Engjell fino by Perikli Shuli

Ă&#x2039;ngjĂŤll M. Fino

Zenel D emiri P ica r io t i i t r i p er iu d h a v e h ist o r ik e monografi

Marin Barleti, 2009

Ëngjëll Fino

Zenel D emiri,Picarioti i tri periudhave historike Monografi

Kopertina e ideuar nga: Agim Demiri Art grafik: Konsulentë: Orhan Demiri, Hodo Liço, Halil Bilaj, Ismet Guçe, Izet Seferi. Sponsor: Orhan Demiri Copyright Engjell Fino,2009

Adresa e autorit Ëngjëll Fino Lagjja 18 Shtatori Gjirokastër Telefon ++35584263783

Shtypur në Shtypshkronjën e Shtëpisë Botuese Marin Barleti

Tiranë 2009

Zenel Demiri

Në vend të parathënies Obligimi qytetar, kontributi intelektual N ë h ist o r io g r a fin ë sh q ip t a r e, n ë k o n t r ib u t in atdhetar, në periudha decizive për fatet e Atdheut, kanë zën ë ven d figu ra të sh qu ara, p ortrete p atriotike m e vep rim tari p ërku sh tu ese, që jan ë, p a m ë të voglin kontestim, nderi dhe lavdia e Shqipërisë. N jë figu rë e tillë, lu ftëtar trim i tri p eriu d h ave historike shqiptare, ka qenë edhe biri i lavdishëm i Picarit të Kurveleshit, Zenel Demir Demiri. Ky bari, me ndjenja të p astra atd hetare, ka tregu ar trim ëri d he vend osm ëri të admirueshme në luftë kundër pushtuesve osmanë në m b r o jt je n e t e r r it o r e v e s h q ip t a r e n g a la k m it ë e shovienistëve grekë, në vitin 1914, edhe, veçanërisht, në e p o p e n ë e m a d h ë r is h m e t ë Lu ft ë s A n t ifa s h is t e Nacionaçlirimtare. Të n d ër m a r r ësh n jë n ism ë p ër t ë h a r tu a r n jë m onografi p ër p atriotë të tillë, d u het, në rad hë të p arë, kop en ten cë in telektu ale, m bësh tetje n ë d oku m en te historike të çdo periudhe, mbështetje nga rrethi familjar e m b i të g jith a oblig im q y teta r . N ism ëta r i i k ësa j m onografie që m ë besoi hartim in e saj, d jali i p atriotit Zenel Demiri, Orhan Demiri, duke pasur besim se do ta ndihmoja me përkushtim për këtë, që në bisedën e parë më krijoi bindjen e një njeriu modest, e një kurveleshasi të thjeshtë e burrëror, e një bariu që dëshiron të trashëgojë

në brezat e tërë farefisin e tij e të Picarit trad itat e lavdishme patriotike të familjes së tij, në dekada të tëra. Duke marrë përsipër këtë përgjegjësi të madhe, do të m u n d oh em të trajtoj m e aftësitë e m ia, m e tërë tregu esit e saj, figu rën p atriotike të trim it p icariot, trash ëgu esit të d en jë të qën d rim it h eroik të Xh elil Meh m etit (Çelo Picarit) që, m e vep rën e tij, n d eroi atdheun e Skënderbeut, duke u bërë tmerr për pushtuesit turq e dritë jeshile për popullin. D u k e n d ër m a r r ë n jë p ër g je g jës i t ë t illë , ja m m u n d u ar të p araqes p ërp ara p icariotëve e p ara çd o lexuesi të kësaj monografie ato bëma atdhetare të Zenel Demirit, që të lënë mbresa dhe të bindin komunitetin se, Shqip ëria e sotm e i ka them elet tek ata feniksë, të cilët m bi çd o gjë vu në tërë jetën e tyre, p a as m ë të voglin interes vetjak, n ë sh ërbim të Atd h eu t, vu në sh tëp i e katandi. Shqipëria në shekuj është mbrojtur me pushkë d he p enë. Dhe Zeneli, d u ke p atu r në m end je d he në zemër këtë nënë të madhe, shkroi me veprimtarinë e tij emrin e nderit në Altarin e Shenjtë të saj. Nuk jam picariot që shkruaj këtë monografi, por, si lab nga Gjirokastra, nd ihem krenar që shkru aj p ër një lab trim nga Picari. Natyrshëm, lexuesit i kërkoj falje për ndonjë gabim jo historik, por letrar, që,edhe mund të më ketë shpëtuar, se gabimi historik edhe për historianët, është i pafalshëm. Me këtë d u a të them që, ne intelektu alët, në çd o koh ë, d u ke d h ën ë kon tribu tin ton ë p ër atd h etarë të shqu ar si Zenel Dem iri, i shërbejm ë Atd hetarizm it se, trashëgojmë në brezat e reja patriotizmin shqiptar. Zen el Dem iri ish te p a sh kollë. Ai n u k kish te as s h k o llë fillo r e , n u k is h t e m e a k a d e m i, u s h t a r a k profesionist, që rroku armët në kohët e vështira, kur luhej fati i Atdheut, por në dejet e tij vlonte gjak shqiptari; në

tik-taket e zem rës së tij rrihte zem ra e Shqip ërisë, në m en d jen e t ij q a r k u llo n in m en d im e p ër t a p a r ë Shqipërinë të lirë dhe sovrane; në muskujt e tij spikaste forca e shqiptarit. Me këto cilësi ai skaliti p ortretin e tij. Prand aj nu k është dhe aq e lehtë që, në një monografi, të përshkruash ato ndjenja atdhedashurie e abnegacioni të tij. Duke përjetësuar në faqet e kësaj monografie labin krenar, Zenel Dem iri, i bëjm ë një shërbesë të vërtetave historike të patriotizmit kurveleshas e tërë historiografisë shqiptare.

Hyrje

Pak fjalë për fshatin Picar P ica r i, fs h a t i e m ë r m ir ë i Ku r v e le s h it , q ë k a m bështetu r shp atu llat e tij në një nga lënd inat e m alit me të njëjtin emër, për vetë konfiguracionin e tij historik qu het d he Ballkoni i Labërisë . N ga Picari, nga vend i që qu h et Lëm i I Çelo Picarit të sh p aloset m e n jë panoramë magjepse fusha e Gjirokastrës dhe e Dropullit, me një horizont deri te pika kufitare e Kakavijës, luginë e cila rrethohet si nga shkallët e një amfiteatri nga Mali i Lunxhërisë, Mali i Gjerë dhe ai i Buretos. Prandaj Picari i ngjan një ballkoni, që ka dhuruar këtu mes malit natyra. Picari ka shumë vende të bukur, aq pa i hyrë nocioneve historiko- gjeografike, secili toponim lidhet me një ngjarje popullore si: Golark, Kulla e Peçe, Ara e Velos, Lekgjoni, Korie e Sefere, Yliberi, Qafa e Fierit, Grava, Leriza e Xhafos, Lëmi i Çelos, Qafa e Pirgut, Trakea e Sefere, Lëmi i Bilajt, Gropa e Baxhit, Gurra e Picarit, Koroni, e në këto vende karakteristike të bukura kanë skalitur jetën e tyre m es h alleve, m es vësh tirësive, m es h eroizm ave p ër çështjen shqiptare, por edhe mes këngëve, mes melodive të bu ku ra labe të fyellit e të longarit e në veçanti m es krenarisë p ër t u qu ajtu r p icariotë, p ër t u qu ajtu r labër.. Këtu në këto vend e, nënat e m ira p icariote kanë lind u r ed he fëm ijë, kanë tu nd u r m e d ashu ri nëne ed he d jep e foshnjërie lidhur me shpërgënjtë që ato bënin vetë anës

së livadhit, syve të shtrungave, ballë kopesë. Në ninullat e tyre m e vargje të bu ku ra labërishte, p icariotët kanë bru m osu r n ë k ëto d jep e la v d in ë sh q ip ta re që n g a lashtësia. Këtu në këto vend e kanë kalu ar fëm ijërinë e janë bu rrëru ar sa e sa figu ra p atriotësh, ë ikanë d hënë em ër Picarit, Kurveleshit, Labërisë e më gjerë si Xhelil Mehmeti (Çelo Pica r i) , k u tr im ër isë së tij ik a k ën d u a r m e përkushtim poeti popullor: Çelo Picari furtunë, Ç u zu me Sulltan M ahmunë, seç u zu hundë për hundë e tjerë. N ë p am u nd ësi p ër t i p ërm end u r të gjithë, se ata janë me dhjetra si: Nane Bilo, Idriz Isaraj, Mustafa Bilaj, Mahm u d Bu d o, H ajte Bilaj, H aru n e Karafil Banu shi, Çuno Hajo, Belul Thana, Dullo Biu, Mulla Veshi, Brahim Guçe, Shefqet Peçi, Riza Veipi, Lesko Fetiu, Kutbi Budo, Baba Hasan Lapa, Asllan Thana, Veliko Seferi e tjerë. Dhe populli për këta trima këndon: Te M an ast iri n ë gropë, S eç u v ran ë picariot ë, R ait M ediu m e shokë, R ait i m e gjit hë Mullanë, S iri Peçi çepebardhë. Picari (i vjetër) ka p atu r trad icionalisht 400 shtëp i (350) e përbëhej nga fise si: Seferaj, Kokaj, Harunaj, Guçaj, Bilaj, Zenu naj, Banu shi, Karabina, Saraçi, Bu d o, Sejko, Peçaj, Bihu ci, Thana, Zilfo, Du ro, Dem iri, Lap a, Veip i, H ajo e tjerë, nga gjiri i të cilave, siç tham ë ed he m ë lart trima kordhëtarë, që i kanë qëndruar dhëmb për dhëmb çd o p u shtu esi e s e kanë u lu r ku rrë ku rrizin.

Nuk bëj në këtë monografi të shkurtër historikun e rrugës së lavdishme të Picarit, se atë e kanë shkruar vetë p icariotët, nga i cili u në kam shkëp u tu r d isa nga faktet që shoqëroj këto rreshta. N ga fiset m e vep rim tari të gjërë p atriotike që ka shkruar emrin e lavdisë në historiografinë e Picarit dhe të Ku rveleshit është ai i Dem irajve, një fis m e d injitet d he m od est që asnjëherë nu k i kanë rënë brezat e tij gjoksit për bëmat atdhetare. Në pak vargje rapsodi ka spikatur Demirajt patriotë: Demirajt shqiptarë me besë, Picari i ka në ballë Armikut i janë përgjigjur: Jo me fjalë, por me pallë. E kësh tu n ë rad h ën e p atriotëve gu n ëd h irë e fjalëp eshë, Zenel Dem iri, gjyshi i Zenelit të ri, ka rritu r personalitetin e tij në rrethe patriotike. A t d h ed a sh u r ia d h e t r im ër ia la b e n u k lin d in vetvetiu. Ato i kanë rrënjët thellë në bëmat e të parëve. Kur Zenelit i lindi Demiri e uroi. Djemtë që të lindin t u bëfshin trim a kord hëtarë e syp atrem bu r. Ai vetëm një fjalë thoshte, kur pranonte urimet nga fshati: Djalin e d u a trim e su p atrem bu r, si Skënd erbeu ! Vajzën e d u a lu aneshë e sorkad he m ali, si Mam ica . Këto Zeneli (gjyshi) i kishte mësuar gojë më gojë të transm etu ara nga p araard hësit ku rveleshas e p icariotë në ku vend e, në d asm a, në gosti nëp ërm jet këngëve të bukura labe, që gjëmonin maleve, odave, shesheve, anës së kopeve e gurrave të maleve të Labërisë.

Në Demiraj lind një djalë Ish t e v it i 1870. Sh q ip ër ia lën g o n t e en d e n ën p u shtim in tu rk. Lëvizjet p atriotike, p as reform ave të Tanzimatit, anë e mbanë Shqipërisë ishin intesifikuar dhe p atriotët sh qip trë kish in rroku r arm ët, p ër të fitu ar pavarësinë e shumëdëshiruar. Picariotët i bashkoheshin këtij u ragani p op u llor m e d evizën: Për Mëm ëd henë . Pikërisht, në këtë vit, në muajin qershor, familjen e Demir Demirit e gëzon lindja e një djali që u pagëzua me emrin Zenel. Bashkëshortja e Demirit, Harzia, mes halleve dhe vështirësive të kohës, rriste foshnjën m e d ashu rinë e nënës. D ja li r r itej m e n a n u r isjet e sa j, m es ën d r r a v e foshnjore, në d jep in m e d ru lisi, në d hom at e oborrin e shtëpisë duke thithur ajrin e pastër të malit erën e luleve të livadheve që rrethojnë fshatin. Vitet kalonin e Zeneli lod ronte m e fëm ijët e tjerë picariotë në oborret e shtëpive e në rrugët e Picarit. Në ato kohë të errëta dëgjonte nga babai i tij fisnik, ba riu i m en çu r Dem iri, u r rejtjen që u sh q en in tërë picariotët e kurveleshasit për xhandarët turq e taksidarët e p ashp irt, të cilët vinin shp esh ed he në Picar, p ër të vjelur taksat mbi popullin fukara. Por ajo, që bënte më shumë të mendohej thellë, që në fëmijërinë e hershme, Zenelit ishte moslejimi i mësimit të gjuhës shqipe nga Porta e Lartë e Stambollit. Zeneli, si gjithë kurveleshasit, rritej mes vështirësive të kohës. Që në moshën tetëvjeçare ai shkonte, së bashku me babanë e tij, m e tu fën e d hënve e të d hive lënd inave të m alit të Picarit.

Jeta ishte e vështirë, m u n gonte bu ka, m u ngon te d rita; rru ga p ër në fshat kalonte p ërm es m onop ateve, p ërrenjve e shtigjeve shu m ë herë m e këm bë e si m jet transporti ishin vetëm kafshët. Dem iri, shp esh here, d etyrohej të m errte rru gë të gjatë p ër të sigu ru ar m isër p ër bu kën e vitit, d eri në Gjirokastër, Këlcyrë, Tepelenë dhe Myzeqe. N ë këto ku shte Zenelit të vogël i besohej bagëtia dhe shtëpia. Kishte rast që ai, ndonjë nga këto rrugë e bënte më babanë e tij. Sa vinte m isri, m baronte krip a, m u ngonin qiritë, griseshin shollët, duheshin rroba e tjerë. Kështu, mes halleve, Zeneli u burrërua para kohe. Dim rat ish in të vështira, atje n ë zem ër të m alit, p rand aj çd o gjë d u hej sigu ru ar m e kohë e si i them i ne këtej nga ju gu d u het që në gu sht e nga një gru sht . Zeneli m e bashkëfshatarët e tij ad oleshentë, rritej me historinë e kombit. Nëpër dasma, në gosti familjare, në ku vend e fshatçe, ai d ëgjonte m e vëm end je këngë të bukura labe, që i bënin jehonë trimërisë e atdhedashurisë, qënd resës heroike të p atriotëve të m ëd henj të kohës së p u shtim it osm an: Zenel Gjolekës, H od o N ivicës, Sali Nivicës, Tafil Buzit, Abdyl, Sami e Naim Frashërit si: A bdyl, shite pasurinë Një barrë flori V ajte te Bismarku brenda, u ule mbi skami. Dhe Bismarku sa të pyeti: Djalë, nga je ti? Unë jam nga Shqipëria, Abdyl Frashëri. M os e bëni copa copa Sikur s ka njeri.

Ose : Dërgoi Gjolekë Spanoi Tafil Buzit të m i thoi Një selam që më dërgoi Gjoleka s e turpëroi E sa e sa kën gë bru m osn in m e v argjet e tyre atd hed ashu rinë te p ersonaliteti i d jalit të ri nga Picari, Zenel Demirit: Erriu, shokë , erriu Gjolekë mandileziu. O Gjolekë lab i Kuçe Veshur me fustan hajdutçe. Ose: Qaj e qaj, moj Këndërvicë, E larta mbi male gjithë, Qajnë për bejnë e Labërisë,

I shkreti Hodo Nivicë Bam! Ia bëjnë e dot s e vrisnë, Plumbat në të s kolisnë, Rrobat e cohta s ia grisnë. Këto këngë burrërore, që i bëjnë jehonë patriotizmit ku rvelesh as, lin in gju rm ë të th ella n ë n d ërgjegjen e Zenelit. Ato ishin repertori më i zgjedhur i popullit që i krijonte. Ishte tetë vjeç Zeneli, ku r d ëgjoi nga të m oshu arit picariotë për Lidhjen Shqiptare të Prizrenit. Koha kishte thirrur në skenë trima kordhëtarë, që i bënin me guxim qëndresë heroike pushtuesit 500 vjeçar

turk.N ë këtë qën d resë zë p ozicion in e tij d h e Zen el Demiri.Së bashku me të rinj të tjerë atdhetarë patriotë e ku rveleshas, ai m err p jesë në p rishjen e ad m inistratës tu rke në Progonat që njihet kjo vep rim tari m e em rin Kryengritja e Kurveleshit kundër Turqisë në vitin 1910. Kjo kryengritje p op u llore zgjati 2 m u aj d he të 12 picariotët, që morën pjesë në të, midis të cilëve dhe Zenel Demiri, treguan trimëri, guxim e vendosmëri të pashoqe. Kjo ishte veprimtaria e parë atdhetare e të riut Zenel Demiri, e cila u pasua me akte të tjera plot vendosmëri e guxim në vitet që rrodhën. Çd o lloj p u shtim i të Atd heu t Zeneli i ka qënd ru ar pallëzhveshur. Ku d o, ku ishte një vep rim tari p atriotike, atë d o ta kishe prezent e të palëkundur gjer në fitore. Forcë e energji e pashtershme për të ishte patriotizmi picariot, në mes të cilit ai u rrit e u brumos si një luftëtar trim për çështjen shqiptare. Bised at, tregim et, kën gët p atriotike, qën d resa e popullit të Picarit e figurave madhorë të Kurveleshit për Zenelin ed he, p se rregjim i osm an e la analfabet, ishin një Universitet i madh. Veprimtaria e pandërprerë e Zenelit spikaste në çdo periudhë historike. Ai p r iti si tërë p icar iotët, m es n jë gëzim i d h e e n t u z ia z m i t ë p a h a r r u a r , s h p a lljen e P a v a r ë s is ë kombëtare e ngritjen e Flamurit në Vlorë më 28 Nëntor 1912 nga patrioti i madh Ismail Qemali. Ato d itë të lavd ishm e p ër tërë Kom bin, p op u lli i Picarit i ktheu në d itë feste, ku shp alosi krenarinë labe, krenarinë shqiptare. E në këtë fitore të madhe historike, Zenel Demiri me shokë kishte pjesën e tij. Këtë fitore shovenistët fqinj e pritën me urrejtjen që i karakterizonte, prandaj deshën me çdo kusht copëtimin

e Sh q ip ë r is ë , s iç d h e e a r r it ë n n ë Ko n fe r n cë n e Ambasadorëve në Londër, në vitin 1913.

Vijimësi e veprimtarisë patriotike Zeneli me patriotët kurveleshas dhe picariotë, pasi kish te d alë fitim tar n d aj p u sh tu esve osm an lli, d o të shfaqet në episode të tjera madhore historike. Kjo ishte lu fta e p arë e Zenelit. Lu fta e d ytë ishte ajo e vitit 1913, e cila ishte jo m ë p ak heroike se ajo kundër turkut. N u k lejonte Zeneli m e trim a që fitoren e arritu r, të na i rrëmbenin të tjerët. Ishte vitit 1913, një vit p as fitores m ad hështore në Vlorë, kur mbi viset tona të Jugut, u vërsulën shovenistët grekë p ër të shp allu r au tonom inë e Vorio Ep irit. Ushtarët grekë u shfaqën m e egërsinë e tyre ed he në Picar. Kërkuan me insistim rrëmbimin e bagëtive të fshatit. Qënd resën p op u llore nd aj tyre e u d hëhoqën p atriotët sypatrembur Raif Medini e Zenel Demiri. Këtë akt qatdhetar populli i Picarit e ka përjetësuar në këngë: D o v et e t ë m arr dy fekn ë, fole m e Z en el D em irë, o R aif, ç u a bëre m irë. (Historiku i fshatit Picar, faqe 580). Trim ëria e p icariotëve në lu ftë ku nd ër and artëve grekë ka qen ë ad m iru ese d h e frym ëzu ese ed h e p ër fshatra të tjerë.

N ë v ragjet e rapsodit picariot : Lu ft ojn ë picariot ë, N jëqin d e dy z et ë, Q ëllojn ë përn jëherë, S iku r bie t ërm et . R ret h rrot u ll z ën ë Fu shën m e brigje, Q ëllon Z en el D em iri, Pa u lu r, n ë këm bë. Isht e dhe H y sen i I shpejt ë, si rru feja, Varf Hasani S i ën gjëll përpara U t hosht e, o djem ! H ën i, m arrsh përpara! Në këtë betejë, me të vërtet heroike, ranë në fushën e nderit: Raif Medini, Mulla Veshi, Belul Thana e Dullo Biu. Siri Peçi i plagosur rëndë, merret në krahë nga Zenel Dem iri, d u ke p ërshkru ar një rru gë të thyer m alore p rej 2 km dhe nga plagët e rënda, që kishte marrë nuk mundi dot të jetonte (Historiku i Picarit, faqe 67). Kjo ish te n jë p eriu d h ë, që vu ri n ë rrezik fatet e kombit. Rrezikshmëria pasoi me masakrën e Hormovës, ku andartët grekë therën 217 djem e burra me qëndresën h eroike ku n d ër tyre n ë Qafën e Skërficës, ku ran ë heroikisht disa djem trima të krahinës së Kardhiqit, me qën d resën e Cep os n ën kom an d ën e p atriotit n ga Golëmi, pasardhësit të madh të trimit Çobo Golemi, Sulo Beqirit. Betejën e Cepos populli e përjetëson: Në Cepo te Manastiri Lëvon pushka, gjëmon briri:

- O kurveleshas, ku jini? Vjen dushmani, Dilni e bini. Ç kërkon greku, ç do qafiri? Një nga një armët i mirri Ç do greku në vendin tënë? Të gjithë pritat t i zëmë, asnjë të gjallë mos lëmë. Lu ftën m e an d artët grekë p atriotët p icariotë e zhvilluan në Qafë Zenele, afër Çepunës legjendare. E këto beteja u ndoqën me shqetësim të madh, por m e krenari, p ër atë qënd resë heroike të atd hetarëve kurveleshas e kardhiqotë nga Zeneli. Ai në çd o hap , që hid hte, m end onte si t i shërbente Atdheut. Italianët fashistë pushtojnëVlorën. Labëria dhe tërë Shqipëria rroku armët për ta shporrur këtë okupator të ri lakmitar për Vlorën dhe Sazanin. Kur në Vlorë kishte nisur epopeja e madhe e 1920, më 10 qershor të këtij viti, u luftua 5 ditë e netë pa pushim kundër garnizonit pushtues italian në Tepelenë, efektivi i të cilit, u d etyru a të d orëzohet, në sajë të qënd resës heroike të patriotëve shqiptarë. N ë këtë betejë të p abarabartë u d allu an d jem të çep ekrinotë, p icariotë. Zenel Dem iri, H aru n Banu shi, Shefqet Peçi, Riza Veipi e tjerë. (Historiku i fshatit Picar, f. 67). Pas këtij aksioni, Çeta e Picarit nën drejtimin e Zenel Dem irit e H eku ran Ban u sh it, sh kon m e flam u r p ër çlirim in e saj nga p u shtu esit fashistë, krahas çetave të tjera luftarake. Në sulmin e 22 korrikut 1920 Çetës së Picarit i takoi të su lm onte në p ikëm bështetjet, në afërsi të llogoreve

italiane, p ranë Qafës së Koshovicës, në Fier. N ë këtë betejë, Zeneli tregon historinë e qëndresës së rrallë. (Historiku i fshatit Picar f. 68). Fshatarët picariotë në këtë epope, ose luftë të Zenel Dem irit, p ërveç fu rn izim it m e arm ë d h e m u n icion , ndihmuan me ushqim duke ndarë kafshatën e gojës me lu ftëtarët e lirisë, që i bënin ballë egërsisë fashiste në Vlorë. Ata n d ih m u an ed h e m u haxh irët ku rvelesh as n ë vitin 1914, që lanë shtëp i d he katand i, p ër t i shp ëtu ar vërshimit të andartëve grekë dhe u strehuan në ullishtet e Vlorës. Kënga labe thotë: Erdhi greku erdhi, Shkeli në vendin tonë, Qaj moj, Shqipëri, ulëri e gjorë! Dyqind burra theri, brenda në Hormovë, gratë e Kurveleshit shkojnë për në Vlorë me djepe ngarkuar, me foshnja në dorë. Vallë, ku banojnë? N ë ullinj, në V lorë ! (E çela këtë paran t ez ë për t i t hën ë se picariot ët patriotë, në çdo pikë të historiografisë shqiptare, kanë dhënë kontributin e tyre)

** * Vitet kalonin d he p atrioti Zenel Dem iri, asnjëherë nuk harron atë ndihmë të madhe të popullit të Picarit në Lu ftën e Vlorës, ku u shqu an fam iljet e Lesko Fetiu t, Mahmud Budos, Zenel Demirit, Shefqet Peçit, Riza Veipit e tjerë. (Historiku i fshatit f. 72). Lu ft a e Vlo r ë s , is h t e v a z h d ë e b e t e ja v e t ë m ëp ërp arshm e, ku Zenel Dem iri m e të tjerë p icariotë trima, kryen për ekzistencën e atdheut tonë që, në shekuj, armiqtë e tij kanë dashur të na eliminojnë si popull dhe si Komb. Pas betejave me shovenistët grekë, deri sa të arrinte Ep op eja e Lu ftës së Vlorës, Zenel Dem iri m e 50 d jem nga Picari, të udhëhequr nga Feti Peçi, ka marrë pjesë në luftimet e zhvilluara në rrethinat e Beratit kundër forcave rebele të trad htarit Esat Top tani, ku arrijnë një fitore historike. Urrejtjen p ër p u sh tim in n ga oku p atorët fash istë italian ë që çu an n ë Lu ftën e Vlorës n ë v itin 1920, p icariotët, në m es të cilëve Zeneli, e m anifestu an që në vitin 1917, d u ke u m obilizu ar p ër qënd resë heroike m e ardhjen e forcave fashiste. 64 p icariotë të organizu ar në Çetën e Picarit, p asi m orën p jesë, siç cilësu am m ë lart, n ë sp astrim in e garnizonit fashistë në Tepelenë treguan atdhetarizëm të veçantë në Lu ftën e Vlorës, ku u d allu a lu ftëtari, Zenel Demiri, atëherë në moshë 50 vjeçare. Z en eli, siç t r eg o jn ë p ica r io t ët , ish t e sh u m ë i kom u n iku esh ëm , gojëëm bël d h e njeri që vijëm ësish t m errte p ara çd o aksion i m en d im in e sh okëv e e të bashkëpunëtorëve. Ai fliste dhe respektonte me admirim për patriotët p icariotë që së bashku m e ata i kishte d alë zot atd heu t

si: Felek Thana, Bastri Nelo, Shaqe Peçi, Hajredin Meçani, Selm an Dervish i, Resu l N gjelin a, Sh em e Taro, Veip Çoko, Dervish Hasan Lapa, Rait Medini e tjerë. N u k h a r r o n t e k u r r ë sh o k ët e r ën ë n ë b et eja t historike, p or ed he ata të p lagosu rit si Tu she Bihu ci e Jash ar H ajred in i që u p lagosën n ë lu ftën e Qafës së Koshovicës, në afërsi të Fierit në vitin 1920. Të gjitha betejat, që p ërm end ëm e kalitën Zenelin që, në moshë të thyer, 74 vjeçare, të kontribuonte me një p atriotizëm të rrallë, në lu ftën ap o ep op enë e tretë të jetës së tij, në atë më heroikën që kish bërë populli ynë, gjatë tërë ekzistencës së tij, në luftën heroike Antifashiste Nacionaçlirimtare. Forcat n u k e kish in lën ë en d e Zen elin trim d h e p atriot të flaktë të p ërballon te ed h e këtë ep op e të madhërishme. Ai vërtet jeton te m osh ën m ë të m ad h e, p or, siç thoshte dhe vetë, sipas kujtimeve të birit, Orhan Demiri, njeriu që i kushtohet atdheut, derisa të mbyllë synë duhet të ku jtojë p ër nd erin e tij, ta shohë të lirë, p a oku p atorë që të shohë d itë të bard ha se tërë kohët na kanë nxirë jetën. Çdo gjë durohet, - thoshte Z eneli, po i huaji, që na ka qëndruar si varri në vatër, nuk durohet . Me këtë devizë Zeneli qe ndër të parët, që përqafoi lëvizjen heroike Antifashiste Nacionalçlirimtare.

Zenel Demiri dhe Lufta Antifashiste Nacionaçlirimtare Epopeja e lavdishme e LANÇL u përkrah denjësisht nga p op u lli i Picarit. Që në d itët e p ara të saj, p atriotët picariotë shprehën urrejtjen për pushtuesit nazifashistë

d he në vijim ata, vu në në d isp ozicion si baza të kësaj lufte shumë shtëpi u kthyen në baza të kësaj epopeje. N ë k ëto sh tëp i, n ën a t p ica r iotë, jo v etëm q ë strehonin partizanët, por i furnizonin ata me ushqime e veshm bathje. N ë shu m ë shtëp i p u nohej nga gratë d he vajzat kolektivisht d u ke bërë çorap e, fanella e d oreza lesh i si d h e k a p ele (k ok or e), a r n oh esh in r r ob a t e qëndiseshin yje partizane. E tillë ishte kthyer dhe shtëpia e Zenel Demirit. Lu ft a p o m e r r t e p ë r p jes t im e t e Kr y en g r it jes popullore. Zeneli me shumë burra e djem ishin vënë tërësisht në shërbim të saj si: Veliko Seferi, Tu rabi Peçi, Dalip Guçe, Nesli Guçe. Në muajin mars 1943, kur Lufta ANÇl kishte hyrë në një fazë të rëndësishme, në vendin e quajtur Mërqinjë, m e nisiativën e Kom itetit Qarkor të P.K. Shqip ërisë, u zhvillua një mbledhje, ku marrin pjesë edhe aktivistët e shquar të lëvizjes: Zenel Demiri, Lesko Fetiu, Riza Veipi e tjerë, ku u fol për rëndësinë jetike të kësaj lëvizjeje, për mobilizimin e popullit në arritjen e objektivit madhor të Luftës Nacioanalçlirimtare, çlirimin e Atdheut. Në këto kushte figura e atdhetarit patriot, picariotit emërmirë, Zenel Demiri, rritej vazhdimisht. Si rezu ltat i p u nës së gjithanshm e të Partisë e si konkretizim historik i përkushtimit të popullit të Picarit p ër të nd ihm u ar m ë efektivisht L.A.N .Çl. në vend in e quajtur Mëlqinjë. a ) Gru m bu llu an d jem e bu rra të fshatit d he form u an form acionin lu ftarak p artizan, çetën p artizane të Picarit me 79 luftëtarë. b ) Komandanti i këtij njësiti, që më vonë shumë prej pjesëtarëve të tij, mbushën radhët e batalioneve dhe

brigatave p artizan e, u zgjod h n jëzëri 74 vjeçari patriot, Zenel Demiri. c) Kjo u quajt Çeta territoriale e Picarit. Kjo çetë luajti n jë rol të rën d ësishëm n ë vep rim et lu ftarake që z h v illo n t e Ba t a lio n i t e r r it o r ia l i k r a h in ë s i komanduar nga Karafil Bello, sot dëshmor i LANÇl. (Historiku i fshatit Picar, faqe 102) Rr e t h d a t ë s 20 g u s h t 1943, N e s h e t Ko lo n ja (eksp onent i Ballit Kom bëtar) p rovokon një m bled hje përçarëse e denigruese për të goditur Luftën Antifashiste Nacionaçlirimtare. N d ër ku n d ërsh tarët t ë k ë t ij q ë n d r im i antikom bëtar ishte d he Zenel Dem iri, i cili m e gu xim i drejtohet Neshetit: Ti, o zoti N eshet Kolonja që t u d hëm ka kaq shu m ë Shqipëria, pse nuk e more batalionin tend, që komandoje në Jorgucat e të hidheshe në mal, si veproi Asim Zeneli m e sh okë, p o n a vjen tan i që fash izm i i ka d itët të n u m ëru ara? N e i kem i d h ën ë fjalën p artisë, p ër të shporrur pushtuesin e të çlirojmë atdheun. Ti, po deshe, eja të lu ftosh. N e p as ty, nu k vim ë .

* * * M u a jt k a lon in d h e lu fta p a r tiz a n e, sa v in te e ashpërsohej. Pu shtu esit nazistë ishin vënë në d arën e heku rt të luftës popullore. Ku d o ish in kriju ar batalion et p artizan e e kish te fillu a r k r ijim in e b r ig a t a v e. U sh t r ia A n t ifa sh ist e N acionalçlirim tare p o konsolid ohej. N jë p op u ll i tërë ishte ngritur në këmbë për çlirimin e Atdheut. Më 18 nëntor 1943 batalioni partizan Asim Zeneli , (që ishte krijuar në rrepet e Kardhiqit, më 7 gusht 1943, me

efektiv bij dhe bija të Labërisë e që mori këtë emër n ë përjetësimin e figurës së progonatasit heroik, që zhvilloi betejën e lavdishme të Mezhgoranit, më 2 korrik 1943, ku ra heroikisht, duke u ndezur yll plot dritë në qiellin shqiptar), së bashku m e çe t ë n p a r t iz a n e t e r r it o r ia le t ë P ica r it , e cila kom and ohej nga Zenel Dem iri, lu ftoi m ë shu m ë se një muaj në Kiçok për shpartallimin e forcave nazi - balliste, që ndihmoheshin dhe orientoheshin nga Ali Bej Këlcyra. Atëhere Zeneli ishte 74 vjeç, p or lu ftoi si d ragu a (Historiku i fshatit Picar, faqe 119). Për kontributin e tij patriotik në Luftën e Vlorës më 1920 si d h e p ër trim ërinë, që ka tregu ar n ë Lu ftën e m ad he Antifashiste N acionalçlirim tare, Zenel Dem iri është d ekoru ar nga Presid iu m i i Ku vend it Pop u llor i Rep u blikës së Shqip ërisë m e Med alje e Ku jtim it d he Med alje e trim ërisë , p ërkatësisht m e d ekret N r. 1426 datë 21. 02.1952 e po me të njëjtin dekret e me të njëjtën datë për medaljen e dytë. Zeneli ka vdekur në mars 1945.

* * * Për të gjithë këtë vep rim tari Zenel Dem iri m betet një nga figu rat e shqu ara të Picarit, Ku rveleshit ed he gjithë Labërisë Ko h ët e fu n d it , Kësh illi i Q a r k u t i r r et h it t ë Gjirokastrës e ka shp allu r atë m e titu llin e lartë N DERI I QARKUT m e p rop ozim të Kryesisë së organizatës Dëshm orët e Atd heu t të rrethit. Ky ka qenë Zenel Demiri, i cili, jo vetëm personin e tij, por edhe familjen e vuri në çdo periudhë në shërbim të çështjes së lirisë dhe pavarësisë së Atdheu Edhe fëmijët e Zenelit, nipërit dhe mbesat, krenarë p ër kontribu tin e tij atd hetar, ku d o, kanë m anifestu ar

përkushtimin e virtyte të larta qytetare dhe atdhetare. I biri i Zenel Demerit.

Orhan Zenel Demiraj I biri i Zenel Demerit.Ka lin d u r n ë fsh a tin Pica r n ë vitin 1931. Që në m oshë fare të re, p a m bu sh u r en d e 13 vjeç, i bru m osu r nga i ati m e id ealet e shenjta të Atd heu t, m e d ash u rin ë p ër trim at e malit, partizanët heroikë dhe m e u rrejtje p ër p u sh tu esit nazifashistë e tradhtarët, u angazhua përkrah babait me çetën territoriale të Picarit. Ai kryente m e p ërku shtim e vigjilencë d etyrën e korrierit p artizan të këtij n jësiti. Ku d o sh p ërn d an te k o m u n ik a t a d h e t r a n s p o r t o n t e u s h q im e d h e veshmbathje për partizanët. Shumë detyra i merrte nga ilegalët në shtëpinë e tij, e cila ishte bazë e Luftës. N ë vijim , Orhani u inku ad ru a m e çetën p artizane të Bolenës. Ed he këtu , p a iu trem bu r syri, kryente d etyrën e mësipërme, duke kaluar nga fshati në fshat, si në bazën p artizane të Cep os, në Golëm , Fu shbard hë, Kard hiq, Plesat e tjerë. Për vep rim tarinë e tij Orhani gëozn sim p atinë e fshatit. Pas çlirim it, p u noi m e nd ërgjegje të lartë në k oop er a tiv ën b u jq ësor e, n ë sek tor ë të b u jq ësisë e blektorisë. Sot është veteran i respektuar dhe punon për

ru ajtjen e transm etim in në brezat e rinj të vlerave të Luftës Antifashiste Nacionalçlirimtare.

Demir Demiri (Djali i Orhanit)

Dudi Demiri (Bashkëshortja e Orhanit)

Shero Maliq Demiri Bashkëshortja e d enjë d he fisnike e bu rrneshë e Zenel Demerit. Ishte vajzë e Maliq Bejkos nga Lazarati. A jo k a q en ë n jë g r u a t r im e d h e b es n ik e n ë t ër ë vep rim tarinë atd hetare të të shoqit. Ed he fam iljen e babait të saj, në Lazarat, e ka patur me kontribut patriotik. Vëllai i saj, Safet Bejko, ka marrë pjesë në Luftën e Vlorës më 1920 me çetën e Lazaratit. Sherua ka qenë anëtare e çetës territoriale partizane të Picarit. N ë aksion et që zh villon te çeta, Sh eru a u çon te partizanëve arka me municione, ushqime e ilaçe. N ë shtëp inë e saj kishin bazën shu m ë lu ftëtarë të lirisë.Gjithashtu Sheru a, si shu m ë gra e vajza p atriote,

arnonte d he thante në zjarr rrobat e p artizanëve, p iqte bukë në saç dhe përgatiste për ta ushqimin e tjera. Përkrah saj punonte dhe kontribuonte dhe biri i saj i v og ël, O r h a n i a k tiv , i cili tr eg oh ej i p a lod h u r e gojëkyçur.

* * * Sot familja Demiraj në Picar, trashëgimtare e denjë e Zenelit trim dhe atdhetar me besë, është shembull i një familje të konsoliduar; jeton dhe punon krenare, ku në r r eth et e sa j çd o p jesëta r k a të sk a litu r tr a d ita t e atdhedashurisë si të gjithë picariotët.

Familja e Orhan Zenel Demirit

Fisnikëria e familjes Demiri Në Picar të Labërisë Ku zverdh pllajat trëndelina, Gëzimi pushton Demirajt, Oshëtin grykash martina. N usja na lindi djalë, . Demirin uron gjithë fshati, Vinë radhë poganiqet, Rroftë djali sa Korabi! Në djepin me dru prej lisi, Harzia përkund të birë, Me ninulla labërishte Për Picarin, Labërinë.

Një nga një vitet kaluan, U rrit djali, u bë burrë, Zeneli, si sorkadh mali, A to këngë s i harroi kurrë. Përgëzon nënë e babanë, Që i rritën dashurinë Për Atdheun, për Flamurin, Për Picarin, Shqipërinë! Për trimat me emër nderi, Çelo Picarin me sqimë, Gjolekën, Hodo Nivicën, Tafil Buz mustaqezinë.

Pranë kopesë, në lëndina, Zeneli me kërrabë në duar, S e hoqi culën nga buza, Zemra, këngët i buruan. Këngë për burrat e kombit, Që i dhanë emër Atdheut, Me penë dhe pushkë në dorë, Që nga koha e Skënderbeut. Nuk e shihte dot Atdheun, Nën zgjedhën e Turqisë, Përkrah fyellit e kërrabës, Rroku armën e lirisë. Në vitin katërmbëdhjetë, S e hoqi armën nga dora, Luftoi si Sulo Beqiri Që në Cepo ia bëri forra. Ishin kohë historike, Kur kërcënohej Shqipëria, Kur donin Vorio- Epirin Të shpallej autonomia. Zeneli në tri epoka, Luftoi me besë burri, Nga pushtimi i Turqisë Në Nëntor, kur lirinë pruri! Porsi në katërmbëdhjetën Edhe në vitin njëzetë, Zenel Demiri, çikëstralli, U ngre si majat mbi retë.

Zbriti si zgalem në Vlorë, Kur luftohej me taborrë, Përkrah me Selam Musanë, Shkrep si rrufeja në Vlorë. Pa erdhi epokë e tretë, Epopeja çlirimtare, Zeneli me picariotë, Mbushi radhët partizane. Shtatëdhjetë e nëntë burra, Në çetën territoriale, Komandoi Zenel Demiri, Në zheg, në shqotë e tufane. Lartësoi emrin e nderit, Pranë Cepos, te Manastiri, Zeneli me picariotët Si Sulo Beqiri thirri! Ky stërnip i Birbilenjve, Me shtatdhjetë e nëntë luanë, Ra si ortek nga mali, Mbi egërsirat gjermanë. Trimëria rrodhi brezash, Si rrjedh Gurra e Picarit, Nga dera e madhe Demiraj Me tradita Atdhetari. Ndaj, krenar sot picariotët, Zenel Demirin kujtojnë, Shqiptarin që pa tre luftëra, Me mirënjohje e nderojnë

Kenohet Picari Në mal të Picarit, Si shqiponja mali, Rriten djem lastarë, Trima, zemërstralli. Nënat gjalmëzeza, I rritin me halle, Kështjella u ngritën, Në zjarr dhe tufane. Për Shqipërinë e shtrenjtë, S thyen gjurin kurrë, Kundër çdo armiku, Dhe foshnja qe burrë.

Kurrë çdo pushtues, Si pa armëthyer, Po me gisht në këmbëz, Shënjestër shkëlqyer. Ishin djem lastari, Zemër Labërie, Që lëvizën malet, Me krisma lirie. Picari krenohet, Për ata levendë, Që mbrojtën Atdheun, Me pushkë dhe me penë.

Për Çelo Picarin, Trimin emërmirë, Për Lesko Fetiun, E Zenel Demirë. Karafil Banushin, Për Raid Mediun, Baba Hasan Lapën, E për Dullo Biun. Për Mustafa Bilajn, E për Siri Peçin, Veliko Seferin, E për Mulla Veshin. Për Et hem Seferin, Për Idriz Isarajn, Trimin Kutbi Budon, Karafil Sinanajn. Trimat janë shumë, Sa lisat në male, Me emër lavdie, Nëpër lapidare. Trim ish Asllan Thana, E Hekuran Bushi, Sorkadh Mahmud Budo, Që Vlorën e tundi. Feti Peçi mal, Si mal i Picarit, Flakë Riza Veipi, Mes tymit e zjarrit.

Ata janë aq zemra, Sa kishte Picari, Si Resul Ngjelina, Hajredin Meçani. Përkrah Felek Thanës, Kujtojmë Sheme Taron, Gërxh Selman Dervishin Edhe Çuno Hajon. E kalojnë vitet, Trimat picariotë, Armiku i njohu, Me pushkët si top. Në epopenë e madhe, Çanë në tufane, Mbushën picariotët, rreshtat partizane. Mes tyre shkëlqeu, Me lavdi në vite, Dragoi Shefqet Peçi, Me rrënjë tradite. Komandanti lab, Që u rrit mes zjarrit, S e lojti qerpikun, Para çdo barbari. Drejtoi batalione, Drejtoi brigata, Gjeneral Shefqeti, Yll në gjenerata.

Me Zenel Demirin, Krah për krah Shefqeti, S e uli kurrë armën, S i mposhti tërmeti! Trimi Dalip Guçe, Bashkë me Neslinë, Me armë në dorë, Skalitën lavdinë.

Me të tillë sokola, Luftoi Zeneli, Në mes të Labërisë, Yll i ndezur ngeli! Përballoi tri luftëra, Kurrë nuk u thye, Në deje i vëloi Gjak prej Shqipërie. S i harroi kurrë shokët, Që në krah i ranë, I quante male, I thërriste luanë! Ndaj Zenel Demirin, S e harron Picari, Trimin kurveleshas, Me besë shqiptari.

Zenel Demiri

emërmiri

Zenel Demiri emërmiri Atdhetar, Shkroi emrin e nderit Në Picar, Luftoi me besë burri, Lirinë me shokë pruri. Në tri luftëra shkëlqeu, Kordhëtar, S u dha kurrë para hasmit, Gjakatar.

Luftëtar, Në vitin katërmbëdhjetë, U ngre mal, Shovenistët përballoi, Ky lastar. Luftëtar, Në Epopenë e Njëzetës, Me sa shokë, Pushka e Zenel Demirit, U bë top. Luftëtar, Në Epopenë Çlirimtare, Prapë shkëlqeu, Me shtatëdhjetë e nëntë luanë, Zjarr shpërtheu. Luftëtar, U ndesh ashpër me nazistë E tradhtarë, Ky stërnip i Skënderbeut, Atdhetar. Luftëtar, Mes betejave marrshoi, Fusha e male, Sa solli me shtatëdhjetëmijë, Lirinë e Madhe!

Luftëtar

Me besë burri, Lirinë me shokë pruri.

Luftëtarit të tri luftërave Mban mbi supe shtatëdhjetë vite, Sytë e tu burim drite, Fjala jote drithëruar, Fjalë plot me mall ngarkuar. Më vjen pranë dhe ligështohesh, Të vjen turp që më ankohesh, Syri dhe zemra të qan, Shtatëdhjetë vjeç kërkon babanë. Të thashë se nuk jam kujtesa, S e duron dot diellin vesa, Dheu babën s do ta tresë, Nëse kombit i ha besë. Ka qenë diell, s ishte vesë, Luftoi për komb besa besë, Ç t i numëroj trimëritë, Luftë me gjithë Perandoritë! Një e vërtetë është thënë: Trimat janë veshur me këngë . Kështu më thoshte, i biri.

Ç trim ka qenë Z enel Demir Koha shkon dhe nuk tretet, E kërkoj dhe nuk jepet, Gjallë nëpër këngë mbete, Rrënjëthelli, porsi rrepet! Këngë që përkundin djepet. Ja ç thotë Cepo e Manastiri, Kur vendin shkeli qafiri, Kur fliste Sulo Beqiri: O kurveleshas, ku jini M errni armët dhe i bini! U ngrit çeta picariote Të na prijë Zenel Demiri! Nga Murat Memallaj

Dalan Nazif Alikaj, nipi i Zenelit

* * *

Të dashur vëllezër dhe motra picariote, p ërsa p asqyrohet në këtë m onografi, siç e shikoni d h e n ga lexim i, i p ërket vep rim tarisë atd h etare të p atriotit, Zenel Dem ir Dem iri, lu ftëtarit të tri lu ftrave, që kanë bërë shqip tarët p ër m brojtjen e trevave të tyre, p ër lirinë d he p avarësinë e Atd heu t d he p ër çlirim in e tij. Po Zeneli në këto tri luftëra kundër okupatorit turk, k u n d ër sh ov en istëv e g r ek ë e k u n d ër fa sh istëv e e nazistëve pushtues, nuk ka qenë i vetëm. Kra h tij ka n ë k on tr ibu a r m e të n jëjtat n d jen ja atdhetare të gjithë familjet e Picarit. Përsa kam shkruar më lart, monografia mbështetet në të dhënat historike të Picarit, të kujtimeve të birit të Zenelit, Orhan Dem irit e të shu m ë p icariotëve të tjerë, që kam mundur të marr mendimet e tyre si: Halil Bilaj, Ismet Guçe, Izet Seferi, Banush Haruni, Hodo Liço, birit të Zenelit, Orhan Demiraj, historiku i Picarit e tjerë. Janë të shumtë patriotët e Picarit, të cilët me penë dhe pushkë n ë d orë kan ë n gritu r lart lavd in ë e fsh atit të tyre, Kurveleshit, Labërisë dhe të gjithë Shqipërisë, në të gjitha periudhat historike. Ata kanë zënë vendin e nderit në historikun e fshatit e në shumë dokumente historike kombëtare. Sa lejon m asa e një m onografie, kam m u nd u r të përmend jo të gjithë djemtë picariotë trima e luftëtarë të p am p oshtu r. Kam p ërm end u r, d o të thoshja, fare p ak, se ata janë m e d hjetra. Pra am p ërm end u r aq em ra sa kan ë p asqyru ar d oku m en te,që m ë kan ë ofru ar p ër figurën Zenelit.

Monografia i ku shtohet vetëm Zenelit, p rand aj të m ë falin që nu k jam zgjeru ar m ë shu m ë, se s m ë takon mua të them më shumë, sa kanë pasqyruar vetë picariotët në historikun e tyre. Çdo luftëtari picariot të Picarit i takon një monografi. Këtë le ta kenë p arasysh intelektu alët p icariotë që nuk janë pak. Përfu nd im isht, të gjithë ne, sot ed he në brezat që d o të vijnë p atriotëve të lavd ishëm si Zenel Dem iri, d o t ju jem i p ërjetësish t m irën joh ës p ër v ep rën e tyre a td h eta r e, e cila ësh të fr y m ëz im p ër la r tësim in e Sh qip ërisë son ë të d ash u r n ë besn ikërin ë e m ad h e evropiane.

Agim Orhan Demiri (nipi i Zenelit)

Marjeta Eqrem Demiraj (nusja e Agimit)

Erkan dhe Klara Agim Demiraj (StĂŤrnipi dhe strĂŤmbesa e Zenelit)

Engjëll Murat Fino Lin d u r n ë q y t e t in e Gjirokastrës. Shkollën fillore d h e u n ik e e k a k r y e r n ë vendlindje. Shkollën e mesme p ed agogjike n ë Sh kod ër. Ka p ërfu nd u ar Institu tin e Lartë P e d a g o g jik d y v je ça r n ë Tiranë. Ka p u nu ar m ësu es në M a s h k u llo r ë e La z a r a t , p ërgjegjës i vatrave të kulturës në këto fshatra. N ë vitin 1969 deri në gusht 1986, ka kryer detyrën e t elek r o n ist it t ë Telev iz io n it sh q ip t a r p ër r r et h et : G jir o k a s t ë r , Sa r a n d ë , P ë r m e t , Te p e le n ë . N ë p ë r m u z eu m e g jëm o n h ist o r ia , Ku r v elesh i, b a z ë e p atriotizm it sh qip tar , Vlerat m u zeale të qytetit të Gjirokastrës , N ë aksionin etarracim it të Bregd etit , telep ortazhe e shumë kronika mbi jetën dhe veprimtarinë e trevave të Jugut të Shqipërisë(si data përkujtimore, festime e tjera) Prej shtatori 1986, d eri sa d oli në p ension, në vitin 1997, Përgjegjës i Zyrës së Gjen d jes Civile të rreth it Gjirokastrës. N ë mënyrë sistematike, gjatë tërë karrierës së tij, ka kontribuar në publicistikë me shkrime në shtypin e kohës si në gazetën Zëri i p op u llit , Bashkim i , Fatosi , Pioneri , Pararoja , Llaiko Vima , Vatra e Kulturës , Nd ryshe , Kushtrim Brezash , Libohova , Përmeti , Pavd ekësia e tjerë.Du ke botu ar në këto revista d he gazeta periodike ka fituar disa çmime.

N ë veçanti kontribut ka dhënë në fushën e folklorit, ku ka grumbulluar qindra tekste ., të cilat i ka arkivuar n ë In stitu tin e Folklorit, p orn ë v itin 2000 n ë FFK Gjirokastër, kën ga e tij N d ezi kën gën Sh qip ëri u nd eru a m e Dip lom ën e Festivalit, kënd u ar nga gru p i I Gjirokastrës m e m arrës kën gëtarin e talen tu ar Arian Shehu. Ka botu ar librin m e p oezi Vargje në rrjed hën e viteve , i cili është pritur me interes nga lexuesit për vetë larminë dhe tematikën e gjerë. Ka një krijim tari të gjerë, të larm ishm e p oetike të sistemuar në arkivin e tij si dhe veprimtarinë e zhvilluar në Lazarat dhe në Mashkullorë. Për kon tribu tin e d h ën ë, ësh të d ek or u a r n g a Presidiumi i Kuvendit Popullor të RPSSH me medalje e u rd hra N aim Frashëri si d he m e titu llin Mirënjohje nga red aksia e e Revistës Pavd ekësia , Çertifikatë nga Shoqata e Gazetarëve të Rrethit. Është an ëtar i kryesisë së Sh oqatës Ku ltu rore Atd hetare Labëria p ër degën e Gjirokastrës. Zenel Dem iri, p icarioti i tri p eriu d have historike , monografi është libri i dytë i autorit.