Pikturoj në det të bardhë
PANAJOTA HRISTOPULU - ZALLONI
Pikturoj në det të bardhë Antologji poetike vetiake poezi
Marin Barleti, 2009 1
Panajota Hristopulu - Zalloni
Panajota Hristopulu- Zalloni «Pikturoj në det të bardhë» Antologji poetike vetiake poezi Redaktor: Kristaq F. Shabani W.I.A, W.P.S Recesentë: Petro Dudi W.P.S, Agron Shele W.P.S Konsulent: Dino Kubati Kopertina është ideuar nga Aleksandra (Majlinda) Shabani Përkthyer e shqipëruar nga origjinali greqisht: Kristaq F. Shabani, Kosta Gaxhoni W.P.S, Aleksandra (Majlinda ) Shabani W . P.S, U.P.L.I Pegasi Gjirokastër, A lbania TEL. ++35584265867, Mob ++355692553056, ++693846682
Libri botohet në kujdesin e Lidhjes së Krijuesve PEGASI ku ad rin e ru brikës
POEZIA
Albania, në
BASHKËKOHORE
Copyright Panajota Hristopulu- Zalloni
Shtyp u r në Shtyp shkronjën e Shtëp isë Botu ese Marin Barleti Telefon ++35542240106 Adresa e Autores
Panagiota Christoupulou - Zaloni Zaloggou 16 Ilion 131 23 W. Attika ATHENS, GREECE e-mail: tzina@otonet. gr
».
71222002 16 . . 2105026859. 6938650492
2
131 23
Tiranë
Pikturoj në det të bardhë Poetja greke Panajota Hristopulu Zalloni, një poete gjeneratore, impulsive dhe krijuese e një Lidhje Shkrimtarësh e poetësh origjinale XASTERON - Zbardhësi m e p lot th arm , d ritëzim , an alitikë poetike, këndvështrim spikatës. Ka arritur që të jetë e pushtetshme dhe operuese në linjat që prek, hap korsi dhe starton natyrshëm, pa sforco, m e n jë p ërzgjed h je e larm i tem atike, të p ap reku r n ga ngurtësimi, që fluturon dykrahësh në hapësirë tokësore e qiellore së toku. Kristaq F. Shabani
PEGA SI A LBA N IA
Kalaja e Gjirokastrës Gjirokastër, 2prill 2009 Kr is t a q F. S h a b a n i, Pa n a jot a Za llon i
Poezia e vlerës dhe e artit individual
K
u r n d jen jë z im i lë sh o n in d iv id u a lit e t in e t ij, k u r id et ë arkitekturohen në substratin letrar, kur figuracioni bën figura të origjinalizu ara d he i m ëshohet fort thënies së artëzu ar, atëhere poezia fiton vlerën e saj të vërtetë dhe është në një gjendje të tillë
3
Panajota Hristopulu - Zalloni fizike që të shkëmbejë vlerën e saj në kuadrin universal dhe në një gjendje të arritur e të maturuar mendore që të futet në rrjedhat e një kontributi edhe filozofiko - estetik. Poetja greke Panajota Hristopulu Zalloni, një poete gjeneratore, impulsive dhe krijuese e një Lid hje Shkrim tarësh e p oetësh origjinale Zbard hësi , m e plot tharm, dritëzim, analitikë poetike, këndvështrim spikatës ka arritur që të jetë e p u shtetshm e d he op eru ese në linjat që p rek, hap d he starton natyrshëm, pa sforco, me një përzgjedhje e larmi tematike, të paprekur nga ngurtësimi, që fluturon dykrahësh në hapësirë tokësore e qiellore së toku. Poetja duke përdorur lirshmërinë arrin të prekë dëshirat, kontrastet, hijet, d ritëzim et, rap ortet d iell hënë yje - m eteorë, rap ortet e mjediseve intelektuale; arrin të kuadratojë dhe të mos kufizojë synime d he qëllim e të p ërbashkëta d u ke u nisu r nga një lajtm otiv i m ad h: Je poet, je njeri, je vëlla, je motër! E ngarkuar me këtë lajtmotiv interesant ajo kërkon vëllazëri u niversale, lid hësi të m oralshm e paqetore e progresive, duke ruajtur ngjyrimet dhe flamujt poetikë, që valvitin e pranverizojnë agim e të bu ku ra, d itë të ngarku ara m e pozitivitet. Libri i saj poetik Galopimi i kalit bojëqielli mbart me vete një realitet poetik interesant, ku shpërthesa e lulesave poetike greke p rotagonistojnë m e një shp irt të bu ku r, që m u nd ta kenë organikë vetëm poetët e tipit, temperamentit, karakterit Panajota , e cila do që të vdesë me bujë të madhe duke lënë emër në një titull libri Ajo galopon mes për mes luleve, hekurit, letrës, ndjenjës së fuqizuar, pranesës së frikimit, thënies filozofike, zbulesë së gjetjes së p ërvojës së transm etu ar që nga krijim i i m ençu r i botës d he ndriçimi inteligjent i Diellit; meridianeve dhe paraleleve duke lëshuar ngrohtësinë, d ashu rinë e një bote poetike fem ërore që të nd riçon edhe kur ke një zymëti apo rerëzim të shpirtit tënd qiellor. Teknika e përpunimit të fjalëve është një art individual i Panajotës. Ajo procedon lirshëm, por edhe me kujdes duke u përkujdesur për frytëzimet e saj poetike. E ndritshme është bota e saj erotike, ku lëshon puthje, përqafime, shikime plot nerv e plot impulse, që dhuron me një stil të veçantë d am e p oetike, d u ke u ku jd esu r që të sigu rojë fitorëzime, paçka se betejat ndjenjësore mund të jenë edhe të ashpra Kristaq F. Shabani I.W.A, W.P.S President I Lidhjes së Krijuesve PEGA SI A LBA N IA
4
Pikturoj në det të bardhë
Agimi i datës 2 prill 2009 Pa n a jot a Za llon i d h e Kr is t a q F. S h a b a n i n ë Gjir ok a s t ër
Galopimi i Kalit bojëqielli poezi PEGAS I , ALBANIA, 2 0 0 4
1. Shkruaj dhe shkruaj
M e kalin bojë blu plugoj arën e bardhë d u ke lënë gju rm im in tim Gjurmët e mundesës sime shuarjen e shkruarjen; duke mbjellur, gazmohem, kënaqësi plus ndjenjë dhe pikturimet në detin e bardhë.
5
Panajota Hristopulu - Zalloni
2. N ë një botë të bardhë
D u ke
robu ar vargjet e m ia
për faqet e mia të bardha, në fshehtësinë e bard hë të shp irtit tim , tek ti dhuroj fletoren time të bardhë. Gdhihemi së toku me dëgjim muzike në botë m e gju rm im e shp irti Yjet e qiellit dhe guackat e detit mbërthehen nga rrezet e vargjeve tona, lëku nd ëse në një botë të bard hë E mbajnë të bardhësuar: Poetët dhe shenjtorët
3.
Eja të të afroj orë të mira në rrugën e mbarë, të shtyjmë së toku pak vuajtjet në rrokullisje ecjeje; brend a në kënetë të tollovitem i . Tri të shtëna arme të hedhim për të mirën e rikthimit
4.
M ë tërhoqe nga fatkeqësia ime tërësore, më llamburite me dritën tënde në çd o qelizë të nd ërgjegjes sim e. Më ndihmoni tani të nxjerr të fshehtën e së vërtetës p arap rite nd aj realizove
6
Pikturoj në det të bardhë
5.
M bled h em rin tënd , hed h p oshtë m asën fu nd ore të një m ashku llori duhet të vdes me bujë të madhe, duhet të shndërrohet në titull të librit
6. Jetoj jetën, që nuk jetova
M e vesë zemra mbuluar, rrugëton në mes të vetmisë, shoqërizohet me trashëgiminë e saj tokësore, p ijnë d he d ehen, fashiten nëp ër rru gë d ialogojnë m e Perënd inë p ër fëm ijët, p ër p u shtetin d he m bu shin librat. Edhe unë, qenia e fundit, ndiej brenda vetes të rroku llisen yjet, në shpërndarje të erës së madhe të p avlerësisë dhe merr frymën e jetës sime, Jetën që nuk jetova
7
Panajota Hristopulu - Zalloni
7.
Prologova të shkruaj, kur vura re në fytyrë veten time. E humba. Ishte njollëzuar nga vargje të papërpunuara. Rendën vjershat e mia pas meje, duke më kërkuar mua zërin e tyre. Mora në duart e mia lirën time të harruar d he fillova bred hjen m e të. Tashmë rrojmë veças me lirën time, m e kalin tonë bojë qielli; në bardhësinë e pakufishme të botës të rend im
8. Rënia në mërzitje pa maskë
Byzylyqe pa maskë, byzylyqe të nxira - ditët e mia, ditën e mia të vdekura , vd iqën, se u zhgënjyen thellë nga shp resat dhe unë guxoj, ende të shpresoj. Guxoj ende të shpresoj në një ëndërr Të vish edhe nëse do të jetë ëndërr. Le të jetë qoftë edhe për një ledhatim, të prekësh dorën time, të p ërqafosh shp irtin tim Të përulesh të puthësh duart, që përkëdhelën të parat sarkën tënd e të njom ë.
8
Pikturoj në det të bardhë
Gu xoj
Guxoj dhe shpresoj të zgjatësh duart e tua, të më zbulosh nga rroba e rëndë, nga lotët e pashtershëm ku vuajtja më ka mbuluar gjer në grykë.
P. S S m err frym ë E rënd ë është vu ajtja Më ndihmoni. Ngriheni nga vetja të rëndën mbulesë, hiqm ëni m ë në fu nd byzylykët, kordelet e zeza!
9.
M aja të mprehta, të ashpra Gu ri i thellësisë Ti U zëm ërove në rritjen e gjinisë
10.
M bret
Largoje st emën nga koka jot e U rrëzove.
9
Panajota Hristopulu - Zalloni
11.
Pritje të shikoje kornizën e qenies sim e, ja, ja p o zbehet E riflorizova. Shkëlqen! Ekzistoj Shkëlqej! Ed he fishkëllej si zogjtë, edhe këndoj si bilbilat
12. Galopimi i kalit bojë qielli
I tm errshëm d ënim i i të Pafajshm it d ënim në m u ngesë Njollim në tavolinë janë lulet Ju d a Vrasjet, Gjykatësi, Lotët Gu xim rohet lap si dhe piston kali bojë qielli mbi shinat e bardha, duke mbjelluar trëndafila bojë kremi! 13 Vjershat e mia, korda violine, të luajë mbi to harku i dhimbjes për zogjtë e veçuar të fushës.
10
Pikturoj në det të bardhë
14
U shtroj shp irtin tim në sp ortim in e vjershërim it, duke u përpjekur të ndriçoj dhe të lëkundem në hapësirë. . Në kërkim të së vërtetës gjurmojmë, ecim në këm bë d he vijojm ë rru gëtim in
15. Para se të kryqëzohesha
E dija treni, që kisha marrë do të pikëndalonte në një stacion, në vend et e Golgothas E dija që do të më kryqëzonin, pse jo dhe mua. Vallë, mos nuk jam dhe nënë? Mora rrugën për në Jestimani, kisha nevojë të falem (para se të kryqëzohesha). Por, gjeta Jestim aninë të shkatërruar nga tërmetet. Vallë, ku të vete të falem, përpara se të më kryqëzojnë?
11
Panajota Hristopulu - Zalloni
16. U jam mirënjohës fjalëve
V rava ind injatën tim e p ara p ad rejtësisë. Pastaj shplava çatitë e shtëpive nga llumi. Ngjalla zogjtë, të cilët ishin mermerizuar m bi telat dhe përdrodha margaritarët plot lëng të gushtit, i shita Dhe bleva lapsa për të shkruar, të shkru aj shkrim e d he fjalë U jam mirënjohës fjalëv e më dolën në rrugën time përsëri, ja ku janë I nd jek, i p ërqafoj, u dal përpara tyre. Do të shkojmë në pambarim ed he ti p rin si borizan 17.
G urin që bren përbrenda
kush do ta rrokullisë? Rroku llisjen e tij në të tatëp jetë, kush do ta ndalojë?
18.
N uk u gjend një njeri të më thotë: Mos d ashu ro shu m ë, d o të vd esësh!
12
Pikturoj në det të bardhë
19.
Tjetër vajtim më të tmerrshëm që të qahem i, o Trojan, nu k ka m betë P. Mavreas.
20. Pse-ja e të pafajshmit
N ë të p agd hirë
hu m bën yjet
,
ikën çastet e heshtjes Ja d ielli tek është! Për pak do të rilindë! Mbi rrezet e tij shpresë do të zbresë, brenda në kopshtin e shpirtit në krep d esin të jeshiltë të gjithë d o t i m bu lojm ë. Të valvitet e jeshiltë, si gruri i papjekur, gjithë P-haja e tokës; atje ku prehen të plagosurit e saj, heronjtë e lu ftës për jetën me sytë të tejhapur, të çuditur, të mbushur plot me frikë me një ankim të plotë, m bu shu r m e p senë e të p afajshm it Për pak do të zbresë dhe Perëndia nga larg, në kopshtin me grurë të papjekur Du het të p ërgjigjen të p afajshm it p ër p senë
13
Panajota Hristopulu - Zalloni
21. Zëri i fëmijëve trondit shpirtëroren
M ohim dhe ikje dhe ndërprerje. Sa e befasishme poezia e mënjanimit. Sa është çmimi i blerjes? Mos vallë nuk pagova aq sa duhet? Qumështi nënës iu gurëzua, pa rrjedhje në dejet e saj, kom be, p engesë d he shkretëtirë. Mbase nuk pagova boll, mbase nuk humba mjaft. Mbase nuk lulëzoi mitra ime, D eti
22. Qyteti u përkul
Edhe faji ka qenë i madh, edhe krimi ka qenë i madh. Diku sh d u hej që stu hinë ta p engojë, p or nu k arriti ed he shp ërtheu shtrëngata. U p ërku l qyteti nga p esha e shiu t Akom a bie shi p a m barim Mby t emi dhe ne
14
Pikturoj në det të bardhë
23. Iki
Q au nd erin d he d injitetin gjithashtu Ora lotoi lotoi lotoi d he çasti H ap i hend eku n U mbyt në tokë. Vajtim e d he hi. Internim në d ashu ri Litar varjeje Qesh p ad rejtësia d he fronin e saj ia jep vetmisë. Unë p ërbu z Iki Duke ndërruar lëkurën e shpirtit tim. Provoj të m bijetoj, nuk të kundërpërgjigjem, p lagën, jo në p ëllëm bë, rrëm bej thikëzën e vogël Trëmben dhe dridhem, e hedh në zjarr, të shkrijë! Iki për në vendin, ku lulëzon shiu, m ë nd jek kali bojë qielli. Më vonë bëjm ë bashkë shu m ë u d hëtim e në rru gët e bard ha të p oezisë
15
Panajota Hristopulu - Zalloni
24.
Rënien tënde e mohoj. Nuk e pranoj, nuk e shikoj kurrsesi. H eshtje Nuk mund të të mbaj, të kam frikë. Eci p ërp ara ngjitem duke u ganxhuar me thonj Lufto! Mos u rrëzo! Lexoi m esazhet e m ia Të p res Dua të kap fort t i m bërthej gishtrinjtë e tu të hollu ar N u k kam kohë Kthehu
25. Përse?
Pranvera e largët. Vera lakuriq pa ty, ed he hard hia, p ad rejtësisht, u ngjit sip ër p em ës , m e nd jenjë të gëzojë fëm ijën tënd e. N ë qafën tënd e të puthuarat e mia janë gurë të çmuar. Pika mjalti në faqet e tua d he nu k i m bajta,
16
Pikturoj në det të bardhë
Përse? D he unë Përgjigje , N uk di ç të them! Kapërdij ende një pyetje
26. Karakteristikë e tij e veçantë urdhëri
Hero t e frikamanët . U thellu an shu m ë të çarat Gjetën kockë Rrethoj heshtjen tim e d he u lërij p ër nd ihm ë *Është e nevojshm e të gërvishim nd ryshku n nga p arm end a e heku rt *Përsëri tokën ta p lu gojm ë p ër ta kthyer Të marrë frymë shpirti, ore vëlla!
27.
Rirregu llim e ku rioze në ku jtesë jep llogari
,
ed he p retend on p afajësi, kërkon një d ënim m e lehtësira Mu ngesën e p ranon në fjalë d he gishtrinj. Ekzistojnë edhe dokumentet. Qu m ështi i nënës u p iks, u bë gu r Dhe prapa vetes e hodhe.
17
Panajota Hristopulu - Zalloni
Lufta dhe djersa e shpirtit me çfarë njësi do të matet? Si matet sakrifica e Nënës? Mbyll sytë e tu a d he tërhiqesh , p a vesën e m ëngjesit nxjerr rru d ha atje tej, m atanë Kujdesi prindëror është caktuar, një zakon që nga kohët e vjetra, i p ranu eshëm nga shu m ë njerëz Rrokjet nuk vijnë në gojë, d y janë gjithsej Megjithatë, parakalon mohimi në madhështinë e tij. Drita është me tortura. Shpërndarja e qelizave të tua, ku të vëzhgojë p asqyra? Nuk do të nxejë sy kaq të mëdhenj gjigandë! U frynë D he një afishe në shpatulla
28.
E drejta e të prekurit; Përse? Rri në të p akta Për Zotin m os ngu l këm bë H eshtja veshët të shu rd hon, gjuhëza e hekurt si e kambanës, nanu risjet e heshtu ra brend a zem rës së saj vlojnë Mos të derdhen dhe të ngacmojnë me përkëdheljet e tyre.
18
Pikturoj në det të bardhë
N gatërrohesh Ato që thu hen d he ato që nu k thu hen, vallë nu k d u het t i thu ash? Edhe ti, edhe unë të punojmë sipas mendjes sonë dhe të ushqejmë kohën Them se do të duroj edhe në ndryshim, edhe në kohë
29. Mendohem heshtazi
Brenda meje rrojnë në mënyrë të vëllazëruar: Dhimbja dhe Lutja, edhe Unë Mend ohem e heshtu r dhe luftoj deri në agim, gjersa d ielli të lind i, të shkrijë d him bjen dhe lulja në Pallatet e gdhendura të gëzimit të më drejtojë, duke më tërhequr në një varrosje të drejtë, edhe britjen e dhimbjes së dhimbshme. Në mes të heshtjes fajtorët gjysmakët Frikamanët të padukshmit Ja gëzim i na d rejton
19
Panajota Hristopulu - Zalloni
30. Gjer ,
H eshtja si një zog i sëmurë u folezu a në shtëp inë tim e, zogj pa krahë fluturues, në vetm i m em ece. Të kënd oj p ër p leqërinë, që p astron shp irtin, mbas pak, para se të venitet nga heshtja që ka shijuar deri në vjelje
31. Përçartjet e Llulës
G ur u bë zëri yt një breshëri e të nxirës, maja e mprehtë e tejskuqjes , Gju ha e të p aktës, çm end u ria e befasisë . Një e kaluar me vargje të rregulluara, të mbuluara me aklas të mëndafshtë dhe e futur në lojën e lules Paskali H em oragji Por, ajo m baroi m e fitore (Q ë t ë sqarohemi Llula nuk është ndonjë dhespot, ësht ë e poez isë)
20
Pikturoj në det të bardhë
32.Poetët dhe ato që duhen
Jemi ushtarë, Eposë dhe Dhurata. Duhet të lartësojmë flamurkat - pankartë, të luftojmë me armët e fjalëve , që të marrim kështjella Të nxjerrim ujë në tokë nga thellësitë e saj. Të bluajmë tonelata kripë, të shijohen shp irtrat. Ato kanë p ronë d ashu rinë e njerëzve t ju a sjellin atyre Do t ju lu tem që t i p ranojnë Duhet t i pranojnë
33. Poezia ime, bija ime, mëma ime, motra ime
D o të luftoj të parëndësishmen time, sep se të d u a N ë brend ësinë tim e zbu lova një vend p ër nd jenjat e m ia
21
Panajota Hristopulu - Zalloni
Të takova paksa si vonë, ekzistonte në brendësinë time vullkani jo energjik. Tani, p as trond itjes së befasishm e të shp irtrave, që të hed hësh m e forcë llavën tënd e nu k d jeg qetësohesh
34. Heroizmi i fundit
Erdhi ora e heroizmit tonë të fundit. T i gëllt isim t ë gjit ha, - thonë. Por, të gjitha Plot p am u nd ësitë, m ohim e, d him bje. Artrite, trad hti, m osm irënjohje, encefalike, tensione të larta Sa dobësohet kandili,
35. I vras të gjitha sonte
I vrava mendimet e mia që të mbaj trupin tim, të mos hidhet në kaos. I vrava ndjenjat e mia, të mos kërkojnë puthjet e mia në kujtesën time, jetën që m ë nevojitet, të m bjell trënd afila
22
Pikturoj në det të bardhë
36. N jë argjend dhuratë në portën tënde
U rroku llisën lotët e m i lumë i pambarimtë, kilometrim, ku kurajua e njeriut mbaroi ta numërojë. Nuk shkuan kot, por mos u mërzit, dikur do të arrijnë, në kop shtin e shkrep ëtirës, ku banon ti, që të mbijnë plepat e argjendë, me argjendin e tyre të stolisësh qafën tënd e të bu ku r që u në të fala 37.
D ikur kishim ndarë bashkë ru binin, dhe blunë e qiellit Shumë herë u bëmë dhe të dy në një strofë, në një vjershë të një poeti të madh. Nënë unë, bijë ti, kemi qarë dikur bashkë
38. Festa e Motelit
Ike kaq në befasi Nuk pagova llogarinë e motelit duhej të paktën të më shpaguhej.Por me se dhe si?
23
Panajota Hristopulu - Zalloni
Çfarë virtyti të ka mbetur? As fjalët tipike të rëndomta. As ajo fjalë e parë, e p ara që shqip tojnë të gjithë ed he ku r rënkojnë Mjerisht! H u m ba m u zikalitetin e fjalëve bazë, brend a në nënshtrim in tënd m end or shu m ëkohësh. Forca e rëndësisë së tyre u dobësua. Si të veprosh me saktësi. I burgosur ësht ë mendimi dhe gjuha jot e Tingujt janë të kyçur ed he figu ra jote e bu ku r në m es të ngjyrës gri Me sa dashuri të kam vizituar me art dhe pres fjalën të ma thuash sot që është festa e Motelit, që ka mbetur pa paguar pa ndonjë të puthur, pa buzëqeshje dhe fjalën e rëndomtë, u fik në buzët e tua pa zë. Si të eci ftesa ime në një festë të tillë të veçantë? Ashtu si fjala e parë e çdo njeriu që rrokëzon në motelin e dashurisë. V.O N ë dhjetë të mbrëmjes arriti postjeri Kaq vonë? Le të jetë vonë Më fale fjalën Nuk harrohet lehtazi.
24
Pikturoj në det të bardhë
39. Po
Llomotisim ne poetët duke nxjerrë aromën e gojës, aromë trëndafili * Kem i kohë? U nënshkrua kontrata me Perëndinë? * Rrugët e kujtesës sime u m bu shën m e sokakë Atje ku vete të harroj bu zëqeshjen tënd e, takohem m e , shikim in tënd .
40. Portretet e zeza
E zezë dhe e thellë tortura, në të njejtën ngjyrë janë dhe portretet, e zezë, e thellë , tërë ndryshk; u harxhua e zeza e tërë e paletës. I varën në mur të bardhë, dhe kornizat dhe ndryshku thellë të p reku ra Si ikën e zeza? Edhe ndryshku?
25
Panajota Hristopulu - Zalloni
41. Kërkoj
Kërkoj të gjej materiale, të ribëj lu m tu rinë tim e E kërkoj, pse ta gjej në sy të huaj, në të qeshu ra të hu aja Tërheq qenien tim e, kaq muaj pa një pikë lumturie. N ë shku rrishten e jetës sim e kërkoj ndonjë monopat pa pengesë të gjej, ta kaloj p a gjatësu es deri në shpirt, të gjej një tjetër lu m tu ri Gjithm onë besnike në d hënien p a shp ërblim . Kështu siç bëja kohë më parë, kur mbaja në shikimin e detit lu m tu rinë e ëm bël Tjetër, nëqoftëse u kthye në m end im in: (Mbase po, lumt uria t ë shënojë edhe mendimin).
42. Ishte i bukur udhëtimi ynë
Kur të kujtojmë udhëtimet tona të bukura, netet tona ngjyrë m enekshe, rrezet e para të agimit, bu ku ritë e janarit që m bu lohen nga H ëna e nd ritshm e dhe nuk do të mërzitemi.
26
Pikturoj në det të bardhë
Ud hëtim i ynë ishte i bu ku r fluturonim të gjithë së toku, pulëbardhat në bregdet ngjanin si d antella N jë sintezë e p lotë m e fond in e qiellit bojë blu Ishte një varg, një vjershë, notat m bi p entagram in e jetës sonë!
43.
V argjet e mia dhe psallmet e mia kërcejnë këtë natë p rej m eneksheje ballo me farfuritjen e luleve nën hënë e argjend të. Argjend ohen nga m ërzitja d he zbresin Perënd inë në tokë, në Kopshtin e Meneksheve
44. Si të të këndoj, moj Theodhorulla?
Prapë filloi shiu Përsëri bubullimat, marshe himnizimesh na gjeti gjëmë një vetëtim ë m e efekt Ç tm err! H u m bas d ritën Zogjtë memecë
27
Panajota Hristopulu - Zalloni
m ë shikojnë m e lotim Gjoni tërhiqet dhe këndon tërë natën me mua. Shpirti vajton për dashurinë, që thërret ditë për ditë në thertore të mendimit Si të këndojë Theodhora jetën? Nuk e shikon poshtë nën shp atën e oku p im it të hem oragjojë Çfarë duhet të bëjë që ta shpëtoj?
45. N uk mjaftuan fjalët,
N uk mjaftoi drita
.
Është shu m ë i d jegshëm Dielli, Faqja ishte e grisur në mes, Dëshira e nënës u shkrua në hap ësirën e p ashkru ar Sakrifica u shu a Apo, ndoshta
46. N dryshkëzim
U ndryshkën thesaret e mia, gurët prej diamanti të shpirtit tim, u venitën lu let zambak , u ndryshkëzuan edhe gozhdët në duart e mia,
28
Pikturoj në det të bardhë
megjithatë, nga kryqi mund atë ta zbres, nuk u interesove të gjesh një d arë të çrrënjosësh gozhd ët Si të zgjat tani duart e mia, sarkën tënde të përkëdhel? Në çfarë grushti dysh të mbaj jetën që m ë fali Perënd ia, me cilën dorë të ujis me ujë pëllëmbët e mia të etura? Nuk i dëgjon? Bërtasin të etura, d orën tim e cim bisin që u jë të p ijnë. Kështu ishin të m ësu ara u në i rrisja Por shikojnë gozhd ët dhe u vjen keq. Vetëm këtë të them , u vjen keq
47. Mendim i kthjellët
U rrëzuam në rrokullima. U mbërthyem në gjëmbat, të hipim në pllaja me lule të verdha. N a gjakosen d u art Gjëm ba të p oshtra , të ashpra. Ushqehem i m e lu le m u rrizi të p lu hu rosu ra. Flemë në gjirin e heshtjes, por jemi dy.
29
Panajota Hristopulu - Zalloni
Ka rëndësi të jesh dy Të kapur fort dorë për dorë Nuk vdesim. N jëri mban shpirtin e tjetrit. E mban fort shtrënguar me kujdes që të mos fluturojë, sep se është m ë lehtë të flu tu rojë Trupi është i dobët, kur i thahet zemra, kur gjunjëzohet në gjakun e tij, kur nuk mund të luftojë, kur ka frikë.
48. Maja të mprehta
G uri i thellësisë Ti u zëm ërove në rritjen e gjinisë * Mbret Largoje stem ën nga koka jote Urrëzove. * Prisje të shikoje kornizën e qenies sim e, ja, ja p o zbehet E riflorizova. Shkëlqen! Ekzistoj shkëlqej! Edhe fishkëllej si zogjtë, edhe këndoj si bilbilat .
30
Pikturoj në det të bardhë
49. Ku ta them?
M egjithëse më prenë duart dhe plagët rrjedhin gjak. Megjithëse m ë m orën të qeshu rën, dhuratë e kisha të vetes sime; megjithëse më morën orët, ditët, netët, m egjithëse u a kam d hënë të gjitha d he i çu an kot Ku ta them brengën time? Nuk mund të siguroj ilaçin më të shenjtë.
50. N jë dorëz dielli
Jetë do të desha të më falje për festën e shpirtit tim, për shpirtin e poetit një dorëz rreze dielli , të m ë nd riçojë që të m end ohem Rreth e rrotull të vërtetën të shpërndajë, të vetëtijë si u jët e kristaltë në lu m in e p oezisë, të shkëlqejë brenda ekzistencës sime.
51. Dritë greke
Po afrohet pranvera, kod rinat d o të m bu shen m e lu le
31
Panajota Hristopulu - Zalloni
Dhe pastaj do të vijë vera, d o të tem jatisin m alin: rigoni, m end ra, p elini; do të hapin gjirin e tyre kodrat, malet të lindin poetët, Bretakët, Pallamatë, të thurin himne për dritën greke; ta shpërndajnë në majat e bredhave ta përkëdhelin dhe ta puthin Ëngjëjt.
52. Dashnorët e ëndrrës
N a zuri gjumi mbi retë, duke pritur të hapet qielli, Dritaret e tij të m byllu ra m e ënd ërr Vallë ëndrra mbaroi? Sot u përkula e zbathur, po eci mbi rrugën plot me gurë, të shkatërru ar të vështirësisë.
53. Dhe të tëra këto pse dhe si
Çfarë d him bje! Çfarë shkatërrime! O njerëzi e vuajtur! U m bu sh vend i ynë me kockë të vdekurish. Ku është dhimbja e Perëndive? Pse na mbuluan me pluhura të harresës?
32
Pikturoj në det të bardhë
Ku vajti princ gëzimi, në cilët pallate të largëta? Si u zvarritëm në vijat e vogla të dhimbjes? Cila rrymë në rrjedhën e zbritjes së saj zbard hësinë d o të shp ërnd ajë? Dhe të gjitha këto pse? D he si? Vdiq pranvera! Ra pa shpirt nga kosori i egër i vjeshtës
54. Pikëpjekja e mprehtë
Kaq dashuri të etura shtrijnë duart e tyre në mes të shiut, të shu ajnë etjen dhe brengën e saj. Të p ad rejtit p se -ja sheku llore. * Edhe sot gëlltit p ikëp jekje e m p rehtë
33
Panajota Hristopulu - Zalloni
Edhe sot gëlltit p ikëp jekje e m p rehtë Pyetje Këndoj këngët e hidhura! Duke mos pyetur, të gjithë p yesin vetveten Ç u bë? Si u bë? Pse u bë? Si u bë e mundur që t ë bëhet ? E shikoni p rezente plagën e plagosur d he p yetja ju aj p o vd es Përgjigja nu k d ëgjohet ed he nu k m erret vesh Yjet mbeten në vendin e tyre
55. Paranteza e ëndrrës
M ë dënove me mungesën e tyre d he helm in e p iva m e shu m icë. Por, zogjtë, mësoje si durojnë në dimër. Shqepa atë që kam pleksur m e p erin e hid hërim it dhe stisa një vjershë me lapsin e gazmendit. Mbajta vetëm parantezën e ëndrrës, ta hap herë pas herë, ja m ë ku jtohet Çfarë ëndërr ishte ajo? Dhe çfarë magji! Çfarë zogj të Parajsës fluturuan
34
Pikturoj në det të bardhë
në mes të zemrës! Zëra
Këngë e yjeve të një nate të shenjtë O Perëndesha ime! (O Zoti im!) Pse mbaruan kaq në mënyrë të prerë të gjitha këto?!
56. Zjarr
Eku ilibrohesh në brend ësinë tim e me syrin e fshehtë të shpirtit tim të pastër. Çfarë eku ilibri! N grohje m e ëm bëlsi çd o kënd
Dhe m ësoje hid hërim in e shkatërrim it d he shkatërrim in e hid hërim it. E shikon Ti e di dhe të dyja. E di mirë dritën, siç di dhe errësirën. Të kërkova tërë dritën tënde të më tregosh dhe e bëre. E tregove p lotësisht Por ja e tep ërove , m ë fale kaq rreze d rite , harxhove pa kriter dhe unë me lotët si lumë tërë freskinë e shpirtit tim dhe mbete vetëm zjarr.
35
Panajota Hristopulu - Zalloni
Eku ilibri zjarr - freski u lëku nd thellë ed he m ë d ogje Më dogje, o zjarr, thu a d eshe të m ë fitoje Bën p ër m u a d içka tani Vend osm ë brend a në vetm inë tënd e. Nuk shikon, zbulon rreth e rrotull meje, d him bje vazhd on ; kanë ikur lëngje nga shpirti. Dërgomë dy nga lotët e saj, vesë m es vetm isë sim e të tm errshm e
57. D ielli im
Rri sonte në tokë, mos ik. Gëlltite nxehjen. Zhd u ke tërë arm iqësinë. Trego m ad hështinë tënd e që të p astrohen të gjitha në p ërkëd heljen tënd e, të thahen lu m enjtë e m ërzitjes. Të m arrin zjarr shkrep at Mjerë Vajti deri në mbytje urrejtja. Kryengritësit vrapojnë si zvarranikët gjigandë. Falju atyre dritën tënde të artë. Të gjithë zbu lim et N xirre në p ah të vërtetën E kërkoj, nxirre në shesh
36
Pikturoj në det të bardhë
58. Pyetja
K
ënd oj këngët e hid hu ra! Duke mos pyetur, të gjithë p yesin vetveten Ç u bë? Si u bë? Pse u bë? Si u bë e mundur që të bëhet? E shikoni prezente plagën e plagosur d he p yetja ju aj p o vd es Përgjigja nu k d ëgjohet ed he nu k m erret vesh Yjet m beten në vend in e tyre
59. Mendohem në prag agimi
N atë Ora që bëhet natë dhe frymëmarrja e luleve p ëshp ërisin p ërralla në veshët e fëm ijëve, në kohën që H ëna hap veshët dhe dëgjon sipër tyre d u ke u lu r kokën e artë Në këtë çast më vjen të këndoj. Të mbush botën me këngë dhe me lot. Të arrijmë deri te jastëku i tyre, Notat të derdhen në dhomëzat e tyre dhe të pleksen me ëndrrat e tyre, të pleksen me erën e artë të gojës,
37
Panajota Hristopulu - Zalloni
të nd iejnë p rehjen nga shp irti im , nënën e lotëve të mi, harm oninë e vargjeve të m ia Shpirtin tim, që dridhet nga ritmi i këngës që shp ërthen nga forca e fjalëve Të fjalëve të mia! Bombave të mia! Arm ët e m ia që nu k p rod hohen m e d orë
60. Pesë dashuritë e mia
Pesë pagjumësitë e mia, brend a një nate, sip ër në m anastirin e Shën Ilisë. Fëm ijët e m i p esë , ju me baballarët tuaj.
61. Bravo ti!
Bravo, ti më kundërshtove në bërjen e kësaj pune d he nu k u gju njëzove U trëmbe mos plagosesh? A mos trupi yt (dhe ti) do të mbetej i papërkulur nga d him bja. Të vështrova në kohë. U trëmba për një moment, m os t i p ërku leshe. Dhe të gjitha d o të m baronin p ërgjithm onë
38
Pikturoj në det të bardhë
62. I falënderoj
M ë p arë m ë kishin zili, më mirë që më kishin zili. Mand ej u në u lu tesha Të shohin, të nd iejnë d him bjen, d him bjen e së vërtetës. Ishte e nevojshm e një nd jeshm ëri nga një prekje ndryshe që të shpëtoj. Lu m tu risht që e kisha këtë nd jeshm ëri Faleminderit stërgjyshërve të mi p ër trashëgim inë!
63. Shihmëni
U mbusha me shenja, kudo shenja pa shpirt, tregojnë qenien tim e ose barbarizm in e m osnjohjes? *Ed he ngelën të tëra p rap a gëzim i . Të lëkundet në erë, ngatërrova këm bët në hid hërim in Ja cop ëtohet, duke bërë harresën në të kërcyer. Nuk ekziston. H u m bi d rita e p astër e d itës * Kujtimet hi bojë violete! Tregojnë qenien e zjarrit të dikurshëm
39
Panajota Hristopulu - Zalloni
64.
Për kthimin e atij që nuk i jepet e drejta lu lëzu an shtizat si p ortokallet u ngarkuan me lule! Të trad hëtu arit revoltohen Bu zëqeshje d he lu tje, flu tu ron shp resa. Fitorja është larg e m bu lu ar m e erë d he p lu hu r Ecin me armët e tyre të bëra me dorë, në ku nd ërshtim m e nd jenjën e vetvetes, në kryeneçësi që nu k vlerëson. I tregon rrugën një ylli, ylli i p oezisë. Nxjerrin gjoksin e tyre. Shigjetat e ligjshm ërisë shtrëm bërohen. Përqafojnë fitoren, shp ërnd ajnë p lu hu rin. Dëgjohet fishkëllim a e trenit I qetë treni i liru ar Po kthehen ata që s u kanë d hënë të d rejtën
65.
N ë një monopat të zbrazët, i humbur brend a vetvetes tënd e p o vesh end e stoli -uniformë të Perandorit dhe frikacakët të ndjekin të menduar ed he ata bosh janë, m es harresës p ërqafu ar
40
Pikturoj në det të bardhë
* Pagova m ësim d he fat . Mbaru an të gjitha Gjer këtu Tjetër gjë nu k d u a të ku jtohem Të gjithë u ndryshuan. Mësova të neveris, të neveris d inakët, hu nd p ërp jetët, bu rracakët, të p angop u rit
66. N jë kërkesë e drejtë
U lëras nga dhimbja! Keni frikë të m ë p rekni Shikoni p lagët d he frikësoheni. Një lypësi u kërkova heshtazi, një kërkesë e d rejtë . Dua të kapërcej këtë mur, të takoj ata që humbën para meje. Vetë jetën time që sapo kisha zbuluar dhe u humb prapa murit. Mur dhe moskokëçarësi e ashpër, as edhe një gotë mirësi mbi tavolinë. Ku është frymëmarrja jote, o botë, të hedh gur në mur? Të kërkoj, o botë, të kërkoj heshtazi N jë lypësi N jë kërkesë e drejtë.
41
Panajota Hristopulu - Zalloni
67. Aroma e rrushit
Zemra u mbulua m e u rthin e vetm isë Edhe nuhatja jote pa aromën e rrushit, që u pleks me kangjellat të të vëzhgojë nga porta e bardhë e hapur mbi tryezën e vogël në kornizën e kristaltë. D il në ballkon merr erën e rrushit Jepi jetë në bebezën e syrit të kornizës së saj të kristaltë. E jona u tha, në m es të vetm isë, kthehu Dil nga harresa, jep aromën jashtë rrushit
68.
U mermerosa në vetminë time, kam frikë në shkretëtirën e hidhur të mureve. Ku lloj d ritën tim e, duke shikuar fotografitë tuaja djallëzore. Mbijnë vjershat brend a m eje, një m ijë vjersha * * *Ja p ra p ërsëri d ëshp ërim i nu k zë vend ed he në vjershat Përpiqem të shpëtoj kalimin tuaj nga jeta ime. Të shp ëtoj figu rat tu aja nga harresa
42
Pikturoj në det të bardhë
69. Do të rijetoj
Tani e kam të qartë Ndihmë nga asgjëkundi. Fortesat e mia do të rindërtoj sipër mbi gërmadha, këtij tërm eti të tm errshëm d o t i rijetoj Du ke qënd ru ar m ë këm bë Mos u çuditni. Një shtyllë më mbështet gjer në thellësitë e kësaj toke. Besim i m ë ku rajon .
70. N atë për vjershë
Yjet e mia lart, shpirt dhe bukuri, ënd ërrim e natësore d he m u zika m ë e bu të se loti Shkru hen vjershat Natë për vjershat! Mban erë dhe lulja e natës. Dhe një kalim tar i m esnatës i keqku p tu ar Pse hu m bi anija? Çastet e ngrohta end e hu m bën Ka tu rp p ër veten e tij që e bënë leckë N atën p a yje ecën, nu k shikon yje të argjend a Vetëm copëza prej akulli mban fort mbi zemër. Sa fort e p ërqafojnë d him bjet, brend a tij d içka vd iq Ndoshta, zambakët
43
Panajota Hristopulu - Zalloni
që m bante në d orë ap o kënga e tij e flakët N d oshta, botët e tij të vjetra
71. Të tmerrshme, të pabesueshme, të pashpjegueshme.
Logjika është e varfër të rrëm bejë forcën e p anjohu r që na shtyp i N u k gjej fjalë njerëzore të shp rehem Kam të tmerrshmen, të pabesueshmen, të p ashp jegu eshm en p ër m u nd ësitë tona njerëzore (Për atë që mundem si njeri). U gjunjëzuan fytyrat tona. Hekur me zjarr në mes të zemrës, shkrinë në pjesët tona të trupit. Nuk gjen fjalë as poeti të p ërshkru ajë d him bjen tonë
72. Duhet të rroj
Rreth e qark gjëmojnë cop ëra të Diellit të cop ëtu ar Ulërima Zëra N d iqem e frikësu ar nga Parajsa Gjykohem Nuk më lejohet të ku nd ërp ërgjigjem . Burgosem Ekzekutohem , p or nu k vd es
44
Pikturoj në det të bardhë
Vij rreth e rrotull m e thikëzën të m bërthyer në gjoks Ulërij d he jetoj. Kam dhimbje Jetoj Duhet të jetoj, gjersa rrushi të marri ngjyrë të artë
73.
Kam frikë se mos më ikje dhe urreja trenat. Kisha frikë mos çastet tona të na i shkelnin për shesh egërsirat gjigande dhe kisha urrejtje për gjigandët e egër. Kisha frikë mos më ndërprisnin vallen, dhe të vazhdosh pa shaminë time. E, çfarë që frikësohesha? Hape rrugën, d y kalu an d he end e u d hëton e fjetu r! Të m ori gju m i brend a në tren Kisha frikë Ende udhëton me qepallat e bashkuara dhe mohon me këmbëngulje të hapësh sytë e tu dhe të shikosh botën ti më thellë në mes të kockave. Ngjyra e syve të mi lyer me ngjyrë mavi. U hap e, d y kalu an Ed he d y vera U raskapita humbas në mes të kujtimeve të mia dhe kërkoj, zëra dhe fiksim çasti, qumështin e mëmës tënde
45
Panajota Hristopulu - Zalloni
dashuri - pika mjalti, trupëza të skuqura
74. Shkrim i ashpër
U d ashu rova sa m u nd a më keni harruar. Mbetu rina e m ërzitu r e harresës u m biu d he u bë një lu le ngjyrë violete e tejd u kshm e N u k u bëra nd onjë të keqe vep rave të m ia U lind ët nga d rita im e Udhëtuat gjatë në kraharorin tim - det, Por, ju më keni përgatitur, Një koronë të padurueshme me gurë të zinj, të ashpër të ngritura me çengel vinçi, që më gjakosin.
75. N jë ditë e diel e qershorit
S ot është ditë e diel, festë! Zhytem p ërsëri në vetm inë e p ërd heseve rim bled h në m end jen tim e ngjyrat m e të gjitha hollësitë ed he m end ohem Hipi në kalin t im me bojë ngjy rë qielli d he d ylu ftoj m e shkatërrim in. Fillon që të d erd het vesë d rite vad itet shp irti im i p lasu r
46
Pikturoj në det të bardhë
Z britet Të çarat e shp irtit të tij m bu shen m e lu le të bard ha lidhin duart e tyre dhe bëhen vargmale nga lulet prej diamanti. Godet dhimbja me thikën prej çeliku, e shtrëm bërojnë d iam antet. Kaq rezistencë Ed he u në hip u r p ërsëp rap thi tek kali bojë qielli dhe galopojmë në mes të rrugëve tona të bardha duke shpërndarë diftongje, fjalë me dritë.
Celu lat
76.
Fjala d yrrokëshe në bu zët e tu a vritet Qëllon nga p ërballë mprehtësia e varfër. * Prindër dhe pasardhës me lapsa dhe zjarre skaliten. * Të kontrollon gjaku n e m ashku llit, m anovra. & Ku jtesat e m ira regjistrohen, ku fizon m ohim i. * Form a e re e fam iljes . Çfarë të bëjmë? Melodi të reja d o të vinë rreth e rrotu ll
47
Panajota Hristopulu - Zalloni
77.
Rregu lloje p aqend ru eshm ërinë tënd e cinike d he shikoje vetm inë tim e. Mendo thellë në erën dhe zgjidh kombet që lidhe kaq fort Pse? Pas pamundësisë të gradës më të ulët, të frikës, të pabarazisë, të m oskokëçarjes: IKJA. * Dhënia e p ërgjigjes m enjëherë çm end u ria shp rehet e m enjëhershm e d he gjykatësin m ashtrove Pa shih. se d o të të nxjerrë të p afajshëm
78.
A të natë të dhjetorit u mbush dhoma ime nga ashkëlat e dëshpërimit. U përkula dhe i mblodha, i bëra shkarp a zjarri p ër vjershën * * *Që atëhere luftoj poshtërsinë dhe mbjell grurë të artë në pllajat e zbukuruara të Shën D himitrit
48
Pikturoj në det të bardhë
N ga libri 1. Paqe kam frikë
Përkthyer e shqip ëru r: Kosta Gaxhoni, Kristaq F. Shabani
Paqe kam frikë
Paqe e dashur, kam frikë, d ëgjoj jashtë u lërim at e u jqërve. Shikoj nga d ritarja im e H istorinë që lu an rreth zjarrit d he heku rit Paqe, frikohem U zbehën d ritat, nuk e shikoj të nesërmen. Shumë e padukshme. Frikohem të qaj. Ulu, e mira jonë. Paqe, në tokë. Mos të pushojnë të tëra? Kam frikë heshtjen vdekësore. Paqe, bijë e Triumfit, arrije
49
Panajota Hristopulu - Zalloni
Shp ëtoje të d jeshm en, nd riçoje të N esërm en. Motrën tënd e, Dashu rinë, lute. Vrap oni, arriteni. Dridhen fëmijët dhe zogjtë gjithçka në planet dridhet, d he frikohet, Vrap oni. Të gjithë fëmijët e Botës duhet të rrojnë, si zambakë të vegjël të lulëzojnë. Duhet dhe bajamet mot të riformojnë frutin.
Poetët Hajk
U d hëtarët e qiellitËngjëj me një krah. Ngjitemi. Me dritë dhe fjalë, Dëshmitar të përjetshëm, Dashu rinë e qend isim . Mend im e natësore e humbën rrotullin e tyre Lot u bënë.
50
Pikturoj në det të bardhë
Me zjarrin
G uximin tënd kufijve të çmendurisë e ke vendosur pa menduar, të shkatërrosh statu jat m e zjarr Një vepër të pavlefshme bëre. Nuk arrita të fsheh statujat, të p aktën atë të nënës . E ke shkatërruar me turpësi me zjarr.
Dhjetor 2001, (gjendje luftarake)
Ëndrrat tona si ato të veriut të fortë në hap ësirën qiellore erëzohen Du ke i çjerrë në thellësi të horizontit, cop ëtohen, copa zhelesh bien në tokë. Por, e kisha ëndërruar diçka ndryshe këtë tokë.
51
Panajota Hristopulu - Zalloni
Shpresë dhe gëzim
Përm bytësit
të akrep izu ar
në anën e heshtjes Presin. * Të pashpresuarit luten, duke ngritur zërat e tyre për një ndihmë njerëzore. * Drita e gjysmëhënës, mu në mes të detit, shp resën e zgjon. Shp resë p erënd ie, copa të qendisuara me art të përmbytyrit i përmbledh. Në krahët e vesës, gëzimi po afron, duke mbartur këngët. Kam banat tingëllojnë tek të përmbyturit i dhurojnë.
52
Pikturoj në det të bardhë
RRËNIMI I TRETË Këngërohet
Rrënime N ë një nd jeshm ëri të veçantë me simbolizma dhe gjëra të tepërta (që m base d o t i keqku p toni) i realizova tre rrënime në ekstazë. N jë p rovë reale U nevojit një forcë hip erbolike. Për këtë e jetova Dashurinë, Dhimbjen, Marrëzinë, vesha dhe zhvesha një statujë; e vesha me xhaketë të bardhë dhe kapele të bardhë. I fola për të gjitha dëshirat e mia, bashkova me kurorë lulesh Dashu rinë d he Poezinë me fjalët e mia dhe të gjithë, o miqtë e mi, më mësuan edhe himnizova këtë bashkim me mjetet e mia poetike më së fundi
53
Panajota Hristopulu - Zalloni
Të gjithë kanë etje
O qean i çu d itshëm mbushur me lumenj, kënaqësi m end ore Futem tek ai dhe e lirë banjosem. Dehem.. Kënd oj Ndërroj pamjen. Bëhem lodër Bëhem pikturë, Bëhem bu zëqeshje, Bëhem grua. Më d ëshirojnë yjet, në oqean po futem d he m ë p u thin. Kërkojnë zem rën tim e në mënyrë zyrtare. Them . Dhe flej bashkë me ta. Shikoj Parajsën. Natë është. Të gjithë kanë etje dhe presin. Si? Zëra mbrëmjeje, ftesa, figura, u mbush dhoma me portrete, kërkojnë m e shp ejtësi gjallërim in, Dashu ria në lu lim . Kurorat për bashkimin e mbajnë dhe ti nuk zgjat duart.
54
Pikturoj në det të bardhë
Po çfarë them? Statujë je, idol. Si të hapësh dritaret, të shikosh hënën e plotë, në plotformimin e saj si ti të ushqesh, t i vaditësh natën me dashurinë. Si? Lotët si p ërm bytje në gju njët tu aj, po ato nuk prishen. Si?...
U ngatërrova
Frymëmarrje do të bëhem i një trandafili të vdekur E fortë për ndonjë vend tjetër, në një thellësi tjetër të oqeanit Sytë e m i t i p agëzoj të flejnë në një det tjetër, në çfarë ngjyrë mëndafshi. Ku jd es, ah, ku jd es N ë një oqean tjetër, nektar do të pi. Mos vallë duhet të futem thellë në tokë, të mos rishikoj ngjyrë deti ose mos vallë duhet të bëhem erë, në dallgët e tua që shuhen duke u dridhur. Mos vallë duhet të bëhem varg në këngëzën e një poeti, të pikojë lot, oqean.
55
Panajota Hristopulu - Zalloni
Mos vallë ed he krip ëzim i në eter d o të çajroset. U ngatërrova Ç d o të them ? Çdo të bëhem , o oqean? Ishe një farë shkak që të ekzistoj.
Kohë të pambushura
Fjalë të mbështjella me penj të kuq kanavacë të këngës sime ( I gozhdova dhe iki për varrimin e ëndrrës sime). Kohët e mia e kanë shpërndarë në Egjeun tim të dashur. Tani shkuma dhe dallgëzimet, freskia, ngjyra, ritm i nd ryshojnë, janë p jesë të shp irtit tim që janë shpërndarë bashkë me të. Tema është e thellë e pashpjegueshme, tragjike, m byllin histori d he m beten bosh. Ku vajti kaq dashuri?
56
Pikturoj në det të bardhë
Joshja e manaferrës së egër
*
*
*
U përhapa në det dhe jetova në filozofi të ëndrrës dhe u zileps filozofia e konkretes, Gjithmonë e paplota.
57
Panajota Hristopulu - Zalloni
Pas krimit në park
Ishte m esnatë që kam vjedhur aromën e luleve dhe erdha të të deh, mërmëritja e detit, led hatim i në veshin tënd , smerald i kaltër i oqeanit, sytë e tu të stolis, të ringjall, o statujë; Çudia e parkut tim me këmbim një tronditje te gjaku im që koha e akullzon, me një të shikuar tënd të fortë vdekjen të vrasë, një hap twndin drejt meje, një frym ë tënd e e ledhatuar e gjakut tënd të pulsuar. Por, m e që nu k je gjallë ç p res?
.,
* * * Llulla, Të mendosh për statujën e copëtuar nuk vlen. Pa dobi qan dhe po shkrin me ngadalë mbi gjoksin e një ideje
58
Pikturoj në det të bardhë
* * * Joshja e manaferrës së egër fragment ...Dashuri, po vjen herë pas herë e pasur me dhurata ngarkuar, herë e herë me duar bosh. Veç lëshon një zhurmë të mendjes duke ngacmuar të fantazohet prekje Perëndore të Shenjta dhe shekullore. Dashuri, të kanë himnizuar mijëra poetë dhe mbushën faqe të panumërta të lezetshme. Anijet m e vela u m bu shën d he u d hëtojnë në d ete d he oqeane, Kam dëshirë dashurie tek ujërat e tyre të kaltërta. Plot me dashuri , përmbysin, d he vd ekjen e m bytin Dashuri, fol tek poetët portrete, mbështetu tek ato të të shijojnë tek një vend ëndërr. Dritat e tua ngjyrw detare ndizi, që të të gjejnë, D ashuri Dashuria mbahet për një kohë të gjatë, sjell shumë gjëra të mira, bën bamirësi. Dashuria nuk urren. Dashuria nuk arroganton Dashuria nuk krenarohet, nuk paraqitet e keqe
59
Panajota Hristopulu - Zalloni
nuk kërkon ato që do, nuk inatoset. Nuk mendon të keqen, nuk gëzohet në padrejtësi, po përgëzon të vërtetën. Gjithm onë p ranon, gjithm onë beson, gjithm onë d u ron. Dashuria kurrë nuk bie Besim , Shp resë, Dashu ri Nga më të mëdhatë e këtyre është Dashuria. (Shën Pavllo) * * * Por për fatkeqësinë e vdekjes sime kafshë të urtë fisnike, lot ju, mos derdhni. Nuk na takojnë. As këmbët e tuaja në tokë t i trokisni, të qani në m ënyrë të gënjeshtërt nu k * * *
Parku i shkretuar Pa Statuja më, Ritme të të tingujve të bukur të zogjve m em ecë, Shpresat nuk janë regjistruar Ku rrë Elegjia e copëtuar nga rru feja Mëshirë Ku vajti? Ku u kurthua?
60
Pikturoj në det të bardhë
Vëllimi GJERSA TË PLAKEN YJET Gjersa të plaken yjet Aromatizomë me aromë të Marsit të marr frymë, o truri im, edhe unë krevat prej yjesh do të shtroj, m e jastëku n e natës qetësinë, p ër gu d u lisjen tonë të viju eshm e. Do të na zileps qielli që do tw mbyllësh në grushtin tënd dorën time, edhe do të ndërtosh buzët e mia
61
Panajota Hristopulu - Zalloni
m u në faqen bu zëqeshjen tënd e. Atje m baji gjersa të vjetërohet vera, gjersa të plaken yjet, gjersa deti të mos dallgëzohet, gjersa të ngopemi me dashuri.
N anuritje (Kë ngë )
Të qeshurit tim në të qeshurit tënd m e sheqer i bashkoj. Mollën tënd e të ku qe ta puth, të shkrihem. Sytë e mi në sytë e tu notojnë si varkëzat, luaj me erërat që d he rreth teje fryjnë. Shtratin tim në shtratin tënd me mjaltë do ta ngjis, të të vë në gjumë pranë meje dhe të të nanuris. Fli, o Ëngjëllu shi im , tek gjiri i fatit tënd, udhëto në ëndërr mes dëshirës sime.
62
Pikturoj në det të bardhë
Pranverë
Fishekzarre shp ërthyen në horizont Më ngrejnë nga shkëm bi i largim it . N jë ringjallje shp resëd hënëse e nd jenjave, duke bërtitur ecën, Me zëra shumëngjyrëshe të tingëlluar po na tërheqin të gjitha mërzitjet e jetës, i shkelnin m e këm bë në bregëzat rreth meje me dridhje të turpërta, m billen, rriten, hed hin shtat avash- avash lulet e para të arave. Rrotu llohen (vij rreth e rrotu ll) E lehtë ndërmjet tyre në esencën e jetës Dashurisë. Sa të ëm bla janë bu zët e lu leve të egra Pa tu rp flu tu rojnë Diellin Ed he m u a u në O Dielli im .
Dhimbja e vetmisë
Bërtitjet e shp resës çajnë natën e bëjnë copë- copë. Gjaku është i zi.
63
Panajota Hristopulu - Zalloni
Ajo ka frikë mos i ngjyrosësh mendjen. Duhet të ikë fshehurazi, të largohet, të shkojë pranë tij ta veshë me gëzim, ta lëkundë, Këngën e d ashu risë t ia kënd ojë . Ai -Ku je? E pyeti. Si nëna ime të më shikosh, bashkë me mua të kesh dhimbje. Më ha nga brenda dhimbja e vetmisë. Që kur do tw të vish, lule margarita të më mbash me petale - buzëqeshjet tuaja. Do të vemi bashkë te Perëndia, d u ke çarë qiellin, t ia shu ajm ë të zezën E duam të kaltërtë si det i Egjeut. AJO Britmat e shpresës më hapën rrugët. Vij Të shikoj si vogëlu sh në krahët e Egjeut. Ndën qiellin e kaltër, do të puth.
64
Pikturoj në det të bardhë
POEZI METRIKE ME RIMËZHVILLIM TË VARGUT ARKITEKTON IK KËN GË ME KOMEN TIM N GA PAN AJOTA ZALLONI
Jetoj dhe shikimpamësi
M e fije komb - komb edhe gjilpëra që u ça, jetën tim e qënd is! Një kalim gjilpëre dhe qaj.
65
Panajota Hristopulu - Zalloni
Me zë të gjakosur em rin tënd , p ëshp ëris fija ime laget (nga lotët) dhe ngatërrohet më shumë. Vazhd oj, qënd is, jetën time për ty, sepse, do të jetoj. Gjilp ërën heq dhe kombet i zgjidh pse jo, mundem. N ë m es të vështirave RRO dhe ëndërroj, mundohem, në ngrohtësi të d rejtim eve që kom bet, m ë lid he. Kënd oj , qend is edhe mbush me copa-copa kohën e jetës sime. Çmim i parë në konkursin N dërkombëtar të Poezisë
Pranimi i flakës olimpike
O ti, Promethe, ja drita! Pishtari i shenjtë nd riçon d he rrezaton. N e m e Ap ollonin m e lirën këndojmë ardhjen e FORMËS SË RE.
66
Pikturoj në det të bardhë
Ja pra dhe pesërrethimi. Pesë Epire. Pesë lu tje Pesë Çudi. Perënd eshë e Poezisë. Perëndi e muzikës. O Ap ollon i Shenjtë, le të bëhet fjala ime këtë orë, një m e d ritën, tërë Botën të ndriçojë, tutje e tutje. Mesazhe p aqësore të shp ërnd ahen në të gjithë Globin e Tokës. Ku fijtë botërorë të shu hen, të bëhen të gjithë NJËSH, vëllezër, N jë festë nd ërnjerëzore! Çmimi II në Siqeli, 2004
Këngë Erotike
Engjëjt më kanë hapur p ortën e argjend të u përula te Perëndesha, ia ndeza kandilin të të ruaj, o dashuria ime nga buzët e huaja. Stoli të jesh e Qiellit, Unazë e tokës edhe e zemrës time flakë e gjatë e fitilit.
67
Panajota Hristopulu - Zalloni
U pikëtakova nga sytë e tu, të putha buzët një pranverë, një pashkë, në prillin bjond.
Fustan ngjyrë deti
Pres me padurim orën e mirë, të vesh zorzetën bojëdeti. Pres me padurim dritën festive, natën e zbardhur, të ngrohtë, erotike. Më vjen rënd ë p ër qiellin bojë gri, të zbres kam dëshirë në breg të detit, me fustanin bojë deti të mëndafshtë. Pres me padurim çastin e dashurisë, të vesh zemrën time ngjyrë rubini Medalioni i shenjtë nga prapa të mbërthyer nga të dy duart e tua që i dashuroj.
Tradhti
D eti u trëmb, Erërat u trembën. liqenet u m ërzitën. Shkëm binjtë u rroku llisën. kaq forcë e grindje. Forcën e të padrejtit e fshiva , e zhduka.
68
Pikturoj në det të bardhë
U derdh edhe vera e kuqe. U njollose, Po vijnë djajtë të lëpijnë Dhe ti kërcen dhe tundesh lakuriq, por e kurorëzuar me dafinë nga Perëndesha Athina. Sa kushton vlera e tradhëtisë?
Shpresat e nënës
D itë për ditë kalbeshin shpresat e nënës. N jë nga një p o avu lloheshin, dhe shporta mbetej bosh. Ajo i lutej ajrit t ia sjell p ërsëri dhe të paktën nga hiri i tyre, kokërra të shpërndara nga era. Dhe atij i erdhi keq. 20 gusht 2003 Përmbledhje mendimesh duke kërkuar t ë plot ën... një pesëmëbëdhjetësh rrokësh i plotë pa rima.
N ë kohën e luftës
Q an
Paqja ,
Moskokëçarja, gëzim i d he i fëm ijëve...
69
Panajota Hristopulu - Zalloni
Pranvera në të errët, u mbyt në mjegull dhe bletët e majit u sku qën d he u nxinë në të zezë. H id hni gu rë në vd ekje , goditni këmbët e saj. U mbush toka me mërzitje, u mbush toka me mërzitje, edhe ajri me vaje.
Dhimbjet
Kaluan mu në kujtesë edhe guri lulëzoi, lule për kryqëzuesin. Kambanat ranë për gjënë e fundit edhe u ngrit hedhja e thimjamës. Qetësi u përhap rreth e rrotull dhe plagët nga gozhda shëru an gabim et. U hapën portat e kështjellave, u duk Mbreti plak, por i buzëqeshur që nga porta e shtatë. Ëngjëjt atëherë, folën me zë të lartë: Sion, Sion, qetësohu ! Ed he Farisenjtë e m byllën gojën.
70
Pikturoj në det të bardhë
Bëje këngë tronditjen e tërmetit
1. *
U kthye E d ëgjon? U kthye. Të kanë nevojë: Perënd ia, p erënd im i i d iellit Deti, lisat e Orthrit Të kanë nevojë, kukullat që i ke lënë me nxitim pa përshëndetje, të nd enju ravetm u arat në shtëp inë e ngrictë. Të gjithë të kanë nevojën. Çanta jote me pirueta dhe unë. Nga v ëllimi Let ra e Gjy shes
71
Panajota Hristopulu - Zalloni
1. N uk i arriti
H odhi përtej bluzën e saj në gard he Desh të shuante rrezet e diellit, që kalonin nëp ërm es gjëm bave. Deshte të bëhej errësirë. Por nuk mundi Bluza e saj ishte me vrimë. N ga vëllimi Jo arës
72
kopshtullinor
Pikturoj në det të bardhë
1.N jë mijë hënëza
H ënëz im e bojëargjend i po të shikoj këtë mbrwmje, shkëlqen p ër të gjithë fëmijët vogëlu shë gjerm anët, kinezët, ru sop ond ët d he shqip tarët. Oh, hënëz ngjyrë argjendi atje lart në qiell, që p rek Perënd inë, jep i një m esazh tonin të mbrojë gëzimin tonë.
73
Panajota Hristopulu - Zalloni
2. Lule qiellore
Pa shikoj sytë e mi të vegjël d y liqene d rite, Yjet p resin qiellin të notojnë Dhe p astaj lu let e qiellit të shpirtërojnë lule. Të bien në çarçafë të agimit, të kënd ojnë në horizont m e p u thjen d iellore dhe me përkëdheljen hid hërim in të shp ërnd ajnë.
Drita jote , hënëz
Kanë p u shu ar të gjitha Fjetën të gjithë dhe të gjitha ed he lëngjet e lu leve. Pushim. Pu shim absolu t. Vetëm d rita jote, o hënë, ecën Du het të nd riçojë m end jen d he shp irtin atyre që rrinë p a gju m ë gjithë natën d he m arrin vend im e për paqen e Botës.
Nga vëllimi poetik 1001 hënëza poezi për fëmijë 74
Pikturoj në det të bardhë
1. * * *
Fjalët e mia, dhurata të humbjes së m end jes. Foljet e mia gjakësojnë ashp ër. I tërheq, krijoj poezi pa folje. Përsëri të njëjta. Emrat edhe ata gjakosen!
2. N jë lypës i çmendur
N jë lypës i çmendur, i vetëm fort kënd oj, të d u a , me forcë zemrat tuaja i godas. Një lypje për të çmendurin në kërkim për një të puthur. Në mënyrë të pashpresë kërkoj të gjej ilaçin për mendjen time të sakatepsur.
75
Panajota Hristopulu - Zalloni
Por, ti nu k m ë thu a Të dua! , ma mohon. Të varfërin, të çm end u rin p rind in, të vetm in, sa keq, Të dua! Vëtëm këtë përshpërit i çm end u ri, të dua, të dua, të dua. Thellë në m end jen tim e sa dhimbje ndiej. Ti mban ilaçin për të çmendurin, p ër lyp ësin për një të puthur. N ga libri Lotët e gjakut të kujtesës
1. * * *
S hfletoj vitin të gjej ku jtesën Vrap ojnë nd jenjat p ërrenjtë, d he m bled hin lotët e nënës.
76
Pikturoj në det të bardhë
2. * * * Mos më harroni... në Kacirelo, p ërtej fshatit, në brigjet e tij, si kallam kërcas. Dëshiroja këngët tuaja, sytë tuaj, duart tuaja, të qeshu rën, gëzim in tu aj. Mend im i nxjerr krahët fluturon larg gjer në Amerikë. Si mal janë kujtimet, e lezetshme poezia në dritën e mbrëmjes. Rrugët hap m e p enën në errësirë që të përkalojë shpirti im të të arrijë.
Nga vëllimi poetik A h , mërgim! fjalë poetike
77
Panajota Hristopulu - Zalloni
1.** **
N ëse nd onjëherë d o të kthehesh mos mendo orën, të të uroj mirëseardhjen si rreze dielli pranverore! (Kësht u jam unë).
2.*
U frikësova... Në sytë e tu dita u gremis nga hekuri i shkrirë. U u le Sa poshtë të kam parë...
3.
*****
U kthye I urova mirëseardhjen, si d ritë d ielli p ranverore. Kështu jam unë.
N ga vëllimi Duke shkarë poezi të rregullta dhe të çrregullta
78
Pikturoj në det të bardhë
*
H elm u rrejtjeje më ka thepuar zemrën (ma ka shkëmbëzuar ). I p ërcëllu ar d ielli i ku jtesës, djeg. Ka marrë përroin në një m onop at të shkretë Ku jam unë? Mosbesimi yt është i padrejtë Llulla
79
Panajota Hristopulu - Zalloni
Siç dhëmb
S hi i furishëm që me erë rrotullohet Zëri yt... i gjakosur! Copëza dhimbjeje të plagosura dhe çmenduria të udhwheq përpara... Vera jote po trazohet nga shiu i hid hëru ar dhe dehet. Me llahtarë përdredh damarët, d he tru p i d hëm b Shpirtit i bie të fikët. H ënës i bie të fikët. argjënd in e saj e shp ërnd an, si dashuri dhëmb. N ga vëllimi
Gjoksi im i mby llur me çelës
Përmbytja
N ë mes të thelbit të Globit p ërm bytem d he flas Flas, flas. Mundohem edhe të prek. Pastaj hid hem d he yll i ri bëhem
80
Pikturoj në det të bardhë
Dhe vrapoj, vrapoj vrapoj lart mbi rrethet e mendimit në mes të Ëngjëjve dhe Ideve.
* * * * Kisha të drejtë të lindja në të vërtetë, të jetoj esencialisht m e em ra d he shu m ë folje duke përkaluar nëpër yjet të prek çudi dhe bukuri .
Çasti
Të tjerë i ndjenë, të tjerë i fantazojnë d he ku r p resin çastin . Ditët kalojnë dhe epokat. Sytë e mi, të tjera dëshirojnë dhe të tjera vërejnë
Nga vëllimi
Guxim i vonuar
81
Panajota Hristopulu - Zalloni
* * 1.
Cili diktator çizm en e vd eku r veshi d he cop ëton? Trëndafil ngjyrë kremi, si të këm bshkelën kështu ? Arom ën ajri shp ërnd an, Vendi fatkeq pasthirrmon. Pu shtetari është i ashp ër.
N jë anije nga buzëqeshjet tuaja
Po vesh shaminë e bardhë timen dhe zbres mu në mes të ditës në det. Rri në gurët e lakuriqtë dhe po zë rob freskinë e detit. Më sjellin m ijëra frym ëm arrje tu ajat d he një anije nga bu zëqeshjet tu aja. Të tuat janë pa djallëzi. I vesh dhe iki. Sa ngjyrë të bukur trëndafilat!...
82
Pikturoj në det të bardhë
N ata është
Të gjithë kanë fjetur... Natë është... Akoma dhe koha, në bazë të zakonit flenë. në pallatet të pallogaritura të heshtjes. Gju ha p u shon nu k gjen fjalë, as ironi. N atë është Të gjithë flenë
Edhe nënat qajnë
Kapja e ëndrrës - pa zgjatje të kohës.Fate të çmendura harruan premtimin. Shkru ajnë tani vjersha të hid hëru ara, mbi pentagramin e heshtjes. Shkruajnë nota të hidhura të muzikës. edhe Nënat , në mes të vetmisë së tyre të veshu ra m e m ënd afsh, qajnë. N ga vëllimi poetik N jë tufë nga trandafilat e mi ngjyrë kremi
83
Panajota Hristopulu - Zalloni
Vula prej guri Jetuam së bashku, o princeshë, përrallën më të bukur. por në mes nesh hyri jeta jote e vërtetë, edhe vuri rëndesën e saj ,vulën. Ikën vitet e përrallës, u bënë p lu hu rari në vend in e ku jtesave, nga pesha e rëndesës të vulës prej guri. Edhe kujtesat tona të florizuara p o rrotu llohen ed he p ikojnë balsam në trurin tim të turbullt. Si qëndron akoma në fronin e tij, pa dëgjuar fjalën tënde: Të dua! ?
Ike U mbush me ujë dhomëza jote, e marr me mend, d he shtroi p etale lu leshege p oeti në faqen e hapur, të ngelet dita e largimit tënd me aromë në Histori.
Nga vëllimi poetik Princesha Hara 84
Pikturoj në det të bardhë
N ostalgjia e shenjtë Ke m bajtu r në qafën tënd e të tërë të duat në medalionin e artë. Por... shpirtin tënd e mbyllën në kujtesë. Edhe unë ... pa qëllim nd ën d iellin të kërkoj shikimin tënd me ngulmim. Ku është harresa? Ligji i pashkruar i fundosi të gjitha në errësirë d he frika, si një m ishngrenës- egërsirë, trembi shpirtin tim, përpara kufijve të mbyllur.
Nga vëllimi poetik Eros dhe dashuri
Varrimi i dëshirës E madhe Dëshira. Zjarr në mes të zemrës, dega e ndezur, djeg gjokset që u kanë d hënë qu m ështin jetëve dhe kanë ushqyer dardhat, që kanë mbuluar tokën, me aromën e luleve të tyre. U lartësu an m u ret kështjellore dhe dëshira nuk mundet
85
Panajota Hristopulu - Zalloni
të ngjitet nëpër muret. Varroset në baltë të kalbur.
Nga vëllimi poetik Fletorja ime e vjetër me poezi
Thikëza Shpirti im vuri re thikëzën e syrit tënd, o, i fortë, që dridhet mengadalë. Lere thikëzën poshtë. Eja, të lash shpresat e mia të thikëzuara... Rrjed hin gjak...
Degë ulliri Ej, ti, o i fortë, që na zotëron jetën tonë Pushtetari i fortw i të pamundurve. Dërgoje një degë ulliri me pëllumbin e zemrës. Bëje këngë tronditjen e tërmetit. Pragmbrëmje e furisë së shiut të Oqeanit. Dërgo paqe...
Nga vëllimi poetik 86
Pikturoj në det të bardhë
Fletorja ime e vjetër me poezi * Shp ërnd ani, fëm ijë, dritën tuaj të kaltër! E ka nevojë qielli. Dhe em rin e secilit p rej ju sh në kop shtin e jetës lu le. Lihem në borë... futem në vërtetësinë. Jeni fëmijët e mi e njëjta e Vërteta.
Nga vëllimi poetik Këngët e gjyshes hënore
Kohët 23.10.2001 Kohët kanë ulur dritat. E djeshmja dridhet, trëmbet. Mos vallë nuk do ta shikojë të nesërmen që bërtet: Shp ëtom ëni... . Unë ... rri d he p o d ëgjoj Qiellin, duke pritur një mesazh nga Perëndia. Një mesazh jete.
87
Panajota Hristopulu - Zalloni
* * * Brumë kërkova d he një gotë sheqer, byrekun e gëzimit tim të brumos. Dhe pastaj ta stolis me aroma dhe bukuri, me trëndafila veludhë.... të bardhë gjelbërimtarë. Që t i qeras në Parajsë.
Nga vëllimi poetik Pak para se të ikë
Shpëtim i shpirtit E pashë trupin tim ta ngrëje ajri i fortë , i egri e shkatërrimtari, Fryu nga gojë të dehura. Zemra ime u fundos në gjëra të padrejta të njerëzve gjysmakë me mendje gjysmake. Flokët m u trazu an në degët e thata të pashpresimit. Por në shp irtin tim zbriti Perëndia dhe e shpëtoi. Zambak- lule shumë e bardhësuar p ër ikonën e Shën Marisë Vazhdoni, o gjysmakë, (o njerëz) të fryni, shpirti im nuk trëmbet. Nuk ju ka frikë.
Nga vëllimi poetik Them të bëhem qiell 88
Pikturoj në det të bardhë
Vallja e shpëtuar shpëtimtare Dritë d he hijet kërkojnë flakët e jetës me ishujza gri luftojnë.... Mend jen të çlirojnë, të krahëflu tu rojnë, që të marrin shpirtrat e luleve në një valle të padukshme shpëtimtare, në një botë të kaltër që rrjed h u ji i p avd ekshëm .
* * * Jetova, dashurova mjaft shumë! Pata shumë dhimbje. U shnd ërrova në p riftërim kishtar lart mbi copëzat të ëndrrave të mia. Çfarë tjetër të bëja? N ga vëllimi poetik Poezia ime (V jershërimi im)
89
Panajota Hristopulu - Zalloni
N ëpërmjet portës gjysmë e hapur I kanë ndalë sfinat e portave, u hapën pak... Për pak? E qeshura jote duket. Gjithnjë qesh! Fletëza të gjelbra hedh dhe unë si gjah të ndjek... Ku shkon ? Të vi me ty? Pak akoma ...le të jetë. Stuhi ere jam unë, fletëz gjelbëru eshe je ti... nëpërmjet portës gjysmëhapur, po të vë stërkëmbthin, të mos të mbyllet. Mjerisht, je Jeta!
Nga vëllimi Pirueta të mërzitura
Ftesat Lule të fishkura nga thatësirat e kohës, ftesime të kam dërguar. Mijëra xixa nga flaka e syve të mi që digjet për ty, të buta, lule zambaku aromëshumë. Në kasollen time eja.
90
Pikturoj në det të bardhë
I kam shtruar me gjëra të mëndafshta, të sjella nga vendet ekzotike. Dhe të bardha dhe të buta nga porcelan i padukshëm... mbusha vazot me degë jasemini, femërore dhe mashkullore që të të tregojnë zambakun e virgjër, si bashkohen d he p u then sa lule Dashuri bashkon... Brenda meje shkëlqejnë qiej të kthjellët,... përse linde ti në grazhdin tim të thjeshtë... Një ide?
Jeta Dita fjalëshu m ë, ka nxjerrë në shesh të fshehtat tona... Të qeshurit, gëzimet, ëndrrat e shkuara... Po na vret d ielli. Me d ritën e tij u shqehem i d he rrojm ë... E ëmbëlsuar goja jonë, mbushim mollëzat e ditës me të puthura. Ka zili errësira. Nuk e llogaritim. Jeta është ditë, dritë, këngë, frym ëm arrje nxehtësie! Jeta është dashuri!
91
Panajota Hristopulu - Zalloni
Idoli im Një statujë ngrita në kop shtin tim m e lu let. Pastaj mora ngjyra nga paleta d he shtyp a në kavaletën tim e në art. Sheku llori im ! Çfarë ngjyra! Blu e hollë, e bardhë, pak korale edhe pak kadaif gjysmëpjekur. Fjalën time penelë e bëra që ta pikturoj. E gëzova E putha d he Stop këtu ... vargu im fillon të plagoset. Realiteti im i varfër nuk e mban një bukuri aq të tillë. Kam zili Diellin që do të tw ngrohë dhe shiun që do të të laj, edhe erën që do të të këndojë dhe hënën që do të të erotizojë me ty, akoma, akoma dhe KELENONË, siç zbret nga yllëzat në flokët e tua, të luaj më një mënyrë fëminore. Kam zili kam shu m ë zili. Me sa dëshirë, idhulli im, të pikturova.
Nga vëllimi poetik N gacmimi i lulëkuqes 92
Pikturoj në det të bardhë
Duke shkelur me majën e këmbës në mënyrë erotike në A- B A Dashuri, folmë për ikonat, e buta detësore, të pikturuara e një piktori - poet pa emër, i mbyllur në bodrum pa portë. Një zog i padalë nga jeta, i shuar, kërkon të fluturojë, liri laku riqe. Buzët e tija janë pa freski djegin. Ah, Shën Mari. U rrëkezuan lotët, p a shikojini, d hëm b. Mbështete të shkretin d he jetësojeni . Ndiz drita ngjyrë deti. Vizatojeni. N d ryshoje vend im in, Fu tu në bod ru m sonte d ashu roje.
Të dashurisë Hajk Aromat e së djeshmes fryu erë e madhe Ora e hapur. Dhe shkretëtira duke bërë mjerime gëzimin e mbyt.
93
Panajota Hristopulu - Zalloni
Në fidanat e vogla detet e mia hap.... Të të pikturoj. Me dritë dhe fjalë, Dëshmitar i gjithë jetës. Dashu ri qend is. Do të vijë, a nuk do të vish? Pikpyetja spirancon. Lule miqësore. Aromën tënde vjedh me një Të dashuroj .
Si? Dritë mesnate. Panik Jashtë shp irtit tënd të d alësh, si? Të vrasësh nikotinën, si? Në plagën e ëndrrave të tua të bëhesh mjek, si? Të shkatërrosh shkëm binjtë e ashp ërsisë, si? Riçel mendimet e tua, zhu rrm ojnë d he m p oshtin mendimit tënd, portat. Të bashkojnë duan me dritën, dritën e mesnatës. Si? N ë vjershë tu aj, p anik,
94
Pikturoj në det të bardhë *
Dhe erdhën yjet e Plejadës m e shtatë të p u thu ra p ër shtatë p lagët e m ia N jëra është e jotja * Të pres sa më afër të copëtoj copëza muzikore, nga të dy sytë e tu q ë t i qend is në p oezinë tim e, që të ta them në ëndrrat e mia, që janë të zgjuara. * Poezia ime u bë Atdheu yt. Fjalët e mia janë qytetarët e tu, i vure ndërtuan kështjella, qytete të rinj me pallate Mbretërore. Ti, o burrëror! Antiohia të takon . Jeto brenda pasurisë së saj. Ti e pushtove.
Nga vëllimi N ë gjatësinë e dashurisë * Lakuriq Bota dhe ti përpiqesh t i veshësh d iellin tënd ! * Dhe nd riçoj d he qesh! Fluturoj lart në lartësi në plot dritë.
95
Panajota Hristopulu - Zalloni
* Jeta ime shkruheshe me dritë. E kanë parë në përmbysje në p asd itet e jasem inëve. * Me dhimbje u pasurova, me lot dhe me të qara. *
N ë lartësitë e çasteve Shikoje fatin ballë p ër ballë. Mundohu të fitosh të përkryerën. N ga vëllimi M endime të vogla (anglisht- greqisht). Përkthyer në anglisht nga Vasiliki Kalahani
Hajk * Natë e shuar, Duart e mia u bënë akull, Ku janë xixëllonjat? * Dy rreze diellore N ë krahë të ëngjëjve I p rojektojm ë U shu m ëzu an Dritat e Perëndimit tonë Drita ndriçuese nga drita. H id hërim i i m bytu r Zemër e shkrirë Edhe largimi i gjakut.
96
Pikturoj në det të bardhë
* Mos qaj, dallëndyshet do të rikthehen. A thua do të vonojnë? Por d je m ora m esazhin në celu lar. Mos qaj, d o të vij . * Ëndrrën e kanë plagosur Frikshëm me tela me gjëmba të ashpra. Dhimbja e gjallë. Lotët të shumta. * Fjalët e ëmbla të Poetit Qendisje u bënë në Atllasin e Qiellit. N ga vëllimi Pëshpëritja e luleve (greqisht- anglisht) Përkthyer në anglisht nga Vasiliki Kalahani.
FAJTORE APO JO ?
Pa mëkat, nd ëshkim d he d ënim , në harresë. Diçka si vdekja nga zjarri. Pyet: «Fajtore apo jo ?»
97
Panajota Hristopulu - Zalloni
E arrira ishte e huazuar, ishte e huaj, e rrëmbyer nga vend i i m reku llive, e zjarrtë, verbu ese, e frikshm e. E njoha- fjalën mund pasi kurrën e kurrës, nuk mundëm të JEMI.
MALLËN GJEHEM, THOSHA...
Plot nd jenjë, i hijshëm , i logjikshëm fu nksionim i i m end im it. Mallëngjim (p o, kështu m allëngjehem ). Shkaku dhe shkaktari : Ad hu rim i nd jenjësor. Koha ime e mbrapshtë. E m ira nu k u id entifiku a m e fjalën e m irë . * * *
Ad hu ru es të Da Vinçit! Erd ha të m ë d u ash, erd ha të them i vjersha. Unë, ti d he shiu . Është e bukur jeta !
98
Pikturoj në det të bardhë
PËRSHTATJE
E
bëra rob p ërshtatjen ,
pa e kuptuar as vetë unë mendjelehta. Jetova me qepalla të mbyllura, që të mos më ikte. Digjesha. N d jeja d him bje. Por vazhdova, në zjarr, e veshur me emergency- në e zjarrit. Ishte gabim , m end oi d he e qortoi për një çast, shlod hjen e qerp ikëve të m i. Kërkova falje dhe u largova edhe unë për gjetkë, si Marilu ja . Ndoshta për në trojet atërore, ku më njohin mirë. Veç kësaj, ka portokalle d he gjetkë. Po nd iej d him bje u në m end jelehta, nd iej d him bje.
N ga vëllimi poetik N ë detin e Bukurisë përkthyer në shqip nga Iljaz Bobaj
99
Panajota Hristopulu - Zalloni
100
Pikturoj në det të bardhë
SIMPOZIUM NDERKOMBETAR I LETERSISE (GJIROKASTËR-PERMET 2-5 Prill 2009)
N ë fillesën e prillit 2009 Poezia është shumë e rëndësishme në miqësinë e popujve. Së pari letërsia kultivon ndërgjegjen e popujve, i bën njerëz që janë mbi çdo interes material. Poezia i bën njerëzit të shenjtë. Qielli është një, dhe njerëzit e shenjtë qarkullojnë në qiellin e endrrës e të dëshirës . Panajota Zalloni (BUKURA)
101
Panajota Hristopulu - Zalloni
102
Pikturoj në det të bardhë
103
Panajota Hristopulu - Zalloni
104
Pikturoj në det të bardhë
105
Panajota Hristopulu - Zalloni
106
Pikturoj në det të bardhë
Fotot nga Anton Zalloni 107
Panajota Hristopulu - Zalloni
BIOGRAFI SHKRIMORE
Panajota Zalloni
P
oeteshë, gazetare, tregimtare, piktore, ikonografe me një shpirt të veçantë krijim tar, e lind u r p ër të d hënë m esazhe m e gërm a d he p enel. Vep ra e saj krijim tare d allohet p ër lirizm in prezent d he për një ndjenjëzim të thellë njerëzore dhe aftësi përcjellëse. Lajtmotivi kryefjalor udhëheqës i poetes në këtë pankrijimtari brenda vendit të saj d he u niversal: Përpiqem për një botë që të mbretërojë DASHURIA . Si rrjedhojë e veçanësisë së saj masovike dhe tharmit të saj organizator fu n ksion al ka m arr ë p jesë n ë sh u m ë orga n izacion e m e th eks kombëtar në Greqi, por edhe në vende të tjera: Simpoziume letrare, Festivale poetike, Kongrese Letrare Kombëtare dhe Ndërkombëtare, Ta kim e n ë Ditë të Poetikës N d ërkom bëta re; gjith a sh tu ësh të organizatore e m jaft p araqitjeve të veprave të klasikëve si d he të p oetëve m ë të rinj e m e p ersp ektivë, jo vetëm në vend in e saj, p or ed he në Botë. Është p oete vizionare bashkëkohore, m e një shp irt tejet të madh, e cila, me aftësinë e saj rrokëse e frymëmarrje aktive, mbjell çdo çast fidana paqeje në shpirtrat njerëzorë; nis fluturimthi e bu ku rim thi në qiej p ëllu m ba- m esazhorë bard hësorë, lirikësorë, p o p aqeje, p ër të sh p ërn d arë lajm ërim in e kth jellësim eve d h e p ranverim eve të d ëshiru eshm e të Botës N jerëzore në H ap ësirën e beku ar të zotëru ar nga Ëngjëjt Shenjtërorë, d u ke vezu llu ar harqe triumfatorë entuziazmi me thurime ënd rrash të mbretit Ulli , pemë
108
Pikturoj në det të bardhë kjo gjith ëgjelbër u ese e d a sh u ror e, m e klor ofilë p r ez en te, m e p ikësynim p iketim in e arkitektu rim in e ard hm ërisë bu ku riad ë... Duke pasur këtë tej veprimtari aktive është çmuar për veprën e saj letrare (poezi dhe prozë) në konkurse letrarë, jo vetëm në Greqi, në vend in e saj, por ed he në vend e të tjera. Asqë m u nd të lihej jashtë vëm en d jes Pan ajota Zallon i, ky sh p irt që m bjell, ky sh p irt që shpërndan mesazhe funksionale dhe nxitës, qytetërues dhe shtytës për kërkim progresiv dhe për ardhmëri të mrekulluar. Nderimet dhe çmimet e saj, sidomos për një dekadë kanë qenë të shumta: Është nd eru ar nga Shoqata UN ESKO PËR QYTETËRIMIN DH E PAQEN e Pireu t d he Ishu jve, nga Shoqata UN ESKO e Atikës d he nga sh oqata të tjera p ër kon tribu tin m e n d ih m esën e saj n ë letërsi d h e n ë civilizim in. Gjithashtu nga Lid hja e Shkrim tarëve të Greqisë, N ga Lid hja letrare Kafeja e Id eve Athinë, Shoqata Letrare e Mynihu t (Gjerm ani), nga Lidhja e Shkrimtarëve dhe Artistëve Ndërkombëtarë (I.W.A), nga UPLI
Lid hja e Poetëve N d ërkom bëtarë të ku rorëzu ar m e d afinë, nga Shoqata e Shkrimtarëve Meksikanë, nga Lidhja e Krijuesve PEGASI Albania (sot Lid hja IN TERN ACION ALE e Shkrim tarëve, Poetëve d he Artistëve PEGASI ) nga ACCADEMIA VEZUVIAN A, N ap oli e Italisë, nga Bashkia e Ilios, Athinë, për ndihmesën e saj në civilizimin d he Paqen N d ërkom bëtare si d he p ër shkëm bim u niversal vlerash letrare. Poetja Panajota Zalloni p ërgatit d he boton revistën letrare të p ërtrem u ajsh m e KELEN O , n jë botim i çm u ar n ga sh u m ë shoqata, lid hje, u nione nd ërkom bëtare qytetëru ese, civilizu ese Gjith ashtu boton gazetën KRITOVULOS (gazetë kjo m e theks fetaro- letrar) d he gazetën Rru ga e trevës të kishës së shenjtë të Shën Nikollës së Ilion, Athinë, ku dhe këtu paraqet krijimtari letrare d he p u blicistikë nga p oetë nga e gjithë bota. Lu an role fu nksional, atë të drejtuesit, botuesit dhe kryeredaktorit. Gjatë gjithë veprimtarisë së deritanishme krijuese ka botuar 52 libra, kryesisht me poezi, poema, tregime, publicistikë, skicime. Është përfshirë deri tani në rreth 15 Antologji poetike, që dalin nga organizma letrare në Botë, midis të cilave dhe në Antologjinë poetike KORSI E H APUR Au torë të Pegasit d he të tjerë nga vend i d he Bota , botu ar nga Shtëp ia botu ese Marin Barleti Tiranë, viti 2008. Libri i saj Rend ja e kalit bojë blu u p ërkthye në Shqipëri d he u propogandua po në Shqipëri në qarqet letrare nga Lidhja e Krijuesve
109
Panajota Hristopulu - Zalloni PEGASI Alban ia, d u ke u p ërkth yer e sh qip ëru ar n ga p oeti, shkrim tari Kristaq F. Shabani d he Kosta Gaxhoni, p ërkthyes d he filolog. Libri i saj Ku p tim e të vogla u p ërkthye d he u botu a në Se r b i (ISBN 978-86-84201 47-0) n ë k u a d r in e Fe s t iv a lit Ndërkombëtar të Poetëve, në Smederevo të Serbisë me përkthim të Dragan Dragojloviç, poet i m ad h i Serbisë, ish Ministër i Besim it Fetar. Prezantim i i librit është bërë nga M.M.E nga intelektu alët serbë përpara mjeteve publike informuese edhe të ftuarve e qindra njerëzve mendimtarë, studiues nga gjithë qytetet e Serbisë dhe i gjithë botimi prej 500 kopje u mor nga pjesëmarrësit në prezantim. Poeti i m ad h, H su Chi Cheng, p ërktheu në gju hën kineze librin Pëshpëritjet e lu leve . Poezitë e saj janë p ërkthyer në anglisht nga Mr. John Francis Misset (Liverpu l) d he janë botu ar në shu m ë revista dhe gazeta të huaja. Dr. Virgin ia Rh od as (Argjen tin ë) ka p ërkth yer d h e ka p araqitu r vep ra të Panajota Zallonit në sp anjisht. Gjithashtu janë përkthyer vjershat e saj nga shumë përkthyes në: frëngjisht, italisht, gjermanisht, arabisht, turqisht, rusisht, rumanisht, serbisht, spanjisht e tjerë. Një kontribut në përkthimin e veprave të saj në anglisht kanë d h ën ë p oetet d h e p ërkth yeset Vasiliki Kalah an i d h e Zah aru lla Gaitanaki si dhe përkthyesi Anton Zalloni Është anëtare nd eri e Akad em isë Ferd inand ea - Catania e Italisë, e Shoqërisë Historike të Katanës, Itali, e WORLD ACADEMY OF ARTS AND CULTURE, USA, e Shoqërisë UNESCO për Kulturim d h e Paqe (si kryetare e ed u kim it), ësh të an ëtare e e Lid h jeve Ndërkombëtare UPLI (USA) dhe W. L.S INDIA, anëtare e vijueshme e Akademisë Vezuviane, Napoli. Gjith ash tu Pa n a jota ësh të An ëta re N d eri e Lid h jes së Kriju esve PEGASI ALBAN IA si d he anëtare e Presid en cës së Lid h jes In tern acion ale të Poetëve, Sh krim tarëve d h e Artistëve PEGASI ALBAN IA. Është anëtare e Bashkim it të Shkrim tarëve Grekë d he e Bashkim it Panelenik të Shkrim tarëve. Ajo gjithashtu është Kryetare e Lid hjes së Poetëve d he Shkrim tarëve XASTERON ZALLON I m e qend ër në Athinë, lid hje e kriju ar p rej saj; është Docente N d eri e Filozofisë në Universitetin e N EY-YORK. Më 22 qershor 2007 u zgjod h kryetare nd eri e një gru p i u niversitar të kërkim eve teologjike (Kryetar N . H arakakos). Boton për çd o vit
110
Pikturoj në det të bardhë p ërm bled hjen p oetike Flakën e krijim tarisë d he ed he nëp ërm jet këtij botimi impulsion, përkrah, publikon poetët e rinj të epokës sonë. Një punë të jashtëzakonshme selektive, përpunuese dhe publikuese bën m e revistën Keleno , p or ed he m e d y librat e saj antologjikë që janë p araqitu r ed he në Shqip ëri, në Sim p oziu m in N d ërkom bëtar MUZA POETIKE PEGASI 2009 , (2-5 prill 2009) p ër të cilën ka d he ajo meritën e saj në përfaqësimin e talenteve grekë në këtë Simpozium m e tem ë Poezia Bashkëkohore . N jë kontribu t të m ad h ka d hënë në përkthimin e mjaft krijimeve të poetëve nga vende të ndryshme në gju hë të nd rysh m e, d u ke hap u r ru brika të veçanta POETË IN TERN ACION ALË , sid om os në anglisht, italisht, frëngjisht d he greqisht, d u ke p asu r gjithm onë m bështetjen e p ërkthyesit, p iktorit Anton Zalloni, njëkohësisht edhe bashkëshorti i saj. N jë nga ku lm et e vep rim tarisë letrare të Panajota Zallonit është organizim i i Kongresit N d ërkom bëtar të Letërsisë m e njëzet paraqitje e takime në qytete të ndryshme të Greqisë dhe Qipros para kongresistëve si dhe një kongres katërditor me pjesëmarrje të poetëve nga gjithë Bota. Gjithashtu me Shoqatën UNESCO për Civilizim dhe Paqe organizoi një Konku rs N d ërkom bëtar të Poezisë m e qind ra p jesëm arrës nga e gjithë Bota; në vitin olim pik 2004 m e tem ë: Viti olim p ik . N ë vitin 2007 realizoi gjithashtu m e Lid hjen KAFEJA E IDEVE m e p resid ent Dino Ku batis Kongeresin Panelinik tred itor, të fjalës teologjike m e 20 ku m tim e (folës).
N ëpërm jet revistës Keleno organizon çd o vit konku rse letrare d he të tregim it d he krijoi PIN DARIA festë e m ad he m e çmime të poezisë fetare në ditën e Ndërkombëtare të Poezisë në 21 Mars të çd o viti m e su kses të m ad h . Përveç gju h ës greke d h e vep rim tarisë civilizu ese d he shoqërore të saj p reoku p tohet m e ajiografin ë bizan tin e d h e p iktu rën . Ka p iktu ru ar qin d ra ikon a
111
Panajota Hristopulu - Zalloni bizantine dhe merr pjesë në shumë ekspoze. Mësuesja e saj, Kryetarja Bashkimit UNESKO e Federatës Greke të Qendrave dhe Shoqatave, zonja Katerina Dhimitriu dhe shkolla nga e cila ka mbaruar studimet DH AKE In ter n ation al Cen tr e of Resea r ch Cu ltu r e Ed u ca tion Development- DAKEPE). Në maj të vitit 2006 u ftua në shkollat greke në Mynih dhe dha mësim praktik për poezinë me fëmijët grekë të gjashtë shkollave fillore greke d he në gjim nazin e Mynihu t në rrethinave në Javën e Letërsisë greke dhe në Kujdesin e Ministrisë së Arsimit. Gjithashtu u shpall më 28 d hjetor 2005 nga The International Poetry Translation and Researth Centre d he nga revista The World Poets Qu arterly China, AS THE INTERNATIONAL BEST POET OF THE YEAR 2005 SI POETJA MË E MIRË E VITIT 2005. N ga e njëjta qend ër u çm u a, u sh p a ll KELEN O n g a r ev ist a t m ë t ë m ir a si TH E BEST INTERNATIONAL LITERATURE MAGAZINE OF THE YEAR 2005 d h e p ë r k t h y e s i i KELEN O A n t o n i Z a llo n i s i TH E BEST
TRAN SLATOR OF TH E YEAR 2006. Sot p erfeksion oh et e stu d ion e shenjtë në p iktu rënë kishën e Shën N ikola ILION , Athinë Poetja artiste beson në një botë shumë më të mirë dhe më të bukur. VEPRAT 1.«Letra e gjyshes» vargje dhe poezi 2. Galop im i i kalit bojëblu poezi 3. Jo fu shës , p or kop shtu llinjsh poezi 4. 1001 hënëza këngë p ër fëm ijë 5. Lot gjaku në ku jtesës poezi 6. Ah, m ërgim fjalë p oetike 7. Du ke shkarë prozë të vogla d he poezi. 8. Gu xim i p arakoh ëshëm p oezi, Çmim i parë nga DDHEL
112
Pikturoj në det të bardhë
113
Panajota Hristopulu - Zalloni 9. N jë tu fë nga trënd afilat e m i bojë krem i poezi 10. Gjiri i m byllu r m e çelës p oezi 11. Princesha H ara p oezi 12. Fru tet e p ara vargje 12. Monologjet fjalë p oetike 13. Eros d he d ashu ri poezi 14. Fletorja im e e vjetër poem a 15. Trond itje e befasishm e , poezi 16. Këngët e gjyshes hënore p oezi 17. Pak para se të ikë vjersha 18.H istori të Krishtlind jes prozë reale 19. Letra e gjyshes (letra e d ytë) 20. Arom a e ku jtesës prozë 21. Them të bëhem d iell tregim etë vogla letrare 22. Poezia im e (N johu ri d he Poezi p ër p oezinë) 23. Piru eta të m ërzitu ra vjersha 24. Mend im e të vogla (Vjersha m e p ak vargje, (anglisht, greqisht) 25. Ku r nd anim hid hërim in falas vjersha 26. Kozm ai nga Etolia 27. Arom a e m iqësisë p rozë Çm im i i Dytë nga DH LLE 28. Degëzat e m ia e jasem init tim , vjersha 29. Çaji, o Perënd i telat m e gjem ba p oezi 30. Pëshp ëritje të lu leve poezi (greqisht, anglisht d he kinezçe) 31. Vargje (kord ikë) m agjike 32. Volu m i i p arë i Poezisë së Panajota Zallonit 33. Lu tjet e And om aqit 34. Me flakën e krijim tarisë Antologji, Çm im nga Kafeneja e Id ev, 2005 35. Shën Kozm ai nga Etolia p jesa e d ytë (Botim i p lotësu ar) Çm im nga Kafeja e Id eve 2005 36. Paqe kam frikë vjersha(13 gju hë) 37. Ag on ia e sh p ir tit tim (Lu tje lig jër im e)Çm im Acca d em ia Vezuviana) 38. Ose poezi d he stu d im p rovu es 39. EXPLORIN G, vep ër e p ërkthyer , poezi
114
Pikturoj në det të bardhë 40. N gacm im i lu lëku qes poezi erotike(Çm im kop ertine) 41. Trilogji (poezi) e botu ar Ed izioni Universale (në gju hën italiane 42. Gjersa yjet të p laken p oezi bBotim i Filipotit 43. N ë flakën e Krijim tarisë volu m i i d ytë 2007 Antologji- Poezi) Çm im nga Kafeneja e Id eve 44. Krim në p ark ( vaje) Botim Aerm ono 45.Flutura të ngjyrosura 46. Joshja e kënaqësisë vepër letrare 47. Duke shkelur d ashurishëm në abëcënë Ushtrime në katër forma poetike 48.Poezia m etrike m e rim ë Zhvillim i në arkitektonikë të vargu t. Poema me komente 49. N ë gjatësinë e d ashu risë 50. Galopim i i kalit bojëblu p ërkthyer nga Kristaq F. Shabani d he Kosta Gaxhoni 51. Pikturoj në d et të bard hë përmbled hje poetike në gjuhën shqipe, përkthyer nga Kristaq F. Shabani dhe Kosta Gaxhoni 52. N ë d etin e Bu ku risë vëllim poetik i përkthyer në gju hën shqipe nga Iliaz Bobaj
Mendime kritike dhe vlerësime për veprën e Panajota Zallonit (BUKURA) Odise Tiligadhas Shkrimtar Vepra poetike e Panajota Zallonit është një vepër synimi. Vepër e shkruar me një ndjenjë shumë të thellë edhe fantazi të gjallë; vepër që arrin të mbajë në jetë artin e bukur fisnik të fjalës dhe të rrezatojë dëshirat e vetes së saj, të shpirtit që mallëngjehet, pa dashur, duke m os nd jeku r artin e m ad h. Brend a vargjeve të saj lihet të flasë zem ra ed h e jeta, që jan ë elem en tet m ë të p astra, të cilat kan ë gjithmonë diçka rrezatuese. Në këtë epokë tragjike, nuk është e paktë
115
Panajota Hristopulu - Zalloni kjo d ëshirë p ër bu ku rinë e d ashu risë. Me vargjet e ngarku ara në m ënyrë nd jenjësore i përku shton p oetikisht nxitjet e shp irtërore të m bjellu ra të njeriu t, d u ke d ësh m u ar n jë n d ërgjegje p oetike të problemuar dhe përkushtuar në të Bukurën dhe të Lartën. Kështu fitohet mbi vdekjen! Përktheu nga greqishtja: Kosta Gaxhoni * Dragan Dragojloviæ, poet Serbi Shënime mbi poeten greke Panajota Zalloni Ka rreth njëzet e pesë libra të publikuar gjatë kësaj kohe. Poezitë e saj janë shfaqu r në revista d he gazeta letrare të shu m ta dhe janë përkthyer në shumë gjuhë. Vjershat e saj janë përfshirë në Antologji të shu m ëllojshm e. Ajo është botu ese, d rejtu ese e gazetës H ristovu los d he në vitin 2002 filloi botim in e revistës e saj letare e të qu ajtu r Keleno . Panajota Hristopulu Zalloni ka lindur në Evien e Veriut, në Greqi; ka jetuar në Atikë, qysh prej vitit 1960. Ajo ka investuar në përpjekjet të veçanta në ruajtjen e gjuhës greke në kohën e Globalizimit dhe pushtimit nga fjalët e huaja dhe marrjes hua të të gjitha gjuhëve, duke përfshirë edhe greqishten. Du ke lexu ar poezinë e Panajotës, lexu esi s m u nd et të m os m bu shet me thjeshtësinë dhe me bindjen e poezisë së saj, që është po njësoj prezente në përshkrimet e saj të vuajtjeve të përditshme të njerëzve dhe tundimeve nga parandjenjat e referimeve si të mistershme dhe eterike. Nëpër kohë, dikush mundet të krijojë përshtypjen se poezitë e saj janë vargje të lind u ra nga era, m betje nga epoka e Greqisë së lashtë ose ato janë cop ëza poezish që p oetja Safo hu m bi, d u ke u p aqësu ar m e rërën , n ëp ër brigje të largëta d h e të p ërjetësh m e fëminore të kësaj bote. Dashuria është teza dominuese në poezinë e saj. Gjuha, le të them i, është e kyrsyer; çd o poezi, d u ke qenë si një m ed alion i vogël, në vazhdimësi çel, shpalos përjetësime si në një histori në varg. Ritmi i poezive dhe tingulli i tyre i ngjason poezisë hajk. Nëse poezitë e saj bashkohen ose qënd rojnë të p atu nd u ra, u ngjiten d isa p rej
116
Pikturoj në det të bardhë rregu llave them elore të eksp resivitetit p oetik, d u ke bu ru ar nga Lindja e Largët. Pa ndonjë qëllim për të rënduar lexuesin me vargje të gjata d h e tem a (su bjekte ) jo të m irëfillta n everitsh m e, Pan ajota flet sinqerisht d he personalisht rreth gjërave që secili p rej nesh m u nd t i pranojë dhe të tregojë fragmente, copëza nga përvoja jonë dhe jetët tona. Kjo p oezi nu k m u nd të kërkojë ose i d u het interp retim d he shpjegim , p or thjesht d u ke lexu ar qartësinë d he thjeshtësinë, në m om entet e saj su p rem e arrin m aja, ku natyra, koha d he shp irti njerëzor të konvergojnë në një pikë. Ky është m om enti, dashuria duket të jetë dhurata më e çmuar e jetës, ku poetja dhe lexuesi duket se ndajnë të njëjtën ëndërr dhe duke ushqyer ose duruar të njëjtën dhimbje të fisnikëruar që të jetë një sikur ata prekin në bukurinë edhe lartësimin e botës. Përktheu nga anglishtja : Aleksandra (Majlinda) Shabani
Tulla Butu, Botuese Drejtore dhe kryereda ktore e Revistës Shkrime të Pireut . ( ) Panajota Hristopulu- Zalloni Poez i met rike me rima Krijuesja e palodhur e mendimeve, zonja Panajota Zalloni, m e librin e saj të ri, të vogël d h e të bu ku r, p ër zh villim in n ë arkitektonikën e vargut, hyn në vende kërkimi dhe analize, duke u përpjekur të shpjegojë dhe të arsyetojë shumëllojëshmërinë, format e ndryshme në mbledhjen e sotme poetike, e cila është e vërtetë që tejkalon çd o ku fi në krahasim m e d isa vite m ë p ërp ara. Kështu arsyeton këtë p olifoni d he është në shu m ë p ika e bind u r, ku r e arsyeton në epokën të pamatshme edhe të frenuar teknologjike, që nuk pranon kufi dhe ndalime. Një nga format e lirisë, në kundërshtim në kufi dhe rregulla është ed he çlirim i nga rregu lla në shprehjen p oetike, jep shem bu j nga shumë vjersha, masa të ndryshme, secila e shkruar që të tregojë se shkrimtarja studioi edhe punoi mbi temën e saj edhe e lë lexuesin të nxjerrë p ërfu nd im et e tij d he të zgjed hë vend in e tij që d eshte të brend ësohet poetikisht.
117
Panajota Hristopulu - Zalloni * Valavanis I. Qirjakos (Smirni) 20 mars 2006 Shënime kritike për librin e Panajota Hristopulu Zalloni, poete Agoni e shpirtit tim Poezi 2005, Faqe 54, Athinë .N jë vepër lutjeje, homologe, kullim i përgjegjësisë të një ngritjeje mendore dhe përmbledhjes të një lirie me fytyrë perëndie, të bashkëdëshmimit të pafjetur dhe brendësisë. Një poezi e shprehur në dy pjesë: në të shenjtën edhe njerëzoren. Një vepër mirënjohjeje. .N jë vep ër qetësie- kënaqësore, e qetësisë, e nd jenjës kom od e, që të nxjerr nga stratosfera e orgjisë (të acarim it), të pretendimeve i vetëlavdimit personalizues, i lumturisë së thyeshme lehtas, të nd arjes të njërit nga tjetri, të bu rracakëve d he atyre që vetëlavdojnë vetveten. Të ku jton, sip as ikonës d he të ngacm on d he të fton në sip as vetes të çlirim it d he të d hënies të së d rejtës. Atje ku jep et e d rejta d he Njeriu bëhet i drejtë dhe i shenjtë. * * * Apostolis Apostolopulos Shkrimtar, poet Një d ëshmi e flaktë nga zemra, burim nga një shpirt fisnik, që vëren, konstaton, d ëshm on d he na fton në arm ë m e arm ë të veçanta të yllit binjak qiellor, dashurinë dhe paqen, një ndërgjegje luftuese që ta përqafojë njeriun e kohës në një kopsht të pafund. Poetesha jonë Panajota m e një m ënyrë shu m ë të thjeshtë dhe gjëra të thjeshta dhe jo të ngatërruara, fjalë, me një dinamikë që të fiton dhe na emocionon dhe po lëviz botën tonë psikike, mendje dhe ndërgjegje dhe ifos dhe i saj personal edhe shkrimi, krijon një ter r itor sh tëp ija k q ë të n jofton d h e të d ety r on k u jd esin d h e vëmendjen të krijimtarive të saj. Na bind për nevojën dhe praktikën e vetëp ërcaktim it d he të logjizm it njohës, të shp irtit helenik d he të
118
Pikturoj në det të bardhë mendimit helenik. Vargje, fjalë, fraza dhe pjesëza shumë të bukura, figura, rima me plotësim të plotë shprehëse dhe shënjatike, një fjalë poetike e plotë. * Antonis Simiotakis Drejtor I P. L . . . Poetja Panajota Zalloni, shp irt trefisnik, d u ke kënd u ar m elod i të m reku llu eshm e, d he e hap jes së shpirtit janë lu tjete saj poetike. Dyerhapur dhe lutjet e saj poetike) R K SIN GH IN D IA Fragment nga mendimi kritik Du ke lexu ar p oezinë tu aj ishte një eksp eriencë ringjalljeje d he gjallërim i i shp irtit tim . Qyshku r u në kam qenë d u ke lexu ar shu m icën e poetëve relativ të varfër d he kriticizm it, vjershat tu aja Mend im e të vogla d he Me gjatësinë e d ashu risë , d u ke kthyer ose mëkëmbur mirëbesimin tim në atë se çfarë ne si poet shkruajmë. Më m irë ose m ë shp ejt u në nd jeva se ju keni shkru ar shu m ë m ë mirë në krahasim me miqtë tanë poetë. Ti je një poete e pastër ose e thjeshtë m e nd jenjë të vërtetë, të sinqertë d he shp rehëse. Disa p rej rreshtave tu aja p oetike janë të p aharru eshm e Ti ke një zë lirik fin me ndjeshmëri. Kërkimet tuaja për të vë rtetë n përmes vjershave të z brazë tisë, humbjes, vdekje s, vuajtjes, urrejtjes , dëshirave të parealizura dhe shpresave, paaftësisë ose pandihmës përpara fatit e të tjera, prekjes së zemrës. Unë kam një vlerësim të thellë për ndjeshmërinë tuaj femërore dhe kryesisht pamjes universale poetike. Përktheu nga amglishtja: Aleksandra (Majlinda) Shabani W.P.S, U.P.LI * * Poezia e p oetes Panajotes Zalloni etiketohet si një poezi me një botë të gjerë, të pandalshme , të furrishme, të artikuluar në
119
Panajota Hristopulu - Zalloni një kom p leksitet p ërjetim esh jetësore, të rrëm byera nga nd jenja të p aku fishm e, të p ap ërku fizu ara , të cilat m arrin frym ë kënd shëm , led hatu ar nga tingu j m elod iozë që lëshon zëri i poezisë së saj, ku ndjehet frymëmarrja e krijesës së saj poetike. N ë këtë frym ëm arrje gërshetohen të katër stinët e jetës. E gjejm ë veten të skenu ar, ku thellohem i në d ep ertim in e hojeve të ndjenjës dhe jetojmë në emocionin e të qenurit lirisht të shpirtëzuar, të rip ërtërirë, të freskët, p ra në gjallëri të katërfishtë. Poezia e saj është e d rejtp ërd rejtë, ku përqafohen të gjithë protagonistët në një rru gëtim , në atë të Ënd rrës m ë të m ad he të saj e m isionalizu ar në p rocesin e p aqësim it të Botës. Du ke nd alu r kohën të eci prap a, ajo fluturon përpara me kalin e bukur të muzës poetike, duke rilindur m e një vështrim të ri p lot d ritë, p lot shp resë, p lot jetë në sytë e saj d he infekton d he Të TJERËT e TË TJERËT N Ë BOTË Aleksandra (Majlinda) Shabani W.P.S, U.P.LI
120
Pikturoj në det të bardhë
PERMBAJTJA Poezia e vlerës dhe e artit individual ....................................... 3 Galop im i i Kalit bojëqielli ....................................................... 5 Shkruaj dhe shkruaj ..................................................................... 5 Në një botë të bardhë .................................................................. 6 Jetoj jetën, që nuk jetova ............................................................ 7 Rënia në mërzitje pa maskë ........................................................ 8 Galop im i i kalit bojë qielli ........................................................ 10 Para se të kryqëzohesha ............................................................ 11 U jam m irënjohës fjalëve .......................................................... 12 Pse-ja e të pafajshmit ................................................................. 13 Zëri i fëmijëve trondit shpirtëroren ........................................ 14 Gjer , .......................................................................................... 20 Përçartjet e Llulës ....................................................................... 20 Poetët dhe ato që duhen ........................................................... 21 Poezia ime, bija ime, mëma ime, motra ime .......................... 21 H eroizm i i fu nd it ....................................................................... 22 I vras të gjitha sonte ................................................................... 22 Një argjend dhuratë në portën tënde ..................................... 23 Festa e Motelit ............................................................................ 23 Po ............................................................................................. 25 Portretet e zeza ........................................................................... 25 Kërkoj .......................................................................................... 26 Ishte i bu ku r u d hëtim i ynë ................................................... 26 Si të të këndoj, moj Theodhorulla? .......................................... 27 N u k m jaftu an fjalët, ............................................................... 28 Ndryshkëzim .............................................................................. 28 Mend im i kthjellët ..................................................................... 29 Maja të mprehta ......................................................................... 30 Ku ta them? ................................................................................ 31
121
Panajota Hristopulu - Zalloni
Një dorëz dielli ........................................................................... 31 Dritë greke .................................................................................. 31 Dashnorët e ëndrrës .................................................................. 32 Dhe të tëra këto p se d he si ................................................ 32 Pikëpjekja e mprehtë ................................................................. 33 Paranteza e ëndrrës ................................................................... 34 Zjarr ............................................................................................. 35 Pyetja ........................................................................................... 37 Mendohem në prag agimi ........................................................ 37 Pesë d ashu ritë e m ia .............................................................. 38 Bravo ti! ...................................................................................... 38 I falënd eroj .................................................................................. 39 Shihm ëni ................................................................................. 39 Aroma e rrushit .......................................................................... 42 Do të rijetoj .................................................................................. 43 Natë për vjershë ......................................................................... 43 Duhet të rroj ................................................................................ 44 Shkrim i ashpër .......................................................................... 46 Një ditë e diel e qershorit .......................................................... 46 Paqe kam frikë ........................................................................... 49 Nga libri ...................................................................................... 49 Paqe kam frikë ....................................................................... 49 Poetët ........................................................................................... 50 Me zjarrin .................................................................................... 51 Dhjetor 2001, (gjendje luftarake) ............................................. 51 Shpresë dhe gëzim ..................................................................... 52 Rrënimi i tretë ............................................................................. 53 Këngërohet ................................................................................. 53 Të gjithë kanë etje ...................................................................... 54 U ngatërrova ............................................................................... 55 Kohë të pambushura ................................................................. 56 Joshja e manaferrës së egër ...................................................... 57 Pas krimit në park ...................................................................... 58 * * * Joshja e manaferrës së egër ........................................... 59
122
Pikturoj në det të bardhë
Vëllimi ......................................................................................... 61 Gjersa të p laken yjet .......................................................... 61 Nanuritje ..................................................................................... 62 Pranverë ...................................................................................... 63 Dhimbja e vetmisë .................................................................... 63 POEZI METRIKE ME RIMËZHVILLIM TË VARGUT ARKITEKTONIK ....................................................................... 65 Jetoj d he shikim p am ësi ............................................................. 65 Pranimi i flakës olimpike .......................................................... 66 Këngë Erotike ............................................................................. 67 Fustan ngjyrë deti ...................................................................... 68 Tradhti ......................................................................................... 68 Shpresat e nënës ......................................................................... 69 Në kohën e luftës ....................................................................... 69 Dhimbjet ...................................................................................... 70 Bëje këngë tronditjen e tërmetit ............................................... 71 Nuk i arriti .................................................................................. 72 Një mijë hënëza .......................................................................... 73 Drita jote , hënëz ........................................................................ 74 Një lypës i çmendur .................................................................. 75 Siç dhëmb .................................................................................... 80 Përmbytja .................................................................................... 80 Çasti ............................................................................................. 81 Një anije nga buzëqeshjet tuaja ............................................... 82 Nata është ................................................................................... 83 Ed he nënat qajnë ........................................................................ 83 Vula prej guri .............................................................................. 84 Ike ................................................................................................. 84 N ostalgjia e shenjtë .................................................................... 85 Varrimi i dëshirës ...................................................................... 85 Thikëza ........................................................................................ 86 Degë u lliri ................................................................................... 86 Kohët 23.10.2001......................................................................... 87 Nga vëllimi poetik ..................................................................... 88
123
Panajota Hristopulu - Zalloni
Pak p ara se të ikë ................................................................... 88 Shp ëtim i shp irtit ....................................................................... 88 Vallja e shpëtuar shpëtimtare .................................................. 89 Nëpërmjet portës gjysmë e hapur ........................................... 90 Ftesat ............................................................................................ 90 Jeta ................................................................................................ 91 Idoli im ........................................................................................ 92 Duke shkelur me majën e këmbës në mënyrë erotike në A-B .......................................................................................... 93 Të dashurisë ................................................................................ 93 Si? ................................................................................................. 94 Hajk .............................................................................................. 96 FAJTORE APO JO ? ................................................................... 97 MALLËN GJEH EM, TH OSH A... .............................................. 98 PËRSH TATJE ......................................................................... 99 SIMPOZIUM NDERKOMBETAR I LETERSISE ................. 101 Fotot nga Anton Zalloni ......................................................... 107 Biografi shkrimore .................................................................. 108 Mendime kritike dhe vlerësime për veprën e Panajota Zallonit ...................................................................................... 115
124