Franse taalinitiatie voor kleuters

Op jonge leeftijd ondergedompeld worden in een vreemde taal kent tal van voordelen. Toch komt vreemdetalenonderwijs vanaf de kleuterklas maar langzaam van de grond in Vlaanderen. We spraken met de auteurs van Quartier étoile kleuters die het pakket taalinitiatie voor kleuters ontwikkelden. Zij benadrukken het belang van vreemdetalenonderwijs in de kleuterklas: hoe sneller kinderen vertrouwd geraken met een vreemde taal, hoe vlotter ze die taal nadien leren en gebruiken. Bovendien pikken kinderen op een heel natuurlijke manier de taal op en hebben ze nog geen last van sociale angst, waardoor ze sneller dan volwassenen durven spreken. Of misschien is dat wel hét struikelblok: wat als je als kleuterjuf of -leider zelf onzeker bent over je vreemdentalenkennis?

waarom kiezen voor taalinitiatie in de kleuterklas?

1. Leerlingen beleven plezier aan de kennismaking met het Frans. De kinderen luisteren naar verhalen, gedichtjes en liedjes, ze spelen spelletjes en nemen deel aan muzische en andere activiteiten. Bij al deze activiteiten spreekt de leerkracht Frans, maar de taal wordt met veel gebaren, intonatie, mimiek en afbeeldingen ondersteund. Hierdoor voelen de kinderen zich op hun gemak en maken ze op een ongedwongen en aangename manier kennis met een vreemde taal.

2. Leerlingen staan positief tegenover het Frans. Net omdat kinderen de taal op een speelse manier leren kennen, zullen ze een positief gevoel hebben tegenover het Frans en tegenover vreemde talen in het algemeen. 4. Leerlingen verwerven (inter) culturele competenties. Dit aspect komt vooral aan bod in liedjes. Het gaat vaak om authentieke Franse (kinder)liedjes, waardoor de kleuters in contact komen met een andere (kinder)cultuur.

3. Leerlingen ontdekken gelijkenissen en verschillen tussen het Frans en het

Nederlands en eventuele andere talen zoals de thuistaal. Kinderen ontdekken al vlug dat heel wat woorden uit het Nederlands en het Frans op elkaar lijken (zoals een banaan – une banane). Kinderen die een andere thuistaal hebben, zullen vaak ook gemeenschappelijkheden ontdekken. Ook dit verlaagt de drempel om een vreemde taal te leren. 5. Leerlingen krijgen meer zelfvertrouwen. Kinderen ontdekken in Quartier étoile dat ze al heel vlug een verhaal of een liedje in het Frans begrijpen. Ook kunnen ze al vlug het liedje zingen of een rijmpje opzeggen. Dat werkt erg motiverend: Wauw, ik kan al een beetje Frans!

6. Leerlingen ontwikkelen mondelinge vaardigheden waarbij luistervaardigheid centraal staat (en worden niet verplicht Frans te spreken). Luisteren staat in elke activiteit centraal. Het is dan ook cruciaal dat de leerkracht consequent Frans spreekt en dat met gebaren of prenten ondersteunt. Op die manier ontwikkelen kinderen belangrijke luistervaardigheden en -strategieën die later van pas zullen komen. Of ze tot spreekvaardigheid komen, en wanneer, is individueel verschillend. Sommige kinderen zullen al vlug iets (na)zeggen, andere zijn terughoudender. Belangrijk hierbij is dat elk kind zijn eigen groeiproces doormaakt en niet gedwongen wordt om te spreken.

7. Leerlingen worden gestimuleerd in het taaldenken door de betekenis van een woord of een zin af te leiden (dus niet zomaar vertalen of aanwijzen). In Quartier étoile voor kleuters wordt niet met vertalingen gewerkt. De kinderen leggen, geholpen door de stapsgewijze aanpak van de leerkracht, zelf verbanden met gekende woorden of afbeeldingen. Hierdoor ontdekken ze niet enkel Franse woorden, maar leren ze ook nadenken over taal.

Concrete tips

1. Start de les altijd op dezelfde manier: zo weten kinderen wat er volgt. Maak bijvoorbeeld gebruik van de welkomstliedjes op de cd en zet een gek hoedje of ander attribuut op. 2. Eindig de les ook op dezelfde manier: zo weten de kinderen dat de Franse les op zijn einde loopt. Eindig bijvoorbeeld telkens met een Franstalig afscheidsliedje van op de cd en berg je hoed of ander attribuut weer op. 3. Ondersteun wat je zegt met veel mimiek, gebaren, prenten… 4. Als kinderen antwoorden in het Nederlands, kan je het antwoord in het Frans herhalen. Op deze manier koppelen kinderen onbewust het Franse woord aan de Nederlandse betekenis. 5. Verplicht kinderen niet om Frans te spreken, het plezier primeert!

Thema Les cinq sens Introductie verhaal – Le cadeau

Materiaal • prentenboek p. 16 • BK 38-41 (welkomstlied – afscheidslied) • CD PB track 4 (verhaal) • CD AF track 1-2, 13-14 (welkomstlied – afscheidslied) • CD AF track 3 (instructie) • attribuut voor de leerkracht • een cadeau (met een muziekdoosje), enkele zakjes muntthee en het prentenboek

Vooraf Verpak een muziekdoosje met daarin een paar zakjes muntthee en het prentenboek in mooi cadeaupapier.

Lesverloop Start de activiteit met het welkomstlied.

Ga met de kinderen in de kring zitten. In het midden van de kring staat een cadeau. Hierin zit een muziekdoosje, enkele zakjes thee en het prentenboek. Zeg: 1

Hoe ondersteunt Quartier étoile kleuters de leerkracht?

Het is belangrijk dat leerkrachten een goed gevoel hebben als ze Frans spreken en zelf vertrouwd geraken met de taal. De verhalen uit het prentenboek vormen de basis en het startpunt van elke les. Als leerkracht kan je de kinderen laten luisteren naar het ingesproken verhaal of je kan het voorlezen. Vervolgens ga je aan de slag met het lespakket, dat bestaat uit een achttal activiteiten waaruit je zelf een selectie maakt. Je bepaalt zelf wanneer en hoeveel tijd je eraan besteedt, zo flexibel inzetbaar is Quartier étoile kleuters.

Bij elk lespakket horen activiteitenfiches, beeldkaarten en een cd met instructietaal. Op de activiteitenfiches wordt nauwkeurig beschreven hoe de activiteit verloopt, welke materialen je daarvoor nodig hebt en wat je daarbij in het Frans kan zeggen. Alle instructietaal – zowel de Franse zinnen als hun vertaling – vind je op de achterzijde van de fiche. Op de cd kan je de instructietaal vooraf al eens rustig beluisteren, zodat je goed voorbereid start met de activiteit.

Oh regarde, un cadeau.

Neem een kind bij de hand, breng hem / haar naar het cadeau en zeg:

Qu’est-ce qu’il y a dans le cadeau?

Terwijl het kind het cadeau leegmaakt, benoem je de spullen:

Oh, une belle boîte! J’entends de la musique! Écoute …

Du thé! Nous allons goûter plus tard.

Un livre!

Wijs naar de titelpagina p. 16 en vraag: Qu’est-ce que tu vois ici?

Laat de kinderen hier vrij op reageren. Over het hoofdpersonage kun je het volgende zeggen:

Voici Louis. Il est jeune.

Il a les cheveux bruns.

Sur son t-shirt on voit un grand cœur.

Sur son t-shirt on voit ‘MAMAN’.

Dans sa main, il a une grande canne.

Ici, il y a un cadeau.

Le cadeau est pour qui?

Regarde bien!

Start het voorlezen van het verhaal ‘Le cadeau’.

Eindig de activiteit met het afscheidslied.

Tips bij het voorlezen • Zorg voor een correcte uitspraak en articulatie van de tekst. Die kun je beluisteren op CD PB track 4. • Gebruik veel intonatie en indien mogelijk lichaamstaal. • Zorg voor voldoende oogcontact met de kinderen. • Wijs aan waarover je leest. • Wissel het aanwijzen af met het tonen van de spullen.

Quartier étoile taalinitiatie kleuters • Les cinq sens – Introductie verhaal – Le cadeau © Pelckmans uitgevers nv– Brasschaatsteenweg 308– 2920 Kalmthout– pelckmansuitgevers.be

Versterk je kennis en competenties

BASISONDERWIJS EN SECUNDAIR ONDERWIJS

Meer weten? tenz.be

BASISONDERWIJS

Leren leren: hoe doet mijn brein dat?

13 maart 2019: 9.30 – 12.30 uur in Gent Hoe wordt leerstof verwerkt en waarom is herhalen zo belangrijk? Je krijgt uitleg over wat er in het brein gebeurt als je leert en hoe je leerlingen in hun leerproces kan ondersteunen. Ga aan de slag met didactisch materiaal in een workshop boordevol breintips.

SECUNDAIR ONDERWIJS

Ervaringssessie autisme

21 maart 2019: 9.30 – 12.30 uur in Gent of 13 mei 2019: 9.30 – 12.30 uur in Sint-Niklaas Kom te weten welke strategieën en hulpmiddelen kinderen en jongeren met autisme kunnen inzetten om dagelijkse uitdagingen het hoofd te bieden: hoe voelen ze zich? Wat vormt een uitdaging en hoe kan je ze als leerkracht helpen? Naast inleefoefeningen wordt voldoende tijd gemaakt om de ervaringen te koppelen aan de nodige achtergrondkennis en concrete adviezen voor in de praktijk.

Hoe leer je leerlingen wiskundige problemen oplossen?

13 maart 2019: 9.30 – 12.30 uur in Berchem Hoe leer je wiskundige probleemoplossende vaardigheden aan? Is het voldoende om problemen aan te bieden die leerlingen buiten de les oplossen? Of organiseer je beter klassikale sessies? Aan de hand van concrete instructie-activiteiten en voorbeelden verduidelijken we deze specifieke en wetenschappelijk onderbouwde aanpak. Zo leer je leerlingen op een effectieve, efficiënte en aangename manier deze moeilijke vaardigheid aan. SECUNDAIR ONDERWIJS

Van lezen naar begrijpen in de B-stroom

29 maart 2019: 9.30 – 12.30 uur in Antwerpen Hoe zorg je er voor dat leerlingen een tekst écht begrijpen? Werk met de juiste boeken of teksten en stel tekstgerichte vragen. Je leerlingen herlezen de tekst verschillende keren, telkens met een ander doel voor ogen.

SECUNDAIR ONDERWIJS

Lessen ontwerpen met de herziene taxonomie van Bloom

20 februari 2019: 9.30 – 12.30 uur in Gent of 26 april 2019: 9.30 – 12.30 uur in Borgerhout De nieuwe eindtermen en leerplannen zijn gebaseerd op de herziene taxonomie van Bloom. Maak kennis met deze taxonomie en leer je lessen ontwerpen, zodat al je leerlingen de eindtermen bereiken.