"PEGASI INTERNACIONAL ALBANIA" (KONGRESI I PARE NDERKOMBETAR "PEGASI" ALBANIA by Perikli Shuli

Nr.80

PEGASI, Prill 2012

J emi të gj ithë Ëngj ëj Ej ani të bashkoj më krahët të f luturoj më së bashku We are all Angels...Come to join our wings and fly together...the flight starts from the wonder town... PEGASI ORGAN LETRAR I LN PSH A PEGASI ALBAN IA, E PERDYMUAJSH ME, VITI 11 I BOTIMIT N R. 80 , E prem te 20 prill 2012, em ail pegasi2003@yahoo.com , Çmimi 100 leke, 1 Euro

Tirana is the Capital International Literature.

SOT ËSHTË 20 PRILL 2012... , KUR TIRANA, KRYEQYTETI YNË I DASHUR KTHEHET NGA PEGAISTËT DHE V ITRINISTËT , V ITRINISTËT DH E PEGAISTËT NË KRYEQYTETIN E LETËRSISË SË BOTËS NJË FAT I MADH KY ! KËTË FAT DO TA KETË DHE SHKODRA E BUKUR E INTELIGJENCËS DHE E KU LTU RËS DHE LEZHA E BESËLIDHJES, KU SHTRËN GO HEN DU A RT, PËRQAFOHEN NJERËZ DHE SË TOKU SHOHIN PËRPARIMIN E KOMBIT, DHE KRUJA, DHE KUKËSI DHE PRIZRENI DHE PEJA DHE PRISHTINA!.. SA SHUMË KRYEQ YTETE TË LETËRSISË SË BO TËS N Ë PAK DITË... E PO , M EN ÇURIA KALËRON NË VENDIN E SHQIPONJAVE! AJO KUNDRON NGA LARG DHE NË KRAHARORIN E SAJ SIMBOL FRYMËMERR E LUMTURUAR ... NË DITËN E PARË TË HAPJES SË KONGRESIT MBI HAPËSIRËN QIELLORE TË U N IV ERSITETIT M O DERA TO R V ITRIN A DO TË DO TË FLU TU RO JN Ë ËMBËLSISHT PËLLUMBA , SIMBOL I PAQES DHE I VËLLAZËRIMIT UNIVERSAL... KUN DRO JEN I N GA LARG DHE N GA AFËR KËTË PËLLUM BAN IADË! ... DHE KUROHUNI PËR TA PARË MENDJEN TË NDRIÇUAR, HAPIN TË HAPËRUAR , KRAHËT TË PËRBASHKUAR ... ME NE KETO DITË Të LUMTURA JANË DHE , M IQ TË TAN Ë ITALIAN Ë, TURQ , KRO ATË, GREKË, BELGJIAN Ë, IN DIAN Ë, SUEDEZE, IRANIANË, MALAZES, MAQEDONAS, BOSHNJAKË E TJERË, POR DHE E GJITHE BO TA LETRARE . M IQ TË TAN Ë, KUDO N Ë BO TË, TË CILË JAN Ë PRANISHËM NGA: KINA, SHBA, BRAZILI, BOLIVIA, PERUJA, KILI, MONGOLIA, INDIA, JAPONIA, MALTA , RUSIA, RUMANIA, E TJERE... T.20 Cicërojnë zogjtë pendbukur N ë një tem p u ll Lap si Ndoshta kjo qenka m reku llia e fu nd it e Botës Dikur, i shquari FABER, zbuloi si kujtesa të çlirohet... Tashmë,

atij Tempulli i Falemi, rendim në zbulime të ndritshme, tek u varen palm at ... Ty brenda vetes të marrim, kur ecim, a kur ndalim! Moj, Majë e Mprehtë e Lapsit! Fragment nga OA Z i Kristaq F. Shabanit

DIN O KOUBATIS, SALAMIN Ë, ATHIN Ë, GREQI I njohu r nga të gjithë , eru d ite, i cili ka d hënë kontribu t në këto rru gëtim e të bu ku r p egasian e ky sh krim tar, p oet, dramaturg, aktor, botues . Ky artist, pra s h u m ë p la n ë s h , i k a k ë n d u a r d h e Shqipërisë, ashtu, sikundër i ka kënduar e d h e a t d h e u t t ë v e t , m e t ë n jë jt ë n d ashu ri, d u ke shap losu r katërcip ërisht botën e tij të m ad he shqirtëror e që nxë brend a gjithë Globin Dim o Kou batis k a k o n t r ib u a r n ë let ër isn ë e so t m e moderne botërore me organizime te tilla letrare su p eriore, m e vep rim tarinë e tij të g jith ëk a h sh m e. Lid h ja jon ë ësh të krenare që Dino Koubatisit i ka akorduar titu llin m ë të lar të të saj N DERI I P EG A SIT . A i ë s h t ë d h e n jë n g a arkitektët e lid hësive d he. Ka shkru ar një kolan ë të tërë librash , ku vën d të veçantë i ka ku shtu ar d he Shqip ërisë . M u n d t ë p ë r m e n d im k ë t u lib r in kreyep u blicistik DUKE UDH ËTUAR N Ë SH QIPËRI . LN PSH A PEGASI ka o r g a n iz u a r e d h e n ë G jir o k a s t ë r p r e z a n t im in e lib r it t ë t ij (r o m a n ) ILIAN A JETA JO N Ë MBA RO N TE TAN KET në au d itorin e Universitetit Eqrem Çabej . Poezia e p ërkthyer d o të interp retohet sot në d itën e p arë të Kongresit në u niversitetin Vitrina , si s h e n jë d h e r e s p e k t i v ë lla z ë r im it u n iv er sa l të p oetëv e n g a a k tor et e talentuara , artistet e shquara shkodrane Merita Smaja dhe Drande Xhaj. SHQIPËRI Shqipëri, Kapërceva lëndinalulet e tua Kapërceva malet e tua, njoha tokën tënde, lumenjtë e tu Ndjeva çuditëesi nga natyra jote, nga detet kaltërorë pikturues dantellash; admirova greminat, kataraktet, lumenjtë madhështoret fusha , gëmushat, ullishtet dhe hapësirën qiellore tënde, ngjasim m bu lesem brojtese të p op u llit tënd krenar e të fortuar. Shqipëri, Paksa dija për historinë tënde, p ër p op u llin tënd , d ija p aksa Hapërova mbi rrugicat, brenda rrugëve të tua, je t o v a fr y m ë m a r r je n e s h t ë p iv e t ë popullit tënd, njoha traditoren që koha gdhendi , ndjeva gazmendet , dhimbësitë dhe të tuat virtyte, përpjekjadën e një populli që i përngjason vendit tim; p ërnd jeva d rithm im in e tokave të tu a pjellore, thirrësinë e jetës buruese nga zemra jote, përjetova.

Shqipëri, Fare pak dija për baltën tënde Pak dija për damarët e tu. Dëgjova këngënd jenjëshu m ën të zogjve endacakë, U m ah n ita m e m u rm u ritjet e jetës n ë gjethezat e saj, Sinfoninë qiellore të përrrenjve, shu shu rim ë e erës sjellëse të shp resim it të populli tënd, Thith e frymëmerr tashmë, ajrin e lirisë; Dëgjova gjithë fshehtësitë d itë - natë të natyrës që të mban përkëdhelisht gjirit . Shqipëri, Dija pak për muzikalitetin tënd, për odat e tua, dija fare pak . Ku n d rova fu sh at e tu a, qytetet e tu a, fshatrat e tu Pashë liqenet e tu, kopshtet , rrugicat, yjet, netë të tëra kundrova, profetizova ardhmërinë në kupën qiellore ed he në hap ësirat kozm ike e d allova të ardhmen, n d jeva se lexova n ë sytë e bijëve d h e bijave të tua vërtetësinë, nderin dhe besëdhënien... Shqipëri , paksa dija për popullin tënd, pak dijeni kisha për shpirtin tënd H a p ër ov a , d ëg jov a , v r a p ov a p a sh ë shumë, kuvendova, dëgjova, rashë në mendime, këngërova këngën tënde të dëshpërimit dhe të gazmendit. Kërceva në ritmin e zemrës tënde i bëra të miat problemet e tua , u mendova shumë për ato, u drithërova nga emocioni, derdha lot nga dhimbja, bukën tënde e shijova , piva i ngazëllyer ujin tënd. Shqipëri, Ndiej siguri që të dua ... E përktheu nga origjinali nga libri Duke udhëtuar në Shqipëri Kristaq F. Shabani, GJIROKASTER , ALBANIA

PEGASI, Prill 2012

Nr.80

PEGASI KOSOVA FESTOI ME DATËN 15 PRILL KONGRESI NDËRKOMBËTAR MUZA POETIKEPEGASI 2012 , NE NJE DITE SIMBOLIKE , I VJETORIN E VITRINA 2012 SOT HAP SIPARIN DITELIDNJES SE TIJ ... TË DALJES NË ARENËN IDE TË MËDH A , REALIZIME TË TEJSKAJSH ME . LETRARE REALIZATORET DHE LIDERET ....PEGASI VITRINA NE PO TREGOJMË SE JEMI ME TË VERTETË ËNGJËJ... KRIJUES, KUDO KU JENI, EJANI DHE BASHKONI ME NE KRAHËT TË FLUTUROJNË SË BASHKU.. FLUTURIMI YNË ËSHTË SHUMË I ËMBËL..

LN PSH A PEGASI KOSOVA M Ë 23 P RILL D O TA SH N DËRROJË PRISH TIËN N Ë KRYEQYTETIN E LETERSISË , KU DO TË PËR-QËN DROH ET VËMEN DJA E POETËVE DH E SH KRIM TA RËVE N GA ÇDO PIKË E GLOBIT... Kjo Lidhje poetësh, shkrimtarësh d h e A r t ist ësh u k r iju a m e d ëshirën d he vu llnetin e m irë të gjithë këtyre kriju esve asp irues, t ë cilëv e, n d o sh t a ed h e u mohoheshin vlerat e tyre dhe sot ësh t ë r r it u r k a t ër cip ër ish t organ ogram a d h e gjeografia e p ër fsh ir jes , n jë r r it je k jo e gu xim shm e, të cilën e realizojnë vetëm krijues me dinjitet, krijues që kanë aspirata dhe pikësynime. Duhet të evidentojmë disa fakte : Sh u m ë sh p ejt , jo v et ëm n ë Kosovë , ku lind i Pegasi u njoh kjo lidhje si një lidhje moderatore me pikësynime të mëdha , por sot ajo n jih et n ë sh u m ë v en d e të Botës , falë ed he nd ihm esës së krijuesve pegasianë të Shqipërisë, madje ka ndijuar dhe në njohjen e v en d it Ko so v ës n ë a r en ën Ndërkombëtare, por kjo duhet të shfrytëzohet dhe nga qeverisja e vendit... në të mirë. Sh u m ë sh p ejt Pegasi Kosva h y r i n ë lid h je m e or g an iz m a n d ërkom bëtare letrare ed h e si r r jed h o jë e v ep r im t a r isë së mëparshme ku 15 shkrimtarë dhe poete të kësaj lidhjeje janë anëtarë të Lid h jes së Poetëv e bash këkohorë të Globit. Po kështu , p ër herë të p arë, d y poete kosovare H a sije Selish t a d h e M ir a d ije Ram iqi m orën p jesë në p u nim et e Kon gresit N d ërkom bëtar të zh villu ar n ë Larisa të Greqisë dhe, madje, atje u çmua veprimtaria dhe paraqitja letrare e tyre... Ky ishte një sukses i madh...

Pavarësisht nga thashethemnajat , p avarësish t n ga m osbesim et, Lidhja u fut mjaft e organizuar që në ditët e saj të para të krijimit në Sim p o z iu m in N d ër k o m b ët a r LIRIZMI N Ë LETËRSI d u ke kon tribu ar p ër realizim in e d y d itëv e të këtij Sim p oziu m i n ë Prishtinë. Mand ej vitin që shkoi o r g a n iz o i d h e m o r i p jesë n ë sh u m ë vep rim tari të m ëd h a si k u n d ër ish t e a jo e 100000 Poetëve p ër nd ryshim , ap o në veprimtariëne madhe POETËT E KOMBIT APELOJN Ë ... So t LN P SH A P EG A SI KO SO VA ësh t ë n jë lid h je p oeten te letrare ... p avarësish t ed he rrym ave letraro p olitike ek z ist en t e n e Ko so v ë d h e tentim eve të njerezve steriotip ë dhe pa nivel kulturor dhe letrar , të cilët kanë kërku ar ta god asin, sikundër goditet çdo ere që lind , a jo k a t r eg u a r k a t r ëcip ër ish t fiz io n o m in ë d h e fo r cën e n je p ërfaqësu ese të d enjë të lëtërsisë kombëtare shqiptare ... Pa dyshim që e ardhmja e letërsisë eshe të Kosvës është Pegasi aktiv pellazgjik... Dhe tashm ë arrijm ë në një p ikë vëlim të madh : LN PSH A PEGASI KOSOVA m ë bashkëp u nim m e PEGASI A LBA N IA d h e u n iv er sit et in m o d er a t o r VITRIN A po r ea liz o n n jë KO N G RES LETËRSIE M A DH ËSH TO R të paparë ndonjëherë dhe po çon në Tiranë 50 kriju es p ërfaqësu es të sa j; z h v illo n d y d it ë t ë k ët ij k o n g r esi n ë Ko so v ë (P EJË, PRISH TIN Ë) d u k e sjellë ed h e p oetë , shkrim tarë nga vend e të tjera dhe duhet të përmendet fakti edhe nga India dhe Irani.... Çfarë mund të thuhet pas kësaj ? Du het të besojm ë m ë shu m ë te k r iju eset fem r a , të cila t ja n ë sh u m ë m ë ser io z e d h e t ë vetëdijshme për atë që kryejnë... Ed h e A n t o lo g jia KO RSI E H APUR , e cila d el nga shtyp i këto ditë tregon se 54 përfaqësues të lëtërsisë kosovare të Kosoves ja n ë m id is 200 p o et ev n g a Shqip ëria, shtete ballkanike d he Bota...

PER HERE TE PARË NË SHQIPËRINË E PLURIMENDIMIT NJËðKONGRES NDËRKOMBËTAR LETËRSIE VITRINA - PEGASI, NJE LIDHËSI MODERATORE DHE PROGRESIVE BASHKËPUNIMI N JË N GJA RJE E M A D H E LETRA RE E SH U M EPRITU R E LN PSH A PEGASI ALBAN IA DH E LN PSH A PEGASI KOSOVA , E CILA VJEN PAS KATËR SIMPOZIUMEVE SHUME TË SUKSESSH EM... 2008-2011. UN IVERSITETI VITRIN A N Ë NJË LIDHESI .... PETRARKA e arriti Kapitolin, Gjethen e Dafinës eprovoi, Pas tij mijëra Poetë, Dafina i torturoi ...... M arrë nga V irtyti i gënjyer ...

KONGRESI I PARËNDËRKOMBËTARI LETËRSISË MUZA POETIKEPEGASI- VITRINA 2012 ME OBJEKT : UNIVERSIALITETI I VLERAVENË LETËRSI DHENËARTINBASHKËKOHOR N g a Kr ista q F. Sh a b a n i, IW A , AO M, W.PS, O IA , Presid en t i LN PSH A PEGASI ALBAN IA N JERIU I VITIT 2011 I SHAPLLUR NGA ABI, SHBA Është i pari Kongres i kësaj natyre, q ë z h v illoh et n ë Sh q ip ër i, i m irëorganizu ar m e një p rogram b efa su es, m e k o n cep te t ë bash këkoh ësisë, d u ke p ërd oru r forma d he metod a mod eratore, të cilat i krijojnë dhe i zbatojnë njerëzit, që prod u ktojnë id e d he nisiatorë. Ky Kongres do të tregojë vitalitetin, a n g a z h im in d h e ek z ist en cën p egasian e d h e ka n jë objekt të p a r a p ër ca k tu a r : UN IVERSIALITETI I VLERAVE N Ë LETËRSI DH E N Ë ARTIN BASH KËKOH OR . Ky Kon gres vjen p as Sim p oziu m eve N d ërkombëtare të suksesshëm të lINPSHA PEGASI ALBAN IA: Për n jë Letërsi N d ryshe në vitin 2008, P oez ia b a sh k ëk o h o r e 2009, Magjia e Përkthimit në 2010 d he Lirizmi në Letërsi në vitin 2011. Në këtë kongres janë përzgjed hur të m arrin pjesë të aftët, të përku shtuarit, kapacitetet letrarë, artistët, stud iuesit e vend it tonë d he më gjerë, shkurt talentet. Ka një larmi ed h e p r ez en cë a k tiv e b r ez iv e moshash, ku mbizotëron mosha e re. Është fu nksionu ese nxitja e talenteve të ad hm ërisë, ku ed he janë d hënë shem bu j të krijim it të këtyre gr u p ev e talen tor e. Kam mendimin se ky kongres do të thotë gjëra të mençura. Është shmangur pjesa e vjetër e kokës d he megalomania .

N ë të m a r r in p jesë p oetë d h e s h k r im t a r ë n g a g jit h e t r e v a t s h q ip t a r e , n g a d ia sp o r a n g a shumë vende të tjera, por edhe me një formë tjetër të pjesëmarrjes me ku m te të të shu m ë të tjerëve, të cilët janë sot potencialë talentorë në Botë. Ky kongres zhvillohet në p artneritet m od erator d he m e një pozitivitet kohor me Universitetin Vitrina , ku një rol të p ad isku tu eshëm lu an Drejtori i Përgjithsh ëm i k ët ij U n iv e r s it et i, z . Ed m on d Vla sh a j d h e stafi i tij inteligjent e i përkushtuar. Id e të Mëd h a d h e realizim e të tejskajshm e. N ë këtë rast kryejnë fu n k sio n p r io r it a r lid er ët d h e realizatorët, të cilët janë PEGASI - VITRINA Duhet theksuar se UNIVERSITETI VITRIN A DH E LID H JA N DËRKOMËBARE E POETËVE , SH KRIM TA RËVE DH E A RTISTËVE P EG A SI , A LBA N IA dhe P EG A SI KO SO VA , ës h t ë n jë lid h ës i m o d er a t o r e d h e p r o g r es iv e b a sh k ë p u n im i a fa t g ja t ë , n jë shem bu ll i një p artneriteti m od el për letërsnë dhe Artin. KO N G RESI I P A RË N D ËRKO M BËTA R MUZA P O ETIKE P EG A SI 2012UN IVERSITETI VITRIN A UN IVERSIALITETI I VLERAVE NË LETËRSI & A RTIN BASH KËKOH OR 20 - 24.04.2012 organ izoh et n ë: TIRA N Ë, SH KO D ËR, LEZ H Ë, KRU JË, KU KËS, P EJË, PRISHTINË vijon në faqen 3

Nr.80

PEGASI, Prill 2012

vijon nga faqja 2

KONGRESI I PARËNDËRKOMBËTARI LETËRSISË MUZA POETIKEPEGASI- VITRINA2012 MEOBJEKT: UNIVERSIALITETI I VLERAVENËLETËRSI DHENËARTIN BASHKËKOHOR dhe në kthim një vizitë në qytetin e Prizrenit. Lajtmotivi i Kongresit është: Jem i të gjith ë Ën gjëj...Ejan i të b a sh k o jm ë k r a h ët d h e t ë flu tu rojm ë së bashku ...Flu tu rim i starton nga qyteti çu d i... Qëllim i: Realizim i i niveli m ë të lartë të kontaktit letrar, debatimit, k o n s u len cë s, p r e z a n t im it t ë sh k r im t a r ë v e , p o et ëv e d h e a r t istëv e p eg a sia n ë sh q ip ta r ë, k o so v a r ë dhe p oetëve, sh krim tarëve d h e artistëve n ga v e n d e t ë n d r y s h m e t ë Bo t ës , an ëtarë të LN PSH A PEGASI ALBAN IA, si d he nga Lid hje d he organizm a letrare, ka p ër qëllim evidentimin e vlerave letrare që ka LID H JA N P SH A P EG A SI A LBA N IA DH E LP SH A PEGASI KOSOVA, n joh ja m e le t ë r s it ë d h e a r t in m o d e r n , p rezan tim in i kësaj letërsie d h e artit m barësh qip tar, sh këm bim universal të vlerave, në kuadrin e Let ër sisë d h e A r t it m o d er n (bashkëkohore) m e sim otrat e saj në mbarë botën. N xje r r ja n ë p a h e k o n t r ib u t r ek la m u es d h e p u b lik u es n ë d r ejtim të Letër sisë, A r tit d h e Ku lt u r ës të U n iv er sit e t it VITRIN A p ër m en a xh im in e veprimtarive të tilla madhore N ë k a h je p r o g r es iv it et i d h e realizim i i një p artneriteti bind ës, real Gjetje, forma , realizime: Kontakte , pritje , panair - ekspoze te lib r it P EGA SI IN TERN ACION AL- VITRIN A , gu id ë tu ristiko - poetike, takim e, k u m te, a n a lit ik a , p r o file, promovime kreative, RRUGETIM PRO FIL P EGA SI IN TERN ACIO N A L , fok u sim talentesh te rinj, vizita me objekt, miniseanca prezantimi krijuesish, shfaqe, koncerte, fokusime FJALË POETIKE , bised ë psiko - analitike N d erim i p ër Fjalën , d h u rim librash dhe njohje e punën që bëhet me librin në bibliotekat e dy vndeve Sh qip ërisë d h e Kosovë, m itin g p oetik, in terv ista, h om azh im e, anketime, sfilime me punime me g r ep t ë tr a d it ës, ek sp oz it ë p iktu rore, kafe p oetike, d ancim , deklaratë Universale e tjerë. N ë v ija të p ër gjith sh m e , p a e specifikuar, agenda, sipas ditëve, në kolonat e saj vertebrore d o të jetë : 1. D ITA E PARË , E PREMTE , datë 20 prill e quajtur: D ITA S IPA R, D ITA E U N IV ERS IA LITETIT TË VLERAVE Z h v illo h e t n e U N IVERSITN

VITRIN A m e shu m e su rp riza dhe larmitet bashkëkohor... Referohen ku m te të lid h u ra m e objektin nga p oetë, shkrim tarë të v en d it d h e të v en d ev e të tjer a (sipas programit të veçantë) *P r ez a n t im e t ë A n t o log jiv e t ë botuara nga viti 2007 deri në vitin 2012, vlerat e tyre universale si dhe vep rim taria e m ad he p ërkthyese, e cila k a r e a liz u a r n jo h je n e dimensioneve të krijimit të shumë au torëve p egasianë në Botë d he q ë m u n d ëson k on ta k tim in m e a u t o r ët e v en d ev e t ë t jer a , p r e z a n t im a n t o lo g jik nga shkrim tarët d he p oetët e vend eve te tjera (program i veçantë). Nje vend të veçantë zë prezantimi i Antologjisë KORSI E H APUR (OPEN LANE) 2. II. D ITA E D YTË, E SHTUN Ë , D A TË 21 PRILL : D ITA E SHKËMBIMIT UN IVERSAL TË VLERAVE N Ë LETËRSI, ART . Kjo e k o m b in u a r m e g u id ë tu ristiko-p oetike në Shkod ër d he n ë Lezh ë, d y qytete kreative të Sh q ip ë r isë d h e m e v ler a p ërfaqësu ese letraro - ku ltu rore, a r t is t ik e , m e p je së m a r r je t ë kriju esve d he m ed iave të këtyre qyteteve d he stafeve akad em ike (Sh k o d ë r U n iv er sit e t i Lu ig j Gu raku qi ). III. D ITA E TRETË , E D IEL 23 PRILL , DITA E PLEJADËS (Gjatë kësaj d ite d o të m bahet një k u m t i sh k u r t ër s en t e n cë p ë r p oetin , a shkrim tarin, artistin m ë të m ad h p ërfaqësu es nga një çd o shtet p jesëm arrës, p ër figu rën m ë të m ad he historike të Kom bit të tyre d h e n d erim i e resp ektim i, ev id en t im i let r a r i t y r e ... P ë r Shqipërinë, Kosovën do të mbahet n jë ku m t i sh ku r tër p ër Gjer gj Ka str iot Sk ën d er b eu n d h e p ër Migjenin, uraganin e ndërprerë, si dhe për shkrimtarin e madh Ismail Kad are. Kjo d o te realizoh et n ë Kru jë, Ku kës d h e n ë orën 13.00 Kongresi fillon seancën e vet në P e jë t ë Ko so v ë s, k u d o t ë celebrohet kjo ditë . IV . D ITA E KA TËRT E KON GRESIT, E HËN Ë, D ATË 23.04.2012 D ITA E V ËLLA ZËRIM IT U N IV ERS A L TË KRIJU ES V E O RG A N IZO H ET NË PRISHTINË. P r o g r a m i z h v illo h e t ed h e n ë seancat e m basd itës, ku vijohet të zbërthehet rreth objektit. Sh p alosja e p rogram it të kësaj veprimtarie gjigante tashmë është r ea liz u a r ... N a p r e t v e t ë m suksesimi.

PROGRAMI I KONGRESIT N DËRKOMBËTAR MUZA POETIKE PEGASI 2011 ME OBJEKT: UN IVERSIALITETI I VLERAVE NË LETËRSI & ARTIN BASHKËKOHOR 20-24.04.20112 ALBAN IA TIRAN Ë , SH KODËR, LEZHË, KRUJË, KUKËS,KOSOVË PRIZREN, PEJË, PRISHTINË Organizatorë: LIDH JA N DËRKOMBËTARE E POETËVE SHKRIMTARËVE DHE A RTISTËVE P EGA SI A LBA N IA , U N IVERSITETI VITRIN A TIRAN Ë, LIDH JA N DËRKOMBËTARE E POETËVE SH KRIM TA RËVE DH E ARTISTËVE PEGASI KOSOVA , LIDHJA E KRIJUESVE PEGASI A LBA N IA , IN STITU TI A LBA N O LO GJIK TIRA N Ë, PRISHTINË (20-22 .04.2011 TIRA N Ë (SHKODËR, LEZHË, KRUJË) DHE 22-23.04 GJAKOVË , PRISHTINË , KOSOVË ) JA P IN N D IH M ESË : I.W .A (OH AJO SH BA , U.P.L.I (SH BA) W.P.S (LARISA GREQI), KLUBI I SHKRIMTARËVE XASTERON D H E REVISTA KELEN O A TH IN Ë, KLU BI I ID EVE SALAMINË , GREQI, IPCTR KINË, ALIAS AUSTRALI, SHOQATA E SHKRIMTARËVE TË PAVARUR E MALIT TË ZI, IATC BUKURESHT RUMAN I, EDITORIAL GRUPO CERO , CO LECCIO N P O ESIA A RGJEN TIN Ë, SH O Q A TA E SH KRIMTARËVE SH Q IPTARË FYRO M , U N IVERSITETI I SHKUPIT FYROM, SH TËP IA BO TU ESE M A RIN BA RLETI TIRA N Ë, SH TËPIA BO TU ESE A D A TIRA N Ë ,KLUBI I SH KRIMTAREVE DH E P EO TEVE M EGA SIRIU ATHIONE GREQI.

AMBASADAVE TË SHTETEVE TË NDRYSHME TË ARKREDITURA NË REPUBLIKËN E SHQIPËRISË, TË FONDACIONEVE, PËRFAQËSUES TË MEDIAS SË SHKRUAR DHE VIZIVE. NDIHMOJNË NË REALIZIMIN E PROGRAMIT: *DREJTORIA E TEATRIT DRAMATIK MIGJEN I SH KODËR * REKTORIATI I UNIVERSITETIT LUIGJ GURAKUQI SHKODËR REKTORIATI I UN IVERSITETIT TË PRISHTINËS, KOSOVË * BIBLIO TEKA E Q YTETIT TË SHKODRËS, PEJËS , BIBLIOTEKA UNIVERSITARE E PRISHTINËS BASHKIA E QYTETIT SHKODËR, LEZHE, KRUJË, KOMUNA PEJË, KOMUNA PRISHTINË *DREJTORIA E MUZEUT GJERGJ KA STRIO TI SKEN D ERBEU | KRUJË

Qëllimi: Realizimi i niveli më të lartë të kontaktit letrar, debatimit, konsulencës, prezantimit të shkrimtarëve, p oetëve d h e artistëve p egasian ë shqip tarë, kosovarë d he p oetëve, sh krim tarëve d h e artistëve n ga vende të ndryshme të Botës, anëtarë të LNPSHA PEGASI ALBANIA, si d he nga Lid hje d he organizm a letrare, ka për qëllim evidentimin e v ler a v e let r a r e q ë k a LID H JA N PSH A PEGA SI A LBA N IA DHE LPSHA PEGASI KOSOVA, n joh ja m e letër sit ë d h e a r tin modern, prezantimin i kësaj letërsie dhe arti mbarëshqiptar dhe shkëmbim universal të vlerave në kuadrin e Let ër sisë d h e A r t it m od er n (bashkëkohore) me simotrat e saj në mbarë botën. N xje r r ja n ë p a h e k o n t r ib u t M A RRIN P JESË: PO ETË , r ek la m u es d h e p u b lik u es n ë SH KRIM TA RË, STU D IU ES, d r ejtim t ë Letër sisë, A r tit d h e ARTISTË NGA VENDE BALLKA- Ku lt u r ës të U n iv er sit e t it NIKE (SHQIPËRI, TURQI, GREQI, VITRIN A p ër m en a xh im in e KOSOVË, MAL I ZI, RUMAN I, veprimtarive të tilla madhore BULLGARI, IRJ E MAQEDONISE, N ë kahje p rogresiviteti d he realiKRO A CI, SLLO VEN I, SERBI, zimi i një partneriteti bindës, real BOSNJË HERCEGOVINË), SI DHE Gjetje, forma , realizime: N GA : ITA LI, M A LTË, Q IPRO , KO N TA KTE, PRITJE, GU ID Ë BELGJIKË, FILA N D Ë, RU SI, PO ETIKE, TA KIM E, KU M TE, Z VICËR, SU ED I, GJERM A N I, A N A LITIKA , P RO FILE, AN GLI, KON GO SI DH E N GA PRO M O VIM E, P A N A IREVEN DE TË TJERË TË EVROPËS EKSPOZE TË LIBRIT, RRUGETIM DH E TË BO TËS (SH BA , IN DI, PRO FIL P EGA SI BOLIVI, MEKSIKË) E TJERË. IN TERN A CIO N A L FO KU SIM TA LEN TET E RIN J, VIZ ITA , *PËRFAQËSUES TË AKADEMISË SH FA Q JE, KO N CERTE, SË SHKENCAVE TË REPUBLIKËS FO KU SIM E FJA LË P O ETIKE, SË SH Q IP ËRISË, IN STITU TIT MITIN G POETIK, IN TERVISTA, A LBA N O LO G JIK(SH Q IP ËRI, A N KETIM E, SFILIM E, KO SO VË), IN STITU TIT TË KO N KU RRIM E, D EKLA RA TË GJUH ËSISË, TË MIN ISTRISË SË UNIVERSALE KULTURËS, PËRFAQËSUES TË vijon në faqen 4 3

PEGASI, Prill 2012

Nr.80

vijon nga faqja 3

PROGRAMI I KON GRESIT N DËRKOMBËTAR MUZA POETIKE PEGASI 2011 ME OBJEKT: UN IVERSIALITETI I VLERAVE N Ë LETËRSI & ARTIN BASHKËKOHOR PROGRAMI SIPAS DITËVE I. DITA E PARË , E PREMTE , datë 20 prill e quajtur: DITA SIPAR, DITA E UNIVERSIALITETIT TË VLERAVE e cila do të ketë në programin e saj: 9.00 * PANAIR EKSPOZE I LIBRIT PEGASI INTERNACIONAL (m e libra të au torëve të Pegasit nga të gjitha vendet e Botës si dhe ekspozimit i krijimimtarisë të autorëve të vendeve të ndryshme, i atyre që marrin pjesë direkt në Kongres, edhe të autorëve brazilianë, të cilët kanë d ërgu ar p ër eksp oze veprat e tyre ; ekspozimi i librave me autorësinë e Universitetit Vitrina . (Në çdo qytet, ku do të zhvillojë p u nim et Kongresi, d o të bëhet një eksp oze e librave të kriju esve: SH KODËR, LEZHË, KUKËS, GJAKOVË, PRISHTINË) do të ekspozohen edhe libra të autorëve të Luginës së Preshevës) ; këtu do të ekspozohen edhe gazetat periodike, revistat letrare e tjera si revista letrare PEGASI e LN PSH A PEGASI ALBAN IA , KELENO , POMEZZIA N OTIZIA , OBELISK , PLUS GAZETA E ATHINËS e tjerë Në këtë PANAIR EKSPOZE marrin pjesë Shtëpitë Botuese Marin Barleti , Ada Tiranë, Ura Prishtinë dhe Zgjimi Ferizaj *ORA 9.00 -9.30 PRITJE E PO ETËVE N GA VEN DE TË N DRYSH ME TË BOTËS N GA DREJTORI I PËRGJITH SH ËM I UN IVERSITETIT VITRIN A , ZO TI EDMO N D VLA SH AJ, REKTO RI I UN IVERSITETIT VITRIN A TIRAN Ë PRO F. DR. MA RIO KEDH I, Z/ REKTORI I UNIVERSITETIT TEKI KURTI Intervistën fillesë për programin e Kongresit me mediat e pranishme . *09.30 14.30 H A PJA CEREMO N IALE E KO N GRESIT NDËRKOMBËTAR HIMNI I SHQIPËRISË *FJALA PËRSH ËN DETËSE (SH Q IP, ANGLISHT) E REKTORIT TË UNIVERSITETIT VITRINA PROF. DR. MARIO KEDHI PËRSH EN DETJET E AU TO RITETEVE TË VENDIT E PERSONALITETEVE AKADEMIKE DH E PËRFAQËSUESIT E SH KRIMTARËVE NGA VENDE TË NDRYSHME TË BOTËS DHE TË DIASPORËS. *FJALA PËRSH ËN DETËSE (SH Q IP, AN GLISH T) E SEKRETARIT TE PERGJITH SH EM TË LN PSH A PEGA SI ALBANIA ALBANIA, POETIT AGRON SHELE I.W.A , W.PS, BELGJIKË PËRSHËNDETJE NGA PRESIDENTJA E I.W.A I.W.A Për sh ën d etja e g r u p it letr ar të kr iju esv e universitarë VITRINA *N DERIM I KON GRESIT PËR TË GJITH Ë POETËT, SH KRIMTARËTDH E ARTISTËT E BOTËS QË DHANË KONTRIBUT NË LETRËSI DHE ART GJATË GJITHË KOHËVE (IN TERPRETIM N GA PO EMTH I O A Z (FRA GM EN T ) (M AJA E MPREH TË E LAPSIT ) E POETIT KRISTAQ F. SH ABAN I. Interpreton aktorja e teatrit dramatik Migjeni të Shkod rës Drane Xhaj(në shqip ) d he Enton Zykaj e Aleksandra Shabani në anglisht In ter p r etim n ga aktor ja M ERITA SMA JA, ShKODËR SHQIPËRIA poemë e poetit Dino Koubatis fragment (VIJIMI SIPAS PROGRAMIT TË HARTUAR) *REFERENCE 4

qyteteve d h e stafeve akad em ike (Sh kod ër Universiti Luigj Gurakuqi ). * Një vizitë e shpejtë në qytetin, ku kanë lindur e jetuar poetë, shkrimtarë dhe artistë të mëdhenj *Pritje n ga Drejtori i Teatrit Migjen i të Shkodrës. *Vizitë n ë m jed iset e këtij teatri . Vizitë e ekspozitës fotografike, e cila tregon madhështinë e artit dramatik të këtij institucioni dinamik të Shqipërisë dhe prezantim i dy pegaisteve, aktorë të këtij Teatri. *Kumte: Teatri Migjeni , një nga teatrot më prod u ktivë d he lind ës i artistëve të m ëd henj shqiptarë *Ku m t : Sh kod ra ven d i i titan ëve letrarë shqiptarë (Gjergj Fishta, Ndre Mjeda e tjerë )... *Kumte (në mjediset e Teatrit Migjeni ), sipas programit të veçantë të ditës së Dytë.Interpret nga poetët e mëdhenj shkodranë: *Interp ret të p oezive të Gjergj Fishtës, N d re Mjedës, Migjenit e tjerë) nga aktorët shkodranë dhe poetët shqiptarë, pjesëmarrës në Kongres. *Poetët nga bota dhe viset shqiptare, diaspora përshëndesin Shkodrën. *Pritje të kongresistëve nga Rektori i Universitetit të Shkodrës *Vizitë në mjediset universitare, kontaktim me një grupim studentësh të fakultetit të letërsisë dhe Gjuhës Shqipe: Pyetje - përgjigje për Letërsinë e sotme moderne , e cila do të aplikohet edhe në Universitetin VITRINA . Një grupim studentësh dhe nga një përfaqësues , poet shkrimtar i çdo vendi përballë panelit studentor... *Një vizitë e shkurtër më mjediset e Bibliotekës së Universitetit dhe marrja e informacionit për prezencën e letërsisë bashkëkohore (Dhurime librash, ceremonialisht)... *Kumt: Shkëmbimi universal i vlerave në letërsi hapësirë për njohje të ndërsjelltë të letërsisë bashkëkohore *RRUGËTIM PROFIL PEGASI IN TERN ACIONAL (TË FOKUSUAR PERSONALITETE TË LETËRSISË SHQIPTARE DHE BOTËRORE (PROGRAM I VEÇANTË) *Pritje n ga Drejtoria e Bibliotekës Pu blike Shkodër *N jë inform acion në sallën e lexim it të kësaj biblioteke... *Një ndalesë të Kalaja e Rozafës dhe njohja me legjendën e saj... Legjend at përfaqësuese shqiptare , ku lme të kreaturës mendimore *Nisja për në qytetin e Lezhës *Pritje e organizuar nga Kryetari i Bashkisë së Qytetit të Lezhës, zoti Viktor Tushaj *Shfaqje e një film i të shku rtër: Lezha d he historia e saj e trimtë në shekuj *Takim me krijuesit e qytetit të Lezhës. *Kumtesë: Letërsia bashkëkohore lezhiane dhe përfaqësuesit e saj *Ekspoze e kësaj letërsie *Poetët nga bota dhe viset shqiptare, diaspora përshëndesin Lezhën *Homazh në Varrin e Heroit të Madh Kombëtar, Gjergj Kastriot Skënderbeu. * Kthimi për në Tiranë(gjatë kthimit intervista, këngë e tjerë).. Seanca e pasditës në Universitetin VITRINA : SH PALLJA E PROPOZIMEVE TË KAN DIII. DITA E DYTË, E SHTUNË , DATË 21 PRILL DATËVE PËR ÇMIMIN N OBEL PËR VITIN : D ITA E SHKËMBIMIT UN IVERSAL TË 2011 NGA I.W.A VLERAVE NË LETËRSI, ART e kombinuar me jnë kumtet , koncertet, sfilatat, surprizat. guidë turistiko-poetike në Shkodër dhe në Lezhë, d y qytete kreative të Shqipërisë d he me vlera III. DITA E TRETË , E DIEL 23 PRILL , DITA E përfaqësu ese letraro - ku ltu rore, artistike, m e PLEJADËS pjesëmarrje të krijuesve dhe mediave të këtyre (Gjatë kësaj dite do të mbahet një kumt i shkurtër *Shfaqja e Film it Sim p oziu m i i IV N d ërkombëtar LIRIZMI NË LETËRSI fragment VLERAT UNIVERSALE TË NJË UN IVERSITETI SI VITRINA , që i përket së ardhmes së progresivitetit arsimor shqiptar Lid hësi të këtij universiteti me Universete të vendeve të tjera për përvojë dhe profesionalizëm nga ZçRektori i Universitetit Dr. Teki Kurti *TË NJOHIM PJESËMARRËSIT NË KONGRES PROFILE (Shfaqen me një foto,vendi nga vinë, jetëshkrim dhe nga një poezi ose skicim të gjithë pjesëmarrësit në Kongres në sistemin POWER POINT. *Referenca : Universialiteti i vlerave në letërsi d he në artin bashkëkohor (ku m te (sip as një programi të veçantë ) .(Shqip, anglisht) KRISTAQ F. SHABANI , IW.A, W.PS, ABI, AOM , poet, shkrimtar, studiues PRESIDENT I LNPSHA PEGASI ALBANIA Ku m te të lid h u r a m e ob jektin n ga p oetë, shkrimtarë të vendit dhe të vendeve të tjera (sipas programit të veçantë) *Prezantime të Antologjive të botuara nga viti 2007 deri në vitin 2012, vlerat e tyre universale si dhe veprimtaria e madhe përkthyese, e cila ka realizuar njohjen e dimensioneve të krijimit të shu m ë au torëve p egasianë në Botë d he që mundëson kontaktimin me autorët e vendeve të tjera , prezantim antologjik nga shkrimtarët dhe poetët e vendeve te tjera (program i veçantë). *Koncert i Ansamblit Vitrina dhe surpriza të tjera të këndshme me artistë virtuozë si: Jorgo Roze, Merita Smaja, Drane Xhaj, Enkelejda Qesku, Xhelal Angoni e tjerë , ndarje titujsh të Pegasit d he titu j m ad horë të akord u ar nga Institu te Biografike prestigjioze në Botë (USA, ANGLI). PYETJE PËRGJIGJE PAN ELI I GRUPIT LETRAR VITRINA ME POETË NGA BOTA *Ekspozitë figurative dhe tradicionale shqiptare d h e skicim e p iktu rore të kon gresistëve n ga piktorja skicuese. *Surprizë ME KAMPIONIN E BOTËS të BODY BUILDING, GJIROKASTRITIT NIKO MUÇO , pjesëmarrës në disa Kampionate botërore i cili do të d em onstrojë këtë art të buku r të paraqitjes fizikeme tendencen qe në Universitetin Vitrina të zhvillohet një kampionat i tillë Botëror BODY BUILDING, e cila padyshim do të jetë një ngjarje e madhe në këtë lloj sporti. LNPSHA PEGASI ALBANIA ka dhënë kontribut në krijimin e një sh oqate të BODY BUILDIN G, m e p ërm asa kombëtare në Gjirokastër. Po kështu do të ketë dhe një sflilim dybukuror poetik *Seanca e mbasdites Ora 18.00-20.00 *Vijime me kumte dhe prezantime të letërsive të shteteve pjesëmarrëse në Kongres, të cilët kanë fokusuar personalitete të jetës letrare të vendit të tyre *RRUGËTIM PROFIL PEGASI IN TERN ACIONAL (TË FOKUSUAR PERSONALITETE TË LETËRSISË SH QIPTARE DH E BOTËRORE (PROGRAM I VEÇANTË) *Vizitë në mjedise të këndshme të Kampusit dhe dialogime. * An ketim m e p jesëm ar r ësit n ë Kon gr es : Universialiteti i Vlerave në Letërsi dhe në Artin Bashkëkohor me Pyetësor të përgatitur më parë e fletë anketë.

Nr.80 sentencë për poetin , a shkrimtarin, artistin më të madh përfaqësues nga një çdo shtet pjesëmarrës, për figurën më të madhe historike të Kombit të tyre dhe nderimi e respektimi, evidentimi letrar i tyre... Për Shqipërinë, Kosovën do të mbahet një kumt i shkurtër për Gjergj Kastriot Skënderbeun dhe për Migjenin, uraganin e ndërprerë dhe për shkrimtarin e madh Ismail Kadare). *N isja nga Tirana, nd alja në Kru jë, vizitë në MUZEUN E KRUJËS dhe ne Kalanë e Krujës *Nisja nëpër autostradën e re Tiranë - Prishtinë dhe ndalja në qytetin e Kukësit... *Një kafe në qytetin Kukës,te Bar AMERIKA ku frym ëron Drin i, p rod h u es i en ergjitikës shqiptare. *Takim i shkurtër me krijuesit e Kukësit... Një kafe p oetike ... d he skicim e te p ortreteve të p jesëmarrësve nga piktorja Flutura Maçi *N isja p ër në Pejë. Gjatë u d hëtim it ciceroni (përkthyesit ) do të njohë pjesëmarrësit me qytetet , v en d et tu r istike të Sh q ip ër isë n ga kalon autostrada. Ora 13.00 në qytetin e Pejës (KOSOVE) Dita e Plejadës 13.00-21.00 *Pritje nga kryetari i Komunës *Një program i detajuar me: filmime për Pejën, kontributi i saj në letërsi, manifestimet poetike të zhvilluara, figurat qëndrore historike të Pejvës, I FOKUSUAR H axhi Zeka , eksp oze i librit të krijuesve pejanë, prezantimi i një emri të madh të letërsisë pejane dhe kosovare AZEM SHKRELI, ku mte të shku rtra, interpretime, vizitë te d isa objekte madhore historike, shfaqje e tjerë Kumte të shkurtra dhe prezantime të letërsive të vendeve pjesëmarrëse në Kongres. *RRUGËTIM PROFIL PEGASI IN TERN ACIONAL (TË FOKUSUAR PERSONALITETE TË LETËRSISË SH QIPTARE DH E BOTËRORE (PROGRAM I VEÇANTË) *Vep r im ta r i letr a r o-k u ltu r or e- ar tistik e e LN PSH A PEGASI KOSOVA (DEGA PEJË) NISJA PER NE PRISHTINE DHE AKOMODIMI IV. DITA E KATËRT E KONGRESIT, E HËNË, DATË 23.04.2012 D ITA E VËLLAZËRIMIT UN IVERSAL TË KRIJUESVE *Ora 8.00 Nisja nga Peja për në Prishtinë *Ora 10.00 hapja e ditës së katërt të Kongresit * UNIVERSIALITETI I VLERAVE NË LETËRSI DHE NË ARTIN BASHKËKOHOR *Për sh ën d etje e Pr esid en tes së LN PSH A PEGASI KOSOVA *Përshëndetje nga simotrat kudo në botë *Referencë: 100 vjet letërsi shqiptare, lidhësi me botën moderne Profesor Assoc. Begzad Balliu *Kumt: Thesaret e pasurisë foklorike shqiptare në Harvard (Shkëmbimet universale në kuadrin e trad itës të folku t) Prof. Dr Zym er N eziraj, Instituti Albanologjik i Prishtinës. *Ku m t: Fillesat, organ izm i d h e arritjet n ë shkëmbimin e vlerave midis popujve , nëj nga synim et kryesore akad em ike ne u niversitetet shqiptare Prof. Assoc. Nehas Sopaj *Ku m te nga Diaspora Shqip tare në botë, nga sh krim tarë të ven d eve të tjera p ër p oetin e përzgjedhur për të prezantuar... *Prezantimi antologjik *Vizitë në Mu zeu n e Kosovës, në Galerinë e Arteve Figurativë, në Bibliotekën e Prishtinës. * N ë U N IVERSITEIN E PRISH TIN ËS n ë Fakultetin Gjuhës dhe Letërsisë Shqipe : Ndjekja e një ore leksioni në lëndën e Lëtërsisë me objek t universialitetin në Lëtërsi dhe dhurime librash universalë në Bibliotekën e Universitetit . Mbasdite: Vëllazërim universal *Miting i m ad h poetik, vallëzim , stim u j, titu j, diploma... 13-13.30 SH PALLJA E FITUESVE TË KON -

PEGASI, Prill 2012 KURSIT PEGASI 2011 NGA JURIA E KRYESUAR NGA POETJA TERESINKA PEREIRA Marrin pjesë të gjithë pjesëmarrësit e Kongresit. Propozimet e I.W.A për kandidatë për Çmimin Nobel për Letërsi për vitin 2012 BISEDA KONKLUZIVE E KONGRESIT KO M UN IKATË SH TYPI (DEKLARATA UN IVERSALE) EDH E PËR ORGAN IZMAT LETRARE BOTËRORE DIREKT NË SALLË NË RT K PËR ZH VILLIMIN E KO N GRESIT NDËRKOMBËTAR MUZA POETIKE PEGASI 2011 M E O BJEKT UN IVERSIALITETI I VLERAVE N Ë LETËRSI DH E N Ë ARTIN BASHKËKOHOR DH E DEKLA RA TA U N IVERSALE E KO N GRESIT, TH IRRJE PËR PA Q E, MIRËKUPTIM DH E ECJE PROGRESIVE N Ë RRUGËN E ZH VILLIMIT N Ë TËRËSI DH E LETRAR NË VEÇANTI DATA 24 PRILL , DITË E MARTË ORA 8.00 Përcjellja e kongresistëve nga Prishtina , kryeqyteti i Kosovës Mir u p a fsh im në Kon gr esin tjetër Ndërkombëtar ... *Në këtë Kongres do t u kushtohet shumë rëndësi edhe përzgjedhjeve që kanë bërë pjesëmarrësit n ga ven d e të n d rysh m e p ër të p u bliku ar e diskutuar protagonistët krijues, veprat kapitale, duke i plotësuar të gjitha kërkesat e tyre. Çdo kumtues do ta realizojë kumtin e tij edhe me ilustrim për t u shfaqur me projektor me sistemin Power Point, ku do te ketë gjithashtu edhe një m aterial të tij in d ivid u al jetësh krim or d h e veprimtar letrar... Po kështu në këtë Kongres do të ketë prezantim surprizë të një sërë veprash të konsideruara e të selektuara si mirëfillësi dhe risi në letërsinë shqipe të autorëve të talentuar nga vendi dhe Bota... EKSPO ZE FO TO GRAFIKE N GA SIMPO ZIU MET E ZH VILLUA RA N Ë UNIVERSITETIN VITRINA TIRANË 2008-2011 Po kështu p ër t u ku jd esu r p ër p araqitjen e materialeve të Kongresit dhe radhën e paraqitjes së tyr e d o të fu n ksion ojë SEKRETARIA E PRESIDEN CËS SË LIDH JES N DËRKO M BËTA RE TË PO ETËVE , SHKRIMTARËVE DHE ARTISTËVE PEGASI ALBANIA , e kryesuar nga Kryesekretarja, zonja e nderuar, AGETINA MARTINI, me banim në Itali, e cila ka një njohje të thellë të programit, pasi është një profesioniste e vërtetë, e kulturuar dhe serioze. Po kështu nga të d y Lid hjet N PSH A PEGASI d o të d ër gojn ë n ë M in istr itë e Brendshme të dy shteteve, Shqipëri dhe Kosovë, itinerarin e lëvizjes, p rogram in e Kongresit, vendet ku do të zhvillohen punimet e tij , për siguri dhe për të shmangur incidentin më të vogël, pasi të gjithë pjesëmarrësit në këtë Kongres janë anëtarë të organizmave botërorë letrarë. Lëvizjet në territorin e Republikë së Shqipërisë d he të Kosovës do të bëhen me mjete me siguracione të rregullta dhe çdo pjesëmarrës do të ketë logon e pjesëmarrjes në Kongres, si dhe dokumentat e tij personale të identitetit. Vetë Lidhjet do të kenë grupin e shoqërimit dhe të sigurisë të kryesuar nga poeti specialist Perikli Shuli.... * Është planifikuar edhe një takim i shkurtër idesh n ë Bar VRITE LOTIN m jed is i LN PSH A PEGASI ALBAN IA, ku d o të shfaqen ed he filmime nga Veprimtaritë e Pegasit... Në bazë të n jë p r ogr am i të d etaju a r PRITJE N GA PRESIDENCA E LNPSHA PEGASI ALBANIA më datën 19 prill 2012. * Kon gresi d o të ketë d isip lin ë sh ken core , siku n d ër ed h e n ë të gjith a Sim p oziu m et e zhvilluara si dhe në ditën e fundit Kongresi do të përzgjedhë edhe Presidencën e re të Pegasit me poetë dhe shkrimtarë të nivelit të lartë botëror, të cilët janë ed he anëtarë të PEGASIT d he d o të diskutohet për një lidhësi më të frutshme midis pegaistëve në planin universal... Në Kongres çdo grup, apo lidhje ka të drejtën e

vetë të bëjë propozimet e veta dhe në planin e titullimit botëror, sikundër ka ardhur nga Lidhja e Shkrimtarëve të Greqisë propozmi për Kandidat p ër Çm im in N obel p ër p oetin PO TIS KATRAKIS, i p araqitu r nga p ërkthyesja d he p oetja Zaharu lla Gaitanaki, Anëtare N d eri e LNPSHA PEGASI ALBANIA. Po kësh tu d o të sh p allet ed h e A ka d em ia Alternative, id e e hed hu r në vitin 2011 d he e konsideruar e drejtë. Ky kongres do të ketë dhe materialet e veta të botu ara, që tash m ë jan ë p ërgatitu r d h e p o n egocioh et. Po b ëh et p ër ça p je p ër n jë ANTOLOGJI POETIKE KORSI E HAPUR 2, ku do të zënë vend krijimet e të gjithë pjesëmarrësve në kongres dhe atyre, që japin kontribut ndihmues me kumte e tjerë..., me një biografi të shkurtër shkrimore d he me një kosto të vogël që d o të përdoret për botimin e saj , ku çdo pjesëtar në kongres do të ketë kopjen e tij. *Kon gresi ka v etëm karakterin e tij letr ar, r esp ekton të gjith a sim bolet e v en d ev e p jesëm arrëse, që tregojn ë id en titetin e tyre kombëtar, si dhe simbolet e Lidhjeve apo grupeve p ër fa q ësu ese. Çd o d ev ijim tjetër ësh të i n d ësh ku esh ëm d h e ja sh të r r egu llor es së Kongresit. Kjo është sa për të ditur, pasi përvoja ka treguar se ka pasur shumë seriozitet d he respekt të të gjitha rregullave nga krijuesit... Në këtë Kongres do të prezantohen të gjitha letërsitë e vendeve pjesëm arrëse d he të figu rave m ë të spikatu ra letrare të të gjitha vend eve , d u ke p ërd oru r formatet dhe gjetjet. Ndjek zbatimin rigoroz të programit :

Kristaq F. Shabani, p oet, sh k r im tar , stu d iu es, estet I.W.A, W.P.S Presidenti i Kongresit të Parë N d ër kom b ëtar PEGA SIVITRINA Pr esid en t i LN PSH A PEGASI ALBANIA Anëtar Nderi i disa Lidhjeve në Botë Presid en t i Lid h jes se Kriju esve PEGASI ALBANIA NJERIU I VITIT 2011 ABI , SHBA DHJETOR 2011 I N OMIN UAR N JERIU I VITIT 2012 ABI, SHBA, SHKURT 2012 FITUES MEDALJE E ARTË E PARËSISË PËR SHQIPËRINË ABI, SHBA JANAR 2012 BA SH KËPU N ËTO R ME TË DREJTA TË BARABARTA NË ABI, DHJETOR 2011 I PËRZGJEDH U R N DËR 2000 IN TELEKTU ALËT E SH EKU LLIT 21 N GA IBC (IN STITUTI BIOGRAFIK I KEMBRI-XH IT) AN GLI JANAR 2012I PËRZGJEDHUR NDËR 1000 NJEREZIT MENDJET E NDRITURA TË SHEKULLIT 21 NGA ABI, SHBA I NOMINUAR SI Deputet i Qendres Biografike Nderkombetare per Evropen IBC, ANGLI URDH ER N O BEL FISN IK i AMBASADOREVEN DERKOMBETARE ABI , SHBA KO RRESPO DEN T I REVISTËS LETRARE SH KEN CORE LA PORTA DELL UOMO ITALI, NËNTOR 2011 Zëvendës Presidente e Kongresit Hasije Selishta W.P.S

PEGASI, Prill 2012

Nr.80

THEPROGRAMMEOFTHEINTERNATIONALCONGRESS MUSEOFPOETRYPEGASI 2011 WITH OBJECT: UNIVERSIALITYOFVVALUESINLITERATURE& CONTEMPORARYART APRIL 20-24, 2012 ALBAN IA TIRAN Ë , SH KODËR, LEZH Ë, KRUJË, KUKËS, KOSOVO PEJË , PRISHTINË Organizers: IN TERN A TIO N A L A SSO C IA TIO N O F WRITERS, POETS AN D ARTISTS PEGASI A LBA N IA , VITRIN A U N IVERSITY TIRANË, INTERNATIONAL ASSOCIATION O F W RITERS, P O ETS A N D A RTISTS PEGASI KOSOVO , ASSOCIATION OF WRITERS, POETS AN D ARTISTS PEGASI ALBAN IA, IN STITUTE OF ALBAN OLOGY TIRANË, PRISHTINË (APRIL 20 -22, 2011 TIRAN Ë(SH KO DËR, LEZH Ë, KRUJË) DH E 22-23.04 GJAKOVË , PRISHTINË , KOSOVË ) GIVIN G TH EIR ASSISTAN CE: I.W.A (OH IO U SSA , U .P .L.I (U SA ) W .P .S (LA RISA G REEC E), C LU B O F TH E W RITERS XASTERON AN D MAGAZINE KELENO ATHENS, CLUB OF IDEAS SALAMIN E , GREECE, IPCTR CH IN A, ALIAS AUSTRALIA, TH E A SSO CIA TIO N O F TH E IN D IPEN D EN T W RITERS O F M O N TEN EG RO , IA TC BU CH A RESH T RO M A N IA , ED ITO RIA L G RU P O C ERO , C O LEC C IO N P O ESIA A RG JEN TIN Ë, A SSO C IA TIO N OF ALBANIAN WRITERS FYROM, UNIVERSITY OF SCOPJE FYROM, PUBLISH IN G H OUSE MARIN BARLETI TIRA N Ë, PU BLISH IN G H O U SE A D A TIRANË P A RTIC IP A N TS: P O ETS , W RITERS, SC H O LA RS, A RTISTS FRO M TH E C O U N TRIES O F BA LKA N (A LBA N IA , TU RKEY, G REEC E, KO SO VO , MON TEN EGRO, ROMAN IA, BULGARIA, M A C ED O N IA , C RO A TIA , SLO VEN IA , SERBIA, BOSNIA AND HERCEG), AS WELL A S FRO M : ITA LY, M A LTA , C YP RU S, BELG IU M , FIN LA N D , RU SIA , ZWISSERLA N D, SUEEDEN , GERMA N Y, EN GLAN D, IRAN . CON GO AN D OTH ER COUNTRIES OF EUROPE AND THE WORLD (U SA , IN D IA , BO LIVIA , M EXIC O ) ETCETERA. *REPRESENTATIVES OF THE ACADEMY OF SCIENCES OF THE REPUBLIC OF ALBANIA, IN STITUTE OF ALBAN OLOGY (ALBAN IA, KO SO VO ), IN STITU TE O F LA N GUA GE, M IN ISTRY OF C U LTU RE, REPRESENTATIVES OF THE EMBASSIES OF DIFFEREN T COUN TRIES ACCREDITED IN TH E REP U BLIC OF A LBA N IA , FU N D A TIO N S, REP RESEN TA TIVES O F WRITTEN AND VISUAL MEDIA. ASSISTENTS IN THE REALIZATION OF THE PROGRAMME: *D IREC TO RY O F TH E TH EA TRE O F DRAMA MIGJEN I SH KODËR * RECTORIAT OF TH E UN IVERSITY LUIGJ GURAKUQI SH KODËR REC TO RIA T O F TH E U N IVERSITY O F PRISHTINA, KOSOVO *LIBRARY OF TH E TOWN S OF SH KODRA, G JA KO VA , P EJA , LIBRA RY O F TH E 6

UNIVERSITY OF PRISHTINA M U N IC IP A LITY O F TH E TO W N S O F SH KODRA, LEZH A, KRUJA, COMUN E OF PEJA , COMUNE OF PRISHTINA *DIRECTORY O F TH E MUSEUM GJERGJ KASTRIOTI SKENDERBEU KRUJA Aim: Materialization in the highest level of the lit e r a r y co n t a ct , d e b a t e , co n s u len ce , introd u ction of the w riters, p oets and artists members of Pegasi from Albania, Kosovo, and p o et s, w r it er s a n d a r t ist s fr o m d iffer en t cou ntries of the w orld , m em bers of LN PSH A PEGASI ALBAN IA, as w ell as from other literary associations and organism s, aim ing at th e h igh ligh tin g of th e literary valu es th at LN PSH A PEGASI ALBAN IA AN D LPSH A PEGASI KOSOVO, have, fam iliarizing w ith the m od ern art and literatu re, p resentation of this literatu re and art and u niversal exchange of valu es in th e fram ew ork of th e m od ern (contem p orary) Literatu re and Art w ith sister organizations all over the world. H ighlighting the ad vertizing and p u blishing contribu tion in the d irection of Literatu re, Art and Cu ltu re of the Vitrina University for the management of such great activities In the side of progresivity aand realization of a convincing and real p artnerity Findings, forms , realisations: CONTACTS, WELCOMING, POETIC GUIDE, M EETIN G S, SP EEEC H ES, A N A LYTIC S, PROFILES, PROMOTIONS, EXHIBITIONS OF BO O KS, VISITS, SH O W S, C O N C ERTS, FOCUSIN G IN POETIC WORDS, POETIC M EETIN G , IN TERVIEW S, P O LLS, C O M P ETITIO N S, U N IVERSA L DECLARATION AGENDA I. FIRST DAY, FRIDAY, datE April 20, called: IN ITIA L D A Y, TH E D A Y O F TH E UNIVERSALITY OF VALUES Which will have in its agenda: 9.00 * BO O K FA IR P EG A SI IN TERN ACION AL (w ith books from the au thors of Pegasi from all the cou ntries of the w orld and the exp osal of the creativity of the au thors from d ifferent places, of those who participate directly in the Congress, and au thors from Brasil w ho have sent their w orks for the fair; exp osal of the books with the authorship of Vitrina University. (In every tow n w here the Congress w ill take p lace, w ill take p lace an exhibition w ith the books of th e au th ors: SH KODËR, LEZH Ë, KU KËS, GJA KO VË, P RISH TIN Ë) w ill b e exhibited books from the Valley of Presheve) ; here w ill be exhibited the literary p eriod icals su ch as PEGASI of LN PSH A PEGASI A LBA N IA , KELEN O , P O M EZ Z IA N OTIZIA , OBELISK , PLUS GAZETA E ATH IN ËS etcetera *hour 9.00 -9.30 W ELC O M IN G O F TH E P O ETS FRO M D IFFEREN T C O U N TRIES FRO M TH E G EN ERA L D IREC TO R O F VITRIN A U N IVERSITY, M R. ED M O N D VLA SH A J, RECTOR OF TH E VITRIN A UN IVERSITY TIRAN Ë PROF. DR. MARIO KEDH I, VICE/ RECTOR OF THE UNIVERSITY TEKI KURTI

The initial interview with the presence of media. *09.30 14.30 C EREM O N IA L O P EN IN G O F TH E INTERNATIONAL CONGRESS ANTHEM OF ALBANIA *GREETING SPEECH (ALBANIAN, ENGLISH) O F TH E REC TO R O F TH E VITRIN A UNIVERSITY PROF. DR. MARIO KEDHI GREETIN GS FROM TH E AUTH ORITIES OF TH E C O U N TRY A N D A C A D EM IC PERSON ALITIES AN D REPRESEN TATIVE SO F TH E W RITERS FRO M D IFFEREN T C O U N TRIES O F TH E W O RLD A N D DIASPORA. *GREETING SPEECH (ALBANIAN, ENGLISH) OF THE SECRETARY GENERAL OF LNPSHA PEGASI ALBAN IA , TH E PO ET AGRO N SHELE I.W.A , W.PS, BELGIUM GREETIN GS FRO M TH E PRESID EN T O F I.W.A Greetings of the literary vgroup of the university au thors VITRIN A *ESTEEM OF THE CONGRESS FOR ALL THE POETS, WRITERS AN D ARTISTS OF TH E W O RLD WH O C O N TRIBU TED IN LITERATURE AN D ART DURIN G ALL TH E TIMES (IN TERP RETA TIO N FRO M TH E P O EM OASIS (FRAGMEN T ) (MAJA E MPREH TË E LA P SIT ) O F TH E P O ET KRISTA Q F. SH ABAN I. Interp ret the actress of the theatre of d ram a Migjeni of Shkod ra Drane Xhaj(in Alban ian ) an d Enton Zykaj an d Aleksan d ra Shabani in English Interp retation of the actress MERITA SMAJA, ShKODËR ALBAN IA p oem of the p oet Dino Cubatis fragment * Movie The Fou rth International Sym p osiu m LYRISM IN LITERATURE fragm ent UN IVERSAL VALUES OF A UN IVERSITY SUCH AS VITRIN A UN IVERSITY, w hich belon gs to th e fu tu re of th e p rogress of th e A lb a n ia n Ed u ca t io n r ela t io n o f t h is u niversity w ith Universities of other cou ntries for exeprience and professionalism by the vice/ rector of the University Dr. Teki Kurti *TO KN OW TH E PARTICIPAN TS IN TH E CONGRESS (they ap p ear w ith a p hoto, the cou ntry they com e from , Cv and a p oem or sketch from all the participants in the Congress in PowerPoint. *Re fe r e n ces : U n iv e r s ia lit y o f v a lu es in literatu re an d con tem p orary art (sp eech es (a fter a sp ecia l p r og r a m m e) .(A lb a n ia n , English) KRISTAQ F. SH ABAN I , I.W.A, W.PS, ABI, AOM , poet, writer, scholar P RESID EN T O F LN P SH A P EG A SI ALBANIA Sp eech es r elated w ith th e object by p oets, writers local and from other countries (after the special programme) *Presentation s of th e Anthologies p u blish ed fr om th e year 2007 to th e year 2012, th eir universal values as well as the great translating a ct iv it y , w h ich has r ea liz e d th e ackn ow led gem en t of th e d im en sion s of th e

Nr.80

PEGASI, Prill 2012

THEPROGRAMMEOFTHEINTERNATIONALCONGRESS MUSEOFPOETRYPEGASI 2011 WITH OBJECT: UNIVERSIALITYOFVVALUESINLITERATURE& CONTEMPORARYART cr ea t io n o f m a n y a u t h o r s m em b e r s o f Pegasi in the w orld and which enables the contact with authors of other cou ntries , anthological presentation from the writers and the poets of other countries (special programme). *Concert of the Vitrina ensemble and other kind su rp rises w ith virtu ou s artists su ch as: Jorgo Roze, Merita Sm aja, Dran e Xh aj, En kelejd a Qesku , Xhelal Angoni etcetera, d elivering of titles of Pegasi and grand titles aw ard ed by the Prestigou s Biograp hical Institu tes in the World (USA, ENGLAND). QUESTION S - AN SWERS TH E PAN EL OF TH E LITERARY GROUP VITRIN A WITH POETS FROM THE WORLD *Fa ir a n d tr a d ition a l A lb a n ia n sh ow a n d sketches of painting of the paerticipants by the painter sketcher. *Surprise WITH THE WORLD CHAMPION in BO D Y BU ILD IN G , t h e m a n fr o m GJIROKASTRA N IKO MUÇO , p articip ant in m any International Cham p ionship s, w ho w ill d em onstrate this beau tifu l art of the p hysical appearance with the tendency that in the future to be organized su ch a World Cham p ionship of BODY BUILDIN G at Vitrin a Un iversity, w hich w ithou t d ou bt w ill be a great event in t h is k in d o f s p o r t . LN P SH A P EG A SI ALBAN IA h as given a con tribu tion in th e cr ea t io n o f t h e A s so cia t io n o f BO D Y BU ILDIN G, w ith N a tion a l d im en sion s in Gjirokastër. In this w ay w ill p resented a tw oplaned competition of peotry. *Sp eeches and p resentations of the literatu res of the p articip ating cou ntries in the Congress, which have focused personalities of the literary life of their cou ntry * JO U RN EY TH RO U G H TH E P RO FILE P EG A SI IN TERN A TIO N A L (FO C U SED P ERSO N A LITIES O F A LBA N IA N A N D W O RLD LITERA TU RE (SP EC IA L PROGRAMME) *Visit in kind m ed iu m s of the Cam p u s and dialogues. * Qu estionaries w ith the p articip ants in the Congress: Universiality of Valu es in Lteratu re and Contem p orary Art w ith a qu estionarie prepared before. II. SECON DA DAY, SATURDAY, APRIL 21: TH E DAY OF UN IVERSAL EXCH AN GE OF VALUES IN LITERATURE, ART com bin ed with a tourist and poetic guide in Shkodra and in Lez h a , t w o cr ea t iv e t o w n s a n d w it h representative values in literature, culture and art, w ith the p articip ation of the au thors ad ne m ed ia of th ese tow n s an d ac ad em ic staffs (Shkod ër University Lu igj Gu raku qi ). * A brief visit in the town, where poets, writers and great artists w ere born *Welcom ing from the Director of theTheatre Migjeni of Shkod ra. *Visits in the m ed iu m s of this theatre. Visit to the photo exhibition, which shows the greatness of the d ram atic art of this d inam ic institu tion of Alban ia an d an in trod u ction of th e tw o Pegasi members, actors of this Theatre. *Speeches: Theatre Migjeni , one of the m ost p rod u ctive theatres in w hich w ere born great Albanian artists *Sp eech: Shkod ra the p lace of Albanian titans in literatu re (Gjergj Fishta, Ndre Mjeda etcetera)...

sp eech abou t Gjergj Kastriot Scand erbeg and abou t Migjeni, the interru p ted hu rricane and about the great writer Ismail Kadare). *Parting from Tirana, stoping to Krujë, visit in the MUSEUM of KRUJA And in the Castle of Kruja *d ep artu re throu gh the new highw ay Tiranë Prishtinë and stopping at the town of Kukësi... *A coffee in the town of Kukësi, where the Drini river breathes, producer of the Albanian energy. *Short m eeting w ith the au thors of Ku kësi...A poetic coffee ... *departure to Gjakova During the journey the guide (interpreters) will introd u ce the p articip ants w ith the tow ns, the tou ristic p laces of Alban ia from w h ere th e highway passess. Hour 13.00 in the town of Gjakovë (KOSOVO) Day of Constellation 13.00-21.00 *Welcome from the head of the Commune Peja *A d etailed p rogram m e w ith: film ing for Peja a , it s co n t r ib u t io n in lit er a t u r e, p o e t ic manifestations held, central historical figures of Peja , Book fair of the Peja authors, presentation of a great nam e of the Pejan literatu re, short sp eeches, interp retations, visit to som e great historical objects, shows etcetera. Short speeches and presentations of literatures of the participating countries in the Congress. * JO U RN EY TH RO U G H TH E P RO FILE P EG A SI IN TERN A TIO N A L (FO C U SED P ERSO N A LITIES O F A LBA N IA N A N D W O RLD LITERA TU RE (SP EC IA L PROGRAMME) *Welcome by the Directory of the Public Library *Literary, cultural and artistic activity LNPSHA Shkodër *An in form ation in th e read in g h all of th is PEGASI KOSOVO (branch of GJAKOVË) library... *A stop at the Castle of Rozafa and introduction IV. FOURTH D AY OF THE CON GRESS, M O N D A Y . D A Y O F TH E U N IV ERS A L with its legend... Albanian rep resentative legend s, p eaks of the BROTHERHOOD OF THE AUTHORS *Hour 8.00 departure from Gjakova to Prishtina creatu re of the thou ght *H ou r 10.00 op ening of the fou rth d ay of the Congress *Going to the town of Lezha *W elco m e o r g a n iz ed b y t h e H e a d o f * UN IVERSIALITY O F TH E VALUES IN Municipality of the Town of Lezha, Mr. Viktor LITERATURE AN D CON TEMPORARY ART *g r e et in g s o f t h e P r es id en t o f LN P SH A Tushaj PEGASI KOSOVO *Short film : Lezha and its brave history in *gretings from the sister organizationd all over centu ries *Meetin gs w ith th e au th ors of th e tow n of the world *Referen ce: 100 years Alban ian literatu re, Lezha. *Sp eech: Contem p orary literatu re of Lezha relation w ith the m od ern w orld Professor Assoc. Begzad Balliu and its rep resentatives *Sp eech: Treasu res of the Albanian folk in *Exhibition of this literatu re *Poets from th e w orld an d oth er Alban ian H a r v a r d (U n iv e r s a l e xch a n g es in t h e fram ew ork of the trad ition of folk) Prof. Dr regions, diaspora greet Lezha *H om age at the Grave of the Great N ational Zym er N eziraj, In stitu te of Alban ology of Prishtina. Hero, Gjergj Kastriot Skënderbeu. * Return to Tirana(during the return interviews, *Sp ee ch : b eg in n in g s, o r g a n iz a t io n a n d achievements in the exchange of values among songs etcetera).. p eop les, on e of th e m ain acad em ic aim s in Sesion of the afternoon in Vitrina university: DECLARATION OF THE CANDIDATES FOR Albanian u niversities TH E N OBLE PRIZE FOR TH E YEAR 2011 Prof. Assoc. Nehas Sopaj *Sp eech es fr om Alban ia n Dia sp or a in th e FROM IWA The speeches, concerts, surprises, c ompetitions world, by writers of other countries for the poet selected to be presented... continue. *Anthological presentation III. THIRD D AY, SUN D AY APRIL 23, D AY *Visit in the Museum of Kosovo, in the Galery of Figurative Arts, in Prishtina Library. OF CONSTELLATION During this day a short speech will be delivered * in the UN IVERSITY OF PRISH TIN A in the a sentence for the greater p oet, w riter or artist Facu lty of Albanian Langu age and Literatu re: A t t en d in g of a lect u r e in t h e su b ject o f rep resentative of every p articip ating cou ntry, lit er a t u r e w it h o b ject t h e u n iv er sa lit y in for the great historical figure of their Nation and honoring and respect, their literary emphasis... Literatu re and and d onating u niversal books For Albania, Kosovo w ill be d elivered a short in the Library of the University. *Sp ee ch es (in t h e m ed iu m s o f t h e Migjeni Theatre), after the special programme of the Second day. Interpretations by the great Shkodra poets: *In ter p retation s from th e p oem s of Gjer gj Fishta, N d re Mjed a, Migjeni etcetera) by the Sh k o d r a a ct o r s a n d A lb a n ia n p o e t s , participants in the Congress. *Po et s fr om t h e w or ld a n d t h e A lb a n ia n regions, diaspora greet Shkodra. *Welcoming of the participants in the Congress by the Rector of Shkodra University *Visit in the university mediums, contacts with a group of students of the Faculty of Albanian Langu age and Literatu re: Qu estions-Answ ers for contem p orary m od ern Literatu re , w hich w ill be ap p lied also in Vitrina University. A g r o u p in g o f st u d en t s a n d fr o m o n e rep resentative, p oet, w riter of every cou ntry before the student panel... *A short visit in the mediums of the University Library and taking information for the presence of the contemporary literature (Gifts of books, ceremonially)... *Sp eech : Un iversal exch an ge of valu es in literatu re space for m u tu al acknow led gem ent of the contem p orary literatu re *JO U RN EY TH RO U G H TH E P RO FILE P EG A SI IN TERN A TIO N A L (FO C U SED P ERSO N A LITIES O F A LBA N IA N A N D W O RLD LITERA TU RE (SP EC IA L PROGRAMME)

Afternoon: Universal d ancing

PEGASI, Prill 2012

Nr.80

THEPROGRAMMEOFTHEINTERNATIONALCONGRESS MUSEOFPOETRYPEGASI 2011 WITH OBJECT: UNIVERSIALITYOFVVALUESINLITERATURE& CONTEMPORARYART *Great p oetic m eeting, d ancing, stim u li, titles, diploma... 13-13.30 DECLARATION OF TH E WIN N ERS OF TH E COMPETITION PEGASI 2011 BY TH E JU RY H EA D ED BY TH E P O ETESS TERESINKA PEREIRA Participate all the participants in the Congress Prop osals of I.W.A for cand id ates for N obel prize in Literature for the year 2012 CONCLUSIVE TALK OF THE CONGRESS C O M M U N IC A TE FO R TH E P RESS (UN IVERSAL DECLARATION ) ALSO FOR TH E W O RLD LITERA RY O RG A N ISM S DIRECT IN THE HALL OF THE RTK FOR THE P RO G RESS O F TH E IN TERN A TIO N A L CO N GRESS MUSE O F PO ETRY PEGASI 2011 WITH OBJECT UN IVERSIALITY OF VA LU ES IN LITERA TU RE AN D CON TEMPORARY ART AN D UN IVERSAL DECLARATION OF TH E C O N G RESS, C A LL FO R P EA C E, W ELL U N DERSTA N DIN G A N D PRO GRESSIVE D EVELO P M EN T IN TH E P A TH O F D EVELO P M EN T IN G EN ERA L A N D LITERARY IN PARTICULAR April 24, Tuesday hour 8.00 Dep artu re of the p articip ants in the Congress from Prishtina , the capital of Kosovo G o o d b y e in t h e o t h e r In t e r n a t io n a l Congress ... *In this Congress a great im p ortance w ill be dedicated to selections made by the participants from d ifferent cou ntries of the w orld in ord er to p u b lish a n d d iscu ss a b ou t th e a u th or s protagonists, capital works, by fulfilling all their demands. Every sp eech d eliverer w ill realize h is/ h er sp eech w ith illu stration to d isp lay it in th e system of Pow erPoint, w here w ill also have his/her own individual material of the CV and literary activity... There will also be a surprisal presentation of a grou p of w orks con sid ered an d selected as inovation in Albanian literature of the talented authors from the country and the World... Photo exhibition from the symposiums hels in Vitrina University TIRANË 2008-2011 The SECRETARY OF TH E PRESIDEN CE OF TH E IN TERN ATION AL ASSOCIATION OF POETS, WRITERS AN D ARTISTS PEGASI A LBA N IA , h ea d e d b y M r s . A G ETIN A MARTINI, DWELLING IN Italy has taken care abou t the p resentation of the m aterials of the

Congress. She is a tru e p rofessional, ed u cated and serious. From both the associations N PSH A PEGASI we shall send to the Ministries of the Interior of b ot h co u n tr ies, A lb a n ia a n d Ko so v o , th e itinerary of the m ovem ent, the agend a of the Congress, the p laces w here the congress w ill be held, for safety to avoit the smallest incident, a s a ll th e p a r ticip a n t in th e Con gr ess ar e members of world literary organisms. Th e m ovem en ts w ith in th e territory of th e republic of Albania will be with regular vehicles and insurances and every participant will have the logo of the participation in the Congress, as well as his/her identification documents. The Associations will have their group of guide and security headed by the poet and specialist Perikli Shuli.... * A short meeting of ideas is planned at the Bar VRITE LO TIN m ed iu m o f LN P SH A PEGASI ALBAN IA, w here w ill be d isp layed films from the activities of Pegasi... * It w a s also d iscu ssed ab ou t th e sp eech : Psychoan alytics in literatu re an d in art a typ ical p sycho-social-analytical p oint of view , which will be delivered by Rezarta Pode. It was discussed about the substrate of this speech. The Congress will have scientific discipline, the sam e as in other sym p osiu m s and in the last day the Congress will select the new Presidence of pegasi with poets and writers of international level, who are members of PEGASI and will be d iscu ssed abou t a m ore fru itfu l con n ection am on g m em bers of p egasi in th e u n iversal plane.... In the Congress every group, or Association has its own right to make its own proposals also in the plane of world awards, as it has come from the Greek Association of Writers the p rop osal for Cand id ate for the N obel Prize for the p oet POTIS KATRAKIS, presented by the translator a n d p o et Z a h a r u lla Ga it a n a k i, H o n o r a r y Mem ber of LN PSH A PEGASI ALBAN IA. It w ill a ls o b e d ecla r e d t h e A lt e r n a t iv e Academy, an idea put forward in the year 201 and considered as correct. Th is con gress w ill h av e its ow n m aterials p u blished , w hich are alread y being p rep ared and are being negotiated. We are discussing for an AN TH OLOGY OF POETRY OPEN LANE 2, w here the w orks of all the p articip ants in congress and those who c ontribute with speec hes etcetera, w ill be p u blished ..., w ith a short biograp hy and w ith a little cost w hich w ill be used for its publication, where every participant

in the congress will have a copy. The congress has its ow n literary character, resp ects all the sym bols of the p articip ating cou ntries, w hich show their national id entity, as w ell as the sym bols of their rep resentative Associations and groups. Every other deviation is p u n ish a b le a n d o u t o f t h e r u le o f t h e Congress. This is for inform ing, becau se the exp erience has show n that there has been seriosity and respect of all the rules from the authors... In th is Con gress w ill be in trod u ced all th e literatures of the participating countries and of the distinguished literary personalities of all the countries, using all findings and formats. Presid ent of the First International Congress PEGASI- VITRIN A Kristaq F. Shabani, poet, writer, scolar, aesthete, I.W.A, W.P.S Presid ent of LN PSH A PEGASI ALBAN IA H o n o r a r y m em b er o f m a n y A sso cia t io n s throughout the World Presid ent of the Association of Writers, Poets and Artists PEGASI ALBAN IA M A N O F TH E YEA R 2011 A BI , U SA DECEMBER 2011 N OMIN ATED MAN OF TH E YEAR 2012 ABI, USA, FEBRUARY 2012 WIN N ER OF TH E GOLDEN MEDAL OF ..... FOR ALBAN IA ABI, USA JAN UARY 2012 C OLLABORATOR WITH EQUAL RIGHTS IN ABI, DECEMBER 2011 SELECTED AMON G 2000 IN TELLECTUALS O F TH E 21ST C EN TU RY BY IBC (BIOGRAPHIC INSTITUTE OF CEMBRIDGE) ENGLAND JANUARY 2012 SELEC TED A M O N G 1000 P EO P LE ILLU M IJN A TED M IN D S O F TH E 21ST CEN TURY BY ABI, USA CORRESPODENT OF THE SCIENTIFIC AND LITERARY MAGAZIN E LA PORTA DELL UOMO ITALY, N OVEMBER 2011 Th e rigorou s p erform an ce of th e agen d a is attended: A g r o n Sh ele I.W .A , W .P S SEC RETA RY GEN ERAL OF LN PSH A PEGASI ALBAN IA ALONG WITH THE VICE PRESIDENTS AND SEC RETA RIES O F LN P SH A P EG A SI ALBANIA IN KOSOVO : PRESIDEN CE OF LN PSH A PEGASI KOSOVO TIRANË, ALBANIA MARCH 5, 2012 ViceP r e sid e n t o f t h e Fir s t In t e r n a t io n a l Congress PEGASI- VITRIN A Mrs . H asije Selishta W.P.S

HAPJE E SIPARIT TË KON GRESIT N DËRKOMBËTAR MUZA POETIKE PEGASI- VITRIN A 2012 TE LOKALI VRITE LOTIN PRITJE N GA PRESID EN CA E LN PSHA PEGASI ALBAN IA TE LOKALI VRITE LOTIN , REZID EN CE E LID HJES DATE 19.04.2012 DATË 19 PRILL 2012 ORA 19.00 MARRIN PJESE PRESIDEN CA E LIDH JES N DËRKOMBËTARE TË POETËV E, SH KRIMTARËVE DH E POETËVE PEGASI ALBAN IA, PRESIDENTI, KRISTAQ F. SHABANI, SEKRETARI I PËRGJTHSHËM, AGRON SH ELE Z/ VEN DËSPRESIDEN TJA KOZETA ZAVALAN I, P ETRO D U D I , Z EVçP RESID EN T I P ËRG JITH SH ËM I LN PSH A PEGASI ALBAN IA , SEKRETARE E PËRGJITH SME E LN PSH A PEGASI KOSOVA SH EFQETE GOSALCI, SEKRETARE PER ETIKEN E LN PSH A PEGASI , TEKI KU RTI, Z/ VEN DES REKTOR I UN IVERSITETIT VITRIN A , ELON A H ASIMLLARI, KO O RD IN A TO RE P ËR VEP RIM TA RITË KU LTU RO RE U N IVERSITETI VITRIN A , SEKRETA RE E A RTIT FIGU RA TIV, 8

P IKTO RJA FLU TU RA M A Ç I, P O ETJA SH Q IP O N JA D U RO , KOORDIN ATORE PËR TALEN TET E RIN J N Ë EVROPË E LIDH JES, ALEKSANDRA SHABANI (MAJLINDA) POETE PERKTHYESE , ZEV/ SEKRETARE E PERGJITH SH ME E ELN PSH A PEGASI ALBAN IA, PËLLUMB GORICA , SEKRETAR PER TALENTET E RINJ TE LNPSHA PEGASI AN XH ELA PEZA, SEKRETARE E LIDH JES SE KRIJUESVE P EG A SI P ËR D EG ËN E TIRA N ËS, P ERIKLI SH U LI, KRYEKORDIN ATOR I LN PSH A PEGASI DH E PRON ARI POET I VRITE LOTIN , XH ELAL LUCA , KOORDIN ATOR I LN PSH A PEGASI PËR TIRAN ËN , H YQMET H ASKO KOORDIN ATOR I LN P SH A P EG A SI P ËR TIRA N ËN , A G ETIN A M A RTIN I, KRYESEKRETA RE E P RESID EN C ES SE KO N G RESIT NDËRKOMBËTAR , ËNGJËLL SHAMETI, PËRFAQËSUES I DEGËS SË LN PSH A PEGASI FIER, ROLAN D LUSH I, BOTUES I REVISTËS OBLEISK , ELEFTERIA KALLOJERI, ZçKRYETARE E LN PSH A PEGASI ALBAN IA PËR

Nr.80

PEGASI, Prill 2012

GJIROKASTRËN , VASIL ZËRA , POET , BARD , N / KRYETAR I DEGËS SË LN PSH A PEGASI ALBAN IA PË GJIRO KASTRËN , ALKETA MAKSUTI ,POETE, SH KRIMTARE TIRAN Ë, KLODIAN A KULLOLLI, POETE, LUSH N JË, REZARTA PODE, SEKRETARE PER PSIKO- ANALITIKËN LETRARE, SHKODËR. *POETËT E MBËRRITUR N GA VEN DET PJESËMARRËSE : ITALI, TURQI, GREQI, KROACI, SUEDI, IRAN , BELGJIKË, MALI I ZI, KOSOVË, SHQIPËRI E TJERE SI DHE NGA KRIJUESIT SHQIPTARË ME BANIM NË: ITALI , FRANCË, BELGJIKË, ZVICËR, ITALI, GREQI, SUEDI, FINLANDË E TJERË. PROGRAMI *FJA LA E M IKP RITJES: M ir ë se er d h ët n ë KO N G RESIN N DËRKOMBËTAR MUZA POETIKE PEGASI- VITRIN A -2012" ME OBJEKT: UN IVERSIALITETI I VLERAVE N E LETERSI DH E N Ë ARTIN BASH KËKOH OR (SH QIP, AN GLISH T, ITALISH T) PRESIDENTI I LIDHJES *FJALA PËRSH ËN DETËSE E ZçREKTORIT TË UN IVERSITETIT VITRINA DR. TEKI KURTI

GAZETËS PLUS GAZETA E ATHINËS ZONJA IRA LONDO. *GJATË PRITJES SH FAQ JE N Ë MO N ITOR : PJESMARRËSIT E KON GRESIT N DËRKOMBËTAR , FOTO, CURRICULUM VITAE , KREATURA E TYRE... * SH FAQJE E FILMIT: SMPOZIUMI IV N DËRKOMBËTAR MUZA POETIKE PEGASI 2012 N Ë UN IVERSITETIN VITRIN A DH E VEPRIMTARI TE TJERA TË LN PSH A PEGASI ALBAN IA. .N JO H JE, A U TO GRA FE, LID H ËSI, SH KEM BIM VEP RA SH TË NDERSELLTA. AN TOLOGJIA KORSI E H APUR 2, RIN JOH JE ME PROGRAMIN E (VEÇANTË ) KONGRESIT .MERR PJESË GRUPI POLIFON IK PEGASI ALBAN IA PRITJA ORGANIZOHET TE RRUGA DOM BOSKO, AFËR TV VIZION PLUSIT TELEFONI PËR KOMUNIKIM PERKLI SHULI 0696105232

P ËRSH ËN D ETJE N G A P ËRFA Q ËSU ESIT E O RG A N IZ M A VE PRESIDEN CA E LIDH JES N DËRKO M BËTA RE TË PO ETËVE , LETRARE PREZEN TE DH E N GA KRIJU ESIT SH Q IPTARË N Ë SH KRIMTARËVE DH E ARTISTËVE PEGASI ALBAN IA VENDET E TJERA TË EVROPËS SI DHE NGA KRYEREDAKTORJA E TIRANË, 12.04.2012

PROGRAMI I VEÇANTË DREJTUES E SEANCASH TË KONGRESIT POETJA KOZETA ZAVALANI DR. TEKI KURTI Z/VENDËSREKTOR I UNIVERSITETIT VITRINA SHQIPONJA DURO, POETE, GAZETARE, BELGJIKË Despina Kontaxis, poete, Kavalla Greqi Data 20 prill 2011, DITË E PREMTE ora 10.15.14.30 9-10.15 Programi kryesor hapja , përshëndetjet, referenca 1.Kumt special Personalitetet e mëdha të letërsisë botërore dhe Universi Letersia moderne dhe universialiteti i vlerave Teresinka Pereira , Presidente e I.w.A *Përshëndetje e Lëvizjes Poetike 100000 POETË PËR NDRYSHIM Michael Rothenberg, Californi 2. Letërsia turke, proza poetike turke bashkëkohore dhe roli qe luan në univers Asst. Prof. Dr. Tülay AKKAYUN Muðla University, Faculty of Arts and Sciences, Applied Foreign Languages Department Kötekli MUÐLA *Përshëndetje e Lidhjes e Shkrimtarëve të Perusë, MANUEL LASO, POET , ESEIST 3. Guximi i konkurrimit universal te vlerave ne fushën e pikturës dhe të skulpturës I shprehur gjatë ekzistencës Flutura Maçi, piktore, poete Sekretare për Artin e LNPSHA PEGASI 4. Hellenistic Poetry Poezia helene moderne Despina Kontaxis, poete, Kavalla Greqi 5. Letërsia e sotme iraniane dhe letërsia moderne e emigrimit Azita Ghahreman, IRAN is an Iranian poet Përshëndetje nga poeti Indian Kuldeep Srivastava 6. Letërsia moderne kroate, e parë në kendvështrimin e universialitetit kontributi dhe përfaqësuesit e saj virtuozë Keativiteti si shpërblim për mungesën os (mosparaqitjen) të vlerave universale CREATIVITY AS COMPENSATION FOR THE ABSENCE OF UNIVERSAL VALUES

i ci l i ësht e i ndër l i dhur me Pr ogr ami n Kr yesor

9. Letërsia bashkëkohore shqipe e Kosovës dhe PROF. ITALIANE universaliteti Azita Ghahreman, IRAN is an Iranian poet nga Prend Buzhalla , poet, studiues , shkrimtar, Asst. Prof. Dr. Tülay AKKAYUN Kosovë.. Antologjia poetike Korsi e hapur 2 Autorë të 10.ANTOLOGJIA POETIKE KORSI E HAPUR Pegasit dhe të tjerë nga vendi dhe BOTA, 2 pjesëmarrës në Kongres. Çmimet e Konkursit në kuadrin e Kongresit Nga arkivoli i madh lindi Dielli, qafoi Fjalën... Ndërkombëtar Globi doli nga Mermeri ... Dhenia ceremoniale e titujve ARTISTE E Në korsi filloi startimi ... Drande XHAJI, MERITA SHQUAR E LNPSHA PEGASI ALBANIA SMAJA , SHKODER aktoreve të talentuara shkodran e Merita Smaja dhe Drande Xhaj Antologia poetica La Corsia Aperta 2 Dal grande feretro è nato Il sole ha abbracciato 18.00 20.30 Seanca e pasdites 20 prill 2012 la Parola... DREJTUES I SEANCES AGRON SHELE, Il Globo è uscito dal Marmo... Nella corsia ha SEKRETAR I PËRGJITHSHËM I LNPSHA cominciato l inizio... PEGASI ALBANIA ANTHOLOGY OF POETRY OPEN LANE 2 From an enormous coffin the Sun was born , embraced the Ëord... The globe surfaced from the Marble ... On the lane the launch began... 11. Gjuha, mjeti universal i ndërkëmbimit të vlerave Mg. Klodiana Kullolli, poete, ALBANIA 12. Letërsia gjeneratore dhe impulsive, larmia tematike, tharmi, dritëzimi, analitika, këndvështrimi jetësor, fluturimi dy kahësh dh dy krahësh në qiejt e letërsisë moderne Vasiliki Ergazaki Disa mendime kritike për përfaqësuesit bashkohorë të letërsisë shqiptare fokusuar libri Pulsi i Dhimbjes

13. Plus gazeta e Athinës , një gazetë përfaqësuese tipike mediative e mentaliteti dhe civilizimit Ira Londo , Kryeredaktore e gazetës Athinë 14. Hapësira universale krijuesve shqiptare nëpërmjet pasqyrimit antologjik në Belgjike, synime Francis Chenot poet , lexon kumtin Vasil Capeqi, BELGJIKË 7. LETËRSIA DHE ARTI MODERN SHQIPTAR 15. Revista letrare OBELISK në hapësirën Lana Derkaè, poet, CROATIA universale *Përshëndetje kongresit nga DEW BRAVAJ, INDI Roland Lushi , botues , Tirane, Albania 8 Letërsia italiane dhe Universi 15.00 - 17.00 Drekim festiv Prof. italiane , poete Miting i madh poetik Poeti dhe Universi KRISTAQ F. SHABANI

Davor alat , poet, KROACI PAVLE GORANOVIQ (PAVLE GORANOVIÆ) MAL I ZI 1. Kumt « Krijimtaria në Letërsi dhe Art, universi i saj në Mal të Zi « PAVLE GORANOVIQ (PAVLE GORANOVIÆ) MAL I ZI 2. Instituti Letrar i Ankarasë dhe roli qe luan për universializmin e vlerave TOZAN ALKAN , ILA Turqi 3. Kalimkohe dhe poezi, një nga fushat e tepëruara e të shkuara të vlerave universale Poeti dhe Universi Pastime and poetry one of the last remaining domains of universal values Davor alat , poet, KROACI 4, Mendimi kritik maltez Transmetimi i vlerave universale nëpërmjet poetikës magjike nga Patrick Sammut, poet, studiues , Maltë Transmission of Universal Values through Poetic Magic LETËRSIA MODERNE E BELGJIKËS 5. « Aspekte lirike ne poezine sureale te Paul Van Ostaijen » « Aspecten van het Belgische lyrisme dankzij het Surealisme van Paul van Ostaijen » Shqiponja Duro (Leuven-BELGIUM) nga Shqiponja Duro, poete Belgjikë LETËRSIA MODERNE SHQIPTARE 9

PEGASI, Prill 2012

Nr.80

PROGRAMI I VEÇANTË

i ci l i ësht e i ndër l i dhur me Pr ogr ami n Kr yesor

6. Darka e gabuar e shkrimtarit ISMAIL KADARE Nisja nga Tirana 08.00 Tiranë Shkodër- Lezhë- Tiranë KUMT Qiellzanat trillane nga Petraq Kote, Proza poetike magnetizim shpirtëror në botën ALBANIA shkrimore Nisje për në Shkodër nga Tirana ora 8.00 7. MLADEN LOMPAR Mal i Zi Soditje të panoramës natyrore Tiranë Shkodër Një prezantim i poezisë malazeze me përfaqësuesit njohja me vendet, insfrastrukturën e saj tipikë të sotëm dhe konkurrimi i saj i vlerave Mbërritja në Shkodër dhe fillimi i veprimtarisë ora 10.30 PREZANTIM ANTOLOGJIK Teatri Migjeni Letërsia, impulsuesja dhe dinamika jetësore Senca e Antologjive poetike Ekspoze e librit të krijuesve shkodranë *ANTOLOGJIA KORSI E HAPUR 1,2 Përshëndetje nga poetja italiane, poetja turke, poetja * Antologji NË FLAKËN E KRIJIMIT 1,2,3 greke Dhespina Kontaxis, poetja iraniane suedeze Athinë Panajota Zaloni Greqi Anzita, poeti dhe gazetari kroat, poeti malazez Petre * PIKTUROJ NË DET TË BARDHË antologji Goranovic poetike në shqip e poetes Panajota Zalloni Fragmente nga përshëndetja e Michael Rothenberg * Krijuesit bashkohorë grekë antologji në shqip Canada Dino Cubatis 2. Universiteti Luigj Gurakuqi Shkodër * Antologji Kaito Antologjia, Kiato 2009" Në mediatekën e Universitetit Luigj Gurakuqi Përshpirtje për Panajaot Kalahanin Vasiliki Shkodër Kalahani Përshëndet pjesëmarrësit e KONGRESIT * Antologji e Mongolisë Hadaa Sendoo NËRKOMBËTAR PEGASI VITRINA 2012 Domenico Defelice: Fletë nga Poezia Kalabreze e Rektori i Universitetit shekullit të XX sipas preferencës së Angelo Manitës Kumt i Profesores dhe poetes italiane Itali 3. Biblioteka Shkodër *Antologji e Malit të Zi Profil Dino Koubatis, Greqi Kumtim Magjia e *Antologji e Belgjikës përkthimit *Antologji e ISH RJ të Maqedonisë INNOVATION AND THE MAGIC OF Darkimi TRANSLATING E shtunë 21.04. 2012 DIA E UNIVERSIALIZMIT NGA Dritan Kardhashi përkthyes, Aleksandra TË VLERAVE Shabani, përkthyese, poete DREJTUES SEANCE REZARTA PODE, A critical thought over a translated literary ëork in psikologe , poete albanian language. TOZAN ALKAN , poet ILA Turqi The progressive mission of a Work- document MLADEN LOMPAR POET, STUDIUES designed With epos (Speech) JOZEFINA TRABOINI, POETE Held in May 16, 2004 in the auditorium of the SHKODËR- LEZHË University E.Çabej Gjirokastër, discussing the Seanca e pasdites Ditë e shtunë, 21 prill 2012 0ra 19.00 DREJTON SEANCEN PROF. DR. MARIO KEDHI, D REJTO N SEA N C EN LEO N A RD VLA SH A J REKTORI I UN IVERSITETIT VITRIN A DREJTOR I VEPRIMTARIVE KULTURORE TE VASILIKI ERGAZAKI , POETE, GREQI UNIVERSITETIT VITRINA 1. The Logos Sounds: Poetry Gives Birth to Infinity MIRADIJE RAMIQI, PIKTORE, POETE,KOSOVË Trungjet e Tingujve: Poezia jep Lindje ( Prejardhje) drejt Pafundesise ( Paanesise) Homazh tek Beslidhja e Lezhës , fiksime çastesh Vassiliki Ergazaki, ATHENS , GREECE Një historik i shkurtër (Ciceroni) 2. Poeti Francis Chenot p rofil d he bashkëkohesi Pallati i Kulturës u niversale Pritje d h e p ërsh ën d etje e p ërfaqësisë v en d ore VA SIL C A P EQ I , STU D IU ES,P ËRKTH YES, Kryetari i Bashkisë Lezhë Panair eksp oze i librit të au torëve lezhianë d he BELGJIKË 5. nga Rezarta Pod e Ped agoge e Psikologjisë në d ëgjim i i ku m tit Larm iteti i kreatu rës lezh iane Universitetin KRISTAL TIRAN Ë letërsi art Përshëndetje nga poetja italiane , poeti Tozan Rrëfim për vetveten (poetët) Poeti Tozan Alcan Alcan, poetja greke Vasiliki Ergazaki, poetja (Instituti Letrar i Ankarasë) Kozeta Zavalani Albania, poetja Albana Zhuta 6. Profile d he p rezantim e të librave m e karakter Strugë Maqedoni, Shefqete Gosalci Kosovë dhe universal poetja kroate Lana Profil Kristaq F. Shabani 1. H ajku d h e Un iv ersi Ram Krish n a , p oet, «SELI N Ë QIEJT A SEAT IN H EAVEN S studiues, përkthyes INDI «HUMILITED VIRTUE» «LAVIRTU SPEZZATA 2. Sa e kënd shme e hid hur të jesh femër mend im ,»Il polso del dolore» poesia Gëzimi i vjeshtës kritik m bi vep rat eshkrim tares Mim oza Ahm eti , Autun Joy Aleksan d ra Sh aban i (Majlin d a) Z/ Sekretare e Article read in Alban Congres Përgjithshm e e LN PSH A PEGASI ALBAN IA Critical Article by Ind ian p oet K.K.Srivastava, on 3. KUMT NDERI I KONGRESIT Kristaq F. Shabani sbook H u m iliated Virtye LETËRSIA MODERNE SUEDEZE « P ËRKTH IM I I SH P IRTIT N Ë N O C IO N E A short com ent by N ad ia Cella Pop * Efthim ios VIZUALE TOMAS TRAN STRÖMER, FITUES I Hatziionanou ëriter Ed itor of ATTICA LETTERS GREECE ÇMIMIT N OBEL N E VITIN 2011 » QERIM RAQI, POET , SUEDI Brid ge in m akin g A Bi an nu al Collection of 15.00 Drekim në Lezhë International Poems And Literary Appraisals.

Lezhë data 21.04 ora 14.00

18.00 Kthimi nëTiranë

DIN O Ku batis Du ke u d hëtu ar në Shqip ëri Panagiota Zalloni 1,2,3 With the flame of creation

work of the well known Greek writer Dino Kubatis. Iliana jeta jonë përfundon tek tanket Dino Kubatis anglisht Dritan Kardhashi Kumtim (shqip anglisht) * Prezenca e pigmentit poetik në veprimtarinë krijuese të shkrimtarit dhe poetit Dino Cubatis, vlera e universalizmit letrar Duke udhëtuar në Shqipëri dhe romanit Iliriana jeta jonë mbaron te tanket 4.Në kalanë e Rozafës, legjenda e Rozafës interpretim nga aktoret e Teatrit Migjeni Shkodër, vizitë në Kala, Pozime impresionante në Kalanë e Rozafës . Recitim i poezisë : Duke pritur RINGJALLJEN KUMTET QE DO TË MBAHEN NË TEATRIN MIGJENI , UNIVERSITET DHE BIBLIOTEKEN E QYTETIT TE SHKODRES LETËRSIA MODERNE E KRIJUESVE NË ISH RJ TË MAQEDONISË 1. * LIRIZMI NË LETËRSINË SHQIPE TË KRIJUESVE NË ISH RJ TË MAQEDONISË; PROF. DR NEHAS SOPAJ, UNIVERSITETI I SHKUPIT 2. Arti i komunikimit, etika e sjelljes, humanizmi i krijuesit universal Jozefina Traboini, Sekretare per Etiken e LNPSHA PEGASI ALBANIA 3.. Letërsia moderne italiane Arjan Kallco, pedagog, studiues, përkthyes , universiteti Fan Noli Korçë 4. Letërsia moderne e Afrikës së Jugut Dhespina Kontaxis, poete, Kavallë, Greqi 5. Krijimtaria e krijueseve femra dhe universialiteti Kozeta Zavalani, poete , Z/vendëspresidente e LNPSHA PEGASI ALBANIA Nisja nga Shkodra 13.00 dhe mbërritje në Lezhë 14.00 Me flakën e krijim it VASILIKI ERGAZAKI Tem p u j të vegjël në d allgë Dim itri Kakalid hi Shkend ijëzat Åíáýóìáôá Leta Kucohera Koha e përjetshme (Eternal tim e, Il tem p o eterno. Jota Fotiad h u - Balafu ti Me zogjtë e bard h ë të qiellit , , With the ëhite bird s of the sky , Con gli u ccelli bianchi d el cielo VASILIKI KALAH AN I Më d jeg Erosi i Qiellit ( The love of the Sky bu rns m e , QERIM RAQI THE ORPHEN S S BROKEN LYRE MIRADIJE RAMIQI TH E RETURN TH E BROCEN SILEN CE Rezarta Pod e Çu d itja e p ikës ( The rain d rop w ond ers, L incanto d ella goccia) Petro Dudi Constelation Mu rat Mem allaj Eseniane Perand oria e shp irtit Jozefina Traboini H asije Selish ta Il FUOCO MITICO Saggezza m istica Il sibilo d i cap elo Sh e fq e t e G o s a lci BO ILIN G O F D EP TH S BOLLIMEN TO DI PROFON DITA Riza Lahi H AN IVBAL AN TE PORTAS MIGUEL Oscar Men assa Aforism os y d ecires 1958- 2008 POMEZIA N OTIZIE Lid hja UN ION E Antonio Bellu sci Dom enico Defelice RESURRECTIO ( Viagggio nel dolore) Florentin Sm and arache EN CYCLOPETRIA NADIA CELLA POP SH IPWRECKS DELAYED TH E LORDSH UP OF THE WORD

Nr.80

PEGASI, Prill 2012 E DIEL 22.04.2012 DITA E PLEJADËS

Nisja per ne Krujë nga Tirana ora 08.00KRUJË 8.30 VIZITË N Ë MUZEUMIN GJERGJ KASTRIOTI SKËNDERBEU DHE NË KALANË E KRUJËS N JË N KA FE P O ETIKE N Ë KRU JË M E KRUTANËT DHE KRIJUESIT KRUTANË .. Gjergj Kastriot Skend erbeu , H eroi Kom betar i Shqip ërisë N jë kafe p oetike te BAR AMERIKA 10.00 Te Salla e Konferencave te BAR AMERIKA DREJTON SEANCEN RAM KRISHNA , POET, PËRKTHYES INDI Kumte 1. LETËRSIA E SO TM E A M ERIKA N E , PERFAQËSUESIT E SAJ paraqet kumtin Anila Mihali, poete , Permet 2. Kumt: Koncepti im per poezinë lirike Teresinka Pereira PRESIDENTE E I.Ë.A SHBA KUMTE SPECIAL I KONGRESIT 3.* Letërsia paradoksale, këndvështrim i ri dhe në aspektin lirik n g a P r o f. D r . Flo r en t in Sm a r a n d a ch e Universiteti MEKSIKO, SHBA. 4. LIRIKA RUSE KONTEPORANE Gru aja, të cilën d ashu roj Ad olf Shvjed çikov p rezantim i i librit Gru aja , të cilën d ashu roj Duro Shehu, kritik, Gjirokastër, Albania N JË KU N DRIM PO ETIK TË LIQ EN IT TË KUKËSIT

Ku kës , Gjirokastër, Pozaet Qose Gram sh..., historinë e Kom bit Xhelal Luca , Dibër *Interpretime nga krijimtaria poetike per Haxhi Zeken dhe per figura te tjera patriotike te Pejes. Aktorë, nxënës të shkollave të mesme të Pejes DITA E PLEJADES PEJË *Hapja e Ekspozitave DREJTON SEANCEN E KONGRESIT PROF. *EKSP O Z ITË P IKTU RO RE VETIA KE E DR. ZYMER NEZIRI PIKTORES FLUTURA MAÇI DHE PUNIME TË PIKTORËVE TË PEJES Në një ambient festiv ( kinoteatër) është shkruar *EKSPOZE ARTI I PUN IMIT TRADITOR me shkronja të florizuara STUDIO MAÇI N GA ARTISTJA H AJRIE Përp jekjad a e m ad he.... 100 vite Pavarësi MAÇI Me p u shkë d he p enë p ër MËMËDH EN Ë *SFILIM ME VESHJE TË TRADITËS PUNUAR Ti, SH QIPËRI , m ë ep nd er , m ë ep em rin NGA MJESHTRJA HAJRIE MAÇI. Shqip ëtar... *Ku m t Çd o libër ka fatin e vet Naim Frashëri LN PSH A PEGASI ALBAN IA *N jë d h u rim p ër Bibliotekën e rreth it n ga *Në mjedis janë ekspozuar portrete të figurave autorët pegasianë të m ëd ha të Kom bit, që kanë kontribu ar p ër *Ekspoze e krijimtarisë të krijuesve pejane P a v a r ë sin ë e Sh q ip ër is ë d h e p o r t r e t e t ë p atriotëve të m ëd henj të Pejes ku organizohet Analitikë e vep rës kriju ese të p oetit Azem veprimtaria (Peje ) Shkreli , stili, figu racioni në vep ër, tem atika, *Ekzekutimi i Himnit Kombëtar larmishmëria, psikoanalitikë, të rejat përsjellëse 100 vjet Pavarësi kom bëtare p ërp jekjet p ër nga korpusi i krijimeve, kontributi në letërsine liri d he p avarësi e çlirim shoqëror të rrethi të p ejane d he në letërsinë shqip tare PEJES , evid entim i i kontribu tit Kumtim, interpretatim Shfaqja e një filmi me diapozitiv * Pr eza n tim i sh k u r tër i libr it të VIKTO R *FJALA H YRËSE DH E CEREM O N IALE E GASHIT VEPRIMTARISË n g a P r o f. D r Z y m er N ez ir i , In st it u t i Kryetari i KOMUNES së Pejes Albanologjik i Prishtinës

*Referencë: Pas 100 vitesh a janë p lotësu ar VIJIM UDHËTIMI NËPËR AUTOSTRADËN E ëndrrat e Rilindsave të mëdhenj dhe patriotëve KOMBIT kolonjarë p ër ta p arë Shqip ërinë,Pejen Zonjë? KUKËS PRIZREN *Shfaqja e një pjese me një akt me fokus patriotët MBËRRITJA NË PEJË ORA 13.30 e mëdhenj shqiptarë (trupa artistike e teatrit dhe dramës, apo grupe teatrore në qytetit te Pejes ) Në miniseancat e Kongresit paraqitja e kumteve të shkurtër ilustrues në monitor : RILINDASI I PEJES HAXHI ZEKA krijm taria d he u niversialiteti në letërsi d he në artin bashkëkohor *Ekspoze fotografike nga jeta e tij Pogradec poeti Bujar Balliu, Arjan Kallco Korçë, *Ekspoze e kontributit shkrimor Lida Laze Elbasan, Lulzim Logu Bajram Curri , *Referencë: H axhi Zeka një figu rë e m ad he Mirditë , Shkodër, Lezhë, Krujë, Lulzim Hajdari poliedrike shumëplanshe, me rol të veçantë në

*Dhënia e titullit NDERI I LNPSHA PEGASI ALBANIA Etnografit VIKTOR GASHI *VIZITË DH E ZH VILLIM CEREMON IE N Ë OBJEKTIN MUZEAL NË MBRËMJE NË KINOTEATRIN E QYTETIT *MAN IFESTIM PO ETIK I PO ETËVE DH E ARTISTËVE PEGASIANË DHE PEJANE *KON CERT I AN SAMBLIT FOLKLORIK TË P EJES M E O BJEKT 100 VJETO RIN E PAVARËSISË SË SHQIPTARISË

Data 23.04.2012 DITË E HËN Ë DITA E VËLLAZËRIMIT UNIVERSAL DREJTOJNË SEANCAT E KONGRESIT PROF. ASSOC BEGZAD BALLIU H ASIJE SELISH TA , SH EFQETE GOSALCI, PROF. ISAK SHEME Përshënd etje nga p oeti tu rk TOZAN ALCAN , poeti kroat D avor alat , poet, KROACI Poetja greke Vasiliki Ergazaki, poeti indian Ram Krishna,poetja Shqiponja Duro Belgjikë, poetja Liridona Sehishtaj, Poetja Albana Zhuta, Strugë, Ped agogu Arjan Kallco Universiteti Fan N oli Korçë, p oetja iraniane Anzita, AgetinaMartini Itali, Azita Ghahreman, Silvana Berki Finlandë, Valentina Broja Sahin Francë 1. U n iv er sa lit e t i i lir iz m it La sg u s h ia n e Letërsinë Shqip e nga Agron Shele ËPS (Belgjike) 2. Le t ë r s ia t u r k e , p r o z a p o et ik e t u r k e bashkëkohore d he roli qe lu an në u nivers A s s t. Pro f . D r. Tü l ay A KKA YU N M u ðla U n iv er sity , Fa cu lty of A r ts a n d Scien ces, A p p lied Fo r eig n La n g u a g es D ep a r t m en t

Kötekli MUÐLA 3. H ap ësira , d iversiteti d he u niversi p oeti Aleksandra Shabani (Majlinda) 4. . LETËRSIA MODERN E IN DIAN E nga RAM KRISHNA , POET, PËRKTHYES , INDI 5. Ibrahim Kodra , ky piktor i madh Miradije Ramiqi, piktore, poet Kosovë 6. Poezi a m od erne greke Hellenistic Poetry Despina Kontaxis, poete, Kavalla Greqi 7. Keativiteti si shp ërblim p ër m u ngesën os (m osp araqitjen) të vlerave u niversale 8. CREATIVITY AS COMPEN SATION FOR TH E ABSEN CE OF UN IVERSAL VALUES Lana Derkaè, poet, CROATIA 9. Letërsia e sotm e iran ian e d h e letërsia m od erne e em igrim it Azita Ghahreman, IRAN is an Iranian poet 10. LETËRSIA ARBËRESHE Mes im azheve d he m irazheve ne p oezinë lirike të Bu zëd help rit

nga ALISA VELAJ pedagoge në Universitetin Alekd and ër Moisiu Du rres 11 Letërsia shqipe në Mal të Zi: N jë veshul në pjergullën e poezisë shqiptare Anton Gojçaj dhe Liridona Senishtaj Mal i Zi 12. ITALI .« PO MEZIA NO TIZIE » Isola del Cielo Tito Cauchi Ed U, M.E, 2005 Giovanna Maria Muzzu (M arrë n g a re v i s ta l e trare « PO M EZIA NOTIZIE » Nr. Prill 2006) Përktheu nga italishtja Aleksandra Shabani « N jë m ënyrë nd ryshe p ër të bërë p oezi : Deti im Prof. Flavia Lepre Itali Ënd rra e të sap olind u rve Nga Paficio Topa ITALY « POMEZIA N OTIZIE » Isola d el Cielo Ed U, M.E, 2005 2.Tito Cauchi Giovanna Maria Muzzu 11

PEGASI, Prill 2012

Nr.80

A different ëay to create poetry Deti im By Prof. Poetëve Bashkëkohorë (W.P.S) Flavia Lepre Ital A G RO N SH ELE, SEKRETA R I Dream of the N eëborns by Paficio Topa PËRGJITHSHËM IWA, W,PS Lexon ku m tin Majlind a Ram a Z/ Presid ente 13. Kriju esit sh qip tarë teë Tetovës d h e n je eLid hjes së Kriju esve PEGASI ALBAN IA p ërshkrim u nivers i Artit * For ca e Psik oa n a litik w s n w n jw v ep w r nga Rami Kamberi, studiues , poet Fyrom letrare Rezarta Pode, Albania Minisenca të Kongresit: Krijim taria e kriju esve të Prishtinës,Gjilanit, 1. PEGASIADA 1 NJË LIBËR SHUMPLANSH Sharrit, Therand ës, Klinës, Vitisë, Pejës PASQYRUES N ga sh krim atrët d h e p oetët N ebi Bu n jaku , N jë libër i veçantë m e një kom p ozim shu m ë Lind itë Ram u shi, Sherife ThçI, nexhat Rexha, dinamik, të gjallshëm, gjithëpërfshirës, tonativ, Ylberza Gllogjani, Sarë Gjergji e tjerë selektiv, eksp ozu es, gjinishp alosës, ilu stru es, kumtues, referues, informues, intervistues dhe, midis të tjerash, edhe shumëgjuhëfolës... MAJLINDA RAMA, ALBANIA Kumte rezervë: M U Z IKA FJA LA P O ETIKE H IM N I Lyrical typ ology of Fred erik Rreshp ja s p oetry PAVDEKSH ËM PËR JETËN Tip o lo g jia lir ik e e p o ez is ë së Fr e d e r ik Nga Xhelal Angoni, Jorgo Roze, kompozitor Rresh p jes Dr. Gjov alin Kola (BRUSSELS- (Pas p ërfu nd im it të ku m tim it) z. Jorgo Roze BELGIUM) interpreton me klarinetë pjesën *RRU G ËTIM P RO FIL P EG A SI IN TERN A C IO N A L (TË FO KU SU A R PERSONALITETE TË LETËRSISË SHQIPTARE DHE BOTËRORE NË NJË HAPËSIRË KOHE DYVJEÇARE Referencë e ilustruar Kr ista q F. Sh a b a n i Pr esid en t i Lid h jes së Kr iju esv e PEGASI ALBAN IA, LN PSH A PEGASI ALBAN IA, An ëtar i Lid h jes së Shkrim tarëve d he Artistëve N d ërkom bëtarë I.W.A (OH AJO SH BA) An ëtar i Lid h jes së

LETËRSIA BASHKËKOHORE RUMUNE 1. « POEZIA LIRIKE RUMUN E E PARË N Ë KËN DVËSH TRIMIN E N JË KRIJUESI DH E STU D IU ESI »N A D IA C ELLA POP (KA N D ID A TE P ER Ç M IM IN N O BEL RUMANI) * Krijim taria letrare d h e artistike (p iktu re, sku lp tu re, trad ite) e kriju esve të stru ges . d he u niversialiteti i vlerave , Albana Zhuta, poete, studiuese, Struge LIRIZMI N E LETERSIN Ë D ASHURORE RAMI KAMBERI POET, KRITIK FYROM LIRIKA MODERN E GJERMAN E Sevem e Fetiqi, GJERMANI

* PROFILE Mod eli i p asqyrim it të bashkëkohësisë d he i Lirizm i, shfaqje, d u ku ri ap o p ërshkru ese në u niversialitetit të vlerave letrare në vep rat e gjininë e d ram ës? Led iana Stillo Paja (USA) . shkru ara * Mend im i kritik i lirizm it m od ern letrar, ku N ë foku s Prezan tim i i vep rave Biografia duhet të mbeshtetet, përvoja, risi dhe dinamikë sh k r im or e, Vep r a t, M en d im e k r itik e d h e trajtese nga Prend Bu zhalla , kritik Kosovë. vlerësim, Mozaik, Anketim... Kom binim i i letërsisë lirike m e ilu strim in d he artin DRAMATIK DH E FIGURATIV N GA MERITA SMAJA, DRAN E XH AJ SH KODER, N ëse n e i ja p im fu n d të ek z istojm ë, b ota ALBANIA intelektuale do të vdesë, do të ketë vetëm shumë * Krizan tem ë, lu le bard h ë e vjesh tës, h ajk mumje, botë me trup, por jo me shpirt. paradoksal burimor nga një gjuhë gjeniale... Sa Kjo është rëndësia e qenies sonë.

Fjalim ( Ligjërate ) nga K.K.Srivastava N ga IN DIA Më të nd eruarit Poetë, Shkrim tarë, Artistë, Filozofë, Mendimtarë, Bashkëudhëtarë nga e gjithë mbarë bota: S jam i sigurt, nëse kompetenca ime suporton nd erin të d hu ru ar m bi m u a nga Pegasi Albania, në afatin e të kërkuarit mua për të d ër gu ar n jë m esazh p ër in au gu r im in e kongresit të parë të Pegasi Albania. Por nd eri është duke ard hur zotësisë sime, unë përkul trupin për të përshendetur në të gjithë përuljen time dhe e pranoj atë. Marrëdhenia ime me Pegasi Albania ka nisur qysh në 2008. Pegasi Albania s është vetëm thjeshtë një koleksion i disa poetëve, shkrimtarëve, apo artistëve nga pjesë të ndryshme të botës, është një lëvizje, një hap përpara në drejtim të bashkim it në m barë botën, d u ke thyer kufijtë, të cilat janë artificialë dhe të bërë nga njeriu d he d uke futur apo shpallur m barë humanizmin brenda një arene të prosperitetit intelektual. Të n d er u a r stu d iu es, bu r r a d h e gr a të letrave, bashkudhëtarë, ne të gjithë jemi vënë mirë në dijeni të dobësisë sonë të qenësishme , ne s kem i fu qinë e vd ekshm e të shënd etit dhe pushtetin, por ne kemi fuqinë e madhe të bojës së shkrim it, e cila është e pashoqe. Nëpërmjet bojës së shkrimit që ne spërkasim n ë m o m en t et t o n a t ë v et m isë, n e shpërnd ajm ë trashëgim inë tonë kolektive, civilizim in tonë kolektiv, testam entin tonë kolektiv. N jë poem ë nga X , Y ose Z s është vetëm p oem a e tij ap o e saj. Ajo i p ërket botës. N jë p jesë të shkru ajtu ri nga çd okush s është një pjesë e të shkruajturi për

e njohim gju hën ... nga Kristaq F. Shabani.

m ash ku llin ap o p ër fem rën , ajo kred h identitetin e vet të Zotit. Secila dhe çdo fjalë, që ne shkruajm ë të gjejm ë njëkohësisht të shkru ar m e d orë m bi m u re të qiellit, d uke rezervuar një shtrat për ne shkrimtarët. Me mirëdashësi lejomëni mua të them dhe, ta them këtë prerazi, ne shkrim tarët s jem i sp ektatorë të p azotë, ne jem i kriju es, ne krijojmë, nëna i jep lindje drejt femijës, dhe ajo s është një nënë e pazonja , ajo krijon, ajo sh ton d rejt p rocesit të vep rim eve të Universit. Kështu jem i ne, ne krijojm ë, ne lejojm ë që Un iv er si të q ën d r ojë d h e të qënd rojë i arrirë . Im agjino sikur nëna t i japin fund lindje fëmijëve, çfarë do të mund te nd od hte?! Bota d o të vd esë shpejt, s d o të kishte jetë në Univers. Kështu është rasti me ne shkrim tarët. N ëse ne i jap im fu nd të ekzistuarit, bota intelektuale do të vdesë, do të ketë vetëm shumë mumje, botë me trup, por jo me shpirt. Kjo është rëndësia e qenies sonë. Dhe në fund, unë do të më kujtohet dhe të v en d o s v ler ësim in t im t ë t h ellë p ër p ërp jekjet e sin qerta të p ërcjella n ga e n d er u ar a Ter esin ka Per eir a, Kr istaq F. Shabani, Agron Shele dhe të tjerë të të njëjtit lloj. Por pa përpjekjet e tyre, bota letrare do të m u nd të kishte qenë tepër e vogël. Unë përgëzoj ata dhe stafin e tyre për përpjekjet e zellit të tyre drejt duke gjallëruar një botë, të cilën Edith Sitëell, poeti përshkruan: Mid is ( n d ër, p rej ) gërm ad h ave p or s është u në por bota e vjetër është sëmurë dhe së shpejti

d uhet të vd esë . Le ta shp etojm ë këtë bote. Le të m arrim v en d im k ët u , in d iv id u a lish t d h e kolektivisht. Me së fundi, Unë do të përulem ndaj Zotit, si unë kam qenë d uke bërë si m ë parë qe Çm im i N obel për Letërsi për 2012 të vijë në Shqipëri, dhe ky nder i madh të vijë drejt filozofit dhe mendimtarit të nderuar Ismail Kadare, për të cilin është i vonuar. Nëse ai m err Çm im in N obel, Çm im i N obel d o të nd erojë d he jo vetëm Ism ail Kad aren për veten e tij, si një nder përfundimtar. Unë i uroj këtij kongresi të Pegasi Albania shumë suksese! P ër sh ën d et je t ë p ër z em ër t a t ë g jit h ë pjesmarrësve. K.K.Srivastava I.W.A INDIA

Nr.80

PEGASI, Prill 2012

FJALA PËRSHËN DETËSE, N Ë EMËR TË PRESIDEN CËS SË LN PSHA PEGASI ALBAN IA DHE PEGASI KOSOVA The Opening Rema rks on behalf of the Presidency of the Interna tional Associa tion of Poets, Writers a nd Artists PEGASI Alba nia and PEGASI Kosova Lidhja Ndërkombëtare e Poetëve, Shkrimtarëve dhe Artistëve PEGASI ALBAN IA The International Association of Poets, Writers and Artists PEGASI ALBAN IA (IAPWA) Universiteti Vitrina Jemi të gjithë Ëngjëj...Ejani të bashkojmë krahët dhe të flu tu rojm ë së bash ku ...Flu tu rim i starton n ga qyteti çudi. We are all an gels ...Lets gath er ou r w in gs an d together to fly ... the departure begins from the city of surprises. Pegasi , sim bol i m u zës. Pegasi ,yllësi e nd ritshm e në u nivers. Pegasi , d ritëthënie në shp irt. Pegasi sim bol of a m u se. Pegasi, a bright milky way in the universe. Pegasi, a lightning expression on the soul. PRESIDEN CA E LN PSH A PEGASI ALBAN IA DH E PEGASI KOSOVA N Ë KËTO MOMEN TE FIKSIMI HISTORIK DHE NË NJË PARTNERITET ID EA L M E U N IVERSITETIN E M O D ERU A R VITRIN A N JË SH EM BELLTYRË ME FIZ IO N O M I BA SH KËKO H O RE D H E M E SYN IME MADH ORE PËRSH FAQ KON GRESIN E P A RË N D ËRKO M BËTA R TË LETËRSISË MUZA POETIKE PEGASI 2012 ME OBJEKT UN IVERSIALITETI I VLERAVE N Ë LETËRSI DH E N Ë ARTIN BASH KËKOH OR , KON GRES KY I PARË I LETËRSISË Ë QË N GA TRIUMFI I SISTEMIT PLURAL NË SHQIPËRI... The Prresid ency of the IAPWA PEGASI Albania and PEGASI KOSOVA on these historical moments and in p artnership w ith the H ost Institu tion, the Un iversity of Vitrin a, th at a m irror im age of a w estern h igh er level in stitu tion an d w ith great goals, will introduce the first International Congress of Literatu re The Poetical Mu se Pegasi 2012 w ith the top ic on Universality of valu es in Literatu re and contem p orary art. This is the first congress sin ce t h e p r ev a len ce o f p lu r a listic societ y in Albania... I nd eru ari Presid ent i Rep u blikës Së Shqip ërisë, z. Bamir Topi, I nd eru ar zoti Presid ent i Lid hjes N d ërkom bëtare te Poetëve, Shkrim tarëve d he Artistëve Pegasi A lb a n ia d h e P r e s id e n t i Ko n g r e s it t ë P a r ë N d ërkom bëtar Mu za Poetike Pegasi 2012 , zoti Kristaq F. Shabani I.W.A, W.P.S, A.O.M, Dear president of the republic of Albania, Dr. Bamir Topi Dear Mr. President of the International Association of Poets, w riters and artists Pegasi Albania and p r esid en t of t h e fir st In t er n a tion a l Con g r ess Poetical Mu se Pegasi, 2012 Mr. Kristaq Shabani, IWA WPS, AOM I n d eru ari Drejtor i Përgjith shëm i Un iversitetit VITRIN A zoti Ed m ond VLASH AJ, N DERI I LN PSH A PEGASI ALBAN IA, I NDERUARI PROF. DR. MARIO KEDHI REKTOR I UN IVERITETIT VITRINA d he Dr. TEKI KURTI, Z/ V REKTOR I UN IVERSITETIT VITRIN A Të nderuar përfaqësues së shteteve të tjera prezent në këtë event, Të nderuar Prof. Akademikë dhe studiue stë fushës së letërsisë dhe të artit , Dear Director General of Vitrina University Mr. Ed m on d Vlash aj, Th e H on or of IAPWA Pegasi Albania, Dear Chancellor Dr. Mario Kedhi and Dr. Teki Kurti Provost of Vitrina University, Dear representatives of other countries in this event, Dear Acad em ician s an d sch olars in th e field of literature and Arts,

Të nderuar emisarë dhe misionarë të fjalës , të artit , më të përligjur në zhvillimin dhe progresivitetin e Botës, ju që keni skalitu r d he arkitektu ru ar si d u het të jetë qenia njerëzore m e shëm bëlltyu rën tu aj d et nd jenjësor që jeni p rezentë sot këtu d he p ër fa q ëso n i sh t et et e o r ig jin im it , p o r q ë m e inteligjencë dhe individualitet kemi hedhur urën e m ad he të Universializm it në Letërsi, art, ku ltu rë , civilizim dhe zhvillim tërësor të produktit mendor. Të n d eru ar kriju es të rin j d h e të talen tu ar që i përkisni të ardhmes së letërsisë së mirëfilltë për të cilën kemi kaq vite që punojmë intesivisht.... Dear Em issaries and m issionaries of the m ajestic w ord , of the m ost d evelop ed art throu ghou t the centu ries of the w orld s p rogress, you w ho have shap ed and carved in an id eal fashion the hu m an being w ith you r exam p le as a sentim ental sea as you are p resen t h ere tod ay an d rep resen t th e cou ntries of origin, bu t ind eed w ith high level of in t e llig e n ce a n d in d iv id u a l s t y le s w e h a v e establish ed th e great brid ges of Un iversality in Literature, Art, culture, civilization and over all the development of intellectual product. N ë këto momente ju uroj : Mirëseerd ët në Manifestim in m bi Manifestim et, ku id eatorët e këtij eventi të rrallë , lid erët e tij të titulluar dhe të afirmuar, të çmuar nga organizma t ë s p e cia liz u a r a Bo t ë r o r e , p r o je k t u a n m e inteligjence këtë sipërmarrje gjigante, të shprehejes në thelb të një universializmi kokret , të një lidhesie r e a le d h e jo t ë ë n d ë r r u a r ... Ko n g r e s in e sh krim tarëve, p oetëve , artistëve m e fizion om i reale, d u ke p arë m e syrin e N ënës në të katër p ikat e horizintit të bu ku r , d u ke shm angu r m e inteligjencë p igm entet e asaj që p erënd oi d he sollën në këtë sallë një agim të paparë më parë... At this time I wish you: Welcom e on th is For u m th at sta n d s beyon d foru m s, w here the architects of this rare event, its d istin gu ished an d valu able lead ers, from m an y organ ization s w orld w id e, d esign ed w ith great intelligence this gigantic undertaking, of expressing in it s co r e a g en u in e u n iv er sa lit y , o f a r ea l con n ection an d n ot of establish in g im agin ary ties...Th e Con gress of w riters, p oets, artists h as taken a great shape, w hile looking w ith the m other s eyes on all edges of the horison, while avoiding with intelligence the d rop s of w hat has ju st d aw ned and has brought through this ocassion a sunrise that has never been see before. Sot ësh të n jë d itë e veçan të p ër jetën letrare, ku ltu rore gjith sh qip tare, p or ed h e n ë sferën e m od ernitetit kohor, një ngjarje m ad hore historike p ër vijim ësin ë, p ërsosjen d h e m od ern izim in e m ëtejshëm të saj, p asi u niversalizim i i m end im it d he vlerave shkrim ore, njehësu ar një m e letërsinë botërore po krijon traditën dhe këto nisma gjigante p o e shnd ërrojnë këtë event m ë m os njohës të kufijve dhe as të shteteve, nëkuadrin e shkëmbimin t ë v le r a v e d h e t ë k o n k u r r im it t ë t y r e . Kjo sipërmarrje dhe të tilla sipërmarrje të tila të të gjitha vendet tona, kanë realizuar përafrim të diversitetit d he ku ltu rave shu m ëngjyrëshe të botës reale sot. Kriju esit e sotëm janë m ë m od eratorët, p rijësit e p r od u k ti in telek tu a l, të cilët e m ba jn ë g ja llë frymëmarrjen mendore dhe arritësit më të mëdhenj të id eve të tyre, d u ke p rod u ktu ar vijim isht id e e d u k e i in je k t u a r n a t y s h m ë n n ë n d ë r g je g je n njerëzore për ecuri, ndryshim dhe prosperitet... Today is a special day for the literary and cultural life in all albania, bu t also on the m od ern age, a

g r e a t h is t o r ica l e v e n t fo r t h e co n t in u a t io n purification and its further modernisation, since the u n iv ersalisation of th ou gh t an d w ritin g style, u nified w ith the w orld s literatu re, is creating a tradition and this great initiatives are transforming th is event in a bord erless and in d istingu ishable form of event, which serves towards the exchange of valu es and their com p etion. This u nd ertaking and other u nd ertakings su ch as this one in all ou r cou ntries, have achieved a genu ine connection of m u lticolored w orld that w e live in tod ay. Tod ay s crators are th e m ost m od erators, th e lead ers of intellectual product, who keep alive the respiration of thinking, and the greatest achievers of their ideas, w h ile p rod u cin g con stan tly id eas an d in jectin g th em n a tu r a ly in th eir h u m a n con scien ce for advancement, change and prosperity... Në një ditë të tillë dhe kaq të veçantë janë krijuar h ap ësira d h e sh p alosje vlerash , ku larm ia d h e obsesioni ynë kriju es kontu ron d he konsolid on mendimin elitar të së sotmes, por dhe së nesërmes sonë letrare. In such a special day are established spaces and a series of unraveled values, where the diverslity and o u r h ig h lev e l o f cr ea t io n m a r g in a lis es a n d consolidates the purified thoughts of today but also the literary trends of the future. Sigu risht që ky kongres çel sip arin e tij, p as katër Sim p o z iu m e s h N d ë r k o m b ë t a r e s h u m ë t ë su k sessh m e e n ë th elb m e p r ez en cë id ea tor e origjinale , por edhe duke u bazuar edhe në përvojat e sh këm bim it u n iversal të vizion it kriju es n ë Ko n g r e s e d h e Sim p o z iu m e t ë n d r y s h m e , t ë organizuara në nga lidhje nderkombëtare efektive te Letersisë. There is no doubt that this congress is openings new bid ges of in ter-com m u n ication s, after fou r very su ccesfu l international sim p osiu m s on their top ic an d origin al execu tion , bu t also based on th e u n iv e r s a l in t e r ch a n g e d e r iv in g fr o m t h e Cr ea t io n a r y v isio n in o th er sim p o siu m s a n d Congresses, organised in a prestigious International Association of Literature. Ky kongres vjen pas publikimit dhe ballafaqimit të d r ejt ëp ër d r ejt ë të k r iju esv e n ëp ër m jet v ep r im t a r iv ek r iju ese m e n je n a t y r ë t jet er psikoanalitike, me krijimine një shtrati më origjinal, m e n jë p ëjësëm a r r je v ep r im u ese n ë ev en t e, konkurse, antologji poetike të vendit dhe të vendeve të tjera sim otra, të një korrespod ence për t u m arrë shembull në funksionim, në etikë, në disiplimin , të cilën d o ta kishin zili d he shtetet; vjen p as një kom unikimi m e theks e m e lid hësi m e autorë të njohur ndërkombëtarë dhe synues , dhe për më tepër vjen p as n jë su ksesi të p ërbash kët n ë id eim in , zhvillimin dhe plotësimin e misionit tonë fisnik, atë të krijimit të një bote më të bukur dhe më të lirë, më të avancuar ku të fokusojë dhe të përshfaq realisht hum anizm in njerëzor d he d ashurinë po nerëzore, të cilat janë thelb i pasurisë kreative . This congress com es as a resu lt of w riters being p resent in the p u blic throu gh their w ritten w orks that con tain a d ifferen t p sychoan alitical n atu re, w ith the creation of a original fram e w ork, w ith a participation in many events, competions, poetical anthologies of their resp ective cou ntries, a resu lt of a corresp ond ence that ou ght to be taken as an example on its functioning, discipline and ethic that would have been admires even by certain nations. This comes after a continuous communication with a focu s on connections w ith m any international

PEGASI, Prill 2012 authors, and over all comes after a common success in its organization, development, and achievement of ou r noble m ission, that of creating a better and free world, more advanced where there should be an advanced focus in reflecting a humanistic voice and hu m an love, w hich in essence are the core of creative wealth. Esh t ë em o cio n u se, n g a z ëllu ese, d in a m ik e, shembëlltyrë, por dhe një sfidë e vërtetë që lëvizje të këtyre përm asave kaq gjigante, nga pozicionet e një shoqërie civile, jo fitim p ru rëse, të shfaqet një fizionomi dhe një binomin i tillë realizues, nëj fytyrë e vërtetë letrare që të të përfojm ojnë shpirtin d he integritetin e krijuesit real e jo që plastelizon vetveten, të u n iversalizojë m en d im in e tij d h e të krijojë m od alitete të reja bashkëp u nim i, bashkëvep rim i, bashkëkomunikimi dhe bashkeharmonizimi. It is very em otional, d elightfu l, d inam ic, a m irror im age, bu t also tru ly a challenge that m ovem ents of su ch great p rop ortions, from the p osition of a civil society, n o p rofitable, to a p p ear a great organisation and simbiotic coordination such as this one. This is truly a literary face which inspires every ones sou l and the integration of a genu ine w riter who would be reshaping the spirit and the integritiy of a real creator and not to fake itself, to universalise h is t h o u g h t a n d t o cr ea t e n ew m o d a lities o f cooperation, team work, inter-communication and coexistence. Për këtë veprimtari janët ë interesuar organizma të s p e cia liz u a r a , q ë k u n d r o jn ë d h e k ë r k o jn ë m od alitete d he vend orët shp esh p rojekte të tilla i konsid erojn ë p a n d ih m esë ... Kjo tregon se të paaftët janë atje dhe të aftët janë këtu! Kushtu bëhet zgjimi... dhe realizohet ecja ... For th is h u g e ev en t h a v e sh ow ed a n in ter est specialised organisations, who participate and ask for modalities and the locals usually consider such p rojects w ithou t any help ...This show s that the u ncap able are there and the laborou s p eop le are h e r e ! Th is is h o w w e g e t t h in g s d o n e ...t h e a w a k en in g is su ccesfu ll...a n d t h e w a lk in g is evident... Letërsia m e m agjep sjen d he m istizm in e vet ka tërhequ r gjithm onë p as vetes shp irtra të trazu ar, shpirtra të ringritur mbi flirtin e bukurisë krijuese, bukurisë jetë, bukurisë natyrë dhe si e tillë ajo është shnd ërru ar në p asqyrë e asp iratave, vlerave d he mendimit më puritan për mbarë njerëzimin si dhe një rad ioskop i m end im ore balafaqu ese m e një sens madhor të përcaktuar... Literatu re w ith its m esm erisin g an d atractiv e m istiqu e h as attracted alw ays tu rbu len t sp irits, revitalised sou ls over th e flirtin g of creationary beaty, the beaty of life, the gorgeous nature and as su ch it is transform ed in a m irror of asp irations, the values and puritanist thought for all humanity as w ell as a rad iograp hy of thought m atching w ith a great determined sense... Kjo sh kallë e lartë vitaliteti n jerëzor, ku fjala sh n d ërroh et n ë m it d h e m iti n ë p rod u ksion të gjen ialitetit jetë, ka d esh ifru ar d h e d esh ifron figurshëm dhe pareshtur vetë qytetërimin tonë. This high level of hu m an vitality, w here the w ord is tu rned into a m yth and m yth into a p rod u ction of life s geniality, has d ecip hered and figu ratively deciphers all our civilisation. Angazhimi aktiv me tema dhe kumte i kaq shumë stu d iu esve , p oetëve , shkrim atrëve d he artistëve, p jesëm arrja e tyre e d rejtëp ërd rejtë, kord in im i veprimtarisë letrare me Lidhësitë e njohura si : IËA, ËPS, IPRTC, Poets del Mundo, UPLI, Ëorld Poetry, etj., shp rehin m ë së m iri jo vetëm p ërnjohjen d he publikimin e kulturës tonë letrare në mbarë botën, por dhe lajmotivin dhe mishërimin e një idealizmi të p ërbashkët p ër em acip im in e shoqërisë globale

Nr.80 sot dhe nje kohesisht tregojnë edhe nivelin e arritur nga ne gjatë këtij vegjetacioni të gjatë gjelbërues. Th e d in a m ic p a r t icip a t io n w ith lect u r es a n d p resentations of so m any scholars, p oets, w riters a n d a r t is t s , t h e ir d ir e ct p a r t icip a t io n , t h e coordination of literary activity with its well known connections such as: IWA, WPS, IPRTC, Poets del Mundo, UPLI, World Poetry, etc., express genuinely not on ly the recognition an d p u blication of ou r literary culture all over the world, but also the main subject in the embodyment of a common idealism for the em ancip ation of global society tod ay and sim u ltaneou sly exp ress the great level of su ccess achieved by u s d u ring all this flou rishing green vegetation.

milky way of the universe. H ap ësira e m ad he p egasiane na ka m bled hu r sot ng ashumë vende dhe nga Daispora dhe nga qarqet akad em ike p ër të shkëm byer p ërvojat tona letrare në këtë objekt lyç, p ër të ku p tu ar d he njohu r m ë m irë d iversitetet tona ku ltu rore, të cilat. ed he p se kom u nikojnë në gju hë d he trad ita të nd ryshm e, flasin me një shpirt, me një pasion, me atë të fjalës së bu ku r artistike d he estetike d he frym ojm ë m e t o n a lit e t , d u k e lu ft u a r a s m a t iz m in d h e somnabulizmin...

The great pegasian space has gathered today many scholars from d iasp ora, and from other acad em ic forums in order to exchange the literary experiences in t h is cr it ica l t im e , in o r d e r t o k n o w a n d Kultura Shqiptare, si një kulturë e rrjedhur që nga u nd erstand better ou r cu ltu ral d ifferences, w hich la sh tësia m ë e th ellë d h e m e g jen ezë që n ga even though communicate with different languages pellazgët, ka kaluar dhe provuar gjithë qytetërimet, and cultures, they transmit the and speak with the d he, p se e kryqëzu ar nga p ërp lasjet e orientit m e sam e sou l, w ith that of the beau tifu l artistic w ord perëndimin, ajo përsëri ka lulëzuar dhe ka ruajtuar an d aesth etical an d in sp ire w ith a voice, w h ile orgjinalitetin e vet m e të gjitha bu ku rim et e saj fighting all desease.... (ep ikën , legjen d a t, tr ad itat e tjer a foljore d h e folklore). N e sot jem i të lu m tu r që n ë këtë even t jem i Alban ian Cu ltu re, as a cu ltu re origin ation from bash ku ar, si am basad orë d h e em isarë të fjalës ancient tim es w ith a connection w ith Pelasgians, poetike dhe kulturave, që na përfaqësojnë, por sot h a s e xp e r ie n ce d a n d g o n e t h r o u g h m a n y ne jemi edhe më të lumtur, kur flasim me gjuhën e civilisations, although it has been a victim of clashes m u zav e d h e të p er ën d iv e të fja lës; flasim m e betw een the West and East, It has flou rished and d evocionin e shp irtit të lirë kriju es, i cili p ër çd o m aintained its original valu es w ith its beau ty ditë rilind agime të përflakura shpresë dhe për çdo (Epics, legends, Oral and Folklore traditions). ditë ringreë madhështinë e gjenialitetit art. We are all very happy that we are gathered in this Mbi këtë shtrat dhe mbi këtë bazë reale të kulturës event, ju st like Am bassad ors and em m issaries of sonë u ringrit Letërsia Shqip tare e Re, e cila rinis ou r p oetical and cu ltu ral w ord , that rep resent u s, m e Rilind jen ton ë Kom bëtare, p ër të arritu r tek but today we are even happier, when we speak with autorët e viteve 30, më pas kemi realizmin socialist the langu age of m u ses and the god d ess of w ord s, (ndikim i imponuar nga sistemi totalitar komunist), we speak with the deviotion of a liberated creative për të mbërritur tek pikëkthesa e madhe historike- sp irit, w hich gives birth to fiery Su n Rises every letrare, p as viteve 90, ajo e një letërsie të lirë d he d ay, filled w ith hop e and raises the greatness of postmoderne. artistic geniality. O v er th is bed r ock a n d ov er th is real cu ltu r al fou n d ation w as establish ed ou r N ew Alban ian Literatu re, w h ich h as begu n since ou r N ation al Renaissance, until the authors of the 1930s, later we have Social Realism , (a trad ition im p osed by the Totalitarian and Communist Regime), to arrive into the great historical tu rning p oing, after the 1990s, that of a Free and Post Modern Literature. Kohezioni kriju ar, m u ngesa e hap ësirave të lira, endja nëpër shkallaret e mentaliteteve konfromiste, d o t ë r ilin d t e n ë h o r iz o n t in e let r a v e sh q ip , mendësinë e të bërit letërsi ndryshe, me startim të p ërzgjed hu r nga qyteti çu d i, qyteti m istik, qyteti i m end jeve të nd ritu ra të kom bit d he i shkrim tarit të m ad h Ism ail Kad are d h e e gjith ë kjo lëvizje progresive do të pagëzohej me emrin e simbolit të muzave krjuese, atë të Pegasit fluturues. The established cohesion, the lack of free sp aces, roving through the mentalities of conformism, would re born in the horison of albanian letters, the thought of making a new literature, with the beginning from the city of wishes, the mistic city, the city of greatest minds of the nation and of the greatest writer Ismail Kad are and all this progressive m ovem ent w ill be baptised w ith the name of the symbol of creative muses, that of flying pegasus.

Këtë e kanë tregu ar katërcip ërish t vlerësim et e m ëd h a , titu jt e akord u ar n ga in stitu cion e d h e o r g a n iz m a n d ë r k o m b ë t a r e p ë r P e g a s in d h e d rejtu esit e tij, të cilat ne d o t i shp alosim ed he në këtë Kongres... Me këtë rast, në emër të Kryesisë së Përgjithshm e të Lid hjes Internacional Pegasi Albania dhe të Presidentit të Nderuar Z Kristaq F. Shabani, p or d he në em ër të tratitës së bu ku r d he bu jare sh qip tare, Ju u roj m irëseard h jen d h e Kongresin e Parë Internacional Pegasi Albania bashkëp u nim m e UN IVERSITETIN VITRIN A d he Pegasi KOSOVA e d eklaroj të hap u r. This is also shown constantly by the great awards, t h e h o n or a r y a co la d es fr o m in st it u tio n s a n d In t er n a t io n a l O r g a n is a t io n s a w a r d e d t o t h e leadership of Pegasi, which we will unravel during this congress... On this occasion, on behalf of the Lead ing Cou ncil of the International Association Pegasi, Albania and on behalf of its president, Mr. Kristaq Shabani, in the same token on behalf of the great and humble Albanian tradition, I welcome all of you and the first Ineternation Congress Pegasi A lb a n ia in colla b or a tion w ith th e U n iv er sity Vitrina and Pegasi Kosova, I take the opportunity to open this Congress.

U d h ët im t ë b u k u r Ko n g r esit I In t er n a cio n a l Pegasi Albania d he su ksese të gjithëve në këtë Nën këtë nismë dhe mision hyjnor, të endur nëpër event të madh panletrar, i cili realizon dhe plotëson dritëhijet dhe labirinthet e procesionit më të thellë më së miri aspiratën tuaj krijuese dhe novatore për m ed itiv d he p ërshkru es, ne kem i bashku ar krahët një letërsi postmoderrne dhe ndryshe. d h e jem i sh n d ërru ar n ë ën gjëj të bard h ë, ën gjëj Wishing a great adventure to the first International frym ëzu es, ëngjëj, të cilët ringrihen m bi koloritë Congress Pegasi Albania and m any su ccesses to y lb e r ë s h d h e ë n g jë j q ë s h n d r ijn ë Yllë s in ë e all in this great literary Foru m , w hich fu lfills and Universit. acomplishes your creative and inovative aspirations for a different post modern literature. Under this initative and the divine mission, running Sekretari Përgjithshëm throu gh the corners and shad ow s of the greatest Agron Shele IWA; WPS p rocess of m ed itation and d escrip tion, w e have gathered ou r arm s and becom e into w hite angels, General Secretary, angels of insp iration, angels, w ho are raised over Agron Shele the rainbow s colors and angels that enlighten the

Nr.80

PEGASI, Prill 2012

FJALA PËRSHËN DETËSE N Ë TIRAN Ë Të nd eru ar p jesëm arrës të KON GRESIT të P A RË N D ËRKO M BËTA R E P O ETËVE, SH KRIM TA RËVE D H E E A RTISTËVE P EG A SI A LBA N IA d h e P EG A SI KOSOVA, Të nderuar autoritete të Pegasit e akademikë, Të nderuar pjesëmarrës të Kongresit, Miq e të ftuar, Zonja e zotërinj, Që në fillim të fjalës sime, më lejoni që. me këtë rast. t i p ërsh ën d es: Presid en tin e LN PSH A PEGASI Albania, Prof Kristaq F. Shabanin, Sekretarin e Përgjithshëm Z. Agron Shele, Zv. Presid enten e LN PSH A PEGASI ALBAN IA, zon j. Led ian a Stillo Paja, Zv/ Presid enten e Lid hjes Znj. Kozeta Zavalani, Dr ejtor in e p ër g jith sh ëm n ë Un iv er sitetin Vitrina , zotin Ed m ond Vlashaj, d rejtorin e p ë r g jt h s h ë m Vit r in a Tir a n ë , p ë r vep rim taritë ku ltu rore zot. Leonard Vlashaj, red aktorin e Universitretit Vitrina p rof.d r. Mario Ked hi, p ërfaqësu esit e institu cioneve shkencore, arsim ore e ku ltu rore d he të gjithë p je së m a r r ës it n ë Ko n g r es in e p a r ë N d ër k om b ëta r Peg a si A lb a n ia , Pega si Kosova. Kemi privilegjin dhe pëgjjegjësinë obliguese të jemi pjesëmarrës apo protaginistë të Kongresit m ë të ri të LIDH JES N DËRKOMBËTARE E POETËVE SH KRIMTARËË VE DH E TË ARTISTËVE PEGASI - ALBAN IA d h e KOSOVA. Këto çaste fillimi, janë njëherazi dhe hallka vazhdimi të p u nës sistem atike të m ëhershm e, që d o të t h o t ë d h e n u k ja n ë v e t ë m e v in im e n t e nostalgjike, që na shtyjnë p ër t i ku jtu ar e vlerësuar ato, në kësi rastesh solemne. Prod ukt i atyre aktiviteteve janë tashmë rafte të tëra në tu bim et e m ëd ha të PEGASIT, rafte këto që m u nd t i krahasojm ë m e d jep e, që p ër k u n d ën sh u m ë n g a p r ojek tet e m b a r a iluministe për shoqërinë shqiptare.

Hasije Selishta

Du ke vlerësu ar em ancip im in e kësaj shoqërie, si p roces të hap u r, d o të thotë se m isioni i këtij kongrersi jo vetëm nu k është i tejk a lu a r , p or m b etet tejet i k ër k u a r e i n e v o js h ë m , k r a h a s fa k t o r ë v e t ë t jer ë k o n k u r r u e s, s h k en co r ë , k r iju es e e jashtëshkencorë. KON GRESI I PARË N DËKOMBËTAR MUZA POETIKE, PEGASI VITRIN A2012, d eri d je në foltoret tona, sim p oziu m et kanë qenë të m irëku p tu ara d he m jaft d isku rse të fr u st r u a r a n a t y r sh ëm n g a p e n g im i, t ë sofistikuara, për pasojë me gjuhë ezopike apo interp retim e d yfishe, shp esh m e p raninë e m u reve nd arëse p olitike ap o m e energjinë rom antike, sot kërkohet, në ku shtet e reja të lirisë, gjykim gjithnjë e më mendjehapur për tek e vërteta. Kjo d o të thotë se ky Kongresi është i mirëseardhur e plotësisht i dobishëm, edhe në ku shtet e reja p okitike e sociale të Kosovës. N ë këtë ku p tim , m u nd të them i se u m byll një etapë e vyer historike e këtij kongresi, për t u çelu r një etap ë e re. Që d o të thotë, se Kongresi i letërsisë , m betet jo një m eteor në fikje, p or Kon gres aktiv e i p aresh tu r, i shp alosjes së botës shp irtërore shqip tare e botërore. Rruga e zhvillimit të tij, përkundër vështirësive d h e p en g e sa v e s is t e m a t ik e n g a m ë t ë n d r y sh m et, u k a r a k ter iz u a n g a n jë r r itje d inam ike d he e gjithanshm e, sa m u nd të p ohohet lirisht se tanim ë është shnd ërru ar në një institucion të dëshmuar, instutcion me tr ad itë sh u m ë të begatsh m e, të cilën e karakterizojnë vlera të verifikuara shkencore e krijuse të kulturës sonë. Karakteri i tij i hapur, i afrim it d he i kom u nikim it m e gju hët d he kulturat e tjera të dhënies dhe marrjes, përbën, p ad yshim , forcën e vitalitetit të tij, vitalitetit të m esazh it që ka kriju ra e ku ltivu ar në vazhd im ësi, m esazhit të p aqesë, të lirisë, të miqësisë midis popujve, gjuhëve dhe kulturave

të nd ryshm e. Ky Kongres N d ërkom bëtar i Pegasit sot, p ërgjithësisht vlerësohet si një projekt i madh me karakter krijues, shkencor e ku ltu ror, në fakt, vlerësohet si ngjarja m ë e madhe dhe më e rëndësishme brenda një viti, në Shqip ëri e në Kosovë. Pegasi është bërë gjenerator i fuqishëm i veprimtarisë shkencore - kriju ese , i zh v illim it, i p ërh ap jes d h e i afirm im it në botë të kësaj d ijeje d he ku ltu re përgjithësisht. Ed icionet e d eritashm e të rij i kanë viju ar p jes ëm a r r ë s t ë s h u m t ë n g a v e n d et t ë n d rysh m e të botës d u ke p ërvetësu ar n ë mënyrë aktive dijet ekzistuese të kësaj fushe,si d he d u ke lënë m e referim et d he ku m tesat e t y r e d ijet d h e p ë r v o ja t e çm u es h m e metodologjike. Rritja intensive e inform acionit, frym a e integrim eve evrop iane e globale, në fu shën kr iju ese, ku ltu r ës, jan ë sfid a të sotm e q ë kërkojnë të përpunohen e të rrezatohen para së gjithash nga bota akad em ike kriju ese, nga auditorët e saj, si vatra të vërteta të Iluminimit social,p ër t u p ërcjellë p astaj në m ënyrë sa m ë korrekte e m e d obi, n ë tërë kap ilarët e shoqërisë shqiptare. Unë,shp eh bind jen se në fu shën p ëkatëse, të k r ijim it e t ë cu lt u r e s. Ky Ko n g r e s N d ërkom bëtar e tashm ë m jaft i njohu r m e rep u tacionin e tij të m eritu ar, ka rolin e vet k on t r ib u es n ë m ision in em a n cip u es e civilizues të botës shqiptare. Prand aj, d he d o të vazhd ojm ë m ë tej ta m bështesim vijim ësinë e tij d he d o t i jem i shumë mirënjohës, për gjithë atë histori që ka shkru ar m e gju hën e shkencës, d he kriju ese, në më shumë se disa vjet. Kongresit, i uroj punë të mbarë dhe suksese, e në veçanti vazhdimësi! Faleminderit. 20 prill 2012, Tiranë

HISTORI E SHKURTËR E HAIK KLUB- it SHQIPTAR NGA LIDA Lazaj, poete , Elbasan Sa e çu d itshm e! Gjithm onë gjërat e largëta vishen m e m antelin e m isterit e të p am u nd ësisë. Ku rse m e artin nd od h nd ryshe. Për të nu k ka hap ësira të p afu nd m e, nuk ka kufij. Ja, pra si ndodh. Që nga ishulli i largët, gjigant, i bukur e fantastik i Japonisë vjen edhe në Shqipëri forma më popullore, sa klasike po aq dhe moderne e poezisë: H AIKU. I nd ërtu ar brend a tre vargjeve e m e rregu lla m etrike e kanonike të p ërcaktu ara rigorozisht, haiku gjen udhën dhe shtratin e tij të ngrohtë edhe në Shqipëri. Kjo nu k është rastësi. Përgjithësisht p oezia shqip e, e sotmja dhe e hershmja ka në thelb të saj ekonomizimin e fjalës. Dhe kjo është shumë e rëndësishme. Pra, kjo lu le e brishtë, nd jellëse d he m jaltore ka ca kohë që p o gjallon në lënd inën e p oezisë shqip tare, d u ke i d hënë asaj risi të p aparashiku eshm e d he pam je të re m jaft të p ëlqyeshm e, që i p ërgjigjet shu m ë m irë kohës, e cila rend me një revan teknik e kibernetik. Në vitin 1984, për herë të parë në trevat shqiptare, shtëp ia botu ese e Kosovës Rilind ja , boton antologjinë e haiku t jap onez, p ërfaqësu ar nga p ak au torë, p or e përgatitur dhe e shoqëruar me shënime nga piktori dhe akademiku kosovar Shyqri Nimani, i cili për disa muaj studioi në Japoni për artin e dizanjit. N ë Shqipëri, në vitin 1990, shtëpia botu ese N aim Frash ëri boton n jë an tologji të zgjeru ar të p oezisë jap on eze, ku n jë ven d të n d eru ar zën ë ed h e p oetët japonezë të haikut, përkthyer me mjeshtëri nga poeti dhe përkthyesi i njohur Petraq Kolevica. N ë vitin 1996, shtëp ia botu ese Onu fri boton të p arin libër m e titu ll H iroshim a jasht m eje , m e haiku origjinale shqiptare të p oetit d he p rofesorit të d ëgju ar

Betim Muço, i cili për disa kohë studioi në Japoni. Pa kaluar as tre vjet, më 1999, poeti dhe studiuesi i mirënjohur, Moikom Zeqo, boton librin e tij të parë me H a iku m e titu ll Ter cin a t e p a sv d ekjes së Da n tes jap onez . Në vitin 2000, poeti Milianov Kallupi boton librin e tij të p arë m e haiku m e titu ll Krizantem at e Shiu t . Q ë n g a v iti 2000 e d er i m ë sot, d u k e p u n u a r m e këm bëngu lje, p asion e seriozitet ai boton 12 libra m e haiku, tre prej të cilëve janë botuar në anglisht, greqisht dhe maqedonisht. Veçanërisht gjatë viteve 90 e këtej, në organe të ndryshme të shtypit në Shqipëri, Kosovë dhe Maqedoni sh oh im të botoh en cikle të n d rysh m e m e h aiku të p oetëve jap onezë d he tek tu k haiku të shkëp u tu ra origjinale nga poetë shqiptarë. Pak nga pak interesi për haikun filloi të rritej dhe në vitin 2001 u kriju an ku shtet për them elim in e Klu bHaikut Shqiptar me qendër në Elbasan, pasi në këtë qytet tek poetët e tij u krijua një klimë inkurajuese. Kështu, në vitin 2002, katër poetë, Milianov Kallupi, Nexhip Ejupi, Rakip Zhgu ni d he Flam u r Lu ta botojnë antologjinë e p arë m e titu ll Agsh ol , të cilën d eri m ë sot d o ta bashkëshoqëronin 19 libra origjinalë dhe një antologji e zgjeruar e përfaqësuar nga 12 poetë shqiptarë. Ndërkohë në organet letrare, jo vetëm në Shqip ëri, p or ku d o ku je t o jn ë sh q ip ët a r ë t v ër s h u a n t ë b o t o h e n cik le t ë ndryshme me haiku. N gjarje e vërtetë artistike është botim i kohët e fu n d it i n jë an tologjie H aiku jap on ez (sh ek.XV-XX) përkthyer nga poeti Anton Papleka, botuar nga shtëpia botu ese Serem be m e qend ër në Shku p , gjithnjë nën

kujdesin e Klub- Haikut Shqiptar. Hapësira që mbulon Klub- Haiku Shqiptar është e gjërë. N ë gjirin e tij bëjn ë p jesë p oetë të n joh u r si Petraq Kolevica, Betim Muço, Moikom Zeqo. Milianov Kallupi, N exhip Eju p i, Petraq Risto, Anton Pap leka, Dasham ir Cacaj, Ah m et Meh m eti, Kon stan d in Dh am o, N ash o Jorgaqi, Qazim Sh em aj, Ferit Ram a, Sh u aip Garu ci, Mih al Dish o, Ilirian a Su lku qi, Agim Vin ca, N exh ip Bashllari, Lida Lazaj, Kujtim Agalliu, etj, etj. Pu blikim i i haiku t nu k është ku fizu ar vetëm m e botimet në organe të nd ryshme letrare si Drita , Fjala , Fakti , Tem p , ARS , etj, p or ed he m e organizim in e veprimtarive të larmishme si diskutime, promovime, propagandim në organet e medias elektronike nëpërmjet intervistave d he p ara një viti, në ku ad rin e Javës së Ku ltu rës Jap on eze, n ë Lid h jen e Sh krim tarëve d h e Artistëve të Shqip ërisë u organizu a Mbrëm ja e Mad he poetike e Haikut, dhe u promovua një vëllim i zgjedhur m e h aiku të p oetit të m ad h jap on ez Matsu o Bash o, përkthyer nga poeti Qazim Shemaj, Për libra të veçantë m e haiku , kritikë të njohu r d he studiues të letërsisë si dr. Moikom Zeqo, prof. Adriatik Kallu lli, d r. Lu an Topçiu , prof. Josif Pap agjoni, Perikli Jorgoni, Mu harrem Xhaxho, Visar Zhiti, Agim Llanaj, Fatm ir Mingu li, N iko Kacalid ha, Agim Vinca, Agron Tufa, Elvana Zaimi, prof. Betim Muço, etj. kanë përcjellë mendimet dhe gjykimet e tyre për vlerat dhe mesazhet që reflektohen nga haiku. Këto shkrime dhe shfrytëzimi i shp eshtë i internetit kanë m u nd ësu ar evid entim in e ecu risë së h aiku t, d u ke sh p alosu r p ikësyn im et d h e parimet bazë estetike të tij.

PEGASI, Prill 2012

KUMTESA

LANA DERKAC CREATIVITY AS COMPEN SATION FOR THE ABSEN CE OF UN IVERSAL VALUES W e liv e in p o s t -w a r Croatia, in which eternal peace cannot be talked of w it h s elf-co n fid en ce , m u ch like in other p arts of th e w or ld . We a r e w itn esses to all-ou t globalisation and a relentless fight for cap ital w hich has im p osed inequ ality, inju stice and corru p tion on u s, w hile the d istu rbance of the ecological equ ilibriu m p laces h u m an ity in jeop ard y of self-annihilation. We are slaves to high technology w hich has increasingly been controlling us, while little man tags after it and is trained so as to su bject him self to m achines even more. These m achines have becom e m an s closest associates, he is sp end ing m ost of his time with them, although they cannot offer their friendship. At a tim e w hen u niversal hu m an valu es are often su bstitu ted w ith su rrogates, be it even consu m erism , the w ork of Croatian poets and w riters in general talks of the absence m ore fr eq u en tly th an th e p r esen ce of u n iv er sal valu es. Yet, it is p recisely d u e to their being engrossed in d estru ction, bru tality, existential wasteland or their simply recording its banality, t h a t a u t h or s y ea r n fo r fu lln ess t h a t o n ly everyday life of unviolated values can bring. I sh a ll cite on ly a few r a n d om ly selected examples. On e of th e greatest Croatian p oets Slav ko Mihaliæ is preoccupied with the reality of war and contem p t for the d ignity and integrity of another hu m an being w hen he w rites: When cannons roar the muses take refuge . Somewhat later he adds:

earth and heaven, now remind heaven of a land that is no more, former bell towers.

The muses in refuge crept into the darkest corner a n d lis t e n t o w o m en co n t in u in g conversations from the staircase; th ey fall silen t w h en th e exp losion s approach, they cou nt child ren s head s and as they do so they are highly elated, then chitchat brings them back again to the human dimension. An d so for d ays, w eeks. Life on th e surface stops. O n ly A p o llo w a n d e r s fev er is h ly between the stories. Sle ep d o e s n o t fo llo w h im , h e is becoming bitter from the wake, he rep roaches Father for not know ing anything about weapons. All he can do is go out to the streets and scream. The w eight of the absence of liberty as well as the unpredictable shortcuts and traps of history, the void , the illusion of d auntlessness, evil and fear rests on Mihaliæ s should er.

Lost in the Internet Branim ir Bo njak is also w itn ess to a n ew tim e, an d is in search of meaning and truths while the world is headed for its disappearance. His poems robotise that w h ich u sed to belon g to th e h u m an realm . Death has reset w orld s inhabited in cou ntless m em ories. Jak a Fiam engo is one the very few au thors who talks directly of goodness.

Zvonimir Mrkonjiæ wrote:

Th e w r it in g o f M a t e Ga n z a , Iv a n Ro g iæ N e h a je v , A n t u n o lja n , Vla d o G o t o v a c, And riana ku nca, Tom islav Dom oviæ, Tom ica Bajsiæ and others on the absence of u niversal human values in war is also fascinating. Jozefin a Dau tbegoviæ is an au th oress w h o w rote highly im p ressive p oem s as a refu gee, in w h ich sh e q u estion s h er ow n tr a u m a , frequently trying to decipher the role of God: When Pontius and I had lunch together for the first time he was a Roman procurator, rather well-fed and not lacking in a certain charm and I so thin that through my body even light passed without delay He ate quite refinedly he tried to put a few bites into my watered mouth with the same hand with which he signed the judgement Th e p o et ic w o r ld o f D a n ijel D r a g o je v iæ encou nters variou s typ es of evil, and is the lan d lord of d isease an d in san ity, w ith th e au thor being d eep ly aw are of the fact that the m orning can be com bed w hichever w ay he pleases. He states:

ignoring the callous and inacceptable everyday life d ep r iv e d o f v a lu e , r e t r ea t in g in t o introsp ection and the analysis of sm all things that have become their safe house. Their poetry does not seek eternal truths, but bears witness to a distorted reality. A number of the younger poets occasionally exhibit social sensitivity, and are often m arginalised , w ith their em otional sp eech b ein g d isg u ised in to g en er a tion a l casualness. So, for exam p le, Ana Brnard iæ, w hose first collection of p oem s w as one the few that ap p eared d u rin g th e n in eties, m an ages to engross her poetry with fascinating spirituality, while talking of the world playfully and wittily. I am watching animals from Julia s balcony. Peop le d on t live here. They d on t live in either hou ses or skyscrapers. They sleep in the initials of the company, and then from stress they descend into the ground where they pick deformed fruit from telegraph cables. Creativity, w hich is a valu e in itself, is com p ensation for the absence of at least som e of the lost valu es that m an once u sed to have. Com p ensation to the p oet him self, bu t also to those who read his work. Slavko Mihaliæ wrote: THE DESTINY OF THE POET, THE MIRACLE-WORKER W ith all the sorrows of the world he filled his heart.

A nd then God s amnesia as such, total. The verbs of fear had fallen upon a face, and now they have returned to whence they came.

A PRAYER FOR GOODNESS Lord, you distinguish me from everything I am not you fulfil me in a space where I do not exist m ake m e strong enou gh to confront all that is real set measures for me to grow into myself give me versatility so I can live a better life make me a good man for those who have been good to me guide me to the beauty of joining twin dark time together employ me so that I can justify this light extend me to a time that mentions me vow me to those who still believe in me

Erected a hundred, two-hundred, threeh u n d r ed years ago, each m eetin g its ow n Yet, Croatian p oets p articu larly those w ho grenade, the bell towers have seen too much. established them selves d u ring the nineties of The bell tow ers, once a bond betw een the tw entieth centu ry have all too often been 16

Nr.80

He could do so much: for instance, rise above himself, And lavishly splash rain to fortify the avid root. And thus day and night he grew after himself. Of his eyes he made jewels for a gift. He could do so much, dared do so much when he broke down the borders of himself, With a hundred hands that interchanged in concord in the weaving And yet at that supreme moment Wove all at once. He let endless processions to his side at once. Called all his enemies bold against himself. He would conduct nature; and so he settled the woods with calm. He gave oblivion to the river, to the meadow, `yearning not to end. And everything became more beautiful than him, In all there was more will, more power and understanding. The day he won the crown, this noble king was old. Oh, the destiny of the poet, the miracle worker, but only till that time He heard the prayers of others.

KUMTESA

Nr.80 Writing p oetry is therap y w hich em p ow ers u s to p ersist in bearing all the tiny ind ivid u al or the great and global im ages of this w orld , transform ing them into sw arm s of silly and multiplied metaphors, similes, onomatopoeias, p erson ification s an d oth er stylistic d evices. Becau se w e continu ally and alm ost regu larly, w ithou t either consent or agreem ents signed , bear the erratic sky and u nfavou rable m ental p rogn osis, th e tid al w ave of m in d -blow in g demands that have been placed upon us anew and that overwhelm all our relief. We still bear the unrecycled stress accumulated in front of a television set overtaken by illogic and id iocy, the alliances w hich w e both are and are not a m em ber of, the extortionists of fu tility or the am atory sighs of m onotony as an occasional partner. Every p oet p ractising w riting as p otential therap y is m ore than aw are that he has never consented p ersonally to bear tribu lation, let alon e to breed affliction , alth ou gh h e can d iscern that som e kind of an agreem ent has been signed between affliction and poetry. He p erceiv es th e p ossibility of com p en sation . Moreover, he knows that for his poetic text this Sisyp hean rolling of affliction as a stone is not entirely wasted, futile. And so poetry can give new m eaning to Sisyp hu s-the p oet. H e w as p u nished only to be aw ard ed since the god s have great plans for him and his punishment is neither the last measure nor the god s final plan. O n e con tr a d iction em er g es h er e. M or e sp ecifically, a fanatic and nonp ragm atic being su d d enly d erives p rofit from the affliction he found himself in, from which it follows that the p oet p ossesses th e in cr ed ible cap acity for

p racticality and m anagem ent. H ow ever, this management capacity is not economic in nature since it com p u tes only sp iritu al incom es and exp end itu res. The p oet is cap able of d eriving enorm ou s p rofit from p ersonal loss and the u nsu ccessfu l transp ort of a Sisyp hean stone, w ith ou t registerin g a large en terp rise. Bu t literature loves paradoxes. It is a fact th at w ritin g is an attem p t at ad ap tation sin ce, by w ritin g an d in d irectly exp laining and su bstantiating the w orld , w e are, in fact, trying to understand it and find our place in it. But faced with our very own traumas and d isap p roval, w e are also w itnesses to an extra-textu al d isease insid e u s. Cu riou sly, it is w e w ho lay behind this d isease, w hile it w as, although not immediately recognisably, smiling and p osing for a p hoto shoot like a brid e. The emergence itself of the disease, provoked by a p er sisten t an d in ev ita b le, y et in ad v er ten t exp erience of reality, d oes not d ep end on the text, althou gh the text both d ep end s on and is conditioned by it. It is p r ecis ely h e r e a n d n o w t h a t t h e p harm aceu tics of text and w riting as therap y rise. Owing to his text, the poet loses his sense o f b ein g a lo ser , st a r t s feelin g w ell, a n d stren gth en s h is im m u n ity w ith th e h elp of em otion al fu lln ess an d sh ort-term sp iritu al satiety. H ere lies yet another su rp rise! The d isease, whose birthing does not depend on the text, is n ev er t h eles s co n d it io n e d b y it . H a v in g a ck n o w led g e d it s u n w e lco m e ce lls a n d conqu ering natu re, the text itself becom es its conqueror. And so having resourcefully taken over its p ow er, the text p sychologically heals

Comment j a i découvert la poésie a lba na ise Francis CHENOT I

Tout commence au bar

Je m intéresse beau cou p à la p oésie. Dep u is tou jou rs. Enfin, c est u ne façon d e p arler. En tou t cas, j ai le sentim ent qu e c est d ep u is qu e je sais lire et écrire. Dans m es lectu res et p ar m on écritu re, elle fait p artie intégrante d e m a vie. Il faut dire que je viens du pays de Verlaine et Rim bau d . En effet, je nu is né en Ard enne pendant la guerre dans un mois de mars glacial et enneigé. Fin 2005, j ai réalisé u n vieu x rêve en allant retrou ver l hiver d e m a naissance au Qu ébec où j ai écrit Bûcheronner le silence, mon d ernier recu eil pu blié. Pratiqu em ent, j ai fait u n p eu tou s les m étiers (m an u vre d e m açon, in stitu teu r , ou v r ier for estier , b a r m a n , d u jou r n alism e p en d an t ten te an s ), m ais la p oésie est r estée p ou r m oi u n e com p agn e aim ante, la seu le, en fin d e com p te, à laqu elle je suis resté fidèle. D Am ay en Arbérie

p aroles. Qu and on d it «Maison d e la p oésie», c est d u n e v r a ie m a iso n q u il s a g it , u n bâtiment avec des bureaux, un appartement qui accu eille d es p oètes en résid ence, u n e salle d exp ositions et u n bar convivial. C est au bar, il d oit y avoir sep t ans, qu e s est d érou lée u ne conversation qu i allait d ébou cher su r u ne collaboration fru ctu eu se et am icale. N ou s avions l habitu d e, Vasil et m oi d e p rend re u n verre ensem ble. Sans p arler d au tre chose qu e d u tem p s qu il fait et d e com m ent va la santé. Vasil, c est son p rénom . Patronym e : Çap eqi. D origine albanaise, évid em m ent, et vivant lu i au ssi à Am ay. Je savais qu il s intéressait à la poésie. Ce soir-là, appuyé au bar, je lui confie : «Vasil, en fait, je n e sais rien d e la p oésie albanaise. Com m e tou t le m ond e, je connais l im m ense talent d e rom ancier d Ism aïl Kad aré (qui aurait bien mérité le Nobel de littérature), mais c est tout » Trois quarts d heure plus tard et trois ou qu atre verres d e vin en p lu s, nou s décidions de consacrer un numéro de l A rbre à paroles à la poésie albanaise.

Et la p oésie, cela se p a r ta g e : r en con tr es, grou p es et revu es. À Am ay, en p rovince d e De Migjeni à Velaj Liège, où je su is d om icilié d ep u is bien tôt cinqu ante ans, j ai été l u n d es fond ateu rs d e la In titu lé Poezi shqiptare Poésie albanaise, ce Maison d e la p oésie et d es éd itions d e l Arbre à nu m éro 137 d e la revu e p araissait à l au tom ne

PEGASI, Prill 2012 the au thor its ow n creator. Writing p oetry or any other literary text is the exact opposite of suicide. Precisely at the moment when conventional and a g r e ed let t e r s s p r ea d fu lly unconventionally across the blankness of paper a s th e im p la u sib ility of em p tin ess in th e overcrowded realm of emotionality, at that very moment, suddenly, pen and paper inexplicably and alchemically begin to be inscribed into the ingred ients of those im m aterial p ills on the invisible pages of medicine. All of a sudden they acquire healing properties. In p act w ith p en and p ap er or a com p u ter keyboard, the author speaks of minute details, an d is p reoccu p ied w ith in sign ifican t an d im p r a ct ica l ob jects w h ich a r e im m en sely im p ortant to him and w h ich are frequ ently d istingu ished by beings. These d etails occu p y his em otional realm d eterm ined ly. Incred ibly convincing, although without any intention of a ccen t u a t in g eit h er s elf-p o ss es sio n o r su p eriority. Which is w hy the w riter believes them. P la cin g t h e se d et a ils in t o u n u s u a l associations, w hich w ou ld be interp reted as d eliriu m if exp ressed in p u blic p laces, are slow ly becom ing insp ired p oetry w hich floats beside conventional institutions such as banks, air p orts, sch ools or cou rts of ju stice. An d h osp itals as w ell. An d w h en a sh ift en d s, d octors in w hite coat u niform are rep laced by other d octors, w hose constitu tion, as w ell as DNA, is difficult to determine because authors can ascribe a new shape to them at any moment inscribing new letters not in the Biblical, bu t in the eternally open Book of Genesis. 2007. Il réu n issait tr en te-d eu x p oètes, d e Migjeni, l an cien , à la jeu n e Alisa Velaj qu i venait tout juste de publier son premier recueil : Les fondements du vent. Un choix, et forcém ent lim ité, sinon arbitraire, né, p ou r l essentiel d es lectures de mon ami Vasil et de ses recherches su r In ter n et. Pu is, u n tr i en fon ction d es affinités. Pou r la trad u ction, Ard ian Marashi, q u i v it e n Fr a n ce , et Va s il, d o n c. P o u r l illu stration, les d essins qu asi au tom atiqu es d e Rio Di Maria, d origine sicilienne, p ar ailleu rs égalem ent p oète et au jou rd hu i p résid ent d e la Maison d e la p oésie d Am ay. Au p eau finage, le signataire d e ces lignes. Et la d écou verte d u ne p oésie riche et d iversifiée. Avec certaines caractéristiques bien à elle, qui lui donnent une color a tion p a r ticu lièr e d an s l u n iv er salité p o ét iq u e : ce q u e n o u s a v o n s q u a lifié d «albanéité», c est-à-d ire l ancrage d ans d es trad ition s et u n e h istoire, et, su rtou t, cette facu lté d e résistance au x totalitarism es qu i trouve son expression la plus haute chez Arshi Pip a, Jam arbër Marko ou Visar Zh iti. Bref, j étais conqu is. Le p u blic le fu t p lu s encore et, bientôt, s imposait l évid ence qu il fallait passer à la d im en sion su p érieu re et p en ser à u n e véritable anthologie qu i recou vre tou t l esp ace a lb a n o p h o n e : A lb a n ie , Ko so v o , Ma céd oin e, Mon tén égr o Br ef, l Ar bér ie, com m e on d isait au trefois. Ou , m ieu x, les A r b ér ie s : p o u r p r e n d r e e n co m p t e la d iasp ora 17

PEGASI, Prill 2012

Nr.80 À la bou ssole d u c u r

Un pays et ses gens

La sortie d e ce n u m éro d e l A rbre à paroles consacré à la Poezi shqiptare allait donc avoir de m u ltip les rép ercu ssion s et favoriser d e très n om breu ses ren con tres. À com m en cer p ar celles d es albanophones Albanais et Kosovars d e Wallonie qu i constitu ent u ne im p ortante com m u n au té : n otam m en t à H u y av ec u n restau rant au joli nom d Arberia et à Namur où ils d isp osent d u ne ém ission d e rad io. Entretem p s, la Maison d e la p oésie d Am ay avait accu eilli en résid en ce la tu rbu len te Flu tu ra Açka, p oète et éd itrice, d ont le p rénom , d éjà, su ggère d e belles en volées p oétiqu es. Bref, l Arbérie p ren ait p ou r m oi u n visage. Des v isages. Variés. Com m e les p aysages qu e, bientôt, j allais d écou vrir. Grâce à Arian Leka et à la revu e Poeteka qu i nou s invitèrent, Vasil et moi, à venir à Durrës. Au Festival de Durrës Su r l Ad riatiqu e, cette antiqu e cité s est d abord ap p elée Ép id am n os selon la légen d e, p u is Du rrakh ion au VIIe siècle avan t n otre ère, d evenu e Dyrrachiu m sou s les Rom ains. C est d ans cette ville chargée d histoire (et le m u sée archéologiqu e vau t vraim ent le d étou r), où le passé côtoie sans cesse le présent (comme cette Tou r vénitienne transform ée en sym p athiqu e bistrot), qu e s organise à l au tom ne u n festival in tern ation al rassem blan t d es p oètes ven u s d u n p eu p artou t. Un festival d e p oésie, c est u n p eu u n fo u r r e-t o u t : il y a les p o èt es fonctionnaires qui vont de salons en mondanités, d e festival en festival, et, heu reu sem ent, les au tres, p lu s rares, et in fin im en t p lu s vrais, essentiels. Ceux qui nous intéressent dans notre p rojet d an th ologie d e la p oésie alban aise, am orcé p ar le n° 137 d e l A rbre à paroles. Des retrouvailles (Flutura Açka, venue en juin 2007 à Amay), des rencontres passionnantes (Primo Shllaku , notam m ent, ou les Kosovars Agim Gjakova et Ali Primordja), des découvertes (Ilia Flurans), des promesses (Alisa Velaj et Gladiola Bu su lla) Bref, d e la belle et bonne m atière p ou r cette anthologie qu i d evrait voir le jou r aux éditions d e l Arbre à paroles d ans le courant d e 2010. En nou s ap p u yant, en som m e, su r ce qu écrit très ju stem ent Agron Tu fa, «L A lbanie est plus grande que sa terre / Que son ciel étendu à pic» : les a lb a n o p h o n es, d escen d a n t s d es Illy r ie n s e t co u s in s d e s Ét r u sq u e s, s o n t la r g e m e n t m a jo r it a ir e s a u Ko s o v o , b ie n présents en Macédoine et au Monténégro, sans parler de tous les immigrés dans les autres pays d Eu rop e et d ans le m ond e.

À Du rrës, com m e d ans tou t festival d u genre, il y a les obligations m ond aines, d iscou rs et réceptions, qu on ne p eu t éviter. Et le reste. Qu i relève d e l aléatoire. Des contacts qu i se nou ent à la bou ssole d u c u r et ne resteront p as lettre m orte. Pou r nou s, faire écho à ce qu i s écrit d e p o és ie d a n s le m o n d e a lb a n o p h o n e . Concrètem ent, cela s est trad u it tou t d abord p ar u ne résid ence d au teu r à Am ay p ou r Ali Pod rim ja et u n recu eil bilingu e à p araître : La flamme volée. Ensuite, dans le numéro Lieux dits d e l été 2009, la publication d un dossier Kosovo en hu it p oètes : d eu x grand s d isp aru s (Azem Sh kreli et Rrah m an Ded aj), d eu x n om s qu i com p ten t à Prish tin a (Agim Gjakova et Ali Pod rim ja), d eu x fem m es (Flora Brovina et Ed i Sh u k r iu ) e t d e u x r ep r é se n t a n t s d e l im m igration à Bru xelles (Skend er Sherifi et Jeton Kelmend i). Enfin, d ans le nu m éro d hiver 2009-2010, place à la jeune poésie albanophone à côté d e la thém atiqu e centrale qu i m e tient très à c u r : Entre Beckett et l utopie, la poésie est un théâtre. Et ce n est p as fini

III

Une fructueuse et amicale collaboration

D u n tem p éram ent taiseu x, je lis beau cou p . Et plus encore depuis que je suis à la retraite, une sit u a t io n q u i n en g e n d r e p a s , ch ez m o i, l oisiveté m ais, au contraire, u ne d isp onibilité accrue. Je lis : journaux, romans, poésie surtout. Pas d e télévision chez m oi (je l ai d onnée), m es soirées se p assent à lire d evant u n feu d e bois qu i flam be d ans la chem inée. Avec, sou vent, de la musique : Jean Sébastien Bach aussi bien qu e John Coltrane, d e la chanson française ou des musiques du monde. Dans ces conditions, l au tom ne et l hiver se p rêtent bien à lire d e la p oésie. En langu e française, p u isqu e c est la m ie n n e. M a is a u ss i en e sp a g n o l o u e n portugais, que je peux lire dans le texte et que, parfois, je traduis. De la difficulté de la traduction «Traduttore tradittore», p rétend l ad age Italien. C est à la fois rap id e et, fatalem ent, réd u cteu r. En p oésie, le trad u cteu r se d oit d êtr e u n passeu r. Il lui faut connaître la langue d origine, p osséd er p arfaitem en t le fran çais d an s ses nuances et ses subtilités, avoir un tempérament p oétiqu e ou , m ieu x, être lu i-m êm e p oète. Son travail consiste tou t d abord à restitu er le p lu s fid èlem ent p ossible le sens d u texte original, m ais tou t au tant à en ren d re le rythm e, les

Si e zbulova poezinë shqiptare

sonorités, cet ind icible qui fait le poème. Ce n est p as tou jou rs sim p le. Relativem ent aisé qu and il s agit d e langu es s u rs, d ont les stru ctu res gram m aticales et les syntaxes sont p roches, ainsi p asser d e l esp agnol, d e l italien ou d u portugais au français, cela devient un exercice d ifficile, sinon p érilleu x qu and on p asse d e la langue d Ism aïl Kad aré à celle d Yves Bonnefoy (p ou r citer u n d es p lu s im p ortan ts p oètes français vivants). DE KADARÉ AU RAKI D ailleu rs, on l ignore en Eu rop e occid entale, Ism aïl est au ssi p oète et figu re en bonne p lace d an s le n u m éro Poezi shqiptare d e l A rbre à paroles. C est, bien sû r, m on am i Vasil Çap eqi, l Albanais d Am ay, qu i m a fait d écou vrir le Kad aré p oète. Et tant d au tres. Vasil trad u it. Je peaufine. Dans ce travail en commun, les liens d amitié se sont consolid és d ans une expérience littéraire et hu m aine tou t à fait p assionnante. Certes, m on albanais se lim ite à Santé, Merci, Bonjou r, Bonsoir et qu elqu es form u les p assepartout, mais je crois avoir le sens de la poésie en général, de son rythme et de sa musique. Et puis je prétends bien connaître ma langue. Sans d ou te Vasil la p ratiqu e-t-il fort bien. Il a u ne belle sensibilité poétique (et il a écrit en français une jolie plaquette intitulée Mon atelier), mais il lui arrive de traduire de façon trop littéraire en s écartant d u texte. Et cela d onne d ou ze m ots pour sept en albanais. Alors, on reprend au mot à m ot et l on s ap erçoit qu il su ffit d en changer u n , d en in tervertir d eu x, d e recou rir à u n synonym e p ou r qu e le p oèm e retrou ve son souffle premier. Dan s cet exercice d e p atien ce basé su r u n e confiance mutuelle qui grandit au fil du temps, nou s pou vons m e sem ble-t-il nou s prévaloir de quelques réussites. Un bel exemple est ce très court poème de la Kosovare Edi Shukriu, Loti, p resqu e u n ap horism e : «V aji i pa lotë / loti / barot ». A p r ès d e lon g u es sem a in es, c est d evenu , en français, tou t en conciliant d ans la trad u ction, le sens et la m u siqu e : «Deuil sans larmes / l alarme / nous arme». Mais j allais oublier l essentiel : cette aventure d amitié, qui a d ébuté au bar d e la Maison d e la p oésie d Am ay, a été scellée d ans le raki albanais, qu i, c est bien con nu , m an ifeste, su rtou t en Wallon ie, u n e nette tend ance à l évap oration. Mais cela, c est u ne au tre histoire qu e je vou s conterai si vou s êt es s a g es En a t t en d a n t , je v o u s d is «Gezuar» !

NGA AMAY NE ARBERI

Francis CHENOT I

Gjithçka nisi në bar

Interesohem shumë për poezinë. Prej një jete të tërë. Eshtë një mënyrë të shprehuri. Sidoqoftë, kam p ërshtyp jen se kjo nd od h qëku rse d i të shkruaj dhe të lexoj. Nga leximet dhe shkrimet e mia, poezia është pjesë e pandarë e jetë sime. Du het thënë se vij nga vënd et e Verlaine d he Rimbaud. Në fakt, kam lindur në Ardenne gjatë luftës në një muaj mars të akullt dhe me shumë 18

d ëborë. N ë fu nd të vitit 2005, realizova një ënd ërr të vjetër d u ke shku ar të rigjej d im rin e lin d jes sim e n ë Qu ébec, ku sh krov a librin Bûcheronner le silence Z hbirimi i heshtjes, libri im i parafundit që kam botuar. Praktikisht, kam u shtru ar nga p ak të gjitha zanatet (m u rator, mësues, punonjes pyjor, kamarjer, gazetar për trid hjetë vjet ans ), p or p oezia m betet shoqja ime e dashur, e vetmja në fund të fundit, të cilës i kam qëndruar besnike.

Dhe poezia ndahet me të tjerët : takime, grupe d he revista. N ë Am ay, në krahinën e Liezhit, ku banoj prej pesëdhjetë vjetësh, kam qënë një nga them elu esit e Shtëp isë së p oezisë d he te botimeve të Arbre à paroles. Kur themi «Shtëpi e poezisë», bëhet fjalë për një shtëpi të vërtetë, një ndërtesë me zyra, një apartament i cili pret poetet në rezid ence, një salle ekspozitash d he një bar të thjeshtë. Pikërisht n Québec k Québec të bar, duhet të ketë qënë para shtatë vjetësh, u zhvillua një bashkëbisedimi i cili do të çonte në

Nr.80

PEGASI, Prill 2012

një bashkëp u nim te frytshëm d he m iqsor. N e e kishim p ër zakon, Vasili d he u në të p inim nga një gotë së bashku . Pa folu r p ër gjë tjetër veçse si bën moti dhe si shkon shëndeti. Vasil, është emri i tij. Mbiemëri : Çapeqi. Me origjinë shqip tare, natyrisht, banu es ed he ai në Am ay. E d ija se i interesonte p oezia Atë m brëm je, të mbështetur në banak, i them : «Vasil, është një fakt që nuk di asgjë për poezinë shqiptare. Si të gjithë, njoh talentin e p afu nd të rom ancierit Ismaïl Kadaré (i cili do ta kishte merituar më së m iri çm im in N obel të letërsisë), d he kjo është gjithëçka...» Tre katër or Québec m Québec pas d h e tre ose katër gota v erë m ë sh u m ë, n e vend osëm t i ku shtojm ë p oezisë shqip tare një numur në Arbre à paroles. DE MIGJENI À VELAJ I titu llu ar Poezi shqiptare Poésie albanaise, ky numur 137 i revistës doli në vjeshtën e vitit 2007. Ai përfshinte tridhjetë e dy poetë, ngaMigjeni, më i vjetri, tek m poezisë shqiptare e reja Alisa Velaj e cila sapo kishte botuar librin e parë me titull : Les fondements du vent Themelet e erës. N jë p ërzgjed h je sh u m ë e ku fizu ar, n ë m os arbitrale, e lind u r kryesisht p rej lexim eve të mikut tim Vasil dhe kërkimeve të tij në internet. Pastaj një seleksionim në fu nksion të vlerave. Për përkthimin, Ardian Marashin, i cili jetonte ne France dhe Vasilin. Për të ilustruar tekstet, vizatimet pothuajse automatike të Rio Di Maria, m e or ig jin e siçilia n e, ed h e a i v et p oez isë shqip tare p oet d he sot p resid ent i Shtëp isë s poezisë shqiptare poezisë të Amay-it. Finicionet u bënë p rej shkru esit të këtyre rad hëve. Dhe z b u lim i i n jë p o ez ie t ë p a s u r d h e t ë sh u m ëllojsh m e. M e d isa k a r a k ter istik a të veçanta të saj, të cilat i jap in një ngjyrim të veçantë në u niversalitetin p oetik : ajo çka ne e cilësu am «albanéité - shqip tarizëm », që d o të thotë lidhje me traditat dhe historinë, dhe, mbi të gjitha, aftësia për t i rezistu ar totalitarizm ave që gjen shprehjen e vet më të lartë te Arshi Pipa, Jam arbër Mar ko ose Visar Zh iti. Sh ku rt u p u shtova nga kjo p oezi. Pu bliku u p u shtu a akoma më shumë dhe, shpejt imponohej kalimi në një dimension më të madh dhe të mendohej p ër një antologji të vërtetë e cila të p ërfshijë te gjitha hap sirat shqip folëse: Shqip ëri, Kosovë, Maqed oni, Mal i Zi Shku rt, Arbërinë, siç e quanin dikur. Ose më mire Arbëritë : për të mos harru ar d iasp orën

Një vend dhe njerëzit e tij

Dalja e këtij numuri te Arbre à paroles kushtuar Poezisë shqiptare d o të kishte p asoja të shu m ta d he d o të favorizonte takim e të shu m ta. Du ke fillu ar n ga ato sh qip folëse sh qip tarë d h e kosovarë të Valon isë të cilët p ërbëjn ë n jë komunitet të rëndësishëm : pikërisht në qytetin e H u y-it m e një restorant të bu ku r i qu ajtu r A rberia d h e n ë N a m u r k u a t a k a n ë n jë transm etim rad iofonik. N d ërkaq, Shtëp ia e p oezisë e Am ay kish te p ritu r n ë rezid en ce d inam iken Flu tu ra Açka, p oete d he botu ese, em ëri i së cilës su ngjeron flu tu rim e të bu ku ra poetike. Shkurt, Arbëria po merrte për mua një fytyr ë. Disa fytyra. Të n d r ysh m e. Si ed h e peisazhet që do të zbuloja së shpejti. Në sajë të Arian Lekës dhe të Revistës Poeteka të cilët na ftuan, Vasilin dhe mua që të vinim ne Durrës.

NE FESTIVALIN E DURRËSIT Në brigjet e Adriatikut, ky qytet antik i quajtur së p ar i Ép id am n os sip as legjen d ës, p astaj Du rrakhion në sheku llin e VII-të p ara kohës sonë, i thirru r Dyrrachiu m nën p erand orinë Romane. Pikërisht në këtë qytet të ngarkuar me histori (d he me muzeun arkeologjik të cilin ia vlen vërtet të vizitohet), ku e kaluara takohet pa reshtur me të tashmen (si kjo Tore veniciane e transformuar në një bar simpatik), organizohet në vjeshtë festivali nd ërkom btar i cili mbled h poetë të ardhur nga të gjitha vëndet. Një festival p oezie, ku ka p ak n ga të gjith a : ka p ooetë fu n k sion a r ë q ë p ër fa q sojn ë sa llo n et d h e mondanitetin, nga festivali në festival, dhe, për fat të mirë, më të rrallë, të tjerët, dhe pafundësisht më të vërtetët, esencialët. Ata që na interesojnë n e p ër p r o jek t in e a n t olog jisë së p o ez isë shqiptare, të përfshirë në numurin 137 të Arbre à paroles. Takim e të njohu rish (Flu tu ra Açka, ard h u r n ë qersh or 2007 n ë Am ay), takim e p a sion a n te (Pr im o Sh lla k u , p ik ër ish t, ose kosovarët Agim Gjakova d he Ali Pod rim ja), zbulime të reja (Ilia Flurans), talente premtuese (Alisa Velaj d he Glad iola Bu su lla) Shku rt, lënd ë e mirë d he e bukur për këtë antologji e cila d uhet të d alë në botimet e Arbre à paroles gjatë vitit 2010. Duke u mbështetur në atë që sh k r u a n m e sh u m ë të d r ejtë A g r on Tu fa , «L Albanie est plus grande que sa terre / Que son ciel étendu à pic Shqipëria është më e madhe se toka e saj, se sa qielli i saj që bie pingul» : shqipfolësit, pasardhës të Ilirëve dhe kushërinj të Etruskëve, p ërbëjnë shu m icën absolu te në Kosovë, janë shumë të pranishëm në Maqedoni si edhe në Mal të Zi, pa folur për emigrantët në vënde të tjera te Europës dhe të botës. ME BUSULLEN E ZEMRES N ë Du rrës, si në çd o festival të këtij lloji, ka d etyrim e m ond ane, fjalim e d he pritje, të cilat mund të evitohen. Dhe pjesa tjetër. E cila është sp ontane. Kontakte që lid hen m e bu su llën e zemrës d he që nuk mbeten letër e vd ekur. Për ne, t i bëjmë jehonë asaj që shkruhet në poezi prej botës shqipfolëse. Konretisht, kjo u nis me një rezidence autori në Amay për Ali Podrimjen dhe një libër dygjuhësh : La flamme volée Flaka e vjedhur. Më pas, në numurin Lieux dits Vënde të thëna të verës së vitit 2009, botimi i një dosjeje të Kosovës me tetë poetë : dy të mëdhenj të cilët nu k jetojnë m ë (Azem Shkreli d he Rrahm an Ded aj), d y em ra të rënd ësishëm në Prishtinë (Agim Gjakova d he Ali Pod rim ja), d y fem ra (Flora Brovina dhe Edi Shukriu) dhe dy përfaqsuues të emigracionit në Bruksel (Skender Sherifi dhe Jeton Kelmendi). Më në fund në numurin e d im rit te 2009-2010, vën d p ër p oezin ë e re shqipfolëse përbri tematikës qëndrore të cilën e kam për zemër : midis Beckett dhe utopisë, poezia është teatër. Dhe kjo nuk mbaron këtu III

Një bashkëpunim miqsor dhe i frytshëm

Kam n jë tem p eram en t të h esh tu r d h e lexoj sh u m ë. Për m ë tap ër, qëku rse kam d alë n ë p ension, një situ atë e cila nu k krijon p ër m u a, p arazitin ë, p ërku n d razi, n jë d in am izëm të p lotë. Lexoj : gazeta, rom ane, e m bi të gjitha poezi. Në shtëpinë time nuk ka televizor (e kam falu r), m brëm jet e m ia kalojn ë d u ke lexu ar

përpara një zjarri me dru që flakëron oxhakun. Shp esh shoqëru ar m e m u zikë : Jean Sébastien Bach si edhe John Coltrane, nga kënga franceze ose muzika nëpër botë. Në këto kushte, vjeshta d he d im ri shkojnë m irë m e lexim in e p oezisë. Në gjuhën frënge pasi ajo është gjuha ime ; Por edhe ne spanjisht ose në portugalisht, ku mund të lexoj dhe, ndonjëherë edhe të përkthej. Mbi Vështirësinë e përkthimit «Traduttore tradittore përkthyes tradhëtar », thotë fjala e u rtë italiane. Eshtë kollaj ta thu ash, d he fatalisht reduktuese. Në poezi, përkthyesi duhet te jetë një pasues. Atij i duhet të njohë gjuhën e origjinës, të zotëroje ne perfeksion frëngjishten m e n u a n ca t d h e fin es a t e s a j,t ë k e t ë n jë tem p eram ent p oetik ose m ë e m ira d o të qe të ishte vetë p oet. Pu na e tij konsiston së p ari të jap v sa m ë besnikërisht që të jetë e m u nd u r ku p tim in e tekstit në origjinal, p or gjithasht të japë ritmin, tingëllimet, atë magjepsje që gatuan p oezia. N u k ësh tv gjith m on ë e leh të. Esh të relativisht m ë e lehtë ku r bie fjalap ër gju hë sim otra, stru ktu ra gram atikore e të cilave ka afrim itet, kështu ku r kalon nga sp anjishtja në italisht, ose nga portugalishtja në frëngjisht, por kjo bëhet një ushtrim i vështirë, për të mos thënë me rrezik kur kalon nga gjuha e Ismail Kadaresë në atë të Yves Bonnefoy (p ër të citu ar një nga poetët e gjallë më të rëndësishëm francezë). NGA KADAREJA TE RAKIA Me që ra fjala, në Europën Perëndimore, nuk e dinë se ismaili është edhe poet i cili zv një vend të merituar në numurin Poezi shqiptare të revistës A rbre à paroles. Ishte sigu risht m iku im Vasil Çap eqi, shqip tar m e banim në Am ay, që m ë zbu loi Kad arenë poet. Si ed he shumë të tjerë. Vasili përkthen. Unë bëj finicionet. Në këtë punë të përbashkët, lidhjet miqsore janë konsoliduar n ëp ërm jet n jv p ërvoje letrare d h e n jerzore pasionante. Sigurisht që shqipja ime kufizohzt me Gëzuar, Faleminderit, Mirëmëngjes Miëmbrëma apo ndonjë formulë e ngjajshme gjithëandej, por besoj se unë kam sensin e poezisë në përgjithësi, të ritmit dhe muzikalitetit të saj. E pastaj pretendoj se e njoh mirë gjuhën time. Pa dyshim që Vasili e praktikon atë mjaft mirë. Ai ka një ndjeshmëri të lartë poetike (ai ka shkruar edhe një libër të vogël në frëngjisht me titull Mon atelier punishtja ime), por ndodh që ai përkthen fjalë për fjalë duke u larguar nga teksti. Dhe kjo jep dymbëdhjetë fjalë për shtatë në shqip. Atëhere i rimarrim fjalë për fjalë dhe vërejmë mjafton të ndryshohet njëra, të ndryshohen dy, të gjëndet një sinonim për t i dhënë poezisë frymën e parë. Në këtë ushtrim durimi të bazuar mbi një besim recip rok i cili rritet m e kalim in e kohës, ne mundemi, sipas mendimit tim të flasim për disa arritje. Një shvmbull i bukur është teksti shumv i shkurtër i poetes nga Kosova Edi Shukriu, Loti, p othu ajse një aforizëm : «V aji i pa lotë / loti / barot». Pas disa javësh pune, u dha në frëngjisht duke përputhur përkthimin me kuptimin dhe muzikalitetin : «Deuil sans larmes / l alarme / nous arme». Por d es h arrova m ë kryesoren : kjo aventure miqësie, që nisi në barin e Shtëpisë së poezisë të Amay-it, u vulos me rakinë shqiptare, e cila është e njohur tashmë, sidomos në Valoni, për tendencën e saj të theksuar të avullimit. Por kjo ështëv një tjetër histori, të cilën d o t jua tregoj p o u sollët m ir ë D er i a t ëh er e, ju t h em «Gezuar» ! 19

PEGASI, Prill 2012

Nr.80

Transmission of universal values throung poetical Magic By Patrick Sammut Malta n atu ral p h en om en on p o llu t io n overp op u lation , an d also w ith atom ic arm s All men are equal. Man is also what he writes. And terrorism . All these p u t ou r fu tu re in d an ger. On p oetry is th at m agic w h ich com es d irectly from th e oth er han d , in The silence of nature one read s his heart an d sou l. Tru e p oetry is u niversal. It is th at th e p oet an d n atu re ar e bou n d togeth er. b o r n in a p a r t icu la r p la ce (s p a ce ) a n d in a Katrakis observes th at n atu re s silen ce is m ore p a r ticu la r cir cu m sta n ce (tim e), b u t it is th en eloqu ent than m an s voice or his p en : that s w hy tran sform ed in to som eth in g w h ich is u n iversal t h e p o et sp en d [s] m a n y t im es/ r ea d in g it s th rou gh w h at can be called p oetical m agic. Wh at silence . exactly th is p oetic m agic is on e can n ot say. Poetry itself is frequ ently a th em e in Katrakis s However, what one can say is that such an element v erse. W hen imagination is in lov e is a bou t th e can express that thing or state which unites all men con cep t io n a n d b ir t h of p oet r y . Th is is v er y from w hich ever p lace or from w h ichever tim e beautiful and lyrical verse: white paper on which p oetry is w ritten is com p ared to a p lou gh ed t h e y co m e t o g e t h e r . Su ch p o e t ic m a g ic d ep en d s on variou s other elem ents: th ere is the p lain . Th ree p illars on w hich p oetry is bu ilt are thematic level where the poet discusses themes or m e m o r y , fa n t a s y a n d ju d g e m e n t (Bu ildin g valu es w hich p ertain to all hu m ankin d (su ch as poetry). In Poet of visible and of invisible Katrakis asks p eace, fam ily, love, frien d sh ip , resp ect tow ard s who the poet is. For him the poet is he who praises Moth er N atu re); th ere is also th e stylistic level, all things, visible and in visible. In The extent of a w h er e th r ou g h th e u se of im a g er y a n d oth er poem he writes that: The extent of a p oem p oetical m ech an ism s the p oet help s to tran sform does not depend on the number of pages his w ritin g into p oetry. Thu s, th is p oetic m agic t r a v e ls t h r o u g h t im e a n d s p a ce , a n d is fe lt and its verses w h a t so ev e r la n g u a g e is u s e d a n d w h a t e v e r but on the quantity nationality of the p oet. It m ay d ecrease in p ow er and the power of light w h en th e origin al text is tran slated into a second th at it rad iates. language, but it still is felt thanks to the universali- Poetry is light and thus a healing element against the d arkn ess of sou l (The light of poetry). Poetry ty factor and also to the knowhow of the translator. is u n d erstood as w ord s (or th eory) w h ich can be Malta: Rev. D r. Amante Buontempo w as born in 1920 transformed in actions (or practice). a n d d ied in 2004. H e w as th e fou n d er of th e An oth er con tem p ora ry Greek p oet is Eleni I. Maltese Poets Association (founded in 1975), still Grivas, born an d still livin g in Kato Tith orea in action today. Among his publications are Si vis Lokridas. In one of her latest publications, Pictures pacem cane simper (1973), Wishful Thoughts (1975) of Life (2010), we see Eleni Grivas as the observer and Rhy t hmical React ions (1981). Great p art of of the simplest of everyday things and thus knows his p oetry is social in natu re. In fact Bu ontem p o th at life is m ad e u p of stron g con trasts. Th u s writes about the problems of modern society such poetry here is a means to reflect about humankind as d ru gs, aid s, abortion , corru p tion , terrorism , (with its good and evil) and life. She writes about capital punishment, divorce, prostitution, famine, the love and affection of children on the one hand, w ar, crim in ality, th e d ifferen ces betw een social an d abou t th e d estru ction an d cold -h earted ness classes and paedophilia. One of his poems is The of th e a d u lt w or ld on th e oth er . Gr iv a s th u s language of my heart w here he w rites, An d san er u p h o ld s p o s it iv e v a lu e s (lo v e , fr ie n d s h ip , are mad cows than many men:/ who, knowing the hap p iness, having a good heart ) against tod ay s effects of Ch ern obyl,/ still keep th eir n u clear materialistic world (wealth, greed, money, power), exp erim ents . In Famine or slavery h e w rites th at which is worthless when death strikes. Happiness The w orld is in d ecay . W e re soldiers of true peace is enjoying the things which have no price and are is abou t w ar. H ere Bu on tem p o w rites thu s: N o thus beautiful and unreachable (Health and safety). War is not tru e Peace, bu t in th e Arts,/ the best Wh ere there is no love th ere is tyrann y, p overty th at com e from p u re and lovin g h earts! . Again, and distress (Poverty). Obstinacy is no direct way to knowledge, and the latter neither can be bought in The language of my heart, he writes: (The headstrongness). Bitter w ord s are w orse th an I kn ow not h ow to sp eak and how to w rite w ou nd s and sores. All this inclu d ing p assion and if not in poetry, mistakes - may create pain which is kept secret or sending some message to the world I know: is h id b e h in d a la u g h (T he pain , M ist akes). a m essage of tru e love and in w ard p eace. A n o t h e r co n t e m p o r a r y p o e t fr o m M a lt a is Moreover, pleasure is the result of peace of mind Marlene Saliba, born in 1949. Her publications are and serenity of the soul (The peace of mind). Grivas Time-Fa ring (1994) a n d Xbi ha t t a l-A nt ena t i/ ad vices her read er to think before talking: th at s A nces t ra l Vi s i o ns (2011), a b ilin g u a l p o et r y h ow one is fair w ith oth ers in life (Thought). In co lle ct io n . H e r s is a v e r y s p ir it u a l a n d another short poem Grivas writes about education m et a p h y sica l p o et. Sa lib a b eco m es o n e w it h w h ich she d eem s as the solu tion to d ru gs, th eft, Malta s N eolithic tem p les and tries to find the real murder and rape. m e a n in g b e h in d s u ch b e a u t ifu l a n d p e r fe ct A recu rren t elem ent is Grivas s voice in favou r of con str u ction s. Accor d in g to Sa liba , th er e is a t h e n e e d y p e o p le a n d in p r o t e s t a g a in s t u nscru p u lou s m en (A total catastrophe). Su ch a millenary voice emanating from such sanctuaries which few comprehend or even hear. It is a voice d isaster com es w h en m an kind is sp oilt throu gh w h ich m a k es u s o n e w it h t h e u n iv er se t h a t money and materialism which lead to the suffering su rrou n d s u s, a voice w hich rem ind s u s also of of many (Disaster). p eace an d in n er h ap p in ess. In su ch p rim ord ial G r iv a s a ls o w r it e s e n v ir o n m e n t a l v e r s e : co n s t r u ct io n s Sa lib a s e e s , A n cie n t d r e a m s in Pollu t ion sh e con tr a sts th e clea n a ir of th e tran slated into artistic form s/ revealin g an early m ou n ta in s (th er e is w h er e th e r ea l life is) to d ivin e p resen ce/ th at w e h u m an s h ave kn ow n p ollu tion of th e city (m an h as to escap e all th is). together. H ere Ou r m etap hysical heritage lies , The mountains are a space where the poet is happy a le g a cy o f s a cr e d g e o m e t r y ,/ a n im a t e d (Spring), and spring is life and happiness through sculpture/ bequeathing us with a truth/ that our its sounds and colours. In The road of disaster Grivas centu ry cann ot as yet exactly fath om (from A w rites abou t anim al extinction , bu rning forests, pollution, and ozone problems. Even here we see dream in stone). th e p oet as th e p u lse of w h a t s h ap p en in g in Greece: Potis Katrakis w as born in Dem onia in Laconia, tod ay s w orld . Greece. One of his most recent publications is The India: Unforseen (2009). Here we also see Katrakis as an On e of tod ay s In d ian p oets is Arbind Kumar en viron m en talist and conscience to m ankind . In Cho udhary . H e is th e fou n d in g fa th er of th e Overpopulation and development the poet deals with In ternational Association of Poets, Essayists and th e p ollu tion of w aters and the lack of p u re and N ovelists (2006) at Begu sarai, Bihar, and on e of n a tu ra l fou n tain s. Ev en Prediction s d ea ls w ith th e fou n d in g m em bers of th e World Literatu re Introduction:

Society, Trip u ra. H e is also ed itor of tw o rep u ted literary m agazines, Kohinoor and Ayu sh . H is latest p u blication is Nature (2011). H is is a very concise and intriguing poetry, and his language is very p articu lar. H is startin g p oin t as a p oet is Nature, but his final destination is reflection about different aspects of everyday life such as love and in fid elity, p olitics an d corru p tion ( The p etticoat governm ent/ Is th e p enchant/ Of the p ru d ien t/ For the acid test of th e p otent. ), birth and d eath, natu re and sp iritu ality ( Th e shap in g sp irit/ Of the herm it/ Elicits the introit/ Of natu ral esp rit. ), also evil. As Kurt F. Svatek from Vienna writes in th e Forw ard , Ch ou d hary s p oem s are not on ly a rom an tic ad m iration of n atu re. Th ey h av e n o d o u b t t h e d o u b le b o t t o m t o s h a r p e n o u r consciou sn ess for the p roblem s h ere and th ere. Russia: I have recently received a great number of poems from Dr. Adolf P. Shvedchikov, Russian scientist, p oet an d translator. H e w as born in Shakhty in 1937 an d p u blish ed a big n u m ber of p oem s in d ifferent internation al literary m agazines. Abou t universality of poetry is his short poem Put parallel mirrors in front of each other: h ere Sh ved ch ikov w r ites, Pu t p a r a llel m ir r or s in fr on t of ea ch other,/ An d you becom e absorbed in the m irror reflection of real life./ You disappear completely,/ You r train of thou gh ts lead s you into infinity Th is in fin ity is th at sp ace w h ere all h u m an ity meets and becomes one. Shvedchikov writes about w ar and hatred in This is the war without end and abou t h u m an su fferin g in W e come naked to this world. In th e first p oem the p oets w rites th at The p lagu e of h atred h as been w an d erin g for/ Too long arou nd the w orld / An d m an kin d becom es mad!/ People forget about Heaven,/ The hope for good lu ck d isap p ea rs In th e secon d p oem Shved ch ikov asks, Wh y is reality so cru el an d w h y is ou r life/ So fu ll of su ffering and tears? The poetical magic behind the words: Poets are excellent observers of what is happening w ith in and w ith ou t h u m ankind . Bu t they are no jou rn alists or bu lletin read ers. Th eir w ord s are special because they are woven with great care in ord er to tou ch ou r h earts an d echo d eep in ou r sou ls. Man y tim es th ey op t for sim p licity on a lingu istic level. Bu t this d oes n ot m ean th at th ey p u t a sid e th e b ea u ty of su ch m ech a n ism s a s metaphor. This is what makes poetry much more colou rfu l an d ap p ealin g: w ar is p resen ted as a p lagu e, love as an ointm ent, natu re a refu ge and so on . Poetic m a g ic is a lso ren d er ed th r ou g h rhythm, rhyme and alliteration. Here poetry is not m eaning bu t also sou n d . Th is is m ost evid ent in Ch ou d hary s verse: The th orn of the tavern/ Is the hawthorn/ That spurns the lovelorn/ Even of th e sla tter n . O r Th e sca r let tip p et/ O f th e nym p het/ Is the lovely w avelet/ Of the th icket. (fr om Na t ure) Poetr y is m a d e of sou n d s a n d colou rs an d also of the p oet s sen se of w ond er as he looks around. Thus Shvedchikov writes: I p ain t you r u nkn ow n p ortrait On the sand of yellow, velvety dunes. Your smile is charming, And I am young again! I blend into one The sunlight and radiance of the moon, I live simply without a care Why do we live? I hear the whispering of Baltic pine trees An d p iercing scream s of sea gu lls I keep in my mind the same morning dew An d you r d ivine face! (from I paint your unknown portrait) H u m ankind s d estiny is d eath. H ow ever, throu gh p oetry m an becom es im m ortal. In W hen I ll be far away Shved chikov w rites: When I ll be far aw ay,/ Don t bu rst into tears,/ My verses w ill stay w ith you ,/ And let tim e ru n year after year Throu gh poetry man transcends space and time. Is this not poetic magic? (April 2012) www.patrickjsammut.blogspot.com

Nr.80

PEGASI, Prill 2012

THEFIRSTINTERNATIONALCONGRESS MUSEOFPOETRY PEGASI 2012- VITRINA UNIVERSITY 20-23 APRIL 2012 ALBANIA The Logos Sounds: Poetry Gives Birth to Infinity

Vassiliki Ergazaki Poetess-Mathematician Representative of the Literary Group of the Sp iritu al Centre Servers Society Lad ies an d gen tle-m en , th e creators of th is supreme art called poetry, Good Evening. From the w ord s of Dim itris Kakalid is is m y w ord and to the tem p le of the m u se Erato , I bow. The lyric has neither end nor a beginning,/ poetry never dies,/ in the range of the universes the highest teaching/ it sou nd s the traged y of its Logos. The Logos sounds The Logos speaks to its Logos, to its heavenly bodies. It addresses to their infinite soul, to their infinite spirit, to the bodies of the bodies, to its body. Oh inflamed seeds of my spirit/, suns that burn in t h e sk y ,/ m y b o d ies, m y r o ses o f m y m iracle,/ the essence of m y natu re am id st the void. The infinite, the Universe, the Galaxies pulsate. The Suns, the Planets pulsate. The hearts of the Poets p u lsate as w ell Im agination gallop s; it ru ns to conceive insp iration; to u nite w ith the divine spark, the divine lightning, the one that is sent out from the source of the divine Mind. The poet paves the way through the Logos. He read s the m u sical score of the Universe and h arm on ically p erform s its m u sic. Logos is talkin g to its w ord s, to its syllables, to th e consonants and vow els of its sou l. It end ow s them w ith cosm ic harm ony and infinity. They a lig n o n e n ext t o a n o t h er , sy m m et r ic o r asym m etric, w ith every syllable an d every sou n d en closin g con cen trated w isd om an d know led ge; and all together in one vision, in one idea: the poem. The poem that from its very creation encloses the infinite. The bells of Logos are tolling Poetry gives birth to infinity. Signaling,/ I refer to my being,/ the spirit s neverfalling light/ I made aeon dawn on my eternity/ Logos echoes / from the sun to the sea// from the sky to the earth/ from the infinite to the finite world/ from the world to man/ from man to oneself. D imitris Kakalidis is the poet w h o every moment in his manifold work praises the poets. H e calls them m ystics , sp iritu al gu id es , recreators of Logos , en d ow ed w ith in n er stren gth th at is sp u rrin g th em to break th e barriers opening windows to the boundless. He recognizes the ability that they have to exalt the

m ean in gs to th e d ivin e, to tran su bstan tiate them into p rayer , greatness , essence by shaping their images, by skillfully playing with w ord s. H e contribu tes to the interp retation of their word which is the Logos of the one Poet, talking abou t the p ow er of the p u re shep herd m ind , abou t the sp irit that rad iates w ith light an d w isd om ; abou t th e love th at m asters p assions and w eaknesses . H e d efend s the Kn ow led ge th at ligh ts u p th e Abyss , th e relentless forces of the u nconsciou s w hich oppress humanity. M y word/ sacred, holy,/ highest, divine,/ and my m y st eries su prem e,/ u n preceden t ed, u n iqu e,/ insuperable ideas of my divine train of thoughts/that my eternity/ perpetually rule. The bu rd en of the centu ries consigns its hop es to the p oets. From the field of the u niversal m in d , t h e id e a s , t h e b e a r in g w a v e s a r e cordlessly transmitted to the timeless agora like a universal request, seeking for the realization of m egacosm ic vision . Oh music of the earth and the sky,/ superb song of the dream,/you emanate from the source of the divine mind/ taming the beings of the infinite. The w riting sounds; the verse ou tw eighs its centu ry. This is the u ltim ate issu e of the p oet. H e cr ea t es t h e m y t h ; h e r e-cr ea t es it ; h e preserves it throughout the centuries. Animalborn, human as he is, a horseman, a rider of the winds, dominant of the power; he abandons his stallion, if he has to, and as a w alker he fights against d eath . A r ch er I w ill r em a in fo r ev er / a im in g a t inexistent targets/ , w ild of the w ind s I ll be an ascetic/ a God driven fool dancing in the chaos. Each poem and a v ision; each v ision and a t rut h, a pot ent ial realiz at ion D imitris Kakalidis takes the poem in his words, any poem and as he approaches it with respect, he proves that it is filled with particles of light and messages of knowledge. The words, on e asid e th e oth er, ch osen cau tiou sly an d w isely fr o m t h e p o et , a cco m p a n y in g t h e com m as and the fu ll stop s; aligned or not in m elod ic qu atrains, in the w ord s of the p oet Dim itris Kakalid is they becom e flam es, id eas, visions They becom e p lanets, they becom e su n s, th ey becom e Un iverses; th ey becom e Infinite.

sees the symbols behind the words. He reveals the m yth; the hid d en essence of the w ork. H e processes, he analyses this essence. He spreads it ou t in the Universe, he m akes it conscience and he returns it completely pure for the reader, alw ays recognizing in it the greatness of the poet. Oh, blessing of the poets, great grace, heavenly revelation into the d ep rivation of earth. Their p oem s are p rayer, sp iritu al con tem p lation , ecstasy; the d ance of heavenly bod ies in God s magnanimous poem. Gratitude is the praise at the ed ge of silence. In his ow n p oetic w ay; from a d ifferent p ath each tim e. Som etim es p u rely intellectu ally, other times he emphasizes in symbols by using exam p les from m ythology and history, other t im es h e u s es t h e w is d o m o f n u m b e r s , t r a v e llin g u s t o t h e t im e s o f O m ir o s, o f Herakleitos, of Pythagoras. And still other times his analysis becomes itself a poem that praises the p oem . Whichever w ay he u ses, he alw ays aims to lead his reader to a journey beyond the ap p earances, beyond the com m itm ents of the limited mind; to the inner liberation. Therefore, th rou gh h is an alyses in h is d ou ble volu m e essay, The Wisd om of the Poem and The Wisd om of the N arrative , he proves that every poem, every narrative is an open window from w h ich th e r ea d er ca n see p a ssion s, fea r s, u np leasant bu t also p leasant situ ations of life, to be transform ed into know led ge and love, w h ile at th e sam e tim e th e Wid en ess, th e Universe, the Infinite is revealed to him. W hen t he plan et s arriv e in y ou r cou rt y ard/ inquiring about the origin of the suns,/ tell them it is your very soul,/ soul of infinite souls, source of flames. D imitris Kakalidis is the Philosopher; th e philosopher that connects the everyday with the et er n a l, t h e h u m a n w it h t h e d iv in e , t h e microcosm w ith the macrocosm . He totally believes in m an s p u re natu re, w hich can lead him to bliss , if he w ants to. The depth of the earth,/ the depth of time,/ dimension of sun/ in a night of silence. D imitris Kakalidis is the Master; he is the mystic, the teacher who comes from other times; from tim es w hen p eop le u sed to yearn for the essential but also the beneficial, the theoretical but also the practical. Sending Holy Message to meet thee/ reaching you the d ay of you r d elay/ having heavenly p ow er, you have forgotten/ that, you are the world and capable of all.

His offering is inexhaustible! With his endless lov e h e em braces ev ery h u m an bein g, th e nature, the Universe. He praises the Entity, God w hom he recognizes in everything. With his w h ole w ork, his en tire life, h e calls m an to spiritual alertness so as to gain inner freedom, H e conjoins the w ord of the creator w ith his his inner ind ep end ence; to know H im self, to ow n w ord . H e analyses the p oem , he d eep ens love Life; to realise that he has the ability to be into the id eas, he interp rets the m eanings, he well, and... to always be well. My song a light,/ d arkness m y cry,/ m y love power/ flower of acanthus./ I appear and I am found/ the seeker./ Realizer of th e w in d s,/ p eacem aker of th e waters,/ the everlasting of my cosmic flames.

PEGASI, Prill 2012

Nr.80

My p eop le, / fellow s, id ols,/ th ron g of m y creations,/my absolute abutments/ existences for me to praise./Dancest thou and I shall sing/ chantest thou and I shall celebrate/I grieve and you die/ you are born and I live. D i m i tri s Kak al i d i s i s th e v i s i o n ary , th e pioneer. With his p oetry he officiates into the inner world of man. His word always truthful, essential, it touches the sensitive chords of the sou l and these p u lsate to the m essage, to the o p t im ist ic m essa g e t h a t a lw a y s b r in g s a solu tion to the d ead -end . With his w ay of life he provides the practical application for all that he has tau ght. It is over 30years now that he fou n d ed a p h ilosop h ical cen tre called Th e Server s Society , a place w here Philosophy, the World of Letters, an d Poetry are blen d in g together w ith love, the u ltim ate interest and dedication to all human beings. I boast for my creation,/ rafter of my suns, I am,/ school of the schools,/into my becoming,/the form thriving,

Pastime and poetry

is stu d ying m y sou l s life./ I am aw ake,/ I tu rn meanings. He is the essence and the forms. He against the eternal sleep of m y w orld / and of lives and experiences the unfathomable within my holy matter/the wild nature I tame. the mind and the heart and he uses the lyrics to exp ress it, clarifying, earthing his tru th to the Man, accord ing to Dim itris Kakalid is, is the chaos of ignorance; a world himself within the Gr o u p . Th e Gr o u p is t h e H u m a n it y a n d ignorance of the w orld . Humanity is the Universe. Through the small, the lim ited , the form ed he p asses to the great, O h H ella s m y b o d y a n d m y sp ir it / , t h e the infinite, the form less, alw ays bringing a qu intessence of sou l and form ,/ you flam e in redeeming message. my cell like a torch/ casting light at the ends of earth/. The hu m anity u niverse,/ eternal flam e of the n ig h t ,/ t h e t h r iv in g fe m a le / b e d o f m y References sp erm s,/ sinister, p regnant w ith m e w om b,/ Dim itris Kakalid is: The Wisd om of the Poem , so that in the field of m y infinite know led ge/ Analyses of 100 Greek poems. ignorance gives birth to m e,/ the u nknow n Dim itris Kakalid is: Incentives I , Incentives God./ II , Poetry. Dim itris Kakalid is: Logos the Third , Poetry. The great m ystic can only be a p oet, the one Dim itris Kakalid is: Fallen Parad ise, H oly w ho is u nited , he w ho u tterly rep resents the Matter , Poetry. Monad in his ecstatic wanderings in the infinite. H e d r e ss es h im se lf w it h sy m b o ls a n d Translat ion Megas Seirios Publicat ions

one of the last remaining domains of universal values

By Davor alat Whether the world and man are arranged as h av in g a p u rp ose an d v alu e is an ancient qu estion. Philosop hical concep ts and different religious systems have had m any d ifferent view s abou t this m atter, ranging from cosm os to chaos. Mu ch of con tem p or a r y p h ilosop h ica l th ou g h t p refers the anti-essentialist attitu d e, one o f t h e fir st ca s u a lt ies o f w h ich is p u rp osefu ln ess. Th e state of d ecay of natu ral, social and p ersonal p henom ena testifies to th e above. Fu rth erm ore, a p ossible cosm ological p u rp ose has also been trivialised and red u ced to the level of all-ou t fu nctionality. Man s fu nctioning on a d aily basis, a Kafkaesqu e su bju gation of hu m an integrity to the d ictates of a given social system has been imposed as the purpose of man. Such dictates seem to increasingly govern human life as a whole, regardless of whether their origin is totalitarian or ultracapitalist. Such totalitarian organisation of social life is immune to any layeredness, to d ifferentiating betw een the p u blic and p rivate sp here, betw een integral hu m an ity and its p artial abu ses. Both in som etim e socialism and cu rrent capitalism the functionalisation of man has, in fact, spread over m an s entire life. Socialist practice viewed the concept of pastime distortedly having reduced it to toilsom e w eekend rests and the rep u lsive-to-m ost-p eop le and abstract cultural elevation. And today it is reduced to a consumerist, shopaholic validation of the capitalist hand over m an s free tim e as w ell. Given that so-called free tim e is nothing but an extension of social control over ind ivid uals, the concept of pastime has been em ptied of its original meaning as being free for som ething, and not being free from something. Hardly anyone knows today what it is that man should generally be free for outside the system that permeates everything. Ow ing to the vu lgarisational m ed ia ru le over m an s p sychological and spiritual life, the extent of control has long surpassed even the abuse of labour. Contemporary man s systems of thought, values, actions, as w ell as experiences, have been automatised in large measure by means of television, Internet and radio models. The domains of thought and experience, which are independent or at least significantly different from those mediated and dictated by the media, have been increasingly narrowing day by day. Nevertheless, these two reduced d om ains are the only sp ace in w hich hu m anity as su ch transfigu ring m an from object to su bject can breath e at all. It seem s to m e th at w h at is synonymous with this space of integral or fuller humanity is precisely pastime. It is w ithin this sp ace that u niversal valu es, w hich p resu p p ose a w hole m an, can be accom p lished . This sp ace is the exact op p osite of the p assivity and em p tiness of sim p ly free, or rather void tim e. In d efiance of the p revailing spiritual idleness, this space is today yet to be seized with spiritual strength. Bu t w hat is this sp ace like, how and w hen is this fu ller hu m anity m anifested , w hat is it that w e shou ld be free for, and w hen is p astim e tru ly p astim e, and not void tim e? There are no u nam bigu ou s answ ers as su ch to these questions that would apply to everybody. What is, nevertheless, certain is that m any d ifferent w ays of d eau tom atising m an lead to the p roxim ity of pastime, that for many individuals the different spheres of personal fulfilment and reflective research are active pastime as such, with the help of which the increasingly adhesive media network is being exposed. There is no doubt that p oetry has alw ays been consid ered to be p art of su ch creative and active

pastime. However, the social status and function of poetry have been changing significantly over the centu ries, inclu d ing the p ossibilities for its freed om . From the concep t know n as poeta vates or the p oet-p rop het w ho sp eaks the core truths of society, from the aesthetisising role of poetry as the social activity that refines, to the avant-gard ian erasion of the d ifference betw een the text and the w orld acted on by the text, and to p ostm od ernistic p layfu l toying which has degraded the social role of poetry completely. Besides a social role that poetry ascribed to itself with its different selfconceptions, the reverse process w as just as im portant the influence of society w hich, either d irectly or ind irectly, either enters p oetry or p u shes it to the fringes. This social influ ence has also changed su bstantially from com p lete control over the poetic text itself in Social Realism to total social indifference to poetry in capitalist consumerism. However, the capacity of poetry to achieve tru e p astim e is inversely p rop ortional to the p ossibility of its p rofitability. The w eak attem p ts at com m ercialising p oetry have show n that p oetry that aspired after greater success on the market has been dreadfully simplified, or has rather been made more functional. This means that the structure of poetry itself has been su bjected to the vu lgar law s of the m arket, d isregard ing tru e literary competences. By contrast, poetry can indeed stay outside the system d u e in large m easu re to its invisibility for this system of u sage. Even if the system manages to penetrate poetry on the thematic, as well as the structural level, the p oetic sign w ill continu e to be significantly m ore com p lex, to have multiple layers and be fuller than equivocal market motivations. In a nutshell, freedom is constitutive of poetry. Throughout the centuries of its evolution poetry has had the capacity to continually reshape itself from w ithin itself d u e exactly to this fu nd am ental freed om . Poetry has changed rad ically the u nd erstand ing of its very ow n fu nction and character, the w ay in w hich the p oetic is m anifested as a literarily and historically changeable, yet always present category. Poetry has always been and will continue to be a condensate of the reflective, emotional, cultural, formal, linguistic and all the other cap acities of the hu m an sp irit and its sp atial-tem p oral lim itlessness. H aving ou tlined the natu re of p oetry in this w ay, it is abou t p astim e w hich find s its fu lfilm ent in the p rocess itself, in the never-com p letable and neverending spiritual-linguistic search, in the intense inner dynamism which makes pastime become the very essence of existence. Poetry, thus, conquers its content alw ays an d an ew , th at very p u rp ose tow ard s w h ich freed om is, in fact, orientated. There is no recipe for such spiritual content in contemporary poetry, inclu d in g recen t Croatian p oetry. This sp iritu al con tent is fou nd in very d ifferent, often op p osite p oetic exp eriences, on the ind ivid u al p ath of all powerful authorial expressions. Such fulfilling occurrences happen often in contemporary Croatian poetry as w ell. The m ain d istingu ishing featu re of the p oetry of one of the greatest contem p orary Croatian p oets nam ely, the late Slavko MihaliĂŚ is exactly this aspiration after freedom from automatised daily functioning, this setting out on a journey in search of new inner realms. I can only sketch his wondrous, d ream y, resu rrected p oetic w orld . By m eans of the transform ative p ow er of p oetry, his p oetic w orld continu ally bu rsts into new ly d iscovered content of freedom, into pastime that has been fulfilled in the fullness of its meaning. It is a world that is being created from the elements of existing objects, images an d w ord s, bu t their ingen iou s com bination creates a n ew p oetic reality p ecu liar to a given text, a new p oetic reality w hich has been liberated from both all applied logic and mere imitations of reality:

Nr.80

PEGASI, Prill 2012

SCHERZO From the prophecies of the deranged, stars majestically/ descend to earth. By now they already sit at each table./ You ll see, there w ill com e a tim e w hen fu riou s hou sew ives/ w ill be chasing them over the threshold with a broom./ We haven t yet seen a d ru nken star. Bu t w hen soon/ The m eteors arrive, anything could happen. / Are you sorry about tranquil afternoons on the riverbank grass? / Eh, flies!/ In the fu tu re, there w ill be bu zzing arou nd ou r ears w ith all the cosm ic / loafers, p lanets, shooting stars and w e ll have to go on a trip again. The greatest living Croatian poet, Danijel Dragojeviæ, is perhaps the most consistent in the floatability of p oetic reality, in the w hirling relationship betw een the w orld and the text, the interchangeability of everything w ith everything, in aband oning all life and reflective au tom atism . In m arvellou s p oetic liberation , h e m anages to balance betw een a cru m bled w orld and totalitarianising abstractions, find ing him self at a p oint in w hich these tw o op p osite p oles, nevertheless, d o tou ch and im p regnate the event of a new creation. Dragojeviæesqu e p arallel genesis is not only a p ap er event, it swirls the spiritual alloy of the conscious and the unconscious, and attains the absolu te m om ent , the m anifestation of life itself: A flock of sparrows is mainly spinning, circular both as a whole and in the details. And such is a sparrow itself: it spins finely and circularly. What is seen and heard is

almost entirely without nouns and adjectives, while the tenses and adverbs play in one spot. A nd this means that the beginnings and ends are together, that space and time have been annulled and that there is no sentence. W hich is why, when a sparrow transmits this into a song, there is no song either, it only partakes in joint cries, chirping. But this is not simply nothing, this is not small. Instead of that which has not been attained, instead of a sentence, life and joy have appeared in abundance when all the chirpings are added up, when all the sentenceless joy of movement and flying over is gathered, some special rapture emerges, such as the one we know when we watch (listen to) the way in which disorder and commotion change into order, never actually becoming order. (extract from Dragojev iæ s p rose p oem Sp arrow s, Sentence ) In these exam p les w e can observe that p oetry, as an exp licit realm of pastime, does not facilitate some escape from reality, a colourful escapist store w hose lights w ill blind the beggars looking at them . On the contrary, tod ay s reality, which has been arranged according to the laws of greater profitability in m any of its segm ents, is som e kind of an escap e from the ham p ered , yet irrepressible call of fundamental humanity. Pastime and poetry correct such escapism, reintroduce spiritual and artistic reality to the stage, and reprocure content for reality itself which has been reduced by consumerism and media virtu ality. Which is w hy I consid er p oetry in p articu lar and art in general to be the final frontier in w hich u niversal valu es can still ap p ear, to be the p ith and m arrow of p astim e, its d ensest occu rrence in the fu llness of the original meaning of the concept.

Gjuha, mjeti universal i ndërkëmbimit të vlerave Nga Mg. Klodiana Kullolli, poete Popuj të ndryshëm flasin gjuhë të ndryshme, por kjo nu k i bën ata të nd ryshëm e as m ë p ak të afërt. Stud im et gjuhësore kanë vënë në d ukje se gjuhët rrjed hin nga njëra - tjetra, ose kanë elem ente të përbashkëta. Sipas këtyre pikpamjeve struktura e n ën d h esh m e e g ju h ës ësh ë u n iv er sa le d h e e përbashkët për të gjithë njerëzit . N d oshta, pikërisht, për këtë fakt gjuhët arrijnë t i flasin njëra-tjetrës d he ta kuptojnë njëra-tjetrën. Gju hët n u k janë të h u aja p ër n jëra-tjetrën, p or a p r iori d h e ja sh të çd o lid h jeje h istor ike k a n ë ngjashm ëri në atë që d uan të thonë. N ë këtë kënd vështrim gjuha, m ë shum ë se sa m jet d allim i m es p op u jve, m u n d të in terp retoh et si rrugëtim historik d rejt një rrënje të përbashkët, aty ku është fillesa jonë. Gju h a k a q en ë d h e v a z h d o n t ë jet ë b a z a e kom u n ikim it n d ërn jerëzor. Ajo ësh të kod i m ë i m ad h , m ë i r ën d ësish ëm e m ë v en d im tar i n ë bashkëjetesën njerëzore. Vetëm nëpërmjet saj njeriu mund të materializojë idetë dhe mendimet e veta. Por përveç funksionit komunikues gjuha luan edhe rol shprehës. N ë këtë pikë letërsia është shfaqja më absolute e realizimit të këtij funksioni. Letërsia është një lloj i veçantë gju he, apo një përd orim i veçantë i saj. Kështu, si sistem letërsia mbetet pikëtakimi i gjuhëve. Gjuha, parë si elem ent i përbashkët njerëzor, si aftësi e lind ur d he e mësuar (për t u folur e për t u sh kru ar) sh ërben si m jet i kom u n ikim it të d isa vlerave që lid h en m e p ërjetim e të p ërbash këta, p avarësisht d allim eve gju hësore m id is njerëzve. Letërsia, si sistem vlerash të përbashkëta që krijohet përjetim eve e përvojave të përbashkëta njerëzore, sendërtohet e përçohet nëpërmjet gjuhës. Kështu p.sh. mjafton të shohim të shkruar një poezi (fragment në prozë, apo një tekst d ram atik) në gju hë të nd ryshm e nga ajo e jona d he vetëm përm es form ësim it të saj gjuhësor në një strukturë të caktuar (varg, rresht apo m e elem entet e tekstit dramatik) arrijmë të perceptojmë një formë të caktuar të shkrimit letrar. Të njëjtën gjë mund të themi për tekste të tilla të dëgjuara. Përvoja dhe ndjesi të tilla si, malli, dhimbja, frika etj, apo të rrëfyerit, të dialoguarit dhe forma të tjera të shprehjeve letrare përçojnë përjetime të njëjta te d ëgju esi, p avarësish t gju h ës n ë të cilën jan ë formësuar. Por përtej kësaj që mund të interpretohet si prani e shenjave të veçanta në veprat letrare, shenja që qënd rojnë p ërtej gju hës, e të p ërbashkëta brend a llojeve të unifikuara historikisht, një ndërkëmbim më i plotë (nd oshta asnjëherë përfund im tar) i vlerave letrare, p or jo vetëm , realizohet vetëm nëp ërm jet

përkthimit. Arti, m e m esazhet universale që përcjell, bëhet pjesë e trashëgimisë kulturore e shpirtërore botërore. Ai ka shumë disiplina, të cilat procedojnë me anë të kod eve të nd ryshm e në p ërcjelljen e m esazheve. Piktura e skulptura, artet pamore kanë kodin e tyre të komunikim it d he artikulim i i tyre artistik është universal. Po ashtu muzika ka një gjuhë universale. Ndërsa letërsia, si një art i pëzëvendësueshëm, por i r ecep t u esh ëm v et ëm n ëp ër m jet g ju h ës, e k a d om osd o sh m ër i p ër k t h im in p ër r ea liz im in e komunikimit ndërkombëtar, e të bërit universale të mesazheve që përçon. Përkthim i lu an rolin kryesor në nd ërtim in e një shoqërie bashkëkohore e me vlera. Historia na e ka dëshmuar këtë. Në çëshjen e përkthimit ka pasur e vazhdon të ketë diskutime nga më të ndryshmet. Ajo që gjithmonë është parë si një problem kyç ka të bëjë m e rap ortin që krijoh et m es vep rës letrare origjinale dhe përkthimeve të saj. A është vepra letrare tërësisht e përkthyeshme? A kem i të bëjm ë me të njëjtën vepër si në origjinal dhe në përkthim? A arrin të transmetohet në tërësinë e vet vepra letrare, si një p rod ukt nd jesor, përgjatë kalim it nga njëra gjuhë në tjetrën? Këto janë disa nga pikat e nxehta të diskutimeve në lidhje me përkthimin letrar. Nëse iu referuam më sipër ngjashmëriv e që kanë gjuhët midis t y re, në diskut imin mbi përkt himin mund të themi se është pikërisht përkthimi ai që na vë në dukje afërsinë midis gjuhëve. Por n ë të vërtetë afërsia e gju h ëve n ë n jë p ërkth im d ësh m oh et sh u m ë m ë th ellë d h e m ë spikatur sesa në ngjashmërinë sipërfaqësore dhe të vagullt m id is d y veprave letrare. E megjithatë, pavarësisht nga diskutime të tilla, ajo që nuk mund të mohohet është fakti se përkthimi (jo vetëm ai letrar) mbetet rruga e vetme e komunikimit t ë v lerav e let rare ndërkombët are, ura lidhëse e gjuhëve. Antonio Paz thekson rolin specifik të përkthimit letrar në letërsi. Stilet kalojnë nga një gjuhë në tjetrën; veprat, secila e rrënjëzuar në tokën e vet unikale gjuhësore, janë unikale, por jo të izoluara; gjithsecila lind dhe jeton në lidhje me të tjerat, të ngjizura në gjuhë të ndryshme. Mjafton të p ërm end im rolin historik të një arad he përkthyesish që kanë d hënë e vazhd ojnë të ja p in n jë k on t r ib u t të p a z ëv en d ësu esh ëm n ë ndërkëmbimin e vlerave midis kulturave. Po përmendim këtu kontributin që kanë dhënë

në fushën e përkthimit autorët shqiptarë. Vendimtar në lindjen dhe zhvillimin e letërsisë shqipe është roli i autorëve të letërsisë filobiblike, i përkthimeve të tyre fetare d h e rolit të këtyre p ërkth im eve n ë shkëmbimin e vlerave. Përkthimet mjeshtërore të Fan N olit, Lasgush Poradecit, Vexhi Buarasë, Gjon Shllakut, Robert S h v arci t e të s h u m ë au to rë v e të tje rë k an ë kontribuar në sjelljen e vlerave letrare botërore në një shqipe të admirueshme. Vlerat estetike të gjuhës shqipe janë dëshmuar që herët. Mjafton të përm end im N aimin, Mjedën, Konicën, Poradecin, Kadarenë e shum ë e shum ë shkrim tarë që m e vep rën e tyre, d he në m ënyrë sp ecifike m e krijim tarin ë p oetike (d u ke qënë se p oezia ësh të form a m ë elitare e p ërsh faqjes së funksionit estetik të gjuhës), flasin për një gjuhë të pasur e me vlera të rralla. Në këtë kontekst përkthimi letrar duhet parë në dy aspekte: - përkthimi nga gjuhët e tjera në gjuhën shqipe - përkthimi nga shqipja në gjuhët e tjera. Përkthimi në të dy rastet luan një rol thelbësor. Në rastin e parë nëpërmjet përkthimit veprat letrare, si përfaqësuese të letërsive të ndryshme, bëhen pjesë e pandashme e letërsisë sonë (përkatësisht e gjuhës, në të cilën përkthehet). Në rastin e dytë letërsia jonë mund të njihet në përmasa më të gjera dhe afrohet e ballafaqohet me vlerat e e letërsive të tjera. Për të dëshmuar gjerësisht vlerat e gjuhës sonë, sendërtuar këto në formën më të lartë të saj, letërsinë, është i d om osd oshëm një organizim i m irëfilltë i sh k r im t a r ëv e d h e p ër k t h y esv e let r a r ë, n jë vetëdijësim i mirëfilltë për rëndësinë e përkthimeve letrare, që mund të përmbushet në rrafshin e duhur vetëm në bashkëpunim midis institucioneve letrare, shkrimtarëve d he përkthyesve letrarë . Du a të citoj këtu ed h e m en d im in e Ru d olf Panvici-t, i cili në shkrim et e tij Kriza e ku ltu rës evropiane, thotë: Përkthimet tona, ed he ato m ë të m irat nisen nga një p arim i gabu ar, ato d u an të gjerm anizojnë ind ishten, greqishten, anglishten në ven d që të in d ian izojn ë, greqizojn ë, an glizojn ë gjermanishten . Ndosht a në kët ë pikë kët ë duhet t ë bëjnë edhe përkthyesit tanë me gjuhën shqipe. Së fund m i theksoj se, pavarësisht d iskutim eve m bi p ërkthim in d he çështjeve që lid hen m e të si p r o ces sp ecifik , r o li i t ij ësh t ë t h elb ëso r n ë universalizimin e vlerave letrare. Përkthim i letrar është jo vetëm një mjet thelbësor kom unikim i nd ërkulturor m es popujve, por ed he m jet nd ërtim i për vetë kulturën . Por, nëse letërsia është në radhë të parë prodhim gju h ësor d h e letërsitë e p op u jv e të n d rysh ëm përfaqësohen m e anë të gjuhëve të nd ryshme, ajo pra, letërsia, në të njëjtën kohë, është edhe një gjuhë e veçantë, është një kod universal.

PEGASI, Prill 2012

Hellenistic Poetry By Despna KONTAXIS

Later Greek poetry flourished primarily in the 3rd cen tu ry BC. Th e ch ief p oets w er e Th eocr itu s, Callimachus, and Apollonius of Rhodes. Theocritu s, w ho lived from abou t 310 to 250 BC, w as the creator of p astoral p oetry, a typ e that the Rom an Virgil m astered in his Eclogu es . Of his rural-farm poetry, H arvest Home is consid ered the best w ork. H e also w rote m im es p oetic p lays set in the cou ntry as w ell as m inor ep ics and lyric poetry. Ca llim a ch u s, w h o liv ed a t t h e sa m e t im e a s Theocritus, worked his entire adult life at Alexandria, w h er e h e w a s ca t a lo g er o f t h e lib r a r y . O n ly fragm ents of his poetry survive. The most fam ous w ork w as Aetia (Causes). It is a kind of poem called an elegy and in four books explains the legend ary origin of obscure customs, festivals, and nam es. Its structure became a model for the work of the Roman poet Ovid . Of his elegies for special occasions, the best know n is the Lock of Berenice , a piece of court poetry that was later adapted by the Roman Catullus. Callim ach u s also w rote sh ort p oem s for sp ecial occasions and at least one short epic, the Ibis , w hich was directed against his former pupil Apollonius. Ap olloniu s of Rhod es w as born abou t 295 BC. H e is best rem em bered for his ep ic the Argonau tica , abou t Jason an d h is sh ip m ates in search of th e g o ld e n fle e ce . A p o llo n iu s s t u d ie d u n d e r Callimachus, with whom he later quarreled. He also served as librarian at Alexandria for about 13 years. Ap art from the Argonau tica , he w rote p oem s on th e fou n d ation of cities as w ell as a n u m ber of ep igram s. Th e Rom an p oet Virgil w as stron gly in flu en ced by th e Argon au tica in w ritin g h is Aeneid (see Virgil). Lesser 3rd-century poets include Aratus of Soli and H erod as. Aratu s w rote the Phaenom ena , a p oetic version of a treatise on the stars by Eu d oxu s of Cnidos, who had lived in the 4th century. Herodas wrote mimes reminiscent of those of Theocritus. His w orks give a hint of the p op u lar entertainm ent of the times. Mime and pantomime were a major form of entertainment during the early Roman Empire. Hellenistic Prose H istory. The significant historians in the p eriod after Alexander were Timaeus, Polybius, Diodorus Sicu lu s, Dion ysiu s of H alicarn assu s, Ap p ian of Alexand ria, Arrian, and Plu tarch. The p eriod of tim e th ey cover exten d ed from late in th e 4th

Nr.80 century BC to the 2nd century AD. Tim aeu s w as born in Sicily bu t sp ent m ost of his life in A t h en s. H is H ist o r y , t h o u g h lo st , is significant because of its influence on Polybius. In 38 books it covered the history of Sicily and Italy to the year 264 BC, w hich is w here Polybiu s began his w ork. Tim aeu s also w rote the Olym p ionikai , a valu able ch ron ological stu d y of th e Olym p ic Games. Polybiu s w as born abou t 200 BC. H e w as brou ght to Rome as a hostage in 168. At Rome he became a fr ien d o f t h e g en er a l Scip io A em ilia n u s. H e p robably accom p anied the general to Sp ain and North Africa in the wars against Carthage. He was w ith Scip io at the d estru ction of Carthage in 146. The history on which his reputation rests consisted of 40 books, five of w hich have been p reserved alon g w ith v ariou s excerp ts. Th ey are a vivid recreation of Rom e s rise to w orld p ow er. A lost book, Tactics , w as on m ilitary m atters. Diod oru s Sicu lu s lived in the 1st centu ry BC, the tim e of Ju liu s Caesar and Au gu stu s. H e w rote a u n iversal h istory, Biblioth eca h istorica , in 40 books. Of these, the first five and the 11th through the 20th remain. The first two parts covered history throu gh the early H ellenistic era. The third p art takes the story to the beginning of Caesar s w ars in Gaul, now France. Dion ysiu s of H alicarnassu s lived late in the 1st century BC. His history of Rome from its origins to the First Punic War (264 to 241 BC) is written from a Roman point of view, but it is carefully researched. He also wrote a number of other treatises, including On Im itation , Com m en taries on th e An cien t Orators , and On the Arrangem ent of Word s . Ap p ian and Arrian both lived in the 2nd centu ry AD. Ap p ian w rote on Rom e an d its con qu ests, w hile Arrian is rem em bered for his w ork on the cam p aigns of Alexand er the Great. Arrian served in the Roman army. His book therefore concentrates heavily on the m ilitary asp ects of Alexand er s life. Arrian also w rote a p h ilosop h ical treatise, th e Diatribai , based on the teachings of his m entor Epictetus Best known of the late Greek historians to modern read ers is Plu tarch, w ho d ied abou t AD 119. H is Parallel Lives of great Greek and Rom an lead ers has been read by every generation since the w ork was first published. His other surviving work is the Moralia , a collection of essays on ethical, religiou s, political, physical, and literary topics. Byzantine literature Constantine the Great m oved the cap ital of the empire from Rome to Byzantium (now Istanbul) in about AD 330 and renamed the city Constantinople. The Eastern, or Byzantine, Empire lasted until it was d estroyed by th e Ottom an Tu rks in 1453 . Th e civilization of this em p ire w as Greek in langu age and heritage, but it was Christian in religion. In religion the crowning literary achievement was considered to be the New Testament portion of the Christian Bible. This, coupled with a reverence for the great literary trad itions of the p ast, com bined to make Byzantine literature very conservative. The w ritten lan gu age h ad to p reserve th e form s of sp eech of th e N ew Testam en t an d th e Ch u rch Fathers. Being heirs to such a great literary tradition excluded any interest in outside ideas. Th is u n d u e em p h asis on form sm oth ered an y likelihood of originality and invention. The literary creations of the period have, therefore, bequeathed few memorable works to the present. Mu ch of th e w ritin g w as n ecessarily religiou s: s e r m o n s , h y m n s , t h e o lo g ica l w o r k s , a n d d escrip tions of the lives of the m artyrs and saints. Of th e few au th ors w h o are still read m ay be mentioned Eusebius (died 340), who wrote the first chu rch history; St. Basil the Great (d ied 379), w ho o r g a n iz e d Ea st er n m o n a st icis m ; h is b r o t h er Gregory of N yssa (d ied 394), w h o w rote m an y w orks in w hich he com bined Platonic p hilosop hy with Christian teaching; and Gregory of Nazianzus (d ied 389), w ho is noted for his p oem s, serm ons,

letters, and writings on theological controversies. Th e w r it in g s o f t h e h ist o r ia n s, g eo g r a p h er s, p hilosop hers, scientists, and rhetoricians are read today largely as curiosities or as sources of historical inform ation. A w ork su ch as Byzantine H istory , a 37-volu m e stu d y by N icep horu s Gregoras (d ied 1360), for exam p le, constitu tes a valu able p rim ary source for the 14th century. In p h ilosop h y on ly Proclu s (d ied 485) d eserves mention. He was the last major Greek philosopher an d w a s in flu en tial in sp rea d in g th e id eas of N eop la ton ism th r ou g h ou t th e M ed iter r a n ea n world. The only literature that showed any real originality was that written in the vernacular, the language of th e com m on p eop le. Th is literatu re in clu d in g p oem s, rom an ces, an d ep ics w as on ly w ritten from the 12th centu ry onw ard . Of the ep ics, the m ost m em orable is the story of Digenis Akritas, based on a historical figure who died in about 788. It presents Akritas as the ideal medieval Greek hero. After the cap tu re of Constantinop le by the Tu rks, Greek national life and culture ended for centuries, as did literary production. It was only revived when Greece became independent in 1829 Modern Greek poetry In 1991, tw o books of p oetry, by tw o m ajor Greek p oets, m ad e their ap p earance on the Greek p oetic scene: the posthumous work of Yiannis Ritsos, who died in 1990 at the age of 81, entitled Late, Very¨Late into the N ight and a collection of 14 p oem s u nd er the title: The Elegies of Oxopetra1 by Odysseus Elytis (he died 3 years later). Elytis complained in one of his very rare interviews that his book was received as a kind of farew ell: You w ou ld think that they w ere alread y in m ou rning he said ; They isolate one line ( the tru th is given only in exchange for d eath ) and they conclu d e that w ith these p oem s I try to com e to term s w ith m y d eath, as if I had n t been d ealing w ith d eath in all m y p oetry! . Kostis Palam as, another beacon of Greek p oetry, w it h t r em en d o u s lit er a r y in flu en ce¯ h e ev en m an aged to keep Cavafy off th e sh ores of th e Athenian literati for qu ite a long tim e¯ tried in his laborious, long poems to establish the psychological elation of the modern Greek man supported by his p ast h istory (an cien t, Byzan tin e, folk) an d th e p resent. Angelos Sikelianos (d ied 1951) exp ressed in his visionary p oetry this feeling of oneness , linking the Greek of tod ay to all the p rem ord ial elem ents w hich had nou rished , on his land , god s and m en alike, a land w here m em ory has no end a n d n o b e g in n in g . In a s o r t o f p a n t h eis t ic exaltation, where the god Dionysos and Christ take part in the same ritual, Sikelianos celebrates life and life giving death. George Seferis, the inconsolable witness of the Asia Minor d isaster of 1922, strived to find another life in a cou ntry resem bling a large p lane-leaf / sw ep t alon g th e torren t of th e su n / w ith th e an cien t m onu m ents and the contem p orary sorrow ( The Kin g of Assin i ). H e traced th e itin erary of th e Greek man, who, like a new Argonaut, sets out not to find the gold en fleece bu t his Greek id entity, a recon ciliation betw een th e an cien t statu es an d con tem p or a r y sor r ow . Ev en th e A lexa n d r ia n C a v a fy , d is t a n ce d b o t h g e o g r a p h ica lly a n d p sychologically from m ainland Greece, created a totally original world where modern psychological attitudes are dressed in the frock and charm of the forgotten p rotagonists of a very obscu re m om ent in history. In Ap ril 2012 Desp in a Kon taxis w as in vited to attend the first International Congress of Literature Mu se of p oetry Pegasi Bu t w h o is Desp in a Kontaxis? She is a p hysiotherap ist and a p oetess. She has has p u blished 3 p oetry books having as titles: You I think of w hile I w ait , The solitu d e of the bed w alker and The p u rp le kiss . She has also translated Oresteia by Aeshylu s in english fo r a n o ff Br o a d w a y p r o d u ct io n t h a t t o u r ed Am erica in 2010-2011. Betw een th e n u m erou s

Nr.80

PEGASI, Prill 2012

aw ard s of Desp in a Kon taxis are th e follow in g important : H ead m aster s Aw ard , Joh an n esbu rg, Sou th Africa Award-Metal of benefactor of the Nomarchy of Kavala, Greece Aw ard of the Mu nicip ality of Eleftherou p olis Kavala, Greece. A w a r d o f t h e P a n h e lle n ic P h y s io t h e r a p y Association. M e t a l b y t h e U n it e d P o e t s La u r e a t e International. In t e r n a t io n a l Bo o k A w a r d «A le xa n d e r Pap ad iam antis» for the p oetic collection «The solitude of the bedwalker». International Book Aw ard «Mid night» for the bilingual poetic collection «The purple kiss». M e t a l w it h t h e n a m e «A r e s » a t t h e 1s t Mediterranean Poetry Festival. Award for her poetic tribute by the International Society of Greek Writers and Artists. H er p oem Sentim ental Parad e in A Royal Rom ance anthology insp ired by the m arriage of Prince William to Kate Middleton. The only greek p oetess that reached the top 10 by the UN for her p oem H ibaku sha Trop hy and m etal Mahatm a Fu le N agp u r, In d ia from Mah atm a Fu le Talen t Research Acad em y for a rem arkable w ork in the field of Poetry and for keeping the name of Greece high.

2. * South Africa By Despina Kontaxis South Africa has 11 national languages, Afrikaans, English, Zulu, Xhosa, Sotho, Pedi, Tswana, Venda, SiSwati, Tsonga, and N d ebele. An y d efin itive literary h istory of Sou th Africa shou ld , it cou ld be argu ed , d iscu ss literature produced in all eleven languages. So m e of th e e a r ly n am es include Leipoldt and Langenhoven, who wrote the national anthem (Die Stem). Early poetry often deal with theAnglo-Boer War, and it is only in the 1930s t h a t p o e t r y r e a ch e s a s ig n ifica n t lit e r a r y standard. N. P. van Wyk Louw is the vanguard of the new movement, called Dertigers, along with his b r o t h e r W EG Lo u w , a n d Eliz a b e t h Ey b e r s , althou gh they w ere all to w rite in fu tu re literary p e r io d s . O liv ie r n o t e s Va n W y k Lo u w s p red om inance: It w as only in the Thirties that a fu lly d ev elop ed th eor y a b ou t A fr ik a a n s a s a national literature was launched by the erudite poet, N P van Wyk Lou w , in h is tw o collection s of essays Lojale verset (1939) and Berigte te velde (1939) . Van Wyk Lou w introd u ced international literary th eories and m ovem ents into the Sou th African literary scene on a m u ch larger scale than any of h is p red ecessors, an d h is th eory p rovid ed th e intellectu al and p hilosop hical sp ace w ithin w hich p oets a n d n ov elists cou ld exer cise th eir cr a ft w ithou t fear of transgression; in short, it becam e the p arad igm for Afrikaans literatu re (Olivier) Tony Ullyatt s The Lonely Art: An Anthology includes Sou th African English p oetry. English p oetry in Sou th Africa is often consid ered good by w hether or not it criticises Ap artheid , or w hether or not it d ep icts life as it is , rath er th an th e Afrikaan s emphasis on literary merit Although there are nine official African languages in Sou t h A fr ica , m ost sp ea k er s a r e flu en t in Afrikaan s an d En glish . Cou p led w ith th e sm all m arket for w riting in African langu ages, this has led m any African w riters to w rite in English and Afrikaans. The first texts produced by black authors were often inspired by missionaries and frequently deal with African history, in particular the history of kings like Chaka. Modern South African writing in the African langu ages tend s to p lay at w riting realistically, at p rovid ing a m irror to society, and d ep icts th e con flicts betw een ru ral an d u rban settings, betw een trad itional and m od ern norm s, racial conflicts and m ost recently, the p roblem of AIDS.

In the first half of the 20th centu ry, ep ics largely d om inated black m ale w riting: historical novels, su ch as Sol T. Plaatje s M hudi: A n Epic of South A frican N at iv e Life a H u n dred Y ears Ago (1930), Thom as Mofolo s Chaka (trans. 1925), and ep ic p lays like those of H . I. E. Dhlom o, or h eroic ep ic p oetry su ch as th e w ork of Mazizi Ku n e n e . Th e s e t e xt s e v in ce b la ck A fr ica n p atriarch y in its trad ition al form , w ith m en in au thority, often as w arriors or kings, and w om en as backgrou n d figu res of d ep en d en cy, an d / or m others of the nation (Cu llhed , 2006: 21). Fem ale literatu re in th e African lan gu ages is severely lim it e d b e ca u s e o f t h e s t r o n g in flu e n ce o f patriarchy, but over the last decade or two society has changed much and it can be expected that more female voices will emerge. Zulu Some of the most prominent Zulu authors are BW Vila k a z i, M a z is i Ku n e n e , RRR D h lo m o , H IE Dh lom o, JL Du be, N jabu lo S N d ebele, N im rod Ndebele, EA Made, and DBZ Ntuli. Xhosa Some of the most prominent Xhosa authors are AC Jo r d a n , Sa m u e l EK M q h a y i, JJR Jo lo b e , Z S Q a n g u le , KS Bo n g e la , G o d fr e y Mzamane,Rubusana, and Guybon Sinxo. A female w r it er o f n o t e is Sin d iw e M a g o n a . H er 1998 novel, M other to M other, d eals w ith violence at the end of Ap artheid throu gh the killing of Am erican student Amy Biehl. Magona writes both in English and Xhosa. Sesotho Som e of th e m ost p rom in en t Sesoth o au th ors are MKPD Map h ala, BM Kh aketla, an d Thomas Mofolo. Pedi Som e of the m ost p rom inent Ped i au thors are OK Matsepe, H DN Bop ap e, H P Mared i, SR Machaka, and Ramaila. Tswana Some of the most prominent Tswana authors are Sol D T P la a t je , D B M o lo t o , D P S M o n y a is e , SA M o r o k e , G ilb e r t M o d is e , M J N t s im e , LD Raditladi (who had a crater on Mercury named after him), MD Mothoagae, JHK Molao. The most famous piece of literature in South Africa is w ithout any doubt The Long Walk to Freedom by none other than N elson Mandela himself. Sou th Africa has a very m u ch alive and rich story telling tradition that has stood the test of time. Its m od ern story tellers, m en and w om en of all races, have p rod u ced and continu e to p rod u ce an extraordinary rich and varied literary output in all 11 official languages, using the written word as their form of expression. Looking at the diverse cultures and languages diversity in South Africa, each with its ow n literatu re backgrou nd , one can not really sp eak of one Sou th African literatu re. The cu ltu re th at m aybe cou ld claim som e form of n ation al literature is the Afrikaans one. Sou th Africa s English literatu re on the other hand , is often seen w ithin the context and as a sort of extension of English literatu re in the w orld as a whole. Most of the major works in Afrikaans have found their way into English translation. Black literature in South Africa, as with anywhere on th e con tin en t, began w ith the oral trad ition , au gm en ted by son g, w h ich h as alw ays been a p o w er fu l t o o l o f co m m u n it y fello w sh ip a n d communication in Africa. Literary expression by the v a r iou s bla ck cu ltu r es h a s tr a d ition a lly b een hampered by widespread illiteracy, censorship and political inequalities. Apart from that they had very limited access to the p rint m ed ia. It w as not u ntil the 20th centu ry that lit er a t u r e b y b la ck So u t h A fr ica n s em er g ed . However, for the sake of a broader reach most black

w riters of con sequ en ce h ave ten d ed to w rite in English. One of the first tow ering figu res in Sou th African literature was Olive Schreiner. She wrote the novel The story of an African farm , w hich is generally considered to be the founding text of South African literatu re. It tells the story of several characters representing aspects of South African society of its day. Olive Schreiner was born on a mission station and worked as a governess on isolated Karoo farms, an exp er ien ce t h a t fo r m ed t h e n o v el. Sh e la t er supported the Boers in their war of freedom against Britain. The first novel by a black South African was Mhudi (completed in 1920 but only published in 1930), by Solom on (Sol) Th ekiso Plaatje. Th is ep ic story follows the trajectory of the Tswana people during and after their m ilitary encou nter w ith the Zu lu s under Shaka, the Zulu conqueror of the 19th century and encompasses their earliest encounters with the white people moving into the interior. View ed as the fou nd ing father of black literatu re in South Africa, Plaatje was also the first secretary general of the then South African Native National Congress (now the African N ational Congress) at its foundation in 1912. Then there w as N ad ine Gord im er p u blished her first short stories in the early 1950s. She w as the first Sou th African to receive the N obel Prize for Literatu re in 1991. Betw een those tw o d ates, her many novels and short stories articulated key issues for white South Africans sympathetic to the plight of disenfranchised blacks. Next to that her work showed the outside world a devastating picture of what it was like to live under a p a r t h eid . A n o t h er im p or t a n t So u th A fr ica n Novelist was J.M. Coetzee, who received the Nobel Prize for Literature in 2003. A loose grouping of Afrikaans writers of the 1960s, callin g itself Die Sestigers (Th e Sixtiers), w as for m ed ou t of a cor e of in flu en tia l n ov elists, com m entators and p oets, inclu d ing w ell-know n writers such as Jan Rabie, Etienne Leroux, Breyten Breytenbach and Andre Brink. Pu blish in g first in Afrikaan s an d later also in English, these writers were increasingly politicised b y t h e s it u a t io n in So u t h A fr ica a n d t h e ir contrasting experiences overseas. Breytenbach, left Sou th Africa in 1960. When he retu rned to Sou th Africa in 1970, he was arrested and jailed for work he was doing for the liberation movement. After Apartheid there certainly has been no sudden p ost-ap artheid renaissance. The p rim ary top ics of m ost of the w riters su ch as ap artheid and racial issu es d id not su d d enly change. Well, ap artheid m ay have d ied , bu t its effects linger on and the issues of power that haunted the apartheid era are still in many ways with us. Many writers dealing with South Africa today are still focu ssin g on th e legacy of its p ast in th eir w r itin g s, look in g for a n sw er s to ch a llen g in g qu estion s su ch as w h at it is like to be a Sou th African, what it is like to live in a new South Africa. Last bu t not least is another great Sou th African w riter J.R. R. Tolkien . Tolkien w as an En glish w riter, p oet, philologist, and u niversity p rofessor, b est k n ow n a s th e a u th or of th e cla ssic h ig h fan tasy w orks The Hobbit, The Lord of the Rings, and The Silmarillion. A ft e r h is d eath , To lk ie n s son Christopher published a series of works based on his father s extensive notes and u np u blished m an u scrip ts, in clu d in g The Silmarillion. Th ese, t o g et h er w it h T he H obbit a n d T he Lord of t he Rings form a con n ected bod y of tales, p oem s, fictional histories, invented languages, and literary e s s a y s a b o u t a fa n t a s y w o r ld ca lle d A r d a , andMiddle-earth within it. Between 1951 and 1955, Tolkien ap p lied the term legendarium to the larger part of these writings.

PEGASI, Prill 2012

Nr.80

Letërsia italiane e shekullit të XX dhe karakteri universal i saj Nga Arjan Kallco Letërsia italiane është letërsia e një kom bi të madh në kohë që jo vetëm e udhëhoqi në lëvizjet e shumta shoqërore, kulturore dhe letrare, por që m e vep rat e saj i d hu roi botës m od elet e sh u m ta të n jë letër sie lid er n ë m en d im e, estetikë, gjini d he gju hë. Pak histori është e nevojshm e p ër të ku p tu ar të shku arën d he t i drejtohesh së tashmes. Është Italia ajo që i hapi rrugën letërsisë me gjigandët e saj të lirikës dhe prozës, me emrat e Dante Alighierit, Francesko Petrarkës dhe Xhovani Bokaços. Nuk ka letërsi n ë botë që të m os i referoh et m od elev e të Kom ed isë H yjnore, Këngët d he Dekam eronit që mbeten edhe sot shembulli më i qartë i vulës që ata i vunë gjithë letërsisë së mëvonshme. Pra m e em r a t e ty r e m or i r r u g ë d h e z h v illim letërsia. Drita e m ad he e kom bit italian vazhd oi ed he në shumë fusha të tjera që nga dija tek shkenca, nga muzika tek artet, nga toria tek praktika. Janë të shumtë dhe që sot i nderon i gjithë njerëzimi. Historia e botës nuk është dhe nuk mund të jetë historia e një kom bi të vetëm , sad o i m ad h të jetë. Më p as lind ën ku ltu ra, letërsi d he arte të t jer ë q ë e p a su r u a n n ë sh ek u j t r a d it ën e idhtarëve të parë. Çdo epokë nxori gjenitë e vetë d he testam entet e veta, ku p ërsëri vend i ynë m ik, ka n jë m eritë të jash tëzakon sh m e. N ë sheku llin e kalu ar gjenia e tij nu k m baroi, p or na d hu roi p ërsëri m reku lli që sot i shijojm ë si kinematografia apo arti i gjashtë. A nuk mbajnë firmën e regjizorëve italianë? Vitet 900 janë vitet e d y tragjed ive të m ëd ha botërore d he të shu m ë të tjerave kom bëtare, prandaj edhe letërsia pasqyroi realitetin e kohës, i vetm i realitet ekzistu es sip as Leop ard it. N ë këto tragjedi asnjë shkrimtar i denjë për emrin nuk mund të qëndronte i veçuar apo të tregohej kon form ist m e kohën d he jetën n ë të gjitha asp ektet e tragjizm it në rru gëtim in e vet. N ë këtë kumtesë po paraqit një histori të shkurtër të r r y m a v e d h e lëv iz jev e m ë të fu q ish m e kulturore dhe letrare që lindën në Itali. Por kjo letërsi si d he gjithë letërsia botërore d u ke qënë p jesë e trashëgim isë ku ltu rore, ka m bërritu r ed he tek ne gjatë gjithë kohës ku r ishte e mundur sjellja e librave dhe në shekullin e kaluar kur patëm rastin që të rilidheshin urat e bash këp u n im it. N ë të gjejm ë n jë p jesë të shpirtit të shqiptarëve të Italisë që ikën 500 e ca v jet m ë p a r ë n g a tr ojet ton a d h e të a ty r e letrarëve që ishin të tillë, por edhe e atyre që u form u an në itali d he që m ë p as m end u an të rihapnin urën e komunikimit në fillim të viteve 90 d h e q ë sot jan ë m ba r tësit e sig u r të të identitetit bilinguist, të vlera të padiskutueshme të letërsisë italo-shqiptare. - Takim i në Selanik p ër H ap ësirën, Kohën në Letërsinë italiane si dhe takimi me shkrimtarin Antonio Tabuki - Takimi në Tiranë, Dy popuj, një det, një miqësi dhe takimi me shkrimtarë italianë si Nigro dhe Abate, p or ed h e m e sh krim tarë d h e p oetë shqiptarë që tash jetojnë në Itali. - Takimi me Nigron në Korçë në kuadrin e Javës së Gjuhës italiane në botë - Takimi me shkrimtarë dhe poetë në Kraiova, Rumani 26

- Takim i në Morra De Sanctis, vend lin d ja e kritiku t m ë të m ad h italian d he m e kritikë, shkrimtarë dhe poetë nga bota - Dita N d ërkom bëtre e Poezisë në Universitet çdo 21 mars - Përkthimet e shumta nga shkrimtarë dhe poetë italianë, por edhe nga bota - Artikujt e shumtë të shkruar lidhur me letrarët dhe veprat e tyre - Librat e botuar me poezi, prozë dhe përkthime

Verizmi Verizmi ose Realizmi është një lëvizje letrare që u përhap në 30 vjetët e fundit të 800 në Itali duke marrë shtysë nga lëvizja franceze Natyralizmi, që shprehet përmes krijimeve të veprave letrare që kanë si argument realitetin njerëzor dhe social, të paraqitur me reptësi s h k e n co re , n ë m ë n y rë o b je k ti v e d h e të shkëputur. Parimet e rrymës veristët i shohin në një këndvështrim të veçantë lidhur me situatën historike italiane : industrializmi është në hapat e tij të parë dhe bashkimi i vendit në vitin 1861, një bashkim që u festua me madhështi vitin e kaluar edhe tek ne me disa konferenca, i përkeqësoi problemet ekzistuese, si ndryshimi i madh apo hndeku midis jugut dhe veriut. Emrat më të shquar të Verizmit janë Giovanni Verga, Luigi Capuana, Matild e Serao, Grazia Deled d a, që mund të futet midis Verizmit o Dekadentizmit. Neoklasicizmi dhe Giosuè Carducci Tem a kryesore e tij është atd heu , m e të d rejtë është quajtur Poeti kombëtar, Italia që sipas tij i kishte harru ar vlerat e së shku arës d he të Rilind jes d he këto vlera d u heshin rivlerësu ar nën d ritën e zhvillim eve të reja të historisë së Eu rop ës. Italia i kishte d hënë gati 1800 vjet h istor i b otës d h e m osn d r içim i d u k ej se e dëshpëronte poetin. Një lloj si poetët tanë kur i kënd onin Shqip ërisë : O m oj Shqyp ni e m jera, Shqypni... Periu d ha e p arë e 900 N ë fillim sheku lli lind ën rrym a që u qu ajtën avangard iste që synonin m e vep rën e tyre të thyenin urat me format tradicionale të letërsisë. Mid is tyre m u nd të p ërm end im Dad aizm in, Ku b iz m in , Ek sp r esion iz m in , Fu t u r iz m in . N atyra lid er n ë ku ltu rë u sh faq m en jëh erë hap u r m e Marinetin d he m anifestin e tij m bi Fu tu rizm in, të botu ar në Francë. Libri p oetik më i rëndësishëm është i Ungaretit, i Sabës dhe në tregim tari shp rehet m e një trad itë m ë të flashkët sesa lirizm i m e au tor Manxonin d he m e v ep r ën Të feju ar it, q ë kon sid er oh et si abetarja e gju hës letrare kom bëtare italiane. Em ra të tjerë që m u n d të p ërm en d im jan ë Gabriele D Annunzio, p or m ë ku p tim p lotë ësh t ë e g jit h ë v ep r a e Lu i g i Pi ran d e l o s , p sikologu t letrar d he që është konsid eru ar eksperimentues apo si pararendës metatregues k u p ër fsh ih en k om p on en tët e p oetik ës si antip ozitivizm i d he antiracionalizm i .

Vitet 900 Levi. Letërsia e Jugut Le t ë r s ia d u k e q ë n ë p a s q y r u es ja m ë e drejtpërdrejtë e jetës, pëson ndryshime që janë t ë p a sh m a n g sh m e m e v e t ë z h v illim e t e shoqërisë, një lloj d ialektike e brend shm e që m u nd të them i se e zhvillon. Gjatë p eriu d hës së Neorealizmit, por edhe më vonë tregimtaria gjen dhe eksperimenton forma dhe tema të reja, d u ke e bërë m ë të th eksu ar lid h jen form ëp ërm bajtje. Ka bollëk d h e varietet të m ad h prodhimtarie, por është e vështirë të dallohen r r u m a a p o d r ejtim e. Em r a të n joh u r ja n ë Giorgio Bassani, Pier Paolo Pasolini, Carlo Emilio Gadda, Italo Calvino, Elio Vittorini, Dino Buzzati, Alberto Moravia, Elsa Morante, N atalia Ginzburg, Goffredo Parise, Primo Levi, Umberto Eco, Beppe Fenoglio, Leonardo Sciascia, Andrea Camilleri, Ignazio Silone, Raf f ae l e N i g ro , G i u s e p p e To m as i d i Lampedusa. Neoavangarda V i te t 60, p o r e d h e p as ty re , n jë g ru p shkrimtarësh dhe poetësh i dhanë rrugë dhe f ry m ë z u an d re jti m i n m ë të ri të k o h ë s , N eoavangardën, që në thelb të saj kishte refuzimin ndaj shprehjes tradicionale të n d je k u r d e ri n ë atë k o h ë d h e n g a n jë eksperiment i thellë gjuhësor më përfaqësues të mirënjohurin Umberto Eco, më pas Edoardo Sanguineti, Franco Fortini, And rea Zanzotto për të cilin kam patur rastin të përgatit dy shkrime duke sjellë përmes intervista të tij të dhëna në gazeta edhe mendimin e një poeti të lidhur më vendlindjen, poeti që u flet maleve. Dy koncepte universale : Letërsia (italiane) dhe (Italia) letrare Çd o letërsi, e ku jtd o kom bi, ka një natyrë të veçantë, lidhja me identitetin kombëtar. Ed he letërsia italiane nu k m u nd t i shp ëtonte kësaj aksiome të madhe që e nxjerr vetë historia. Çdo vend e ka edhe një model dhe modeli më i m ir ë it a lia n ësh t ë Fran ce s co D e S an cti s . Letërsia në Itali luajti një rol të madh sepse u bë m jeti i Bash kim it, p ara se të bëh ej realitet, garibald ë të tjerë kishin d hënë d he p o jep nin kon tr ibu tin e tyr e të p ad isku tu esh ëm p ër bashkimin edhe kulturor të saj. Dante Alighieri ishte nd ër p ionierët e p arë të bashkim it qysh në vitet 1200-1300 ku r p rop ozonte të krijohej një gju hë letrare e aftë të kap ërcente ku fijtë lokalë që të zgjeronte shikimin në një komunitet m e nd jenja d he interesa kolektive, bazu ar tek d ashuria d he shkëmbimet kuturore , por mund të them i se ishte ai që e krijoi këtë gju hë m e veprën e tij Komedia Hyjnore. Italia i ka dhënë botës 6 Nobelistë pas vitit 1901 : 1906, Giosuè Carducci ; 1926 , Grazia Deledda ; 1934, Lu ig i P ir a n d ello ; 1959, Sa lv a t o r e Qu asim od o ; 1975, Eu genio Montale ; 1997, Dario Fo

Nr.80

PEGASI, Prill 2012

Letërsia shqipe në gjuhet tjera Jeton KELMENDI, Bruksel Globalizmi si fenomen ka nd ikuar që jo vetëm arti d he letërsia, të jenë universale në kuptimin e shtrirjes gjuhësore d he vend eve të nd ryshme nga lexues dhe konsumues, që komunikojnë me gjuhë të ndryshme, por pothuajse e terë jetë ka marrë një kahje të universalizmit. Është e natyrshme që në këto rrethana, kulturat dhe gjuhet e madha do të dominojnë ato të voglat, mirëpo gjithmonë duke mos i mbyllur hapësirat edhe për artistët d he kulturat që nuk kanë një nd ikim të mad h qoftë nga kuantiteti apo nga kualiteti. Letërsia Shqipe në një kohë të tillë nuk po mund ta gjejnë vetën siç duhet në mesin e kulturave dhe letërsive tjera. Nga gjithë tradita pesë shekullore e shkrimtarisë tonë e deri me sot, mund të veçojmë vetëm një shkrimtar të përmasave Evropiane d he Botërore, të pranuar d he të njohu r nga p op u j d he ku ltu rat e m ëd ha, p ra është fjala p ër Ism ail Kadarenë. Të ndodhur në rrethana të caktuara, Letërsia Shqipe u krijua në etapa të nd ryshme d he mbi koncepte të nd ryshme. Dikujt mund ti duket jo koherente, por është bindja ime se letërsia që krijohet sot, kuptohet nga një numër i caktuar emrash, ka nivelin e letërsive të zhvilluara, por shtrohet pyetja se pse këta shkrimtarë nuk janë të njohur jashtë vend it, pse nuk lexohen nga lexuesit e huaj. Kjo çështje donë një vështrim më të gjerë dhe një qasje më konkrete, për të cilën gjë, me sa po shihet nuk po i shkakton shqetësime faktorit ingerent, e pse mos të thuhet se as vetë shkrimtarëve, pasi që ed he vet kjo kategori është përgjumur d isi. Duke ju qasur temës së leximit të veprave letrare të autorëve shqiptar në gjuhet e tjera, n a d el si p roblem p rim ar çësh tja e p ërkth im it të vep rave, m bësh tetjes së krijim it të n jë gam e të p ërth yesev e, m ekan izm i i përzgjedhjes mbi bazën e kritereve dhe vlerave dhe një serë çështjes me të cilat duhet të merret vetë autori, për ta pasur një vepër që lexohet nga një lexues i huaj, apo më thjeshtë për t ia ofruar lexuesit tjetër në gjuhen e vet. Kësi soji letërsia shqiptare që krijohet sot, ka një mundësi pak më të mirë në ketë drejtim, falë një faktori i cili në një aspekt tjetër është me një konotacion ndryshe. Pra autoret shqiptarë duke qenë se jetojnë në vende të ndryshme dhe flasin edhe gjuhë tjera, kanë miqësi me autorë nga vende të nd ryshme d he që flasin gjuhë të nd ryshme, arrijnë që veprat e tyre t ua ofrojnë lexuesve në një gjuhë tjetër. Dhe me që ra fjala e autorëve shqiptarë që jetojnë jashtë atd heu t, e veçmas nëpër vend et perënd imore, d uhet theksuar edhe faktin se edhe kjo mundësi ka edhe anën negative të saj. Jo rrallë herë shkrimtarë shqiptar të nivelit nën mesatarë arrijnë të përkthehen në gjuhët e caktuara, ku lexuesi jo shqiptar krijon mend imin se letërsia jonë qenka e këtij niveli. Në fakt ndonëse, është komercializuar edhe kjo punë dhe ai që ka lekë dhe lidhje tjera arrin të përkthehet, ai që nuk ka, le të presë, lexuesi i interesuar jo shqiptar është në një atmosferë qasjeje kaotike në raport me çështjen e leximit të veprave letrare shqiptare. Në ketë kuadër, po fillove të merresh me ketë temë vëren se para vetës ke një mal me hend eqe d he një huti që kush nuk ja d inë fillin as fund in. Ideja e të qenit autor i lexuar nga të tjerët jo shqiptar, është përkushtim i secilit që ja ka mbushur vetës mend jen se është shkrimtar, e besa ed he disave që kanë bërë disa libra dhe akoma ka dyshime se janë shkrimtarë. Fillimisht letërsia që shkruhet në Shqipëri, Kosovë, Maqedoni e gjetiu ku jetojnë shqiptaret në vendet e tyre dhe në diasporë, është në një fazë ku është përzier shapi d he sheqeri siç thotë populli. Vlera, shund i d he kiçi në letërsinë tonë janë bashkë, pra jo se vetëm bashkëjetojnë, por jo rrallë herë këto dy të fundit edhe dominojnë në media dhe në përurimet e tyre flitet m e një gju hë të tillë, sa që të m bu shet m enja se janë kryevepra

botërore. Mjafton të jesh argat i d ikujt në politikë, apo të kesh lekë d he m iq, fjalët e m ëd ha nu k m u ngojnë, m ad je d eri në at m asë, sa m u a personalisht më ka rastisur kur autori i caktuar, me humor ma ka thënë se për kënd folën se nuk e d i për kë po bëhet fjalë. Kjo gjë ka bërë qe lexuesi shqiptar, jo vetëm ta rralloj leximin e vepra të autorëve shqiptarë, por edhe të mos jetë i interesuar për këto libra. Kësi soji, Letërsia Shqiptare ndodhen në krizë identiteti. Krijimi i një instituti të përkthimeve në gjuhë të tjera, ishte ide që para ca vitesh, ne disa shkrimtarë që jetojmë jashtë atdheut e lançuam në opinionin shqip tar. Por një gjë të tillë nu k hasi në m bështetje nga institu cionet shtetërore, as në Shqipëri, e as në Kosovë. Prand aj ed he e zuri pluhuri i harresës d he puna e përkthimeve po vazhd on me avazin e vjetër. Në fu shën e p oezisë bëhen d isa antologji d he botohen nëp ër vend e të nd ryshme, por për fat të keq shumë nga autoret janë emra që pak vlera kanë në punën e tyre artistike. Madje ndodhë edhe më keq: Vetë poetët, ideator të këtyre antologjive i mënjanojnë koleget e tyre që kanë vlera dhe janë emra të vlerësuar edhe nga kritika. Sigurisht se kjo është e shëmtuar si dukuri, kur nuk ka humanizëm tek shkrimtarët dhe as respekt për vlerën letrare e artistike, prandaj edhe letërsia jonë është në ketë stad ku është. Megjithatë, duhet gëzuar faktit se ka autorë që tanimë kanë arritur të jenë përkthyer dhe ti kenë lexuesit e tyre nëpër vende të ndryshme në gjuhë të ndryshme. Bëhet fjalë për një numër të vogël autorësh shqiptar, por dita d itës num ri i tyre po rritet d he këta shkrim tarë po krijojnë një imazh nd ryshe për letërsinë shqipe. Së kënd ejmi, letërsia d he artet në gjithësi janë dukuri që më së miri flasin për traditën dhe vlerat e një shoqërie, një populli dhe një kombi. Disa autorë med iokër, kanë pushtuar institucionet kulturore në Tiranë dhe Prishtinë dhe duke u ndodhur në krye të institucioneve të caktuara, po keqpërdorin pozitat e tyre duke krijuar klanet e tyre dhe emëruar njëri tjetrin në juri të ndryshme dhe natyrisht duke derdhur një gamë fjalësh, lëvdatash, me te qëllim qe të arsyetojnë çmimet që i japin njëri tjetrit. Në ketë kuadër, autoret që tanimë kanë krijuar emër jo vetëm brenda kulturës tonë por edhe në shumë vende të tjera, i mënjanojnë duke i eliminuar. Të tillë shkrimtarë arrijnë që të paguajnë shuma parash për tu përkthyer, por përkthimet e tyre i bëjnë punëtoret e krahut në vende të ndryshme të Evropës e jo ata që merren me letërsi. Nd onëse këto libra nuk ua lexon kush dhe janë të botuara privatisht me mjetet e tyre, në opinionin shqiptar plasohen si përkthime d he suksese, që në fakt hed hin ed he në fije balt syve tek lexuesi shqiptar. Në ketë situatë autoret serioz nd od hen në një situatë jo shumë të mirë, mirëpo megjithatë d uhet të shihet një d ritë në fund të tunelit: med ia e ka bërë punën e vet d he mjetet e komunikimit masiv d he rrjetet sociale në masë të mad he po nd ikojnë në qartësimin e kësaj dukurie. Secili hallin e vet e ne hallin tonë . Kështu d o të d uhet ta kuptojmë secili nga ne që merremi me letërsi dhe me artin në përgjithësi, se shoqëria jonë nd od het në një d imër të ftohet jo vetëm në Letërsi, por ed he në politikë nga e cila sot po varet çd o gjë, sport d he çd o fushë të jetës, prand aj nuk është reale nëse ne shkrimtaret kërkojmë që në zanatin tonë të jetë më mirë situata, kur ed he ne jemi pjesë e kësaj shoqërie d he po ti shikosh sektorët tjerë mund të jenë ed he më keq. Duke u mund uar t i qasem këtij problemi me një qetësi dhe kujdes, mendova se sado pak do të mund ta hap një temë e cila na d uhet shumë, sepse është me interes d he d uke e kuptuar mirë ketë problem dhe anët e saj refleksive, mund ta ndryshojmë sado pakë. Derisa ta kuptojmë së pari, e pastaj të fillojmë ta ndryshojmë, po presim d iku, mirëpo ata që po ecin, le ta vazhd ojnë rrugën e tyre, kurse ju lexues të dashur leximi nga ju është kurajë për ne.

KRISTAQ SHABANI Pietroso magico A Girocastro La mia citta canuta, l ignoranza l abbatte con d olcezza grad u alm ente, il tuo volto ardente, sigillato con il sigillo Castello splendezza pieno di luce sparge... La mia citta di diamante, con costru zione d incanto, nel tuo corpo: tappeto pietroso vaga la magia come nella favola... Ap re gli occhi nell incanto: Il p rim o fiore ! La mia citta di filosofo, con vena sanguinosa, Rosa pietrosa Argiro,

sfida ed anche La Piramide di Cheopsi, sboccia le gemme nelle Enciclopedie... La mia citta generosa, con la testa appoggiato verso i Dei, N ella testa p ietrosa p orre il d olore p er L and am ento Sboccia la pietra nei matrimoni e nelle nascite !... Mi hai stretto pieno di nostalgia con le mani pietrose, m i assom igliano le m ani con le m ani d i carne non me la lascia la mano che si allontana dalla sorgente, non me lo lascia il cuore che me lo conquistano i battiti!... La mia citta labirinto... Sinfonie aperte, Note della sinfonia; - loro stesse le stelle !... Girocastro, 1992 27

PEGASI, Prill 2012

Nr.80

ARTIST MODERN I IDEN TIFIKIMIT ME ATDHEUN ( Unë them se koha as vjen,as shkon, unë them se koha është dhe ne jemi brenda saj ,L.Poradeci) ( IRAHIM KODRA , BRENDA KOHËS ) nga Mr.art.prof.assoc. Miradije Ramiqi Veprën dhe jetën e artistit Kodra, e karakterizon piktura kubiste, të parin shqiptarë dhe ende të vetmin me vlera të mëdha artistike dhe universale të kësaj rryme; Ibrahim Kodra, njeriun-artist, i përmasave evropiane e botërore i cili me punën e tij artistike identifikoj; atdheun dhe njerzit e tij, bukurit e mahnitshme të vendit të tij, natyrë e ruajtur dhe e paprekshme, e egër por e ngrohtë për artistin u pasqyrua përmes imazhit të tij artistik me mendjen e dorën e tij të art, punën e tij të pa ndërprerë e të palodhëshme, komponoi tablot m e shu m ë bu ku ri nga vend lind ja. Ed hepse kohën m ë të m ad he e kaloi jasht atëd heu t, bëri që Shqip ëria, d he arti shqip tarë në përgjithësi të njihet e të radhitet në mesin e arteve më të njohura të shekullit njëzet, në këtë mënyrë autori hynë dhe i bashkangjitet vargut të artistëve më të mëdhenjë të këtij shekulli, në krye me Pikason e madhë, themeluesin dhe njohësin e mirëfilltë të artit të kubizmit. Mesazhi i Pikasos, ishte i qartë dhe i kuptueshëm me veprën e tij shumë të njohur dhe me porosi të qartë humanitare Guernika . Përm es kësaj vepre, e cila d uke shetitur nëpër botë u kuptua dhe u alarmua duke i thënë stop luftës si ngjarje më e keqe dhe më e madhe si shkatërrimtare e mbarë njerëzimit. Mendoj se një mesazh të tillë të ngjashëm ed he artisti ynë Ibrahim Kod ra, na ofron m e veprën e tij ëm blem atike Shqipëria fantastike , (e cila p ër përm end im in tim është kryevepra e tij); në të cilën, në vetë kom pozicionin poashtu ed he titu llin, paraqet bu ku rinë d he d ashu rinë për t u bërë e për t u d u ku r krejt Shqipëria si e tillë, ashtu si që d ëshiron ai, por gjithashtu bënë që ed he të tjerët t a shohin e t a njohin si të tillë. Jo vetëm kjo por e gjithë vepra e tij kryekpu t ësh të sh qip tare, m e gjithë bu ku rit e saj natyrore; bash kë m e em rin e m biem rin e tij prej shkëm bi, (kod ra) aq origjinal për të cilin ishte shu m ë krenar, d he nga em ri i tij- ku rr nu k hoqi as ed he një shkronjë, si që bënë shumë artist të, ( me të vetmin qëllim, që emri i tyre të dukët sa ma artistik apo t i ikin id entitetit të tyre, të cilët, i nd ërru an apo i shku rtu an em rat e tyre). Kod ra, si kod ra, i m beti besnik tokës e trad itës, em rit d he ku ltu rës nga e cila u lindë, edhepse pjesën ma të madhe të jetës e kaloi jashtë atdheut, si i pa dëshiruar i regjimit komunist, si i anatemuar, ai nuk u tjetërsua por mbeti shqiptar i devotshëm edhe si i mërguar. Edhepse ndërroi jetë largë vend it të tij, ai është vetë atëd heu , vetë Shqipëria, m e fu sha të gjelbru ar, m e u jra të pastërt e të ku llu ar, m e bregd etin si perlë shënd ëritëse që të verbëron nga bukuri e virgjër, ende e paprekur sa duhet nga dora e njeriut, m e an tikitete en d e të p a zbu lu ara, m e m ale e kod ra, sh këm bin jë të rrëpishëm e të pa thyer si që ishte e do të mbetet vetë Kodra, i kodrave të larta e të thepisura e të papushtuara, sikurse edhe maestro, i pa thyer e i pa pushtuar; nga lluksi e shoqëria më e lartë e përendimit nga e cila u percolle dhe u shoqërua, ngado që ai shkoi e jetoi. Por, mbeti Ai, Kodra, shqiptari i thjeshtë, i dashur e i adhuruar nga shumë personalitete botërore, të larta, të artit e të kulturës. Në mungesën e atdheut, ai, përmes veprës së tij dha m e ku p tu a; (jo vetëm p ër shqip tarët p or, ed he p ër p op u jt e tjerë), se Shqipëria dhe shqiptarët, kudo që janë; gjuha dhe kultura e tyre është diçka e veçantë, diçka drithëruese që nuk të le rehat, nuk të le të ikësh e t a harrosh, në veprat e tij maestro na vë në dijeni se atdheu është mbi të gjitha, diçka që duhët ruajtur, e rikujtuar, kultivuar dhe avancuar deri në piedestal, me vlerat e saj të bukura që të mahnisin. Kodra, për artin shqiptarë është vulëëmblemë e pa kontestueshme e artit bashkëkohorë kubist. Me mënyrën e tij të p iktu rim it, m e vijën e qartë, ngjyrën m elankolike e shpresëd hënëse, si që janë e kaltërta, blu, e gjelbërta, e bardha poashtu edhe e kuqja; të cilat p ersonifikojnë d ashu rinë e m u ngesës së atd heu t d eri në p askajshm ëri, shpresën e dëshirën e flaktë për një Shqipëri moderne e të përparuar e cila vendin e ka në mesin e popujve evropian. Dhe, ai, si një qenje e brishtë, e ndjeshme dhe e frikshme, e padjallëzuar dhe shumë modest, me veprën e tij artistike, përveq që u bë një p ersonalitet m ë vete m e thjeshtësinë e tij prej njeriu, arriti që atdheun, dhe popullin e tij, ta shpie në mesin e këtyre popujve evropjan. Tabloja e cila e vë në kontekstin e p aharru ar nd ërkom bëtarisht është pad yshim ed he vepra tjetër e tij Paqë për Kosovën , e kriju ar në kohën ku r një p opu llë i tërë rrezikohej të shkom bëtarizohej e të zhd u kej ed he fiz ik ish t n g a fa q ja e d h eu t ,(n g a fa sh ist ët d h e h o r d h ija ser b e),n ë kohënp askom u niste, ku r shu m p op u j e vend e në botën e civilizu ar e d em okratike kërkonin e m bronin jetën e bashkëjetesën, në këtë fu nd ë sheku lli, ed he Kod ra i kod rave tona, m e veprën e tij artistike jehoi d he nd ikoi në njohu rinë e qenësisë shqiptare tek bota e gjërë intelektu ale e demokratike, e cila poashtu thërriste me zërin e arsyes për lirinë e vendit dhe paqën për njerëzit e saj në Kosovë. {Kod rën, pata fatin t a takoi, për herë të parë, ku r isha e re ( d iku

viteve 1969) kur rastisa me një shoqëri, derisa kaloja para hotelë (Bozhuri) llir ia, ai m e kitar ë n ë p r eh ër i sh oq ër u a r m e d oa jem in e p ik tu r ës bashkëkohore të Kosovës, ( më vonë profesori im i piktures në Akademin e Arteve në Prishtinë) Muslim Mulliqi. Përmes një miku i cili, njihej me ta, u ngjitëm shkallëve lartë d he u u lëm pa hezitu ar në shoqërinë e tyre, në taracen e këtij hoteli. Më kujtohej se ishte verë, një pasditeje e ngrohtë gushti. Nuk më kujtohet biseda që kemi bërë, por më kujtohen tingujt e ngrohtë e të lehtë të muzikës që lozte maestro Kodra në kitarën e tij të përqafuar në prehër, që kohë pas kohe e shoqëronte bised a e cila zhvillohej m es nesh. Aty e kam kuptuar edhe se është një piktorë nga Shqipëria, por i cili jeton e krijon në Milano/Itali. Sigurisht se nuk kam qenë e vetëdijshme për peshën e tij si personalitet artistik, ngase si që thashë edhe më lartë, atë kohë isha vashë e re, d iku 16 apo 17 vjeçare d he artistët shqiptarë ishin të pakët, aq më pak të njohur. Por, si që thuhet, jeta bashkë me kohën i ka edhe rrjedhat e veta. Rastisi që në vitin 2002, u në kisha ekspozitën tim e personale në Gjenevë të Zvicrrës, prej nga u inform ova se ato d itë Kod ra nd od hej në Llozanë, pjesëmarrës me ekspozitën e veprave tij në një Festival Kombëtarë nga trad ita shqip tare. Atë m brëm je m ë ftu an ed he m u a p ër një bised televizive, ku merrte pjesë edhe miku im, poeti Shaip Beqiri, ( i cili që nga vitet e 90-ta jeton m e fam ilje në Zvicërr) si d he d y shkrim tarë të tjerë të cilët ishin pa identitet, jetonin e vepronin në qendra të ndryshme të Evropës; bised a kishte të bënte, rreth çështjes së id entitetit kom bëtarë, për të cilën nuk do të flasë këtu sepse diku, është e regjistruar edhe me një shirit të TVsë së Prishtinës-Kosovës për diasporë. Por ajo për çka desha të flasë është se këtu u takova herën e dytë, do te thote ne Llozane dhe nga ky kujtim me maestron Kodra, ruaj një fotografi të bërë me këtë rast. Hera e tretë, është takimi me 2003 në Galerinë e Arteve në Prishtinë në hapjen e ekspozitës së tij p ersonale, m e këtë rast, shtrëngu am vetëm d u art d u ke i d ëshiru ar shën d et d he p ërgëzim e p ër eksp ozitën , sep se të gjith ë të p ranish m it vrap onin t a takonin m aestron qoftë vetëm ed he p ër një çast sa p ër t i shtrënguar duart. Dhe, ja hera e fundit (e katërta) 2005, përsëri në Zvicër, këtë herë në Llugano në kujtim te 100 vjetorit te vdekjes së aktorit të njohur me përmasa poashtu botërore-universale (shqiptarin), Aleksandër Moisiu. Këtu ishte një atmosferë e ngarkuar me njerëz e personalitete të ndryshëm të artit e të kulturës shqiptare, të grumbulluar nga të gjitha trojet shqiptare si d he nga d iaspora të cilët kishin ard hu r për t a nd eru ar figu rën e Moisiu t, secili në mënyrën e vet; kush me kumtesa, kush me interpretime muzikore, teatrale e me vepra të tjera artistike, kurse unë merrja pjesë me një portret ku shtu ar A.Moisiu t, në ekspozitën e organizu ar m e këtë rast. Aty, p ra, ishte ed he Kod ra, pjesëm arrës në ekspozitë p oashtu ed he në cilësinë e kryetarit të ju risë, për zgjed hjen e një pu nim i m ë të m irë që d o t a fitonte shp ërblim in. N u k e kisha parë herave të tjera të reagonte në atë m ënyrë, reagonte me nervozizëm, si dukej nuk ishte i knaqur me prurjet e veprave te artistëve për këtë ekspozitë, d he d u ke m u rm u ru ar m ë vete e d u ke e përzier shqipen m e italishten, u nis në d rejtim kah d era, m e të cilin rast i dola para duke e lutur qe të qetësohet dhe me nji gjest prej artisti si e vogël që isha ndaj tij, pa hezituar i kërkova të bëjmë sëbashku një foto, dhe pranoi me knaqësi, me t u fotografuar ndryshoi disponimin dhe ashtu te mbërthyer nga krahu ecnim nëpër sallën e stërm ad he të m bu shu r m e m ysafirë të shumtë dhe në prezencën e disa shqiptarëve ( nga Shqipëria) nuk i njihja, të ulur në kulltuqe lluksoze, zhvilluam një bisedë të ngrohtë dhe cakrruam gotat. Prandaj edhe nga ky rast mbaj një kujtim shumë njerëzor, miqësor e kolegial duke shënuar edhe njëherë këtë takim përmes një fotografie}. / PS.Teksti ne kllapa (me larte deri ketu) eshte hequr nga redaksia e botuar e se perditshmes Zeri, ti nese ke kohe shihe dhe vendos per ate se cka eshte me e arsyeshme. / Atdheut të dashur e kurr të harruar nga ana e tij, dhe shoqëris shqiptare në përgjithësi i mbetet obligim dhe përgjegjësi morale e kombëtare, ndaj artistit Kodra që në mënyrë të denjë ashtu siq edhe e meriton, të perkujdeset për em rin d he vep rën e tij artistike, i cili sakrifikoi veten d he jetën e tij, ku vepra dhe emri i të cilit, mbeti si trashëgimi artistike, duke u identifikua si prijës i kubizmit shqiptar me vlera universale. Ibrahim Kod ra, d o të m betet em blem ë, në p ërkatësinë e tij shqip tarokom bëtare, n ë n ivel m e p ërm asa nd ërkom bëtare d h e u niversale, p ër id entitetin e tij-tonin, i cili qënd ron e d o të qënd roj në fu nksion të kohës artistike me veprën e tij të përjetshme. Prishtinë, janar 2007

Mr.art.prof.assoc. Miradije Ramiqi

Nr.80

PEGASI, Prill 2012

BORGES AN D PUSHKIN by Manuel Lasso, PERU The last time I spoke with Jorge Luis Borges was at the Chapel of la Madonna della Strada, at the University of Loyola, by the shore of the Lake Michigan, a few months before his demise. H e w as very ad vanced on his evolu tion, so he had to be carried to the podium and within that d iverse au d ience h e seem ed like a hon orable Ancient. He had the appearance of a gentleman of the beginning of the XX century and because o f t h a t r e a s o n h e r e m in d e d m e o f m y grand father N icanor, w ho u sed the sam e hair style and the same necktie, as it was the fashion d u r in g t h o s e t im e s . Ev e n h is co llo q u ia l exp ressions seem ed sim ilar to the ones I had observed on my ancestor. I remember with unusual clearness the greeting he gave to one of the attend ees. So lu cid is that r em in iscen ce th at it seem s to m e th at I am listen ing to h im at th is m om en t, sm iling and holding the handle of his bright cane. H ow w ell w e are d oing, aren t w e? I made all possible efforts to be near him because I knew th ere w ou ld n ot be anoth er ch an ce. I rem em ber him talking abou t The sou nd and th e fu r y w h ich for som e u n k n ow n r eason seem ed to be of h is likin g. H ow ever, w h at I remember most is the answer he gave to one of the students. Borges, w hat ad vice can you give to the you ng stu d ents? With a fragile and soft voice, he answered: The sam e ad vice m y father gave m e: Don t ru sh for p u blication. You m ay d ie by the p rint. Som e tim e afterw ard s, p erh ap s several years la ter , w h en I w as r ead in g a sh or t stor y by Pushkin, I had the sensation of perceiving Borges style. It seemed incredible to pore over the lines of Pu shkin and have the im p resion that I w as r e a d in g Bo r g e s . U n d o u b t e d ly t h a t w a s som eth in g im p ossible, beca u se A lek sa n d er Pu shkin w as born a hu nd red years earlier, in 1799 and d ied in a d u el, still you ng, in 1837. Therefore it had to be the reverse. When I w as read ing Borges I had to have the sensation of reading Pushkin. Jorge Luis Borges always considered the Russian p oet as one of the au thors w ho had influ enced on his artistic development. BORGES EN EL RECUERDO La única y última vez que hablé con Jorge Luis Borges fu e en la Cap illa d e la M adonna della Strada en la Universidad de Loyola, a orillas del Lago Michigan, pocos años antes de su muerte. Se e n co n t r a b a b a s t a n t e a v a n z a d o e n s u evolución humana de modo que lo tuvieron que llevar casi cargando a la mesa de conferencias y en medio de esa audiencia tan variada se le veía como a un gigante ancianísimo. Ten ía la a p a r ien cia d e u n ca b a ller o d e los comienzos del siglo XX y por tal razón me hacía record ar d e m i abu elo N icanor p orqu e llevaba el mismo estilo de peinado, hacia atrás, como se u saba en esos tiem p os y se a p oya ba en u n b a s t ó n , le v a n t a n d o e l m e n t ó n . A u n s u s expresiones coloquiales eran similares a las que yo había observado en el padre de mi progenitor. Traigo a la m em oria con m u ch a clarid ad el saludo que le dio a uno de los asistentes y es tan nítid a esta rem iniscencia qu e hasta m e p arece estarlo escuchando en este momento, sonríendo y ap oyand o las m an os sobre el m ango d e su brillante bastón:

AN TOLOGJIA POETIKE KORSI E HAPUR 2 N ga arkivoli i madh lindi Dielli, qafoi Fjalën... njerëzit m bajnë tre arkivolë të m ëd henj / Globi doli nga Mermeri ... Varroset Dielli Zëri d he Fjala ...Ç hu m bje ! Në korsi filloi startimi ... Bota duket sikur nga dhimbja ka çjerrë faqet në errësirë, /ashtu si është: Pozitë, stërkëmbth Nga Kristaq F. Shabani d he op ozitarë / varros Diellin, Zërin, Fjalën si e m arrë Njerëz, të kontimentit të rrudhur, / P o r çu d it ër ish t a r k iv o li q ë m b a n Fja lën harrojeni Janusin lezet ,/ përthyhet dhe del vetëm një buzë e trëndafiltë: gjysmë të rreckosur, E p ara jam d he vd es e fu nd it! gjysmë Mbret... Dhe fjala ku m ton: Epokë sprovash, Epokë Pasqyrë murore... shtrëmbërimesh Heqje të klisheve të vjetra Të luajtur me globe të mermerizuar N jë korsim i Dytë në një Korsi të hap u r , të e mbi ta pikturuar Bota si një mysafire, damë pambarimtë , të pafundme... e veshur me kolor, duke rrezatuar një epokë Korsim në një platformë të këshillimit moral..., tjetër mbi Globin Mermer . Ylli zm ad hon një këshillim nga shpirtmëdhenjtë e Botës, nga shtatë herë vetveten.. shpirtndriçuesit e saj që ndezin zjarre me flakë Fjala pastaj hedh vështrimin në skajin, ku syri i përherë të ndezur në shpirt e në mendje, të cilët zakonte s e ka m u nd ësi d allesën: kërkojnë të ecet me hapërimin e tyre... dhe dita Ju që përbëni Këshillimin intelektual e të ketë kuptimin e saj ... moral të Botës hidhni ajkën e mendimit për Planeti shkel syrin e bu ku ru ar ... N jë ligjërim të faqëzuar ndryshe këtë botë me krizime në një botë m istike nga Profetët zbu lu es d he Romeo Rolani shfaqet papritur dhe lëshon nga parashikues në këtë Botë me veshje piktoreske: freri th ën ien e tij p arabolike N on je ne V e s h i n u n i f o rm ë n e Karak te ri t,/V e s h i n quitterai jamais mes amis ( Jo nuk do t i Uniformën e N dërgjegjes,/ rrotullojnë rreth brakt is kurrë miqt ë e mi ) d h e Fjala m bi g u s h ë s s h al l i n e b i n d je v e ,/ s p al e tat e arkivolin e Diellit vijon: A mund t ë kupt ohen f o d u l l ë k u t, / ari z o jn ë m b i s u p e /n ë q af ë poet ët që bëjnë past rimin dhe këshillimin ylberin e qëllimtë.../Kapele kurabije kokës moral?! At a janë krijesa t ë v et ëkëshilluara ngjeshur a republikë, /gjokset e stolisur me moralisht, që kanë të drejtën ligjitime të japin medalje Presidenti!/ Kokën nisur në udhë këshillime morale , të ndihmojnë epokën të shoh kotësirë./ A mund të arrijë Privilegji , /kur sy hapur v et v et en , me qëllim që epoka e dyert vazhdimisht mbyllur rrinë?! sot me t i japë llogari morale epokës që do t ë Magjia poetike është e aftë të bëjë të paftën , të v ijë magjizojë : Magjistari u zhvesh,/ në sy të të Ep o k a t ja n ë p ë r cje llje p ë r v o ja s h d h e tjerëve dhe të të tjerave.../ U zhvesh krejt p ërzgjed hje p ërvojash p ër të kryer evolu im in lakuriq, në trup dhe në tru.../ Ç i mbeti magjisë e shoqërisë njerëzore, nëpërmjet këshillimit dhe pastaj në këtë lakuriqësi nate? /(U zhvesh , v ep rim it m oral Më m irë n jë p akicë të pas tij , gjithë salla !) lu m t u r u a r se s a n jë s h u m icë q ë fle , A m u nd të varroset fjala? Përçap je bëhen ta p ërgju m ohet d he gd hihet m e d him bje Kjo varrosin fjalën, ta p lu m bojnë fjalën , ta kyçin ep okë ka nevojë p ër këshillim . në arkivolë p or ç nd od h? Kaq th a Fjala d h e hap i sip arin e Korsisë së Un iv er si h u m bi Diellin , H ën ën , Yllin . / H ap u r , ku arizonte një gërmë A Nekrologjitë vrapojnë në Altarin e Vdekjes së Nga arkivoli i mad h lind i Dielli, qafoi Fjalën... m ad h e.../ n ë n jë m elod i të p an joh u r bien Globi doli nga Mermeri ...Në Korsi filloi startimi kam ban at.. Mbi su p e, sip ër v etes së tyr e i këshillimit Moral ...

AN THOLOGY OF POETRY OPEN LAN E From an enormous coffin the Sun was born , embraced the W ord... The globe surfaced from the Marble ... On the lane the launch began... By Kristaq F. Shabani People, / Of the wrinkled continent, Forget the handsome Janus, /Half ragged,/ Half King... The w all s mirror... A second launch in an endless lane, Open Lane, unlimited... A start in a platform of the moral counseling..., an ad vise from th e th e h u m ble m an of th e w orld , from her sou l illu m inating w ho light fires w ith infinite flam e forever bu rning on a sou l and m ind , w ho d em and a w alk w ith the s a m e sp ee d a s t h e ir s ... a n d t o h a v e a meaningful day... Th e p la n e t b lin k e d it s p r et t y e y e a co llo q u ia lism in a m y st ica l w o r ld b y d iscov er in g p rop h ets an d fu tu rists in th is World with a picturesque dress:

They w ear the character s u niform ,/ They w ear the u niform of conscience,/ engu lf their neck w ith the scarf of convictions,/ Ep au lettes of p rid e, / Shine like gold on the shou ld ers / In the neck the intentional rainbow..., /Crumpetshaped hats on their heads a republic,/ Th e ch est s a d o r n ed w it h t h e p r esid en t s m ed als!/ Th e h ead d ep arted on a p ath of emptiness./Will the Privilege arrive / When the doors are continuously closed?! The m agic of p oetry is able to revitalize the incapable, to charm: The m agician w as u nd ressed ,/ Before all the o t h er m en a n d w o m en / W a s u n d r es se d com p letely naked , / On his bod y and brains... / Wh at w as left to the m agic in this nigh t s nakedness? (The whole auditorium undressed after him?) Can the word be buried? Attempts are made to bu ry the w ord , to target the w ord , to close it insid e the coffin bu t w hat hap p ens? The Universe lost the Su n, Moon, and Star. / 29

PEGASI, Prill 2012

Nr.80

N ecrologies ru n tow ard s the Altar of a Great Death .../ In an u n kn ow n m elod y bells ar e ringing / Over their shou ld ers, p eop le hold three large coffins / The Su n the Voice and the Words are buried. /What a great loss! The world seems as if from pain Has uncovered the cheeks in the dark, The w ay it is: Position, chock, and opposition It bu ries th e Su n , Voice an d th e Word like m ad But strangely the coffin which holds the Word Is fold ed and from there em erges a rosy lip : I am the first and I w ill be the last to d ie! And the w ord hold s the speech: an era of trials, an era of d istortions exclu sion of the ancient clichés p layed w ith Marbled globes and over them the world is painted like a guest, as a w om an w earing colors, rad iating an old era

over the Marbled Globe The star enlarged itself seven times... Then the Word looks at the extrem ity w here a com m on ey e ca n n ot r ecog n iz e; You w h o rep resent the Intellectu al and m oral ad vising of the World sp read the best of thou ght to shap e d ifferently this w orld of crises Rom eo Rolan su d d enly ap p ears and releases from the r e ig n h is p a r a b o lic sa y in g N o n je n e quitterai jamais mes amis ( I sh all n ever aband on m y friend s ) and the Word over the Su n s coffin co n tin u es: ca n th e p o ets b e und erstood , those w ho m ake the cleaning and m or a l a d v isin g ?! th ey a r e m or a lly selfcou nseling creatu res w ho have the legal right to give m oral ad vises, to assist this era to see h er se lf w it h o p en e y e s , so t h a t t h e contem p orary era to give m oral accou nt to the

Antologia poetica Dal grande feretro è nato Il sole ha abbracciato la Parola... Il Globo è uscito dal M armo... N ella corsia ha cominciato l inizio... Da Kristaq F.Shabani Gente del continente sgualcito dimentacalo Janus grazia, mezzo sbrindellato. mezzo Re... Specchio murato Un a secon d a cor sia in Un a Corsia ap erta, infinita, senza fine... Corsia in una piattaforma del consiglio morale... u n consiglio d ai grand isp iriti d el m ond o, d ai suoi grandilluminati che accendono fuoco con fiam m a sem p re accessa n ell an im a e n ella mente, i quali cercano di camminare con il loro p asso... e che anche il giorno che abbia il su o senso... Il p ia n et a st r iz z a l occh io a d o r n a t o... U n d iscor so in u n m on d o m istico d a i Pr ofeti rivelatori e p revid enti in qu esto Mond o con abito pittoresco: Vestin o l u n iform e d el Carattere,/ v estin o L Uniform e d ella Coscienza,/ girano alla gola la scia r p a d elle co n v in z io n i/ le sp a llin e d ell alterigia / si d iventano d i oro su lle sp alle, / al collo l irid e intenzionale.../ Capello frittella alla testa afferatta, repubblica,/ i petti adornati con m ed aglie d i Presid ente,/ Ma p u o arrivare il Privilegio / qu and o le p orte continu am ente

fu tu re one Er a s a r e th e in h er ita n ce a n d selection of experiences to carry out the evolution of human society, through moral ad vising and actions it is better a h ap p y m in ority th an a sleep y m ajority , w hich falls asleep and aw akens w ith a h ead ache this era n eed s constant cou nseling This w as the Word s statem ent and u nraveled the cu rtain of the Op en Lane , w here letter A shined in gold From a great coffin the Sun w as born , hu gged the Word... The globe emerged from the Marble ...on a Lane begun the Moral advise... Translated by : Dritan D. Kardhashi Peter Tase , SHBA

La Corsia Aperta

rimangono chiuse ?!/ Magia p oetica è cap ace d i fare l incap ace, fare magia: Il mago si è spogliato,/ n egli occh i d egli altri/ e d elle altre.../ Si è sp ogliato interam ente nu d o,/ nel corp o e nel brano.../ Ma che cosa le è rim asto alla m agia poi/ in questa nudita di notte ? ( Si è sp ogliato d op o d i lu i, tu tta la sala ! ) Ma si p u o sep p ellire la p arola? Tentazioni si d iven tan o ch e la sep p ellan o la p arola, ch e l am m azzino la p arola, ch e la chiu d an o nel feretro... ma che accade ? L Universo ha perso Il Sole, La Lu na, La Stella,/ Le necrologie corrono all Altare d ella grand e Morte/ in una melodia sconosciuta suonano le campane.../ Sulle spalle sopra se stesse la gente / Mantengono tre feretri grand i... / Si sep p ella Il Sole... / La Voce e La Parola / Che p erd ita !/ Il m on d o sem bra com e se d al d olore/ h a strap p ato le gu ance al bu io./ Cosi com e è : Positura, Ostacolo, e Dissidenti... Che seppella Il Sole, La Parola come pazza... Ma sorp rend entem ente il feretro che tiene La Parola che si rifrange ed esce solo un labbro di rosa : Sono la prima e la u ltim a ! E la parola fa dei commentari : Epoca di prove, Epoca di deviazioni... Sottrazione dei Cliche vecchi... Giocati con globi marmorizzati e su di loro Il Mondo come un ospite, dama vestita di colori, radiando un altra epoca sul Globo di Marmo... La stella aumenta 7 volte se stessa. E p oi la p arola getta lo sgu ard o nell estrem ita d ove l occhio norm ale non c e la p ossibile la d istinzione : Voi che avete composto Il

consiglio Intellettuale e morale del Mondo... Bu ttate la scelta d el p ensiero per creare u n altra pagina diversa di questo mondo pieno di crisi.. Rom eo Rolani si ap p are im p rovvisam ente e lascia and are d al freno la su a asserzione p arabolica N on je ne quitterai jamais mes amis N on li trad irò m ai i m iei am ici ... ) e La Parola sul feretro del Sole continua : Ma si possono capire i poeti che realizzano la pulizia ed il consiglio morale ?! Loro sono creature se stesse consigliate moralmente che h ann o il d iritto legitim o ch e d an n o d ei consigli m orali, che aiu tino l ep oca che ved a a occhi ap erti se stessa..., con lo scop o che l ep oca d i oggi che d a spiegazioni m orali d ell epoca che verra... Le epoce sono accompagnamenti di esperienze e s elez io n i d i es p e r ien z e p er r ea liz z a r e l evolu zione d ella societa u m ana attraverso al consiglio e l azione m orale ... Meglio una minoranza felice che una maggioranza che dorme, si addormenta e si albeggia con d o l o ri ... Q u e s ta e p o ca h a b i s o g n o d i consiglio... Cosi ha detto la Parola e ha aperto il sipario della Corsia Ap erta..., d ove si d iventava oro u na lettera A D al grande feretro è nato Il sole ha abbracciato la Parola... Il Globo è uscito dal Marmo... N ella corsia ha cominciato l inizio...

Traduttore: Aleksandra Shabani ( Majlinda)

Apresentando um pouco da minha pátria mãe ( BRASIL ) Rakel Vianna O Br a sil é u m p a ís fo r m a d o p o r u m a diversidade cultural extremamente abrangente. Diversid ad e esta, p or con seqü ên cia d a boa aceitação d o p aís em acolher d iferentes tip os de culturas e de povos. To d a es sa m is cig e n a çã o n o s d e u a op or tu n id ad e d e am p liar a n ossa cu ltu ra, enriquecendo-a de tal forma, que poucos países p ossu em esse p rivilégio. N a arte, no cinem a, n a literatu ra, e em vários ou tros cam p os, a 30

evolu ção e a d iversid ad e é crescente, d and o espaço para o surgimento de grandes nomes. A literatura brasileira é uma das mais ricas que existem , com grand es au tores m u nd ialm ente con h ecid os, com o Mach ad o d e Assis, Jorge Am ad o, Pau lo Coelho e com grand es p oetas, como J.G.de Araujo Jorge, Castro Alves, Mario Qu in tan a, Carlos Dru m m on d d e An d rad e, d entre ou tros, qu e, m esm o send o d e tip os d e escritas d iferen tes, são m u ito resp eitad os e

ad m irad os p or tod os. Porqu e o Brasil é isso, é m istu r a , é a ceita çã o, é u n ir o clá ssico a o moderno para fazer surgir o novo, o diferente, com a cara do Brasil. E o p ovo? Ahhh, o p ovo....esse não tem igu al em nenhum lugar do mundo. É bem humorado, hosp italeiro, solid ário, carism ático e festeiro. Som os m ais sentim entos d o qu e razão, e isso nos torna ú nicos, felizes, e p or isso, ad oram os fazer os que nos vem visitar, felizes também.

Nr.80

PEGASI, Prill 2012

PORTRETE Poezia turke bashkëkohore 3. Tozan Alkan

Poet and translator. Born in 1963, graduated from Galatasaray College and stu d ied m anagem ent at Boðaziçi University. H e h a s b een w or k in g a s a lect u r er a t Ist a n b u l U n iv er sit y , Dep artm ent of Foreign Langu age School. H e is the ed itor-inchief of Ç.N ., Tu rkey s sole literary translation m agazine. H e is the vice p resid ent of Intercu ltu ral Poetry and Translation Association, International coordinator of Ordu Poetry Festival, board member of Turkish PEN, member of the Writers Syndicate of Turkey, Turkish A uthors A ssociation and Tu rkish Translators Association. Research-study: A poet from Galata: Andre Chenier (Artshop Publications, 2007) Poet s sinful Diary, (Ýkaros Publications, 2008, w ith Þeref Bilsel) Voices From Taiw an , An th ology of Taiw an Poetry, (Ç.N . Publications, 2010) Poetry books: Time and Mask (Donkiºot Publications , 2002) Early Evenings of Heart (Donkiºot Publications, 2005) And the Wind (Artshop Publications, 2007) Selected Poems (Yasak Meyve Publications, 2009) I Wiatr (slovo/obraz terytoria publications, 2011) Sana Þehir Gelecek (Yasakmeyve Yayýnlarý, 2012) TRANSLATIONS: Prose: Anatole France, Balthasar (Pencere Publications, 2002) Ezop, Tales (Bordo-Siyah Publications, 2003) Charles Baudelaire, Fanfarlo (Salyangoz Publications, 2006) Poetry: Lord Byron, Selected Poems (Broy Publications, 1999) Victor Hugo, Selected Poems (Bordo-Siyah Publications, 2003, Artshop Publications, 2007) O sca r W ild e, Th e Ba lla d of Rea d in g Ga ol (Bor d o-Siy a h Publications, 2003, ArtshopYayýnlarý,2006) William Blake, Songs of Innocence and Experience (Bordo-Siyah Publications, 2003, Artshop Publication, 2006)) William Blake, The Marriage of Heaven and Hell (Bordo-Siyah Publications, 2004) William Blake, Selected Poems (Bordo-Siyah Publications, 2004) Em ily Dickinson, Selected Poem s (Bord o-Siyah Pu blications, 2005) Lord Byron, Selected Poems (Bordo-Siyah Publications, 2005) Dadaism and Tristan Tzara (Bordo-Siyah Publications, 2005) Songs of 1789 French Revolu tion (Bord o-Siyah Pu blications, 2005) Dada in Paris, Philippe Soupault, (Artshop Publications, 2006) D. H. Lawrence, Selected Poems (Artshop Publications, 2006) William Blake, Prophetic Books 1, (Artshop Publications, 2006) William Blake, Prophetic Books 2, (Artshop Publications, 2006)

PAVLE GORANOVIQ (PAVLE GORANOVIÇ) Pavle Goranoviæ u lind më 5 prill 1973 në Nikshiq, Mali i Zi. Ai u d ip lom u a p ër Filozofi në Faku ltetin Filozofik, Universiteti i Malit të Zi në vitin 1998. Shkruan poezi, prozë dhe komente letrare. Krijimet e para letrare i botoi në revistën Doclea të Pod goricës në vitin 1994. Ai botoi p ërm bled hjet e p oezisë: Ornam entika e natës (1994), Leximi i heshtjes (1997), Libri i fanitjeve (2002), Çfarë arom e kanë librat (p oezi e zgjed hu r, Zagreb, 2009) d he E ku qe e nd ritshm e (2009). Ai ka p ërgatitu r p ërzgjed h je të sh u m ta n ga literatu ra bash këkoh ore malazeze për revista të huaja. Vep rat e tij letrare janë p ërkthyer në gju hë të nd ryshm e (an glish t, italish t, frën gjish t, slloven ish t, sllovakish t, m aqed onisht, p olonisht, su ed isht, shqip , hebraisht ...). Krijim et e tij janë p ërfshirë në antologji të shu m ta të

Broken desire I always tested you with kindness but love is like a floating mine that has killed so many dear ones you were passing through the markets there was a woodland ahead of us it was full of almond tress everybody was looking for a peaceful dream in pitch-dark nights your body is in the deepest corner of my mind half dream, an unfulfilled desire come on be a free soul let your blond hair down twirling never mind what may happen to us som etim es isn t this d isord er w e call life like scattering our own ashes in blue waters anyway it is not only the water that flows under the bridges love too flaws. Tozan Alkan Translated by Nilûfer Mizanoçlu Reddy Dëshirë e thyer Unë gjithmonë të kam provuar ty me ëmbëlsi , por dashuria është si lundruese e imja që ka vrarë kaq shumë të dashurit Ti ishe duke kaluar përmes marketeve, kishte zonë pyjore përpara nesh, ishte e mbushur plot me bajame. Çdokush ishte duke kërkuar për një ëndërr të qetë në netët e zeza sterrë, tru p i ju aj është në në skajin m ë të thellë të mendjes sime, gjysmëndërr, një dëshirë e paplotesuar . Eja, bëhu shpirt i lirë, lere flokun tënd bjond duke e vërtitur poshtë. S ka gjë p ër çka m u nd të nd od hë m es nesh, ndonjëherë nuk është kjo çrregullsi të cilën ne e quajmë jetë si duke derdhur zbehtësine vetjake, tonën, në ujëra blu, në çdo rast nuk është vetëm uji, që derdhet poshtë urave, dashuria gjithashtu rrjedh. Përktheu në shqip: Malinda Shabani (Aleksandra)

MAL I ZI letërsisë m alazeze d he të ish-Ju gosllavisë (p oezi d he tregim e të shku rtra), si d he në antologjinë Poetë të rinj evrop ianë (N ew european poets, Graywolf Press, USA, 2008). Librat e tij të botu ar jashtë vend it janë: Libri i fanitjeve (Slloveni) d he vëllim i m e p oezi të zgjed hu r Engjëjt e ind iferencës p o vijnë (Maq ed on i). N ë gju h ën an gleze i ësh të botu ar libri Lexim i i heshtjes . Z. Goranovic është red aktor i revistës p ër letërsi, ku ltu rë d he çështje sociale ARS . Ai është d rejtor i Byrosë p ër shërbim e të edukimit në Malin e Zi që nga viti 2010. Që n ga viti 1998 ai ësh të i an gazh u ar si sek r eta r i Sh oq a tës së sh k r im ta r ëv e të p avaru r të Malit të Zi d h e an ëtar i PEN Qendrës së Malit të Zi.

BIOGRAPHY W a s b o r n in Ýz m ir . Sh e co m p le t e d h e r PhD and Bachelor Degree in t h e Fr e n ch La n g u a g e a n d Lit e r a t u r e at H a c e t t e p e Tülay AKKOYUN University. Her Ph D su bject w as In tertextu ality th e interaction between the works of Orhan Pamuk, André Gide, Nathalie Sarraute. Her stories and critiques were published in ( since 2002) : Damar, Agora, Edebiyat ve Eleþ tiri, Beþ p arm ak, Afrod isyas, Ka v r a m Ka r m a þ a , ÝLE, La civ e r t , Varlýk, Mavi Ad a, H ü rriyet Gösteri, Eþ ik C in i, H e ce Ö y k ü , N o t o s , Cumhuriyet Kitap Eki. Lau nched by her in 2006, she has been co o r d in a t o r of M u ð la -A k y a k a In tern ation al Literatu re Days. Sh e is co n d u ct in g M u ð la U n iv er sit y o f A p p lie d Fo r e ig n La n g u a g e s Department as the department chair and she serves as an asistant Professor. The file nam ed Çakýþ O Çakýþ w on h on orable m en tion in Orh an Kem al Story Contest, one of the p restigiou s s t o r y co m p e t it io n in Tu r k ey . Th e w inner file w as p u blished in 2010 as a book n am ed Dap h n e by ÝZMÝRÝLYA Publications. H er articles has been p u blished so far by national and international acedamic journals.

Asst. Prof. Dr. Tülay AKKAYUN Muðla University Faculty of Arts and Sciences A p p lie d Fo r e ig n La n g u a g e s Department Kötekli MUÐLA O r ig in a lly t r a n slet ed KANDEMÝR

Yu n u s

Kýrýk heves Ben seni hep iyilikle sýnadým ama aºk serseri bir mayýn gibi nice canlara kýydý sen çarþýlarýn içinden geçiyordun badem aðaçlarýyla dolu bir orman geçiyordu önümüzden Herkes kendine huzurlu bir rüya arýyordu karanlýk gecelerde tenin en ücra köþesinde aklýmýn yarý hayal, yarým kalmýþ bir heves hadi sen de koyver kendini aþaðý sal o sarý saçlarýný döne döne Býrak baþýmýza ne gelirse gelsin hayat dediðimiz bu keþmekeþ savurmak deðil midir bazen kendi küllerimizi mavi sulara hem yalnýzca sular geçmez aþklar da geçer altýndan köprülerin. 31

PEGASI, Prill 2012 Që n ga v iti 2002 ai ësh të d rejtor artistik i festivalit Mbrëm jet e p oezisë Ratkoviq . Nga viti 2000 deri në vitin 2001 ai ishte redaktor i festivalit letrar Kronikat e Tivarit . Ka q en ë kësh illta r p ër çësh tje k u ltu r or e i Kryem inistrit të Malit të Zi nga viti 2003 d eri më 2010. Është fitu es i Çm im it Risto Ratkoviæ p ër librin më të mire poetik në vitin 2009 dhe Çmimit Vito Nikoliæ si liriku më i mirë i vitit 2010. Ka m a r r ë p jesë n ë sh u m ë ev en im en t e t ë rëndësishme letrare: Kongresi i International PEN center, 20002006 Vilenica, Slovenia, 2003 The Tercets of Trnovo Poetry Festival, Slovenia, 2004 Mbremjet potike të Strugës, Maqedoni, 2002 dhe 2010 Festivali poetik Pranvera e Goranit, Kroaci, 2001-2007 Sarajevo Days of poetry, Bosnje dhe Hercegovinë, 2006 Frankfurt Book fair, 2011, Zagreb book fair 1998 1. Ornamentika noæi, (Orn am en tika e natës), Obod, Cetinje (1994) 2. Èi tan je ti i n e , (Lexim i i h esh t jes), CDNK, Podgorica (1997), 3. Knjiga privida, (Libri i fanitjeve), DUKS, Podgorica (2002), 4. Kako miri u knjige, (Çfarë arome kanë librat), Meandar, Zagreb (2009) 5. Cinober, (E ku qe e n d ritsh m e) OKF, Cetinje; Buybook, Sarajevo (2009).

Nr.80 H is literary w orks have been translated into variety of langu ages (English, Italian, French, Slov en ian , Slov akian , Maced on ian , Polish , Sw ed is h , A lb a n ia n , H eb r e w ...). H e w a s in clu d ed in n u m e r o u s a n t h o lo g ies o f Montenegrin and ex-Yu goslavian p oetry and short stories, as w ell as in the anthology N ew Eu rop ean Poets (Grayw olf Press, USA, 2008). Books p u blished abroad : A Book of Mirages (Slovenia), and selected p oetry The Angels of Equanimity Are Approaching (Maced on ia) and Reading of Silence, in English language. Mr Goranovic is an ed itor of the m agazine for literature, culture and social issues ARS. H e is a d irector of the Bu reau for Ed u cation Services of Montenegro since 2010. Since 1998 he has been engaged as a secretary of the Montenegrin Association of independent writers and a member of the Montenegrin PEN Center. Since 2002 he has been the artistic d irector of Ratkovic Evenings of Poetry . From 2000 to 2001 he w as the ed itor of the literary festival Bar Chronicle . He was also a prime minister adviser for culture from 2003 to 2010. H e w on the Risto Ratkoviæ aw ard for the best book of poetry in 2009 and Vito Nikoliæ award for the best lyric writer in 2010.

He participated at the numerous literary events: Congress of the International PEN center, 20002006 Vilenica, Slovenia, 2003 The Tercets of Trnovo Poetry Festival, Slovenia, 2004 Struga Poetry Evenings, Maced onia, 2002 and 2010 Goran s Spring Poetry Festival, Croatia, 2001-2007 Pavle Goranoviæ was born on 5 April 1973 in Sarajevo Days of poetry, Bosnia and Herzegovina, Nik iæ, Montenegro. He grad u ated Philosophy 2006 at th e Facu lty of Ph ilosop h y, Un iversity of Frankfurt Book fair, 2011, Montenegro in 1998. Zagreb book fair 1998 H e w rites p oetry, p rose, and literary review s. His literary debute was in the Doclea magazine, Poetry books Podgorica in 1994. Ornamentation of the N ight, Obod , Cetinje He published books of poetry: Ornamentation (1994) of the Night (1994), Reading of Silence (1997), Reading of Silence, CDNK, Podgorica (1997), A Book of Mirages (2002), What the Books A Book of Mirages, DUKS, Podgorica (2002), Smells Like (selected poetry, Zagreb, 2009) and What the Books Smells Like, Meandar, Zagreb Vermillion (2009). H e p rep ared n u m erou s (2009) selections from the contemporary Montenegrin Vermillion OKF, Cetinje; Bu ybook, Sarajevo literature in foreign magazines. (2009).

Regina Olsen Povjeravao sam ti se, u noæima poput ove, nikad ne im aju æi obja njenje. I ovaj razlaz, (koji te razdire, vidim) kao da se nekom drugom d e ava. to si ostavljena, ja, zapravo, i ne znam . Tek, mjesecima sam tvoju pojavu èuvao, kao neko sjeæanje na ivot. A sad , kad bi trebalo da sam izvan svojih èula, znam da su moje misli savlad ale tvoje nje no biæe. Ja ne razu m ijem tvoju tu gu . Ti ne razu m ije m oju nam jeru sve ostalo je izigrana lju bav. Ti si ostala iva statua, t o iz a b a t en sk e k a p ije d ok olicu p o la k o pretvara u sm rt. A ja, ja sam vitez jed nog savr enog bjekstva, kom e m u èni razu m ne d op u ta d a lju bi. I tu se ru i kraljevstvo. Moje p rilièno bijed no kraljevstvo!

Regina Olsen T i kam thënë të gjitha në besim, netëve siç është kjo, pa pasur kurrë një shpjegim. Dhe kjo ndarje (që e shoh se p ërbrend a të han), siku r d iku jt tjetër po i ndodhë. Përse je e braktisur, në fakt, unë nuk e di. Por imazhin tënd e kam ruajtur me muaj si një kujtim nga jeta. E tani, kur do të duhej të kisha dalë jashtë shqisave, e di se mendimet e mia e kanë mundur qenien tënde të brishtë. Unë nuk e kuptoj pikëllimin tënd. Ti nuk e kupton qëllimin tim, gjithçka tjetër është d ashu ri e shp ifu r. Ti ke mbetur një shtatore e gjallë, e cila pas derës së kopshtit kohën e lirë ngadalë në vdekje e shndërron. Ku rse u në, u në jam kalorës i një arratisjeje të përsosur, të cilin mendja e lodhur nuk e lejon të dashurojë. Dhe këtu shem bet m bretëria. Mbretëria im e mjaft e ligshtë! (përktheu: Anton Gojçaj)

MLADEN LOMPAR

Mladen Lompar- (Cetin je-Mal i Zi, 1944) poet, eseistdhekritik i artit.Anëtar h oq atës sësh kr im tar ëv e të p av ar u r malazezë dhe i PEN-it malazias. Është kryeredaktor i revistës ARS. Ka fituar disa çmime letrare: Vula e artë e Cërnojeviqit, Çmimin Risto Ratkoviq, Ç m im in n a cio n a l 13 Ko r r ik u , Çmimin Vito Nikoliqetj .Ka studiuar në Faku ltetin filozofik të Beograd it. Jeton në Cetinje. Është autor i rreth 20 librave.

LJUBAVI BLUDNICA

DASHURITË E FEMRAVE TË PËRDALA

bilismopredugosami da bi moglipomislitinaljubav

tepër gjatë ishim vetëm që të na bierë ndërmend për dashurinë...

itragali posramnimpredjelima ipoganimmjestima aondasmopadali u mistiènistid kao da ubijasmo zavjetnobiæe

dhe gjurmuam nëpër vende të pandershme dhe të pista pastaj ramë në turpin mistik si të kishim vrarë krijesën e kushtimit

a to su ipak bileljubavi

megjithatë . ato ishin Dashuri.

Nr.80

PEGASI, Prill 2012

MLADEN LOMPAR N I U TO VI E N IJESAM SIGURAN saosamnaestgodina Ma a je p oginu la p rijenego tosu je od nijelinagroblje u kuæigdje je raslauzmajku èulo se samomojeridanje

Because the Desert was once A vast, beautiful, mystic Lagoon where the flying fish flew and em braced all the World On the banks of the waters Gods stood still and they led the clouds they led all the N ights From the depths of the waters granites and papyruses rose to weave flirting desires w ith the bod ies of the Wind s

pa sampobjegao od zaèuðenihpogleda Oh Divinity of the East a napogrebu okonjenoglijesa bijahustranalica i p itaosam se tojatu rad im p oslijesam u zalu d sm i ljaorijeèi dostojnestvarnosti to je nevid ljivou d aljavala sad samomislim d a je Ma abilalijep a alini u to vi enijesam sigu ran

Don t d esert m e now as I reject this earthly, horrible w orld My Earth The H ou r is fu ll of Divinity The H ou r is fu ll of Su nshine Iris calls for the afternoon flowers And the Moon passes deeper and deeper insid e m e as I sit on the steps of this desert and listen to the Wind Oh, in the temple of this Desert I m sitting and w aiting I m w aiting for you m y p reciou s Love!... 15. 11. 2002

AS PËR KËTË GJË MË NUK JAM I SIGURT Në moshën tetëmbëdhjetëvjeçare Masha e humbi jetën para se ta çonin në varreza në shtëpinë ku ajo është rritur pranë nënës dëgjohej vetëm dënesja ime, pastaj u arratisa prej shikimeve të habitura në varrim përreth kufomës sësaj kishte njerëz të huaj d he p yesja veten ç bëja u në aty më vonë kontrolloja fjalë të denja për një mendësinë e cila padukshëm largonte... tani kamvetëm një mendim se Masha ishte e bukur. por as për këtë gjë më nuk jam i sigurtë.... (përktheu: Anton Gojçaj)

VASILLIKI KALAHANI GREQI THE LAGOON My eyes two spheres of Love Bu t you still can t see m e You get mixed up in the rain in my very slow steps in the unknown leaves that the Sou th w ind blow s My Love!.. I want you three summers to follow me in the Desert and never leave m e

Liqendeti Sytë e mi, dy sfera dashurimi, dhe nuk më kundron ende. Ngatërrohesh në shi, në hapin tim të ngadaltë, në të panjohurat gjethe, që i shpërndau Jugu. E dashura ime, Dua tri Vera të më ndjekësh në Shkretëtirë d he të m os m ë m ohosh Sepse shkretëtirat ishin dikur të pambaruara, pa formë, Liqendetësor mistik. Kur dallëndyshepeshqit fluturonin d he p ërqafonin krahërisht Botën Në brigjet e ujit qëndronin Perënditë Dhe udhëhiqnin retë, Ud hëhiqnin N etët Nga baza e ujërave hipnin granitë, papirusë, të gërshetojnë në tru p at e Stu hive O Perënd i e Lind jes Mos m ë m oho tani, ku r s p ranoj m izërinë e këtu shm e të njerëzve të botës O Dheu im O Orë e Shenjtë O Orë e larë prej rreze diellore... Irid a fteson lu let e Pasd ites Dhe hëna kalon në thellësi të vetevetes sime. Tani që rri në shkallët e Shkretëtirës dhe dëgjoj Stuhinë. Ah, në objektin kishtar të Shkretëtirës, rri dhe pres, po pres Ty, o Dashuria ime!... 15. 11. 2002

Sadie Ismaili Ilirida U lind më 15.5.1955 në Tearcë të Tetovës.Rrjedh nga një fam ilje m e trad itë atd hetare. Shkollën fillore e kreu në vendlindje, ndërsa të mesmen në Prishtinë. Stu d im et i nd oqi në faku ltetin juridik, në Prishtinë. Me shkrime merret prej shkollës së mesme. Është anëtare e kryesisë së LN PSH A Pegasi Kosova. Ka ushtruar aktivitete të shumta duke dhënë kontribute në lëmin e letërsisë. Më 2011 ka m arë çm im in e d ytë p ër p oezi nga LNPSH A Pegasi Albania . Ka botuar këto libra: 1.

Kodra e lidhur me pranga, 2008, poezi

2. Kosova e lagur nga gjaku, 2011, poezi 3. Mallet me uniformë , 2012, poezi Jeton dhe vepron në Prishtinë Emri Iliridë Emri Iliridë, Është vulë e shpirtit, Është letërnjoftim i Zemrës, Është ngjyrë e flamurit, Është kala e diellit Dhe e gurit, Është mal i plisit, Është qëndresë e trungut E shkëmbit dhe lisit, Është toka ime që jam Rritur dhe shumë e shumë E dua, Është shqiponjë e dashurisë, Gjatë gjithë jetës për mua Amaneti i nënës Qamë Bija ime, nëse vdes, Pa ta lënë amanet, mos Më varrosni në oborr Të shtëpisë edhe pse Është luftë e po derdhet Gjak për Kosovë dhe liri. Kur të çlirohet Kosova E të kthehet Liridoni nga Dheu i hu aj d o t I rrjed h Loti edhe në pavarësi po ta Lë amanet, sepse kriminelët Ndoshta edhe do të më vrasin Ndoshta edhe do të më Prejnë me thika të gjallë; Me sy të hapur në atë botë Do të shkoj një ditë, nëse Kosovën nuk e shoh të çliruar. Me rreze dhe dritë atëherë Ishte luftë e madhe, kur nëna Qamë, e sëmurë lotonte o edhe Ajo, si çdo zemër, Kosovën Shumë e donte e donte. 33

PEGASI, Prill 2012

Nr.80

Bujar Balliu Për letërsinë e artin në Pogradec Larmitë e kudogjendura në njerëz apo dheun e b e g a t ë , fa r e a fë r p ë r a t o k u n d ër sh t i t ë pabesueshme, i japin vendit kudo në Shqipëri, por veçanërisht në Pogradec, bukuri përrallore në kufijtë e legjendave. Hiret grumbullohen mot p a s m o t i, s h u m o h e n n ë t r a jt ë lë n d e in kad esh en te e p ad u ksh m e p ër sh p ir tin e zakontë, derisa godasin të përzgjedhurit e Zotit, i bëjnë u jem , i p ështjellin m e m ajën e gjërit, pastaj u përhedhin magjinë e së bukurës. A nuk është Lasgushi përzgjedhja e kësaj magjie h ojëzu ar d ora - d orës, n d osh ta p ërgjatë një sh ek u lli p a r a tij? A m u n d të d ysh oh et se vjershërim i lasgu shian është p ërim tim nu resh mbledhur prej një kohe fort të gjatë? Lasgu sh i n gr iti p ër m en d or en e lav d isë së p avd eku r shtatëd hjetë vjet m ë p arë, ashtu si ed h e th em elu esi i p rozës m od ern e sh qip e, Mitru sh Ku teli, të d y bij të kësaj treve p lot hijeshi. Cop ëza e d heu t tonë p asi u ngjiz p ër një kohë të gjatë i dha vendit e më përtej figura të papërsëritshme. Në treçerek shekulli mbeten m aja të larta që d o të ad hu rohen shu m ë gjatë nëpër motmotshmërinë e thinjur. Pogradeci ofron natyralisht atmosferë krijuese. Arti zbeh d im ensionin e zbrazësisë vu lgare. Ja n ë d y q ë n d ër z a t ë la r g ët a , p a en ë komunikuese. Në raport të drejtë me përmasën intelektu ale, p rojektojnë tru p in real të qenies njerëzore. Individi krijues i shmanget trysnisë, an alogjisë m ed iokre, sim etrisë d h e n d ërton fytyrën e epokës. Lisat e mëdhenj e kanë hijen e gjatë, ndaj përreth tyr e ësh të ca e v ësh tirë të m bijn ë e rr iten shëndetshëm të tjerë. Mirëpo treçerek shekulli p ërkëtej n gjizja e p jalm it vazh d on , th arm i gru m bu llohet sërisht d he d om osd o god et të t jer ë k r iju es t ë t a len t u a r q ë n g r ih en m b i bashkëvendasit dhe flasin me zërin drithërues të artit të vërtetë. Arti i vërtetë ngacm on p ejzat e shp irtit fin, përzgjedh e ndeh arsyen elitare. Natyra e këtij cepi dheu është përplot kësish vlera. Abati Bernar d ë Shartrë e nd ërton m e im azh piktorik ndërlidhjen: N e jem i xh u xh a të h ip u r m bi sh p atu llat e gjigan d ëve. N ë këtë m ën yrë n e sh oh im m ë shumë dhe më larg se ata, jo pse vështrimi ynë është m ë i m p rehtë, ap o shtati ynë m ë i lartë, p o sep se ata na m bajnë lart d he na n grejnë p ërp jetë m e lartësinë e tyre të stërm ad he. A mos është rastësor brezi vezullues i piktorëve pogradecarë. Komunikimi virtuoz njeri-natyrë, nën trysninë e bukurisë pa cak të liqenit, maleve e gjelbërim it d erd het në p enelat e kom u nitetit të piktorëve me larmi stilesh e konceptimesh. Tradita e krijuar nga piktori Todi Mato ku p e n e li i s h t r u a r s in t e t iz o n p e iz a z h e m e sip ërfaqe të gjerë n gjyrash të tejd u ksh m e, natyra të qeta interesante e brend i d hom e m e këndvështrim original, çohet më tej. Anastas Kostandini ard h u r n ga p ërv oja e su kseshm e në lëvrim in e p iktu rës realiste, m e arritje n ë tablo kom p ozicion ale ku vizatim i ar rin p erfeksion in , ka kap u r ku ota të reja su ksesi. Trajtim i i tem ave ru stike e bëjn ë krijm tarinë interesante. Gjithm onë në kërkim të tekn ikave të reja kërkon të p ërcjellë n jë p ik tu r ë m od er n e k u for m a t e ten tu a r a të pasqyrohen, shkatërrohen nga prizma drite për 34

të ndërtuar tensione plastike. Piktori i p lenerit Vangjo Vasili, e m bu sh kuadrin e tablos me ajër, transparencë. Figurat e zbehta d rid hen në finesë e p astërti. Du ke p oetizu ar h ap ësirën rrëfen fabu lat e tij m e d etaje onirike, p ërm es nu ancave, krijon n jë realitet ëndërrimtar plot gjeste delikate. Figurat gjallojnë pa qendër rëndese. Në tablot e tij qyteti i lind jes p ërm es id entitetit të p ap ërsëritshëm , kap përmasa fantastike- surealiste. Pu nim et e Gjergji Lakos p ërcjellin nd ijim e të holla vizive ku sensualiteti dhe ngrohtësia nga peizazhi, toka, uji, jeta, përziejnë format, trajtat, dritën që frymojnë përmes kontrasteve grafike e p esh ës së n gjyrës. Kom p ozicion i flet m e gjuhën e simbolit. Përqasja e imazheve në dukje të largëta, sim bioza e natyrës m e njerëzoren, përftojnë ndjeshmëri e brishtësi. N ë tablot e Gentian Zekës arti bashkëkohor abstrakt syn on sin tezën filozofike të jetës. Elementë të mikrobotës gërshetohen me ato të m akrobotës ku m end im i p u lson telajon m e ritmin e magjinë e detajit. Artisti ndërton qasje sugjestionuese me efektet e stërholla të ngjyrës e tingu jve të d ritës. Telajoja krijon nd jesinë e muzikës së vizualizuar Metaforat primordiale të pikturave në dru i japin simbolit frymëmarrje universale. N ë sku lp tu rën e Sofokli Kocit,kon cep tu ar shp esh p ër hap ësira p arqesh, në harm oni m e ritm in e form at arkitekton ike, flasin lin jat, konturet, lëvizjet, thellësia e mendimit poetik. Emra të rinj i shtohen artistëve të telajos. Ledja Kostand ini, Enxhel Gegëp rifti, Led io Xhaferi sy n o jn ë cilë sin ë a r t is t ik e q ë sig u r o n vazhdimësinë e përjetimit estetik të mgajisë së natyrës. N ë Pog r a d ec p oezia , r r ëfim i, g u r gu llojn ë natyrshëm. Poezia e Liri Seitllarit, Andi Kostës, Eduart Sulollarit, Nesti Maçollit, Rozeta Krëstes e sh u m ë të tjerëve form ësojn ë sot lirizm in meditativ. Krijimtaria poetike kombëtare ka fituar p ërm asa m e vargu n e D himitër Pojanakut i cili ka afro dyzet vjet që shkruan poezi, por ka botuar vetëm katër libra e po punon për të pestin. Pu na e tij m e koncep tim in estetik të g jet je s, fja lë n , v a r g u n , m u z ik a lie t in e bren d sh ëm kr ah asoh et v etëm m e sh ijen e argjendarit. Në poezinë e Pojanakut rezonanca rrok çastin, të tash m en, konkreten , arrin d im ensionet e mbipersonales me gjykime metaforike. Vargjet god asin m e sem antikën gërthitëse të fjalës. Poeti ka aftësinë të rivlerësojë fjalët, t u zgjerojë forcën e ku p tim in p ër të n xën ë bren d a saj maksimumin kuptimor e ndjesor, i pastron nga mbishtresat e shpërdorimit. Poezia merr vlerën madhështore të thjeshtësisë. P o e t i e k a z g jid h u r n ë m ë n y r ë n e t ij marrëdhënien me publicitetin bosh. Fund deliresh Sa herë më kap deliri i madhështisë, shkoj tek deti. Sekush më mbath në kthim këpucë plumbi. Dhe, ngeshëm numëroj kokrrizat e rërës.

Ed h e n ë p rozë jan ë p ërviju ar stile të mëvetshëm. Romanet e Bardhi Berberit gëlojnë nga dashuria, urrejtja, indinjata, admirimi dhe zhgënjimi i njeriut që zbulojnë raportet e vërteta të botës. Laku riqësia e fakteve d oku m entare stru ktu ru ar në fantazinë e nd ezu r, p ërcjellin letërsi. Figu rën m ë të p lotë të p rozatorit e sh p alos shkrimtari Istref Haxhillari. Kritika ka vënë re se Proza e H axhillarit u ru an trojet e m eritu ara p ërshkrim eve të natyrës, tip areve njerëzore, tran d jeve sh p irtërore, h abive, p yetjeve d h e m osp ër g jig jev e, d u k e n g jiz u r n jë k oh ë të vetvetishme. Tregimi i tij bëhet i zhd ërvjelltë, me nd ërhyrje të dinamizmit të jashtëm e të brendshëm, madje ky i fu nd it të krijon id enë se je m bi d allgë që shkojnë, shkojnë, vijnë N ë rom an in Pesha e kohës fjala p ërcjell imazhe të trajtuara në mënyrë realiste e gjendje të kom p liku ara shp irtërore. Lexu esi rijeton në m jed ise të besu eshm e. Pozicioni i rrëfim tarit është koncep tu ar jashtë rrjed hës së nd od hive, p o r b r en d a p ër je t im it t ë t y r e. N g ja r je t zhvillohen në p rerjen kohore në të këm byer të sheku jve që shku an d he një m jed is real e të përcaktuar. N ostalgjitë id ilike p ër ven d in e n jerëzit e larguar nën tisin e mjegullt të kohës ndihen mirë në koncep tim in m od ern të rrëfim it. Au tori ecën i sigurt në një hulli që duket se e rreh me p asion, p or sid om os m e origjinalitet. Kem i në vep ër një kohezion të p lotë të ligjërim it lokal m e fjalën e zgju ar e të zgjed hu r të njeriu t të letrave m e form im të gjerë e interesa fisnike . N gjarjet e p ersonazhet bu rojnë nga realiteti i k a p s h ë m , n d o n jëh er ë d h e i v e r t et ë gjeografikisht, p or në tërësinë e tij rom ani ka p ërftu ar tis të m agjishëm , end u r m e m irazhe flu id e. Kon cep tim i bu ron p rej zgjid h jes së raportit mes elementeve reale dhe frymëmarrjes universale. Te p rozat Bari i ujkut n gjarja, m jed iset, p er so n a z h et e n d en m e fja lën p o e t ik e . Ekspansioni i saj zotëron hapësira përhumbur në përmasat e pamundësisë. Ndodhia ndizet së brend shm i p rej m etaforave, shkënd iju ar nga përplasja e pasionit të fuqishëm me mendimin origjinal. Në novelën Ëndrrat kryqëzojnë kohën figura let r a r e m e p r ir je r o m a n t ik e i h a p u d h ë im a g jin a t ës. Ka h et e la r g ët a p ër a fr o h en , t r y s n o jn ë n d o d h it ë e r ea lit e t it , g ja k o jn ë dimensionet artistike të rrëfimit. Rrënjët e p ishave p ërtyp in lëngu n e hirtë të dheut, kundrojnë gjethet që fërkohen e lëpihen p a tu rp në horizontin e m u gët të fu nd d itës. N ë l i b ri n G ri n ata , k u r e sh t ja b u r o n n a t y r sh ëm n g a z b u lim i i m a r r ëd h ën iev e realitet-rënd esë e së kalu arës. Jeta ka vënë në d yshim virtytet, d obësitë, trishtim in. N jeriu nd ihet jashtë vorbu llës, i veçu ar. Tëhu ajëzim i nga m jed isi, bu ron p rej p ërp lasjes së ilu zionit me realitetin. Pavarësisht natyrave të nd ryshm e e m jeteve s p e cifik e q ë p ë r d o r in a r t is t ë t , p o e t ë t e shkrimtarët e kësaj treve, kanë sjellë në kulturën kom bëtare vep ra të m irëfillta artistike m e freskin ë e kon cep tim eve bash këkoh ore d h e frymëmarrjen e natyrës fine.

Nr.80

PEGASI, Prill 2012

BILALL MALIQI- LUGIN A E PRESHEVËS LUGINA E PRESHEVËS DHE UNIVERSIALITETI I VLERAVE NË KULTURË LETËRSI DHE ART Lu g i n a e Pre s h e v ë s ( Kosova Lind ore), është r e g jio n n ë lin d je t ë Ko s o v ë s , p ë r k a t s is h t Sh q ip ë r ia Ve r ilin d o r e . Lu g in a e P r e s h e v ë s p ë r fs h in ë t e r r it o r in e komunave të Preshevës në jug, Bujanocit në mes dhe Medvegjës në veri. Lu gina e Preshevës ad m inistrativisht ishte nd arë nga Kosova në vitin 1945 p rej kom u nistëve ju gosllav në sh këm bim të d y kom u n ave n ë veri të Kosovës, m e Lep osaviqin d he Zu binp otoku n, të cilat në atë kohë kishin p op u llësi shu m icë sllave. Qëllim i i kësaj nd arje ishte cop ëzim i i tru ngu t shqip tar d he d efaktorizim i i tyre, si në aspektin politik, nacional dhe kulturor. Kultura në Luginën e Preshevës Brend a tri kom u nave tona të cilat njihen si Lu ginë e Preshevës më herët sidomos në kulturë dhe në arsim ka pasur shkelje të të drejtave të minoriteteve që janë pakicë në territorin e Republikës së Serbisë. Tani në kulturë me njëfarë form e është hequ r cenzu ra p ër t u vend osu r atëherë kur të duan dhe si të duan ata, ndërsa në arsim ka shu m ë ngecje sa i përket p ërm bu shjes së norm ave ndërkombëtare për pakica. N ë Med vegjë ku ltu ra n gec sh u m ë d h e të d rejtat e sh qip tarëve p ër të zh villu ar ku ltu rë ësh të sh u m ë e kufizuar , edhe largimi i popullatës shqiptare nga trojet e tyre është end e aktu alitet në vete që nga lu fta e tu tje kanë ngelur shumë pak shqiptar edhe ate të privuar nga liria p ër të zhvillu ar ku ltu rë d he p ër ta m bajtu r gjallë identitetin e tyre kombëtar. N ë Bu jan oc ësh të p ak m ë n d rysh e n ë krah asim m e Med vegjën. Por ed he këtu p ërveç SH . K.A Jehona e Të r r n o cit d h e t ë is h r e v is t a v e Je h o n a d h e Persp ektiva , tani në nivel të Lu ginës së Preshevës d el javorja N acionali organ i Këshillit Kom bëtar Shqiptar, i cili selinë e ka pikërisht në Bujanoc dhe mundohet me kap acitetet e saja t i m broj të d rejtat e kom u n itetit shqiprtar të tri komunave tona të Luginës në Serbi, si në arsim, kulturë, informim, përdorim zyrtarë të gjuhës dhe shkrim it, p ërd orim të sim boleve kom bëtare, d he p ër çësh tje të tjera të rënd ësishm e p ër jetën e ban orëve shqiptarë. Në Preshevë jeta kulturore është paksa më dinamike në krahasim m e d y kom u nat tjera si m otra d u ke p asu r p arasysh ë Sh oqatën e Sh krim tarëve Fen iks që ka shtrirje në tërë Luginën e Preshevës e selia e saj është në Presh evë, m an d ej SH .K.A Presh eva Jeh on , Teatri am ator i Preshevës, Shoqata e H istorianëve Ali H ad ri Preshevë, Shoqata e rau jtjes së trashëgim isë ku ltu rore , Rev ista letr a r e Q ën d r esa or g a n i Sh oq a tës së shkrim tarëve Feniks m e seli në Preshevë etj., etj., të cilat në njëfarë m ënyre m bajnë gjallë jetën ku ltu rore e letrare në nivel të Luginës. Krijimtaria letrare e krijuesve të Luginës së Preshevës Lu gina e Preshevës në asp ektin kriju es e letrar është e n joh u r g a ti n ë të g jith a h a p sir a t sh q ip folëse. M e them elim in e ish klu bit letrar Feniks viteve të 70-ta filloi edhe dalja në skenë e disa emrave të cilët tanimë u bënë të njohur me veprat dhe krijimtaritë e tyre letrare e artistike. Më herët kriju esit shkru anin d he krijonin në mënyrë të fshehtë sepse ishin në mbikçyrje të pushtetit të atëhersh ëm i cili i cenzu ronte n ë m asë të m ad h e kriju esit të p aktë që ishin, m and ej ed he orët letrare që mbaheshin ishin përplot me rreziqe nga syri i keq i saj. Vlenë të përmenden emrat e parë të themelimit të këtij organi të vetëm letrar në Preshevë: Gani Misini, Mexhid Mehmeti, Demir Behluli, Qerim Arifi, Sadete EmërllahuPresheva, Hasan Emërllahu, Jonuz Fetahaj Xhemaludin Rexhepi etj., të cilët ishin bazamenti i kulturës letrare të Preshevës. Më p as d olën ed he em ra të tjerë si:Ferid Selimi, Xhemail Halili, Fehime Selimi, Sevdail Hyseni, Demush Berisha, Bilall Maliqi, Sadbere Kamberi, Shqipe Kamberi, Skënder Latifi, Dashnim Hebibi, Agron Boriçi, Ism et Bajram i, H ajru llah Kasu m i d he em ra të m oshës m ë të re si: Sejhane Mehm eti, Artina Mehm ed i, Eliza Berisha, Rexhep Zylfiu, Alejna Jakupi, Qëndresa Jakupi etj., të cilët në vazhd im ësi m e shkrim et e tyre m bajnë

gjallë kulturën letrare të Preshevës. N ë kom u nën e Bu janocit kem i kriju es letrar të cilët tok së bashku me krijuesit nga Presheva janë nën ombrellën e Shoqatës së Shkrim tarëve Feniks Preshevë e të cilët i jap in gjallëri m e orvatjet e tyre ku ltu rore e letrare si: N eh at Ram izi, H alim H asa n i, Arsim H alili, Mejd i Shabani, Sevd ail H yseni, Am ir Latifi, Fatm a Salihu , (Zaim Haliti, Veli Veliu, Nexhat Sadullahu e disa të tjerë m e p rejard hje nga Bu janoci e jetojnë në Kosovë), jap in të ku p tojm ë se ed he km om u na e Bu janocit ka hyrë në kan alin e krijim eve p oetike d h e p ërfaqësoh et ed h e komuna e tyre nëpër aktivitete kulturore e letrare. Në Medvegjë është më dobët sa i përket krijuesve letrar. Në kuadër të Shoqatës së Shkrimtarëve kemi vetëm një krijues e ky është Rexhep Abazi. Universialiteti i vlerave Krijuesit letrar të gjeneratave të ndryshme në Luginën e Preshevës shoqërohen m e vlera të arrira letrare d he artistike. Gjenerata e parë e themelimit të të vetmit klub letrar ka tregu ar m e p u nën e tyre një u niversialitet të vlerave letrare d he kështu kanë bërë shkallë që të ngjiten ed he krijuesit e tjerë në vazhdimësi: Mexhid Mehmeti, sh krim tar, p oet, d ram atu r g m e p u nën e tij të palod hshm e në krijim tarinë letrare arriti që të bëj em ër në su aza kom bëtare d u ke u p rezantu ar n ëp ër a n tolog ji të n d r ysh m e .Kohë m ë parë rev ist a DIOGEN pro culture që botohet në Sarajevë të Bosnjë e Hercegovinës, botoi 11 poezi të poetit kosovar (nga Presheva) M exhid M ehmeti.Poezitë nga gjuha shqipe në gjuhën boshnjake i përkëtheu shkrimtari ynë i mirënjohur Hajro Ulqinaku . Kr yer ed a ktor i d h e r ed a ktor i p ër gjegjës i r ev istës DIOGEN pro culture , shkrimtari Sabahud in H axhialiq nga Bosnja dhe Hercegovina dhe shkrimtari nga Indija, Dr. Ram Sharm a, janë ko-au torët e botim it m ë të ri të Antologjisë së p oezisë, p ërkatësisht p jesës së III-të të Poetët për paqë në botë (POETS FOR WORLD PEACE) për vitin 2011. Antologjia do të botohet sivjet në gjuhën angleze në Ind i d he Kanad ë. N ë këtë antologji, sip as ftesës së au torëve, d o të p rezantohet ed he shkrim tari Mexhid Mehm eti p oezitë e të cilit në gju hën angleze i përkëtheu Prof. Dr. Vesel Nuhiu. Sip as njohtim it të au torëve të Antologjisë, p oetët që d o të p rezantohen n ë këtë botim vijnë nga të gjitha meridianet dhe nga të gjitha kulturat e rruzullit tokësor, p a m a r r ë p a r a s y s h p ë r k a t ë s in ë r a co r e , g jin o r e , kom bëtare ap o përcaktim in e tyre fetar, d u ke p asu r si kriter të vetëm, para së gjithash, vizionin dhe kreacionin poetik, në m ënyrë që t i m u nd ësohet botës të bëhet vend m ë i m irë p ër të jetu ar d h e p ër krijim tari artistike. Antologjia d o të jetë botim i The Step hen Gill World Peace Academy (Akademisë Botërore për Paqë të Stefan Gillit: ndërkaq redaktorë të pjesës së dytë të Antologjisë në fjalë janë Dr. Ram Shapra dhe Dr. Masam Sinha. P o e t i M e xh id M e h m e t i ë s h t ë p r e z a n t u a r e d h e Alm anaku n e Poetëve të Botës të vitit 2010 (WORLD POETRY ALMAN AC 2010), ku m e p oezitë e tyre janë p ërfshirë 188 p oetë nga gjithësejt 101 shtete të botës. Almanaqku ka 330 faqe dhe është botuar në disa gjuhë të botës, n d ërkaq ed itor i botim it ësh të Dr. H ad aa Sendoo. ISBN: 978-99929-830-3-5. Botuar në maj 2011 në Ulaanbaatar të Mongolisë. S d o m end se p rezantim i m ë i d enjë i Mexhid Mehm etit ësh të bërë në librin SELECTED POEMS (Poezi të zgjedhura) në gjuhën kineze të përkëthyera nga Dr. Lee Ku ei Shien. Libri ka 118 faqe d he është botu ar në janar të vitit 2010 me këtë numër të ISBN: 978-986-221-332-2. Jonuz Fetahaj, shkrim tar m e prejard hje nga Presheva që jeton në Prishtinë. Është shkrimtar që i përket brezit të m esëm të gjysm ës së d ytë të sheku llit të kalu ar. Tok m e një p lejad ë kriju esish ata bënë em ër në krijim tarinë letrare. Që në dekadën e gashtë të shekullit XX, kur nisi të botojë në periodikun tonë letrar dhe në të përditshmet Rilind ja , Flaka e vëllazërim it . Ushtroi profesionin e gazetarit në revistat Shkënd ija , d he Bu jku , m ad je ishte ed he kryered aktor i Shkënd isë , Bu jku t d he P io n ie r it . U s h t r o i e d h e d e t y r ë n e d r e jt o r it t ë nd ërm arrjes së revistave Rilind ja . Ka një bagazh të mirë të krijimtarisë të zhanreve të ndryshme letrare. Ka të botuar mbi tridhjetë vepra letrare.

S ad e te Pre s h e v a, ësh të k r iju esja e p a r ë n ë tr ojet shqip tare të ish- Ju gosllavisë. Është p oete e cila rrallë boton p or botim et e sa ja ja n ë të sh oq ër u a r a v ler a artistike. Edhe brezi më i ri i krijuesve janë në rrugë të mbarë dhe ecin ngad al p or sigu rt d rejt vlerave d he p rom ovim it të ku ltu rës letrare të Preshevës në veçanti d he të Lu ginës në përgjithësi. Pra Lugina e Preshevës me decenie të tëra ka d ëshm u ar veten m e em ra të njohu r p oetësh të cilët kanë tregu ar seriozitet të m ad h sa i p ërket krijim tarisë së tyre letrare dhe artistike. Skulptura e Luginës së Preshevës Përveç kulturës letrare, Lugina e Preshevës njihet edhe me krijues të nohur të skulpturës. Njëri nga emrat më të n jo h u r ësh t ë Is m e t Jo n u z i . Is m et i ës h t ë n jë n g a sku lp torët m ë të njohu r të Kosovës. Gjenerata e tij nisi të eksp ozonte në vitet 80 ta. Ism et Jonu zi, profesor në Universitetin e Prishtinës, në Faku ltetin e Arteve, në degën e skulpturës vazhdimisht ekspozon krijimtarinë e tij në ekspozita me iniciativë të tij, por dhe në grup, të iniciu ara p rej sistem it ku ratorial. Du het thënë m e të drejtë se shumë artistë cilësorë shqiptarë të Kosovës janë end e të p anjohu r p lotësisht në m jed iset kriju ese d he ekspozu ese shqiptare të Shqipërisë. Ai m e p u nim et e t ija p ë r p iq e t t ë r a d h it e t n ë g r u p in e a r t is t ë v e bashkëkohor, pasi vepra e tij ka elemente postmoderne të mileniumit të ri. Hevzi Nuhiu, skulptor me prejardhje nga Presheva i cili bën sku lp tu rë në d ru d he në gu rë. Ka gd hend u r d eri më tani një numër të konsiderueshën të skulpturave në d ru d he në gu rë. N ë vend lind jen e tij në Preshevë në hyrje të saj ka gdhendur figurën e Nënës Terezë. Hevziu është skultor i njohur edhe në Itali e gjetiu. Piktura Sabedin Etemi nga Presheva. Stu d iu oi p iktu rën në Akademinë e Arteve Figurative në Beog r a d .. M ë v on ë a i p ër fu n d oi stu d im et M a ster në Universiteti i Prishtinës në klasën e profesor Muslim Mu lliqi. Që nga viti 1977 ai është anëtar i Shoqërisë e Artistëve Figu rative të Kosovës. Ai ishte gjithashtu një anëtar i SFAJ (ose ULUJ, Shoqata e Artistëve Figurative e Ju gosllavisë). Ai ka m arrë p jesë në shu m ë eksp ozita të organizuara nga ana e shoqërisë, në Kosovë dhe jashtë vendit. P ë r v e ç k ë s a j, a i k a p u n u a r n ë r e s t a u r a t io n t ë monumenteve historike dhe fetare dhe ikonografinë. Një kohë ka shkruar shumë komente dhe kritika për artin. Eksp ozitat p erson ale :Postojnë 1966 ,Preshevë 1968 , Preshevë 1976, Prishtinë 1982 , Grozhnjan (Ister) 1982 , Grozhnjan (Ister) 1984, Preshevë 1983, Prishtinë 1993, Gjilan 1994 , Prishtinë 1997 , Prishtinë 1998 , Prishtinë (UN MIK) 2001, Prish tin ë (UN MIK) 2003 . Sabed in Hetemi ka bërë edhe shumë ekspozita të tjera me rëndësi të cilat janë shoqëruar me vlera të arrira artistike. Vlerat përgjithësuese U m or v esh p ër d isa a sp ek te p ër g jith ësu ese q ë e p ërthakojnë Lu ginën e Preshevës m e një u niversialitet të vlerave në zhanre të ndryshme të kulturës të cilat janë evid ente, janë të shkru ara d he janë të vështru ara m jaft m irë ed h e n ga syri i krtitkës n ë secilin segm en t të kulturës me të cilin merren aktivisht krijuesit e Luginës së Preshevës të cilët nuk jetojnë në komunat tona por në Kosovë dhe ata që ende e mbajnë gjallë jetën kulturore e letrare d he të cilët çd o d itë ballafaqohen m e sfid a të sh u m ta si nga asp ekti m aterial d he n ga m u n gesa e përkrahjes nga shteti. Na gëzon fakti se dita- ditës në Luginë të Preshevës po avancohet ku ltu ra ed he p se p a p ërkrahje nga shteti e komunat tona, por prapë se prapë në mënyrë individuale kriju esit p o m u nd ohen t i jap in jetë e gjallëri ku ltu rës në të gjitha segm entet e jetës. Kjo shihet ed he në botim të librave, përurime të tyre, mbajtja e manifestimeve të kartaktereve të nd ryshm e etj., etj., gjë që d ëshm on p ër seriozitet, p u në d he elan të kriju esve p ër t u m arrë m e ku ltu rë, art e letërsi

PEGASI, Prill 2012

Nr.80

Përmeti, djepi Rilindjes Kombëtare në fokusin e universalitetit letrar moderrn sot! Qyteti Përmetit, i njohur ndryshe si qyteti trëndafilave, është vend lind ja e Rilind asve të mëd henj Vëllezërve Frashëri, ku padyshim mbi të gjithë shkëlqen figura e Poetit Kom bëtar, N aim Frashëri, është vend lind ja e poetit rrebel, përkthyesit, poliglotit dhe të parit Kryetar të Lid h jes së Sh krim tarëve të Sh qip ërisë Sejfu lla Malëshova (Lame Kodra), vendlindja e personalitetes se mad he Elena Gjika, e këngëtares së m ad he Tefta Tashko Koço d he gjeneralit të klarinetës shqip tare Laver Bariu , vend lind ja e satiristit N ond a Bu lka, e poeteve Bard hyl Lond o, shkrim tarit d he tregimtarit Lliko N ano, e shkrim tarit d he p oetit Agron Shele, Trifon Dafa, e poetit Lu mo Kolleshi, Dhimitër Miti, au torit te Lirikave të Anë Vjosës, Dashnor Selimit, Anila Mihali, Dhoskë Ilia etj. Një plejadë e tillë e shkëlqyer, që rrezaton koloritin e ngjyrave muzë të kulturës panshqiptar, padyshim ka p ër b r en d a fr y m ëz im in e q y t et it m a g ji, i cili sim bolizoh et m e Gu rin e fam sh ëm të tij, d allgët sh ku m ëzim të Vjosës d h e m alit të Dh ëm belit, që sintetizojnë pareshtu r p eisazhin m e m ad hështinë e forcës krijuese.

tek lexu esi em ocion e e n ën qesh je të h id h u ra p ër probleme që lidhen me jetën e vështirë të popullit, me rru gën e zhvillimit të ku ltu rës kombëtare, N . Bu lka është tipi i gazetarit që nuhat menjëherë problemet më n evralgjike të jetës së p ërd itsh m e sh oqërore d h e shpërthen me ironi e sarkazëm, por si një temperament i rrëmbyer, me gjaknxehtësi. Ky shpërthim jo gjithmonë m u n d të bar azoh et m e rev oltën ose p r otestën e fu qishme. Skicat, fejtonet d he shkrimet më të mira të tij janë : Vija e vd ekjes , Intervistë me Shën Pjetrin, Ku jtim e tragjikom ike , Ku r p iqet Mu ham eti m e Krishtin , Përralla abisine , Gjysëm ose italian , Mësim gjeografie etj. Bu lka, ashtu si Migjeni u bënë pasqyra e denoncimit të mjerimit shqiptar. Lliko Nano Poet, sh krim tar d h e sken arist film ash . Au toritet i p ad isku tu eshëm i letersise se re p ostm od erne d he figu rë qeë ka bërë shu më për krjimin e plejad ave të reja krijuese. Ësh të au tor i librave m e tregim e: Lan d ri bën n jë d ram ë , Të d oje Irenën , Sh qetesim etj. Është skenarist i filmit Jeta në d u art e tjetrit .

Pragu i gurtë, i qytetit tim Larë nga dallgët, valë, turfullim, Ballkon i ngritur, gjer në shenjtërim Shquan mbi retë, tutje pështjellim.

Bardhyl Londo Bardhyl Londo ka lindur më 1948 në Përmet. Vazhdoi studimet për Gjuhë-Letërsi në Universitetin e Tiranës. Pas mbarimit të fakultetit ai punoi për disa vite mësues në Përmet d he më pas për gazetën letrare Drita . Për d isa kohë ka qenë kryetar i Lid hjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve . Krijmtaria e tij letrare përfshin 8 vëllime me poezi si ed he d isa romane. Eshte fitu es i Çmimit Migjeni Agron Shele p oet, sh krim tar d h e p u blicist ësh të Sekretari Përgjithshëm i Lid hjes Internacional Pegasi Albania, anëtar i Lidhjes së Shkrimtarëve të Botës IËA d he anëtar i Lid hjes se Poetëve Bashkëkohore ËPS. Është pad yshim një nga kreatu rat më të spikatu ra të Letërsisë mod erne shqiptare sot d he një nga figu rat kryesore të Lid hjes Internacional Pegasi Albania. Esh te au tor i vep rave letrare: 1. Hapat e Klarës , (roman)2. Përtej perdes gri (roman),( Çmimi i Lidhjes Pegasi viti 2005) 3. Imazh i rremë (roman) ( Çmimi i Lidhjes Pegasi viti 2008), Pasazh i pafaj (poezí), përkthyer në greqisht (revista Keleno), italisht (rev ista A rtista a Confronto) dhe anglisht A ntolgjisë poetike Korsi e hapur (Bashkëautor 6. Pegasiada (Bashkëautor)

Me feksjen e dritës, si në një rrëfim, Zgjat duart që teren, herët në agim, Për tokën dhe qiellin falje pa pushim, Për jetët që flasin: Ja Përmeti ynë Naim Frashëri N aim Frashëri vu ri them elet e letërsisë kom bëtare shqiptare. Vepra e tij shënoi lindjen e një letërsie të re me vlera të vërteta artistike. Ajo shprehte aspiratat e shoqërisë shqiptare të kohës d he nd ikoi fuqishëm në luftën e saj për liri e progres. Naimi krijoi traditën e letërsisë patriotike, qytetare, ai solli n ë letërsi botën sh qip tare, asp iratat jetike të popullit. Dashuria për Atdheun, popullin dhe njeriun, krenaria kombëtare dhe besimi në të ardhmen, ideja e madhe e çlirim it, form ojnë thelbin rom antik të vep rës së tij. H istoria e Skend erbeu t , Bagëti e bu jqësi si d he Lu let e Verës përbëjnë themelin e veprave të shu mta që la poeti ynë Kombëtar. Jo më kot poeti tjetër i madh And on Zako Çaju pi d o vajtonte për vd ekjen e tij me vargjet: Vd iq N aimi, vd iq N aimi, moj e mjera Shqipëri, mendjelarti, zemërtrimi, vjershëtori si ai . Sejfulla Malëshova La m e Kod r a, p oeti r r ebel, p ër k th y es, d ip lom a t, poliglot, personalitet i përmasave të mëd ha med itoi me mendje gjeniale, shkroi me dorë poeti dhe jetoi për të shku arën d he të sotmen tonë. Poezia e tij ishte sa rrebelu se po aq d he su gjestionu ese, kjo lloj poezie d o të m ësoh ej d h e kën d oh ej fsh eh u razi, d u ke vrarë heshtjen mizore dhe torturuese të imponuar nga diktati d h e d u ke çjer r u r p ar esh tu r fytyr ën e v ër tetë të totalitarizimit në art, kulturë dhe në çdo fushë tjetër të jetës. Kjo p oezi, sa h erë që lexoh et aq m ë sh u m ë lartësoh et, kap ërcen ku fijtë e koh orë d h e ku m bon madhështinë e poetit Lame Kodra. Vargje të tillë profetikë Unë e d u a Shqipërinë , janë kumbim dhe himn për të cilën do shprehej dhe Ymer Dëshnica: Të perifrazosh e të komentosh vjershat e Lame Kodrës, është njëlloj si të duash të belbëzosh e të thu ash keq ato që janë thënë me akcent bilbili . Nonda Bulka

Dhimiter Miti Dh im iter Miti esh te au tor i n joh u r d h e sim bol i metafores poetike . Si poet eruditiv dhe mendimtar ai e shpreh sugjestionimin dhe botekuptimin e tij te thelle nep erm jet vargjeve, të cilat perbrend a m u zes se tij krijuese i ka shnderruar ne magji te artit fjale. Esh t e a u t o r i v ep r a v e let a r e; N a t a e b a r d h ë (novele),Gu rí i thyer (novelë), Miq ju p res (p oezí), Ylb er et e u jër a v e të m ia (p oez í), Do të ik im q ë këtej (p oezí), Du a të p u th (p oezí), Trokitje në bosh (poezí), Më duhet vështrimi yt, Është një çast (poezí), Njerëzore (poezí) Anila Mihali, poeteshe e prespektives dhe zerit femeror interkulturor. Ajo eshte poete e beftesise, mendimit dhe ndjesise se fjales artistike. Planet i gurtë Me vështrim raketë Hyj brenda fshehtësisë tënde Një fjalë prej teje Promete Dhuratë nga qielli A prej malit ti je Dhoske Ilia, eshtë një tjetër protagonist d he një penë sh u m ë e m p rehtë. Si Botu es d h e Drejtor i gazetës Rrëza Prolog ka trajtu ar tem a të rënd ësishm e në fu shën e artit d he kritikës letrare.Poezitë e tij janë sa pikante aq dhe mbresëlënëse. Me bishtin e penelit hirin e zjarrit trazonte Vizatonte figura nga më të ndryshmet, Diçka kërkonte të zbulonte Përse u shua zjarri?Si t´a ndizte?

N on d a Bu lka ësh të n jë n d ër sh krim tarët ë p arë të viteve 30 që me krijimet e tij solli kritikën satirën therëse. Proza e tij ka trashëgu ar tiparet më të mira të satirës Siç duket u mjaftua vetëm me hirin sonë, sidomos asaj pamfletike, duke e zhvilluar atë më E dinte që njerëzit zjarre ndiznin tej. Me anë të hu morit ky shkrimtar arrin të trajtojë dhe ashtu me hirin e mbetur shqetësimet e veta, që janë edhe ato të kohës, dhe krijon mbulonte pikturat që kish djegur.

Rami Kamberi: Universi i vlerave në letërsi dhe në artin bashkëkohor tetovar I interesi i njeriut gjatë historisë nuk ka qenë vetëm të ekzistoj, por në procesin e tij ekzistencial edhe të evoluojë, me qëllim që kuptimi i jetës të pasurohet me vlera të reja, vlera të lidhura për një të ardhme, që gjithsesi duhet ta kalojë atë që e jetojmë. Të këtillë ishin edhe tetovarët, të cilët edhe pse jetuan nën ombrellën e perandorive, që u dhanë vetëm robëritë më të egra, me gjuhën - koha mund kohën, arritën të m bijetojnë sheku jve d u ke m arrë fr y m ë m e m u sh k ër it ë e h isto r isë d h e, d u k e personifikuar gjuhën e artit me shqiptarin e kohës së iku r m e gju hën e artit m e shqip tarin e sotëm , p ër t u a lënë am anet brezave artin, m e shqip tarin e së ardhmes. Këtë e dëshmojnë edhe shkrimet e para për ekzistimin e Tetovës si vendbanim, që datojnë nga periudha antike, me emrin antik EUNEUM. Tetova si qytet bën p jesë në m esin e qyteteve m ë të vjetra në Ballkan, në të cilin gjatë historisë janë gërshetuar një nu m ër i m ad h ku ltu rash të m bështetu ra m bi traditën e qytetarëve, që jetojnë në këto troje. D ësh m o jn ë, M en a d a (Va llt a r ja ilir e) e Tetovës e cila u zbu lu a në vitin 1933, në afërsi të lokalitetit të qu ajtu r Çeshm a e Balezës , një statuja e bronzit nga periudha e ilirëve, shek. VI p.e.s., që paraqet zbulimin më të vjetër arkeologjik të gjetur në rajonin e Tetovës. Statu ja, m e d im ensione 9 cm e gjatë dhe 4 cm e gjerë, e cila gjendet në muzeun e Tetovës. Kjo statujë si dhe Kalaja e Nicës dhe Kalaja e Tetovës flasin p ër kohën ku r Tetova si qytet lu lëzonte m e universin e artit. Por, robërimi shekullor i saj zhduki çd o elem ent d ëshm ie nga koha p ellazge d he ilire, elemente, që mbetën nën zjarret e robërisë romake, bizante, sllave e, m ë vonë të asaj otom ane. Koha ku r m u n d koh ën , ed h e ku ltu ra sh tresoh et m bi kulturën, kështu që gjatë Perandorisë Otomane do të lu lëzoj p ërsëri Tetova, si m e p azarin e Tetovës, r in d ër tim in e Ka la së n g a Ab d u r a m a n Pa sh a , Xhamia e Pashës, e cila në popull njihet si Xhamia e Larme, që gjendet në anën e djathtë të lumit, dhe shu m ë objekte tjera në p jesën e vjetër të qytetit të arkitekturës islame, siç janë: Hamami i qytetit, Ura e Gurit, të rëndësishme për vlerat estetike e artistike dhe për mbishkrimet historike, por i veçantë është kom pleksi bektashian, Teqe Arabati, nd ërtuar nga Sersem Ali Ded e nga viti 1538 d eri m ë 1548, që p araqet njërin nga objektet m ë të rënd ësishm e të këtij lloji n ë Ballkan . Dh e, Kish a Sh ën Kirili e Metod i, që gjend et në p jesën e vjetër të Tetovës, e cila p ar aqet n jër ën n ga faltoret m ë të bu ku ra ortodokse, jo vetëm në rajonin e Tetovës, por edhe më gjerë. E cila është ndërtuar në periudhën më të re, respektivisht në vigjilje të Ilindenit të famshëm n ë v itin 1903, që jep n jë rën d ësi të v eçan të si shenjtore ortodokse. Iniciatorë për ndërtimin e kësaj kishe ka qenë famullitari me më ndikim në Tetovë, Mihail Martini. N ë qytetin e Tetovës ka ed h e sh en jtore të tjera ortod okse, në m esin e të cilave janë: faltorja m ë e vjetër ortod okse Sh ën N ikolla, e n d ërtu ar gjatë viteve 1842-1847, kisha Shën Marisë e ndërtuar më 1912, kish a Sh ën Dh im itri, e n d ërtu ar m ë 1912, ku rse e shenjtëru ar m ë 1915. Piram id a Tetovë, kjo përmendore kulturore, paraqet një bukuri të rrallë nga e kalu ara ed he p se m e ri-robërim in e Tetovës n ga serbet m ë 1918 1999 d o të d igjen sh u m ë objekte e në veçanti pazari i Tetovës dhe Xhamia e Bardhe në mes të qytetit si dhe shumë biblioteka të kishave, sa për t u hum bur gjurm ët e shkrim it shqip e p ër t i zëvend ësu ar ata m ë shkrim in cirilik, d u ke i aneksu ar, d u ke i shnd ërru ar nga kisha shqip tare n ë slla v e. Kësh t u q ë sh q ip t a r ët e Tet o v ës si gjithmonë shekujve e në veçanti në gjysmën e dytë të sh eku llit XX, m e sakrifica të m ëd h a d h e m e p ërku sh tim të m ad h , si p op u ll i m betu r jash të trojeve të sh tetit sh qip tar ed h e m e vetëm oh im , vijon faqe 38

Nr.80

PEGASI, Prill 2012 Rami Kamberi: Universi i vlerave në letërsi dhe në artin bashkëkohor tetovar (vijim)

kriju an u niversin e tyre ku ltu ror e historik. Këtë ngrehinë të lartë të artit arritën ta bëjnë m e d ijen d h e z g ju a r sin ë m ë të m a d h e, q ë p ër b o tën e njerëzimit do të dukej e çuditshme, thënë shkurtë e shqip, e pa kapshme. Themi kështu ngase figurat e para që do të shfaqen m e shkrim et e tyre së pari në gazetën Zani i Sharrit (që d o të m bijetojë tetë nu m ra ), si Shaip Kam beri e Azem Morana, do të pasojnë dënimin me vdekje, a t ë q ë e p ë s o i q ë n ë fillim t ë s h e k u llit XX, p jesëm arrësi në Kongresin e Manastirit, Rexhep Voka, i cili m e d ivan et e tij kërkon te rilin d jen kom bëtare, d u ke thirru r p op u llin p ër shkollim e dije, si dhe të rreshtohet në mbrojtje të atdheut. Po, thuhet se edhe shumë të tjerë më parë kanë shkruar divanë, por për fat të keq ata që shkruanin asaj kohe, ose janë tretur nëpër istikame të ushtrisë turke ose kanë mbetur trojeve të Perandorisë Osmane, kjo na lejon të besojmë se edhe mësuesi i parë i bylbilit të gju hës shqip e, N aim Frashërit ishte tetovarë, p or për fat të keq nuk i dihet as emri e as mbiemri apo vend i i lind jes e d atëlind ja. N d aj lirshëm m u nd të themi se vitet letrare të letërsisë shqiptare tetovarë d o të d u ken m ë zëshëm p as viteve 1945, ku r d y penat si Sadudin Gjura dhe Murat Isaku e më vonë Abd ylazis Islam i që p ër letërsinë shqip e në IRJM janë ed he p ionierët e letrave shqip e, d o t i bëjnë hap at e p arë të letërsisë së realizm it socialistë. Që të tre do të shfaqen me poezi e prozë, së pari nëpër r ev ist a t e g a z et a t q ë b o t o h esh in n ë Sh k u p e Prishtinë e, më pas, me nxjerrjen në dritë të veprave me poezi, romane dhe drama Po, ecja e tyre do të ngulfatet që në hapat e parë, së p ari d o të arrestohen Sad u d in Gju ra d he Mu rat Isaku , m e p ad i se m e sh krim et e tyre n gjallin nacionalizmin dhe iridentizmin shqiptar. Që të dy, d u ke u shoqëru ar ed he m e m ë shu m ë intelektu al të tjerë, d o të d ënohen m e bu rg të rënd ë. N ga kjo bu rgosje p as ca viteve d o të lirohet Mu rat Isaku , ku rse Sad u d in Gju ra d o të p u shkatohet m aleve të

Sharrit, me pretekst se paska tentuar ikje kah shteti am ë. Dashu ria p ër shkrim in shqip , d ashu ria p ër të lënë d ëshm i p ër kohën si d he d ashu ria që t i p ri letërsisë shqiptare jo vetëm në IRJM, por edhe më gjënë e d etyroi këtë kolos të letrave shqip e, që ta vazhdoj shkrimin, sa për të lënë aradhen e penave, që d o të rreshtohen viteve të 60-ta, si Abd ylazis Islam i, N exhat Pu stina d he Mu stafa Laçi. Ishin shkrime që shkruheshin me natyrën e ankthit, me gju hën e frikës, m e p ritjen se sot ap o nesër njëri nga ne do të burgoset, njëri nga në do të vritet me sken arin e n joh u r, ikje kah sh teti am ë. Moti, th osh in ish te i ser të, p or p en a t n ë fja lë n u k ndalonin as me poezitë e as më prozën e tyre. Do të sh faqen rom an et e Mu rat Isaku t si: Plagët, Reckajt etj, rom ane, që trajtonin tem ën e vd ekjes, qëndresës, atdheut e thirrjes për liri. Edhe pse koha dhe moti që i përshkruante në romanet e tij, ishin të ven d osu ra n ë m otin e koh ës së p eran d orisë osm ane, thirrja ishte e qartë, shqip tarët e d u an atdheun e tyre të lirë e të bashkuar. Pas kësaj natyre shkrim i d o të ecte ed he p oezia, d o të kërkoheshin rrënjët, heronjtë, kryeqend rat shqip tare, kolosët e kom bit, d o të d u keshin ed he figura të tjera, që botës shqiptare i dhanë shkrimin, shkollën d he historinë nd ër sheku j. Por, e serta e m otit nu k nd alonte m e kaq, shfaqeshin qortim et politike nëpër byro të partisë, nxirreshin nga puna, d etyroheshin që të m beten p u nëtorë krahu . H ijet e zeza i merrnin në pyetje se kush vallë ua ofronte letrat, lapsin, kush i ushqente ata dhe, nga shkrimet e tyre arrinin d eri në Prishtinë, që të botoheshin. Vitet e 80-ta, ap o m ë m irë thënë vitet ku r terrori d he m asakrat bëheshin hap u r nd aj shqip tarëve e në veçanti ndaj penave, do të jetë ngacmimi edhe i m ë i m ad h i ca të rinjve, që t i rreken shkrim it e në veçanti poezisë. Sa herë që hapeshin varre apo p rangoheshin shqip tarë, jo vetëm në Tetovë, p or ed he m ë gjërë, shkrim et shfaqeshin në kërkim të lirisë dhe, në mbrojtje të kombit. Mu këtyre viteve

I NDERUARI Këngëtari dhe Poeti ynë AGIM GASHI... Kishim d ëshirë t ju kishim m id is nesh, p or ja qe sëm u nd ja ju aj nu k ju lejoi. N epo ndjekim përditshëm informacionet për shëndetin Tuaj dhe ed im ëm ir ëqë ju d o të vijoni jetën se jeta e lisave nu k p ritet ku rrë në mes... Ne emer të të gjithë kongresistëve të urojmë një shëndet të përmirësuar drejt një jete normale me buzëqeshje, gëzime dhe plot lumtui, por edhe këngë e dinamizëm... Red aksia e gazetës PEGASI ALBAN IA TRIPTIH POETIK NË KORNIZË TË HAPUR Një ëndërr e çmendur si margaritar dashurie në librin me poezi të Adem Gashit Lad y Mak(th)beth (botoi Bu zu ku , Prishtinë 2006 ). E thënë, d he e nd ërlid hu r bu ku r, m e tri rrem shqetësim esh, m e tri përjetime të pa përfunduar e shpresëmbetës në vazhdimësi, libri në fjalë Lad y Mak(th)beth , në fillim të librit si përjetim në veten e parë- (Gjam a em e); p ërjetim në veten e d ytë- (Gjam a e saj); d he në veten e tretë si bashkëpërjetim-(Mbas gjamash); na vjen si një ngjarje e gjetur bukur në poezinë shqipe, e shkruar me një vargë përmbajtës e të veçantë, gjithënjë në kontinuitet me vargun dhe permbajtjen, si dhe me një karakteristikë shumë intime dhe interesante. Duke i lexuar këto vargje poetike, në këtë libër, n ë krejt këtë nd od hi, p ad yshim se ed he lexu esi d etyrim isht b a sh k ë p ë r jet o n t ër ë këtë n d jes h m ër i me a u t o r in . Ky trip tih p oetik fillon e m baron m e d y p oezi në një kornizë, p or jo të m byllu r, korniza m betet end e e hap u r, sep se në tërë këtë p ërjetim ka mbetë të përjetohet e të thuhet edhe shumëçka. I vetëdijshëm për vuajtjet që sjellë dashuria dhe sidomos largësia në hapësirat kohore e vendore, me plotë guxim e pa hezituar fare, autori i këtij libri, hynë në këtë (p)lojë magjike të paparishikuar dhe me çdo sakrificë që i sjellë tërë ky përjetim d ashu ror. Me p arashikim p ër rreziku n në të cilin hynë, p a ku rrfarë dilemash, në përjetimin e ndjeshmërisë së tij shpirtërore dhe atë fizike, autori arrin që t a kuptoj, se e vetmja dramë jetësore që e vlen të përjetohet e përjetësohet, është pikërisht, sakrifica për dashuri kur prej saj merrë e jepë atë që është më e dëshirueshmja dhe më e shtrenjta për njeriun, pra Vasiliki Ergazaki është një p oete e m irëfilltë , e cila

do të shfaqen penat e reja si Ibrahim Veliu, Hamdi Islam i, Ram ad an Sinani, Dau t Gu ra, Rem zi Saliu , Ram i Kam beri etj, p ena që hap at e p arë d o t i bënin m e p oezi, d u ke qenë m ë të çiltër, m e të zhveshu r n ga m etafor at, siku r ba llë p ër ba llë i th osh in armikut se as të vdekur nuk i lëshojmë këto troje e, në anën tjetër i bënin thirrje p op u llit p ër syçelëti, për rrezikun që i kanosej. Me jetësim in e Universitetit të Tetovës, d ashu ria për art, do të lind edhe piktorët, skulptorët, aktorët të cilët më vonë do të shfaqen duke ngritur shtatore e bust si dhe duke organizuar ekspozita personale dhe kolektive. Do të dalën në skenë edhe aktorët e p arë, d u ke shfaqu r d ram a e d u ke i d hënë gjallëri qytetit. Piktorët dhe skulptoret si Miftar Mehmeti, Nevzat Kica, Ferat N esim i, H ajru sh Iseni, etj, m e forcën e tyre d h e sh p irtin p rej artisti d o të lin d in ed h e Galerinë e Arteve, në Tetovë. Më vonë, pas galerisë së arteve, do të lind edhe Teatri i Tetovës, me aktorët Naime Azi, Senat Abduli, Refet Abazi etj. Në Tetovë d o të fillojnë m e p u në ed he shtyp shkronjat d he shtëp itë botu ese të p ara si Lu m a d he Çabej etj, d o të botohen revista letrare si Klu bi 94 d he, shu m e r ev ista p ër fëm ijë, si Ylber i p lu s, Ard h m ër ia , Nxënësi etj. Sot, të flasësh për piramidën e universit ku ltu ror d he artistik të Tetovës nu k është ed he aq lehtë, ngase shu m ë d rejtim e ku ltu rore d ita-d itës lulëzojnë. Mbi të gjitha, Tetova edhe pse akoma nën kthetrat e robërisë, me shumë sakrificë individuale, lulëzon si në artin e të shkru arit p o ashtu ed he në artet e tjer a . M e p lot sh oq a ta d h e sh oq ër i k u ltu r or e artistike, ku ru hen akom a m e zili d oket, zakonet, veshjet d he këngët që janë bartu r nëp ër sheku j. Si bije fja la p ër sh oq ër in ë k u ltu r or e a r tistik e Xhelad in Zeqiri , Lu lja e Malësisë etj. Ju falënderoj për interesimin!

dashuria. Pa marrë parasysh vështirësit që paraqiten në tërë këtë përjetim, megjithate, ai nuk heziton të përballet me tërë këto të papritura të trishtuara, por, të përjetuara për bukuri, për të cilat edhe ja vlenë të viktimizohet, dhe me një forcë m agjike në rru gën e tij, au tori i këtij libri, arrinë të tejkalon shumë pengesa. Tërë këtë aventurë e realizon duke iu falënderuar forcës shpirtërore, qëllimit d he d ëshirës se m ad he, m e tërë këtë p ërjetim si p otp u ri bu ku rie d he plot ndiesi, që ia ofron vetëm dashuria e sinqert dhe fuqia që ajo posedon. E n d ërlid h u r bu ku r trad ita, ( e sh kru ar n ë të folm ën sh kod ran e gegërishte), me modernen, në skenën tonë shqiptare na sjell përjetime d ram atike m e d ashu ri d rithëru ese të Lad y Mak(be)thit-shqip tarë/ e. Me gjithë p erip ecit, ngazllim et, tragjizm at e m akthet që ai nd ien p ër dashurit e ndara për shumë shekuj e dekada, dje e sot, por, me shpresë, jo, ed he nesër, gjërë e gjatë atd heu t tonë ( të nd arë) të cilin d eri sot, shp irtërisht e nd jen e m banë d he e lid hë end e i vetm i p ërjetim , si që është dashuria e sinçert në mes njerëzve, me gjithë forcën që ka në vete e p ër të tjerët, nd aj m e këtë rast, ed he vetë au tori, është ai i cili bënë p ërp jekje të qënd roj i p a (k)thyeshëm në tërë këtë rru gëtim fatal. Se, a d o t i vijë fu nd i, Makthit shqip tar, këtu , ap o atje, njëherë e p ërgjithm on, ende askush edhe sot nuk mund ta parashikoj e të vendos se çka do të n d od h ë m e tërë këtë kllap i d ash u rore të leju ar / të n d alu ar . Në këtë përgjigje, edhe vetë autori ka dilemat e tij, i cili përmes vargut të tij të shkruar në këtë libër, na bënë të përkujtojmë se kotësia dhe kllapia jonë kolektive, shum ëvjeçare, ( d uke u kotur me ved in vargë i autorit) en d e nuk ka të m baru ar. Du ke ju falend eru ar forcës që m bjellë d ashu ria, m e të vetm in qëllim d he d ëshirë që kjo si e vetm ja rru gë, të vazhd oj të jetoj në m ënyrë që t i thej të gjitha kornizat, si sfid dhe pasion, deri në deliriumin e ngjizjes, të d ashu risë, si të asaj shp irtërore p oashtu , ed he të një m end ësie, në m es të njerëzve të shpërndarë gjithandej, të një atdheu dhe të një gjaku. Ky triptih poetik edhe pse i kornizuar me dy poezi ( në fillim dhe në mbarim të librit ) na bënë m e ku p tu a, se ky rreth d he kjo kornizë, m egjithate mbetet e hapur. Prandaj, dashuria si një ën d ërr e çm en d u r, ed h e p ërm es kësaj vep re, vazh d on qëllim in e udhëtimit të saj me gjithë forcën që mbanë në vete si përjetim shpirtëror në realizimin e ndjenjës që nuk ka të ndalur. 37

PEGASI, Prill 2012

Nr.80

TROPOJA- SHTEPIA N ATYRORE E LETERSISE - Krijuesit tropojanë dhe universaliteti i vlerave KUMT I MBAJTUR NE KO NGRESIN E LIDHJES NDERKO MBETARE PEGASI TRO PO JA - v a z h d im ish t ësh të k on sid er u a r si shtëp ia natyrore e p oezisë në veçanti, p or ed he e artit në pergjithësi. N d oshta natyra e m reku llu eshm e, m e elem entë të d u kshëm d he të p ad u kshëm , ka regjistru ar p a u n d jerë n ë sh p irtin alp in . kristale artistike d h e gd h en d p ap u sh im m e sh ken d ia d ash u rie d h e shp rese vargje të p ap ërsëritshm e p oetike, m elod i d he tingu j virtu alë, të cilët në instru m ente, thu rin një pëlurë të magjishme. N jë p ëlhu rë që ru an d he transform on brend a saj trad icionin d he ritm et m od erne, në një gershetim të mahnitshëm, i cili prodhon vlera që u mbijetojnë çdo përpjekjeje harrimi apo zvetënimi kohor. Gabriel Garcia Markez, ka shkruar se : N gjarjet d he p ersonazhet e vep rave të m ia i kam gjetu r vazhd im isht në një qytezë p rovinciale, në vend lind jen tim e . Trop oja, p avarësisht se vend i vogël d he m e p ak banorë, në fakt ka dhënë vlera të mëdha kombëtare, sid om os ku r bëhet fjalë p ër artin d he ku ltu rën në përgjithësi dhe letersinë në veçanti. Ajo është konsideruar nga studjues dhe krijues si : N jë d jep i vertetë ku ltu re! Ud hëtarë të shqu ar të ku ltu rës evrop ian e kanë shënuar : N ëse d oni të flisni m e p erend itë e Eskilit, shkoni d h e t a k o n i n jer ëz it , t ë cilët b a n o jn ë , a t y k u bashkohet Drini m e Valbonën! Bartësit e fundit homerike të Eposeve mesdhetare, jetu an d eri në fu nd të viteve 60 në Trop ojë, d he nga ata janë vjelur me mijra vargje brilante të eposit kresh nik shqip tar, n ga stu d ju es të folkloristikës sh qip tare. Këtu , arti ka qën ë bifu n ksion al: m e funksion estetik dhe në atë të të bërit histori. N ë vitet 70 m u n d të th u h et se p ërsa i p ërket letersisë, Tropoja rilindi si prej hirit të vet! Poetët e saj të rinj, u bënë frymëzuesit e këngëve të reja dhe u dhanë ritmin valleve brilante. Këto ishin trashëgim nga kriju es p op u llorë, rap sod ët të cilët

m ban in p ërm ën d ësh d eri n ë 3000 vargje, d u ke recitu ar m e orë të tëra Këngët e Kreshnikëve d he Lahutën e Malësisë. So k o l A r ifi is h t e i p a r i a n ë t a r i Lid h je s s ë Shkrim tarëve d he Artistëve d he botoi d isa libra, megjithse nuk dinte shkrim e as lexim. E para salle leximi është hapur në Tropojë në vitin 1946,kinemaja në vitin 1945 ,Biblioteka në vitin 1961, nd ërsa krijim i i Degës së Lid hjes së Shkrim tarëve dhe Artistëve në vitin 1974. Deri në vitin 1973-1974 poetët tropojanë do të kishin botuar 6 libra me poezi, ku spikasin emra si Hamit Alia j, N d oc Pa p lek a j, M eh m et Elez i, Sk en d er Buçpapaj dhe Avni Mulaj. Dega e lid hjes athere kishte së p ari 9 anëtarë d he tre sektorë arti.Vetëm n ë m ë p ak se d y m u aj, Tropoja fitoi lavdinë poetike te vendit, duke fituar 4 çmime në Konkursin Kombëtar të vitit. Duke ju referuar statistikave, theksojmë, asnjëherë p erfu nd im tare, Trop oja në vite ka nxjerrë rreth 80 p oetë, 15 g a z eta r ë, 26 stu d ju es, 12 p ik tor ë, 3 skulptorë, 9 dramaturgë, 8 skenaristë, 5 koreografë, 9 kom p ozitorë d h e m e d h jetra in stru m en tistë, këngëtarë dhe valltarë. Deri në vitin 2006 kanë qënë të botuar mbi 170 tituj librash nga au torë trop ojanë, nd ërkohë që ritm i i botimeve ka ardhur veç në ngjitje. Nga autorët më të vjetër, tek ata m ë të rinjtë, m betet e p ërbashkët m o t iv i i v en d lin d jes, t r a d it a sh u m en g jy r ëse kulturore, identiteti natyror dhe çeshtja kombëtare. Au torë të p ërm en d u r si H am it Aliaj, Sken d er Bu çp ap aj, Besn ik Mu stafaj ,au torë m ë të rinj si Bru nild a Zllam i m e 19 rom ane të botu ar,p oete si Almona Bajrami, piktorë të njohur si Nazmi Hoxha dhe Abdullah Gjongecaj, vallëtarë si Deli Metaliaj, Xhevahire Gashi dhe Skender Haklaj, kengetare si Fatime Sokoli dhe Fatmira Breçani, skulptorë si Isa Baliaj j, aktor d he regjisor si Sali Doçi,p ërbëjnë sot fondin e artë të kulturës në Tropojë.

TIRANE, PRILL 2012

Sofra Poetike n ë m esin e viteve 80 ; Sofra Dard ane që nga viti 2002; Ora e Poezisë 2009 d he p lot të tjera janë organizim e të cilat m bajnë të ndezur zjarrin e fjalës, kengës dhe valles, mbledhin rreth vetes forca d he talente artistke d he p ërçojnë ngado edhe elementin nacional dhe patriotik. So t n ë Tr o p o jë, Sh o q a t a e Sh k r im t a r ëv e d h e Artistëve, mbledh rreth vetes rreth 22 krijues, poetë, shkrim tarë d he artistë, të cilët p rom ovojnë libra, studime, organizojnë aktivitete te rangut kombëtarë d h e n d ërkom bëtar, lan çojn ë talen te të reja d h e kësisoj ajo ësh të sh n d ërru ar n ë n jë vatër aktive ku ltu rore, strehë bu jare e letersisë së shkru ar d he promotore e zhvillimeve artistike. Gjith ash tu , ajo kryen m ision in fisn ik të lid h jes ku ltu rore të trevave shqip tare në Kosovë, Mal të Zi, Maqedoni etj. Tropoja është sot një vend takimi për shume krijues nga e gjithë Shqipëria, të magjepsur nga natyra, nga p oez ia, p oe d h e n g a m ik p r itja si k od i v jetër zakonor, i cili ka mbijetuar sulmeve dhe tjetersimit të çdo kohe. Trop oja d h e kriju esit e saj kan ë m irëp ritu r d h e p ërkrahu r ed he nism ën, vizionin d he p erp jekjet e P e g a s it s i n jë in is ia t iv ë m a d h o r e d h e gjithëp ërfshirëse në d rejtim të ku ltivim it të artit g jith ëp ër fsh ir ës sh q ip ta r d h e të p ër fa q ësim it d in jit o z t ë t ij n ë p ë r b o t ë , d u k e t r e g u a r përgjegjshmëri, seriozitet, maturi dhe horizont. Të jesh pjesë e Pegasit, të bëhesh krah Pegasit dhe të kontribosh m e Pegasin, është sot një m u nd ësi e m reku llu esh m e p ër të u d h ëtu ar n ë kohë, kah e ardhmja e garantuar e kultures shqiptare! Kjo e vertetë, e mirëkuptuar nga krijuesit tropojanë, i ka sjellë vazhdimisht ata në takime të tilla , duke deshiruar të jenë pjesë e natyrshme integrale e kësaj të ardhmje!... LULZIM LOGU

Krijimtaria letrare dhe artistike ( tradita) e krijuesëve të Sharrit dhe universaliteti i vlerave. Për ta p araqitu r një p asqyrim real të krijim tarisë letrare dhe artistike në rajonin e Sharrit do të ishte m ë korrekte që qysh në titu ll të bëhej një rokad ë m es fjalëve letrare d he artistike . Kjo , m end oj se d u het të trajtohet kësisoji n ga fakti se krijim taria artistike trad icion ale e zhvillu ar p ërm es artizanateve është shu m ë m ë e vjetër se krijimtaria letrare në këtë trevë. Krijim et artistike të p u nu ara nga d u art e shkathta të artizanëve, nd onëse ishin im p onu ar si nevojë e sigurimit të veshëmbathjes dhe veglave të punës, kanë patur vlera të mëdha artistike. Këto vlera si të tilla fillu an të p rezantohen në fund të viteve të pesëdhjeta dhe fillim të viteve të gjashtëdhjeta të shekullit të njëzet, pikërisht me daljen e kuadrove të para të kualifikuara në arsim. N jëri n ga p ionieret e këtij p rezantim i të vlerave artistike artizanale ishte nga mësuesit e parë të ku alifiku ar d he ky ishte Rexhep Kryeziu , nga fshati Brezne i Opojës. Ai ishte një aktivist me prirje për art, muzikë dhe folklor. Q ë n ë fillim të v itev e të g ja sh tëd h jeta organizonte programe artistike, me këngë, valle dhe pjesë teatrale të shkurtëra. Që nga kjo kohë për herë të p arë na p araqitet rregu llim i i skenës si am bient për shfaqje. Në skenë vendoseshin qilimë artizanal, ku rse kën gëtarë e valltarë vish esh in m e rroba kom bëtare m e gjithë atë begatinë m e ornam ente artistike. Kjo d he m u nd të m erret si një zanafillë e

p r ez a n t im it të v ler a v e a r tistik e tr a d icion a l e figu rative sid om os p ortrete të p ërson aliteteve kom bëtare në sku lp tu rë si : Skënd erbeu , Ism ail Qemali, Bajram Curri etj. Nga të gjitha këto sot në shkollën fillore Sezai Su rroi në Bellobrad ru het p ortreti i Bajram Cu rit. Vep rat tjera janë zhd u ku r nga përndjekja e pushtetit të atëhershëm. Vlera m ë e m ad h e e këtij p rom otori të ku ltu rës janë nxënësit e Rexhep Kryeziu t të cilët bën ë em ër n ë n iv el v en d i: Xh em a li Ber ish a e Ibrahim Skend eri; shokë të një klase nxënës të Rexhep Kryeziut. Xh e m a liu p a s s h k o llë s fillo r e , k r y e n sh kollën e m u zikës n ë Prizren , ku rse stu d ion koreografinë në Sofje të Bullgarisë. Është koreografi i p arë sh qip tar n ë Kosovë i cili p ër sh u m ë vite u d h ë h e q A n s a m b lin p r o fe s io n a l Sh o t a , p ersonaliteti i të cilit është evid ent ku d o në botë duke fituar çmime të shumta si në nivel vendi ashtu dhe në nivel botëror për koreografi. Ibrahim Skend eri, kryen shkollën norm ale në Prizren dhe studion Artin figurativ në Prishtinë. Ka pasur dy ekspozita përsonale dhe ka marrë pjesë në shumë ekspozita kolektive. Është autor i më se 60 ballinave të librave të autorëve opojanë dhe më gjerë. E p ërbashkëta e Z. Xhem ali Berishës e Z. Ibrahim Skend erit është se m u këta janë au torët e dy librave të parë në historinë e kësaj treve.

Xh. Berisha botoi librin Valle trad icionale të Op ojës botim i Rilind jes i vitit 1986 d he Ibrahim Skend eri i cili botoi m onografinë Dritë e Ditu ri histori e arsim it shqip në këtë trevë e botu ar m ë 1987. Këti karvani artistik të nxënësve të Rexhep Kryeziu t vetëm katër vite m ë p as i bashkangjitet ed h e Ism et Lecaj, p rofesor i gju h ës sh qip e. N jë stu d iu es i m irëfillt i folklorit, koreograf e regjisor d iktant p or shu m ë i su kseshëm . Ism et Lecaj është edhe një krijues i suksesshëm letrar. Pikërisht vitet që i cekëm 1986, 1987 mundë të m errën si zanafillë e krijim tarisë letrare. Ku rse form im i i Klu bit letrar Lu igj Gu raku qi i Sharrit i them elu ar m ë 3 qershor 1990, si ku nd ërp ërgjigje dhunës sistematike të pushtetit okupues serb i dha krah krijim tarisë letrare. Sh u m ë të rin jë që iu bashkangjitën krijuesëve të parë Xhemali Berishës e Ibrahim Skend erit, m e vep ra letrare janë: Abaz Çen gaj au tor i d y vep rave m e p oezi; Mr. Bed ri H a lim i a u tor i k a tër v ep r a v e m e p oez i, n jë m on ografie d h e i n jë libri sh ken cor, d rejtu es i revistës Sharri aktivist d he vep rim tar i shqu ar ; Mr. Demir Reshiti autor i gjashtë veprave me poezi d h e i n jë m on ografie; Mr Faik Beqaj au tor i d y vep rave m e p oezi d h e d y tjerave m e aforizm a, Fatmir Mehmeti autor i tri veprave me poezi; Hatim N eziri au tor i tri v ep rav e m e p oezi; Ibrah im Skenderi trembëdhjet levrues sh q u h et nautor ë k oini ciz itetin e v a veprave, r g u t, n ë sa k tësin ië tëe shkruarit në mëNyrë të figurshme dhe me intonacione

Nr.80 gjitha zhanreve të letërsisë; Ism et Lecaj au tor i d y vep rave m e p oezi d he aktivist i shqu ar i artit e i kulturës në sharr; Mirsat Kuteli autor i dy veprave m e aforizm a d he i një vep re m e p oezi; Mitat Fejza au tor i d y vep rave m e p oezi d he i një d ram e,p ër vlera të larta në letërsi është shpërblyer dy herë me çm im e të p ara në nivel vend i d u ke m arrë një herë çm im in e p arë d he nje h erë çm im in e d ytë; Mr. Osmon Bojaxhiu autor i tri veprave me poezi, njera p rej te cilave u botu a si p ërm bled hje e veçantë në tri gju hë , shqip anglisht d he italisht nga Pegasi Albania, është lëvru es i te gjitha zhanreve letrare, fitues i disa çmimeve ne nivel vendi, fitues i çmimit të p arë Ym er Prizren i i cili kish te karak ter kombëtar; Rizan Krasniqi autor i një vepre me poezi të botu ar d eri m ë tani; Selam i Fejziu au tor i një vep re; Vera Avd iu au tore e tri vep rave m e p oezi; Prof.Dr Yrjet Berisha autor i katër veprave me poezi, i një rom ani d he i një d ram e, është au tor i vlerave universale, punimet e tij janë përkthyer në kroatisht, su ed isht e ru sisht, në gju hën rom u ne ju botu an vjershat në revistën H aem u s nr 3-4 në Bu ku resht dhe më 2006 edhe në kinezisht,. Është antar i Lidhjes së Shkrim tarëve të Kosovës d he bashkëp u nëtor i

PEGASI, Prill 2012 jash tëm sh ken cor i In stitu tit Alban ologjik të Prishtinës. Poezia në Kom u nën e Sharrit është p rezantu ar p othu aj m e fillim in e botim it të revistës Sharri , e cila ka filluar të dal që nga viti 1991. Është e qartë se individ të caktuar kanë filluar të shkruajnë edhe më herët, apo ndonjëri te botoj ndonjë poezi tektuk në media të shkruara të kohës së komunizmit, p or këto janë shu m ë p ak.Shp ërthim i i nd jenjës poetike dhe pasqyrimi i këtyre ndjenjave bëhet pas vitit 1991 ku r filloi te d alë fletu shka Bu letini , e cila p as një viti p agëzohet m e em rin Sharri . N ë k ë t ë r e v is t ë p ë r p o s s h k r im e v e h is t o r ik e , etnologjike, gju hësore, ku ltu rore etj., botohen në vazhdimësi edhe krijime të krijuesëve nga Sharri, krijime të cilat më vonë u botuan si libra të veçantë p oetikë, nd ërsa d isa nga këta au tor u p ranu an edhe në Lidhjen e shkrimtarëve të Kosovës ashtu si dhe në lidhje tjera brenda dhe jasht saj. Kështu që siç e cekëm ed he m ë lartë d eri m ë tani kanë botu ar libra te veçan të p oetikë m ë sh u m ë se pesëmbëdhjetë autor. Gjithsesi ka edhe krijues të tjerë në Sharr të cilët janë dëshmuar me krijimet e tyre nëpër faqe të revistave të ndryshme kulturore

por që deri më tani nuk kanë arritur të kenë ndonjë botim të veçantë poetikë, si : Nazim Osmani, Tafil Krasniqi, Berat Batiu, Xharie Bojaxhiu, Meritë lecaj e Indire Gashi. N ë sferën e artit figu ratv një rol te veçant lu ajnë ed he artistët: Shahad in Mejzini, H abid e Bojaxhiu , Bajram Gërdellaj, Uran Bahtjari dhe Halim Mejzini me ekspozitat e tyre brenda dhe jasht vendit. N d ërkaq sa i p ërket u niveralitit të vlerave vlenë të përmendet, artisti figurativ Halim Mejzini ish nxënës i Ibrahim Skend rit, i cili kreu grafikën m e su kses të sh kelqyesh ëm n ë Un iversitetin e Prishtinës në Vjenë të Au strisë d he m ori titu llin Magjistër i Grafikës. Mr. Halim Mejzini si student i Masterit merr pjesë në disa ekspozita ndërkombëtare, si në Kinë, Meksikë dhe Bullgari. N ë e k s p o z it ë n e G r a fik ë s Bo t ë r o r e LESSEDRA WORLD AN N UAL MIN I PRIN T në Bu llgari fiton çm im in e tretë, që nd eron jo vetëm trevën por edhe shtetin e Kosovës. Përgad iti: Mr. Osm on Bojaxh iu . Sharr.

15. 04.2012

Vasiliki Ergazaki ngjason me një liri plot liri, e cila kundron dhe penelaton hapësirën, duke qenë pranesë mendimore dhe figurative e saj ,duke ndërtuar me mijëra folezime në qiell, nga ku nisen pulëbardhat dhe bilbilojnë bilbilat nga Kristaq F. Shabani Vasiliki Ergazaki është një p oete e m irëfilltë , e cila sh q u h et n ë k oin ciz itetin e v a r g u t, n ë sa k tësin ë e shkru arit në m ëN yrë të figu rshm e d he m e intonacione tip ike m atem atike Poezia e saj ka p rezen cë të mendimit profetik, duke u ndërvarur nga shkolla që vjen dhe nga grupi i saj veprimtar në letërsi. Figurat e saj

sepse një cingërimë e notimit tënd të dalloj në krahun tënd të fshehtën në të thjeshtë... Si është e jotja ?

janë të befta,, të sigu rta, m bu sham end ëse , p or që të ven ë n ë m en d im të th ellë p ër të vep rim u ar in telektin . Du h et evid en tu ar fakti i p rezen cë së shu m të lënd or e shu m ëp lanshe d he i një p rezencë g lobik e n ë str u k tu r ën d in a m ik e të p oez isë. Kom p ozicioni i nd ërtim it të p oezisë është p rani m od ern e d h e m bu sh am en d ëse Kën d vësh trim i poetik i Ergazakit është tërë diapazon mendor dhe i sh u m ëa n sh ëm , p a u k u fizu a r d h e n ga for ca ekstrem e , të cilat të d etyrojn ë të d en atyrosh Poezia e saj, në thelb, të mesazhon, për të tëpërsjellë në rru gëtim fantast Koncep ti i saj p oetik është një sim biozë ap o binjakëzim i d evijim it të bu ku r, të arsyesh ëm , i lyer fu qish ëm m e sim m ol d h e argjend arizëm . Vasiliki Ergazaki ngjason m e një liri p lot liri, e cila ku nd ron d he p enelaton hap ësirën, d u ke qenë p ranesë m end im ore d he figu rative e saj ,d u ke ndërtuar me mijëra folezime në qiell, nga ku nisen p u lëbard hat d he bilbilojnë bilbilat Ajo i p ërket një klase të re krijim i p oetik d he si e t illë ë s h t ë p r e z e n t e n ë e v e n t e t ë t illa , k u u n iv e r sia lit e t i v ih e t p ë r d is k u t im n ë t r y ez a mençurore.... Vetë natyraliteti kliam atik i vend lind jes së saj , ai përmastivitet i trimtë kretan, pa dyshim ka ndikuar në këtë d et p oetik m e ton skep tri...

Epigram

Ejani këm bëngu l era sonnam bu l Merr për hua erën, paguan të kripurat, m ohon vallen e d elfinëve

Kjo gjë e paktë e së vërteës që fluturoi E bardhë , shkëqimtare, gjithë gazmend. Mos e bëj të përumbet, Merr veglat në vend të pastër, Ep igram në p iktu rën tënd shënjoi Rinia Përndez yje, Rrokëzon natën, Vizon gjatësitë e qiellit, Të ardhmen e bregut tënd e shtrëngoj fort . Me anijen tënde, atë të vertetësisë, p ërçan d etet Merr për hua erën, paguan të kripurat, m ohon vallen e d elfinëve Për një mendim të thjeshtë Atë, që s e m u nd ësove, çan në mbulesën tënde dhe zbulohet brenda teje pak dhe nga pak teknika e dyshimit... Dhe deri sa të pikojë dyshimi i diturisë tënde, deri sa të hapen sytë e shpirtit, Kalon shpejtësisht d he të qu ajnë rini

Lermë Lule Krina E lirë Që nga bregu me guriçkat shumëngjyrëshe Ti, që më mban të mbyllur Ne monopatet ngushticë të mendimit... Duke pyetur me enigat e pagjetura...Lermë,

Ti të mbjellësh krina, gjithë aromë d he u në m e p ika shiu t i vad is. Të lë dritaret e natës të hapta, Arom ën e tyre të m brëm ësoj

Nata Shpërndan të marrrurit me mend nata, Për një pamje të saj tjetër.., të paparë . Gjiganti i shkëlqyeshëm, I pandryshueshëm, Hap rrugën e tij, nga ishulli në ishull, nga jeta në jetësim, Përshënd et Arqip elagu n

Rrjedha Po të gjesh brenda shtratin e lumit të argjendtë, Degë të thata dhe gurë, Ëndrra të shpërndara, Mbeturina të një shëtitje të vjetër Pastroji, Të mos ndërpritet rrjedha .. Dhe hu m bet u ji, d u ke d alë nga vetja

Kaltërsi Ejani, të ndjejmë afshin e detit. këmbëngul era sonnam bu l Ejani, Dallgët e gëzimit dhe të hidhërimit tonë, Përherë d o t i shtrojm ë.. Erotikë në qetësi, Të shtrojmë brenda nesh detin e kaltër, Qiellin e pastër, Të pastërt, me një diell të pagjumtë ... Shqipëruar : Kristo Ndrico, Kristaq F. Shabani

PEGASI, Prill 2012

Nr.80

THE IN TERN ATION AL ASSOCIATION OF POETS, WRITERS AN D ARTISTS PEGASI ALBAN IA 100 TPC LOOKING FORWARD-a few words from Michael Rothenberg Dear president Kristaq Shabani! Dear Secretary General Agron Shele! Greetings Pegasi Thank you for letting 100 Thousand Poets for Change be a p a rt to th is im p orta n t ga th erin g of TH E IN TERN ATION AL ASSOCIATION OF POETS, WRITERS AN D ARTISTS PEGASI ALBAN IA. It was a year ago that we first met and began the 100 Thousand Poets for Change initiative and it w as a great honor to have Pegasi join us with magnificent readings in Albania, Brussels and Kosovo! It s h ard to believe th at w e began th e 100 TPC m ovem ent in March of 2011 and by Septem ber 24, 2011 there were over 700 events taking place in 550 cities and 95 countries around the w orld , based on the belief that poets and artists can m ake a better w orld , convinced that together w e can seize and red irect the political and social d ialogue of the d ay and turn the narrative of civilization towards peace and sustainability. Pegasi s p articip ation h as been essen tial. You r participation in this event helped prove that poets are leaders, sending out the call that it is time for us as p oets, as the acknow led ged legislators of the world, to lead. It is more apparent than ever that it is within our capacity to spread the word of peace and ju stice an d to articu late th e issu es of th e d ay. Historically, it has been our role in civilization. It is still ou r role tod ay. Together w e have show n the world that we will not be marginalized. And we reassure you, Pegasi, that the 100 Thousand Poets for Change initiative is not a one tim e event. This is a movement of the people and by the people w ho are looking for long-term solu tions and big changes in the w ay things are being d one in the w o r ld . Th is w ill t a k e t im e. Bu t p ea ce a n d sustainability are not fantasy goals or a sim plistic poetic notion. We can achieve these things together as a global com munity w ith d ed icated hard w ork. We must sustain our energy towards this goal. As you know by now there w ill be another 100 Thousand Poets for Change action on September 29 of this year, and w e are proud that Pegasi w ill join us again. The 100TPC w ebsite w ill be maintained and will continue to be a venue to facilitate a global com m u n ity an d crossroad s for global ch an ge. 100TP C co -fo u n d er Ter r i C a r r io n a n d I a r e com m itted to th is task. An d of cou rse w e look forward to more great postings on the website from Pegasi. 100 Th o u sa n d P o et s fo r C h a n g e h a s b een a consuming inspiration and from its conception in March 2011 Terri and I have not taken a break. As of April 1, 2012 we have over 500 events in 100 countries confirmed and it is only April! We have recently applied for non-profit status so that w e w ill be able continue to support 100 TPC and also try to provide funds through grants for 100 TPC organizers, poets, m usicians, and artists, for their p eace an d su stain ability action s in th eir local communities. In ad d ition to Pegasi s participation, let me quickly sh a r e som e o f th e g r ea t t h in g s t o exp ect fo r September 29. It is interesting to note that quite a few organizers have decided to continue to have 100 TPC events all year long. Like the Peace and Justice Cen ter of Son om a Cou n ty an d Teresa Dow ell s amazing w ork on a Free Tibet and on the Chinese imprisonment and censorship of poets. Man y sm aller even ts from last year h ave n ow

evolved in to w eekend festivals big new s from Jam aica, a w hole m onth of events Albuquerque, N M and Volos, Greece, Dominican Republic, w ill have 3 and 4 day events. Mexico will be profound as ever, with over 25 events there, and I hear they are working on border readings with the US and Guatemala. We have also made contact with Occupy Wall Street Poetry in New York City and they will be organizing a 100TPC event on Sep tem ber 28 at the p rem ier poetry venue St. Mark s Poetry Project. I am excited about that too. Keep your eye on Ind ia, Turkey, and Sw ed en w ith poetry readings, music concerts, workshops, puppet show s (100 Thousand Puppeteers for Change is a new Swedish initiative), and more. An d w e ve ad d ed 100 Th ou san d Mu sician s for Change to the initiative, w hich is just beginning to take off. Looking to hear some mind-blowing news from Nashville, the hom e of Country Music! Peter Yarrow from Peter, Paul and Mary has expressed support of the initiative and will play on September 29 as w ell. There s a punk rock band putting on a concert in Bucharest, Rom ania. In North Beach in San Francisco an all d ay m usic extravaganza w ill happen at the Art International CafĂŠ. A big show is planned for New Orleans with 6-8 blues bands and a large group of poets. Th is is ju st th e start. Th ere is a Gu lf Coast US initiative forming within 100 TPC as well, in response to the BP oil d isaster so far about a d ozen events are popping up all along the Gulf Coast with intent to bring attention to the ongoing horror of ecological destruction and persistent health problems plaguing Gu lf Coast citizens, w ho are system atically being ignored by the media and government authorities. Also as a result of Terri and I being guests of the Sharjah International Book Fair this last November, and hosting 100 TPC open mic sessions during our visit, w e m et m an y w on d erfu l p eop le w h o are enthusiastic about 100 TPC and w ho have stepped up to be organizers for this year, in Tunisia, Lebanon, Syria, Algeria, Iran Morocco and Egypt and w e have two events scheduled again for Afghanistan, a poignant reminder that there is a war that has been going on for over 10 years that has taken m any innocent lives. Overall, there is great interest in the Arab World because of the resonance of the 100 TPC initiative with The Arab Spring. But, I d on t w ant to tire you w ith end less exam ples of amazing events. Most importantly, I want to take this opportunity to thank you, Pegasi, for joining 100 Thousand Poets for Change. I know that w e w ill d o great things together on September 29. We are honored by your friend ship. And w e offer you, Pegasi, our sincerest gratitude and appreciation for all of the great work you have done for literature and the arts! And finally, Please keep your eye on the website at www.100tpc.org for news and join the 100 Thousand Poets for Change (Official Facebook Page at http:// w w w . f a c e b o o k . c o m / 100ThousandPoetsForChangePage Follow, share, subscribe to the website, the facebook page, tw eet #100TPC, this is another w ay that you can make a difference, and get to know your fellow poets, artists and musicians. We are looking forward to a better world. Change is coming! Hail Pegasi!

INDIA Speech by K.K.Srivastava From INDIA M o st Rev er ed P oet s/ W r it er s/ A r t ist s/ Philosophers/Thinkers/Fellow travelers from all over the world: I am not su re if m y com p etence su p p orts the honou r bestow ed on m e by Pegasi Albania in terms of their asking me to send a message for the inau gu ration of first international congress of Pegasi Albania. But the honour having come my forte, I bow in all m y humility and accept it. My relationship w ith Pegasi Albania is since 2008. Pegasi Albania is not merely a collection of a few poets, writers or artists from different parts of the w orld; it is a m ovem ent; a step forw ard tow ards uniting the entire world, breaking the boundaries w hich are artificial and manmade and ushering the entire humanity into an arena of intellectual prosperity. Revered scholars, m en and w om en of letters, fellow -travellers, w e all are w ell aw are of ou r inherent w eakness; w e d on t have the d ead ly power of wealth and might but we have the great pow er of ink w hich is peerless. Through the ink that we spray in our moments of solitude, we share our collective heritage, our collective civilization, our collective w ill. A poem by X Y or Z is not his or her poem alone. It belongs to the world. A p iece of w riting by anyone is not the p iece of w riting for him or her; it submerges it s identity it the God. Each and every w ord that w e pen get instantaneously scripted on the walls of the heaven reserving a berth for we writers. Kindly permit me to say and say it emphatically, w e w riters are not help less sp ectators; w e are creators; we create; a mother gives birth to a child and that m other is not a help less m other; she creates; she ad d s to the ongoing process of the Universe. So are we; we create; we let the Universe stay and stay maturely. Imagine mothers cease to give birth to children, w hat w ould happen. The w orld w ill die soon; there w ill be no life in the Universe. So is the case with we writers. If we cease to exist, the intellectual w orld w ill die; there w ill be zom bies only: w orld w ith body but no soul. That is the importance of our being. In the end, I recall and place my deep appreciation for th e sin cere efforts carried on by revered Tersinka Pierara, Kristaq Shabani, Agron Shele and ilk. But for their efforts, literary world would have been much smaller. I congratulate them and their staff for their zealous efforts towards enlivening a world which Edith Sitwell, the poet describes:Among the ruins for it is not I But the old w orld, is sick and soon must die. Let u s save th is w orld . Let u s resolve h ere, individually and collectively. Finally, I will pray to the God as I have been doing previously that the Noble Prize for Literature for 2012 comes to Albania and this great honour comes to the most revered philosopher and thinker Ismail Kadare for w hom it is overd ue. If he gets N oble Prize, Noble prize will get honoured and not Ismail Kadare who himself is the ultimate honour. I wish this first congress of Pegasi Albania all the success. Warm Regards to all participants. K.K Srivastava I.W.A INDIA

Nr.80

PEGASI, Prill 2012

Niculina OPREA Poet, translator and literary critic, ROMANIA Dear frien d s, p oets, w riters an d p eop le of culture and arts, Dear brothers for word reading and writing, By organizing the First Congress of Literatu re in your country, for a few days Albanian capital, Tirana, is the Cap ital International Literatu re. It is the hot sp ot arou nd w hich m any literary figures and artists. I can not be with you this year but let me send you my greetings from both the Romanian and the writers. I am con v in ced th at th e First Con gress of Literature in Tirana will be a success and assure the friends and writers Kozeta Zavalani, (ladies h av e p r iority), Agron Sh ele an d Kr istaq Shabani that w ill have m any sleep less nights but the sky will be lit by stars words, thoughts and spirits of friends whom they feel close. I am with you emotionally, writers Albanians, French, Tu rkish. May,etc . I w ill m eet som e of you this year at the 32 - Poets Congress to be held in September in Israel. FOR YOU : SUCCESS!

* * * N jë p ër m b led h je, e cila sh p r eh atë zjar r vu llkanizu es, atë lavë që tenton të shpërthejë brenda kraharorëve të vegjël, atë mendim lëvizës diamantizues klorofil dhe lëng limfatik brenda trurit, i cili tenton të hedhe e të përçojë ide të reja ed h e n ë tem p eram en tin filozofik , p ër të përhapur procesin vegjetativ të një biskaje plot sythime dhe shpërthesë lulesash ... Kundron syri me një përvojë , e cila, sa vjen dhe rrit fokusin, rrit diagramën dhe ngjit shkallina dijeje..., duke tematizuar figurativisht larmitetin e stop im ev e socia le, n ën efek te p sikokor r u p tiv e..., n jë m an ja tizim cilësor i strëkëmtheve sociale.. S ka si të mos ndodh ndryshe në një përkujdesje, ku lihet hap ësira m end im ore të bred hojë vrullshëm, të kapi detaje jetësorë, të pulsojë në pulsin d inam ik të d him bjes, të rigjenerojë m e trajtën d h e m ën yrën e saj risi jetën d h e anemizmin e saj , i cili ka nevojë për një terapi intesive në : arkitekturimin e konturit natyral, të sh u a r n ëp ër m jet lap sa p r er ëv e të stërgjyeshm ërisëp olitike të Evrop ës, id olëve fatkeqë bismarkianë të shprehjeve gjeografike... Temperamenti shqiptar njeh të bukurën , edhe kur kanë tentuar t ia fashitin, njeh identitetin e lash të d h e ku r e ka n ë çu a r n ë g ijotin a e trekëm bsh a, d u ke tregu ar p ara v rastarëv e shqiptarizmën e lartësuar dhe të krenaruar, njeh plotinë e ligjësisë natyrore të të krijuarit , të jetimit dhe të përjetimit, njeh forcën e vëllazërimit , të h u m an iz m it d h e të sh k ëm bim it të v ler ës universale...; njeh bilbilimin e këngërimit për jetën e krijesës dhe tarshëgueshmërinë e përcjelljes, njeh zotërimin dhe përmbajtjen e tejskajshme, por edhe personifikimin trimëror etë legjendimit dhe eposit; njeh shpirtin esakrificës dhe të sublimitetit ... Është një spikatje e ngritur në art vetë legjenda shqipe... Këtë temperament e ndien dhe brenda kësaj përmbledhje, ku bashkohen në kreaturë të rinjd dhe të reja që shqetësohen dhe kontribuojnë

Dragi p rieteni p oeþ i, p rozatori ºi oam eni d e culturã, Dragi fraþi ai cuvântului scris ºi rostit, P r in o r g a n iz a r e a P r im u lu i C o n g r es d e Literatu rã d in þ ara d u m n eavoastrã, p en tru câ tev a z ile ca p ita la A lba n iei, Tir a n a , este Capitala Literaturii Internaþionale. Este punctul fierbinte în ju ru l cãru ia graviteazã nu m eroase personalitãþi literare ºi oameni de culturã. D e ºi n u p o t fi a n u l a ces t a a lã t u r i d e d u m neavoastrã, p erm iteþ i-m i sã vã transm it salu tu l atât d in p artea m ea cât ºi d in p artea scriitorilor români. Sunt convinsã cã Primul Congres de Literaturã d e la Tiran a va fi u n su cces ºi îi asigu r p e neobosiþ ii p rieteni ºi scriitori Kozeta Zavalani ( d oam n ele au p rioritate ), Agron Sh ele ºi Kr ista q Sh a b a n i cã v or a v ea m u lte n op þ i ned orm ite d ar ceru l le va fi lu m inat d e stele cu v in telor , d e g â n d u r ile p r ieten ilor ºi d e spiritele celor pe care-i simt aproape. Su n t alãtu ri d e d u m n eavoastrã em oþ ion al, scriitori albanezi, francezi, turci, etc.. , poate, cu unii dintre dumneavoastrã mã voi întâlni anul acesta la cel d e-al 32 lea Congres al Poeþ ilor care va avea loc în luna septembrie în Israel. TUTUROR VÃ DORESC SUCCES !

PËRSHËNDETJE NGA SIMOTRAT DHE POETË, SHKRIMTARË NG A VEND E TE NDRYSHME TË BOTËS Dear Kristaq F. Shabani Dear Agron Shele As

d e sir e d ,

h er eu n d er

g iv e

th e

INAUGURAL MESSAGE: A S A P O ET A N D P RO M O TO R O F UNIVERSAL PEACE, I AM DELIGHTED TO EXPRESS MY WHOLE-HEARTED WISH ES OF SUCCESS AN D GREAT GOOD FO RTU N E

FO R

TH E

FIRST

INTERNATIONAL CONGRESS - MUSE OF POETRY PEGASI 2012 - H ELD UN DER THE AUSPICES OF - THE INTERNATIONAL ASSOCIATION OF POETS, W RITERS

në progresivitetin njerëzor të vendit të tyre... janë të rinj dhe të reja që sapo kanë filluar startimin në një korsi të larme poetike, secili dhe secila me individualitetin vetjak... S ka se si një trupi të bukur t i priten gjymtyrët, siku n d ër n jë lu leje t i h iq en p eta let aromashumëngjyrëshe... S ka pse një fizionomie të bukur S ka pse një fizionomie të bukur t i hiqet syri , por duhet t i ndriçohet syri... Këto cekje në këtë p ërm bled hje p oetike , ku konfigu rohen antiklinalet d he sinklinalet poetikë, ku derdhet loti, preket dhe toket ari dhe argjen d i, ku p ërv ajtoh et p ër p rap ësitë, ku dashuria njerëzore mesazhon, ku fjala e bukur h ap sytë , k u p ër v a jtim i p ër të b u k u r ën simbolizon, ku apelimi i kësaj moshe të figuruar sim bolizon , ku viti p oetik sjell stinët d he ndërthyrjen mes tyre... tregojnë se sa jetëgjatë dhe e efektprurëse është poezia dhe sa të ardhme ka ajo .... Poezia , kjo sentencë figurative , ky produkt sipëror , i cili kërkon të kuptohet nga një audiencë nivelore, intelektuale është e përjetshme sa vetë ekzisten ca n jer ëzor e q ë ten ton çv ën ien n ë përdorim të trurit njerëzor avancues... Nuk është e nevojshme që të përmenden emra në këtë ëprmbledhje të hapur, por është me vend të themi natyrshëm vjen kjo përmbledhje poetike, e iniciu ar p as një vep rim tarie të ku alifiku ar reklam u ese , të n jë tërh eqje sp ektakolare n ëp ër m jet n jë kon k u r r im i n ë Ditën N d ërkom bëtare të Poezisë , d itën e m ad he të Poetëve, ku celebrohet edhe krijimi i këtij grupi interesant, që të shërbejë si nxitje p ër gjithë krijuesit e shumtë, që ndodhen nëpër universitet e këtij vendi, por që ndeshen me ngujimin e m on oton izm in fr en a tor d h e n xiten të freku entojnë saletet e m od eru ara , p irjet e kafeneides në këtë tranzicion të stërgjatur, ku përsëprapthia kryefjalëzon ... N jë n ism ë e p ër b ash k ët n ë p r ag të n jë Evenimenti... Kristaq F. Shabani , poet, shkrimtar, studiues, estet President i LNPSHA PEGASI ALBANIA

A LBA N IA .

AN D I

A RTISTS, A LSO

P EG A SI

TA KE

TH E

OPPORTUNITY TO CONGRATULATE AND APPLAUD THE VITRINA UNIVERSITY FOR COMIN G FORWARD TO H OST SUCH AN INTERNATIONAL POETS GATH ERIN G SCH EDULED FROM 20-23, 2012. H AD I RECEIVED TH E IN VITATIO N A MONTH EARLIER, I WOULD HAVE TRIED MY BEST TO ATTEND THE FIRST INTERNATIONAL CONGRESS. YET, AS A PROMOTOR OF UNIVERSAL PEACE, I JOT HEREUNDER A COUPLE OF POETIC LINES .... A GLOBAL CULTURE OF PEACE SHOULD WE CULTIVATE IN EACH PEACE SHOULD WE TEACH PEACE SHOULD WE REACH WE HAVE HEARD VENGEFUL ROARS WE STOOD WITNESS TO MANY WARS BUT, LOVE CAN SOOTHE ANY HEART CAN ATTACH TWO BROKEN HEARTS WITH BEST OF BEST WISHES LOVINGLY YOURS DR. ASHOK CHAKRAVARTHY 41

PEGASI, Prill 2012

Nr.80

Poezi nga grupi letrar i Universitetit VITRIN A Artur Ujka Udhëtimi i poetit - gjarpërim lumi Mos e kërkoni më kot Poetin, Maratonomak me synim drejt të lashtës Trojë... Udhëton e ku rrë s arrihet në rru gëtim , kërkon Homerin, Ep osin t i këngërojë... S p u shon Poeti, lu m on, derdhet, si lumi... E ku s e kanë p arë në këtë kohë sofistike, në Titanik, kalërim, karroca mesjetare hijeshuar bukur, me penë plot ngjyrime...

S ka Poeti p rehje, është krejt i pagjumë ... Dhe përtej jetës, ai s d o të flejë ku rrë...

Alma Shahini Shpirti para pasqyrës Një shpirt zgjohet i shpupurisur mundohet të kundrohet në pasqyrë edhe pse e di që nuk ka një fytyrë të tijën. Kundrohet i mrekulluar e i ngrire; s d i nese d u het te d ashu rohet d eri në m arrëzi apo të urrehet me gjithë forcën e tij. Pap ritu r p asqyra nd riÇohet nga errësira dhe thyhet gjithÇka në mijëra copa.

të mos më përndjekë Dua të arrij veten dhe ëndrrën së toku... * E dini, nuk dua të lind Dielli përsëri Çuditërisht parapëlej vetëm natë. Ah, qëkur më ike ti, e trembur, fillikat në pritjen e gjatë... Jam në dilemë: A do të të gjej dot, Zemrënzezën e kam mbyllur në dryn të fikur ... Zëri i ndërgjegjes ,më nxit: Gjeje ndjenjën e ikur ....

Njazi Dasku Udhëtimi i poetit gjarpërim lumi... S ka p oeti p rehje, është krejt i pagjumë... ... Rend nëpër fusha, kapton dete, oqeane Dhe përtej jetës ai s d o të flejë ku rrë... Hijshmë në dorë mban një penë të madhe ... Mos e kërkoni Poetin në rrugë të madhe... Vijnë dallëndyshet, e marrin me fletë, I ngjan bletës, ... mund të jetë në livadhe Vjen vera dhe bëhet i tëri det.... Mos e kërkoni Poetin, se s e gjeni lehtë... E kanë parë në të mbjella, e ka ftuar Vjeshta, Hera - herës pena i bëhet dhe fletë: Mbledh metafora simbole për vjersha... Mos e kërkoni, se nuk e gjeni në shtëpi... I ka dëgjuar zërin shushurimë lumi... E kanë parë në Alpe hapëruar me ski, kërkon të lyej penën nuk e merrka gjumi... Poeti s p ërngjaka m e njeri!...

N jë varg m ilingonash bën ecejaket e saj Shkumbinin hedh qafës, si shall... për të mbledhur ato thërrime jete, të shkatërru ara, të shp ërnd ara s d i sesi d he s d i Qytetit tim se ku. Shpirti mendohet e mendohet Ta kundroni qytetin tim, në atë grykë: ne m es te gru m bu llit të m betjeve Me kodrat, si balluke ngjasuar, Shkumbinin hedh qafës, si shalll... Qyteti im i paftohti syjetuar! ARLINDA KASTRATI Hënë në qiellin tim Përngjasoj vetëm me një udhëtare e mendimeve të mia... Udhëtare e hutuar në itinerar e trembur nga vetmia Mbetu r ne m esd et p a fanar ... Rrugëve të errta në mundim të një gjetje pakëz qetësie, kërkoj t i fshihem dritës së hënës, si shirit helmimi, më ndjek pas E kam flakur tutje rëndësinë e dritës por kjo zemër, në parreshtësi, do të flasë... Sonte i flaka ndjenjat e mia, atje larg... S kam si të p res m ë gjatë, E nesërmja, ndoshta, do të lindë me agminë.. E lus sonte hënën mos më ndjekë, Du a t i ngjaj lirisë së një zogu. As me dritëzën e saj

Nën këmbë i rrëshqet ky lumë, melhem në plagët e kohore, Ta shihni, si era ballluket i fërfërin, Si kapuÇ rreth kokës malet prej dëbore... I tillë , i veÇantë ky qyteti im... Ditë- nata e tij : Një ëndërr e bukur pa zgjim!

Laura Bixhi Sa larg dhe sa afër, sa afër dhe sa larg ... Ky refreni im i ndjenjës D o ra ni s t ë s hk rua j ë në nj ë l et ër d i s i t ë vjetëruar... Si fillim disa rrjeshta e më pas disa vargje ... Pena u dridhka në dorë, lotët rrjedhin në faqe e më pas pikojnë në letër, duke përhapur bojën e shkruar. Bojë dhe lot ,lot dhe bojë ... Dhe më pas, një dyzim për motivin e asaj nate ... Në netët e ftohta me shi, s të shoh m ë, Je larguar në heshtje për të shmangur akuzat e kota, Harron se je ende aty, si refren, duke lënduar dikë... Sa larg dhe sa afër ... qenkemi të distancuar nga bota.

Nr.80 Në mendime mjaft i vështirë të tretesh, Dashuria, për ty mbetet, si një libër i palexuar ! Pa ndjenja në zemër, e lehte të shprehesh... Sa afër dhe sa larg! ... Shfletojmë ditarin e pashkruar! Eci, drejt teje, me plagime të padukshme... Ndaloj... të shoh, duke admiruar qenien tënde.. Ti s e d i jam p ranë, kaq e besueshme ?! Sa larg dhe sa afër ... Na torturojnë ndjenjat tunduese.

PEGASI, Prill 2012 Sa afër dhe sa larg ... Një dashuri në largësi, po vuan në afërsi. *Sa larg dhe sa afër - jemi larg, të ndarë nga skaji në skaj, një mur i venë midis nesh, por afër te ndjej, se të kam thellë në zemër, je në Çdo venë. Sa afër d he sa larg vetëm pak hapa na ndajnë, Unë jam aty, ku je ti: larg,... sepse ti nuk e di që, shumë pranë teje jam unë, e fshehur pas diÇkaje ose pas dikujt ...

Marko KOLAVERI Jetoj realitetin, por ëndrrat i kam varg... Sado e dhimbshme, të vërtetën e pranoj në fshehtësi... Sa larg dhe sa afër ... Poezi nga Kristaq F. Shabani Duke pritur RINGJALLJEN 1. Ç fytyrë ka kjo heshtje, pse me tone murrimi... 2. Mbyllet dritarja e informacionit në një dhomë rrëfimi, flirtimi... ku tregohen p ërrallat e të stërmotshmëve, sesi e parashikojnë horoskopikisht kohën... me hostene diellore dhe pllaka guri.. akrepe halorë : i gjati, i shkurtri dhe mesori , rrotullues me shtytje dore... 3. Si u sakrifiku a m e hileqarinë e kohës nuseza e bukur dhe, pas kaq shekujsh, rënkimin ia ka përcjellur gurit.. 4. Ia ka përcjellë gurit... 5. Guri vrapon në tejçmendësinë e tij, i duket, p or ai s lëviz fare nga vend i, asnjë grimcë.. dhe rënkimi ngjason,

1. Poemë bardhë e zi! Anekdota e një dite, requiem i një nate, si një këngë ligjërimi, ku vajtocat synxirë lotojnë ujëvarë mbi vendin, tek nxjerr ende frymë... 6. S i p aska d alë ende fryma kësaj nuseje! ... Si ka dale nga hileja e Madhe e nuseve mbi nusezën!... 7. Burri i saj i bukur e ka pushuar qëkur frymën, dhe tashmë ka shekuj, i kthyer te trajta e fillimit... 8. Shp ëtoi,.... kalon nëpër mendje të vet guri,... Shpëtoi, m i la m u a d rithërim et, vuajtjet , sakrificat... Unë do të sublimohem për nusezën , p or s m ë lënë gu rët, s m ë lënë gu rët... 9. Guri ofshan, pastaj e kapin të prera të stërdhimshme: Ç m ë d u hej m u a ky m u rrim ? ç m ë d u hej? Prisha gjithëe kronikën e ditëve , të viteve dhe shekujve... Prisha gjithë arkitekturën time.. U çmenda nga ky klithim, rënkim,

Shpirti i lënduar i një femre bredhëse në disa fate, Padjallëzi fëminore apo grotesk i një poeme, pafytyrësi e njeriut jetues me llogaritje skeme. Mjerim rrugëve, por flori në ballkone e vila, Ferr për njerëzit e mirë, parajsë për njerëz katila, Shpirt të ndrydhur e të këputur nga zinxhiri jetësor, Ca thonë që jeton nga uji, p or jeton ai që ka paranë në dorë. Pse të mos jetë e qeshur fytyra e dikujt I Çiltri jetu es p a hile? Pse të zhduket mirësia d he të rrojë ai i qu ajtu ri skile ? Pse dikush duket bardhë e zi,

ndërsa dikush duket me ngjyra? Pse vallë ndodh kështu? A s shihen në të njëjtat pasqyra?! Du ke d erd h u r gjak e d jersë p ër punë dhe për fëmijën lot, E të tjerë marrin miliona, nga firmim letrash kot, Mos vallë ka Perëndi, një për mua e një për ty?! E jotja të jetë Mirëqënie , ndërsa e imja veÇ lot në sy ?! Fati i njeriut, fëmijës dhe gruas mallkues për fëmijën e tij, Fati i atij mosditës, nëse e nesërmja zhduket apo do të vijë, Dikush te gota ngushëllim gjen, por gota ta hedh mendjen në kosh, Kjo është bota e atyre që rriten me gotën gjysmë bosh!

lotim, stërpeshë ... Dua të dalë nga Muri... Por s qenka e thënë Ja m i lid h u r m e n je m en y r ë gu ri ... Kështu ndodh , vetëm këtu në Rozafë, se Argjirua e trimtë , u vërvit nga kalaja tashmë e jetësuar në Gjininë e Gurit e Nderuar ... Argjiroja...Ç lu m tu rim , sa i është rritur i biri!

stella distante di sentimento, D a r le s p len d o r e a lle la st r e d i marmo, Semini la rosa del ricordo Nel Dio d ell Uno... Le campane dei versi suonale, che li sentano com e cam p ane d i chiesa i MILIARDARI, nella loro biblioteca d i villa che fanno posto p er IL LIBRO DEL SENTIMENTO... Poeta, stanchezza di se stesso, I fisch i n o n lo r ifr a n g o n o il sentimento, Po kjo nu se? Po kjo nu se Il verso nasce come creatura di Dio, Sikur, sikur ta nxirrnin prej këtej .. Gente la chiamo, e che mi senta: Hop do të ngrihej në këmbë N on li am m azzate i bam bini si nuse... versi Dhe brom p d o t i stolisnin nel ventre d ella MADRE... t r u p in e m u r r u a r s h e k u jv e bu rbu qet Jorgucat, Dropull 1991 Gjithë qyqet d o të hu m bisni qytetarinë qyqe , t e k o r b a t d o t ë fu s h a t o n t e p araliza E përgatitën gazetën Pegasi : në hapësirë do të fluturonte veç shqiponja, Aleksandra Shabani (Majlinda ) Ej, ti që thu r legjend a m e të tu të , Agetina Martini dëgjoje Majën eLapsit: Dashamir Vranici Mos, mos i murrosni m ë kështu N USET Se shekuj do të vuajë Kjo gazetë u përgatit nën prapë Guri... drejtimin e Presidentit të Lidhjes Ndërkomëbtare të poetëve shkrimtarëve dhe Artistëve Il libro del sentimento

Pegasi Albania Kristaq F. Shabani 0693846682

Poeta, Dim enticanza nebbiosa ap p arisci e vatene via com e u na 43