist je dat micro-organismen twee derde uitmaken van het leven op aarde?’ horen we van Lé terwijl we voor de oplichtende levensboom staan. Ze werkt in het lab van Micropia en is helemaal gebeten door microbiologie. ‘Microbiologie is de toekomst, we willen dan ook zoveel mogelijk jongeren hier tonen wat we doen zodat ze kiezen voor een studie in deze sector’. Hoe ze dat doen? In het lab worden microben gekweekt die we tijdens ons bezoek bekijken met allerlei technische snufjes. Met een joystick bedienen we de microscopen waaronder levende stalen liggen. Nooit geweten dat schimmels zo prachtig konden zijn! We laten een bodyscan maken en proberen passioneel te zoenen op de Kiss-o-meter. We denken dat we hoog zullen scoren maar halen een bedroevende ‘preutse kus’. We leren dat micro-algen vijftig procent van de zuurstof in onze atmosfeer produceren, darmbacteriën helpen om je voedsel te verteren en we van schimmels naast kazen ook textiel kunnen produceren. Zo kijk je toch even anders naar de wereld… en naar elkaar.
en ook bij…
restaurant Elkaar We besluiten niet in de camper te eten vandaag en ontdekken niet ver van Artis het knusse restaurantje Elkaar. ‘Het restaurant draaide al goed toen wij het negen maanden geleden overnamen,’ vertelt eigenaar Rob. ‘Amsterdam heeft veel restaurants, zowel chique sterrenrestaurants als standaard brasseries. Wij wilden daar tussenin zitten. Lekker eten voor een faire prijs en zonder stijf gedoe.’ Daar slagen ze wonderwel in, ik voel me niet ongemakkelijk in m’n jeans, maar we worden wel verwend met het ene na het andere tongstrelende hapje met precies de juiste wijn erbij. Ze werken dan ook met kwaliteitsproducten van lokale boeren, eerlijk én lekker. We stappen met een warm gevoel weer op de fiets en eenmaal in de camper vallen we als een blok in slaap. 3. Micropia. Artisplein, Plantage Kerklaan 38-40, Amsterdam. www.micropia.nl 4. Elkaar. Alexanderplein 6, Amsterdam. www.etenbijelkaar.nl
Boven: Bij Micropia ga je net houden van bacteriën en schimmels. Onder: En bij Elkaar kan je dan weer lekker tafelen... met elkaar, hoe kan het anders.
Met de camper naar Amsterdam? Pasar logeerde in Amsterdam op Camping Zeeburg: rustige camping op fietsafstand van Amsterdam, er zijn huurfietsen en een kleine winkel met verse broodjes. Met het openbaar vervoer vlakbij ben je in 10 minuten in hartje Amsterdam. Laagseizoen: € 15 per nacht voor een camperplek incl. 2 personen en elektriciteit. Midseizoen: € 24 en hoogseizoen: € 29. 5.
Zuider IJdijk 20, Amsterdam. www.campingzeeburg.nl
Amsterdam City Camp: naast de NDSM-werf ligt deze parking, enkel toegankelijk voor campers. Geen toiletten of douches. Een gratis (fiets)pont brengt je in 10 minuten naar Centraal Station. Vanaf € 15 per camper per 24 uur. Per persoon € 2,50. 6.
Papaverweg 50, Noord 4, Amsterdam. www.amsterdamcitycamp.nl
Pasar noveMber 2017
41
60
PASAR novembeR 2017
TeksT AArt De Zitter – FoTo’s thomAs De Boever
al speci
cit y tr
ips
WENEN
Stad van
sachertaart Geraffineerd, smaakvol, elegant en zelfbewust: de eigenschappen die Weners kenmerken, gelden ook voor de taart die van de Oostenrijkse hoofdstad een zoete zonde maakt. De sachertorte brengt iedereen in vervoering. Reporter Aart De Zitter en foto graaf Thomas De Boever steken lepel en neus diep in de chocola en belanden in het hart van het Sacherimperium.
Kwaliteit heeft zijn prijs: de originele taart wordt erg duur verkocht.
Het nieuwjaarsconcert in Wenen, roept het iets bij je op? Bij ons alvast wel: een dosis zeemzoeterigheid verpakt in dure decolletés en fleurige boeketten, gracieus dansend in classicistische entourages. We hebben er lange tijd een ietwat onprettig idee over de inwoners van de Oostenrijkse hoofdstad aan over gehouden. ‘Dat is totaal onterecht’, meent Alexa Brauner, de stadsgids die ons per fiets langs de 5,5 kilometer lange ring rond de binnenstad loodst. Zwierig zwaaien onze fietsen langs tramsporen, voorbij blinkendzwarte Mercedessen en chique boetiekvitrines. De fietspaden zijn keurig groen geschilderd en worden druk bereden. Wenen is een fijne fietsstad, merken we snel.
Een eerste koffie Bij Café Schwarzenberg gooien we de fietsen tegen de muur en stappen we ons eerste koffiehuis binnen. Vandaag willen we enkele van de bekendste koffie huizen van Wenen bezoeken. Alexa vertelt: ‘Wenen is een grootstad. Geen enkele andere stad in Oostenrijk kan eraan tippen. Weners noemen zichzelf gemütlich, ze spreken langzaam, nemen hun tijd voor alles.’ Dat klopt, na een behoorlijk tijdje komt de eerste caffè latte aan. Noem het een voorspel op de zoete hoofd zaak: de zoektocht naar de enige, echte, originele en onvervalste sachertorte. Tijdens dit koffievoorspel geeft Alexa wat meer uitleg over koffiehuizen. ‘Oorspronkelijk waren ze voor men only. Op het einde van de negentiende eeuw werden koffiehuizen uiterst populair en mochten er ook vrouwen binnen. Vooral in het centrum groeide hun aantal als kool. Vandaag telt Wenen honderden koffiehuizen.’ Wat er typisch aan is, willen we weten terwijl we van onze caffè latte slurpen. De koffie is opvallend zacht van smaak. En wie hem nog te sterk zou vinden, kan altijd soelaas vinden in het obligate en gratis aangeboden glas water dat mee op tafel wordt gezet. Alexa: ‘Je koffie werd gebracht door de heer
TERWAAR In onze reeks Terwaar trekken reporter Aart De Zitter en fotograaf Thomas De Boever naar de lekkerste plekjes van Europa. Waar vind je de meest oorspronke lijke streekproduc ten? Wat zijn de troeven van dat terroir, die vrucht bare bodem?
>>> PASAR novembeR 2017
61
Meer ontdekken, reizen en genieten?
Word lid van Pasar en ontvang elke maand het Pasar-magazine € 2,50
KAMPEERGIDS 2017
Welke
Vlaamse camping past bij jou? > DOE DE TEST!
Buiten koken Buiten spelen u Buiten leven u u
+ kampeerkalender / stap voor stap opstellen / tentwijzer / wifi op de camping O-01-64 KG17.indd 1
✓ ✓ ✓
inspiratie voor uitstappen en vakanties reportages over reizen, wandelen, fietsen en kamperen gratis wandel- en fietsfiches
www.pasar.be/lidworden
16/01/17 15:57