In de klas met… Marc de Bel

Marc de Bel is een van de bekendste jeugdauteurs van ons land en ondertussen trotse eigenaar van maar liefst 173 boeken, waarvan er nog vijf in de pijplijn zitten (woehoew!). Maar wist je dat hij zijn carrière startte als leerkracht in het lager onderwijs en zo de stap maakte naar zijn huidige passie: schrijven?

Op welke school bracht je je jeugdjaren door? Marc: Ik ging naar het college in Oudenaarde en zat vijf jaar lang op internaat in Oostakker. Ik vond het fijn om naar school te gaan en was jarenlang de tweede beste leerling van de klas. Ik had verschillende lievelingsvakken zoals geschiedenis, lichamelijke opvoeding en Nederlands. Maar van wiskunde was ik ab-so-luut geen fan! In het college was ik de beste leerling, maar dit veranderde snel toen ik interesse kreeg in meisjes. Op zeventienjarige leeftijd speelde ik bij de beloften van SVZW. Iedere donderdagavond mocht ik het internaat verlaten om te gaan trainen. Een keer heb ik de training geskipt om af te spreken met mijn toenmalig vriendinneke. De trainer kwam dat te weten en het was jammer genoeg afgelopen met mijn voetbalcarrière. Ik moest kiezen: ofwel een carrière als voetballer, ofwel de ridder op het witte paard spelen. Ik koos voor het laatste. Gelukkig is dat vriendinneke nog altijd mijn vrouw!

Las je als kind veel boeken? Marc: Ik verslond de strips van Robbedoes, Lucky Luke en Kuifje en kon urenlang verdwalen in mijn eigen fantasie. Toen ik vijf was, moest ik wegens gezondheidsredenen een jaar lang thuisblijven. Ik kon toen nog niet lezen, maar had er niks beters op gevonden om zelf verhaaltjes te verzinnen bij de afbeeldingen die ik zag. Dat heb ik trouwens nog altijd. Als ik bijvoorbeeld naar een schilderij kijk, waan ik me al snel in een andere wereld. Hoe kunnen leerkrachten kinderen/jongeren stimuleren om te lezen? Marc: Ik denk dat je kinderen niet te veel mag pushen. Ze moeten vooral plezier beleven aan het lezen. Als leerkracht kan je uitzoeken wat de interesses zijn van je leerlingen en welke boeken hierbij aansluiten. Differentieer en haal uit elk kind wat erin zit!

Je gaf twintig jaar lang les. Hoe was dat voor jou? Marc: Ik vond het fantastisch om samen met mijn leerlingen toneel te spelen. De ene vond het leuk om met zijn handen te werken en hielp bij het schilderen van het decor, de andere stond graag in de spotlights als acteur en nog iemand anders voelde zich het best als fluisteraar achter de schermen… Fantastisch om je leerlingen op die manier te leren kennen en samen op te treden voor andere klassen en ouders.

Op een bepaald moment had ik een zwaardere jongen in de klas die af en toe slachtoffer werd van mopjes over zijn gewicht. Ik gaf hem een rol als stoere krachtpatser vol tattoos. Daar stond hij dan in een tarzanbroekje met zijn imposante lichaam, alleen hij kon die rol spelen en hij deed het dan ook geweldig! Iedereen was onder de indruk en erna hoorde ik nooit meer een opmerking over zijn gewicht.

Naast het toneelspelen vertelde ik iedere vrijdagmiddag een verhaal aan mijn klas. Vaak haalde ik inspiratie uit wat mijn leerlingen vertelden of wat er leefde in de klas. Op het einde van de laatste schooldag luidde de schoolbel en was mijn verhaal nog niet af. Mijn leerlingen waren natuurlijk heel nieuwsgierig naar de afloop en ik beloofde hen alles op te schrijven en naar hen door te sturen. Zo werd mijn allereerste boek, Het ei van oom Trotter, geboren. Zes jaar lang combineerde ik lesgeven met schrijven. Zodra mijn eigen kinderen in bed lagen, begon ik uren te schrijven.

Waar haal je je inspiratie voor je boeken? Marc: Ik schrijf over hedendaagse thema’s en ik haal mijn inspiratie vaak uit wat er leeft in de maatschappij of uit dingen die mij raken. Zo heb ik heel bewust geschreven over pesten (Het ei van oom Trotter) of over zwerfvuil en sluikstorten in de natuur (De wraak van Ridder Piepus) om kinderen en jongeren te sensibiliseren. Ik ben een echte natuurmens, ik woon op den buiten, eet biologisch en ben een echte dierenvriend.

Als je zou moeten kiezen tussen alle boeken die je al schreef, welke is dan jouw favoriet? Marc: Die heb ik niet. Mijn boeken zijn voor mij zoals mijn kinderen en daar maak je als ouder geen onderscheid tussen.

Welke boeken lees je graag zelf? Marc: Ik heb veel favoriete boeken en ik lees ze graag voor een tweede of zelfs derde keer. Ik ben gek op boeken als De wereld volgens Garp van John Irving, Turks fruit van Jan Wolters, De avonturen van Bill Cliffords van Godfried Bomans en ga zo maar door. Sommige boeken moet je enkele jaren ongeopend laten, om ze dan plots in één ruk uit te lezen en na twintig jaar te herlezen. Dan sta je weer zoveel verder in het leven en ben je een heel ander persoon, waardoor je het boek ook op een heel andere manier ervaart. Doen!

Het ei van oom Trotter

€ 19,99

Alexander wordt gepest op school en thuis is hij eenzaam. Wanneer zijn eigenzinnige oom Trotter komt logeren, krijgt hij eindelijk plezier. Maar oom Trotter moet snel weer weg en als afscheid krijgt Alexander een heel bijzonder cadeau: een magisch ei, dat tijdens een hevige stormnacht openbreekt. Vanaf dan zal Alexanders leven nooit meer hetzelfde zijn….

ISBN 978-94-6131-686-8

De wraak van Ridder Piepus

€ 15,99

De Boeboeks vieren samen met alle dieren van het Biezebos hun Grote Zonnewendefeest. Intussen ravotten Piepel en Soeza naar hartenlust in het bos. Vooral Piepel is dol op riddertje spelen. Zeker nu Ridder Piepus van Papaver, zoals hij zichzelf noemt, een heuse boomburcht in de oude Holle Eik heeft gebouwd. Van daaruit waakt hij ridderlijk over het Biezebos, want je weet maar nooit dat vieze griezels het bos weer vervuilen.

ISBN 978-94-6131-808-4

Marie, codenaam Jeanne

€ 19,99

Vlaanderen, Pasen 1944. Marie Pauwels, net 16 geworden, droomt van een avontuurlijker en romantischer leven dan het saaie en beknotte bestaan onder de kerktoren van Meenbeek. Ook de oorlog die nu al 4 jaar woedt, kabbelt er rustig voort en lijkt zelfs aan het dorp voorbij te gaan. Maar schijn bedriegt. Zeker wanneer op een nacht een Canadese bommenwerper vlak achter de boerderij neerstort en daar opeens een heleboel moffers en Mestapo’s op af komen.

ISBN 978-94-6131-629-5

Bestel bovenstaande boeken via vanhalewyck.be

Hoe maak je delicate onderwerpen bespreekbaar in je klas?

Onze samenleving staat onder spanning. Discussies over politiek en samenleving raken snel verhit en dat laat zich ook voelen in de klas en op school. Leraren en directies worden voor fikse uitdagingen geplaatst. Hoe moet je bijvoorbeeld reageren op heftige of haatdragende uitspraken? Of hoe geef je les over gevoelige thema’s in het leerplan? We vroegen het Maarten Van Alstein, auteur van het boek Omgaan met controverse en polarisatie in de klas.

Beste Maarten, hoe is het boek ontstaan en voor wie is het vooral bestemd? Maarten: Het Vlaams Vredesinstituut voert al een aantal jaar onderzoek naar vredesopvoeding. Die term kan je natuurlijk erg breed interpreteren. Het is in de nasleep van dat onderzoek dat we besloten om meer aandacht te besteden aan conflicten die ontstaan in klassen en scholen. Ook uit onderzoek rond herinneringseducatie blijkt dat leerkrachten toch al even worstelen met deze thema’s en op zoek zijn naar oplossingen. Ze vragen zich af hoe ze hier het best mee omgaan en of er specifiek onderzoek naar gevoerd wordt.

Op welke manier kregen jullie die specifieke signalen? Maarten: Wij zitten als parlementaire instelling natuurlijk in heel wat netwerken, gaan hier en daar te velde en hebben heel wat contacten met onder andere Kazerne Dossin (red. Memoriaal, museum en documentatiecentrum over Holocaust en Mensenrechten), het Bijzonder Comité voor Herinneringseducatie, de onderwijskoepels en de pedagogische begeleiders. Ook op studiedagen, zoals de lerarendag in het Vlaams Parlement, komt soms heel wat ter sprake. Op die manier voel je meteen wat er leeft onder leerkrachten. Wij zijn een wetenschappelijke instelling: onze eerste reflex is het voeren van onderzoek en niet zozeer het ontwikkelen van specifieke didactische lespakketten. Maar onze ambitie is wel altijd ons werk zo nauw mogelijk te laten aansluiten bij de wensen en noden van het onderwijsveld en het zo nuttig mogelijk te maken voor de praktijk.

Wat bedoel je precies met de termen controverse en polarisatie? Maarten: Als je in Van Dale kijkt, vind je twee betekenissen terug van het woord controverse. De ene verwijst naar een heftig meningsverschil tussen verschillende mensen of groepen over een gevoelig thema. Tegelijkertijd verwijst de term volgens het woordenboek ook naar dat gevoelige onderwerp zelf: thema’s die dus erg gevoelig zijn en discussies uitlokken. Bovendien houdt controverse ook steeds verband met een thema dat in de maatschappij tot discussie leidt. Polarisatie is een term die je tegenwoordig heel vaak hoort. Daar heb je ook verschillende invalshoeken. Je zou het kunnen zien als groepen die tegenover elkaar komen te staan, steeds extremere posities innemen en elkaar op een bepaald moment verwerpen. Het wij-zijgevoel evolueert naar een soort vijandigheid en er is geen ruimte meer voor een open gesprek.

Dat zijn duidelijke theoretische definities. Kan je ze ook toepassen op concrete onderwijssituaties? Maarten: Jazeker. Controverse kan ik illustreren aan de hand van twee voorbeelden. Een leerling die plots iets confron-