Philippine Collegian Issue 20

Opisyal na lingguhang pahayagan ng mga mag-aaral ng Unibersidad ng Pilipinas - Diliman Tomo 90, Blg. 20 Disyembre 12, 2012

MGA NATATANGING PALABAS TUWING PASKO

Lathalain

Panahon ng kadiliman Punong Patnugot Kapatnugot

Patnugot sa Balita Patnugot sa Lathalain Patnugot sa Grapix

Mga Kawani

OPINYON Miyerkules 12 Disyembre 2012

Pinansya Tagapamahala ng Sirkulasyon Sirkulasyon

Mga Katuwang na Kawani

Wala tayong dahilan para magdiwang.

Pinalalamutian man ng nagliliwanag na mga bituin ang iba’t ibang sulok ng unibersidad, hindi maikukubli ng kinang ng mga ito ang mga suliraning patuloy na nagpapadilim sa kinabukasan ng pamantasan.

Simula pa lamang ng semestre, nasilaw na tayo sa mga bagong palisiyang ipinatupad sa ilang kampus ng UP. Ipinagbawal sa UP Los Banos (UPLB) ang pagbabayad ng matrikula matapos ang itinakdang linggo, samantalang hindi naman hinayaang muling makapasok muli ang mga mag-aaral ng UP Manila (UPM) na hindi pa bayad sa kanilang loan sa nakaraang semestre.

Samantalang matagumpay na nabawi ang bagong palisiya sa UPM dulot ng mariing pagtutol ng mga mag-aaral, pitong mag-aaral naman ng UPLB ang hindi natuloy sa pag-aaral dahil sa pinahigpit na palisiya sa pagbabayad ng matrikula, ayon kay Student Regent Cleve Arguelles.

Kamakailan din ay inaprubahan ng Board of Regents (BOR), ang pinakamataas na lupong tagapagpasya ng UP, ang pagtaas ng laboratory fee sa College of Music. Dahil hindi umano sapat at masinsin ang konsultasyong isinagawa ukol dito, magkakaroon ng mas malalimang konsultasyon sa mga estudyante sa susunod na semestre, ani Arguelles.

Bagaman may mga munting kislap ng tagumpay tayong nakakamtan, hindi pa rin sumasapat ang mga ito upang tuluyang mapawi ang sumpang nagpapadilim sa bawat sulok at sikot ng pamantasan.

Disyembre rin noong taong 2007 nang magsimulang gumapang ang karimlan sa UP. Sa araw na iyon, libo-libong mag-aaral ang nagbarikada sa Quezon Hall upang pigilan ang pagpapatupad ng BOR sa Tuition and other fees increase (TFI). Ngunit tuso ang BOR— patago silang nagtungo sa College of Law at tusong inaprubahan ang pagtataas ng matrikula mula P300 kada yunit tungong P1000.

Hindi natuloy ang Lantern Parade noong taong iyon—sa gitna ng magarbong postura ng pamantasan, hindi natakot ang mga mag-aaral na banggain ang atmospera ng kasiyahan.

Ngunit hindi pa roon nagtatapos ang patuloy na paggapang ng dilim sa unibersidad. Matapos ang limang taon ng pagpapatupad ng TFI, nailahad ang pagiging inutil ng Socialized Tuition and Financial Assistance Program upang masigurong abot-kaya pa rin ang pag-aaral sa UP. Mula P1,000 kada yunit, itinaas din ang base tuition tungong P1,500 kada yunit sa pamamagitan ng paghingi ng Bracket B certification, o patunay na hindi higit sa P1 milyong piso ang taunang kita ng pamilya ng estudyante.

Hindi pa nagkasya ang pamantasan sa pagpapataas ng matrikula. Kasabay nito, kabikabila rin ang pagpapaupa ng UP sa mga lupa nito upang magkaroon ng higit na kita. Taong 2008 nang buksan ang UP-Ayala Technohub sa Commonwealth Avenue, at isinasagawa na rin ngayon ang UP Town Center sa Katipunan Avenue.

Sa patuloy na pagpili ng UP na kumita sa sarili nitong paraan sa pamamagitan ng pagtaas ng matrikula at pagpaupa ng lupa, unti-unti ring inaabandona ng pamahalaan ang responsibilidad nito sa pamantasan.

Tatlong beses nang naglunsad ng strike sa UP laban sa mababang subsidyong ibinibigay ng gobyerno.

Sa pakikiisa sa iba pang state universities and colleges (SUCs), nagbunga ng karagdagang badyet para sa SUCs ang mga pagkilos na ito. Gayunman, hindi pa rin sapat ang pondong inilalaan sa atin ng pamahalaan, kaya’t nauuwi ang maraming mga pamantasan sa bansa na magtaas din ng matrikula.

Sa mga nagdaang strike, kapansin-pansin ang lumiliit na bilang ng mga mag-aaral na handang lumabas sa kanilang mga klasrum, lumiban ng isang araw sa klase, at makisangkot sa mga isyung nararanasan ng pamantasan.

Madaling ibaling ang sisi sa nagbabagong demograpiya ng unibersidad buhat ng pagkakapasa ng TFI. Dahil mahal na ang

matrikula, maraming mga mag-aaral na may pinansyal na pangangailangan ang hindi nakatutuloy sa UP. At sa pagdami ng mga estudyanteng hindi direktang nararanasan ang pahirap na dulot ng mataas na mga bayarin, may mga nagsasabing hindi na mahalaga para sa mga iskolar ng bayan ang panawagang pagpapababa ng matrikula.

Kasabay nito ang pananatiling hati ng boses ng mga estudyante.

Kahit noong kasagsagan ng kampanya kontra-TFI, may mga mag-aaral na piniling bigyang pagkakataon ang TFI, kahit na isa itong tahasang sampal sa pampublikong katangian ng UP. Sa mga usapin kung saan nakasalalay ang pampublikong karakter ng pamantasan, walang puwang para sa pagkakawatakwatak ng mga iskolar ng bayan.

Kaya hindi lamang pagdiriwang ng Kapaskuhan ang hatid ng simoy ng hanging Disyembre. Nagsisilbi itong tanda ng minsa’y masikhay at walang takot na lumaban ang mga mag-aaral, na sinuklian naman ng adminstrasyon ng tuso’t mapanlinlang na hakbang.

At habang may banta sa pampublikong katangian ng UP, hangga’t nalalayo ito sa tunguhing magbigay ng dekalidad at abotkayang edukasyon, nasa mga kamay natin ang hamong huwag panatilihin ang kadiliman sa mahal nating pamantasan.

Pamuhatan Silid 401 Bulwagang Vinzons, Unibersidad ng Pilipinas Diliman, Lungsod Quezon Telefax 981-8500 lokal 4522 Email kule1213@gmail.com Website philippinecollegian.org Kasapi Solidaridad: UP Systemwide Alliance of Student Publications and Writers’ Organizations, College Editors Guild of the Philippines Ukol sa Pabalat Dibuho nina Nico Zapanta at Archie Oclos

Editor’s Note Though students are capable primarily of mere propaganda, their ideas can become real weapons if they are aimed at informing and mobilizing the people.

1969 in Review On the power of the student movement Victor Manarang December 17, 1969

As the Philippine Collegian celebrates its 90th year, we revisit lines from prized editorials that defined the publication’s tradition of critical and fearless journalism.

Music students to shoulder new lab fees, 100% graduate tuition hike UP COLLEGE OF MUSIC (CMU) students will have to shoulder new laboratory fees and a 100-percent increase in tuition for graduate courses starting the second semester next year, after the Board of Regents, UP’s highest policy-making body, approved the CMu administration’s proposal on its December 4 meeting.

From the current 42 CMu subjects that charge laboratory fees, both undergraduate BALITA and graduate students will pay KULTURA around P200 to P300 for each of Miyerkules Huwebes the 39 additional subjects listed 12 6 Disyembre Disyembre by the CMu administration in its 2012 proposal. Meanwhile, the tuition for all graduate students will be adjusted from P500 to P1000 per unit.

Only Bracket E1 and E2 students under the Socialized Tuition and Financial Assistance Program will not be affected by the new rates.

The revenue generated from the new lab fees will be spent on maintaining the musical instruments of the college, while the graduate tuition hike will

LEFT BEHIND. Employees of companies at UP-Ayala Technohub wait for jeepneys along Commonwealth Avenue on their way home.

Independent think tank IBON Foundation reveals the current unemployment situation in the country at 4.6M amid the 7.1% increase of the country’s Gross Domestic Product (GDP), hailed as the highest in Southeast Asia.

The country’s poor job situation, IBON argues, stems from the poor growth rate of the Manufacturing and the Agricultural sectors.

mitigate the effects of inflation on the real value of the current tuition rate, according to the CMu administration.

The BOR approved the new fees and tuition hike despite opposition from the student body’s lone representative, Student Regent (SR) Cleve Arguelles, who said the CMu administration did not hold proper student consultations.

In March 2011, CMu launched a petition for the 24 graduate

students at the time regarding the proposed graduate tuition hike.

However, one of the 24 graduate students to be consulted, “Portia,” said the petition was railroaded.

“Parang ambush [ang presentation sa amin ng petition] dahil panahon ng enrolment noon. Ang haba [ng document and] I was in a hurry [so] I had to [sign],” Portia said.

Five months later, the CMu administration also held a consultation with 104 out of the total 377 CMu students at

Petisyong itigil ang pagdinig sa kaso nina Karen at She, ibinasura ng CA MULING IBINASURA NG COURT of Appeals ang petisyon ni Ret. Maj. Gen. Jovito Palparan na ipawalang-bisa ang desisyon ng Malolos Regional Trial Court (RTC) na nagtatakda sa kanya bilang pangunahing suspek sa pagdukot sa mga nawawalang estudyante ng UP na sina Karen Empeño at Sherlyn Cadapan.

Nais sanang ipatigil ng dating heneral ang paglilitis sa kasong kidnapping at serious illegal detention na nakasampa laban sa kanya at tatlo pang opisyal ng militar upang makapaglunsad muli ang Department of Justice ng panibagong imbestagasyon sa kaso.

Gayunman, pinagtibay ng CA sa isang bagong resolusyon ang sarili nitong desisyon noong Oktubre 18 na unang nagbasura sa hiling ng depensa na bigyan sila ng 60 araw na palugit upang magpasa ng petisyon.

“Palparan’s ‘new’ but belated and recycled plea before the [CA] is an obvious attempt to [clutch] at the remaining thin straws of legal maneuvers that he could resort to. Probably his world is getting smaller every

day so he is desperately trying to pre-empt and delay the inevitable,” ani Atty. Edre Olalia, abugado ng mga magulang nina Karena at Sherlyn.

Ipinagkait umano ng korte ang karapatan ng mga akusado na ipagtanggol ang kanilang sarili, dahil hindi nakapagharap ng sariling ebidensya ang mga nasasakdal sa paunang imbestigasyong isinagawa ng korte, ayon sa mga abugado ng depensa. “[Palparan] again exhibits utter hypocrisy to claim due process, basic right he is charged with, having routinely denied those who remain missing and those who don’t even have marked graves for their kin to visit,” ani Olalia.

Hindi pa rin nahuhuli ng awtoridad sina Palparan at Master Sgt. Rizal Hilario, sa kabila ng P2 milyong pabuya para sa makapagtuturo sa kinaroroonan ng dalawa. Nakapiit naman sa Fort Bonifacio Army Custodial Management Unit ang dalawa pang akusadong sina Col. Felipe Anotado Jr. at Staff Sgt. Edgar Osorio.

Ina ni Sherlyn, tumestigo sa korte Samantala, sa pagpapatuloy ng paglilitis sa kaso, tumestigo sa unang pagkakataon si Erlinda Cadapan, ina ng nawawalang estudyante ng UP na si Sherlyn, noong Disyembre 10 sa Malolos RTC, sampung araw bago ang anibersaryo ng unang paglilitis sa nasabing kaso.

Sa kanyang sinumpaang salaysay, inilahad ni Gng. Cadapan kung paano niya hinanap ang nawawalang anak matapos itong dukutin ng mga hinihinalang ahente ng militar, kasama ang kapwa estudyante sa UP na si Karen Empeño, noong 2006 sa Hagonoy, Bulacan.

Kasama ang mga kinatawan mula sa iba’t-ibang ahensya ng gobyerno, tumungo si Gng. Cadapan sa isang military detachment sa Limay, Bataan noong 2007. Ayon sa testimonya ng pangunahing testigong si Raymond Manalo, sa nasabing lugar umano niya huling nakasama sina Karen, Sherlyn, at ang magsasakang si Manuel Meriño.

Natagpuan sa nasabing military detachment ang mga sinu-

the time, including then CMu Student Council Chair Sarah Matsuura. The administration, however, failed to invite then SR Ma. Kristina Conti and the UP Diliman University Student Council (USC).

In any student consultation regarding any proposed new fees or tuition hike, both the Office of the SR and the USC must also be informed and invited in the discussions, according to the BOR Policy of the Use and Implementation of the Tuition and Miscellaneous Fee Increase.

If the USC and the SR had been consulted at the time, the two offices would have had the opportunity to exhaust all means to ensure the students do not carry the burden of CMu’s lack in funds, said Arguelles.

Further, the percentage of those who attended the August 2011 consultation, which is less than 30 percent of the total CMu student population,

nog na buto ng tao na kalauna’y pinaghinalaang kay Meriño sapagkat nahukay ito malapit sa tsinelas na pagmamay-ari ng magsasaka, ani Manalo.

Unang nakasama ni Manalo sina Karen, Sherlyn, at Manalo, nang ikulong sila sa Camp Tecson noong Agosto 2006. Nakatakas si Manalo noong Agosto 2007 matapos ang 18 buwang pagkabihag.

Huling nakausap sa telepono si Sherlyn ng kanyang pamilya noong hatinggabi ng ika-25 ng Hunyo 2006. Gayunman, naniniwala pa rin si Gng. Cadapan na buhay pa ang kanyang anak at umaaasang makakasama niya itong muli. “That’s why I’m doing this long due process of law,” ani Gng. Cadapan.

Kasabay ng paggunita sa International Human Rights Day,

cannot accurately represent the sentiments of the entire current student body and those who plan to study in CMu, said UPD USC Student Rights and Welfare Committee Head Aryanna Canacan.

One of the students who attended the said consultation, third year Musicology major Jason Verzola, said the CMu administration did not adequately explain the matter. Students only realized the implications of the proposal during informal discussions among students after the consultation, Verzola added.

Out of Verzola’s six subjects this semester, only one class requires him to pay a laboratory fee of P200. With the new lab fees effective in November 2013, his total tuition will increase by around P1,000 worth of new laboratory fees.

“Mataas na nga ang tuition [sa UP], tapos dadagdagan pa ng maraming fees,” Arguelles said.

Given the said policy will negatively affect students, the presence of the USC and the SR in student consultations would have been crucial in ensuring that students can defend their rights to an accessible education against the consequences of the new fees and the tuition hike, explained Canacan. “[Kaya kailangan] magkaroon ng isa pang ikot ng konsultasyon, bilang [tinatapakan ang] acccessibility ng mamamayan sa edukasyon [ng mga bagong bayaring ito],” she added.

nanawagan si Gng. Cadapan at ang National Union of People’s Lawyers na paigtingin ng gobyerno ang kampanya laban sa mga paglabag sa karapatang pantao. Umabot na sa 141 ang bilang ng mga kaso ng pulitikal na pamamaslang at sapilitang pagkawala sa ilalim ni Pangulong Benigno Aquino III, ayon sa pinakahuling tala ng grupong Karapatan.

Haharap sa korte upang tumestigo para sa prosekusyon sina William Ramos at Reynaldo Manalo, kapatid ng mga naunang testigo na sina Wilfredo Ramos at Raymond Manalo, sa susunod na pagdinig na gaganapin sa ika-4 ng Pebrero.

WWW.PHILIPPINE COLLEGIAN.ORG

SC rules against PLDT in landmark foreign ownership case THE SUPREME COURT (SC) upheld its 2011 decision against Philippines Long Distance Telephone Co. (PLDT), the country’s largest telephone company, directing the Securities and Exchange Commission (SEC) to probe into the telecom giant’s possible breach of the 40 percent constitutional limit for foreign ownership of utility firms.

In a 51-page resolution penned

by Associate Justice Antonio Carpio on October 9, the high court affirmed its June 28, 2011 ruling that 64.27 percent of the total common shares of PLDT are owned by foreigners, while only 35.73 percent are owned

by Filipinos.

Common shares are those shares which grant the right to vote in company elections. While Filipino investors own 99.44 percent of preferred shares in PLDT, these shares do not have voting rights and constitute a mere 1/170 of the total revenues generated by common shares, the SC said.

Sections 10 and 11 of Article XII of the 1987 Philippine Constitution state that at least 60 percent of the capital of any public utility corporation, such as PLDT, should be owned by Filipinos. The term “capital,” however, must be interpreted only as common shares and must exclude preferred or non-voting shares, the high tribunal explained.

“Any other meaning of the term ‘capital’ openly invites alien domination of economic activities reserved exclusively to Philippine nationals [and] will ultimately result in handing over effective control of our national economy to foreigners… making Filipinos second-class citizens in their own country,” read the SC decision.

Aside from Carpio and Chief Justice Ma. Lourdes Sereno, eight other justices voted in favor of affirming its earlier ruling. Three dissented from the majority, while one magistrate abstained from voting.

‘Foreign ownership’ The landmark case was initially filed before the SC by late PLDT stockholder and human rights lawyer Wilson Gamboa, who sought to revoke the sale of 111,415 PLDT shares by stateowned Philippine Telecommunications Investment Corporation to Hong Kong-based regional

conglomerate First Pacific Co. (FPC) Ltd. The said sale allowed FPC to increase its stake in PLDT from 30.7 to 37 percent and the total foreign ownership to 81.47 percent, Gamboa said.

After the SC ruled in favor of Gamboa, PDLT Chairman Manuel Pangilinan, along with the SEC and the Philippine Stock

Lady Tams thrash Maroon volleybelles, 77-53

SPORTSCENE EVEN A FURIOUS 11-POINT offensive campaign in the third set was not enough to land the UP Lady Maroons their second win this season, as the Far Eastern University (FEU) Lady Tamaraws crushed the Diliman-based volleybelles, 77-53, during the December 8 game of the 75th University Athletic Association of the Philippines (UAAP) Women’s Volleyball tournament.

In the first set, Maroons’ Princess Se delivered UP’s first point after FEU’s initial four-point advantage. However, UP struggled to gain momentum due to strong blocks by FEU’s Mary Remy Palma and Wenneth Eulalio.

Led by Maroons team captain Ana Maria Del Mundo, UP then engaged FEU in an intense rally towards the end of the set, but Tams team captain Gyzelle Sy broke the deadlock with a spike.

Sy later on thwarted an attempt

by Se, while Maroons’ Katherine Bersola blocked what could have been a sure kill from Eulalio.

A series of service and attack errors by Maroons’ Jay Allyah Ong further increased FEU’s lead. The first set ended with FEU’s Rosemarie Vargas bagging another point for FEU and closing the first set at 25-14.

The second set saw both teams reaping more service and attack errors. The State U spikers however remained short of narrowing FEU’s lead, amid a strong offense and defense by FEU’s Vargas, Eulalio, Sy, and Palma. The set ended with Tams’ Richelle Bagang bumping the ball towards UP’s side of the court, while Bersola and Del Mundo struggled in vain to block the attack, settling the score with FEU still on the lead, 25-14.

In the third and final set, the Maroons showcased their first successful block from

Exchange, then submitted a motion for reconsideration in July 2011.

In a 50-page appeal, Pangilinan questioned the high court’s definition of “capital” as “voting shares” and claimed the Constitution did not adopt inherent restrictions on foreign capital ownership because of the “dire economic condition and pressing need for investments.”

The SC dismissed the appeal, saying the core purpose of the 2011 ruling is to ensure that Filipinos have effective control of BALITA the Philippine national economy.

Miyerkules While the SEC has yet to 12 Disyembre finalize the draft Memorandum 2012 Circular outlining the guidelines, rules, and regulation consistent with the SC decision, the PLDT board of directors has moved to preempt the investigation directed by the SC’s ruling.

By authorizing the sale of 150 million new shares to PLDT’s own Beneficial Trust Fund Holdings Inc. for P150 million, or P1 a share, the PLDT board of directors intend to reduce the number of foreign-owned shares from the current 64.27 percent to about 35 percent.

‘Investigate officers as well’

OVERPOWERED. UP Booter Nathan de Guzman moves to steal the ball in a tackle with FEU kicker Paolo Bugas during the State U team’s second match in the UAAP Season 75 Football Tournament. The UP Men’s Football Team suffered their first loss since clinching the championship last season after their valiant battle against the FEU Tamaraws, 0-3, at the Ateneo Erenchun Field, December 9.

Bersola who foiled an attack from Vargas. UP then launched a frantic offensive campaign through Se, Bersola, and substitute Arylle Magtalas, while the Tams responded with an impressive team effort, bringing the score to 19-19.

Towards the end of the game, FEU almost clinched their matching point for the third set, when Sy’s service ball failed to land on the other side of the court, bringing both teams to 24-24.

A successful kill from Vargas brought FEU back in the lead at 25-24, but Vargas’ attempt at another attack was frustrated by Maroons Bersola and Del Mundo at 25-25.

UP’s competitive grip in the ensuing tense rally, however, came

to an end with Maroons’ Magtalas committing a ball handling error and Tristine Badong failing to return the ball to the other side, closing the set at 27-25, and nailing down FEU’s victory at 77-53.

Tams’ Eulalio finished as best player with 16 spikes out of a total of 19 points. Meanwhile, Se was UP’s best scorer with 6 spikes out of a total of 6 points.

UP ranked eighth overall in the women’s volleyball tournament last season. With one win and one loss, the UP volleyball team now places fourth this season and will face Adamson University’s Lady Falcons on December 13 at the FilOil Flying V Arena.

Meanwhile, Action for Consumerism and Transparency for Nation Building (ACTNB), a non-government organization, called on the SEC to also probe into the management hierarchies of corporations in the country to further ensure the executive control of public utilities by Filipinos.

“The intent behind the Constitutional [economic provision may] be sidestepped simply by avoiding the term ‘officer,’” said ACTNB Secretary General Jake Silo in a position paper on the SEC’s draft memorandum circular.

The management structure of PLDT, for instance, includes foreigners in the Advisory Board and Committees on Executive Compensation and Technology Strategy. As members of these committees, these officials are entitled to vote in policy-making and participate in the management of the corporation, according to ACTNB. “Capital structure where the power to select a corporation’s Board of Directors is largely controlled by foreigners could lend itself to certain abuses, especially where the selection of individuals into certain corporate positions are lodged exclusively in the Board of Directors,” ACTNB explained.

*hindi tunay na pangalan

haharapin ni Raffy ang tunay na mundo’t mabubura ang ngiti sa kanyang pawisang mukha. Pagkauwi, babalik siya sa pagiging tatay at tagapamahala ng kanilang babuyan, at muling malulugmok sa kawalang katiyakan ng kanyang propesyon — lalo pa kapag tapos na ang kasagsagan ng selebrasyon.

manggagawa nito tuwing Pasko lalo na’t umaabot ang mall hours hanggang alas dose ng gabi. Bagamat nagtatrabaho nang mas matagal, wala silang natatanggap na kompensasyon o karagdagang bayad para sa overtime.

May dagdag na kita man ang ilang manggagawa tuwing Pasko dahil sa 13th month pay, patuloy pa rin nilang hinaharap ang mga suliranin tulad ng kontraktwalisasyon, kawalan ng benepisyo, at kawalan ng kasiguruhan sa trabaho, ani Manigat.

Tulad ng mga saleslady sa mall, kailangan ding ngumiti ni Raffy sa kabila ng init at pagod. Mas malaki man ang kanyang kinikita kumpara sa maraming manggagawa sa bansa, ngunit hindi pa rin siya ligtas sa kakulangan at kawalang-katiyakan ng mga trabaho sa Pilipinas.

Pagkatapos ng mahabang araw na pag-arte bilang Santa,

Miyerkules 12 Disyembre 2012

LATHALAIN

ISANG GRANDIYOSONG PALABAS ANG PANAHON NG KAPASKUHAN. Mula sa mga kumukutitap na Christmas lights, naglalakihang mga parol at mga belen, sadyang ginagastahan ang sandaling pagpapaayos ng mga mga parke, paaralan, at mga tahanan.

Sari-saring tanghalan ang nabubuo tuwing Pasko — sa mga tahanan, komunidad, at maging sa lansangan. Sa pagsapit ng kapaskuhan, ang lahat ng tao’y waring pinipilit na magdiwang. Naglalabasan ang mga makukulay na pagkain, kabi-kabilang tiangge at sale, at maging mga espesyal na palabas sa TV man o sinehan — lahat bilang paghahanda at pagpupugay sa pagdating ng umano’y tagatubos ng sanlibutan.

Ngunit ang lahat ay isang panandaliang palabas, at matapos ang makinang na mga piging, walang anu-ano’y nanunumbalik ang katotohanang tinakpan lamang ng mga palara.

MGA NATATANGING PALABAS TUWING PASKO

Returns and reunions

51 porsyento o 10.31 milyon.

Bilang tugon, ipinagpatuloy at lalong pinaigting ni Pangulong Benigno Aquino III ang Pantawid Pamilyang Pilipino Progr am (4Ps), isang programa ng pamahalaang naglalayon g magbigay ng pera sa mahihirap kapalit ng pagsunod sa ilang kundisyon ‘TUWING SASAPIT ANG PASKO, disposisyon, partikular sa mga nakaaangat tulad ng pagpapacheck-up o pagpasok sa paara mabubuhay ang pangunahing parking lan ng mga bata. sa buhay. Sa panahon ng Pasko, mistulang Malaon nang itinuring ng mga kritiko ang lot sa labas ng nagtataasang bakuran ng 4Ps bilang kabuteng kabi-kabilaan kung sumulpot programang “dole-out” buhat ng katangian nitong Punta Riviera, isang resort sa Bolinao, magpamudmod ang iba’t ibang anyo ng pagkakawanggawa ng salapi bilang pangunahing estratehiya upang wakas Pangasinan. Sa araw na iyon, hindi an ang o charity. kahirapan—hakbanging taliwas sa karaniwang inaasa sasakyan ng mga bisita ang sasakop sa han mula sa Mayroong mga organisasyong tulad pama halaan, tulad ng paglikha ng sapat at disenteng espasyo, kundi malalaking mesang trabaho, o ng Punta Riviera na nagpopondo ng pagtiyak sa maayos na batayang serbisyong panlip nakukumutan ng puting tela, at unan. mga Christmas party sa mahihirap na Kung tutuusin, mistulang kawanggawa rin ang lampas 100 upuang plastic na 4Ps, dahil sa komunidad. Mayroon ding bumibisita katangian nitong pansamantalang punan ang nakapwestong paikot at waring mga sintomas ng sa mga institusyong pangangalaga upang gumuhit ng ngiti sa kahirapan nang hindi lubusang sinasapul ang binabakuran ang lote. mga ugat nito. mukha ng mga bata at matatanda.

Hindi rin magpapatalo ang Maging ang pamahalaan, tila nagiging kunte Mapupuno ang mga mesa ng nto nang “maitawid” ilang pulitikong namimigay ng grocery items upang magparamdam at ang mga Pilipino sa kahirapan—hindi nalalayo mga regalo, party bags, at pagkaing sa kawanggawa na makapagpapogi sa mga botante. panandalian lamang ang dalang lunas. naka-styrofoam.

Unti-unti ring Maging ang mga pribadong kumpanya, kanya-kanyang diskarte upang Habang papalapit ang Pasko at dumarami ang mga mapupuno ang mga upuan ng mga nagkakawanggawa, makapagpabida. Talamak sa mga TV station ang mga Christmas special na umiigting ang realidad ng kakulangan at pagku residenteng lalahok sa taunang Christmas kulang. Sa huli, higit pa nagtatampok ng pagtulong sa kapwa, samantalang panata ng Jollibee tuwing Pasko sa kabutihang-loob ang kinakailangan upang tuluy party na handog ng Punta Riviera sa ang wakasan ang na mangulekta ng mga laruan para sa mga batang mahihirap. kahirapan, nang buong taong maranasan ng mama mga tagaroon. mayan ang Madalas simple ang tunguhin at pamamaraan ng mga nagkakawanggawa: buhayin ang

Para sa mga may-ari, isang paraan ginhawa at hindi tuwing diwa ng Pasko sa mga nangangailangan at kapos-palad. Sa pamamagitan ng pamimigay ng ang taunang piging upang makapagbahagi Pasko lamang. pagkain o regalo, pansamantalang mabibigyang ginhawa ang mga naambunan ng pamasko. sila ng kaunting ginhawa at Minsan sa isang taon, tiyak na mapupunan ang kanilang mga pangangailangan. tulong sa mga tagaroon.

Bagaman maraming mga pribadong indibidwal at institusyon ang naglalaan ng kaunting biyaya Bago pa maitayo ang Punta para sa mga kapos-palad, hindi maikakailang hindi sapat ang lahat ng ito upang maabot Riviera, nakagawian ang lahat ng salat sa buhay. Sa ikatlong kwarto ng 2012, tumaas sa 21 porsyento o na nilang 4.3 milyong pamilya ang nakaranas ng kagutuman, kumpara sa 18.4 porsyento o magbigay-tulong 3.8 milyong pamilya noong ikalawang kwarto, ayon sa Social Weather Stations, tuwing Pasko. institusyong pananaliksik. Sa parehong pananaliksik, bumaba ang bilang Tuwing Kapaskuhan, namamayani ang diwa ng mga nagsasabing sila’y mahirap tungong 47 porsyento ng pagbibigayan at pagtutulungan kaya’t Despite his o 9.5 milyon, mula nagiging laganap ang ganitong sentimyento o kids’ pile of toys, Randy continues to buy new ones. “Para makabawi ako… at mamiss ako ng mga bata [sa matagal na panahong] malayo to live distantly. ako sa pamilya,” he explains.

Indeed, across seas and country borders, millions of Indeed, such roles often Filipinos have long risked separation from family members assumed by OFWs when at home RANDY RIAN, 36 LIVES THE LIFE OF A TOURIST. He has personally seen bustling German ports and the English in exchange for better incomes and decent living conditions. tend to reinforce the conception skyline at night, among countless picturesque scenery. Despite this, Randy would never miss a chance to spend Such reality pushes OFWs like Randy to make the most of their of working overseas, like the Christmas with his family in the Philippines, not over aesthetically-stunning views or metropolitan lights of stay with their families. He specifically chooses—and reserves— earning high income well-developed countries.

Christmas, especially since seamen are usually given eighth-month and After grueling months of sailing through various seas and foreign lands, Randy is reunited with his family every contracts. By boarding ship every March, he can be home in time

having Christmas season. After all, working as a seaman for more than 12 years—maintaining the deck’s cleanliness for the Yuletide season. better lives. Yet, such display of wealth and ensuring his assigned ship is on top condition to smoothly operate—entitles Randy a much-deserved “[Matapos ang] mga risks sa masamang panahon, 10 meter overshadows the strife and hardships vacation once a year. He belongs to the thousands of Overseas Filipino Workers (OFW) who return for Christmas. waves, at delikadong [working conditions] sa barko, nakakapawi ng OFWs face year-round when abroad; In this time of the year, the peculiar position OFWs experience is highlighted once again, underscoring the pagod ang makalayo na din sa barko [at] makasama separation from loved ones, or worse, extent by which the OFW phenomenon has shaped and reshaped various Filipino notions and traditions, to ulit ang pamilya,” shares Randy. maltreatment from foreign employers include celebrating Christmas Pinoy-style.

When on board, Randy earns $ 1,200 (more than or inhumane working conditions.

OFW remittances have annually peaked during December, or have registered relatively higher turnout P49,000) monthly. When at home, he immediately Whenever they go home, OFWs compared to other months. In 2011, OFW remittances amounted to $1.8 billion, marking the highest monthly takes his family of four to shopping, spending around become bosses, but for the rest of the levels for the entire year, according to government data. The same was observed in December 2010, which P50,000 during Christmas season. year, are subjects that have to render saw $1.7 billion being remitted to the country. This surge in remittances has been widely attributed to “Lalabas kami [kada linggo], papasyal, mamimili ng chocolates, toys, services to their foreign masters. festivities and celebrations caused by customary Christmas rituals. mga [bagong labas na] cellphones,” he says. With this, he takes the persona of Also, telecommunication networks launch their offensive in TV stations, as their commercials iconic figure Santa Claus as the “gift-giver,” and plays the role of the generous portray OFWs abroad bridged by technology to their loved ones on Christmas Eve—a seeming balikbayan: the manager, financer, or big boss who shoulders a large part of the assertion of technology as the ultimate solution to the problem of Filipino families being forced family’s expenses.

Panandaliang ginhawa

Kilala ang Pasko bilang panahong

PASKONG-PASKO NA SA GREENBELT 2 sa Ayala, Makati. Pinalalamutian ang buong pinagkakakitaan ng mga negosyante at manggagawa, ani Elmer Labog, lugar ng magagarang garland, Christmas tagapangulo ng Kilusang Mayo Uno. Pinakamalaki ang kinikita, balls, at poinsettia. Hinaharana ang buong halimbawa, ng SM Prime Holdings, Inc., isang mall chain sa bansa, lugar ng lumang Christmas songs, at kasabay tuwing Disyembre kumpara sa ibang buwan ng taon. Noong Disyembre nito, maririnig din ang hagikgik ng isang 2011, pumalo ang kabuuang kita nito sa P9.6 bilyon. buhay na Santa Claus sa loob ng bagong Inaasahan ding mataas ang demand sa service sector tuwing bukas na Mac Center. Mapabata man o Kapaskuhan, ani Carlos Maningat, punong tagapagsaliksik ng matanda, nagkakagulo sa pagpapakuha ng Ecumenical Institute for Labor, Education, and Research. Dahil litrato sa kilalang santo ng Pasko. dito, lumilikha ang mga negosyante ng trabahong tulad ng “It’s not an easy job… so you must project pagdadamit bilang Santa, mga perya, at iba pang porma ng some kind of professionalism,” ani Raffy Diaz*, aliwan upang makabenta, dagdag niya.

44, ang lalaki sa likod ng Santa Claus costume.

Subalit ikinukubli ng matataas na kita ng Unang nagbalatkayo si Raffy bilang Santa Claus mga kumpanya ang pagsasamantalang noong 2008. Bagamat nagmamay-ari ng babuyan isinasagawa ng mga ito sa mga na kumikita ng P200,000 kada buwan, pinipili pa rin manggagawa, ani Maningat. Hindi niyang rumaket bilang mascot kapalit ng P10,000 karaniwang naririnig tuwing Pasko ang bawat offer. Iniipon niya ang kanyang kita upang mga usapin ng kakulangan ng sahod matustusan ang matrikula ng dalawa niyang anak sa at higit na pagpapahirap sa elementarya na umaabot sa halos P100,000 bawat taon. halos 4.1 milyong manggagawa Katuwang ni Raffy sa pagtustos sa gastusin ng sa mga mall at shop tuwing pamilya ang asawa niyang choreographer, na hindi rin Disyembre, dagdag niya. regular ang pagkakaroon ng mga kliyente. Kahit sa araw ng Halimbawa, hindi agad Pasko, handang tumanggap si Raffy ng trabaho. “It’s hard to pinauuwi ng SM ang mga find money these days so I work extra,” aniya.

Sino si Santa Claus?

Iilan lamang sina ang kanyang magulang, at minsan kalsada Jed, Eli at Mark na rin niyang naranasang matulog sa Umaabot an. tahan eng dahil wala rin silang permanent sa mahigit kumulang ni Jed na tulad ang 5-17 edad nasa batang g milyon sa 5.5 dalawang milyong batang National ng tala sa ayon aral, nagtatrabaho’t hindi na nag-a Pilipinong palaboy-laboy at 2011. noong Office tics Statis nanlilimos sa kalye, ayon sa edad lima May 32 bahagdan din ng kabataang Pilipinong tala ng Children’s Rehabilitation sa tala ng Akap ayon gan, kalusu ang a mahin at t banso ang a pabab Center, organisasyong tumutulong at Mark na pawang Bata. Bakas ito kahit sa mga musmos na sina Jed, Eli sa mga batang nangangailangan. tugon ng gobyerno ang g bigyan gang Kailan an. kataw ing patpat mga may Dumarami sila tuwing Pasko dahil os tulad ni Jed, Eli at problema ng kabataan dahil sinasalamin ng mga musm pagkakataon nila ito upang makaipon para od na henerasyon, susun ang Mark kung paano pinangangalagaan ng gobyerno sa kanilang pangangailangan, ani Brosas. dagdag ni Brosas.

“Ang kalagayan ng kabataan ngayon ay n ito nangangahulugan ng Habang papalapit ang araw ng Pasko, hindi nama isang [manipestasyon] kung gaano kahirap May barya mang maiipon an. kaibig magka ng hiling mga ng papalapit na katuparan ang bayan natin,” ani Brosas. Aniya, isa sa mga halagang ito para ang at sasap rin sa gabi-gabing pangangaroling, hindi pa ugat ng problema ng mga kabataan ay ang kawalan ya sa iba pamil ng kanila ng at nila ngan ngaila panga punan ang mga ng trabaho ng kanilang mga magulang, kung kaya’t pang buwan ng taon. napipilitan silang magbanat ng buto sa murang edad.

Sa magkakaibigan, si Mark at Jed lamang ang nag-aaral sa kasalukuyan, dahil tumigil na sa pag-aaral si Eli upang magtrabaho bilang tagabantay ng jeep sa mga parking lot sa UP. Walang permanenteng trabaho

TUWING DISYEMBRE, DUMARAMI ANG MGA MUNTING ANGHEL SA KALSADA NA NANGHAHARANA para sa ilang pirasong barya. Muling sumasaliw sa ingay ng kalye ang kalansing ng mga tansan at tunog ng mga tambol. “Patawad!” man ang tugon sa kanilang pamamasko, ipinagpapatuloy pa rin nila ang paglilibot at pagkanta.

Ngayong taon, mangangaroling muli ang magkaibang Eli at Mark, kasama ang bagong kalaro na si Jed. Iikutin nila ang buong barangay ng Old Balara upang mag-uwi ng may P20-P40 kada gabi, kagaya noong nakaraang Pasko.

Madalas, hinahati-hati nila ang kinikitang pera upang ipambili ng tinapay o kaya ipambili ng bigas para makabawas sa gastusin ng kanilang mga magulang.

Simple lang ang gusto ng mga munting anghel ngayong Pasko. Si Jed, gusto ng bagong damit o pantalon, samantalang bigas at masarap na ulam naman ang kay Eli. Si Mark, gustong makatanggap ng papel at notebook.

Bagaman bakas sa mukha ng mga bata ang sigla ng pagiging paslit, mababatid din sa kanilang mga kwento ang tinitiis nilang hirap araw-araw.Habang nag-eensayo para sa kanilang papalapit na pangangaroling, hindi iniinda ng magkakaibigan ang kumakalam nilang mga tiyan.

“Isa sa [pinakamabibigat na] dahilan ng pangangaroling ng kabataan ngayon ay ang kawalan sa pera o pambili ng pagkain, hindi dahil sa nag-eenjoy sila,” ani Akap Bata Partylist (Akap Bata) Secretary-General Arlene Brosas.

Mamasko po!

*hindi tunay na pangalan

haharapin ni Raffy ang tunay na mundo’t mabubura ang ngiti sa kanyang pawisang mukha. Pagkauwi, babalik siya sa pagiging tatay at tagapamahala ng kanilang babuyan, at muling malulugmok sa kawalang katiyakan ng kanyang propesyon — lalo pa kapag tapos na ang kasagsagan ng selebrasyon.

manggagawa nito tuwing Pasko lalo na’t umaabot ang mall hours hanggang alas dose ng gabi. Bagamat nagtatrabaho nang mas matagal, wala silang natatanggap na kompensasyon o karagdagang bayad para sa overtime.

May dagdag na kita man ang ilang manggagawa tuwing Pasko dahil sa 13th month pay, patuloy pa rin nilang hinaharap ang mga suliranin tulad ng kontraktwalisasyon, kawalan ng benepisyo, at kawalan ng kasiguruhan sa trabaho, ani Manigat.

Tulad ng mga saleslady sa mall, kailangan ding ngumiti ni Raffy sa kabila ng init at pagod. Mas malaki man ang kanyang kinikita kumpara sa maraming manggagawa sa bansa, ngunit hindi pa rin siya ligtas sa kakulangan at kawalang-katiyakan ng mga trabaho sa Pilipinas.

Pagkatapos ng mahabang araw na pag-arte bilang Santa,

Miyerkules 12 Disyembre 2012

LATHALAIN

ISANG GRANDIYOSONG PALABAS ANG PANAHON NG KAPASKUHAN. Mula sa mga kumukutitap na Christmas lights, naglalakihang mga parol at mga belen, sadyang ginagastahan ang sandaling pagpapaayos ng mga mga parke, paaralan, at mga tahanan.

Sari-saring tanghalan ang nabubuo tuwing Pasko — sa mga tahanan, komunidad, at maging sa lansangan. Sa pagsapit ng kapaskuhan, ang lahat ng tao’y waring pinipilit na magdiwang. Naglalabasan ang mga makukulay na pagkain, kabi-kabilang tiangge at sale, at maging mga espesyal na palabas sa TV man o sinehan — lahat bilang paghahanda at pagpupugay sa pagdating ng umano’y tagatubos ng sanlibutan.

Ngunit ang lahat ay isang panandaliang palabas, at matapos ang makinang na mga piging, walang anu-ano’y nanunumbalik ang katotohanang tinakpan lamang ng mga palara.

MGA NATATANGING PALABAS TUWING PASKO

Returns and reunions

51 porsyento o 10.31 milyon.

Bilang tugon, ipinagpatuloy at lalong pinaigting ni Pangulong Benigno Aquino III ang Pantawid Pamilyang Pilipino Progr am (4Ps), isang programa ng pamahalaang naglalayon g magbigay ng pera sa mahihirap kapalit ng pagsunod sa ilang kundisyon ‘TUWING SASAPIT ANG PASKO, disposisyon, partikular sa mga nakaaangat tulad ng pagpapacheck-up o pagpasok sa paara mabubuhay ang pangunahing parking lan ng mga bata. sa buhay. Sa panahon ng Pasko, mistulang Malaon nang itinuring ng mga kritiko ang lot sa labas ng nagtataasang bakuran ng 4Ps bilang kabuteng kabi-kabilaan kung sumulpot programang “dole-out” buhat ng katangian nitong Punta Riviera, isang resort sa Bolinao, magpamudmod ang iba’t ibang anyo ng pagkakawanggawa ng salapi bilang pangunahing estratehiya upang wakas Pangasinan. Sa araw na iyon, hindi an ang o charity. kahirapan—hakbanging taliwas sa karaniwang inaasa sasakyan ng mga bisita ang sasakop sa han mula sa Mayroong mga organisasyong tulad pama halaan, tulad ng paglikha ng sapat at disenteng espasyo, kundi malalaking mesang trabaho, o ng Punta Riviera na nagpopondo ng pagtiyak sa maayos na batayang serbisyong panlip nakukumutan ng puting tela, at unan. mga Christmas party sa mahihirap na Kung tutuusin, mistulang kawanggawa rin ang lampas 100 upuang plastic na 4Ps, dahil sa komunidad. Mayroon ding bumibisita katangian nitong pansamantalang punan ang nakapwestong paikot at waring mga sintomas ng sa mga institusyong pangangalaga upang gumuhit ng ngiti sa kahirapan nang hindi lubusang sinasapul ang binabakuran ang lote. mga ugat nito. mukha ng mga bata at matatanda.

Hindi rin magpapatalo ang Maging ang pamahalaan, tila nagiging kunte Mapupuno ang mga mesa ng nto nang “maitawid” ilang pulitikong namimigay ng grocery items upang magparamdam at ang mga Pilipino sa kahirapan—hindi nalalayo mga regalo, party bags, at pagkaing sa kawanggawa na makapagpapogi sa mga botante. panandalian lamang ang dalang lunas. naka-styrofoam.

Unti-unti ring Maging ang mga pribadong kumpanya, kanya-kanyang diskarte upang Habang papalapit ang Pasko at dumarami ang mga mapupuno ang mga upuan ng mga nagkakawanggawa, makapagpabida. Talamak sa mga TV station ang mga Christmas special na umiigting ang realidad ng kakulangan at pagku residenteng lalahok sa taunang Christmas kulang. Sa huli, higit pa nagtatampok ng pagtulong sa kapwa, samantalang panata ng Jollibee tuwing Pasko sa kabutihang-loob ang kinakailangan upang tuluy party na handog ng Punta Riviera sa ang wakasan ang na mangulekta ng mga laruan para sa mga batang mahihirap. kahirapan, nang buong taong maranasan ng mama mga tagaroon. mayan ang Madalas simple ang tunguhin at pamamaraan ng mga nagkakawanggawa: buhayin ang

Para sa mga may-ari, isang paraan ginhawa at hindi tuwing diwa ng Pasko sa mga nangangailangan at kapos-palad. Sa pamamagitan ng pamimigay ng ang taunang piging upang makapagbahagi Pasko lamang. pagkain o regalo, pansamantalang mabibigyang ginhawa ang mga naambunan ng pamasko. sila ng kaunting ginhawa at Minsan sa isang taon, tiyak na mapupunan ang kanilang mga pangangailangan. tulong sa mga tagaroon.

Bagaman maraming mga pribadong indibidwal at institusyon ang naglalaan ng kaunting biyaya Bago pa maitayo ang Punta para sa mga kapos-palad, hindi maikakailang hindi sapat ang lahat ng ito upang maabot Riviera, nakagawian ang lahat ng salat sa buhay. Sa ikatlong kwarto ng 2012, tumaas sa 21 porsyento o na nilang 4.3 milyong pamilya ang nakaranas ng kagutuman, kumpara sa 18.4 porsyento o magbigay-tulong 3.8 milyong pamilya noong ikalawang kwarto, ayon sa Social Weather Stations, tuwing Pasko. institusyong pananaliksik. Sa parehong pananaliksik, bumaba ang bilang Tuwing Kapaskuhan, namamayani ang diwa ng mga nagsasabing sila’y mahirap tungong 47 porsyento ng pagbibigayan at pagtutulungan kaya’t Despite his o 9.5 milyon, mula nagiging laganap ang ganitong sentimyento o kids’ pile of toys, Randy continues to buy new ones. “Para makabawi ako… at mamiss ako ng mga bata [sa matagal na panahong] malayo to live distantly. ako sa pamilya,” he explains.

Indeed, across seas and country borders, millions of Indeed, such roles often Filipinos have long risked separation from family members assumed by OFWs when at home RANDY RIAN, 36 LIVES THE LIFE OF A TOURIST. He has personally seen bustling German ports and the English in exchange for better incomes and decent living conditions. tend to reinforce the conception skyline at night, among countless picturesque scenery. Despite this, Randy would never miss a chance to spend Such reality pushes OFWs like Randy to make the most of their of working overseas, like the Christmas with his family in the Philippines, not over aesthetically-stunning views or metropolitan lights of stay with their families. He specifically chooses—and reserves— earning high income well-developed countries.

Christmas, especially since seamen are usually given eighth-month and After grueling months of sailing through various seas and foreign lands, Randy is reunited with his family every contracts. By boarding ship every March, he can be home in time

having Christmas season. After all, working as a seaman for more than 12 years—maintaining the deck’s cleanliness for the Yuletide season. better lives. Yet, such display of wealth and ensuring his assigned ship is on top condition to smoothly operate—entitles Randy a much-deserved “[Matapos ang] mga risks sa masamang panahon, 10 meter overshadows the strife and hardships vacation once a year. He belongs to the thousands of Overseas Filipino Workers (OFW) who return for Christmas. waves, at delikadong [working conditions] sa barko, nakakapawi ng OFWs face year-round when abroad; In this time of the year, the peculiar position OFWs experience is highlighted once again, underscoring the pagod ang makalayo na din sa barko [at] makasama separation from loved ones, or worse, extent by which the OFW phenomenon has shaped and reshaped various Filipino notions and traditions, to ulit ang pamilya,” shares Randy. maltreatment from foreign employers include celebrating Christmas Pinoy-style.

When on board, Randy earns $ 1,200 (more than or inhumane working conditions.

OFW remittances have annually peaked during December, or have registered relatively higher turnout P49,000) monthly. When at home, he immediately Whenever they go home, OFWs compared to other months. In 2011, OFW remittances amounted to $1.8 billion, marking the highest monthly takes his family of four to shopping, spending around become bosses, but for the rest of the levels for the entire year, according to government data. The same was observed in December 2010, which P50,000 during Christmas season. year, are subjects that have to render saw $1.7 billion being remitted to the country. This surge in remittances has been widely attributed to “Lalabas kami [kada linggo], papasyal, mamimili ng chocolates, toys, services to their foreign masters. festivities and celebrations caused by customary Christmas rituals. mga [bagong labas na] cellphones,” he says. With this, he takes the persona of Also, telecommunication networks launch their offensive in TV stations, as their commercials iconic figure Santa Claus as the “gift-giver,” and plays the role of the generous portray OFWs abroad bridged by technology to their loved ones on Christmas Eve—a seeming balikbayan: the manager, financer, or big boss who shoulders a large part of the assertion of technology as the ultimate solution to the problem of Filipino families being forced family’s expenses.

Panandaliang ginhawa

Kilala ang Pasko bilang panahong

PASKONG-PASKO NA SA GREENBELT 2 sa Ayala, Makati. Pinalalamutian ang buong pinagkakakitaan ng mga negosyante at manggagawa, ani Elmer Labog, lugar ng magagarang garland, Christmas tagapangulo ng Kilusang Mayo Uno. Pinakamalaki ang kinikita, balls, at poinsettia. Hinaharana ang buong halimbawa, ng SM Prime Holdings, Inc., isang mall chain sa bansa, lugar ng lumang Christmas songs, at kasabay tuwing Disyembre kumpara sa ibang buwan ng taon. Noong Disyembre nito, maririnig din ang hagikgik ng isang 2011, pumalo ang kabuuang kita nito sa P9.6 bilyon. buhay na Santa Claus sa loob ng bagong Inaasahan ding mataas ang demand sa service sector tuwing bukas na Mac Center. Mapabata man o Kapaskuhan, ani Carlos Maningat, punong tagapagsaliksik ng matanda, nagkakagulo sa pagpapakuha ng Ecumenical Institute for Labor, Education, and Research. Dahil litrato sa kilalang santo ng Pasko. dito, lumilikha ang mga negosyante ng trabahong tulad ng “It’s not an easy job… so you must project pagdadamit bilang Santa, mga perya, at iba pang porma ng some kind of professionalism,” ani Raffy Diaz*, aliwan upang makabenta, dagdag niya.

44, ang lalaki sa likod ng Santa Claus costume.

Subalit ikinukubli ng matataas na kita ng Unang nagbalatkayo si Raffy bilang Santa Claus mga kumpanya ang pagsasamantalang noong 2008. Bagamat nagmamay-ari ng babuyan isinasagawa ng mga ito sa mga na kumikita ng P200,000 kada buwan, pinipili pa rin manggagawa, ani Maningat. Hindi niyang rumaket bilang mascot kapalit ng P10,000 karaniwang naririnig tuwing Pasko ang bawat offer. Iniipon niya ang kanyang kita upang mga usapin ng kakulangan ng sahod matustusan ang matrikula ng dalawa niyang anak sa at higit na pagpapahirap sa elementarya na umaabot sa halos P100,000 bawat taon. halos 4.1 milyong manggagawa Katuwang ni Raffy sa pagtustos sa gastusin ng sa mga mall at shop tuwing pamilya ang asawa niyang choreographer, na hindi rin Disyembre, dagdag niya. regular ang pagkakaroon ng mga kliyente. Kahit sa araw ng Halimbawa, hindi agad Pasko, handang tumanggap si Raffy ng trabaho. “It’s hard to pinauuwi ng SM ang mga find money these days so I work extra,” aniya.

Sino si Santa Claus?

Iilan lamang sina ang kanyang magulang, at minsan kalsada Jed, Eli at Mark na rin niyang naranasang matulog sa Umaabot an. tahan eng dahil wala rin silang permanent sa mahigit kumulang ni Jed na tulad ang 5-17 edad nasa batang g milyon sa 5.5 dalawang milyong batang National ng tala sa ayon aral, nagtatrabaho’t hindi na nag-a Pilipinong palaboy-laboy at 2011. noong Office tics Statis nanlilimos sa kalye, ayon sa edad lima May 32 bahagdan din ng kabataang Pilipinong tala ng Children’s Rehabilitation sa tala ng Akap ayon gan, kalusu ang a mahin at t banso ang a pabab Center, organisasyong tumutulong at Mark na pawang Bata. Bakas ito kahit sa mga musmos na sina Jed, Eli sa mga batang nangangailangan. tugon ng gobyerno ang g bigyan gang Kailan an. kataw ing patpat mga may Dumarami sila tuwing Pasko dahil os tulad ni Jed, Eli at problema ng kabataan dahil sinasalamin ng mga musm pagkakataon nila ito upang makaipon para od na henerasyon, susun ang Mark kung paano pinangangalagaan ng gobyerno sa kanilang pangangailangan, ani Brosas. dagdag ni Brosas.

“Ang kalagayan ng kabataan ngayon ay n ito nangangahulugan ng Habang papalapit ang araw ng Pasko, hindi nama isang [manipestasyon] kung gaano kahirap May barya mang maiipon an. kaibig magka ng hiling mga ng papalapit na katuparan ang bayan natin,” ani Brosas. Aniya, isa sa mga halagang ito para ang at sasap rin sa gabi-gabing pangangaroling, hindi pa ugat ng problema ng mga kabataan ay ang kawalan ya sa iba pamil ng kanila ng at nila ngan ngaila panga punan ang mga ng trabaho ng kanilang mga magulang, kung kaya’t pang buwan ng taon. napipilitan silang magbanat ng buto sa murang edad.

Sa magkakaibigan, si Mark at Jed lamang ang nag-aaral sa kasalukuyan, dahil tumigil na sa pag-aaral si Eli upang magtrabaho bilang tagabantay ng jeep sa mga parking lot sa UP. Walang permanenteng trabaho

TUWING DISYEMBRE, DUMARAMI ANG MGA MUNTING ANGHEL SA KALSADA NA NANGHAHARANA para sa ilang pirasong barya. Muling sumasaliw sa ingay ng kalye ang kalansing ng mga tansan at tunog ng mga tambol. “Patawad!” man ang tugon sa kanilang pamamasko, ipinagpapatuloy pa rin nila ang paglilibot at pagkanta.

Ngayong taon, mangangaroling muli ang magkaibang Eli at Mark, kasama ang bagong kalaro na si Jed. Iikutin nila ang buong barangay ng Old Balara upang mag-uwi ng may P20-P40 kada gabi, kagaya noong nakaraang Pasko.

Madalas, hinahati-hati nila ang kinikitang pera upang ipambili ng tinapay o kaya ipambili ng bigas para makabawas sa gastusin ng kanilang mga magulang.

Simple lang ang gusto ng mga munting anghel ngayong Pasko. Si Jed, gusto ng bagong damit o pantalon, samantalang bigas at masarap na ulam naman ang kay Eli. Si Mark, gustong makatanggap ng papel at notebook.

Bagaman bakas sa mukha ng mga bata ang sigla ng pagiging paslit, mababatid din sa kanilang mga kwento ang tinitiis nilang hirap araw-araw.Habang nag-eensayo para sa kanilang papalapit na pangangaroling, hindi iniinda ng magkakaibigan ang kumakalam nilang mga tiyan.

“Isa sa [pinakamabibigat na] dahilan ng pangangaroling ng kabataan ngayon ay ang kawalan sa pera o pambili ng pagkain, hindi dahil sa nag-eenjoy sila,” ani Akap Bata Partylist (Akap Bata) Secretary-General Arlene Brosas.

Mamasko po!

KULTURA Miyerkules 12 Disyembre 2012

A young woman, clad in white, prays to the heavens to receive a vision of the Virgin Mary.

Silently, her beautiful almond eyes are placed in focus, then the camera pulls back to show her kneeling and steady, until at last she is completely visible, motionlessly in awe of her vision. It is here, in this unspeaking moment, that she is at her most expressive.

While this unfortunate woman, Elsa, would go on to be fatally shot later in the film, the performance behind the character would live on forever. In Ishmael Bernal’s masterpiece Himala, Nora Aunor gives her most recognizable performance as faith healer Elsa, in a role that parallels her own mythical nature.

Nora Aunor ranks among the greatest of Filipino artists, endowed with such superlative titles as “Superstar,” and conferred with a long list of awards, the breadth of which could only be dreamed by other thespians.

More than this, however, she is a figure of mythical proportions, larger than any of her roles or even her own persona. Practically worshipped by fans, and seemingly made to represent ideals larger than herself, Nora Aunor is an unparalleled legend in the Filipino entertainment industry.

Ang Totoong Buhay ni Pacita M. Nora Aunor, or “Ate Guy,” grew up as a member of the masses, a short, dark-skinned girl who at the time could hardly be confused for a star. Her career began at a radio singing competition in Naga, called Darigold Jamboree.

Nora joined in order to help her parents pay for her sister’s tuition. Winning this and many other

amateur competitions, she soon made it big as a professional singer, her magnificent contralto delivering record-breaking sales.

She also starred in her own TV series, a variety show, at first called the Nora-Eddie Show when it was launched in 1967, and then renamed The Nora Aunor Show in 1968, and was ultimately known as Superstar. Movie appearances followed, with her nabbing her first FAMAS nomination in 1972 for the film And God Smiled at Me. It was here, when she started to enter film, that the myth began to take shape.

“There is no Nora Aunor film that does not script her ‘own’ life,” writes Barnard College professor Neferti Tadiar. These performances typically characterize her as a lower-class martyr who values helping others and suffering for them in service, mirroring her own humble beginnings. In becoming this myth, both her own persona and her characters are elevated to heights that exceed how they would otherwise been regarded.

This semi-autobiographical nature of her films build a sense of aspiration from the audience that is underscored and enhanced by Nora’s status as a very downto-earth celebrity, who looks or acts nothing like the tall mestiza beauty queens who usually grace the silver screen. She is an everywoman, not a goddess, but she was able to achieve all of these things through effort and perseverance – and this makes all the difference to her fans.

T-Bird at Ako Certainly there are many great actresses and singers out there with plenty of fans, but Nora Aunor’s fanbase is of particular note.

Noranians, as fans of the famed actress are oft-called, are among the most enthusiastic and energetic fanbases of any celebrity.

They’d go as far as to threaten to stage a rally if their star doesn’t win an award.

Reverence of her image takes place at almost religious levels. Tadiar writes of a story of a wealthy neighborhood in which daily life was disrupted, because all the household maids had gone off to watch a nearby shooting at which Nora Aunor was present. Art history professor Patrick Flores recounts statements from members of the Grand Alliance for Nora Aunor Philippines, in which they “would affirm that Nora Aunor is the sole reason they ‘spend countless hours, experiencing sleepless nights, working day and night.’”

“The social profile of Nora Aunor fans is usually characterized as lower class, consisting of housemaids, slum dwellers, and market vendors; any wealthy Nora fans are considered an exception to the rule,” writes Dr. Bliss Cua Lim of the University of California, Irvine, in describing the Noranians.

Director Cesar Buendia notes what immediately made Nora so special and celebrated: “She became a hit when it was in vogue to be fair and mestiza. The fans were waiting for someone they could identify with. She was like Manny [Pacquiao] in her time.

That, combined with phenomenal singing and acting talent made her a superstar.” Behn Cervantes calls her “the Dark Pinay who toppled the White Tisay,” saying that her ascendancy “coincided with the rise of rabid nationalism during the late 1960s and early 1970s.”

Dr. Lim writes that Nora is the only “short, dark, low-born actress in the Philippines” to achieve as much success as she did, given the competition of stars who were definitely tall, white, and of higher class.

In being such, “she seems to encapsulate the most progressive anti-colonial aspects of Filipino masscult.”

Bongga Ka ‘Day The Legend of Nora Aunor “Superstar” Nora Aunor is a greatly talented entertainer no doubt, But more importantly she is also a modern myth who represents the desires of the masses, and is practically worshipped as a miracle of perseverance, serving as their inspiration in life.

Anton Chua

Himala Relative to this myth, Nora the human is not quite so perfect; she supported Marcos in the 1986 snap elections, pleaded guilty to drug charges, and endured money problems and unemployment in the United States.However, her triumphant return to the country in August 2011 reified the ontological aspect of the mythical Nora Aunor figure.

“Bakya temporality,” according to Tadiar, is when the social elite believe the poor masses to be backwards in their culture and are unwilling to change, unready to move forward. Nora, like her alter-ego Elsa, is a “heretical saint,” whose trajectory is unlike anything the gatekeepers of high culture has ever witnessed. In light of this, the heretic figure of Nora Aunor represents a subversion of the elite’s almost-colonialist assertion that the poor are “not ready” to advance or contribute.

The value of the Nora Aunor mythical figure lies in how she maintains the hope of those who suffer, who find themselves at the bottom rungs of the social ladder.

Interpassivity, in which people project themselves and their aspirations onto people or objects, is described by philosopher Slavoj Zizek as the delegation

of sensation to the object. With the mythical figure of Nora Aunor as an interpassive subject, one can see that her representation of the masses runs far deeper than just being a source of inspiration.

If Nora falters but gets back on her feet, then it shows that someone like her can have faults but still recover.

That said, Nora and her characterizations never seem to extricate themselves from their suffering. This is in sharp contrast to the characters of her contemporary and rival, Vilma Santos, whose roles in films such as Sister Stella L and Dekada ’70 depicted women who were empowered despite their context, not simply remaining passive to their tribulation.

The final heresy lies in shattering the mythical figure of herself, in breaking the shackles of the Nora persona and hurl the character of the martyred woman into the annals of history once and for all. To borrow the title of one of her unfinished projects – the sole copy of which is reportedly in her possession –that will be Nora Aunor’s Greatest Performance.

Season’s greetings Believers and non-believers alike celebrate the Filipino Christmas holiday in feasting, merry-making, and celebration, removed from its religious implications.

Another chipmunk rendition of “I’ll Be Home for Christmas” echoes throughout malls and other public spaces, reminding shoppers that Christmas is approaching.

Warm, lighted houses are once again bedecked with Belén setups alongside fat-bellied Santa Claus decorations, and plastic mistletoes.

And on Christmas Eve, a grand Noche Buena feast is on the table.

Although a country populated by a Christian majority, the Philippines is also peopled with non-Christian minorities such as Muslims, atheists, and agnostics.

Aside from showing respect to this annual Christian tradition, some even participate in Christmas parties and go on Christmas shopping sprees with gusto.

The first months towards a Filipino Christmas lure both the Christian majority and the non-Christian minorities into a holiday of spending, crossing items off their gift lists as the familiar December breeze welcomes the traditional holiday.

Happy holidays With the early entry of the Filipino Christmas in the –ber months also comes the early entry of Christmas creep. Thus Filipino Christmas emphasizes the holiday creep that extends the earlier period of Christmas shopping, stressing the magnitude of the holiday.

The exact date of the birth of Jesus Christ is not precisely on December 25. Historians placed it

between 7 and 2 BC, nine months festivals similar to Christmas, after the March 25 feast of the because rituals were made on Annunciation. January 6 is the a regular basis. The concept of original date of Christmas based Christmas was a product of our off the Julian calendar. When the colonial past and has evolved Roman Catholic Church adopted into a distinct Filipino Christmas the Gregorian calendar through through time. Although based on a decree by Pope Gregory XIII, the Liturgical calendar, Christmas the birth of Christ was moved to season is from December 25 to December 25. Other countries the January 6 feast of the Epiphany. adopted the Gregorian calendar However, Filipino Christmas season in the centuries that followed, starts with the arrival of the —ber except for those that still months. utilized the Julian calendar and Having a long period of Filicelebrate Christmas around pino Christmastime, both January 6, like Ethiopia, Christians and nonRussia, and Ukraine.

As these Christians alike particiWorldwide celebrations pate in the Christmas non-Christians similar to Christmas creep that pushes exist, implying how avail the advantages sales, promos, and this kind of cultural of Christmas, they an ample time for tradition transcends try to balance advanced Christmas the boundaries of their inhibitions shopping. This proreligions. The ancient longs the season in this Christian Roman festival for merchants, heightSaturnalia, said to religion that they ening the commerhave been the pagan had deemed cialization of Christorigin of Christmas, runs erroneous. mas, originally a relifrom December 17 to 23, gious custom. honoring the deity Saturn Christmas in their hearts with a public feast and gift-giving.

Most Filipinos grew up in The Buddhists have Bodhi Day. compliance with their parents’ The Germanic peoples celebrate religious practices. However, there the 12-day Yuletide festival. The exist people who bend the lines Jewish have Hanukkah. All of them of religious traditions. Some have the same aspect of feasting Muslims in Sulu put up decorations and merrymaking during the season. and attend Christmas parties The Philippine pre-Hispanic in their community during the belief system, consisting mainly Christian Christmas celebration, of animism, lacks traditional

according to Watha Mando, a Philippines being one of the two first year Muslim student. Other predominant Catholic countries minorities such as atheists and in Southeast Asia. The Christmas KULTURA agnostics also partake in what the tradition is seen as part of the FiliMiyerkules Christmas season has to offer. pino identity.

“I do go to sales not because Being part of the religious 12 Disyembre it’s Christmas, but because I minority, Muslims celebrate 2012 am simply a consumer. I buy their religious holidays like the stuff even when it’s not the Eid-ul-Fitr and Eid-ul-Adhain holidays. I go to parties too, fasting, rather than feasting and am forced to partici- as Christians do on Christmas. pate in the Kris Kringle in With the annual commercialization my class. I do also greet of Christmas portrayed as lavish people Merry Christmas, merry making, many Muslims because it is still common tend to question the spirituality courtesy, like I greet people of Christmas as a religious when it’s the New Year,” says tradition, said Professor JulFelicia Fabian, a third year kipli Wadi, dean of the University agnostic student. of the Philippines Institute of As these non-Christians Islamic Studies. avail the advantages of ChristNonetheless non-Christians mas, they try to balance and Christians alike share the their inhibitions in this same consumerist cuture Christian religion during Christmastime. that they had Christmas is a The subsistent promodeemed erroneous. tion of overspendcommunal Participation of some ing is evident in phenomenon atheists in the the media. The in a shared Christmas tradition airwaves are is a cultural expresgeographical space, flooded with ads sion— devoid of from merchants making religious meaning jockeying to associnon-Christians since Christmas has ate their products become accidental with Filipino Christbecome a commodified event, Vince participants of this mas tradition. Songs Dioquino a young played in jeepneys, grandiose atheist writer said. grocery stores, and the festival.

Many religious tradineighborhood such as tions tend to drift towards “Santa Claus is coming to Town” secularism, like Halloween and “Twelve Days of Christmas” or Valentine’s Day, so even non- subtly imply a materialistic Christtheists freely participate in it, mas culture.

Fabian added.

“Christmas, for instance, has “Christmas is still quite prevalent become a tradition so whether it without any religiosity, at least in is conceived rightly or wrongly, it my circle of friends. Atheists don’t doesn’t matter kasi tinanggap na believe in Christ, so technically siya, ginawa na siyang tradition,” Christmas as a tradition does Wadi said. already survive without Christ. In Filipinos lament over fact, we don’t even have to call it the deliberate decline of Christmas anymore. Personally, I Christmas spirituality yet this call it ‘holiday,’” third year atheist holiday celebration encompasses student Judd Labarda said. religious boundaries. Just as non-Muslims enjoy the benefits of Joy to the world Christmas is a communal the non-working Islam holiday, phenomenon in a shared geo- Christmas is not an exclusive graphical space, making non- religious practice; Christmas after Christians become accidental all is already an established culparticipants of this grandiose ture removed from its religiosity. festival. The lavishness and commercialization of Filipino Christmas, as reflected in massive sales of merchandise, neighborhood showcase of Christmas paraphernalia, and Christmas parties of societal units—family, school, work—could be attributed to the

Dear Manny

OPINYON Miyerkules 12 Disyembre 2012

Sa totoo lang, hindi ko naman masyadong ininda ang pagkatalo mo. Ganyan naman talaga ang patakaran sa larangan ng palakasan—may nagwawagi at may natatalo. Kung hindi mo rin naman naranasang matalo, hindi rin siguro magiging kasingtamis ang iyong mga sumunod na tagumpay.

Bilang isang boksingero, nakamit mo na marahil ang lahat ng maaari mong matamasa—samu’t saring titulo, sandamakmak na salapi, katanyagan, pati na pulitikal na kapangyarihan— at dahil diyan, nananatili pa rin akong isang tagahanga.

Nakatulong din marahil ang hindi ko pagkapanood sa laban mo.

Naghuhugas kasi ako ng pinggan noon, kaya naman ang tunog mula sa telebisyon at hiyawan ng mga kasama ko sa bahay ang nagsilbing hudyat sa mga sumunod na pangyayari. Madali siguro para sa aking tanggapin ang iyong pagkatalo dahil hindi ko naman nakitang lumagatak sa mukha mo ang suntok na nagpatumba sa iyo. Pagharap ko sa telebisyon, nakahandusay ka na sa telon, tila nagpahinga matapos ang anim na rounds ng umaatikabong suntukan.

Hindi ko kailanman malalaman kung gaano iyon kasakit; wala rin naman akong ambisyon masuntok sa mukha. At, marahil, sa tagal na rin ng iyong naging karera, manhid ka na rin sa mga ito. All in a day’s work, ika nga ni Coach Freddie.

Ngunit ang pagbagsak mo, tila naghatid ng kirot sa aking puso.

Sa mga pagkakataong ito na napagtitipon mo ang buong bansa, kung saan nalilinis ang mga kalsada at bumababa ang bilang ng krimen tuwing may importante kang laban, sadyang nasanay na akong makita na ikaw ang nagpapatumba sa kalaban.

Sa sobrang laki ng aming kumpiyansa sa iyong kakayahan,

Wala akong alam sa kung ano ang namamagitan sa inyo ni Hesukristo; matanda ka na, at ‘yan ang napagdesisyunan mong pananampalataya

sinisisi na lang namin sa ibang bagay ang iyong pagkatalo.

Madaming nagsasabi na baka luto daw ang laban, para may rematch na naman kayo ni Marquez sa susunod na taon. At sabi nga din ni Mommy Dionisia, natalo ka daw dahil hindi ka na nagro-rosaryo.

Sinisi pa niya ang kung sinong pastor na marahil wala namang alam sa mga patakaran ng boksing.

Hindi ka rin daw kasi nagdasal kay San Pedro Calungsod kaya ka natalo, sabi naman ng mga ka-opisina ko.

Ika nga, kanya-kanya naman ding paniniwala ‘yan. Wala rin naman

akong alam sa kung ano ang namamagitan sa inyo ni Hesukristo; matanda ka na, at ‘yan ang napagdesisyunan mong pananampalataya. Ang naiintindihan ko lang, wala na dapat itong kinalaman sa naging laban mo.

Gaya nga ng nauna kong sinabi, ito ang patakaran sa larangan ng palakasan—may nagwawagi at may natatalo.

Sa loob ng ring, ikaw at ang iyong kamao pa rin ang mapagpasya.

Suntok man o salag, ikaw ang nagtatakda ng akmang galaw para sa pagkakataon. Sa kasamaang palad, sa pagkakataong ito, tila mali ang naging pagbasa mo sa kilos ng kalaban. Bilang dati mong katunggali, minaliit mo ang kanyang kakayahan kaya naman nalusutan ka hanggang sa ikaw ay napatumba. Nadali ka ng iyong palalong kamao.

Ngunit pakatandaan mo, tulad ng sa mga dati mong laban, madaling bumangon muli. Hindi pa iyon ang huling sampung segundo ng iyong buhay. Hangga’t may lakas pa ang iyong bisig, hangga’t may tigas pa ang iyong kamao, mag-ensayo ka lang nang mag-ensayo para sa iyong susunod na laban. Marami pa ring nakapilang katunggali, inaantabayanan ang lagatak ng iyong kamao sa kanilang mga mukha. Alalahanin mo, isang laban lang ‘yan. Hindi pa iyan ang katapusan.

Christmas bonus Tuwing Pasko, nasanay na akong mapag-isa.

Wala na akong alaala ng masayang Pasko mula nang mamatay si Papa. December 26 siya namatay ilang taon na ang nakararaan, na para bang nagpalipas lang ng kapaskuhan bago bumigay. At mula noon, bawat Pasko ay tila araw ng pagluluksa para sa mga bagay na lumipas, mga bagay na kailan ma’y ‘di na babalik.

Mag-isa ako tuwing Pasko.

Simula nang kupkupin ako ng pamilya ng kapatid ng tatay ko, lagi akong mag-isa na nagdiriwang

Matapos ang ilang sandali, naglakad tayo sa kahabaan ng Maginhawa, naglakad sa gitna ng kalsada na tila ba napagwagian natin ang gabi ng Noche Buena. Umaalis kasi ang pamilya nila tuwing Pasko, at hindi sa bahay nagdiriwang.

Kaya nga hindi na ako nagtataka kung sa pagpasok ng Disyembre ay hindi ko dama ang Pasko. Bukod sa ubod ng init ng panahon, wala rin naman akong balak makipaggitgitan sa mga tiangge at sa mall

upang makisabay sa konsumerismong dala ng Christmas season.

At handa na rin sana akong muling mag-Pasko ng mag-isa.

‘Yun ay kung hindi ka dumating.

May ilang buwan na rin pala tayong magkakilala. Habagat pa ang balita noon nang una tayong magkasama. At ngayon, kadaraan lang ni Supertyphoon Pablo (patawad kung binibilang ko ang paglipas ng mga araw gamit ang mga sakuna, pero hindi ba’t ganoon naman talaga?).

Sinimulan kitang ligawan noong Oktubre, dalawang buwan na ang nakararaan. At noong isang gabi, matapos kumain, tinanong kita kung kailan mo nga ba ako sasagutin. “Ngayon,” sabi mo, nang wala man lang pasakalye.

Natigilan ako. Handa na sana akong makatanggap ng ngiti, gaya ng palagi mong sinasagot kapag binibiro kita; o kaya naman ay isang malutong na “hindi,” gaya ng lahat ng nauna sa ‘yo. At gaya ng lahat ng napagsamahan natin, muli mo na namang ginawa ang hindi inaasahan.

Ngayon.

Hindi ko na maalala kung ano pang sumunod kong nasabi matapos mong sabihin iyon, basta ang natatandaan ko ay hinawakan mo ng mahigpit ang aking kamay at niyakap mo ako. Matapos ang ilang sandali, naglakad tayo sa kahabaan ng Maginhawa, naglakad sa gitna ng kalsada na tila ba napagwagian natin ang gabi.

Hanggang ngayon, hindi ko pa rin lubos maisip na karelasyon na nga kita, na tapos na ang ligawan.

Hindi ko pa rin mapigilang ngumiti sa tuwing naaalala ko na hindi na lang kita basta “crush” o kung ano pa man. Karelasyon. Kasintahan.

Nakakapanibago talaga. Para kang napaagang Christmas bonus, o regalong hindi ko naman dapat matanggap pero dumating pa rin.

Gayunman, nariyan pa rin ang pangamba. Ang matakot na panaginip lang ang lahat at maya-maya’y kailangan nang gumising at muling bumalik sa nakagawian. Nawa’y hindi matapos sa kapaskuhan ang lahat ng ito.

Sapagkat hindi naman dapat seasonal ang pagmamahalan.

Dahil sa iyo, mukhang magbabago na ang pagtingin ko sa Pasko. Sa tuwing makaririnig ako ng mga kantang pampasko, maaalala kong ito ang panahon kung kailan pinutol mo ang pag-aalinlangan, at sinalubong ang lahat ng aking nararamdaman para sa’yo. Mapapalitan na ng mga alaala ng mga gabi ng hindi inaasahang pagtakas ang mga dating memorya ng pag-iisa. Pupunan na ng hindi inaasahang ligaya ang dati’y balon ng pangungulila. Samahan mo akong bumuo ng bagong mga alaala at lumikha ng mga bagong karanasan. Bago ang lahat para sa akin, at alam kong sa iyo rin.

Ngayong darating na Pasko, mukhang hindi ako mapapag-isa.

LAKAS TAMA Round trip May smoking ban ngayon sa bahay.

Nang umuwi ako noong isang araw, napansin ko na lang na wala na ang yosi, reserbang lighter, at ashtray ko sa kwarto.

Lumabas ako para magtanong kay Lolo, pero sinagot niya lang ako ng, “Wala, tinapon ko na.”

“Bakit?” tanong ko nang nakakunot ang noo. Saka niya ibinuga ang malungkot na balita.

“Umubo ako ng itim na plema kahapon,” paliwanag niya.

“Bawal nang magyosi sa bahay na ‘to simula ngayon.”

Gusto kong usisain kung nagpa-check-up na siya, pero hindi na ako nagsalita. Magsusumbong na lang ako kay Mama, at siya na ang bahala.

Bumalik ako sa kwarto, binuksan ang laptop, at naghanap ng pelikulang maaaring panoorin. Hindi ako mapakali habang pinapanood ang Children of Men, kaya itinigil ko muna. Lumabas ako ng bahay— kailangan ko talaga ng lights.

-Bumili ako sa isang tindahan sa Malingap. Sinindihan ko ang yosi, at dahil hindi mauubos ang isang stick sa distansya ng bahay namin mula sa tindahan, nagpasya akong mag-iba ng ruta.

Binabagtas ko ang kahabaan ng Malingap nang may mag-text sa akin. “Hi RC,” sabi ng isang mensahe mula sa partner ko sa isang klase.

Sumagot ako—isang bagay na hindi ko ginagawa sa mga mensaheng walang tanong, o walang kuwenta.

Nagkapalitan kami ng mga tatlo, apat na mensahe.

Nasa kanto na ako ng Kalayaan at Malingap nang ipinadala ko sa kanya ang huli kong reply: “Game. Takits!”

Magkikita kami sa Lantern Parade. -Nilakad ko ang kahabaan ng Kalayaan. Nadaanan ko ang Pork Barrel—matagal-tagal na rin mula nang huli akong uminom doon kasama si Leia, isa sa mga matalik kong kaibigan bago kami nagkatampuhan.

Tambay kami roon dati—magsisimula kaming mag-inuman ng alas nuebe ng gabi, at matatapos kapag magsasara na ang bar bandang alas dos ng umaga.

Tulad ng nakasanayan, usaping pag-ibig ang problema niya noong huli naming pagkikita bago siya dumistansya. Sabi ko sa kanya noon, nagkataon lang na babae siya pero kung tutuusin, swak sa kanya lahat ng heartbreak/unrequited love songs ng Eraserheads.

Tuwing naririnig ko ang kantang “Pare Ko,” siya ang naiisip ko, dahil kahit paulit-ulit na, hindi ko kailanman siya sinumbatan ng “na naman?”

-Naubos ang stick ng yosi bago pa man ako makarating sa kanto ng Malamig. Pinag-isipan ko kung papasok ba ako sa Eunilane Foodmart para magpalamig, pero dumiretso na lang ako sa Mahinhin, kung saan naroon ang Claret.

Napangiti ako habang binabalikan ang mga panahon noong hayskul ako, at laging naiinis sa mga kaklaseng tuwang-tuwa sa Claret boys. Hayskul pa lang, antipatika na ako. Lagi kong sinasabi sa kanila na bakla lahat ng estudyante roon.

Pero hindi nila na alam na solid crush ko si M— hindi ko na sasabihin ang buong pangalan. Nagpasok pa nga yata ako noon ng love letter at chocolate sa school bus niya—leche, ganoon pala ako kakorni dati.

-Kumaliwa ako sa Matimtiman at kaunting lakad na lang, nasa tapat na ako ng gate namin. Pumasok ako sa bahay, nilampasan si Lolo, at dumiretso sa kwarto.

Hindi pa rin ako mapakali habang pinapanood ang Children of Men nang walang yosi.

Itinigil ko ang panonood, humiga sa kama at ginawa ang paborito kong gawain— ang matulog.

2 UPLB coeds found dead in Makiling creek mula sa p3

Campus security issue Security records show that the two students logged in at the trail’s monitoring station at 9:05 AM on December 2, but there were no remarks about their log-out time. The person in charge of the trail’s jump-off point at the time had not noticed that the students were still inside the trail when his shift ended at 4 PM, Masongsong said.

The creek where the two students drowned, however, is only a five-minute climb from the monitoring outpost.

While the deaths of the two students were an accident, tighter security measures still could have prevented what happened, said UPLB USC Vice Chair Abegaille Dela Cruz. “Para sa tagabantay paakyat [ng trail], kung meron mang hindi nakapaglog-out ay agad [dapat] kontakin kung nakababa na ba ito o hindi pa,” she explained.

Dormitory managers should also immediately alert the police should their residents fail to return to the dormitories on time.

“Masyadong late na nang malaman ang balita, ilang araw pa ang lumipas bago natagpuan ang dalawa. Ngunit itong pangyayaring ito [ay] maaari at dapat maiwasan,” Dela Cruz added.

Meanwhile, the UPLB administration has decided to temporarily close the Makiling trail pending a review of the university’s security guidelines regarding the safety of hikers in the area. “[The administration] is… closely monitoring security and undertaking steps to ensure peace and order as well as safety of students in the campus,” the UPLB Office of Public Relations said in a statement.

Textback

Ano ang gusto mong iregalo kay Pang. Noynoy Aquino ngayong Pasko?

wig at hair grower na may natural competence booster. XD 08-24039 Badz BSEE Myself! Because behind every president is a strong and intellectual first lady!

Matutupad na propesiya sa akin ng prof ko!! 2011-11486 A.B. baHist babaeng pwedeng asawahin 200703960 Daemul ng College of Education reregaluhan ko si pnoy ng puting wig na long hair,para pwede sya magheadbang pag may rock concert syang puntahan. Levs 0no 46454 reregaluhan ko si Pnoy ng 1year supply ng Novu Hair together with Tita Fanny para sa hair massagae :) 2012***82 Gusto kong bigyan ng sexy girlfriend si Pang. Noynoy ngaung pasko. 201179565 Nathan Nunag Asian Studies Gusto kong regaluhan si Pang.

Noynoy ng BOMBA! 2012XXXXX Jil Reregaluhan ko siya ng biohair! Para di na siya asarin na panot. Or babae, para magkaroon ng kulay ang kanyang buhay :) 0978029 Ang regalo ko kay noynoy yung wallet kong walang laman! Haha. May bonus pang suklay at hair dye >:) 1260592 mac bschem Gusto ko magregalo ng mas malinaw na reading glasses. Di nya binabasa yung mga batas na pinapatupad niya. Or the better, OUST NA! 201278926 Cuteeng :3 Isang malaking kahon ng assorted brands and flavors ng yosi. Itolerate ang bisyo para hayahay! Wahaha. :))) 1155942 gusto ko iregalo kay penoy: BUHOK para di na kami ma silawan sa katarantaduhan nya 201054910 reregaluhan ko sya ng wig. para lng maiba. napanot na eh. 201220210 bibigyan ko si PNoy ng bagong wig at bagong lablayp :3 1164441 IAmHellNippyPi GEtodayCEtomorrow pelukang itim, para hindi na mahalata ang taglagas sa kanyang head dahil sa marami syang problemang kinakaharap:D hehe’peaceout.MerryChristmas! 201278338-ley.geodetic eng’g Ireregalo ko kay PNoy ay listahan ng lahat ng problema sa bansa. Hahaha, pa-

NEXT YEAR’S QUESTIONS: 1. Kung ikaw si Jinkee, anong maipapayo mo kay Pacquiao matapos ang kanyang pagkatalo?

2. Bukod sa bumbilya, ano sa tingin mo ang kumukuti-kutitap at bumubusi-busilak tuwing Pasko?

Eksenang Peyups rang kay Santa lang ah! 2012-24576 Ang ireregalo ko kay PNoy? Pampaopera ng mata, baka kasi hindi na umuubra yung eyeglasses sa kanya at malapit na siyang mabulag, kaya hindi niya nakikita mga tunay na problema ng mga mamamayan at ng bayan. 2012XXXXX KuleRocks BA Hist Siguro maaapreciate nya kung reregaluhan ko sya ng whig. Yung parang kay eddie gil. Para i whip my hair back and forth :-) 12-17232 larry BSCE ang gus2 qng iregalo kay pnoy s pasko ay e-cigaret pr nmn mgmuka xang social s pani2garilyo nya 201279635 EDL Bagong glasses po, para kay Pangulong Noynoy. Sa paraang iyon, sana naman ay mahiya siya satin kasi grabe na yung pagbubulag-bulagan nya. 201240090 BAPS WIG! ((: 2011-08472 YKA BS Stat

Kung mag-iimbento ka ng paputok, anong pangalan nito? (Bonus: Ilarawan ang tunog nito)

ang ipapangalan q sa paputok is CRUSHKOSIJOBI at sobrang lakas nito!

Haha. Boooom! 6-3 shami. :) merry xmas sa lahat! 2010-4+++6 boombastik -tunog na nakakatanggal tutuli 2007-03960 Daemul ng College of Education Ipapangalan ko dito ay “Para sa’yo”.

Tapos ang tunog nito ay “Mahal na mahal ko si Y*****!” :”> 2012-05139 angelo BS CE paputok called,supót.pag pumutok to hindi ka madidisappoint. sound: pffssstts...

0no46454 Putok ipapangalan ko! Wala pa kasing pangalan na ganun eh tsaka ang cute “ang lakas ng putok” diba! 201070017 Reinier Alviz College of Fine Arts Viscomm pangalan?kilikilibakita? bakit? eh kasi BOOM! haha.hel0w po kay lady! nam uten15521 bsge.

LINLING pumuputok lagi, ang tunog nito ay “EEEEMMMMMMMMMMMMM!!!!!!”

2012XXXXX Jil Super Bass ang ipapangalan ko sa paputok ko. Boom badoom boom boom badoom boom bass! Tapos ung formation ng ilaw nung paputok, mukha ni Nicki Minaj color pink. :-P Er, BSE Chem, Eduk.

10-25915

Key in KULE <space> MESSAGE <space> STUDENT NUMBER <required> NAME and COURSE (optional) and send to

paputok ba? Tamod! Sriit sriit sriit!

20091x5x1 Procurement Farty-farty ang name ng paputok.

Tunog malakas na utot. :D 2012-35752 papangalanan ko yung maiimbento kong paputok ng ‘PAKULO’ at ang tunog nito ay ‘BLOK, BLOK, BLOK’ 1164441 IAmHellNippyPi GEtodayCEtomorrow Pangalan ng Paputok: sex scandal.

Tunog: uhm-ah-AWWW!! 201078910 PUCHUW. puchuw! puchuw! :) 201155379 Ramius BA Soc UPLB

Comments

RC Guerrero, idol! Mukhang tama si Delfin Mercado, masarap nga umibig.

Goodluck kay partner yikee :) 201291992 ang kulit nung komiks :D kahit stressed na ko sa acads bumenta pa rin siya sakin :) keep it up kule ! 201045947 hi sa lahat ng bumubuo sa dyaryo ng mga isko :D ang gagaling nio talaga. favorite ko si rc guerrero. nakakatuwa mga sinusulat mo. keep it up. 201045947

Sagutan

for 2005xxxxx: you are caught in your own words. you said romans ang nagpalayas sa mga jews. that implies jews really were the owners of the land, expelled only by an external power. and i ask you, who is the aggressor? america or the muslim bloc? both i say but the world may want to prefer american influence in the largest oil producing region than a bunch of muslim extremists.

2012-21271

Pabati

hi kay SA sa mainlib comp room,around 9am friday.thank you ulit. but you have to apologize to me.gumawa ako nun paper,pero distracted ako,you keep on smiling,nakakatunaw.. :p 0no46454 Pabati naman po! Binabati ko mga brod ko sa tambayan. Sina jamo,pat,sid,rex,brent at si bob! Ariba!!!

Maganda ang ISKO PO COMICS! ang lupet! PARANG KAMI!hehe. =D. Nephi,09-78954. more power kule!

Dbest kau!

Non-UP students must indiate any school, organizational or sectoral affiliation.

Newscan

Special Screening: “The Hobbit An Unexpected Journey”

Tugtugan para sa Nasalantang Bayan

UP Samahan Tungo sa Progresibong Administrasyon in cooperation with Teleperformance and Alpha Sigma Sorority invite to the special screening of “The Hobbit An Unexpected Journey” on December 15, 2012, Saturday, at 7:30 PM in SM North EDSA Block 3 Cinema.

Tickets at P250. Gates open at 7:15 PM. For tickets, contact 09328798717 or 09063908066.

This is a benefit gig for the Typhoon Pablo victims in Eastern Mindanao. Whole communities were washed away with an estimated 3,000 dead or missing. No media reach. No help received for several days.

Mindanao needs as much help as it can get. Performances by Joey Ayala, Bayang Barrios, Vin Dancel, Carlos Castaño, Bullet Dumas, and Ava Santos on December 13, 2012, 9PM, at Conspiracy Bar. Tickets at P200. For inquiries, contact Joshua at 09175283650. This is a joint project of the UP Red Cross Youth, UP USC-Diliman, Ateneo de Davao University and the Rotary Club of Midtown Quezon City.

IMBANG GABI: The Lantern Parade After-Party (AN OPEN PARTY) UP Alpha Phi Beta Fraternity invites you to IMBANG GABI, the Lantern Parade After-Party. It is an open party on December 14, 2012, Wednesday. Party starts at 8:30 PM in AS-CAL area. FREE BUFFET AND DRINKS, BAND PERFORMANCES with an ULTIMATE PARTY EXPERIENCE! Just bring RELIEF GOODS as your entrance fee like clothes, beddings, groceries (canned goods/tetra pack, noodles, bottled water), and toiletries. Proceeds will be sent to the victims of Typhoon Pablo in Eastern Mindanao, through the efforts of the Office of the Student Regent, University of the Philippines.

The Geminids Public Observation UP Astronomical Society invites you to one of the most consistent and most awaited meteor showers, the Geminids. They usually peak at the 13th to 14th of December and appear to come from a radiant in the Gemini constellation, hence the name Geminids and the naked men representing them – Dioscuri, Castor and Pollux. See you at PAGASA Sundeck on December 14 at 9 PM!

Da Tingle Bells Edishun Ho-ho-whore mga naughtypies and bitchypies! I have lots of kwento inside my matres and I’m sooooo eggzited to share it to you who will be spending the holidays alone with your past. I mean, you’ll be haunted by your past because we all know and sweet Baby Jesus in the manger knows na di ka pa totally moved on from you kemerloo. But no worries, just like herpes, hindi nauubos ang chismis and here’s the rundown of the latest cherleughs in the university: Cherleugh #1: Girl with hepa is making apply in a univ-wide GeeZee Org. I don’t see the point why HepaGirl needs to join when she has this sem na lang before she marches down the aisle to unemployment. Keri mo girl yung konek the dots ang peg? Or noooot. Aside from the coming of Christ, election is coming nga pala. Girl is cooking something huh!

Cherleugh #2: A whorible source made chika to someone that secretly told yours truly about this yummy hunky from the red planet who is PLU rawww, as in People Like Us. Hemmingways, to prove that the theory is correct because you know, we are primarily f#ck-checkers este fact-checkers, one of our kaligas tried to make sense of the chismis. So kaliga tried to test yummy hunky na kasing sarap ng fave finger food natin from Shakeys. Sad to say, yummy hunky turned down the offer to experience seven minutes of eedii, as in educational discussion of the anatomy. Chareught! Does that mean kuya is straight or nagpakachoosy lang? Anek!

Cherleugh #3: May plan daw ang blue eyes white dragon of Diliman to expand her future by all means. As in go to the next size raw and cap it off with a bigger one. Busted! If you know what I mean. Hahaha Char! Keri mo yan girl! Support kita jan te because you always have to follow your heart. Hihihi That’s it for the year nautipies and bitchipies! I’ll rest muna my matres because when Santa comes back after delivering all the gifts, he’ll be delivering our baby. Hahahaha, Til next year beks!

Ingat sa putok at mga paputok!

CONTACT US. Write to us via snail mail or submit a soft copy to Room 401 Vinzons Hall, UP DIliman, Quezon City. Email us at kule1213@gmail.com. Save Word attachments in Rich Text Format, with INBOX, NEWSCAN or CONTRIB in the subject. Always include your full name, address and contact details.

OPINYON Miyerkules 12 Disyembre 2012

Luneta Park December 1, 2012

Daydreamer

SIPAT