g r o z n i n e k r n j i We z l e w n e
lesboekje
1
‘
s a p da’s ! k j i r g n a l e b DEF_Lesboekje_A4.indd 1
14-06-2010 09:46:09
? m ro
a a W
Waarom een boekje over zorg en welzijn? In onze provincie werkt ongeveer 13% van alle mensen in een zorg- of welzijnsinstelling. Dat zijn er dus al een heleboel, maar in de toekomst hebben we er nog veel meer nodig.
Waarom zijn er meer mensen nodig in zorg en welzijn? Nederland heeft te maken met vergrijzing. Mensen worden gelukkig steeds ouder, maar helaas worden er steeds minder kinderen geboren. Hierdoor komt de gemiddelde leeftijd dus steeds hoger te liggen.
Wat betekent dit voor zorg en welzijn?
2
Oudere mensen zijn over het algemeen wat vaker ziek dan jonge mensen en hebben soms ook thuis hulp nodig. Als we meer oudere mensen krijgen, betekent dat ook dat we waarschijnlijk meer zieke mensen krijgen. Daarom zullen er dus ook meer mensen in de gezondheidszorg moeten werken. Daarnaast gaan veel ouderen in een verzorgingshuis wonen. Ook hier zullen meer mensen nodig zijn om het werk te doen. Zodat deze oudere mensen plezierig kunnen wonen.
En wat heb ik daar mee te maken? Natuurlijk ga je niet alleen een beroep leren, omdat er toevallig mensen nodig zijn in een bepaald beroep. Nee, je gaat een vak leren omdat je het leuk vindt. En daarom hebben wij dit lesboekje voor jullie gemaakt. We willen jullie namelijk laten zien hoe leuk het kan zijn om in de zorg- en welzijnssector te werken. Je zult zien dat er veel verschillende beroepen zijn op dit gebied. Ook kan je leren goed voor jezelf te zorgen en ervaren hoe het is om voor iemand te zorgen of hoe het is om verzorgd te worden.
Zorg en welzijn, da’s pas belangrijk!
Colofon Dit boekje maakt onderdeel uit van het lespakket. Dit lespakket is ontwikkeld in het kader van de imagocampagne Ik ben belangrijk, voor de Limburgse zorg en welzijn.
Zorg aan Zet Postbus 204 6040 AE Roermond
DEF_Lesboekje_A4.indd 2
14-06-2010 09:46:15
s i u h
n e k Zie
Je kent vast wel iemand die ooit in het ziekenhuis heeft gelegen voor een onderzoek of een operatie. Misschien ben je er zelf wel eens als patiënt of bezoeker geweest. Maar hoe is het nu eigenlijk om in een ziekenhuis te werken? In het ziekenhuis komen mensen die specialistische zorg nodig hebben. Dit wil zeggen mensen die een ziekte of aandoening hebben, die de huisarts niet kan behandelen en daarom doorgestuurd worden naar het ziekenhuis. Het ziekenhuis is altijd open, omdat sommige zieke mensen ook ‘s nachts nog verzorging nodig hebben. Behalve de polikliniek, hier krijgen mensen een kortdurende behandeling, waarna ze weer naar huis kunnen. Patiënten moeten in een schone kamer liggen, krijgen dagelijks hun maaltijden, hebben medicijnen nodig, kunnen op verschillende manieren onderzocht en behandeld worden en hebben verzorging en verpleging nodig. Er gebeurt dus van alles in een ziekenhuis, en voor elk onderdeel zijn medewerkers in bepaalde functies nodig. Als medewerker in een ziekenhuis heb je veel verschillende collega’s met wie je dagelijks samenwerkt.
e k j i l e t s d i e Gee h d n o z e g
33
Je kunt niet alleen lichamelijk ziek zijn (zoals een gebroken been), maar je kunt ook geestelijk ziek zijn. Voor deze mensen is het leven vaak moeilijk. Zij kunnen treurig of agressief worden. Dit kan komen doordat ze vroeger iets heel naars hebben meegemaakt, of omdat ze het moeilijk vinden om zich aan hun omgeving aan te passen. We noemen dat ook wel een psychische stoornis. De normen en waarden die overal in de maatschappij gelden en stilzwijgend door iedereen worden geaccepteerd, verliezen hun vanzelfsprekendheid bij onze patiënten. Het ontstaan en de ontwikkeling van psychiatrische ziektebeelden vormen interessante onderzoeksgebieden en werpen soms een verrassend licht op je eigen persoonlijkheid. Het contact met cliënten maakt dit beroep levendig en betekenisvol. Het vergt nogal wat. Openheid bijvoorbeeld, om extreem gedrag op de juiste manier te kunnen beoordelen. Incasseringsvermogen om leed, zwaar verdriet of angst te kunnen plaatsen. Communicatief talent om de juiste boodschap op het juiste moment over te brengen. Creativiteit om onvoorspelbare situaties het hoofd te kunnen bieden. Humor om anderen en - niet in de laatste plaats - jezelf te kunnen relativeren. Geen dag is hetzelfde. In de geestelijke gezondheidszorg ben je met een groot aantal verschillende werkzaamheden bezig die allemaal met elkaar samenhangen en die geconcentreerd zijn rondom een afzonderlijke cliënt of een groep cliënten.
DEF_Lesboekje_A4.indd 3
14-06-2010 09:46:27
r a a m e j l a z t e H n e r u e b ge In een ziekenhuis gebeurt heel veel. Er komen mensen in een ziekenhuis die heel ziek zijn, maar die in het ziekenhuis weer beter worden. Er zijn ook mensen die zo ziek zijn dat de doktoren hen niet, of niet meer helemaal gezond kunnen maken. Schrijf een verhaal over het ziekenhuis dat heel vrolijk is en schrijf daarna hetzelfde verhaal op een verdrietige manier.
TIPS:
4
DEF_Lesboekje_A4.indd 4
•
Beschrijf zo precies mogelijk hoe iets of iemand eruit ziet.
•
Beschrijven van gevoel is anders dan een beschrijving van mensen of dingen. Bijvoorbeeld: “Je zou willen dansen van blijdschap”.
•
Zorg dat je in deze twee verhalen de gevoelens beschrijft.
•
Maak gebruik van alinea’s.
•
Maak gebruik van bijvoegelijke naamwoorden (mooie, gelukkige, lange, zielige, enz.)
14-06-2010 09:46:48
l a a h
r e v p i r t S
Teken je eigen strip!
Je hebt zojuist een stukje gelezen over de geestelijke gezondheidszorg. Opdracht: Maak een stripverhaaltje met jezelf in de hoofdrol in een van deze situaties. Kruis aan voor welke situatie je kiest en teken hiervan je eigen verhaal. Help een patiënt die verward is bij de dagelijkse verzorging Help een patiënt die denkt dingen te zien die er niet zijn Help een patiënt bij het ondernemen van een activiteit Stimuleer een patiënt die erg somber is en niet uit bed wil komen
55
DEF_Lesboekje_A4.indd 5
14-06-2010 09:47:01
g r o z
n e t p a c i
d n a Geh
Ook mensen met beperkingen (gehandicapten) willen graag een leven leiden dat past bij hun wensen en mogelijkheden. Het doel van de gehandicaptenzorg is hen daarbij zo goed mogelijk te helpen. Met deze zorg kunnen de mensen met een beperking een zo goed en zelfstandig mogelijk leven leiden en heeft ook hun omgeving/familie wat rust. De gehandicaptenzorg biedt dus zorg en ondersteuning aan mensen met een beperking. Er zijn verschillende soorten beperkingen. Denk bijvoorbeeld aan: • Lichamelijke beperkingen (niet kunnen lopen of je armen niet kunnen gebruiken) • Zintuiglijke beperkingen (slecht kunnen zien, horen of praten) • Verstandelijke beperkingen (beperkte mentale mogelijkheden) een combinatie van lichamelijke, verstandelijke en/of zintuiglijke beperkingen. Kenmerkend voor de gehandicaptenzorg is dat zorg en ondersteuning geboden worden bij alle aspecten van het leven: wonen, werk, dagbesteding, vrije tijdsbesteding, sociale activiteiten, gezondheid en veiligheid. Kenmerkend is ook dat het gaat om mensen van alle leeftijden, van 0 tot 100 jaar. Zij hebben vaak een groot deel van hun leven zorg en ondersteuning nodig. 6
g r o z
d g u Je
Thuis of op school, maar ook met vrienden en vriendinnen loopt het niet lekker. Misschien heb je iets naars meegemaakt en lijkt het alsof vanaf dat moment alles fout gaat. Soms lucht het op als je met een vertrouwd persoon kunt praten over jouw problemen. Bijvoorbeeld met een goede vriend of vriendin, een leerkracht of je huisarts. Soms helpt dat, soms ook niet. Als zij je niet kunnen helpen of als je liever praat met iemand die je niet kent, dan kan je met Bureau Jeugdzorg bellen. Samen met jou bekijken zij hoe je de problemen zelf kunt aanpakken. Als zij denken dat je hulp nodig hebt van anderen, dan kunnen zij dat samen met jou regelen. Het hangt van de problemen af wie je zal gaan helpen. Jonge mensen die problemen hebben of veroorzaken, kunnen hulp en opvang van jeugdzorg krijgen. Die problemen zijn heel uiteenlopend van aard. Het kan gaan om vragen over verliefdheid of dat er thuis veel ruzie is, maar ook om ernstige zaken als kindermishandeling, misbruik of criminaliteit. Gezins- en opvoedingsproblemen, psychische problemen en gedragsproblemen zijn andere voorbeelden van problemen waarvoor jeugdzorg hulp kan bieden. Vaak heeft de jeugdzorg niet alleen met de jongere zelf te maken, maar ook met de ouders of verzorgers. In veel gevallen ligt de oorzaak van de problemen in de gezinssituatie. En zo niet, dan hebben de ouders of verzorgers toch vaak een grote invloed op de situatie. Vaak gaat het na hulp van jeugdzorg weer wat beter. Iedereen wordt geholpen en geleerd hoe er met de situatie of problemen omgegaan kan worden.
DEF_Lesboekje_A4.indd 6
14-06-2010 09:47:22
zorg
s i u Th
Mensen kunnen om verschillende redenen thuiszorg nodig hebben. Bijvoorbeeld vanwege hun leeftijd, een ziekte of een handicap. Thuiszorg is er voor mensen die niet zelfstandig voor hun huishouden of persoonlijke verzorging kunnen zorgen. Door thuiszorg is het soms niet nodig dat iemand naar het ziekenhuis moet of naar een verzorgingshuis, omdat ze het met de extra hulp net thuis kunnen redden.
Wat doet de thuiszorg Thuiszorgorganisaties bieden verpleging en verzorging bij mensen thuis: • verpleging, zoals wondverzorging • huishoudelijke hulp • persoonlijke verzorging zoals wassen en aankleden • gespecialiseerde verzorging De thuiszorg biedt ook andere diensten om mensen te helpen gezond te leven, zoals het uitlenen van hulpmiddelen, het geven van voedings- en dieetvoorlichting en het verzorgen van cursussen op het gebied van gezondheid en opvoeden. En denk eens aan kraamzorg. Het helpen zorgen voor een pasgeboren baby. De thuiszorg geeft daarnaast voorlichting en probeert problemen te voorkomen.
g r o z n e r e
77
Oud
Vroeger werden ouderen door hun kinderen of familie verzorgd. Later gingen ouderen die hulp nodig hadden naar een verpleeg- of verzorgingshuis. Tegenwoordig zijn er wat meer mogelijkheden, bijvoorbeeld aanleunwoningen en zorgsteunpunten. De verpleeg- en verzorgingshuizen gaan steeds meer samenwerken met andere verpleeg- en verzorgingshuizen, met ziekenhuizen en met de thuiszorg. In de ouderenzorg verzorg je de oudere mensen, je helpt hen met de medicatie, opstaan, zorgt dat ze te eten en te drinken krijgen en organiseert allerlei activiteiten voor de ouderen. Mede door het welzijnswerk wordt mogelijk gemaakt dat ouderen langer thuis kunnen blijven wonen. Er wordt bijvoorbeeld gewerkt aan de veiligheid in de buurt en aan het bevorderen van onderling contact tussen buurtbewoners. Ook organiseert het welzijnswerk volop activiteiten.
DEF_Lesboekje_A4.indd 7
14-06-2010 09:47:45
t s i l na
r u o J
Hieronder zie je een aantal zinnen, die het begin van een verhaal kunnen vormen. Vandaag ben jij de journalist die van één van deze zinnen een mooi verhaal mag gaan maken.
Verhaal 1
Luuk is verliefd, op Astrid, en hij wil graag samen met haar zijn. Zoals hij dit ook ziet bij zijn grote broer Robin en zijn vriendin. Vader vindt dit niets, Luuk heeft het syndroom van Down en ´die hebben geen vriendin´, zegt hij. Toch wil Luuk samen met Astrid zijn en...
Verhaal 2
Michiel is graag buiten bezig, dan voelt hij zich vrij, piekert hij niet zoveel en is zijn hoofd niet zo “vol” zoals hij het zelf noemt. Daarnaast vind hij het leuk om met dieren te werken. Daarom heeft de groepsleiding geregeld dat hij op de kinderboerderij kan werken. Dit vind Michiel geweldig want….
Verhaal 3
Annie is al 70 jaar, ze vindt het gezellig om met anderen koffie te drinken, te breien en te kienen. Daarom gaat ze bijna dagelijks naar de ouderensoos. Hier vertelt ze honderduit over haar...
8
Verhaal 4
Thijs, een jongen met een verstandelijke beperking, is een beetje bang voor water. Douchen doet hij niet graag. Omdat Thijs dat niet helemaal alleen kan, moet hij hierbij worden geholpen. Als dan ook nog zijn haar gewassen wordt, dan raakt Thijs in paniek omdat hij het akelig en eng vindt. De groepsbegeleiders van Thijs zoeken naar een oplossing om het douchen voor Thijs prettiger te maken. Ze denken dat te doen door...
Natuurlijk wordt je verhaal extra mooi met een mooie tekening of foto van de website erbij! Misschien kun je straks jouw verhaal wel voorlezen voor de klas?
DEF_Lesboekje_A4.indd 8
14-06-2010 09:48:19
In
s i u sh
g n i g r o z
r e v het
Denk je eens in, het is 65 jaar later en jawel je zit in een verzorgingshuis, opeens kom je een paar vroegere klasgenoten tegen die daar ook wonen. Bedenk eens hoe dat zal gaan.
99
DEF_Lesboekje_A4.indd 9
14-06-2010 09:48:41
g n va
p o r e d n i K
Steeds meer ouders werken allebei of voeden hun kind alleen op. Dit betekent dat zij overdag niet altijd voor hun kinderen kunnen zorgen, of dat zij nog niet thuis zijn als hun kinderen uit school komen. Voor deze kinderen is er kinderopvang. Onder professionele kinderopvang vallen geregistreerde kinderdagverblijven, gastouderbureaus en buitenschoolse opvang. Dus niet opa of oma die oppassen. Kinderen van 0 tot 4 jaar worden in de kinderopvang verzorgd en opgevoed en er wordt met hen gespeeld. Bovendien zijn er opvangmogelijkheden voor kinderen van 4 tot 12 jaar en voor kinderen van 12 tot 16 jaar. De meeste ouders maken gebruik van kinderopvang, omdat zij dan zelf naar hun werk zijn. Maar sommige ouders vinden het ook gewoon leuk dat hun kinderen daar met leeftijdsgenootjes kunnen spelen.
10
n j i z l We Als welzijnswerker en maatschappelijk werker zorg je ervoor dat mensen (weer) dingen kunnen en willen doen. Je vangt mensen op en helpt hen hun problemen zo goed mogelijk op te lossen. In het algemeen welzijnswerk zet je buurthuizen en jongerencentra op en organiseer je activiteiten voor verschillende groepen mensen. Ook kun je vluchtelingen helpen dingen te regelen zoals een school, een huis, een sport. Soms zie je bijvoorbeeld dat jongeren zich vervelen en daarom vervelende dingen doen. Een jongerenwerker bedenkt samen met of voor deze jongeren een activiteit of probeert te regelen dat er meer voor hen te doen is in de wijk. Voor allerlei mensen is maatschappelijke opvang beschikbaar. Bijvoorbeeld mensen met relatieproblemen of daklozen. Wanneer je in deze vorm van maatschappelijke dienstverlening werkt, help je mee om het leven van deze mensen weer op de rit te krijgen. Afhankelijk van het probleem, de vraag en de voorziening verschilt de hulpverlening en de begeleiding. Het kan gaan om enkele uren per maand, soms ook dagelijkse begeleiding. Als je werkt in Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening kun je mensen op de goede weg helpen zodat ze weer een normaal leven kunnen leiden.
DEF_Lesboekje_A4.indd 10
14-06-2010 09:49:05
r oste
P
Maak een mooie poster voor de kinderopvang of welzijn. (Hieronder zie je een voorbeeld van een poster.)
Opdracht 1: • • •
Vorm een groepje van ongeveer 4 leerlingen. Zoek op het internet op wat er precies verstaan wordt onder welzijn en kinderopvang. Voor welke van deze twee ga je een poster maken?
Opdracht 2: Schrijf een drietal punten op die JIJ belangrijk vindt en laat dit zien in je poster.
Opdracht 3:
11 11
Bekijk op het internet enkele reclames en posters. Op welke manier valt een poster het meeste op? Wat moet er allemaal op een poster staan?
Opdracht 4: Maak een mooie poster en hang deze samen op in je klas of de school.
se cto r VieCur zi ek en hu i Med iz en isch Ce ntru m vo se ct or Stic wel zi htin g M jn en sw
el, E chtSuste re
or No
ord-L im
bu rg
n
Weet jij al wa
t je wil word
Weet ji
j al w
at je w
Denk ee voor me ns aan ee n be missch nsen die lan roep in zo rg en ien do gdurig welzi allem kter, jn. Da of verp ziek zijn? aal be ar Wil je langr ijk we leegkundig werken kun je alle rk. Wa e? Of kante met me is am nt wa n uit nsen bu t je oo met ee . Wil je iet k kiest: lancechau s betek n hand ffeur in zorg enen icap? meer en we Word lzijn kie iets voor je jou s je vo or me ? Het is nsen.
kijk op
www.ik
DEF_Lesboekje_A4.indd 11
benbe
il wor den?
langr
ijk.nu
en?
Denk eens aan een beroep in zorg en welzi voor mensen jn. Daar kun die langdurig je alle kante ziek zijn? Wil misschien dokte n uit. Wil je je werken met r, of verpleegk iets betekenen mensen met allemaal belan undige? Of is een handicap? ambulancechau grijk werk. Want Word je ffeur meer iets wat je ook kiest voor jou? Het : in zorg en welzijn kies is je voor mens en.
sector verpleging & verzorging MeanderGroep Z uid-Limburg
kijk op www.ik
? s be ordene kanten uit. haWindl jeicaietp? WordHejet is wil w all jou? een
benbelangrijk
.nu
en teken
je t wat jeen welzijn. Darkenar kument mensenffeurmemeer ietje svovoorormensen. jij al rg cechau lzijn kies bulan Weet aan een berourepiginziezok zijn? Wie?lOfje we en we is am in zorg eens langd leegkundig ook kiest: Denk rp en die t je mens kter, of ve . Want wa voor werk ien do issch ngrijk
u
rijk.n
14-06-2010 09:49:34
? j i pt m
l e h Wie
In dit boekje staat beschreven wat de verschillende zorg- en welzijnsorganisaties voor je kunnen doen. Hieronder staat een lijst met gebeurtenissen. Naar wie ga je toe?
Gebroken been
Fysiotherapeut
Hoofdpijn
Kraamzorg
Suikerziekte
Huisarts
Sportblessure
Thuiszorg
Geboorte
Ziekenhuis
Oma heeft hulp nodig in huis
DiĂŤtist
12
DEF_Lesboekje_A4.indd 12
14-06-2010 09:50:04
l e z Puz 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
1.
Een ander woord voor verstandelijke (beperking)
2.
Als je een blessure hebt en je spieren weer moet trainen ga je naar de.....
3.
Als je bijvoorbeeld een buurtcentrum opzet en zorgt dat mensen weer dingen willen doen
13 13
ben je..... 4.
Als ouders werken, brengen ze hun kinderen ook wel naar de........
5.
KNO-arts staat voor keel...... en oren, waar staat de ‘N’ voor?
6.
Voor jongeren waarbij het thuis niet zo lekker gaat is er de.........
7.
Het orgaan dat altijd klopt en bloed door je lichaam pompt....
8.
Voor een goed eetadvies ga je naar de......
9.
Als jij vragen hebt of met iemand in vertrouwen wil praten bel je de......
10.
Een ander woord voor arts......
geestelijke fysiotherapeut welzijnswerker kinderopvang neus jeugdzorg hart diëtist kindertelefoon dokter DEF_Lesboekje_A4.indd 13
14-06-2010 09:50:22
s n j i z l e w n e g r Zo z i u Q 1.
Wat is een motorische handicap? A
Stoornis die alleen bij motorrijders voorkomt.
B
Stoornis bij het lopen, het gebruik van armen of handen of van het evenwicht.
C
Een automonteur die een hand mist.
2. Wat doet de afdeling polikliniek in het ziekenhuis? A
Op de afdeling polikliniek worden mensen geholpen die niet in het ziekenhuis blijven slapen. Zij gaan na de behandeling gewoon weer naar huis.
14
B
Op de afdeling polikliniek worden mensen geholpen die last hebben van poliepen.
C
Op de afdeling polikliniek worden mensen ingeĂŤnt die een verre reis naar de noord- of de zuidpool gaan maken.
3. Wat doet een dermatoloog?
DEF_Lesboekje_A4.indd 14
A
Een dermatoloog behandelt mensen die last hebben van hun darmen.
B
Een dermatoloog behandelt mensen die zo ziek zijn dat ze extra hulp nodig hebben.
C
Een dermatoloog behandelt mensen met huidproblemen.
14-06-2010 09:51:11
4. Wat doet een audicien? A
Iemand die gehoorapparaten aan meet bij slechthorende mensen.
B
Een monteur die in een Audi garage werkt.
C
Iemand die mensen helpt bij het uitzoeken van een nieuwe bril.
5. Een diĂŤtiste spreekt vaak over de schijf van vijf, wat is dit? A
Een schijf verdeeld in vijf vakken, elk vak is voor een ander gewicht.
B
De schijf van vijf geeft aan hoe je gezond en gevarieerd kunt eten.
C
Op de schijf van vijf staan vijf verschillende recepten.
6. Op welk plaatje staat een stethoscoop? A
B
C
15 15
7. Wat doet een KNO-arts? A
Een KNO-arts haalt knopen uit spierbundels als gevolg van teveel sporten.
B
Een KNO-arts helpt patiĂŤnten die last hebben van keel, neus en oren.
C
Een KNO-arts is een arts die al wel de opleiding heeft gedaan, maar het examen nog niet heeft gehaald.
8. Wat doet bureau HALT? A
Als jongeren door een rood stoplicht zijn gereden laat de politie ze bij bureau HALT voor straf nog een uurtje wachten.
B
Bureau HALT probeert de files in Nederland te bestrijden.
C
Als een jongere voor het eerst met de politie in aanraking is gekomen, mag hij in plaats van een boete of een gevangenisstraf, een vervangende leer- of taakstraf doen. Bureau HALT regelt deze straf.
Oplossingen: 1B - 2A - 3C - 4A - 5B - 6A - 7B - 8C DEF_Lesboekje_A4.indd 15
14-06-2010 09:51:22
e k j i l i e o t s j M i l n e d r o o w Zorg- of welzijnsinstelling Bedrijven of organisaties waar mensen terecht kunnen voor hulp bij lichamelijke-, psychische of maatschappelijke problemen. Vergrijzing Wanneer de gemiddelde leeftijd van de bevolking stijgt. Polikliniek Een afdeling binnen het ziekenhuis waar mensen geholpen worden die dezelfde dag weer naar huis gaan en dus niet in het ziekenhuis blijven overnachten. Thuiszorg Organisaties die mensen thuis komen helpen wanneer zij dit zelf vanwege hun gezondheid of leeftijd niet meer kunnen. Dit kan zijn bij het verzorgen van een wond, maar ook met wat extra ondersteuning in de huishouding. 16
Kraamzorg Wanneer een vrouw een baby heeft gekregen is ze de eerste tijd nog erg zwak. De kraamzorg helpt haar dan met de verzorging van haar baby. Kinderopvang Organisaties die zorgen voor kinderen op tijden dat hun ouders aan het werk zijn. Welzijnswerker Mensen die er voor zorgen dat iedereen in de wijk het naar zijn zin heeft, door bijvoorbeeld een buurthuis op te zetten, of iets leuks voor de jeugd in de buurt te organiseren. Maatschappelijk werker Mensen die je helpen bij het oplossen van problemen als je het wat minder goed hebt. Bijvoorbeeld wanneer je je rekeningen niet meer kunt betalen, omdat je geen werk meer hebt. Vluchtelingen Mensen die naar ons land toe zijn gekomen vanwege een gevaarlijke situatie in hun eigen land.
Imagocampagne zorg en welzijn in Limburg www.ikbenbelangrijk.nu Š2010 Zorg aan Zet Postbus 204, 6040 AE Roermond, www.zorgaanzet.org Deze brochure is mede mogelijk gemaakt door Zowelwerk www.zowelwerk.nl
DEF_Lesboekje_A4.indd 16
ARBEIDSMARKT ZORG EN WELZIJN FLEVOLAND
15-06-2010 09:37:24