rebel cities - chapter 6

Επαναστατημένες πόλεις: από το δικαίωμα στην πόλη στην αστική επανάσταση Τίτλος πρωτοτύπου: Rebel Cities: From the Right to the City to the

Urban Revolution Συγγραφέας:

David Harvey

Μετάφραση από τα Αγγλικά: Madalena_ici (@ex_pokkeherrie_) Επιμέλεια: the hole icon (@iconpoetry) Εξώφυλλο: αποσπάσματα από λιθογραφία με τίτλο THE NAKED CITY – Illustration de l’hypothèse des plaques tournantes en psychogeographique, αποτέλεσμα συνεργασίας του Guy Debord και του Asger Jorn Σεπτέμβριος 2021

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Λονδίνο 2011: Ο άγριος καπιταλισμός βγαίνει στους δρόμους "Μηδενιστές και άγριοι έφηβοι", τους αποκαλούσε η Daily Mail: οι τρελοί νέοι από όλα τα κοινωνικά στρώματα που έτρεχαν στους δρόμους του Λονδίνου απελπισμένοι και συχνά άμυαλοι εκσφενδονίζοντας τούβλα, πέτρες και μπουκάλια στους μπάτσους, ενώ λεηλατούσαν εδώ και άναβαν φωτιές εκεί, οδηγώντας τις αρχές σε ένα χαρούμενο κυνηγητό του πιάσε ότι μπορείς, καθώς έκαναν tweet από τον ένα στρατηγικό στόχο στον άλλο. Η λέξη "άγριο" με τράβηξε απότομα. Μου θύμισε πώς οι κομμουνιστές στο Παρίσι το 1871 απεικονίζονταν ως άγρια ζώα, ως ύαινες, που άξιζαν να εκτελεστούν (και συχνά εκτελέστηκαν) με συνοπτικές διαδικασίες στο όνομα της ιερότητας της ατομικής ιδιοκτησίας, της ηθικής, της θρησκείας και της οικογένειας. Όμως η λέξη προκαλούσε έναν άλλο συνειρμό: Ο Τόνι Μπλερ επιτίθεται στα "άγρια μέσα ενημέρωσης", αφού για τόσο καιρό ήταν άνετα τοποθετημένος στην αριστερή τσέπη του Ρούπερτ Μέρντοχ, για να αντικατασταθεί αργότερα, καθώς ο Μέρντοχ έβαλε το χέρι στη δεξιά τσέπη του για να βγάλει τον Ντέιβιντ Κάμερον. Φυσικά, θα υπάρξει η συνήθης υστερική συζήτηση μεταξύ εκείνων που είναι επιρρεπείς στο να θεωρούν τις ταραχές ως ένα ζήτημα καθαρής, αχαλίνωτης και ασυγχώρητης εγκληματικότητας και εκείνων που αγωνιούν να εντάξουν τα γεγονότα σε ένα πλαίσιο κακής αστυνόμευσης, συνεχιζόμενου ρατσισμού και αδικαιολόγητης δίωξης των νέων και των μειονοτήτων, μαζικής ανεργίας των νέων, εκρηκτικής κοινωνικής αποστέρησης και μιας άσκοπης πολιτικής λιτότητας που δεν έχει καμία σχέση με την οικονομία και έχει να κάνει με τη διαιώνιση και την εδραίωση του προσωπικού πλούτου και της εξουσίας. Κάποιοι μπορεί ακόμη και να καταδικάσουν τις ανούσιες και αποξενωτικές ιδιότητες τόσων πολλών θέσεων εργασίας και τόσο μεγάλου μέρους της καθημερινής ζωής εν μέσω τεράστιων αλλά άνισα κατανεμημένων δυνατοτήτων για ανθρώπινη άνθηση.

Αν είμαστε τυχεροί, θα έχουμε επιτροπές και εκθέσεις που θα λένε ξανά ό,τι ειπώθηκε για το Brixton και το Toxteth στα χρόνια της Θάτσερ. Λέω " τυχεροί " επειδή τα άγρια ένστικτα του σημερινού Βρετανού πρωθυπουργού φαίνεται να είναι πιο συντονισμένα στο να ενεργοποιεί κανόνια νερού, να καλεί την ταξιαρχία δακρυγόνων και να χρησιμοποιεί σφαίρες από καουτσούκ, ενώ παράλληλα να μιλάει με στόμφο για την απώλεια της ηθικής πυξίδας, την παρακμή της ευγένειας και τη θλιβερή υποβάθμιση των οικογενειακών αξιών και της πειθαρχίας μεταξύ των παραστρατημένων νέων. Το πρόβλημα όμως είναι ότι ζούμε σε μια κοινωνία όπου ο ίδιος ο καπιταλισμός έχει γίνει ανεξέλεγκτα άγριος. Οι άγριοι πολιτικοί κλέβουν τα έξοδά τους- οι άγριοι τραπεζίτες λεηλατούν το δημόσιο χρήμα για ό,τι αξίζειοι διευθύνοντες σύμβουλοι, οι διαχειριστές hedge funds και οι ιδιοφυΐες των ιδιωτικών επενδυτικών κεφαλαίων λεηλατούν τον πλούτο του κόσμου- οι εταιρείες τηλεφωνίας και πιστωτικών καρτών φορτώνουν μυστηριώδεις χρεώσεις στους λογαριασμούς όλων, οι εταιρείες και οι πλούσιοι δεν πληρώνουν φόρους, ενώ τρέφονται από τη δεξαμενή των δημόσιων οικονομικών- οι καταστηματάρχες αυξάνουν τις τιμές- και, στο άψε σβήσε, οι επιτήδειοι και οι απατεώνες μπορούν να εξασκούν το "εδώ παπάς εκεί παπάς"μέχρι τα υψηλότερα κλιμάκια του εταιρικού και πολιτικού κόσμου. Η πολιτική οικονομία της μαζικής αποστέρησης, των ληστρικών πρακτικών μέχρι και της ληστείας στο φως της ημέρας -ιδιαίτερα των φτωχών και των ευάλωτων, των απροσάρμοστων και των νομικά απροστάτευτων- έχει γίνει η τάξη πραγμάτων. Πιστεύει κανείς ότι είναι δυνατόν να βρεθεί πλέον ένας έντιμος καπιταλιστής, ένας έντιμος τραπεζίτης, ένας έντιμος πολιτικός, ένας έντιμος καταστηματάρχης ή ένας έντιμος αστυνομικός διευθυντής; Ναι, υπάρχουν. Αλλά μόνο ως μειοψηφία που όλοι οι υπόλοιποι θεωρούν ηλίθιους. Γίνετε έξυπνοι. Αποκτήστε εύκολα κέρδη. Εξαπατήστε και κλέψτε! Οι πιθανότητες να σας πιάσουν είναι μικρές. Και σε κάθε περίπτωση, υπάρχουν πολλοί τρόποι για να θωρακιστεί ο προσωπικός πλούτος από το κόστος των εταιρικών ατασθαλιών. Αυτό που λέω μπορεί να ακούγεται σοκαριστικό. Οι περισσότεροι από εμάς δεν το βλέπουμε γιατί δεν το θέλουμε. Σίγουρα κανένας πολιτικός δεν θα τολμούσε να το πει, και ο Τύπος θα το τύπωνε μόνο για να περιφρονήσει τον

λέγοντα. Αλλά υποθέτω ότι κάθε εξεγερμένος του δρόμου ξέρει ακριβώς τι εννοώ. Κάνουν απλώς αυτό που κάνουν όλοι οι άλλοι, αν και με διαφορετικό τρόπο - πιο απροκάλυπτα και εμφανώς, στους δρόμους. Μιμούνται στους δρόμους του Λονδίνου αυτό που το εταιρικό κεφάλαιο κάνει στον πλανήτη γη. Ο Θατσερισμός απελευθέρωσε τα εγγενώς άγρια ένστικτα του καπιταλισμού (τα "ζωώδη πνεύματα" του επιχειρηματία, όπως τα ονόμασαν ντροπαλά οι απολογητές του), και έκτοτε δεν έχει συμβεί τίποτα για να τα περιορίσει. Η αλόγιστη καρατόμηση είναι πλέον ανοιχτά το σύνθημα των κυρίαρχων τάξεων σχεδόν παντού. Αυτή είναι η νέα κανονικότητα στην οποία ζούμε. Με αυτό θα πρέπει να ασχοληθεί η επόμενη μεγάλη εξεταστική επιτροπή. Όλοι, όχι μόνο οι ταραξίες, θα πρέπει να λογοδοτήσουν. Ο άγριος καπιταλισμός θα πρέπει να δικαστεί για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, καθώς και για εγκλήματα κατά της φύσης. Δυστυχώς, αυτό είναι που οι ανεγκέφαλοι ταραξίες δεν μπορούν να δουν ή να απαιτήσουν. Όλα συνωμοτούν για να μας εμποδίσουν να το δούμε και να το απαιτήσουμε. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η πολιτική εξουσία φοράει τόσο βιαστικά τα ρούχα της ανώτερης ηθικής και της αδιαμφισβήτητης λογικής, έτσι ώστε κανείς να μην μπορεί να δει ότι είναι τόσο γυμνά διεφθαρμένη και ηλίθια παράλογη. Υπάρχουν όμως διάφορες αχτίδες ελπίδας και φωτός σε όλο τον κόσμο. Τα κινήματα των αγανακτισμένων στην Ισπανία και την Ελλάδα, οι επαναστατικές παρορμήσεις στη Λατινική Αμερική, τα αγροτικά κινήματα στην Ασία, όλα αρχίζουν να βλέπουν μέσα από την τεράστια απάτη που ένας αρπακτικός και άγριος παγκόσμιος καπιταλισμός έχει εξαπολύσει στον κόσμο. Τι θα χρειαστεί για τους υπόλοιπους από εμάς για να το δούμε και να δράσουμε ανάλογα; Πώς μπορούμε να ξεκινήσουμε από την αρχή; Ποια κατεύθυνση πρέπει να ακολουθήσουμε; Οι απαντήσεις δεν είναι εύκολες. Αλλά ένα πράγμα γνωρίζουμε με βεβαιότητα: μπορούμε να φτάσουμε στις σωστές απαντήσεις μόνο θέτοντας τις σωστές ερωτήσεις.