FORTPARK AAN DE MAAS VENLO
UITWERKING VAN DE LOCATIE ‘WEILAND’
INHOUD
VOORWOORD
5
1. OPGAVE
8
2. VISIE
13
3. UITWERKING VAN DE VISIE OP ONDERDELEN > C2C AANPAK IN STROMEN > PROGRAMMA > BEREIKBAARHEID > FASERING
19 21 32 33 34
COLOFON
36
4 Fortpark aan de Maas
VOORWOORD
Voor u ligt de uitwerking van de deelgebiedstudie, het
BVR heeft de opdracht gekregen om de locatie, het
weiland, van het kazerneterrein.
weiland, verder uit te werken. Dit hebben wij weer met veel plezier gedaan. De basis voor de uitwerking is het model
Het kazerneterrein ontwikkelen? Doen, geeft het
“Sporten in het Fort�. Wij zijn benieuwd naar uw mening.
overgrote deel van de inwoners en ondernemers binnen de gemeente Venlo aan. Dat is een belangrijk resultaat
Bernadette Janssen, BVR adviseurs
van het stadsdebat dat is gehouden eind september 2009, over het kazernekwartier.
Maar hoe precies, is nog niet helemaal duidelijk. Uit het debat is geen voorkeurslocatie voor het MFC/ Stadion gekomen, maar er zijn wel stappen gezet in de belangrijkste gemeenschappelijke uitgangspunten voor de ontwikkeling van het MFC/Stadion en het kazerneterrein.
De gemeente Venlo wil samen met de betrokkenen snel een volgende stap zetten. Twee locaties voor het MFC/ Stadion zijn verder onderzocht in deelgebiedstudies die wij volgens planning in april 2010 weer aan u komen presenteren.
5 Fortpark aan de Maas
reacties van inwoners en ondernemers van venlo
“Dit vind ik het mooiste ontwerp omdat de grondvorm van het oude Fort zichtbaar blijft” “Graag een fietspad in plaats van de Venrayseweg helemaal langs de Maas” “Let op hoogwater en de wind” “Kan het parkeren niet allemaal onder de grond” “Multifunctioneel en compact” “Komt er ook een zwembad?”’ “Een beetje frisse lucht, door buitensport, kan geen kwaad” “Persoonlijk vind ik dat er zoveel mogelijk behouden moet blijven van de oude gebouwen en dat nieuw en oud in elkaar moeten lopen”
6 Fortpark aan de Maas
“De invulling met alleen sport is te beperkt” “Een stadion moet helemaal dicht zijn, maar kan er geen glazen kant met uitzicht op de Maas?”’ “Hoe is de ontsluiting geregeld?” “Totale sportomgeving spreekt enorm aan, maar daar moet een onderwijsinstelling bij die mensen in sport opleidt” “Heel goed dat het verleden een plek krijgt” “Mooi idee, nu snel bouwen, de VVV fans wachten” Uit Nota van aanbevelingen hoofdstuk opmerkingen “Sporten in het Fort”
7 Fortpark aan de Maas
1. OPGAVE De opgave is de locatie, het weiland, verder uit te werken als MFC/Stadion en als integraal onderdeel van de ontwikkeling van het hele kazerneterrein. De basis voor deze uitwerking ligt vast in de nota van aanbevelingen Kazerne Kwartier en in het model “Sporten in het Fort�.
8 Fortpark aan de Maas
De uitgangspunten uit de nota van aanbevelingen zijn als volgt te
Bij de uitwerking van de visie moet rekening gehouden worden met
omschrijven.
omgevingsfactoren en de belangen van de direct omwonenden. Aspecten die aan de orde moeten komen zijn bijvoorbeeld de ontsluiting, parkeren
Het MFC/Stadion komt aan het water in een groene en duurzame
maar ook veiligheid. Op het gebied van verkeer en bereikbaarheid moet de
omgeving. Je moet vanaf het centrum dit nieuwe Stadion goed kunnen
aansluiting van Blerick goed worden meegenomen. En het MFC/stadion
zien. Een goede verbinding voor het langzaam verkeer is voor de
moet als eerste fase van de ontwikkeling van het kazerneterrein snel
ontwikkeling van het kazerneterrein is van groot belang. De huidige
kunnen worden gebouwd.
verbinding is onaantrekkelijk en voldoet niet.
Het MFC/Stadion moet integraal onderdeel zijn van de hele ontwikkeling van het kazerneterrein. En het moet duidelijk worden hoe dit terrein in de loop van de tijd onderdeel van de stad gaat worden.
9 Fortpark aan de Maas
10 Fortpark aan de Maas Model “Sporten in het Fort“
Voor de locatie, het weiland, betekent dit voor de locatie van het MFC/
Onderdeel van de opgave is een verkenning naar de mogelijkheden van
stadion dat er alleen buiten de ecologische zone mag worden gebouwd.
een jachthaven uit het model “Plezier aan de Maas”, in het kazerneterrein.
Het Stadion moet dus achter de huidige muur van de waterkering komen.
Uit nader onderzoek is echter gebleken dat dit technisch en financieel
Daarmee komt het MFC/stadion iets verder van het oude centrum af te
onhaalbaar is. De jachthaven komt dus ook niet terug als programma
liggen. Een belangrijk onderdeel van de opgave is dan ook om de relatie
onderdeel in deze uitwerking.
met de rivier en het centrum op een andere manier vorm en inhoud te geven. Dit betekent een wijziging ten aanzien van het model “Sporten in het Fort”.
Het model “Sporten in het Fort” is het basisconcept. Een concept dat sterk genoeg is om nieuwe investeerders naar de stad te trekken en een nieuw vestigingsklimaat te organiseren. Onderdeel van het concept is ook een aantrekkelijk verblijfsgebied voor Venlo, een stadspark waar gesport wordt en waar mensen uit verschillende stadsdelen elkaar kunnen ontmoeten. Waar ruimte is voor de monumenten van de kazerne maar waar de spannende historische laag van het fort Sint Michiel ook beleefbaar is.
11 Fortpark aan de Maas
2. visie
12 Fortpark aan de Maas
Fortpark aan de Maas 2025
13 Fortpark aan de Maas
14
1:5000 Plankaart
Fortpark aan de Maas
In 2025 heeft Venlo een Fortpark aan de Maas. Het is een zacht groen park waar je heerlijk kunt wandelen, kunt sporten maar ook lekker een biertje kunt drinken op het terras bij het oude poortgebouw van de kazerne. Het is een rustplek wanneer je de hele recreatieve route langs de rivier aan het fietsen bent. Een uitgelezen park om met je kinderen naar toe te gaan om lekker te spelen bij de vijver. Veel studenten liggen bij het eerste zonnetje lekker met een boek in het gras. Het is bijna niet meer voor te stellen dat deze plek een lange tijd geen onderdeel van de stad was, vooral op dagen met evenementen .
Dan is het namelijk lekker druk. Alle topartiesten staan op de agenda voor 2025 en het CIOS organiseert vaak leuke sportevenementen. Je kunt dansen, eten en drinken in de ‘Hollandlounge’ en de jongeren weten deze plek te vinden. Maar het park is vooral echt onderdeel van de stad als van alle kanten de voetballiefhebbers zingend toestromen en VVV gaat spelen. Het gaat goed met VVV en ze staan in het linker rijtje. Bezoekers uit binnen,- en buitenland komen graag naar het moderne stadion. Het gebouw heeft veel prijzen gewonnen en is nog steeds het voorbeeld voor duurzaam bouwen maar het is vooral ook een stadion met veel sfeer. Ondernemers maken graag gebruik van de citylounge bovenin in het gebouw. Een spectaculair uitzicht vanuit deze lounge, op het veld maar ook op de stad, blijft inspireren.
Ook is het Stadion goed bereikbaar en parkeren in het centrum is geen probleem. Er ligt namelijk een comfortabele voet,- en fietsbrug over de rivier. Om via die brug naar het Stadion te lopen is bepaald geen straf. De brug is zelfs zo populair dat de gemeenteraad net heeft besloten om nog een brug aan te leggen.
15 Fortpark aan de Maas
16 Fortpark aan de Maas
de wilde buitentuin verbonden met de binnentuin
Intieme binnenhoven
kleurrijk en speels rivierfront
Het rivierfront en de buitentuin Met het MFC/Stadion op de locatie van “het weiland�, ontstaat de kans om tussen de brug en het nieuwe MFC/Stadion een stevig rivierfront te ontwikkelen. Door dit rivierfront wordt de afstand tussen het kazerneterrein en de stad in de beleving veel kleiner en komt de Maas echt centraal in de gemeente te liggen. Bij hoogwater worden de lichten van het MFC/stadion weerspiegelt in het water. De gebouwen langs de rivier begeleiden de boulevard langs de rivier.
Het rivierfront vormt de scheiding tussen het binnendijkse park en het buitendijks gebied, de binnen- en de buitentuin. Het rivierfront kent twee verschillende gezichten, het stadsdecor aan de buitentuin en de meer zacht zonnige openzijde naar de binnentuin. Het front bestaat uit moderne vrolijke gebouwen met variatie in hoogte. Het hoogste gebouw is het MFC/ Stadion van 40 meter en vlak daarna volgt de hoteltoren. Het rivierfront is een transparant front. Tussen de gebouwen door is het park zichtbaar. Bij het stadion ligt een verhoogd plein en bij de oude poort is een grotere open plek gemaakt. Hier zijn binnentuin en buitentuin hecht met elkaar verbonden.
De buitentuin wordt op dit moment al aangelegd en bestaat uit een meer ruige natuur. In het zomerseizoen zijn op de drooggevallen stukken tijdelijke terrassen en routes mogelijk. Door de nieuwe brug wordt de buitentuin veel beter bereikbaar. De binnen en de buitentuin staan met elk in verbinding. Dit
17 Fortpark aan de Maas
is belangrijk voor de recreatieve waarde van beide maar ook voor de flora en fauna. Nieuw decor aan de rivier
18 Fortpark aan de Maas
Rivierfront
19 Fortpark aan de Maas
20 Fortpark aan de Maas
verschillende werelden
water
wallen, bomen en kleur
De kazerne het fort en de binnentuin De monumentale en bijzondere gebouwen van de kazerne en het fort zijn van blijvende waarde voor Venlo. In het Fortpark is de historie voelbaar. Het park, de nieuwe gebouwen en programma’s voegen zich in dit ensemble en creÍren een nieuwe, levendige ontmoetingsplek in de gemeente.
De binnentuin is een park in de vorm van het fort Sint Michiel. Binnen de wallen van het fort ligt het evenemententerrein. Op de verhoogde wallen ligt het pad voor wandelaars, joggers en skaters en staan monumentale bomen. Aan de voet van de wallen liggen natuurlijke geulen. Bij hoogwater en zware regenval staan deze vol met (kwel)water. Tussen het evenemententerrein en het rivierfront ligt een vijverpartij. Aan de buitenrand van de wallen liggen verschillende plekken, verschillende werelden. Elke wereld krijgt een parksfeer door middel van kleinere en meer kleurige bomen. Het verschil in sfeer wordt nog eens benadrukt door verschillende accenten in het programma. Zo is er een wereld voor sporters, voor leisure en pleasure en voor de C2C.
21 Fortpark aan de Maas
duurzame ontmoetingsplek
22 Fortpark aan de Maas
C2C lab
23 Fortpark aan de Maas
3. UITWERKING VAN DE VISIE OP ONDERDELEN Tijdens het debat over de modellen zijn vragen gesteld over veel verschillende onderdelen van de planontwikkeling van het kazerneterrein. Deze vragen zijn voor een groot deel onder een aantal hoofdthema’s te clusteren, namelijk duurzaamheid, programma en haalbaarheid, verkeer en fasering. Deze onderdelen verdienen dan ook extra toelichting.
25 Fortpark aan de Maas
C2C aanpak in stromen Venlo heeft een hoge ambitie op het gebied van duurzaamheid. De ontwikkeling van het kazerneterrein is het visitekaartje van deze ambitie. Het C2Clab met showroom staat in het nieuwe Fortpark aan de Maas in de oude gebouwen van het kazerneterrein.
Maar het begint bij de locatie. Het is een binnenstedelijke locatie in een netwerk van andere stedelijke functies en goed ontsloten met het openbaar vervoer. Een compacte vorm van bouwen is gewenst op deze locatie vanuit het concept van een stevig rivierfront en in contrast met de losse bebouwing aan de binnentuin. Het kazerneterrein zal als gebied worden ontwikkeld. Dit geeft kansen om nu in kringlopen te denken en te ontwerpen. En er komen een aantal grote functies in het gebied die veel energie vragen maar ook veel energie kunnen leveren. Het gebied zal niet als eiland zelfvoorzienend worden. Er blijven materialen en energie het gebied inkomen en uitgaan. Maar het is van belang om nu al de vragers en producten met elkaar te koppelen. Wij zien kansen in drie verschillende clusters voor deze koppeling.
26 Fortpark aan de Maas
Energieclusters
Het C2C cluster met het C2C lab en showroom zal als een knooppunt
bieden van een betekenisvolle plek in Venlo werkt het plan mee aan de
functioneren van alle energie,- en stoffenstromen
sociale duurzaamheid van Venlo.
Het sportcluster met het MFC als belangrijkste bron samen met
Op gebiedsniveau zien we naast de 3 energieclusters ook kansen voor
fitnessruimten, sporthal en de zwembaden en het CIOS.
6 verschillende kringlopen. Het C2C lab is het centrale knooppunt of de motor waar alle kringlopen langskomen. Op welke manier de
Het leisure en leercluster met het casino, en het hotel, het ROC en de
stromen van energie en stoffen wordt hergebruikt is nog onderwerp
wellness.
van onderzoek. Het hangt af van de omvang en kwaliteit van de kringlopen. Vooralsnog beschouwen we de bewerkingen in het lab als
Het park is de watermachine van het geheel. Water wordt hier
de black box, een passtuk in het systeem.
voorgezuiverd, maai- en snoeiafval wordt ingezameld en hergebruikt. Er wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van duurzame materialen
De kringlopen waar we aan denken gaan over het oppervlaktewater,
zoals FSC hout, LED verlichting, hergebruik van bouw en sloopafval,
grijswater, elektriciteit, (warme/koude) lucht, hergebruik van stoffen
gesloten grondbalans en recyclebare materialen. Dit laatste geldt ook
en voedselproductie op kleine schaal in het park en in de kassen. De
voor promotiemateriaal, bekertjes, patatbakjes etc. bij evenementen.
benodigde leidingencircuits voor de kringloop water en warmte worden
Door het benutten van onderwijsfaciliteiten (leerwerkplaatsen,
al naar gelang het ambitieniveau geleidelijk aangelegd langs het
stagemogelijkheden, koppelen beauty en hospitality opleidingen aan
verkeerscarrĂŠ op het kazerneterrein.
leisurefuncties), een goede bereikbaarheid per fiets en OV en het
27 Fortpark aan de Maas
Oppervlaktewater: Het neerslagoverschot wordt op het terrein opgevangen van parkeerplaatsen, wegen en daken. Via een voorzuivering in het park met greppels, bodempassages en open water bereikt het water het C2C lab. Daar wordt het intensief gezuiverd en voor hergebruik geschikt gemaakt.
28 Fortpark aan de Maas
Grijswater: Ook het spoelwater uit sanitair en keukens wordt gezuiverd. Na zuivering is het geschikt voor gietwater en spoelwater (grijs watercircuit) in bijvoorbeeld toiletten.
29 Fortpark aan de Maas
Elektriciteit: Het MFC/Stadion fungeert als ‘batterij’ dankzij het immense zonnecellen dak. Ook de andere gebouwen krijgen waar mogelijk zonnecellen. Geothermie is ook denkbaar in dit gebied. Een eventueel elektriciteitsurplus kan direct worden teruggegeven aan het energienet via het nabijgelegen Trafostation – een buitenkans.
30 Fortpark aan de Maas
Warmte: De aanwezige kassen van het C2C cluster zuiveren lucht uit de gebouwen op het kazerneterrein. Een circuit met warme lucht en koele lucht verbindt de clusters. Door warmtewisselaars met het Maaswater, grondwater en de kassen op het terrein kan in de warmtevraag worden voorzien van de gebouwen. De warmte kan worden benut voor de zwembaden en voor verwarming van de gebouwen. Warmteoverschotten (vanuit het MFC of zwembaden) kunnen bij het C2C lab worden opgeslagen in het grondwater.
31 Fortpark aan de Maas
32 Fortpark aan de Maas
Stoffenproductie en hergebruik: De reststoffen uit het watersysteem en de andere recyclebare afvalstoffen die in het C2C lab worden verzameld, kunnen worden hergebruikt. Een andere mogelijkheid is dat in het C2C lab de reststoffen worden opgewerkt tot bruikbare materialen voor elders. Wellicht kan een deel worden benut als meststoffen voor stadslandbouw in de kassen. Het voedsel kan weer worden benut in de aanwezige horeca in het gebied.
33 Fortpark aan de Maas
34 Fortpark aan de Maas
Programma
35 Fortpark aan de Maas
36 Fortpark aan de Maas
Verkeersstructuur
Bereikbaarheid Voor de ontwikkeling van het kazerneterrein tot Fortpark aan de Maas
Voor fietsers en voetgangers vanuit het centrum van Venlo en vanuit
is de bereikbaarheid per auto, te voet en op de fiets ontoereikend. Uit
Blerick is een verbetering van de routes naar het kazerneterrein nodig.
onderzoek, in opdracht van de gemeente, blijkt dat er structureel moet
Er komt een nieuwe brug met voldoende ruimte voor fietsers en voor
worden ingegrepen in het huidige wegennet. Een compleet verslag van
voetgangers. Deze brug verbindt het centrum van Venlo met het
dit onderzoek is beschikbaar. Voor de uitwerking Fortpark aan de Maas
kazerneterrein, de verschillende parkeergarages en is een schakel in
zijn een aantal conclusies uit dit onderzoek van belang.
het snelle fietsnetwerk van de gemeente. Deze brug sluit aan op de route langs het water aan beide oevers.
De locatie kazerneterrein krijgt een directe verbinding vanaf de Eindhovenseweg. Een nieuw kruispunt sluit direct aan op de
Blerick krijgt een echt station. Dit station is verbonden aan een tunnel
Kazernestraat. Hiermee krijgt de locatie een echt adres aan de
waardoor een extra entree vanuit Blerick ontstaat voor voetgangers.
hoofdinfrastructuur in de stad. De Venrayseweg is door deze ingreep
De huidige fietsverbinding blijft bestaan.
niet meer noodzakelijk als doorgaande route en wordt in tweeĂŤn geknipt. Blerick heeft toegang tot het Kazerneterrein vanuit het zuiden.
Tussen het spoor en het parkeergebouw is een veiligheidzone nodig.
En de Venrayse weg is aan de noordzijde de hoofdentree voor het
Deze veiligheidszone is geschikt voor calamiteitenverkeer.
MFC/Stadion voor auto’s en bussen.
Een groot deel van het parkeren wordt in het gebied zelf opgelost. Er is parkeren op maaiveld bij het MFC/Stadion en parkeren in het Stadion onder het voetbalveld. Er is een parkeergebouw van 2 lagen langs het spoor en er is parkeren mogelijk in de gebouwen langs de rivier. Voor de pieken bij evenementen wordt op afstand geparkeerd.
37 Fortpark aan de Maas
38 Fortpark aan de Maas Fase 1 2010 - 2014
Fase 2 2015 - 2025
Fasering De ontwikkeling van het kazerneterrein tot Fortpark aan de Maas zal in verschillende stappen in de tijd plaatsvinden. De eerste grote stap is de ontwikkeling van het rivierfront. Het MFC/Stadion, het ROC maar ook het gebouw met het hotel en het casino en andere leisure worden tussen 2011 en 2014 allemaal gebouwd. Onderdeel van deze stap is de aanpassing van het wegennet en de tijdelijke aanleg van een veilige route van de huidige treinhalte bij Blerick naar het MFC/Stadion. De periode tot 2014 wordt ook gebruikt om de eerste archeologische onderzoeken te doen aan het Fort. In deze periode moet ook gestart worden met de aanleg van de nieuwe brug.
Stap 2 van de ontwikkeling is het park, deze stap neemt meer tijd in beslag. In de fasering gaan we er vanuit dat in 2025 het volledige park met alle extra functies gerealiseerd zijn. Daarbij hoort ook het nieuwe station Blerick met voetgangerstunnel en mogelijk zelfs een tweede voet/fietsbrug als aansluiting op Q4. Door deze tweede brug ontstaat een rondje over de Maas en wordt de rivier echt het centrale hart van de stad.
39 Fortpark aan de Maas
40 Fortpark aan de Maas
COLOFON
Deze rapportage is in opdracht van de gemeente Venlo opgesteld door BVR adviseurs in samenwerking met de ambtelijke werkgroep en stakeholders. De collages in de rapportage zijn in samenwerking met studio A2 gemaakt.
Samenstelling, tekst, stedenbouwkundig ontwerp, afbeeldingen en vormgeving van de rapportage
BVR adviseurs ruimtelijke ontwikkeling, Rotterdam
Bernadette Janssen Marnix de Vos Bart Bomas Petra Maas
Mits de bron wordt vermeld, mag alles uit deze rapportage worden overgenomen. Aan de inhoud van deze rapportage kunnen geen rechten worden ontleend. Eventuele rechthebbende op gebruikt beeldmateriaal dienen contact op te nemen met de uitgever.
Š BVR adviseurs ruimtelijke ontwikkeling, april 2010
41 Fortpark aan de Maas