Kioforontas tin elpida

Μαργαρίτα Φρονιμάδη – Ματάτση

Κυοφορώντας την Ελπίδα ποιήματα

2010

x x ISBN x © COPYRIGHT x ΠΡΩΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: x 2010 Σελιδοποίηση-Εκτύπωση: Καταγράμμα, Κιάτο, 2742029333 Printed in Greece. All rights reserved

Margarita Fronimadhi – Mataçi

Shtatzanimi i Shpresës Poezi

Përktheu: Petro Çerkezi Redaktoi: Xhevahir Spahiu

2010

4

Η

ζωή με τα αναμενόμενα και τα απροσδόκητα, στην πορεία της ξαναδημιουργεί τον εαυτό της. Ένα συνηθισμένο μάτι ίσως να το έχει κάπως δύσκολο να διακρίνει που τελειώνει ο στοχασμός και που αρχίζει το όνειρο. Οπωσδήποτε, η ζωή δεν κάμπτεται, προχωράει, απαιτεί και η Μητέρα – πηγή της, έστω και στα τυφλά ή αιωρούμενη μπροστά στο άγνωστο, «κυοφορεί την ελπίδα». Ακριβώς αυτό το ψίχουλο χρόνου και χώρου, δια μέσου απτών προσεγγίσεων, όσο υλιστικών τόσο και μεταφυσικό – εσωτερικών υφαίνει η Ελληνίδα ποιήτρια Μαργαρίτα Φρονιμάδη – Ματάτση! Με τρυφερή φωνή, λιτοδίαιτος λόγος και θηλυκή ευαισθησία, εκείνη αρθρώνει την κυματώδη συμφωνία της συνέχειας της ζωής. Αυτή η ποιητική φωνή έρχεται και μας λέει: ακούστε κάποια μυστικά που τα ξέρω μόνο εγώ. Τζεβαΐρ Σπαχίου Ποιητής Πρώην Πρόεδρος της Ένωσης Συγγραφέων και Καλλιτεχνών της Αλβανίας

5

J

eta, me të priturat dhe të papriturat e saj, në udhë e sipër rikrijon vetveten. Një

sy i zakonshëm mbase e ka disi të vështirë të dallojë ku mbaron mendimi dhe ku fillon ëndrra. Gjithsesi, jeta s’epet, ecën kërkon dhe Nëna – buronjë e saj, qoftë edhe verbtazi apo e luhatur para së panjohurës, “shtatzanon shpresën”. Pikërisht këtë drudhëz kohe dhe hapsire, përmes përsiatjeve sa të prekshme, materiale aq metafoziko –ezoterike,

end

poetja greke Margarita Fronimadhi – Mataçi!

Me zërin e brishtë, fjalën e përkorë dhe ndjeshmërinë femërore, ajo artikulon sinfoninë e valëzuar të vazhdimësisë së jetës; ky zë poetik vjen e na thotë: dëgjoni disa të fshehta që i di vetëm unë.

Xhevahir Spahiu Poet Ish Kryetar i Lidhjes së Shkrimtarëvve dhe Artistëve të Shqipërisë

6

I Οδεύοντας, στις άστρινες λεωφόρους αποβλέπαμε… Μα, οδοιπορούσαμε νυχοπατώντας, μην ταραχτεί του σύμπαντος η νηνεμία… Οδοιπορούσαμε οριοθετώντας, κάθε τόσο, τις άκριες του χρέους, μην και δεν εκπληρωθεί κατά τα μέγιστα…

7

I Duke udhëtuar bulevardeve yjore aspironim…

Veç ecnim, duke shkelur mbi thonj, se mos prishej qetësia e universit…

Udhëtonim, duke përcaktuar çdo çast kufijtë e detyrës, të paqetë, mos nuk përmbushej plotësisht përkryerja e saj…

8

II Οδεύοντας, με σύνεση πάντα, ξεφύγαμε από την έλξη της γης… Μετά, γδυθήκαμε τη βαρύτητα! Και πλεύσαμε σε πελάγη ευτυχίας…

9

II Duke udhëtuar me urtësi përherë u shkëputëm nga tërheqja e tokës…

Pastaj u zhveshëm nga rëndesa!

Dhe lundruam nëpër dete lumturie…

10

III Στον αστερισμό του Τοξότη κι οι δυο, στον αστερισμό του Τοξότη εσύ κι εγώ… Στον αστερισμό του Τοξότη δεχτήκαμε του έρωτα τα βέλη, βροχή… Κι έπνεε ένας άνεμος, που όλο μας στέγνωνε…

11

III Në yllësinë e shigjetarit që të dy, Në yllësinë e shigjetarit unë e ti…

Në yllësinë e shigjetarit pranuam shigjetat e erosit, shi…

Dhe frynte një erë që na thante paprerë…

12

IV Εκεί, στην κοιλάδα των ζωδίων, τρέμοντας σύγκορμοι, αναζητούσαμε φτερούγες για να καλύψουμε τη γύμνια ή έστω για να ζεσταθούμε… Μετά από κει, σαν φτερωτοί θεοί, απ’ την κοιλάδα των ζωδίων, απογειωθήκαμε…

13

IV Atje, në luginën e zodiakut duke u dredhur në gjithë shtatin, kërkonim krahë për të mbuluar lakuriqësinë ose të paktën për t’u ngrohur…

Paskëtaj, si perëndi flatruese nga lugina e zodiakut u ngritëm fluturim…

14

V Διάχυτοι στους αιθέρες στεφθήκαμε από θεία ευλογία… Διάχυτοι στους αιθέρες γευτήκαμε του έρωτα την ιερή ηδονή… Διάχυτοι στους αιθέρες λησμονήσαμε ότι «ανήκομεν εις εαυτούς» κι αποφασίσαμε να «ανήκομεν εις αλλήλους»…

15

V Të shpërndarë nëpër eter u kurorëzuam me bekim hyjnor…

Të shpërndarë nëpër eter shijuam kënaqësinë e shenjtë të dashurisë…

Të shpërndarë nëpër eter harruam se “i përkasim vetvetes” dhe vendosëm t’i përkasim njëri-tjetrit…

16

VI Επίμονο το σπέρμα τοξεύτηκε κάθετα στης μήτρας τη γόνιμη γη, ζωή να γεννήσει… κι εκείνης το άνθος ευωδιάζει, καρποφορεί ξανά -κι είναι η τρίτη φοράκάτω απ’ το φως ενός, θεσπέσια, ακτινοβολούντος ηλίου…

17

VI Këmbëngulëse fara shënoi vertikalisht në tokën pjellore të mitrës jetë për të lindur…

Dhe lulja e asaj kundërmon, jep fruta sërish - dhe është hera e tretë – nën dritën e një dielli të mrekullueshëm rrezëllor.

18

VII Η ζωή βάρυνε πιότερο, άξαφνα! Στάθηκε αδύνατο, έστω αργά, ν’ αρνηθούμε την άλλη της, την άγνωστη διάσταση… .......................................................... Πόσο αφρόντιστα τη ζυγιάζαμε ως τα σήμερα! ...........................................................

19

VII Jeta u rëndua më tepër, befasisht!

Ishte e pamundur, ndonëse vonë, të mohojmë anën tjetër, dimensionin e panjohur… ……………………

Me sa shkujdesje e çmonim gjer më sot! ………………………

20

VIII Τότε, άρχισε να μας τυραννά η θεώρηση των λοιπών διαστάσεων… Ως εκείνη τη στιγμή φορούσαμε τις παρωπίδες…

Aναβλέψαμε, όταν τ’ ακράγγιγμα του θανάτου μας ώθησε σ’ ακριβέστερο ζύγιασμα…

21

VIII Atëherë filloi të na tiranizojë mendimi i dimensioneve të tjera…

Gjer në atë çast mbanim veshoke si kuajt…

Vështruam lart, kur prekja e gjymtyrëve të vdekjes na shtyu në një vlerësim më ekzakt…

22

IX Μα οδοιπορούσαμε τις πύλες του υπερθετικού κρούοντας, πάντα, αναρριχώμενοι στην ύστατη βαθμίδα προσφοράς, αυτοθυσίας και χρέους… Κι αναλωνόμασταν στο κυνήγι της υπερβολής, ελκόμενοι ασυναίσθητα, αλλά με μαθηματική ακρίβεια στην αποδοχή του μέτρου.

23

IX Veç udhëtonim duke trokitur përherë portave të së pamundërës të kacavarur në shkallën e ofertës, vetsakrikicës dhe detyrës…

Dhe konsumoheshim në kërkimin të hiperbolikes të tërhequr pandjeshmërisht, por me saktësi matematike brenda sensit të masës.

24

X Το μέτρο ήταν, που γράδαρε την επιθυμία… κι εκείνη πήρε, επιτέλους, τη θέση της, εγκαταλείποντας το πάνθεον των απωθημένων. Κι ευαγγελιστήκαμε, αναπάντεχα, την έλευση της αυτού μεγαλειότητας, του τρίτου τέκνου!

25

X Ishte masa që gradonte dëshirat…

Dhe ajo mori, më së fundi, postin e vet, duke braktisur panteonin e të dëbuarve Befas u bekuam me ardhjen e madhërisë së saj: fëmijës së tretë !

26

XI Η στιγμή της σαρκωμένης υποψίας… Μοναδική, ασύλληπτη στιγμή χαρμόσυνου μαντάτου!! Στρόβιλε της σύλληψης και της δημιουργίας! Μας συνεπήρες, στο καθαγίασμα της δίνης σου…

27

XI Çast i dyshimit trupor…

I vetmi çast i pakapshëm i një lajmi gazmor!!

Shtjellë e shtatzanisë dhe krijimit Në shenjtërinë e harbimit tënd na rrëmbeve…

28

XII Και, δεν διέφερε σε τίποτα η πρώτη απ’ τη στερνή εμπειρία! Σάμπως, η μια να ήταν ο καθρέφτης της άλλης!

29

XII Përvoja e parë nga e fundit – e pandryshueshme !

Sikur njëra të ishte pasqyra e tjetrës !

30

XIII Διογκωμένα συναισθήματα, αγωνίας και δέους να σε ακολουθούν… Το μυστήριο του άγνωστου σε ομιχλώδη πέπλα να σε τυλίγει… Κι εσύ, δέσμια της αναμονής, να οδοιπορείς στα τυφλά…

31

XIII Ndjenja të trazuara agonie dhe ekstaze të të ndjekin…

Misteri i së panjohurës me vello mjegulle të të mbështjellë…

Dhe ti, e pranguar prej pritjes të udhëtosh verbtazi…

32

XIV Οδεύοντας στο ζενίθ, το ζενίθ αποθέωνες! Πού να κρύψεις τους φόβους σου, μάνα γλυκειά; Πώς να συντρίψεις το μινώταυρο, στον λαβύρινθο της αμφιβολίας, που ελλοχεύει;

33

XIV Duke udhëtuar në zenith, hyjnëzoje zenithin!

Ku ta fshehësh frikën, nënoke e ëmbël?

Si ta shkatërrosh minotaurin në labirinthin e dyshimit që grackon?

34

XV Αμφιλεγόμενα προγνωστικά και εικασίες σου αρνούνται πεισματικά την εφησύχαση… Εννέα μήνες, τώρα, αβέβαιη, έως εσχάτων, σε ποιο Θεό ισχυρότερο να προσευχηθείς; Εννέα μήνες, τώρα, αδύναμη, έως εσχάτων, πάνω-κάτω, έξω-μέσα, πίσω και μπρος στο κυοφορούμενο έμβρυο, τ’ αυριανό παιδί, ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΣΑΙ!

35

XV Prognozat e dyshimta dhe hamendjet të mohojnë kokëfortësisht qetësinë…

Nëntë muaj, tashmë, e pasigurtë gjer në ekstrem, cilit zot të plotfuqishëm t’i falesh ?

Nëntë muaj, tashmë, e pafuqishme, gjer në ekstrem, lart – poshtë, jashtë – brenda, pas – përpara në embrionin e shtatëzanisë, fëmijë i nesërm, Shfaqesh!

36

XVI Κυοφορείς! Και η αίσθηση της πληρότητας, γλώσσα φωτιάς, σε τυλίγει… Τήκεσαι στους βαθμούς της, λυώνεις… Ηφαίστειο, όλο λάβα κι έκρηξη, «ψυχή τε και σώματι» σε γεμίζει… Η πληρότητα! Γένους θηλυκού, που μόνο θηλυκό μπορεί να νοιώσει, που μόνο η μάνα η μέλλουσα μέλλεται να γευτεί.

20/3/89

37

XVI Je shtatzanë !

Dhe ndjenja e plotësisë, gjuhë flake, të mbështjell…

Shkrin në temperaturën e saj, tretesh…

Vullkan, gjithë llavë e shpërthim, “shpirt dhe trup” të mbush…

Plotësia !

Gjini femërore, që vetëm një femër mund ta ndjejë, që vetëm nëna e ardhme mund ta shijojë.

20/3/89

38

XVII …έμβρυα ζωή, μες στης ζωής τη χόβολη κρυμμένη, υπόδειγμα υπομονής… Εννέα μήνες καρτερείς, μια σπίθα αναμμένη να πυροδοτηθείς. Φωτιά να πάρεις, στο φως να βγεις!

39

XVII …Embrion jete, fshehur në prushërimin e jetës, shëmbull durimi… nëntë muaj pret një shkëndijë të ndezur të shkrepëtish.

Zjarr të marrësh, në dritë të dalësh !

40

XVIII Τα όρια της υπομονής εξαντλημένα την ύστατη ώρα… Τα έσχατα όρια, το ορόσημο, εκκρεμές που σημαίνει απεγνωσμένα το πλήρωμα του χρόνου, το πλήρωμα των πάντων! Εκκρεμές που σημαίνει! ..................................................................... Τι να δεις, εκεί μέσα; Τι να δουν, τώρα, τα ματάκια σου; Τώρα, που η γραμμή του ορίζοντα στένεψε, τώρα, που τα δειλά τρεμοπετάγματα της άτολμης ψυχής, γινήκαν φτερουγίσματα αετίσια; Κι ο έξω κόσμος έτοιμος. Κι οι κάμποι διάπλατα ανοιχτοί… Κι οι ουρανοί δικοί Σου. Έβγα στο φως παιδί μου.

41

XVIII Kufijtë e durimit të ezauruar në çastin e fundit… kufijtë skajorë limit, penduli troket me dëshpërim, shpagimi i kohës, shpagim i gjithçkaje !

Pendul që kumbon ! ………….......................……… Ç’të shohësh aty brenda ? Çfarë të shohin tani syçkat e tua ?

Tani që vija e horizontit u ngushtua, tani që flatrimet e frikura të shpirtit tim guximpak, u bënë fluturime shqiponje ?

Dhe bota jashtë e gatshme.

Dhe fushat të hapura tej e mbanë…

Dhe prona jote qiejt.

Dil në dritë, biri im.

42

XIX Άνθρωπο κίνησα να πλάσω και πήρα τον πηλό στα χέρια… Όχι! Δεν ονειρεύτηκα ημίθεος να βγεις, μήτ’ Ηρακλής, μήτ’ άλλο θεοπαίδι… Όχι! Δεν θέλησα, ποτέ, φίδια στο λίκνο σου να βρεις, έστω κι αν ήσουν ικανός, σα φύτρα θεϊκή, να τα αντιπαλαίψεις… Γι’ αυτό με τους θεούς δε συνεβρέθηκα. Κι όταν με μόχθο λίγο-λίγο πλάθοντάς Σε, επίκληση, άθελη μου ’ρχότανε στα χείλη, στην Παναγιά την έστελνα, τη μάνα του Χριστού – μάνα κι αυτή που διάβηκε δικά μας μονοπάτια και πιο σιμά και πιο άδολα στέκει στον π’ αγρυπνεί – Πάντως, με τους θεούς δε συνεβρέθηκα, Γι’ αυτό, χρυσή βροχή μου, τρέμει το φυλλοκάρδι μου, ως να σε ιδώ, ψυχή μου!

43

XIX Nisa të plazmoj njeri dhe mora argjilin në duar…

Jo ! nuk ëndërrova të dalësh gjysmë perëndi, as Herkul as një lloj pjell hyjnore…

Jo ! Nuk dëshirova kurrë, gjarpërinj të gjesh në djepin tënd, edhe i zoti po të ishe si një krijesë hyjnie të ndesheshe me to…

Ja, për këtë s’u gjenda së bashku me perënditë.

Dhe kur me mundim ty të krijoja pak nga pak lutje e pavullnetshme më vinte në buzë dhe Shën Mërisë ia dërgoja, nënës së Krishtit – nënë edhe ajo, monopateve tona shkeli dhe më afër dhe më çiltërisht qëndron ndanë atij që rri zgjuar.

Ndërkaq nuk ndenja bashkë me perënditë, Prandaj o shiu im i artë, më dridhet zemra sa të të shoh, shpirti im !

44

XX Ένα παιδί γεννιέται απόψε, σαλπίστε παιάνες! Λουλούδια μαρτιάτικα κόψε Ελπίδα, της γης οι Τιτάνες εχάσαν τα ίχνη στου μωρού την κοιτίδα… Ένα παιδί γεννιέται απόψε κι αναπνοή ζητά να βρει, πέρα απ’ του ρόγχου το σκοινί και τις πλεκτάνες… Ένα παιδί γεννιέται απόψε, βουβή η σκανδάλη… Κρίμα η καρδούλα του πικρά να λαβωθεί, προτού στα χέρια της ζωής αδράξει τη σκυτάλη… Ένα παιδί γεννιέται απόψε, σαλπίστε παιάνες!

45

XX Një fëmijë lind sonte buçisni himne !

Lule marsi mblidh, moj Shpresë, titanët e dheut humbën gjurmët në djepin e foshnjës…

Një fëmijë lind sonte, dhe frymë kërkon të gjejë, tej litarit të gërhimës mortore, tej kurtheve …

Një fëmijë lind sonte, u shurdhët këmbza…

Mëkat zemërza e tij të plagoset hidhur përpara se të marrë në duart e jetës vetveten…

Një fëmijë lind sonte, buçisni himne !

46

XXI Κόνισμα, αναρτημένο ψηλά, σε περίοπτη θέση! Εκεί, που τα πουλιά της Ειρήνης φτεροκοπάνε άγρια, ως να σβήσουν τα σύνορα! Εκεί, που η οριακή γραμμή, παλλόμενη, ανάμεσα στα μύχια της καρδιάς και το δάκρυ, αντανακλά τη μορφή Σου, Μάνα γλυκύτατη!!!

47

XXI Konizmë, e varur lart në këndin më të ndritur !

Atje, ku zogjtë e paqes fluturojnë egër, derisa të zhduken kufijtë !

Atje ku vija e fundit, pulson në thellësi të zemrës dhe loti figurën tënde rrezaton, ëmbëlshumja nënë !!!

48

XXII Τραγική μάνα του Ναγκασάκι, πώς τόλμησες να κυοφορήσεις μέσα σε τέτοιους εφιάλτες από σημεία και τέρατα; Με τι μεζούρα να μετρήσει η ανθρωπότητα για να εκτιμήσει το μέγεθος της αποκοτιάς σου; Σε ποιο εκμαγείο να περιορίσει την προτομή σου, σε ποιο περβόλι να τη στήσει, για να μη λησμονηθεί ποτέ η αρτιμελής εικόνα της ελπίδας που γέννησες, μέσα στον εφιάλτη, παρ’ όλα αυτά!

24/3/89

49

XXII Nënë tragjike e Nagasakit, si guxove të mbetesh shtatzanë rrethuar me fantazma të tilla shenjash dhe përbindshash ?

Me ç’mezurë të të masë njerëzimi që të çmojë përmasën e guximit tënd ?

Në çfarë kallëpi ta mbyllë bustin tënd, në çfarë kopshti ta ngrejë që të mos harrohet kurrë figura e përkryer e shpresës që lindte pavarësisht nga këto, brenda makthit të pafund?

24/3/89

50

XXIII Καλά, εσύ εγκυμονούσες, τελικά, την ελπίδα!! Εγώ, μέσα στο σημερινό εφιάλτη της οικολογικής καταστροφής που συντελείται, οριστικά και ασυνείδητα, τι, τέλος πάντων, εγκυμονώ; 25/3/89

51

XXIII Sa mirë, ti shtatzanoje përfundimisht shpresën !!

Unë, brenda makthit të sotëm të katastrofës ekologjike që kryhet përfundimisht dhe pa vetëdije çfarë në fund të fundit shtatzanoj ?

25/3/89

52

XXIV Τις απερίγραπτες ωδίνες, εστεφάνωσε το ουράνιο τόξο της έλευσής του… Έτεκεν θήλυ, η μάνα! Γερό, αρτιμελές και ωραίο… Και κανένα μεγαλείο στον κόσμο δεν παραβάλλεται με τούτη την ευτυχία…

26/3/89

53

XXIV Dhimbjet e papërshkrueshme kurorëzoi ylberi për ardhjen e tij….

Lindi femër, nëna !

E shëndetshme, e pacënuar dhe e bukur…

Asnjë mrekulli në botë nuk krahasohet me këtë lumturi….

26/3/89

54

XXV Μαζί με σένα, τώρα, τρία αγγελούδια πετούν στον ουρανό μου, ξανοίγοντάς τον!!!

1/4/89

55

XXV Së bashku me ty, tani, tre ëngjëllushë fluturojnë në qiellin tim, duke i dhënë shkëlqim të ri !

1/4/89

56

XXVI Ασαράντιγο!!! Απλώνεις τη χουφτούλα σου κι αδράχνεις τα όνειρά μου κι όλα, ανθοδέσμη, τα κρατάς, Συ, πορφυρή καρδιά μου!!

6/5/89

57

XXVI Pa mbushur ende dyzet ditë !!!

Zgjat doçkëzën dhe kap ëndrrat e mia, dhe të gjitha si buqetë i mban, Ti, zemra ime e purpurt !!

6/5/89

58

XXVII Η ώρα της αντίστροφης μέτρησης έφτασε… Υπό τον ήχο τυμπάνων, η «πανστρατιά» των τριών ξεκινά… Η άλωση της μάνας αρχίζει… «Μάνα, κουράγιο».

7/5/89

59

XXVII Çasti i provës së kundërt arriti…

Nën ritmin e daulleve, “marshimi” i të treve nis…

Tjetërsimi i nënës fillon, “Kurajo, nënë” 7/5/89

60

ΑΝΑΜΟΝΗ Αφουγκράζομαι…. Μήνες τώρα, σκύβω κι’ αφουγκράζομαι… αγροικώ την ανάσα, της ψυχής το ανάδεμα και την πάλη… κι’ είμαι μαζί σου! Απ’ το πρωί ως το βράδυ μαζί σου! Όλη νύχτα μαζί σου, Αγέννητη, τρεμάμενη ζωούλα… Αφουγκράζομαι…. Μήνες τώρα, σκύβω κι’ αφουγκράζομαι…. η αγωνία περισσή κι’ η σκέψη αμπαρωμένη στης έγνοιας σου τη φυλακή… Δύσκολη αναμονή, Μα η φλόγα περιμένει που θα ανάψει της ζωής σου το κερί!...

61

PRITJE Jam nё pёrgjim...

Muaj tani, pёrkulem dhe mbaj vesh... dёgjoj frymёmarrjen trazimin e shpirtit dhe ndeshjen… dhe jam me ty!...

Nga mёngjezi nё mbrёmje bashkё!

Gjithё natёn bashkё, Jetёz e palindur nё drithërim...

Jam nё pёrgjim...

Kaq muaj tani, pёrkulem dhe mbaj vesh... e madhe agonia dhe mendimi i ngujuar në burgun e shqetёsimit tёnd...

E vёshtirё pritja, Ndёrsa flaka prêt qiririn e jetёs tёnde tё ndezi!...

62

ΕΠΙΣΗΣ, ΠΕΡΙΜΕΝΟΝΤΑΣ Μ’ ένα τέτοιον ήλιο, τόσα σκοτάδια… Μ’ ένα τέτοιο φως, τόση νέκρα… Εσύ, στη γωνιά σου, Εγώ, στη σκιά σου, μια φωλιά κι’ έτοιμο να πετάξει το πουλί… Με τι φτερά και τι πνοή στην πλάση τούτη τη θολή;

63

DUKE PRITUR SËRISH Me njё diell tё tillё dhe ka kaq shumё terr...

Me njё dritё tё tillё kaq shumё mort...

Ti, nё kёndin tёnd, Unё nё hijen tёnde, njё fole dhe zogu gati pёr fluturim...

Me çfarё flatra me ç’frymё Nё kёtё gjithёsi tё turbullt?

64

ΣΤΗ ΝΕΑ ΖΩΗ Δεν έχω λόγια… Όταν μιλώ για σένα, για την αμφίβολη πορεία δημιουργίας, για την αβέβαιη τροχιά του κύκλου, για την τρεμάμενη φλόγα, δεν έχω λόγια. Όταν μιλώ για σένα, για την απίθανη στιγμή της σύλληψης, για την κορύφωση του ερωτικού παλμού, για σένα αυριανή, νιογέννητη ζωή, δεν έχω λόγια! Προτιμώ να σιωπώ…

65

NE JETËN E RE Nuk kam fjalё...

Kur flas pёr ty, pёr udhёtimin e dyshimtë tё krijimit, pёr trajektoren e pasigurt tё ciklit, pёr flakёn drithёruese, nuk kam fjalё.

Kur flas pёr ty, pёr çastin e pabesueshёm tё shtatzanisё, pёr kulmoren e pulsimit erotik, pёr ty jetё e nesёrme, e sapolindur, nuk kam fjalё!

Preferoj tё hesht...

66

ΓΟΡΔΙΟΣ ΔΕΣΜΟΣ Ο μόχθος της μέρας Σου συμπυκνωμένος σε ρανίδες ιδρώτα κι ώρες κλεμμένης μητρικής φροντίδας, υπνοβατεί και κουρσεύει τη θαλπωρή της βραδινής σου ανάπαυλας, Γυναίκα! Το αίμα της καρδιάς δεμένο κόμπους και πηγμένα αιμοσφαίρια, χύνεται ποταμός να ξεπλύνει τις ενοχές, Μάνα! Τόσο έντεχνα σε τύλιξαν οι αράχνες του κατεστημένου, γυναίκα, μάνα, που ακόμα γυρεύεις να λύσεις το γόρδιο δεσμό…

67

NYJE E PAZGJIDHESHME Mundimi i ditёs Sate i dёndёsuar nё bulёza djerse dhe orё tё vjedhura kujdesi amёsor ecёn si somnambull dhe grabit ngrohtёsinё e çlodhjes sate mbrёmёsore, Grua!

Gjaku i zemrёs i lidhur nyje dhe rruaza te dёndёsuara, derdhet lumё pёr tё larё fajёt, Nёnё!

Me kaq mjeshtёri tё mbёshtollёn merimangat e regjimit, grua, nёnё qё kёrkon ende tё zgjidhёsh nyjen gordiane...

68

ΜΙΚΡΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΥΡΑΝΝΩΝ Ι Χτυπάτε, κεραυνοί του Δία και εσείς ερέβη του Άδη, τυλίξτε στα σκοτεινά σας πέπλα και πνίξτε του γονιού τη ντροπή. Ψηλώστε, αθέριστα στάχυα και εσείς δρεπάνια ανελέητα, στραφείτε στ’ άδικο μένος, θερίστε την επάρατη οργή. ΙΙ Αυτή η Μήδεια, που κουβαλάμε μέσα μας κι αναβιώνει κάθε που χάνουμε την επαφή με το γόνο, κάθε που οργιζόμαστε με τα δειλά του φτερουγίσματα, κάθε που ξεχνάμε την τρυφεράδα του βλαστού του, κάθε που τον τσακίζουμε αυτή η Μήδεια, αμετάκλητα, πρέπει να πεθάνει…

69

MINIATURA TIRANËSH I Goditni, rrufe tё Zeusit dhe ti terr i Hadhesit, mbёshtillni nё vellot tuaja tё zeza dhe mbytni turpin e prindit.

Hidhni shtat kallinj ta pakorrur dhe ju drapёrinj ta pamёshirshёm pёrballni mёrinё e padrejtё korrni tёrbimin e nёmur.

II A, kjo Medea qё mbartim brёnda vetes dhe pёrtёrihet sa herё humbasim kontaktin me fёmijёn, sa here zemërohemi me flatrimet e drojtura, sa herё harrojmё njomёsinё e lastarit sa herё qё e thyejmё, kjo Medea duhet te vdesё pa revokim...

70

ΣΤΗ ΣΚΙΑ ΤΗΣ ΜΗΔΕΙΑΣ Το σκληρό, κοινωνικό κατεστημένο πνίγει αμείλικτα το θεσπέσιο μητρικό ένστικτο και καθημερινά καινούργιες Μήδειες γεννάει… Τραγικές υπάρξεις, Μήδειες ανυποψίαστες, που ανυποψίαστοι τις προσπερνούμε, τις αγκαλιάζουμε κι εικόνισμα καμιά φορά τις προσκυνάμε. Οίκτος που τους πρέπει και μόνο για τη βαριά καταδίκη της τύψης που στην υπόλοιπη ζωή, μαρτυρικά την κουβαλάνε.

71

NËN HIJEN E MEDEAS Regjimi i egёr shoqёror mbyt pamёshirё instiktin e mrekullueshёm amёsor dhe “Medea” tё reja lind pёrditё...

Krijesa tragjike, Medea tё padyshimta qё u kalojmё pranё indiferentё, i pёrqafojmё dhe ndonjёherё u falemi si konizma.

Keqardhje qё u shkon për shtat dhe vetёm pёr dёnimin e rёndё tё brerjes sё ndёrgjegjes

qё do ta mbartin si torturё gjatё jetёs qё u ka mbetur.

72

ΑΛΚΥΟΝΙΔΕΣ Αχ, κορίτσια, κορίτσια με τα λάβαρα και τα πανύψηλα όνειρα, ορθώσατε τις τύχες σας σε ουράνιο ανάστημα! Αχ, κορίτσια, κορίτσια της στέρησης και του μόχθου… γυρνάτε από τη δουλειά με δυο χούφτες άγχος κάτω από τ’ αριστερό στήθος, με ξέχειλο το παράπονο και τη δύναμη της έμπνευσης να πάλλεται στο ρυθμό της επανάστασης. Αχ, κορίτσια, με το τραγούδι στο στόμα, πάτε κι έρχεστε, θερμαίνοντας την ελπίδα στη χόβολη του αγώνα σας σα μια φέτα ζεστό ψωμί στη θράκα. Αχ, κορίτσια, με τα κόκκινα μάγουλα της σεμνότητας, το καθαρό βλέμμα της ειλικρίνειας, τ’ απαλό ερωτικό σας χάδι, ντυθήκατε την ομορφιά, ντύσατε και τον κόσμο με γλυκιά θαλπωρή.

73

ALQIONIDET Ah, vajza, vajza me flamujt, dhe ёndёrra shtatlarta, mёkёmbёt fatet tuaja nё njё shtat qiellor.

Ah, vajza, vajza tё privimit dhe tё mundit, ktheheni nga puna me dy dorëza ankthi nёn gjirin tuaj tё majtё, me ngashёrimin vёrshues dhe forcёn e frymёzimit qё buçet nё ritmin e revolucionit.

Ah, vajza, me kёngёn nё gojё, shkoni e vini, duke ngrohur shpresёn nё vlagёn e luftёs suaj si njё fetё bukё e thekur nё prush.

Ah, vajza, me faqet e kuqe tё thjeshtёsisё, me vёshtrimin e pastёrt tё sinqeritetit, me pёrkёdheljen e butё erotike, veshët bukurinë, veshёt dhe botёn me ngrohtёsi tё ёmbёl.

74

Αχ, κορίτσια, τραβήξατε μπροστά, σα φρεγάτες στα πέλαγα καταλαγιάζουν κάποτε οι φουρτούνες, κορίτσια, κι οι καταιγίδες στραγγίζουν στο ποτήρι της θερινής γαλήνης. Κορίτσια με τα λάβαρα και τα πανύψηλα όνειρα, κουρελιάσατε τα πέπλα του πεπρωμένου με τις αιχμές του δίκιου σας, 73 περπατώντας ισότιμη πορεία στου μέλλοντος την απλωσιά σωστές αλκυονίδες. Κορίτσια…

75

Ah, vajza, ecёt pёrpara si fregatat nё dete furtunat qetёsohen dikur, vajza, dhe shtёrngatat kullojnё nё gotёn e qetёsisё verore.

Vajza me flamuj dhe ёndrra shtatlarta rreckosёt mantelet e fatit me shigjetat e drejtёsisё suaj, duke ecur nё marshim tё barabartё 73 nё hapësirёn e sё arthmes, alqionide tё vёrteta.

Vajza...

76

ΕΞΟΧΟΣ ΜΠΡΕΧΤ Λιτά κι απέριττα, ενστάλαξες το μεγαλείο Σου: ύφος, ήθος, ανταπόκριση στις επιταγές των καιρών. Ο ποιητής! Μίλησες για τα πιο σύνθετα πράγματα με τον πιο απλό τρόπο. Ο οδηγητής! Για Σένα, σίγουρα, δε θα ρωτήσει κανείς ΠΩΣ στάθηκες, απέναντι στην τρέλα του Τρίτου Ράιχ!...

77

BREHTI I SHQUAR Me modesti e thjeshtёsi pikove madhёshtinё tёnde: stil, moral, pёrgjigje nё urdhёrat e kohrave.

Poeti! fole pёr gjёrat mё tё komplikuara nё mёnyrёn mё tё thjeshtё.

Prijësi!

Pёr Ty, sigurisht, nuk do tё pyesё kush Si qёndrove, pёrballё marrёzisё Sё Rajhut tё Tretё!...

78

ΥΠΟΣΧΕΣΗ Μετά την εκπλήρωση του χρέους μεθυστική ικανοποίηση ξεχειλίζει από τους κρουνούς της ύπαρξής μου και με ρυάκια ξάστερα ποτίζει της προσφοράς το δέντρο, ξανά!

79

PREMTIM Pas pёrmbushjes sё detyrёs, kёnaqёsia dehёse shpёrthen nga buronjat e egzistencёs sime dhe me rrёkeza tё kaltra ujit pemёn e ofertёs sёrish!

80

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΗΣ ΠΟΙΗΤΡΙΑΣ Η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΦΡΟΝΙΜΑΔΗ – ΜΑΤΑΤΣΗ γεννήθηκε στη Στιμάγκα Κορινθίας. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας ενώ πολλή μικρή άρχισε να ασχολείται με την ποίηση. Μαθήτρια ακόμη, τιμήθηκε με την Α’ Διάκριση Ποίησης από το Σύλλογο Ελλήνων Λογοτεχνών. Στο Διεθνή Διαγωνισμό Ιταλίας «PELLE DI LUNA» διακρίθηκε δυο φορές: την πρώτη για ανέκδοτα ποιήματα της και τη δεύτερη για τη συλλογή της «ΓΟΡΔΙΟΣ ΔΕΣΜΟΣ». Η συλλογή «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ» που τώρα βλέπει το φως της δημοσιότητας και στην αλβανική γλώσσα συμπληρωμένο και με άλλα ποιήματα με τον τίτλο «ΚΥΟΦΟΡΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΛΠΙΔΑ», διακρίθηκε σαν έργο ανέκδοτο, επίσης, δυο φορές: από την εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών με τον Α’ Έπαινο του Βραβείου Λιλής Ιακωβίδη και από τον Διεθνή Διαγωνισμό Ιταλίας «POESIA DA CONTATTO». Η συμμετοχή της στο Διαγωνισμό Ποίησης Αμπντί Ιπεκτσί (1993), της έδωσε έναν ακόμα Έπαινο.

81

Σήμερα, στην Κόρινθο όπου ζει και εργάζεται από 1979, συνεχίζει αμείωτη τη δραστηριότητα της στην κοινωνική-πολιτιστική ζωή του τόπου σαν Πρόεδρος του Σωματείου Λόγου και Τέχνης «Αλκυονίδες», σαν μέλος της Διοίκησης του Πνευματικού-Πολιτιστικού Κέντρου Δήμου Κορινθίων, σαν μέλος της Νομαρχιακής Επιτροπής Ισότητας (εκπροσωπώντας το Σύλλογο Γυναικών Κορίνθου) και σαν ενεργό κύτταρο της μαχόμενης τοπικής δημοσιογραφίας.

82

SHËNIM BIOGRAFIK I POETES MARGARITA FRONIMADHI – MATAÇI lindi në Stimanga të Korinthit. Studjoi Arkitekturë në Universitetin e Firences; në moshë shumë të vogël filloi të merret me poezi. Që kur ishte nxënëse, u nderua me çmimin e parë të poezisë nga Shoqata e Shkrimtarëve Grekë.

Në konkursin ndërkombëtar të Italisë “PELLE DI LUNA” u dallua dy herë: të parën për poezitë e saj të pabotuara dhe të dytën për vëllimin “NYJA GORDIANE”.

Vëllimi “VANGJELIZMOI”, që tani sheh dritën e botimit dhe në gjuhën shqipe, i plotësuar dhe me poezi të tjera, me titullin “SHTATZANIMI I SHPRESES” u vlerësua si vëllim i pabotuar gjithashtu dy herë: nga Shoqata e Shkrimtarëve Grekë me vendin e parë, të çmimit “Lili Jakovidhi” dhe nga konkursi ndërkombëtar i Italisë “POESIA DA CONTATTO”.

Pjesëmarrja e saj në konkursin e poezisë Abdi Ipekçi (1993) i dha një tjetër vlerësim.

Më 1997 botoi vëllimin tjetër me poezi “Të Zgjedhurit”.

83

Sot, në Korinth, ku jeton dhe punon që nga viti 1979, vazhdon pandërprerë veprimtarinë e saj në jetën shoqërore – kulturore të vendit, si kryetare e Shoqatës Artistike e Kulturore “Alkionidet”, anëtare e kryetare e Qendrës Kulturore të Bashkisë së Korinthit, anëtare e Këshillit të Prefekturës për Barazinë (si përfaqësuese e Shoqatës së Grave të Korinthit) dhe si një pjestare aktive e gazetarisë lokale.

84

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΗ Ο ΠΕΤΡΟ ΤΣΕΡΚΕΖΗΣ γεννήθηκε στην Πολύτσανη – Πωγωνίου, του νομού Αργυροκάστρου, στη νότια Αλβανία. Ελληνικής καταγωγής, ο συγγραφέας ασφυκτιά μες στα ανελαστικά πλαίσια του δικτατορικού καθεστώτος του Ενβέρ Χοτζα. Ένα τραυματικό γεγονός που θα σημαδέψει όχι μόνο τη ζωή και το έργο του, αλλά και όλους τους Βορειοηπειρώτες που βίωναν έτσι, έναν συμπαντικό αποκλεισμό. Ο συγγραφέας είναι πτυχιούχος της αλβανικής και ρωσικής φιλολογίας του πανεπιστημίου των Τιράνων. Με τη λογοτεχνία ασχολήθηκε νωρίς από τα μαθητικά του χρόνια. Για αρκετά χρόνια εργάστηκε ως εκπαιδευτικός στη μέση εκπαίδευση. Εργάστηκε επίσης ως συγγραφέας ρεπερτορίου στο επιθεωρησιακό θέατρο Αργυροκάστρου, ενώ με τη μεταπολίτευση διηύθυνε την ιδιωτική αλβανοελληνική εφημερίδα «Η Πόλη του Νότου». Δίδαξε επίσης σύγχρονη λογοτεχνία ως εξωτερικός καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Αργυροκάστρου. Συνεργάστηκε με πολλές εφημερίδες. Από το 1994 ζει και εργάζεται οικογενειακώς στην Κύπρο.

85

ΜΕΡΙΚΑ ΑΠΟ ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ Εξέδωσε ποιητικές συλλογές στα αλβανικά και ελληνικά και διάφορα πεζογραφήματα στον τύπο. Μερικές από τις συλλογές του είναι: «Στη γη των προγόνων», ποίηση………………………………………………….1977 «Χειραψίες», ποίηση……………………………………………………………...1984 «Στροβιλίζει η φουστανέλα», ποίηση……………………………………………..1987 «Ξόδεψα όλα τα χρώματα», ποίηση, Ho consumato tutti i colori, Ιταλία………...1994 «Ναυαγοί στη Μοναξιά και Λεβεντοηπειρώτικα», ποιήματα,……………………1996 «Οι Ληστές του Ήλιου», ποιήματα και πεζοτράγουδα,…………………………...1998 «Στην όχθη του σκοτωμένου χρόνου», διηγήματα,……………………………….1999 «Πάνθεον για θυσιασμένες αγάπες», πεζοτράγουδα ……………………………..2005 «Η Έκτρωση», μυθιστόρημα ………………………… ………………………......2005 «Φλωροκαπνισμένο δαχτυλίδι μιας παλιάς θλίψης», ποιήματα και πεζά………...2010 Μεταγλώττισε στα αλβανικά Έλληνες ποιητές και ανθολόγησε Βορειοηπειρώτες ποιητές

86

που περιελήφθησαν στις : «Ανθολογία Ελληνικής Ποίησης», Αλβανία……………………………………...1987 «Ανθολογία Βορειοηπειρωτικής Ποίησης – Εξόριστη Ποίηση»………………….1996 SHËNIM BIOGRAFIK Ι PERKTHYESIT PETRO ÇERKEZI, lindi nё Poliçan tё Pogonit tё prefekturёs sё Gjirokastrёs, nё Shqipёrinё e jugut. Me origjinё Greke poeti asfikson brenda kuadrit tё regjimit diktatorial tё Enver Hoxhёs. Njё fakt traumatik qё do tё shёnojё, jo vetёm jetёn dhe veprёn e tij, por edhe tё gjithё vorioepirotёve qё pёrjetonin kёshtu njё bllokadё universale.

Poeti ka mbaruar fakultetin HistoriFilologji tё Universitetit tё Tiranёs pёr GjuhёLetёrsi shqipe e ruse. Me letёrsi u mor qysh nё vitet e shkollёs sё mesme. Pёr shumё vjet ka punuar si pedagog nё arsimin e mesёm, si shkrimtar pranё teatrit profesionist tё Gjirokastrёs, ndёrsa pas shdrimit tё regjimit drejtoi gazetёn kulturore “Qyteti i Jugut”, etj.

Ka dhёnё gjithashtu letёrsi bashkёkohore si pedagog i jashtёm nё Universitetin e Gjirokastrёs.

Qё nga viti 1994 jeton e punon familjarisht

87

nё Qipro.

DISA NGA VEPRAT Ka botuar pёrmbledhje poetike nё gjuhёn shqipe e greke, gjithashtu publicistikё nё shtypin letrar e periodic, proza poetike, tregime e roman.

“Nё tokёn e stёrgjyshёrve”, poezi ………………………………………………...1977 “Duarshtёrngime”, poezi ………………………………………………………….1984 “Dridhet palё e fustanellёs”, poezi ………………………………………………..1987 “Harxhova gjithё ngjyrat”- Ho consumato tutti i colori, Itali …………………….1994 “Lundёrtarё nё vetmi”, poezi, …………………………………………………….1996 “Vjedhёsit e diellit”, poezi dhe proza poetik ……………………………………...1998 “Nё bregun e kohёs sё vrarё”, tregime. …………………………………………...1999 “Panteoni i dashurive tё flijuara”, proza poetike …………………………………2005 “Aborti”, roman, …………………………………………………………………..2005 “Unazë e larë me floririn e një trishtimi të largët”, poezi dhe prozë ……………...2010 Ka pёrkthyer poetё bashkёkohorё greke, tё cilёt pёrfshihen nё “Antologjinё e poezisё greke”, Tiranё

88

……………………………………………1987 Dhe poetë Virioepirotë në “Antologjinë e Poezisë Virioepirote” – Poezi e internuar ………………………..1996