“PEGA SI” “PEGASI” SI”--
ORGAN I
S imboli i muzës muzës.. Y llësi e ndritshme në Univers Univers.. D ritëdhënie në shpirt shpirt..
LIDHJES E KRIJUESVE “PEGASI”, ALBANIA dhe LIDHJA NDËRKOMBËTARE E POETWVE, SHKRIMTARËVE DHE A RTISTËVE “PEGASI” ALBANIA E PËRDYMUAJSHME LETRARE Nr.100 VITI I XII I BOTIMIT 24 MAJ 2013 Çmimi 50 lekë 1 EURO E- mail pegasi 2003@yahoo.com, kristaq_f_shabani@yahoo, Drejtor dhe botues: Kristaq F. Shabani Në vend të editorialit
POLEAR T “PEGASI” INTERN ACION AL POLEART INTERNA CIONAL ALBANIA TIRANË 25-26 MAJ 2013 Veprimtari përmastive pegasiane te gjimnazi « Petro Nini Luarasi » Ora 11.00 datë 25 maj 2013, ditë e shtunë Pjesëmarrje e gjerë e poetëve, shkrimtarëve dhe artistëve pegasianë nga Shqipëria dhe Kosova… *Ekspoze e librit pegasian dhe e krijimtarisë së talenteve të rinj të shkollës *Himni i Shqipërisë *Shfaqje e filmit , i cili pasqyron veprimtari të rëndësishme ndërkombëtare pegasiane Fjala Hyrëse: « Organizime të tilla të kontaktit krijues janë të domosdoshme për rritje të kulturimit dhe të procesit njohës » N/Drejtoresha e gjimnazit « Petro Nini Luarasi » “PEGASI DHE A RTI I TË SHKRUARIT” I fokusuar libri i « Arti i të shkruarit i shkrimtarit, poetit Sulejman Mato Referencë : « Arti i të shkruarit » një nga artet më fantastike të çlirimit të produktivitetit të talentuar mendor të njeriut…, një vepër e mirëfillësisë për të rritur horizontit e krijuesit »nga Kristaq F.Shabani, poet, shkrimtar,estet “Një libër i nevojshëm , tepër i këndshëm” nga DIANA ÇULLI “Një libër guidë në shtegtimin mes sekreteve të librave” Nga Dr. Moikom Zeqo, Tiranë “Respekt për fjalën » Faik Islami shkrimtar,Tiranë “ Imagjinata” Flutura Maçi “Ç’është poezia” nga Qazim Sheme, poet *Intervistë me poetin , shkrimtarin Sulejman Mato “ Dëshira për të treguar është më e lartë se vetë njerëzimi” *Poleart “Pegasi”Internacional Albania fokuson talentet e rinj të së ardhmes, një lëvizje me objekt (të fokusuar talentet e rinj të gjimnazit « Petro Nini Luarasi » Flutura Maçi, piktore , poete *« Shprehësitë e talentit në letërsi dhe art i nxënsve të shkollës së mesme « Petro Nini Luarasi » Fjalë artistike, interpretim, ekspoze, dialogim, konkurs e tjera. *Temë e veçantë : Dashuri dhe Poezia shkatërrimtare Nga Teresinka Pereira , presidente e IWA « Elozhi i dashurisë » nga Kristaq F. Shabani president i LNPSHA »PEGASI » ALBANIA *Biseda përfundimtare e veprimtarisë analitike
Në muajin prill prillon gjithçka: poezia, proza, kënga, peneli,dalta …. Më dimensionale dhe me më nivel. Përvoja jonë e ka dëshmuar qartazi këtë në pesëmbëdhjetë vjet ekzistencë … Gjithë prillet pegasiane, plot pesëmbëdhjetë, kanë qenë muaj të konferencave, të veprimtarive letraro - artistike, të konkurseve, të fjalës, interpretimit artistik, të analitikave dhe prezantimeve, të piknikeve poetikë, rrugëtimeve profil “ Pegasi Internacional, të panaireve dhe ekspozeve të librit, të ekspozitave pikturore, të dancimeve poetike, të takimeve ndërkombëtare të konferencave, Simpoziumeve Ndërkombëtare, katër të tillë me objekt të përcaktuar dhe të një Kongresi të madh Ndërkombëtar… Prilli , muaji i parë i pranverës… Në muajin prill prillon gjithçka: poezia, proza, kënga, peneli, dalta ….Ndaj dhe këtë vit në një hapësirë pesëditore Pegasi prilloi me stilin e tij të moderuar, me gjetje që prodhohen vetëm nga mendje gjithmonë në veprim. Ne ecim… Ne vijojmë në një rrugë të pakthyeshme …
Imagjinata Nga Suljeman Mato Ka një lloj burimi të ndritshëm që qëndron në qiell dhe përcjell imazhe ideale, të formuara, sipas logjikës së brendshme të botës imagjinare. Tomas d’Akuino Shkrimtari i njohur çek, Milan Kundera, i jep një rëndësi të veçantë imaginatës. “Nuk mund të kuptohet arti, sidomos ai modern,- thotë ai, - nëse nuk kuptohet se imagjinata është vlerë”. Imagjinata nuk është instrument njohjeje, ajo ndjek rrugë të tjera për të arritur gjer tek njohja. Njohjen imagjinative D. Hofstrader do ta shpjegojë në këtë mënyrë : “Pjesa më e madhe e burimit të saj, si ajsberg, është zhytur thellë nën ujë, nuk duket”. Ndërsa Dante Aligeri në veprën e vet “Komedia hyjnore” pyeste se nga mund të vinin këto prfytyrime që hidheshin në letër? O force e përfytyrimit, që na shkëput heëe-herës nga bota, sa njeriu s’kujtohet, megjithëse bien buritë nga çdo skutë, kush të lëviz, kur shqisa përjashtohet? Të lëviz drita, që merr jetë në qiell. Vetiu ose, pse nga e larta forcë drejtohet: (“Komedia hyjnore” XVII) Paska një force supreme... “Ka një lloj burimi të ndritshëm që qëndron në qiell dhe përcjell imazhe ideale”. Shkrimtari i madh Italo Kalvino në esenë “Dukuria” do të thotë: “Në ideimin e një tregimi, gjëja e parë që më vjen në mend është një imazh, që, për ndonjë arsye, më shfaqet mbushur me kuptim, edhe pse nuk do të dija ta formuloja këtë kuptim me terma diskursive ose konceptuale. Sapo imazhi fillon të më qartësohet në mendje, i vihem punës për ta shndërruar në një histori apo, më mirë, janë vetë imazhe që shtjellojnë fuqitë e tyre të fshehura, tregimin qëatë mbartin brenda vetes. “ Rreth çdo imazhi lindin të tjerë, formohet një fushë analogjish, simetrish, kundërvëniesh. Në organizimin e këtij materiali, i cili nuk është më vetëmpamor, por edhe konceptual, ndërhyn edhe një synimi im për të rregulluar dhe për t’i dhënë kuptim zhvillimit tëhistorisë ose, më mire, ajo çka bëj une është përpjek-
ja përtë vendosur cilat kuptime mund të jenë të përputhshme dhe cilat jo me pamjen e përgjithshme që do të doja t’i jepja historisë, gjithmonë duke lënë një lloj linje alternativash të mundshme. Në të njëjtën kohë, shkrimi, thurja e fjalëve merr gjithmonë e më tepër rëndësi; do të thosha se, që nga çasti kur filloj të vë të zezën mbi të bardhë, është fjala e shkruar ajo që ka rëndësi... Do të jetë shkrimi që do të udhëheqë tregimin në atë drejtim, ku shprehja foljore rrjedh natyrshëm dhe përfytyrimit vizual nuk i mbetet gjë tjetër veç t’i shkojë pas. Një poezi apo edhe një tregim, fillimisht lind si një imazh, si një përfytyrim i drejtuar sipas një arsyetimi, të cilin e udhëheq pikësynimi racional i autorit. Po ky autor, për fantazinë do të gjejë një krahasim bashkëkohor: “Fantazia, thotë ai, - është një lloj makine elektronike që mbart të gjitha kombinimet e mundshme dhe zgjedh ato që i përgjigjen një qëllimi apo thjesht, janë më interesantet, më të këndshmet, më zbavitëset. “Mediet televizive sot, na bombardojnë me imazhe të gjithfarëllojshme. Njeriu i sotëm jeton më intensivisht se kurrë me botën e imazheve reale dhe sureale, tokësore dhe kozmike, me imazhe të mikrokozmosit dhe të makrokozmosit. Bota e fëmijëve po shtresëzon në vetëdije “thërrmija imazhesh, si depozitë plehrash” (I.K.) Kjo gjendje ndoshta do ta frenojë imagjinatën letrare, ashtu siç mund edhe ta shtyjë në kërkime të panjohura. Bota imagjinare në fëmijërinë tonë ka qenë e varfër në njohje dhe imazhe, por e pasur në përfytyrime limpide. Ne kishim parasysh pamjet e një fshati apo rrugicat e qytetit ku jetonim, ruanim në memorje pamjet e një filmi, apo të disa librave që kishim lexuar. Ndër më imagjinativët mbetet romani “Konti i Monte Kristos”, një figurë romaneske, të cilën sot mund të shohim në ekranet televizive në njëqind mijë shëmbëlltyra.
Kam mendimin se letrari i ri duhet të influencohet sa më pak nga ky parafabrikat imazhesh, duke i besuar më shumë imazheve të veta, të cilat do të jenë burim frymëzimi në krijimtarinë e tij, ndryshe atij do t’i ndodhë që të futë në veprën letrare, në një poezi apo tregim, pa e kuptuar as vetë, riciklime imazhesh të përdorura nga të tjerë.
1
“PEGA SI” “PEGASI” SI”-PEG ASI DHE PROZA PEGASI POETIKE Diskutim i hapur i LNPSHA “PEGASI”ALBANIA, në kuadër trajnues për talentet e rinj Krijimi në prozë poetike, apo lëvrimi i saj, është aftësi vetëm i të talentuarve, të cilët lëvrojnë me guxim letërsinë Ka ardhur koha: Prozës poetike t’i jepet vendi, që i takon në gjinitë letrare. Proza poetike shquhet si një krijim letrar, i cili nuk është i arkitekturuara në vargje, por që nga veçoritë e shprehjes në patosin emocional, nga ritmi dhe figurat (simbolika) i afrohet shumë poezisë ... Krijimi në prozë poetike, apo lëvrimi i saj është aftësi vetëm i të talentuarve, të cilët lëvrojnë me guxim letërsinë. Të shkruash prozën poetike do të thotë të shprehesh me një bukuri e përzgjedhje fjalësi, të sjellësh në paraqitjen tënde substanciale (përmbajtësore) risi të mendimit intelektual poetik, të largohesh nga të shkruarit për të shkruar në gjininë e prozës. Pra, këtu kemi të bëjmë me një degë të veçantë të prozës, të shprehësisë në fazimin më të lartë...Lëvruesit e prozës poetike nuk janë të shumtë, por të talentuarit ndihen. Proza poetike shkakton emocione të mëdha gjatë kontaktit me ta dhe shpërndahet me shpejtësi në botën shpirtërore njerëzore... Dhe lexuesi më i “rreptë” e ndjen këtë zjarrmim të brendshëm që shpërndan ajo me “injektimin” e saj. Proza poetike, nga vetë natyra, është shumë e lidhur me estetikën. Estetika, dihet, është shkenca, e cila studion të bukurën në art, në natyrë në jetën shoqërore, ligjet e përgjithshme të krijimtarisë artistike e të përvetësimit estetik logjik të realitetit. Estetika është një lëndë mësimore e programacionit mësimor, që jep njohuritë e kësaj shkence; terësia e pikëpamjeve që ka një krijues i veprave artistike, një dijetar për artin. (Këtë rol nuk e kryejnë të gjithë, vetëm dijetarët). Por estetika është e lidhur dhe me anën e jashtme e artistike të diçkaje si: estetika e veshjes, estetika e punës, veprimtarisë e tjera... Po bota shpirterore a ka Estetikë ? Padyshesë, ndaj ne krijuesit i japim parësi në thelb estetikës së shpirtit, ndaj, në këtë kontekst, ka rëndësi shumë ESTETIKA apo ESTETIZMI SHPIRTËROR… Duhet theksuar se ne estetët i japim drejtimi të dy kahësive të ndërlidhura bashkë njëra me tjetrën. Ky është një konceptim real. Pra formati i jashtëm plus përmbajtjen brendësore krijon atë unitet dhe paraqitje dinjitoze të kësaj shkalline të paraqitjes të degës së trupëzuar të prozës, prozës poetike ... Shpesh themi që ky tekst ështe estetik. Çfarë kemi parasysh në këtë thënësi? Do të thotë që është i lidhur me perceptimin e së bukurës, të ndjenjës së bukur, e cila lind nga bukuria në arte në jetë, që ka të bëjë dhe me edukatën estetike të marrë nëpërmjet njohurive, pra me pikëpamjet estete. Shpesh bëhet moral për këto “linja”, degë të trupëzimit të prozës nga njerëz, të cilët nuk e kanë as nivelin më minimal të njohurive të reklamojnë e të publikojnë studime të kësaj natyre dhe kjo sjell një çrregullim estetik. Rëndomësia kërkon të flasë për këto probleme, por natyrisht kjo është një mënyrë, procedurë mekanike të konceptuari me rëndomësi dhe ka të bëjë me qëndrimin estetik, sipas mendësisë të paformuar. Perse i përmendëm të gjitha këto? I përmendëm për të ngulitur atë të vërtetë të madhe, se për të realizuar prozën poetike krijuesi i mirëfilltë duhet të këtë një plotëformin të gjithanshëm të krijuesit, i cili, krahas përzgjedhjes(selektivitetit) të fjalës të veshur me ngjyrim të theksuar simbolik (kjo është e ndërlidhur me karakterin elokuativ të shprehësisë) që përhap “fjalën e zjarrtë poetike”, duhet edhe paraqitja me nivel te lartë drejtshkrimor, art garfik e tjerë elementë sugjestionues, deri te përdorimi me thellësi e thelbësi të shënimit ortografik... Pra proza poetike shkruhet nga elita kreative, sikundërse poezia e mirëfilltë, princesha e gjinive letrare, e cila, si rrjedhojë e përmastivitetit mediokër, tentohet të eliminohet magjia... Pegasi , në këndvështrimine e tij objektiv, ka shumë shkrimtarë, që e lëvrojnë prozën poetike, madje dhe në gjininë më të madhe të prozës, romanit, e cila është një temë tjetër e hapur që do të diskutohet në të ardhmen...
2
S imboli i muzës muzës.. Y llësi e ndritshme në Univers Univers.. D ritëdhënie në shpirt shpirt..
POLIART PEGASI INTERNATIONAL ALBANIA, “100.000 POETS OF THE WORLD FOR A CHANGE” TIRANE May 25, 26, 2013 PEGASI COMES, WITH A LITERARY AND ARTISTIC SPECTACLE IN THE COASTA L TO W N OF DURRESI ON MAY 26, 2013, SUNDAY THE PRESIDENCY OF THE INTERNATIONAL ASSOCIATION OF POETS, WRITERS AND ARTISTS “PEGASI” ALBANIA Tirana, May 1, 2013 ANNOUNCEMENT “PEGASI” INTERNATIONAL ALBANIA TIRANE, in the framework of the Pegasi activity: “POLIART PEGASI INTERNATIONAL ALBANIA , TIRANË –DURRËS 2013”, and “100.000 Poets of the World for a Change” On May 25-26, 2013 organizes the activity: “Pegasi and the art of writing” on Saturday May 25, Saturday, at 11.30 a.m., focused the Pegasi thought “Competition of the modern critical thought” of the author Kristaq F. Shabani and “the Art of Writing” of the scholar Sulejman Mato ; May 25, at 17.00 “The contemporary poetry and some of its representatives” focused: Teresinka Pereira, Nadia Cella Popp, Michael Rothenberg , Kathy Figueroroa, Kuldeep Srivastrava, Ali Podrimja , Kristaq F. Shabani, Irma Kurti , Margarett liete de Oliveira , Yllka Filipi , Lucelia Gomes , Majlinda Rama, Begzad Balliu ,Tozan Alcan, Prel Buzhala, Fatime Kulli, Arjan Kallço, Petro Dudi, Migena Arllati, Izet Çulli. Kastriot Haderi, Riza Lahi,Sulejman Mato, Dino Cubatis, Panagiota Zaloni, Dev Bhardwaj, Hiro Aleksandraki, Gjergj Nikolla, Aleksandra Shabani , Jota Fotiadhi, Nehas Sopaj ,Victor Busa, Choi Laisheung, By Zhu Likun, Back Han- Yi Domenico Defelice , Leta Kucohera, Flavia Lepre, Miradije Ramiqi, Ada Aharon Jorgo S. Telo, Vasiliki Kalahani, Hada Sendoo, Kozeta Zavalani, Dhimitër Miti , Kujtim
Morina ,Eftihia Kapardheli , Xhelal Luca, Musa Jupolli, Perikli Shuli, Nikoll Ulndreaj, Niculina Oprea, Despina Kontaxi, Adolf Shvjedcikov, Leonora Buçinca, Mimoza Agalliu, Roula Hatzi, Jozefina Traboini, Anxhela Peza, Musa Osmani, Seveme Fetiqi, Gonxhe Begishlovi, Silva Ternava , Rami Kamberi, Sadije Aliti, Anton Gojçaj, Rezarta Pode, Mimoza Rexhvelaj, Adriana Mondo, Loreta Bonuçi, Flutura Maçi, Ragip Dragusha, Anton Papleka, Mentor Thaçi, Diamanta Zallta, Myrvete Osmani, Sherife Thaçi, Naxhije Doçi, Rajmonda Ademi, Lirije Asllani, Farida Zmijani Ramadani, Olsiana Kasi, Bujar Rama, Haxhi Kalluci, Osmon Bojaxhiu, Islam Kalemi, Dino Çiço, Hader Mevlani, Lindita Ramushi, But Jaku, Xhemajl Rudi, Valentina Broja Sahin, Shejmond Pacarada, Fran Tanushi, Suela Katanja , Ahmet Omeraga, Seref Bilsel, Betul Dunder,Emel Yrtem…, Katrin Bornmuller, Kaee Mori, Pavol Janik... Presentation of the book “TERESINKA PEREIRA SPEAKS IN ALBANIAN‘“ OF THE POET, TRANSLATOR ALEKSANDRA SHABANI (MAJLINDA) IWA, WPS, UPLI; ‘Hannibal ante Portas” of the poet, translator Riza Lahi IWA The second day May 26, Sunday at 11.00 in Tirana:Journey in profile Pegasi International Albania “Honeyed Magic “, Universal book, a shining ministration for the universal exchange of values … Analytics about the book of the poetess and translator – doctor RAJMONDA ADEMI ; at 13.00 “Poetic profile Gjergj Nikolla”. THE PRESIDENCY OF THE INTERNATIONAL ASSOCIATION OF POETS, WRITERS AND ARTISTS “PEGASI” ALBANIA “PEGASI “ INTERNACIONAL ALBANIA DHE VEPRIMTARIA “100.000 POETET E BOTES PËR NDRYSHIM”.
“PEGASI “ INTERNACIONAL ALBANIA DHE VEPRIMTARIA “100.000 POETET E BOTES PËR NDRYSHIM”. Përcaktohen qytetet në Shqipëri dhe në Kosovë dhe në disa vende të tjera, ku do të zhvillohet veprimtaria”100000 POETET E BOTES PER NDRYSHIM”. U zhvillua një bisedë e ngrohtë miqësore me një nga drejtuesit e kësaj veprimtarie me përmasa botërore, e cila zhvillohet për herë të tretë sivjet, përsëri në shtator, më datën 28 shtataor 2013, ditën e shtunë. “PEGASI” INTERNACIONAL ALBANIA KA QENË INICIUES I FUQISHËM NË KËTË VEPRIMTARI TË MADHE DHE ËSHTË ÇMUAR KONTRIBUTI I TIJ I PADISKUTUESHËM. Në këtë kuadër Pegasi ka bërë histori. Veprimtaria këtë vit do të zhvillohet: TIRANË: më datën 25 maj, Flutura Maçi, Sekretare e Përgjithshme e LNPSHA “PEGASI” ALBANIA, Mimoza Agalliu, Sekretare per Shkëmbim Universal Vlerash, Rajmonda Ademi poete përkthyese, Koordinatore E LNPSHA “PEGASI” për TURQINË ; Më 28 shtator: Kozeta Zavalani, z/Presidente e LNPSHA”PEGASI” ALBANIA dhe Kryetare e Degës së Pegasit për Tiranën, Xhelal Luca, Kryetar i Degës së LNPSHA”PEGASI” për Dibrën dhe koordinator i LNPSHA”PEGASI” ALBANIA; në Shkodër: Ermira Ymeraj, poete, studiuese Në Korçë: Arjan Kallço, poet , përkthyes, Z.Sekretar i Përgjithshëm LNPSHA”PEGASI” ALBANIA ; Në Fier : Majlinda Rama, poete, gazetare, Z/ Presidente e Lidhjes së Krijuesve “Pegasi’ Albania ; Në Gjirokastër: Aleksandra Shabani, poete, përkthyese, Z/Sekretare e Përgjithshme e LNPSHA “PEGASI” ALBANIA; Kristo Stoja , publicist, Kryetar i Degës së LNPSHA”PEGASI”
ALBANIA për Gjirokastrën; Në Tepelenë: Islam Kalemi, fabulist , publicist , Kryetar i Degës së Lidhjes NPSHA”PEGASI” ALBANIA, për Tepelenën. Në Kosovë : Prishtinë (Universiteti i Prishtinës) Prof.Assoc. Dr. Begzad Balliu Në Gjakovë : Migena Arllati, poete, studiuese, albanologe, Sekretare e LNPSHA “PEGASI” ALBANIA per Kosovën; Dr.Shefqet Dinaj , historian, poet. Në Athinë (Greqi): Fredi Mërkuri , poet, Kryetar i Degës së LNPSHA’”PEGASI” ALBANIA për Greqinë; Eftichia Kapardeli, poete Patra, Greqi Në Fyrom: Rami Kamberi poet, studiues, Sadije Haliti poete, gazetare, Në Brazil: Margarett Liete de Oliveira, poete, shkrimtare, Presidente e UBE dhe Lucelia Gomes, ambasadore e LNPSHA”PEGASI” ALBANIA në Brazil... Në Indi: Kuldep K. Srivastava poet Në Itali : Leonora Buçinca, gazetare, poete Në Spanjë: Valia Valieva, poete Në SHBA: Yllka Filipi, poete, shkrimtare, publiciste Ketë vit organizimi do të bëhet ndryshe, jo si në dy vitet e para, ku parësi do t’i jepet futjes së kësaj veprimtarie me përmasa botërore në shkollat e mesme dhe në universitete... si dhe me një larmitet më inteligjent në programim dhe në ide, kjo falë edhe rritjes së përvojës dhe me pjesëmarrjen edhe të poetëve artistëve me emër në Shqipëri e gjetkë. Zoti Michael Rothenberg përgëzon gjithë pegaistët për pjesëmarrje në këtë lëvizje madhore të ndryshimit . Presidenca e LNPSHA”PEGASI” ALBANIA Tiranë , 4 maj 2013
P EGASI -
S i m b o l i i m u zë s. Yl l ë si e n d r i t sh m e n ë U n i ve r s. Dr i t ë d h ë n i e n ë s h p i r t . Poezi nga autorë të ndryshëm
Ç bukuri, kur hapen Portat e Shpirtit !
RAJMONDA ADEMI
nga Kristaq F. Shabani IWA, WPS, AOM Kur ndjenja del plot frymëmarrje nga ndjenja, s ka si të mos ndodhë më bukur. Përjetimi fishekzjarrmon në hapësirën qiellore të vet shpirtit Vëllimi Magjia e mjaltimit i autores Rajmonda Ademi i përket këtij origjinimi të gjalluar Është një botë e madhe, e cila shpaloset me gjithë vitalitetin e saj Është një bukurim shpirti, i cili shpërthen gjelbërimin në një pemë të veçantë, e prirur për vegjetim të përjetshëm. Është shpërthim i një botë humane (mjek + krijues), e cila ndez mesazhe dinamikë shpirti te shpirtrat e tjerë; ndez flakadanë, pishtarizon; shpërndan në hapësirë qiellore mendimi, zjarrmime progresivë dhe cilësi e karakteristika të një karakteri vital Sa bukur është kur hapen Portat e Shpirtit ! Një ceremonial perëndor, ku bota shpirtërore jep koncert në një ansambël zogjsh, ku tenor është bilbili. Një shpalosje jetësore: Duke lexuar këtë vëllim të një krijuese mjeke, vëren prezencën e artësisë dhe të produktit magjik se çfarë mund të realizojë profesionalizmi i saj, kur vendoset në shërbesë të njeriut! Sa humane dhe prezente është një botë, e cila i kundron botët e tjera shpirtërore me syrin e dashurisë së nënës Është një gërshetim estetik shumëplanësh, i cili realizon çudinë: risjelljen e freskisë njerëzore dhe të prezencës së rinisë. Ky akt estet teoriko-praktik lot rol në dybukurimin njerëzor dhe natyror dhe sjell prezencën e një afresku, i cili flet me fjalor bukurimi. Pikëtakohen dy natyra me një natyrë harmonikisht. Është një duet, i cili këngëron mjaft bukur me një origjinalitet tej origjinalitetit, sa dhe
vetë Diogjeni, kur kërkonte në odiseiadën e tij njeriun me kandil, po të ndodhej në një situate të tillë të tejbukur, do të befasohej ! Substrati i këtij vëllimi rrëfen, me stilin e vet, të vërteta të mëdha dhe fanitje të dukurive, të cilat zbulohen me një përfytyrim dhe një ngarkesë shpërthyese emocionale Fisnikëria, gojëmjaltësia, talenti , sinqeriteti jep vlera admirimi dhe spikatje të virtyteve që ai shpirt - oqean përmban. Kontakti, biseda, dialogimi dhe heshtas, serioziteti mondan, fjala e prerë dhe e menduar, takti i aurores dhe etika korçare e kombinuar me evropianizimin e saj, prezenca, mosngutja, impulsiviteti dhe nxitja...,natyrisht dhe bukurimi, së toku, nisen me një agmi profesional dhe krijimtar, nëpërmjet një procesi volitiv të suksesshëm dhe demonstrues... Si një njeri - femër i konkretizimit, i suksesit mendor dhe e pikëpjekjes me njerëz të shkallinave dhe të përmasave, ka një lajtmotiv jetësor: T u shërbesh njerëzve me dinjitet e pasion , u shërben qenive më të arrira të krijimit , një lajtmotiv i nevojshëm jetësor, shtytës, ku shpirti produkton gjithmonë paqe... . Unë me ju u takova, - u thotë ajo njerëzve, - sikur të isha takuar dhjetra herë dhe u futa në shpirtin tuaj, pasi spektri im profesional është realizator dhe ndërhyn në shpleksje të asaj, e cila ka marrë trajtë tjetër dhe është larguar nga natyralja . Kjo flet për një botë të madhe dimensionale shpirtërore... Ky është realiteti, shumë dimensional... Ndaj është motivuar: Njeriu me shumë zemra... . Dhe njerëz të tillë kreatorë bëjnë vërtet çudira! Shpalosja e kësaj bote realizohet poetikisht në këtë vëllim poetik, i cili sflilon magjinë e mjaltimit njerëzor...
Përkthyesi i talentuar dhe studiuesi ROBERT ELSIE, i cili ka dhënë kontribut të madh në njohjen e letërsisë shqiptare në botë ... Fjalori H istorik i Kosovës në gjuhën angleze Para pak javësh në Shtetet e Bashkuara doli në shtyp libri i ri i albanologut Robert Elsie, H istorical Dictionary of Kosovo (Fjalori Historik i Kosovës). Ky vëllim prej 451 faqesh është vepra e parë informative dhe gjithëpërfshirëse për Kosovën në gjuhën angleze.Nga hyrja e autorit: Ky botim i dytë i Fjalorit H istorik të Kosovës, i rishikuar dhe zgjeruar në mënyrë t ë k on sider uesh m e, i jep lexuesit informacione më të fundit për Kosovën dhe popullin e saj deri në mes të vitit 2010, duke për fsh ir ë k ësh t u per iudh ën e adm inistr im it ndër kom bëtar , der i te shpallja e pavarësisë në shkurt të vitit 2008, dhe më tej. Kosova është një tokë e lashtë, por që mediumet dhe bota perëndimore në të vërtetë e zbuluan vetëm gjatë luftërave jugosllave të viteve 1990 të shekullit të kaluar, fillimisht thjesht si një re tjetër e zezë që u shfaq në horizont, diku përtej Bosnjës. Q ë prej atëherë, u vërshuan një varg botimesh brenda një kohe relativisht të shkurtër, pjesa më e madhe e të cilëve fokusoheshin te lufta e Kosovës e viteve 1998-1999, shtypja e tmerrshme politike dhe gjendja tejet e rëndë e të drejtave të njeriut nën regjimin serb, kriza humanitare dhe ushtarake, që u shkaktua si pasojë e tyre, çështja shumë e kontestuar e statusit dhe pavarësisë, si dhe politika ndërkombëtare që lidhej me të. Pavarësisht nga gjithë kjo vëm en dje dh e n ga pr an ia e in st it ucion alizuar e bash k ësisë ndërkombëtare që prej vitit 1999, Kosova ende nuk është fort e njohur si vend.
Fjalori H istorik i Kosovës orvatet ta balancojë këtë problem dhe ta paraqesë Kosovën në një kornizë më të gjerë. Ai për qen dr oh et jo vet ëm tek shum ë pr ej çështjeve të mësipërme, që sigurisht, ende ia vlen t u kushtohet vëmendje, por shpreson gjithashtu t i japë lexuesit të interesuar informacione për Kosovën si një vend me një kulturë të pasur dhe histori të gjatë, ose më mirë, si një vend me disa kultura dhe, siç mund të thotë dikush me paksa ironi, me disa histori. Kosova ësh t ë m ë t epër se sa n jë k r izë problematike sigurie për Perëndimin. Ajo është një vend i ri evropian, me rreth dy milion banorë, një tokë poetësh dhe shkrimtarësh, piktorësh dhe skulptorësh, dijetarësh dhe ar tistësh. Është një tokë m onum en tesh kulturore, ndër të cilat xhami osmane me zbukurime të imta dhe kisha e manastire të vjetra ortodokse, tregje orientale, fushëbeteja e peizazhe të mahnitshme. Kosova është gjit h ash t u n jë ven d m e bur im e t ë konsiderueshme natyrore dhe një popullsi të re e optimiste, të etur për ta bërë atdheun e vet pjesë përbërëse të Evropës. Ajo është një demokraci e re me potencial të madh, por që, padyshim, ka trashëguar shumë probleme të mëdha nga e shkuara e errët. Pjesa më e madhe e 475 zërave, të cilët përfshihen në botimin e dytë të këtij Fjalori Historik të Kosovës u kushtohen njerëzve dhe personaliteteve. Këta nuk janë vetëm figura historike, por edhe figura të sotme publike dhe udhëheqës politikë, si dhe individë që kanë dhënë kontribute të shquara në arte dhe shkencë. Pa lënë pas dore pakicat kombëtare të serbëve, boshnjakëve, romëve dhe turqve, ky vëllim niset nga realiteti i Kosovës së sotme të pasluftës, si një vend kryesisht shqipfolës.
* * * Sa inat e kam zhgënjimin, gjithmonë derën ia mbyll, s m u dhimbs, asnjëherë në jetë edhe kur trokiti, nuk i thashë kurrë: Hyr! Vërtet... E vërteta gjithonë të dhembka, por edhe dyshimi të çmendka Pse qëndron, ashtu i shtangur?! Dukesh , sikur mezi merr frymë ... (Koha nuk na do asmatikë ...) Nuk kam lënë asgjë mangut, Mos u elektrizo, s ka rrymë E vërteta gjithmonë të dhembka, por edhe dyshimi të çmendka! Përse s të pëlqen e vërteta, Kur ajo është vërtet e vërtetë, A mund të pranverojë jeta Në një psikozë të rremë?!... Pse dyshimi kaq shumë të dhembka, kur s kam lënë , asnjë pikë dyshimi? Si mund të prodhohet dyshimin shtirak, Kur niset e vërteta vetë nga burimi ? Mahnitja Oh , sa mahnitëse! Ç dehje atë natë , as me verë, as me shampanjë, por me pamjen e rifituar të mëngjesit të moshës, kur paqyrës pe pamjen tënde krejtësisht ndryshuar ... Më the e ngazëlluar : Të lumtë, moj mike më ke rikrijuar ! M u hodhe në qafë me gjithë lumturinë tënde. Fantazia, ku nuk të ka çuar duke bredhur në vite rinie, të shkëlqente fytyra dyfish , në këtë plejadë gazmimi ... Unë kundroja e lumturuar me gjithë syrin tim filxhan ... T i hidheshe përpjetë nga gëzimi i papërmbajtshëm! Anti ... A të kujtohen ... këto fjalë drithmuese: Antipoema më e famshme në botë Lufta , gjithashtu dhe një nga antipoezitë më të famshme në botën e antidashurive Rrokje jete, fakti antisimbolizues i shpresën së humbur Historia interesante anti 14 shkurt.... Mbani mend historitë e gjakosura të antidashurisë, Vdekjet kokëforta rrënojnë me gogolin e Luftës... DINO ÇIÇO Krimbi dhe Plepi Krimbi i vogël hiqej zvarrë, Te një trungu i një Plepi. Ç ke ndërmend të bësh vallë? Degëmadhi na e pyeti. Dua të matem me ty, Të ta bluaj këtë trung . Plepi bëri Hi-hi-hi , Nga të qeshurat u shkund. Ik , o Krimb, mos na gajas, Sa jam unë, nuk e sheh?! Do ta marrësh vesh më pas Kush jam unë dhe ti kush je! FREDI MËRKURI, Athinë Erës Sepse ndërtuan mullirin me erë, njerëzit u shpërblen për bujarinë, me miell. Kurse era pa kuptuar, duke pasur idenë se është e pa dukshme, e pa kapshme, dhe mbi të gjitha e lirë,
nuk mendon se njerëzit, pikërisht mbi lirinë e saj ndërtojnë mullinj me erë. Rrugës që kalon ajo, bluhet mielli i tyre. KY ËSHTË SHKAKU Dielli rrezet e veta i ktheu dhe i nguli thellë në trup. Gjak i verdhë përshkoi gjithësinë. Gjethet e një peme përqafuan njëratjetrën, dhe pema plasi nga asfiksia. Limfë e gjelbër u mbyt në kënetë, e cila nuk pranoi që të varrosej aty kujtimi i tyre, nga frika mos ndotej. Mbrëmja e shqeu yllin e parë dhe pastaj e hodhi në perëndim. Toka gëlltiti shkëmbinjtë, i përtypte e babëzitur. Atë natë, logjika e shitur e kishte vrarë kujtesën. Ky ishte shkaku, që ditët tona, zvarriten të çala. ISMAIL KADARE Kristal Ka kohë që s shihemi dhe ndjej si të harroj unë dalëngadalë si vdes tek une kujtimi yt si vdesin flokët dhe gjithçka. Tani kërkoj poshtë e lart një vend, ku ty të të lëshoj , nje strofë a notë, a një brilant ku të të lë, të puth, të shkoj. Në s të pranoftë asnjë varr, asnjë mermer, a morg Kristal, Mos duhet, vallë, prapë të të mbart gjysmë të vdekur, gjysmë të gjallë?! Në s gjetsha hon, ku të të hedh, do gjej një fushë, a një lulnajë, ku butësisht, porsi polen gjithkund, gjithkund të të shpërndaj! Të të mashtroj, ndoshta kështu, të të puth të iki, pa kthim, dhe nuk do dijë as ne, askush Harrim ish ky, a s ish harrim?! KRISTAQ F. SHABANI The nameless sea Lost in the sea named don t know how , Snuggled with the eyes staring at a trunk Where the split Moon suffers bedridden. The eyes had better not been in the face, Not to see such scenes... (Lucky are the blind in this case!) Squints with her hands Now the Moon remained frustrated, Even the surgery cannot save her... The Moon is perishing in our hands! XHELAL LUCA Njomëz moj Yjësia sython në sytë e tu , Mitet hepohen këtë natë. Hapësirave në gjithësinë blu, Profetët bien në mëkate. Unë me njomëzën, Njomëzoj gjatë.
3
“PEGA SI” “PEGASI” SI”-Apeli i madh pegasian Të kujdesemi për të ardhmen e Letërsisë dhe të Artit “Poeti, shkrimtari artisti, letërsia, arti bashkëkohor dhe talenti, nxënësi, studenti “ Në kuadrin e veprimtarisë së sivjetme përmastive “POLEART” një format tjetër i spikatur, gjetje e LNPSHA “PEGASI” ALBANIA, në vitin letrar 2013, e cila do të jetë lëvizje masive pegasiane me objekt: “Poeti, shkrimtari artisti, letërsia, arti bashkëkohor dhe talenti, nxënësi, studenti “ Synimi i kësaj veprimtarie gjithëpërfshirese dhe gjithëvjetore : Afrimitet real dhe kreativ midis krijuesit, artistit me nxënësit, studentët, për njohjen e letërsisë dhe artit bashkëkor, nëpërmjet shumellojshmërisë së veprimtarive letrare , artistike... Për të konkretizuar këtë lëvizje ëshët hartuar nëj plan i detajuar. Në krye të kesaj levizje, e cila do të fillojë me shkollat e mesme të përgjithshme të Tiranës, kryeqytetit të Shqipërisë, është Sekretarja e Përgjithshme e LNPSHA “PEGASI” ALBANIA , PIKTORJA DHJE POETJA FLUTURA MAÇI.... ndërsa në KOSOVË Sekretarja e LNPS H A “PEGASI” ALBANIA për KOSOVEN , poetja , studiuesja dhe albanologia MIGENA ARLLATI; Rami Kamberi, poet , studiues, Sadije Aliti,poete, gazetare, KOORDINATORË TË LNPSHA “PEGASI” ALBANIA PËR FYROM , GENTIAN BEKTESHI studiuese, Gostivar.. Kjo veprimtari do të shtrihet në të gjithë hapësirën e shtrirjes së LNPSHA “PEGASI” ALBANIA
S imboli i muzës muzës.. Y llësi e ndritshme në Univers Univers.. D ritëdhënie në shpirt shpirt..
POLEART “PEGASI” INTERNACIONAL ALBANIA TIRANE 21-23 PRILL 2013 Konferencë shkencore “Pegasi dhe gjinia e romanit” Më 21 prill 2013, ditë e diel, në sallën e Muzeut Kombëtar u zhvillua kjo veprimtari, ku morën pjesë shumë shkrimtarë , poetë nga Shqipëria dhe Kosova. U ndoqën me interes kumtet e përgatitura nga prof. Dr. Rexhep Doçi, Ma. Ermira Ymeraj, Sulejman Mato, Migena Arllati, Dilaver Goxhaj, Kristaq F. Shabani e tjerë.Gjithashtu u bë një paraqitje interpretative eveprës së tij nga nxënësit e shkollës së mesme të Kamzës. U bë një zbërthim analitik tërësor i veprës së shkrimtarit Faik Islami, I cili, midis të tjerash tregoi edhe për planet e tij krijuese nëtë ardhmen
Po më datën 21maj në lokalin e bukur “Shtëpia e Bardhë” u zhvillua veprimtaria “Pegasi dhe Poetika” n ëtë cilën morën pjesë shumë poetë nga Shqipëria dhe Kosova , ku u bë prezantimi i mjaft veprave si dhe interpretime nga çdo krijues.
RRUGËTIM PROFIL “PEGASI” INTERNACIONAL ALBANIA
Në shkollën e mesme në Kamëz
Në gjimnazin “Qemal Stafa” në kryeqytet. Takim me talentet e rinj të këtij gjimnazi
Më datën 22 prill , ora 13.00 , në kuadrin e veprimtarisë përmastive pegasiane “POLEART PEGASI INTERNACIONAL TIRANË PRILL 2013”, u organizua veprimtaria “ Rrugëtim Profil Pegasi Internacional” e fokusuar poetja , krijuesja dhe botuesja ENRIETA SINA, femra e progresit dhe e ndryshimit . Në këtë veprimtari morën pjesë poetë, shkrimtarë, studiues, pedagogë, talente te rin je e tjerë. Për zbërthimin analitik të veprës tërësore të Enrietës kumtuan Kristaq F. Shabani, Flutura Maçi, Klara Kodra,Fatime Kulli, Kozeta Zavalani , Migena Arllati, Shefqet Dinaj,Bujar Asqeri, Silvana Braçe e shumë të tjerë. Një veprimtari e cila duhet të mbahet mend për mënyrën e organizimit.
Poezia dhe ardhmëria e saj Shkreptimat e saj të ardhmërisë. Duhet të nisemi ne rrugë te reja..... Ka ardhur koha që poezia duhet të avancojë në rrugë të pashkelura kurrë më parë, duke u nxitur nga fenomenet e reja dhe zhvillimet e reja... Më pëlqejnë të gjithë ata, ato që janë të çlirët, e shprehin impresionin... Por dua të përmend dhe të heshturit që e pëlqejnë këtë trajtë poetike. ... Ne mes nesh të nderuar kemi dhe “parmakë të sëmurë” , të cilët mllefojnë, zilepsen , qëllojnë me “gurë” të pabindur... Tashmë ka ndërruar kursi ynë... Nuk është koha të merremi me ta, le të merret koha, ne kursojmë dinamikisht për atje, ku e kemi destinimin ... Ka ardhur koha që poezia duhet të avancojë në rrugë të pashkelura kurrë më pare, duke u nxitur nga fenomenet e reja dhe zhvillimet e reja... Dhe të tillë kemi shumë të talentuar në Pegasin tonë... të cilët, të cilat po demostrojne poezinë bashkëkohore, pa harruar përvojën e poezisë shqipe gjatë shekujve ...Poezia ka nevojë të marrin trajta të reja për t’u futur në botë, shpirt zemër të njerëzve. Ajo tashmë kërkon që “lënda iniciale e produktit ndjenjë”, që prodhohet në botën shpirtërore të pasur, kur të pikëtakohet nga syri i lexuesit , i cili merr në dorë një vëllim poetik cilësor në dorë ta ndjejë këtë “lëndë iniciale poetike dhe t’i pushtojë mendjen dhe shpirtit, ta hedh në inisiativa krijuese dhe kështu poezia do të shndërrohet në një impuls të progresit social. Një poezi e vakët , prolikse, pa nerv nuk ka mundësi ta arrijë këtë ,pavarësisht nga “levdatkotat” e facebookut”....Mendimi i lartë intelektual , brezi i ri që po perjeton një bum të madh në kushtet e një pranesë të madhe zhvilllimi të logjistikës , ndaj poezia kërkon një transformacion plot arkitekturë emoncionale dhe mendimi vizionar.
KONFERENCË E SUKSESSHME SHKENCORE PËR KOSOVËN NË UNIVERSITETIN E VA R S H AVËS
Varshavë, më 19 maj 2013 Në ambientet e Universitetit të Varshavës, Qendrën për Studime Lindore, u organizua Konferenca shkencore “Kosova në sytë e studentëve të saj: shoqëria, kultura, politika”. Merr pjesë Prof.Assoc. Dr. Begzad Balliu. *DISA NGA KRIJUESIT TANE JANE FUTUR NE GARE, DUKE KANDIDUAR DHE NE KRAHASIM ME TE TJERET, DUKE QENE REALISTE, KANE BOTE QE MUND TE SJELLE N D RYSHIMIN..., I CILI PRITET.. Le të jenë “Naimët”, “Çajupët”, Takim i rëndësishem pune në Trieste , “Musinetë”, “Ndre Mjedet”, Itali me 18 maj 2013 “Migjenët”, “Poradecët” “FishPoetja dhe gazetarja Leonora Buçinca,Trieste, Itali koordinatore tat”... në parlamentin e ardhshëm LNPSHA”PEGASI” ALBANIA, zhvillon një takim pune me poeten Gabri- dhe do te shikoni sa mirë , sa me ella Valera, Associazione “Poesia e Solidarietà “ , e cila ka qenë pjesëmar- etikë dhe bukuri do të flasin dhe rëse në Kongresin e parë Ndërkombëtar të LNPSHA “PEGASI” ALBA- do të veprojnë. Krijuesit janë NIA n ë prill të vitit 2012. Poetja dhe gazetarja Leonora Buçinca dhe poetja mençuria e Kombit! Shfrytëzoni Gabriela Valera diskutuan gjërësisht për programin, bashkëpunimin dhe mençurinë e tyre! Me ta do të be. lidhësinë midis “PEGASI” INTERNACIONAL ALBANIA dhe Shoqatës heni të pasur. “Poezi dhe Solidaritet”. “Qenia juaj në kete rol, - i theksoi poetja dhe prof. Duhet theksuar se krijuesit (poGabriela Valera poetes dhe gazetares profesioniste, Leonora Buçinca, - do etët , shkrimtarët , artistët) janë eltë ngrejë në nivel të lartë bashkëpunimin midis organizmave tona letrare ementi më i shëndoshë, më i dhe do të hapë rrugën drejt veprimtarive të suksesshme”. pjekur, më dinamik, më i sinqertë,
4
më i pasur në ide, me produktiv dhe me perfaqësues... Jo pa qëllim, ne futemi në vitin e tretë, ku organizojmë dhe marrim pjesë aktive dhe impulsive te manifestimi, në rang boteror “ 100000 POETËT E BOTËS PËR NDRYSHIM “. Kush, përveçse krijuesve ka ndërmarrë këtë hap të guximshëm? Askush ... Ndaj të votosh sot për kandidatë të tillë, pavarësisht se prej çfarë force politike janë kandiduar, do të thotë të votosh për pastërtinë dhe sinqeritetin, për ardhmërinë, per progresivitetin ... Vetëm KRIJUESIT mund të sjellin NDRYSHESEN!...Vetem ata janë të pastër dhe të kulluar ...Vetëm ata mund të përfaqësojnë denjësisht popullin... Jepuni shansin që u takon... Duke u dhënë këtë shans do të krijohen raporte te reja , ku”superfuqitë” do ta ndjejnë veten veshtirë... Jepuni shans të përçojnë fjalën e artit, të Kulturës dhe Letërsisë, Artit të mirëfilltë në foltoren dhe organin ligjvënës me ta ndryshon gjithçka në të mirë të popullit…
Lajm i gëzueshëm N jë herë në dy vjet të zhvillohet një konkurs ndërkombëtar me objekt “ Dashurinë”(në të gjithë kompleksitetin e këtij nocioni) dhe fituesve të tij t’u jepet një çmim special letrar: ÇMIMI POETIK “PEGASI DHE DASHURIA”( i kategorizuar ne tre nivele: i parë, i dytë dhe i tretë). Ky çmim do të jepet nga një juri profesionale pegasiane më 15 maj. dhe perkatësisht: çmimi i parë i shoqëruar me një vlerë prej 700 $, çmimi i dytë 500% dhe çmimi i tretë 300$... “PEGASI” INTERNACIONAL ALBANIA, si rrjedhojë e rritjes së reputacionit, dinjitetit krijues, pasurisë kualitative dhe veprimtarisë intesive, që zhvillon për kujdesin e talenteve të rinj në fushën e letërsisë dhe të artit , po tërheq vëmendjen e dashamirësve, jo vetëm në vend, por edhe më gjërë. Z. Islam Peçi, me banim në SHBA, qysh prej shumë vitesh, një dashamirës i letërsisë dhe i artit, vendosi të realizojë sponsorizimin e këtij çmimi special pegasian për një temë madhore si Dashuria njerëzore, një nocion i madh perëndor... PRESIDENCA E LNPSHA ‘“PEGASI” ALBANIA, e përshëndet këtë akt njerëzor, vlerësues dhe dinjitoz të Z. ISLAM PEÇI dhe fton edhe dashamirës të tjerë të investojnë për Letërsinë dhe Artin .