issuu.com/plgucatanduanes/docs/ thecapitollighthouse_vol._2023_no.2
PAGE 3 PSWDO pinangunahan ang selebrasyon para sa senior citizens, mga bata
PAGE 4 ‘All-around-the- world’ display tampok sa Paskuhan sa Kapitolyo ‘23
PAGE 5 PLGU Catanduanes nagpasa ng Zero Open Defecation ordinance
Catanduanes tampok bilang destinasyon ng isang Australian Cruise Ship Line
Masayang sinalubong sa isla ng Catanduanes ang ekspedisyon ng MV Coral Adventurer, isang Australian Cruise Line sa pagbisita nito sa probinsya noong ika-31 ng Oktubre, 2023. Mala-fiestang selebrasyon ang bumungad sa mga turista sa Virac Seaport— angkop lamang para sa kauna-unahang pagdaong ng isang Cruise Ship sa buong kasaysayan ng Catanduanes.
Paglulunsad ng Eye Care Program sa Catanduanes sinusugan ng Kapitolyo
Sa pakikipagtulungan sa Sangguniang Panlalawigan, isinusulong ngayon ni Gov. Joseph Cua and Provincial Ordinance No. 022-2023 o resolusyon na naglalayong maglunsad ng isang ng eyecare program sa probinsya.
Armed with a strong electoral mandate in 2022, and your unwavering trust and confidence in my ability to lead and govern the province once again, I continuously strive and make sure that the dreams I pronounced to better serve you, my fellow Catandunganons, are delivered timely and become realities.
Kaibahan an enterong pamahalaang lokal nin Catanduanes, ginibo niatong agresibo, strategic asin mapaspas an satuyang lambang hiwas asin tinuhan nin gulping duon an pagsigurong eficiente an satuyang mga aksyon para marealisar an satuyang mga pangaturugan.
Ganap nang abogado si Atty. Jude M. Tacorda, isang Provincial Government scholar, matapos maipasa ang 2023 Philippine Bar Examinations na ginanap nitong nakaraang Setyembre. Isa siya sa 3,812 bar takers na matagumpay na nalampasan ang isa sa kinikilalang pinakamahirap na licensure exam sa buong bansa.
Matatandaang kabilang si Jude sa unang batch ng mga iskolar sa Catanduanes Medical and Law Scholarship Program taong 2021. Sa ilalim ng programang ito, nabigyan siya ng humigit-kumulang Php 150,000 asistensya na nagamit niya para sa iba’t ibang gastusin noong nag-aaral pa siya ng abogasiya.
Hindi lamang nakatulong sa pinansyal na aspeto kundi nagsilbing tulay ang programang ito upang maisakatuparan ni Jude ang kaniyang pangarap na magsilbi sa bayan bilang tagapagtanggol sa korte.
Ngayong naipasa na niya ang Bar
“
I just want to equalize that imbalance in the justice system, and to give legal advice to those poor individuals in order to equip them with the legal knowledge they should learn.
Exam, nais nang tahakin ni Jude ang susunod na yugto ng kanyang buhay bilang abogado -- ang litigasyon at pagtuturo. Nais niyang subukin ang larangan ng litigasyon dahil sa kanyang adbokasiya na matugunan ang inhustisya sa Pilipinas. “I just want to equalize that imbalance in the justice system, and to give legal advice to those poor
individuals in order to equip them with the legal knowledge they should learn,” aniya.
Bilang iskolar ng CMLSP, kinikilala umano ni Atty. Tacorda ang kaniyang responsibilidad na magbalik sa komunidad ng Catanduanes. Kaya naman, layunin umano niyang magturo at ibahagi sa mga nagnanais maging abogado ang kanyang mga natutunan
Paglulunsad ng Eye Care Program sa Catanduanes sinusugan ng Kapitolyo
Pinangunahan ito ni Provincial Board Member Robert Fernandez, awtor ng nasabing ordinansa, at layuning maisakatuparan tuwing ikalawang Huwebes ng Oktubre, na nakapokus sa pagpapatupad ng mga primary eye care services, blindness prevention programs, at health information campaigns sa Catanduanes.
Ang nasabing ordinansa ay kaugnay ng pagbisita nina Dr. Marina Roma-March, at kanyang asawa, at Former Ambassador Zenaida Rabago ng kinatawan ng Third World Eye Care Services (TWECS) Canada sa Lokal na Pamahalaan Nobyembre
14, para talakayin ang pagpapatupad ng medical mission sa lalawigan na isasagawa sa susunod na taon.
Kasama rin sa nasabing pagbisita sa opisina ng Gobernador ang mga kinatawan ng Rotary Club of Virac na sina Maria Cleofe Laynes, Dr. Joselito Urgel, Dra. Maricel Zantua, Atty. Susan Ordinario, Ms. Nilda Alberto, Mr. Frank Boñales, at Provincial Health Officer Dr. Hazel Palmes at PHO staff bilang paghingi ng suporta mula sa PLGU para sa mobilisasyon ng medical mission.
Dagdag rito, nagpaabot naman ng suporta sa nasabing inisyatibo si Gobernador Joseph Cua at binigyangdiin na ang nasabing programa ay lubos na makatutulong sa mga
nangangailanghang Catandunganon. Ayon din sa ulat ni Provincial Health Officer II, Dr. Hazel Palmes, ang Catanduanes Eye Care Program ay napakinabangan na ng 26 na magaaral at 30 senior citizens. Hatid ng programa ang libreng optical services at prescription glasses, habang lima pang estudyante ang nabigyan naman ng libreng eye services.
Samantala, ang sampung araw na province-wide medical mission, na kinabibilangan ng eye screening at probisyon ng mga prescription eyeglasses na para sa lahat ng edad galing naman sa TWECS, ay nakatakdang mangyari sa Pebrero 19-29 ng susunod na taon.
sa apat na taong pamamalagi niya sa Juris Doctor Program ng University of Santo Tomas - Legazpi. Patuloy naman ang pagkilala at suporta ng Lokal na Pamahalaan ng Catanduanes kay Atty. Tacorda. Sa State of the Province Address (SOPA) noong Oktubre 1, 2023, pormal na kinilala ni Governor Joseph “Boboy” Cua ang tagumpay ni Jude sa kaniyang pagtatapos sa kurso. Personal ring dumalo si Atty. Tacorda sa nasabing okasyon kasama ang kaniyang mga magulang.
Bilang kauna-unahang abogado ng CMLSP, nagsisilbing malaking inspirasyon si Atty. Tacorda sa mga darating pang benepisyaryo ng programa, ayon kay Gob. Cua. Dagdag pa niya, isang buhay na patunay si Atty. Tacorda sa kakayahan ng CMLSP na tulungan ang mga iskolar na magtagumpay sa larangan ng abogasya at medisina, at sa kakayahan nitong humubog ng mga Catandunganong maglilingkod para sa lipunan.
Inaprubahan na ng National Solid Waste Management Commission (NSWMC) ang Php 122M-worth 20232032 Solid Waste Management Plan (SWMP) ng Catanduanes nitong Nobyembre 28.
Batay sa nasabing SWMP, magtatatag ang Pamahalaang Lokal ng isang clustered sanitary landfill sa Batong Paloway, San Andres na magseserbisyo sa buong probinsiya, sa tulong ng Public Private Partnership Center, gobyerno ng Netherlands, at Department of the Environment and Natural Resources – Environmental Management Bureau 5.
Tampok din sa plano ang isang multi-platform information, education and communication campaign sa bawa’t munisipyo sa probinsya at sa iba’t ibang institusyon sa pamamagitan ng dyaryo, radyo, telebisyon, at social media.
Prayoridad din ng probinsiya na magpatupad ng mga ordinansa ukol sa implementasyon ng Reduce, Reuse, Recycle, Plastic Bag Prohibition Campaigns, gayundin ang mga adbokasiya para sa pag-iwas sa mga single-use plastics.
Dagdag inisyatibo rin ng Kapitolyo ang paghahanda ng badyet para sa pagbili ng dump trucks at iba pang mga kagamitan na kakailanganin sa pangaraw-araw na collection ng basura sa mga munisipyo, pati na ang pagtitiyak na 100% Materials Recovery Facility compliant ang mga ito.
Inaasahang makatutulong ang mga proyektong ito sa pag-divert ng malaking bahagdan ng generated solid waste ng mga Catandunganon sa loob ng 10 taon, tinatayang aabot ng 321,700 na tonelada.
Ayon sa datos ng Kapitolyo, inaasahang 80% ng basura mula 2028 ang kayang i-divert ng mga proyektong ito, habang mababawasan ng 19.31% ang mga basurang itatambak sa landfill.
Nakatakdang aprubahan sa Sangguniang Panlalawigan ang nasabing mga proyekto sa bisa ng isang ordinansa bago ito tuluyang maipatupad .
Pinangunahan ng Provincial Social Welfare Development Office (PSWDO) ang pagsasagawa ng mga aktibididad sa pagdiriwang ng taunang selebrasyon ng Elderly Filipino Week at National Children’s Month.
Sa pakikipag-ugnayan sa Municipal Federation of Senior Citizens Association (MFSCA) ng iba’tibang bayan, inimbitahan at binigyang pugay ng Pamahalaang Lokal ang mga lolo at lola ng probinsya.
Isa sa mga naging tampok na patimpalak ng selebrasyon ay ang kauna-unahang “The Search for Gandang Lola and Gwapitong Lolo 2023,” na nagsilbing plataporma para ipakita ng mga kalahok ang kanilang taglay na talino at karikitan sa kabila ng kanilang mga edad.
Pinatunayan ng mga pambato ng Munisipyo ng Pandan na sila ang karapat-dapat na koronahan mula sa nasabing patimpalak nang ang kinatawan ng bayan ay itinanghal bilang kauna-unahang Gandang Lola and Gwapitong Lolo 2023, laban sa sampung kinatawan ng iba’t-ibang munisipyo.
Hindi rin nagpahuli sa pagpapakita ng pagpapahalaga at pagmamahal ang mga office staff mula sa PWSDO sa pangunguna ni PSWD Officer Ma. Rosella T. Navar. Binigyang pagpapakahulugan nila ang temang “Pagtao ning Pugay sa Gabos na Satuyang mga Senior Citizens” sa pamamagitan ng paghaharana, pagbibigay ng bulaklak at pagpapaalala sa mga seniors ng kanilang kahalagahan sa henerasyong ito. Sa pagtatapos ng seremonya, nagiwan din ng mensahe ng pasasalamat si Bb. Navar sa mga seniors na dumalo at nakiisa sa kanilang isinagawang
selebrasyon. Maliban dito, masaya ring umuwi ang mga Seniors bitbit ang kani-kanilang mga food packages mula sa Lokal na Pamahalaan.
Samantala, hindi naman nagpahuli ang Pamahalaang Panlalawigan sa pakikiisa sa selebrasyon ng National Children’s Month noong buwan ng Nobyembre.
Matatandaang bilang pagsalubong sa Buwan ng mga Bata, pinangunahan ni Bb. Navar, kasama ang iba pang department heads at mga empleyado ng Kapitolyo, ang pagsasagawa ng “Panatang Makabata” kung saan sinisimbolo nito ang kanilang dedikasyon sa prinsipyong maproktektahan at mapangalagaan ang karapatang pambata.
Kasunod ng kanilang pagpapanata,
umikot naman ang mga PSWDO staff dala ang mga banners at ikinabit ito sa iba’t-ibang tanggapan sa loob ng Kapitolyo, upang ipakita ang suporta sa selebrasyon at palakasin pa lalo ang kamalayan at adbokasiya para sa karapatan ng mga bata.
Nagsagawa rin ang PSWDO ng culminating activity noong ika-28 ng Nobyembre 2023 sa Provincial Convention Center na dinaluhan ng 220 Day Care children sa iba’t-ibang munisipyo ng lalawigan.
Dinaluhan naman ni Governor Joseph “Boboy” Cua ang nasabing aktibidad at kaniya ring ibinahagi ang mga nagawa ng pamahalaang lokal sa ilalim ng kaniyang pamumuno katuwang ang PSWDO at iba pang mga departamento.
Ilan sa kaniyang mga nabanggit ay ang pagkakaroon ng panibagong dagdag na Newborn Satellite Facility sa EBMC.
“Sa ngunyan, igwa na kitang sumatotal na 18 NBS facilities sa probinsiya. An mga pasilidad na ini nakatabang na maagapan na mahiling an helang kan mga aki asin dagos-dagos na mairefer sa tamang hospital,” ayon sa gobernador.
Sa talumpati ng gobernador, kaniya ring inilahad ang iba pang mga aksyon na isinasagawa ng Pamahalaang Lokal sa pagpapalakas at pagpapatibay sa karapatan at maging sa kalusugan ng mga kabataang Catandunganon. Sinisiguro rin umano ng Pamahalaang Lokal na ang mga breastfeeding mothers ay nabibigyan
ng sapat na atensyon.
Ayon pa sa gobernador, ang pagkakaroon ng early intervention programs para sa mga newborn children ay isa sa mga adbokasiya ng pamahalaan para sa pagkakaroon ng mabuting kalusugan ng kanilang mga nanay.
“We believe that the protection of our children starts with taking care of our pregnant women province-wide. With the Safe Motherhood Program adopted from the DOH, we ensure that our hospitals and RHUs are able to provide free and accessible pre-natal check-ups and awareness campaigns on proper breastfeeding and good nutrition practices,” ani Gob. Cua.
Ibinida rin ng gobernador ang mahigit 1,000 bata na may edad 6 hanggang 58 months na naging benipisyaryo ng programang Dietary Supplementation Program ng Pamahalaang Lokal. Kabilang din sa mga naging benepisyaryo ng programa ang mahigit 200 buntis. Nabanggit din ni Gob. Cua ang pagpapalakas ng programang Child Abuse Prevention and Intervention Network, kung saan nag-conduct ang Pamahalaang Lokal ng workshop para mas maprotektahan ang mga bata mula sa pang-aabuso.
Mula sa kolaborasyon ng iba’tibang ahensya ng pamahalaan, mas pinatibay rin ang Local Council for the Protection of Children (LCPC) maging ang Provincial Inter-Agency Council Against Trafficking and Violence Against Women and Children. Layunin ng mga ito na patuloy na pagbutihin ang mga patakaran at programa upang tiyakin na ang karapatan at kapakanan ng mga bata ay nabibigyan ng sapat na kahalagahan.
produkto ng isla bilang Abaca Capital of the Philippines.
kaganapan na ito.
Lulan ang 60 na pasahero na karamihan ay Australyano, una itong dumaong sa Palumbanes Island sa bayan ng Caramoran bago maglayag patungo ng pier ng Virac, kabisera ng Probinsiya ng Catanduanes.
Tampok sa mga aktibidad na inihanda ng Lokal na Pamahalaan ng Catanduanes sa pangunguna ng Catanduanes Tourism Office ang natatanging ganda ng kultura at tanawin sa tinaguriang Happy Island ng katimugang Luzon.
Hindi natinag ng nakaambang Low Pressure Area ang ekspedisyon sa pagbisita nito sa virgin white sand beaches ng Palumbanes Group of Islands, at sa kabisera ng probinsiya kung saan ipinamalas ang ganda ng kultura ng Catanduanes sa pamamagitan ng
GINIKANAN: Culture, Arts, & Heritage Exhibit sa loob ng Kapitolyo, at ng panlasang Catandunganon kung saan natikman ng mga turista ang latik na ipinagmamalaking kakanin ng probinsya. Sentro rin ng pagsalubong ang pagpapamalas ng mga produktong gawa sa abaca na isa sa mga pangunahing
Nagkaroon din ng tiyansa na matingnan ng malapitan ang MV Coral Adventurer para sa isang courtesy visit sa pamunuan ng barko. Kasama sa mga dumalo ay sina Governor Joseph C. Cua, Virac Mayor Samuel Laynes, at Catanduanes Tourism Head Carmel Bonifacio-Garcia.
Matatandaang nauna nang bumisita sa Probinsya ng Catanduanes bilang parte ng kanilang familiarization tour ang mga kinatawan ng Coral Adventurer Expedition Cruise Line, Travel People LTD., Inc. kung saan nagpahayag ang gobernador ng suporta dahil makakatulong umano ito sa pag-usbong ng turismo sa Catanduanes.
Ayon kay Gobernador Joseph “Boboy” Cua, isang karangalan na mapili ang probinsya ng Catanduanes bilang isa sa mga destinasyon sa Philippine Tour ng kanilang ekspedisyon.
Nagpasalamat naman si Catanduanes Tourism Officer Head Carmel Bonifacio Garcia sa mga ahensya at pribadong organisasyon na tumulong upang maisakatuparan ang makasaysayang
“This grand event was made possible with the generous support of the Provincial Government of Catanduanes, Department of Tourism, Department of Trade and Industry, Department of Science and Technology, Catanduanes State University Abaca Technology and Innovation Center, Renzo Art Gallery, Tupa ng Baras, Catanduanes Producers Association, Travel People Ltd. Inc., Wallem Philippines, Human Explore Travel and Tours and tour guides and facilitators who ensured that our guests would have a memorable experience while exploring the Happy Island.” ani ni Garcia.
Bukas rin ang Lokal na Pamahalaan ng Catanduanes sa pagbisita muli ng ekspedisyon. Ayon kay Gob. Cua, umaasa ang Pamahalaag Panlalawigan na mapapayabong pa ang industriya ng turismo sa isla, at magbibigay din ng inspirasyon sa iba pa na tuklasin ang kagandahan ng Catanduanes.
Nagtagal ng isang araw ang pagbista sa Catanduanes ng MV Coral Adventurer bago ito naglayag muli patungo sa isla ng Samar sa Silangang Visayas.
‘All-around-the-world’
Selebrasyon ng Kapaskuhan ng ibang bansa ang tampok ng labindalawang klaster sa Kapitolyo na kalahok ngayong taon sa pagbubukas ng ikalawang Paskuhan sa Kapitolyo 2023.
Opisyal na pinasinayaan ang nasabing aktibidad nitong ika7 ng Disyembre, kasabay rin ng pagbubukas ng Christmas Bazaar.
Tampok dito ang makukulay na
SPORTS SPOTLIGHT:
dekorasyon gamit ang iba’t ibang recycled materials na gawa mismo ng mga empleyadong kabilang sa bawat klaster ng lokal na pamahalaan. Dagdag pa rito, binuksan din sa publiko ang ikalawang taon ng magarbo at higanteng Christmas Tree. Sa taong ito, ipinuwesto ang nasabing Christmas symbol sa tapat ng Sangguniang Panlalawigan kung saan mas nagbigay tingkad at ganda
ang makukulay na Christmas parol. Sa pormal na pagpapailaw, dinagsa ang Kapitolyo ng mga mahilig mamasyal at iyong mga sabik na sa Kapaskuhan. Samantala, tinanghal namang best “All-around-the-world-display” ang China sa pangunguna ng Provincial Agricultural Services Office at nag-uwi ng 50,000. Sumunod ang Russia ng Governor’s
Office-Information Unit, 40,000 at Germany 30,000. Lahat naman ng mga klaster na nakilahok sa nasabing aktibidad na hindi pinalad ay nag-uwi naman ng 20,000 consolation prize na iginawad sa Provincial Local Government Unit Christmas Party. Ang mga pailaw at display ay magpapatuloy na bukas sa publiko hanggang katapusan ng taon.
Nasungkit ng atletang taga-Pandan ang ika-apat na pwesto sa Track and Field-Long Jump Competition ng Philippine Youth Games – Batang Pinoy nitong Disyembre 18-22 sa lungsod ng Pasig, Maynila.
Sa tulong ni coach Rean Lou Tomaniog, tinalo ni Jejireh Alcantara ang 99 niyang katunggali sa nasabing paligsahan nang makapagrehistro ng 6.45 metrong lundag.
Nalampasan rin ni Alcantara ang dati niyang personal na rekord ng 6.38 metro.
Dagdag pa rito, nakamit din ni Alcantara ang ikasiyam pwesto sa 100-meter dash, at ika-24 sa 200-meter dash.
Kabilang sa delegasyon ng lalawigan sina: Jejireh Alcantara at Patrick Eustaquio para sa Track and Field kasama si coach Tomaniog; ang magkakapati na Subion na sina Dithrone, Archie, Yurrico, at Bishounen, pati na sina Jonie Rex Llego, at Edsel Ubalde kasama sina coach Archie Subion at John Brian Basinio para sa Boxing, at; John Vincent Cruz, Neil Andrei Bañas, at Renz Albert Talisic kasama si coach Phil Alcantara para sa Badminton Ayon kay Catanduanes Delegation Head Edwin Gianan, ito ang unang pagkakataon na nakibahagi sa kompetisyon ang lalawigan daladala ang may kalakihang delegasyon
na binubuo ng 10 manlalaro at apat na coach.
Nagpapasalamat si Gianan sa Pamahalaang Panlalawigan ng Catanduanes para sa tulong na ibinigay sa delegasyon, tulad ng training at food allowance at kanilang transportasyon papunta at pabalik ng Maynila.
Dagdag pa niya, sa susunod na mga kompetisyon ay mas magsisikap sila upang makahanap ng mga manlalaro na may malaking potensyal. Isa sa mga naisip na paraan ni Gianan ay ang pagdaraos ng qualifying competitions.
“With our very good experience and as an eye opener to all of us who competed here, I talked to the
coaches that for next year, we will make athletes profiling for specific sports where we have a big chance of winning medals,” sabi niya.
Bago ang kumpetisyon, nagpaabot ng suporta at asistenisya ang tanggapan ni Gob. Joseph “Boboy” Cua nang dumulog ang delegasyon sa Lokal na Pamahalaan.
PLGU, iba pang ahensya sa Cat’nes, nakiisa sa National Simultaneous Earthquake Drills 2023
Pinangunahan ng Lokal na Pamahalaan ng Catanduanes ang pagsasagawa ng Earthquake Drill sa buong probinsiya bilang pakikiisa nito sa National Simultaneous Earthquake Drill para sa ikatlo at ikaapat na kwarter ng taong 2023. Alinsunod sa National Disaster Risk Reduction Management Council’s (NDRRMC) Memorandum No. 6, series of 2023, nagtatakda ito na magkaroon ng Earthquake Drill kada kwarter.
Layunin ng aktibidad na ito na masiguro ang kahandaan ng pamahalaan laban sa banta ng lindol. Bukod sa duck, cover, and hold, naging sentro rin ng NSED sa probinsiya ang simulation ng mga emergency response ng iba’tibang ahensya na pinangunahan ng Bureau of Fire Protection, Provicial Disaster Risk Reduction Office, at mga pribadong ahensya at organisayon gaya ng Philippine Red CrossCatanduanes Chapter.
Sa magkahiwalay na pagsasanay, naipamalas ng mga ahensyang ito ang kanilang kahandaan sa iba’t-ibang sitwasyon na maaaring kaharapin sa oras na tumama ang isang lindol.
Nakiisa rin sa NSED ang mga paaralan sa ilalim ng DepEd, at lokal na mga pamantasan kung saan itinuro din sa mga estudyante ang wasto at dapat na aksyon sakaling tumama ang lindol.
Siniguro naman ng Lokal na Pamahalaan ng Catanduanes na buo ang suporta nito sa NDRRMC sa misyon nitong mapanatili ang kaligtasan at kahandaan ng lahat sa anumang sakuna.
MR. KEVIN LEE
Representative, A Single Drop for Safe Water
MAAYOS NA PALIKURAN PARA SA LAHAT. Sa tulong ng iba’t-ibang miyembro ng WASH Task Force ng probinsiya na kinabibilangan ng mga organisasyon tulad ng A Single Drop of Water, opisyal ng inilunsad sa lalawigan ang programa nitong Zero Open Defecation. Ang programa ay naglalayong mapabuti ang kalinisan sa bawat barangay gamit ang pagbibigay ng kagamitan sa pagpapatayo ng maayos na palikuran sa komunidad.
Ipinatupad ng Pamahalaang Panlalawigan ng Catanduanes ang ordinansa ng Zero-Open Defecation sa layuning mapabuti ang kalinisan sa bawat barangay.
Opisyal na inilunsad ang ordinansang orihinal na pinanukala ni PBM Santos Zafe na may titulong Resolution No. 717-2023 sa Catanduanes Convention Center.
“It is the Province of Catanduanes’ duty to safeguard and promote the health of all its citizens, and with the Zero Open Defecation Ordinance, will be actively working towards a future where every Catandunganon has access to proper sanitation facilities, and achieve a Zero Open Defecation province by 2028,” sabi ni Gobernador Joseph ‘Boboy’ Cua sa isang talumpati.
Ayon sa resolusyon, layunin ng ZOD na turuan ang mga tao ukol sa sanitation at tamang pangangalaga sa sarili, makapagtayo ng sanitary
toilets, at mabawasan ang mga sakit na naidudulot ng poor hygiene practices sa pamamagitan ng pagpuksa ng open defecation.
Magkakaroon rin ng Wash Task Force (WTF) na susubaybayan ang pagsunod sa ordinansya sa lebel ng baranggay, munisipalidad, at probinsya, at ang Municipal Health Officer naman ay magsasagawa ng Information Education Campaign ukol sa panganib na dala ng open defecation.
Sakop ng ZOD ang lahat na negosyo, pribado at publikong pasilidad, institusyon, at iba pang publikong lugar.
Kasama rin sa ordinansa ang cash incentive na nagkakahahalagang
P10,000 pesos at selyong parangal kapag nakamit ng isang barangay ang ZOD status o G1 level. Sa launching program, 15 barangay mula sa Baras, Bato, Virac, at San Andres ang ginantimpalaan: Brgy. Agban, Sta.
Maria Guinsaanan, Nagbarorong, Danao, Benticayan, Puraran, Genitligan, Sagrada, San Lorenzo, Abihao, Caragumihan, Quezon, Eastern and Western Poblacion mula sa Baras; Brgy. Bote, San Andres, Libod, Banawag, Sibacungan, Ilawod mula sa Bato; Brgy. Pajo Baguio, Talisoy, Palta Small, San Pedro, San Juan, Rawis mula sa Virac; at Brgy. Bon-ot, Esperanza, San Roque mula sa San Andres.
“With the implementation of the PHATTS Policy and Zero Open Defecation, I have high hopes that we will inch ever closer to championing public health and safety - and one day achieving a cleaner, healthier Catanduanes!” dagdag ni Gob. Cua. Kasama ng ordinansa ang proyektong Water Sanitation and Health (WaSH) ng gobernador na ang layuning mabigyan ang mga Catanduganon ng sanitary facilities tulad ng CR at malinis na tubig.
Bilang tugon sa NLC Plus Program na pormal na inilunsad ng DepEd Catanduanes nitong Disyembre, ipinaabot ni Gov. Joseph “Boboy” Cua, sa pamamagitan ni Provincial Board Member Joselito Alberto, ang Php 1M pledge na suporta para sa programa. Ang nasabing halaga ay gagamitin para makalikom ng school supplies ng mga elementary at high school students, libreng mental health assessment services, at iba pang pangangailangan.
Panghunahing layunin ng NLC Plus ang lumikha ng inklusibong kapaligiran kung saan suportado ang mag-aaral. Sa ilalim ng programang ito, nakatuon ang nasabing institusyon na harapin ang mga isyu tulad ng pagtaas ng bilang ng dropouts, pambubully, at kawalan ng asal at moralidad ng estudyante. Bahagi rin ng nasabing programa ang pagpapaununlad sa kasanayan ng teaching at non-teaching personnel.
occurrence of out-of-school youth in the province, making education more accessible to our Catandunganon youth … Let us continue to join hands in creating a better and more inclusive Catanduanes where every child, regardless of their
circumstances, can aspire to achieve their dreams in life,” ani Gov. Cua.
Hindi na bagong tema para sa administrasyon ni Cua ang pagsuporta sa mga programa sa edukasyon. Sa kasalukuyan, may iba’t ibang programang inilabas ang
PLGU na naglalayong magbigay ng tulong sa mga Catandunganon. Nariyan ang College Educational and Financial Assistance Program (CEFAP) na may alokasyon na 15M taun-taon para maka-avail ng stipend ang mga estudyante ng parehong
“Through these initiatives, we aim to provide necessary resources that may be vital in eradicating the ORDINANSANG PANGKALUSUGAN PARA SA
BUMUHOS ANG SUPORTA mula sa iba’t-ibang stakeholders ng lalawigan kasabay ng paglulunsad ng NLC Plus program ng DepEd na naglalayong lumikha ng eksklusibong kapaligiran kung saan suportado ang mga mag-aaral. Nangako ng 1 miyong pisong tulong pinansyal ang Catanaduanes Government para sa libreng school supplies att mental health assessment services at iba pang pangangailangan ng mga mag-aaral.
state universities and colleges (SUCs) at private higher education institutions (PHEIs). Samantalang 19 scholars na nag-aaral sa law at medical school ang patuloy na nakakatanggap ng tulong pinansyal mula sa Catanduanes Medicine and Law Scholarship Program. Nangunguna rin ang PLGU sa pagbibigay ng libreng review para sa mga nais mag-take ng police at civil service examination. Dagdag rito ang Catanduanes Eye Care program at WaSH na nagbibigay ng libreng eye check-up at access sa malinis na tubig at sanitaryong mga pasilidad sa mga estudyante.
Ang Pasada Eskwela program ni Vice Governor Peter “Boss Te” Cua, na layuning gawing mas magaan ang commute ng estudyante at tiyakin ang kanilang kaligtasan habang pumapasok at umaalis sa paaralan, ay papalawakin din sa ilalim ng NLC Plus program. Ito ay muling ilulunsad sa mga lugar sa lalawigan na iniendorso ng DepEd Catanduanes.
Pormal na inilunsad ng Lokal na Pamahalaan ng Catanduanes ang Provincial Ordinance No. 021-2023 na naglalayong isakatuparan ang Minimum Initial Service Package o MISP for Sexual and Reproductive Health (SRH) sa lalawigan nitong Disyembre 14 sa Virac Town Center Victor Hall.
Layunin ng nasabing ordinansa na paigtingin ang pagtugon sa mga epekto ng sekswal na karahasan, pagpapababa ng HIV transmission rates, paglutas ng mga isyung pangkalusugan ng mga ina at sanggol, at pagbuo ng komprehensibong Reproductive Health services sa
panahon ng krisis at sakuna sa probinsiya.
Sa kaniyang mensahe, binigyangdiin ni Vice Governor Peter “Boss Te” Cua ang layunin ng ordinansa na wakasan ang karahasang sekswal sa probinsiya at siguruhing mabibigyan ng akma at sapat na pangangalaga ang mga biktima nito.
Ipinaabot naman ni Governor Joseph “Boboy” Cua, sa pamamagitan ni Provincial Administrator Lemuel Surtida, ang kanyang mensahe ng suporta sa ordinansa.
“An ordinansang ini minaserbing ‘beacon of hope’ na magagamit niato sa pagtao nin marapat na sexual
and reproductive health services sa satuyang mga kahimanwa,” aniya. Ang ordinansang ito ay pinangunahan ni Provincial Board Member Santos Zafe, sa tulong ni Provincial Board Member Camille Qua.
Sa parehong pagtitipon, inihayag din ni Provincial Health Office Dr. Hazel Palmes ang kanyang pasasalamat sa lahat na aktibong nakilahok upang maisakatuparan ang ordinansa. Hinimok din niya ang local government units sa Catanduanes na makiisa sa pagtaguyod ng ordinansang ito sa kani-kanilang munisipyo.
October 26, 2023
Catanduanes Convention Center
His Excellency, Most Reverend Father Bishop Manolo delos Santos, Honorable OIC - Executive Judge Ritche R. Regala, Honorable Members of the Sangguniang Panlalawigan, Vice Governor Peter “Boss Te” Cua, and family, Congressman Leo Rodriguez of the Lone District of Catanduanes, Congressman Jose “Bong” Teves Jr. of TGP Partylist, Municipal Mayors and Vice Mayors, Members of the 11 Sangguniang Bayans, Heads of different national and provincial agencies, government owned and controlled corporations, public and private higher education institutions,
Our partners in the private sector, Friends from the media, Barangay officials, Fellow government workers, My wife Nancy, my children, and my whole family, the Catandunganon people,
Those watching and livestreaming via Facebook, and tuning via radio broadcast
Dios mayad na aldaw sa saindo gabos asin Maogmang selebrasyon nin 78th Catandungan Foundation Anniversary!!
Katakod kan satuyang selebrasyon ngonyan na aldaw, iyo an taon-taon man na pagbalik-tanaw asin pagbareta nin saindong lingkod, sa paagi nin State of the Province Address, kan satuyang mga nagibo para sa probinsiya sa laog nin sarong taon.
Kan nakaaging SOPA, sinabi niato – “Great leaders create and leave a legacy.” Hanggang sa ngunyan, ining linyang ini ang padagos na naging giya niato para mas gampanan an satuyang responsibilidad bilang ama kan probinsiya: iyo an makaheras nin mas mauswag na bersyon nin Catanduanes sa mga maabot na henerasyon.
Sa gabos niatong gawi asin paghinguha, dara ta an tipo nin liderato na satuyang pinunan kan kita bag-o pa sa politika – serbisyong mabilis, naka-sentro sa pagtabang asin gadangog sa mga kairiba asin konstituentes. An lambang lakdang na satuyang ginigibo, an katuyuhan: maghubon nin legasiya sa buhay kan lambang Catandunganon sa paagi kan mga programang dai mariringwan asin padagos na mapapakinabangan kan mga
masunod sa satuya.
Armed with a strong electoral mandate in 2022, and your unwavering trust and confidence in my ability to lead and govern the province once again, I continuously strive and make sure that the dreams I pronounced to better serve you, my fellow Catandunganons, are delivered timely and become realities.
Kasabay kan paghari kan gabos na restrictions kontra COVID-19 kan 2022, iyo man an pagkugos niato sa bagong oportunidad na makabawi an satuyang probinsiya sa mga epektong idinala kan pandemya.
Kaibahan an enterong pamahalaang lokal nin Catanduanes, ginibo niatong agresibo, strategic asin mapaspas an satuyang lambang hiwas asin tinaohan nin gulping duon an pagsigurong eficiente an satuyang mga aksyon para marealisar an satuyang mga pangaturugan.
We accepted the opportunities without hesitation and faced the challenges head on.
And the first things we accomplished are the very same promises I left you last SOPA 2022.
Ngonyan na taon, pinun-an ta an pagpapatotoo nin iba ta pang mga pangaturugan para sa ikakarahay nin salud nin lambang Catandunganon. Ladies and gentlemen, I am proud to report to you that immediately in the first two quarters of 2023, we successfully launched the first government-operated hemodialysis unit and the state-of-the-art 32-slice CT scan facility at EBMC.
An mga pasilidad na ini, kinahang niato sa solamenteng level II hospital sa probinsiya - an Eastern Bicol Medical Center.
As of date, an Hemodialysis Facility sa EBMC, igwa ng 10 unit machines, na kayang mag serbisyo sa 40 pasyente kada aldaw. An numerong ini, dagdag pa sa naaccommodate nin apat na makina na yaon sa JMA Memorial District Hospital sa San Andres. Asin puon
kan ini maging fully operational, halos 2,200 treatments naman an naitao kaini sa mga ga-dialysis uya sa isla.
Ang high-tech CT-Scan Facility man sa EBMC, nakapag-serbisyo na sa lagpas 400 na pasyente puon kan 2nd quarter nin taon asin nakapagtao na nin 4.2 million pesos na income sa satuyang hospital.
Mas barato an bayadan uya kumpara sa private hospitals asin makatipid an satuyang mga kahimanwa ta dae na sinda mapunta sa harayo o sa Ibong para sana makapagpabulong.
Aside from this, we now have a Newborn Screening Satellite Continuity Clinic at EBMC, thanks to the grant of DOH we now have a total of 18 NBS facilities in the province.
An katuyuhan kaini, makatabang maaraman asin maagapan kun
an bagong mundag na aki igwang mga namatiang health conditions. Mas magiging efficiente din an komunikasyon nin health personnel sa mga referring hospitals.
Para man mas maging hightech asin madari an pagtao nin impormasyon nin bawat district hospitals, tig-adopt naman niato an Integrated-Hospital Operations and Management Information System o I-HOMIS.
Yaon man an satuyang pagrenovate nin Out-Patient asin Medical Records Building, Radiology Department, asin OB Complex. Gusto ko man po magpasalamat sa Church of Latter Day Saints asin iba pang mga grupo, sa pagtao nin dagdag na medical equipment sa EBMC. A lot of Catandunganons will benefit from your generosity. Thank you!
Maogma man akong ibareta na kan nakaaging Enero an Catanduanes narecognizar bilang PinasLAKAS Top Performing Province sa 11th Salud Bikolnon Awards nin DOH Bicol. Ini bunga kan satuyang magayon asin makaskas na pag-implementar nin COVID-19 Vaccination Program kan nakaaging taon.
An aksyon na ini tinumparan ta man nin pagbuhos nin lagpas 94.1 million pesos para sa padagos na pag-implementar nin No-Balance
Billing asin Medical Assistance to Indigent Patients o MAIP sa satuyang mga hospital kaibahan man an mga opisinang parte kan one-stop shop nin satuyang mga pasyente – an Malasakit Center. Ngonyan na taon, lagpas 1o thousand na pasyente an nagluwas sa satuyang mga hospital na daeng binayadan.
Para man padagos na masustenir an satuyang agresibong pagaksyon sa salud nin lambang Catandunganon, inilunsar niato an Catanduanes Health Caravan, kaibanan an Department of Health, UP Medical Alumni Society in America, Ugnayan ng Pahinungod, FIUSA, Bicol Regional Medical Hospital asin iba pa para makatao nin libreng operasyon asin serbisyong medikal sa enterong probinsiya.
Lagpas 2,000 na Catandunganon man an satuyang nataw-an nin
man niato an Catanduanes Eye Care Program na matao nin magkakanigong atensyon sa mga kaakian asin senior citizens sa saindang pagpapabulong nin mata.
Kan nakaaging semana, napunan na niato ini asin lagpas 40 an satuyang nataohan nin prescription glasses sa sarong aldaw.
Mabalos PBM Obet Fernandez sa pag-sponsor sa ordinansa asin Diyos mabalos sa satuyang mga partner Ophthalmologists asin Optometrists – si Dr. Joselito Urgel, Dra. Rebecca Yvonne Tindugan, Dr. Anthony Altavano, asin Dr. Ferdinand Que sa pagtao nin suporta.
Saro pang programa na satuyang tinutukan, iyo an makataong kasimbagan sa problema niato sa sanitasyon.
Our approach to improving our health system is multi-dimensional.
We believe that in order to achieve comprehensive local healthcare,
access to proper sanitation should start directly at home.
This is why we have welcomed and adopted UNICEF’s Water, Sanitation, and Hygiene program in Catanduanes. A program which aims to provide clean water and sanitation to every child by treating water contamination, and constructing home toilets and hand washing areas straight to their homes.
Maski na ngani an pondo nin UNICEF para sa Catanduanes na divert sa ibang probinsiya, pinadagos ta man siyempre ini, pinondohan asin inimplementar kaibanan an Manila Water Foundation, Latter Day Saints of Jesus Christ, asin A Single Drop of Water.
Katabang an satuyang mga partners, nagbuo kita nin WASH Task Force asin tinutukan niato na magkaigwa nin marinas na coalition an mga munisipyo sa pagimplementar kaini.
An task force na ini, nakatabang nin dakula ta an cholera outbreak sa Caramoran, contained and controlled na.
Matapos man an halawig na proseso, nakapagdistribwar na kita nin worth 5 Million pesos na libreng materyales sa pagtugdok. Asin sa ngunyan, lampas 200 na households na sa Baras, Bato, Virac asin San Andres an nabenepisyohan kaini.
Asin maogma akong ibareta na sa presente, 30 barangay sa 4 na munisipyong sakuyang tinaram an inawardan na nin Seal of Zero Open Defecation Status. Asin an 30 na ini, makaresibe sa masunod na bulan nin ten thousand cash incentives hari sa PLGU. Palakpakan niato an mga kapitan nin mga barangay na ini!
This effort of the PLGU in providing free home toilets is one of our stepping stones in helping Catanduanes achieve Zero Open Defecation (ZOD) status as a province.
Sabi na ngani nin PHO, kaipo niatong taasan an numero nin mga halong na igwang access sa malinig asin marinas na kasilyasan. Kaya man an programang ini dae niato tutunungan pondohan hanggang kita maging ZOD-certified province.
Para man mapakusog pa lalo an satuyang WASH program, nagtao man kita nin 1,000 SATO tapssarong klase nin hand washing equipment, sa 28 na mga barangay kun sain lampas four thousand na mga kahimanwa niato an mabenepisyohan. Dae pa uya kabali an pagpapatugdok ta man nin mga handwashing facilities sa mga eskwelahan.
An katabang niato para marealisar an enterong WASH program, iyo an Provincial Health Office, sa pamamayo ni Dra. Hazel A. Palmes, DOH Catanduanes headed by Dr. Robert John Aquino, Philippine Red Cross, mga district hospitals, PDRRMO, asin lambang MDRRMO, MHO, RHU, nin mga LGUs. Palakpakan man niato sinda!
Our efforts in the health sector signify our commitment to our people. One of the lessons of the pandemic is for the government to ensure that a reliable, accessible, and resilient health system is available to the people. And as a community, we strive to continuously hold
Php 15 Million
DSWD Office and Warehouse
Another notable effort we accomplished this year was to bring the DSWD office and warehouse within the Capitol compound. Halos 15 million pesos an inalokar niato sa pagpatugdok kaini. Ini para man mas halani, mas accessible asin nasa sarong lugar na sana an pupuntahan nin mga gahagad nin tabang. Dahil uya, mas dakol an satuyang naasisteran. Sa programang Assistance to Individuals in Crisis Situations o AICS, lagpas 2,000 na indibiwal na an satuyang natatabangan o lagpas 11 million pesos na pondo an naitao na niato in
less than a year.
Bukod pa diyan an mga natao niatong libreng annual check-up asin wheelchairs sa mga PWDs asin senior Citizens na gaabot nin lagpas P2 million pesos. Lagpas 3,000 man na parasila asin mga parahag-ot ang satuyang naasisteran sa paagi kan Food for Work Program. Para man masigurong an mga kaakian niato dae napapabayaan, mas pinakusog niato ngonyan na taon an Early Childhood Care Development Program asin Child Abuse Prevention and Intervention
Network kun sain nag-alokar kita nin lagpas eight hundred thousand pesos para sa pag-implementar kaini. Lagpas 1,000 na mga kaakian asin child development workers ansatuyang natabangan dahil uya. Asin man nag-alokar kita nin 10 million pesos para sa construction nin “Happy Homes,” an satuyang protection and residential care facility para sa mga abused women and children.
Palakpakan man niato an PSWDO sa pamamayo ni Ms. Roselle Navar asin an pag-iriba sa DSWD sa saindang efforts.
An sato man na mga educational assistance para sa mga joven dae man natunong.
From 2022 to 2023, we have allocated a total of 30 million pesos for our Educational Assistance Program. Kada taon, 1,400 na estudyante hale sa CatSU, CPIC asin CC an nakaresibe nin up to P10,000 pesos na assistance asin stipend.
Puon man kan 2021, nakapagradwar na kita ning 237 CEFAP scholars. Asin para man sa saindong kaaraman, an satuyang Catanduanes Medicine and Law Scholarship program igwa naman nin sarong napagradwar.
It is with great pride that I share with you the CMLSP’s first graduate – Jude Tacorda tabi an saiyang ngaran. And he recently finished his
Php 30 Million
Php 500,000 237 Educational Assistance
Graduated CEFAP Scholars
Scholar Benefits per year
Juris Doctor degree at the University of Sto. Tomas - Legazpi and took the bar exam a month ago.
On behalf of the Catandunganon people, I extend my warmest con gratulations to Jude and his family. Nakataba nin puso na nakatuwang kita sa pagpa-eskwela sa sarong soon-to-be attorney.
Ang dating pangaturog sana, ngunyan totoo na.
At present, we already have a to tal of 19 scholars who enjoy up to 500 thousand pesos scholarship benefits per year.
The year 2023 also bore witness to the PLGU and the Sangguniang Panlalawigan’s steadfast collab oration. Ngonyan na taon, lagpas 900 na mga legislative measures an satuyang sinuportahan na maipasa
kaiba an Sangguniang Panlalawigan. Siyempre yaon man an padagos niatong pagsuporta sa Pasada Eskwela
“ Dios mabalos sa daeng sawang pagpadaba bako sana sa sako kundi sa satuyang mahal na islang Catandungan.
Gov. Joseph “Boboy” C. Cua
Press Conference, Palarong Bikol asin Pambansa. Dae pa kabali diyan an satuyang pagtao nin asistensiya
our Provincial Youth Development Plan for the years 2023 to 2025 with the help of the Local Youth Develop-
GOVERNOR JOSEPH
Php 100 Million
Php 180 Million Agricultural Projects
Php 126 Million
PRDP Project in Caramoran
Dai man niato naringwan an pagtao nin atensyon sa sektor nin agrikultura. After facing the alone. Halos 29,000 hectares nin land area asin 14,000 na abacaleros an
Access Road Project in Ogbong, Viga
pag transport nin saindang mga paninda. Nakapag-distribwar man kita
nin mechanized asin enhanced stripping device sa anom na abaca farmer associations sa probinsiya.
Padagos man an satuyang pa-training sa pag-gamit nin mechanized stripping machine asin iba pang bagong sistema nin farming. Makatabang ini na ma-doble an produksyon nin mas pinong abaca na matao nin halangkaw na presyo asin dobleng
This initiative is also now being supported by the DOST, PENRO,
Bukod sa farming, dae man siyempre niato nilingawan an ibang sektor nin agrikultura. Yaon an padagos na pag-mentinir asin pagpapa-improve niato kan tilapia hatchery, fish farm nursery asin
an bag-ong partnership niato kaibahan an Catanduanes State University para sa Dairy Farm Project.
Salamat man kay Kuyang President Patrick Azanza.
Sa gabos na ini, pinapasalamatan ta an Provincial Agriculture and Services Office sa pamamayo ni Provincial Agriculturist Ace William Tria, an Department of Agriculture, an DOLE, an PhilFIDA, DOST, Department of Trade and Industry, Provincial Environment and Natural Resources Office, Philippine Disaster Resilience Foundation asin iba pa. With your unwavering support and our collective effort, I am confident that we will soon be able to fully recover.
“
The Sangguniang Panlalawigan, will be the most dependable development partner of the Governor, in his plans and programs, for a better Catanduanes.
Vice Gov. Peter “Boss Te” C. Cua
Similarly, we are also witnessing the steady recovery of our tourism sector.
The past year, we’ve seen the exponential growth of our visitor arrivals compared to the prepandemic days. As of the 2nd half of 2023, we have already recorded more than two hundred thirty one thousand same day visitors in the province. This gives us a whopping 365% increase vs our 2018 prepandemic data. And by the end of December, we expect to exceed our
2022 data of 305,000 visitors – the highest record we’ve had in 5 years.
Kabali sa datos na ini an mga artista asin crew nin “Ang Pangarap Kong Oskars” ini, sarong pelikula sa Netflix na nag-shoot uya sa Catanduanes ngonyan na taon.
Asin sa sunod na semana, sarong international cruise ship man an madaong sa probinsiya.
Serving as a testament to the good work our sector is showcasing, recently, the Department of Tourism awarded our very own Abaca Festival
as first runner-up for the Best Cultural Festival, and our tourism brochure was awarded second runner-up for Best Brochure for Tourism Promotion.
To sustain this momentum, we continue to capacitate our tourism stakeholders. Yaon an satuyang mga pa-training sa mga tourist guides, mga consultative visits sa mga establisyamento, asin man an patraining sa satuyang mga Tourist Police.
We also continue to explore
different ways to promote our tourism. This year, we welcomed the comeback of the Catanduanes Volkswagen Bug Run and initiated the launch of the 1st Moto-turismo in Catanduanes.
An mga participants uya, mga taga ibang lugar na Volkswagen asin motor enthusiasts. We expect that through their stories and social media posts, we will inspire people from their hometowns to come and visit us as well.
Of course, these strategies
were made possible because of our support to the 360 circumferential road projects of the national line agencies.
Kaya padagos man an satuyang suporta sa manlaen-laen na construction nin access roads asin improvement nin tourism support facilities.
I want to commend our Provincial Tourism
231,000 Visitors Php
365% Increase same day visitor in the province Infrastructure Funds vs 2018 pre-pandemic data more than
In continuity of our infrastructure improvements for the past years, I am also proud to report that our developments in terms of infrastructure projects have been outstanding. For the rest of 2022, we have completed 40 more projects, while this 2023, we have a total of 60 completed projects, 19 for bidding, and 2 ongoing.
Prayoridad niato uya an pagsasaayos kan mga provincial roads, pag-construct nin river and flood controls, water systems, asin seawalls. We are strengthening our disaster prevention and mitigation through these projects.
Bukod pa uya, sato man na pighinguha na mapaayos an mga ospital asin primary government offices.
Nag-abot sa P 285 million ang pondo niato para sa mga infra projects na ini ngonyan na 2023. Asin man gapamabalos kita sa pagtao
ni Sen. Chiz Escudero sa satuyang request worth P100 million pesos para sa pagpaayos nin manlaen-laen na pasilidad sa Kapitolyo.
Asin man kay Governor Boboy Hamor sa sainyang suporta sa programang ini.
Para man sa kaaraman nindo sa December 8 magkaka-igwa kita utro nin Pasalingaya uya sa Virac
kaiba si Governor
Mayor
We thank the Provincial Engineering Office headed by
and the Provincial Planning and Development Office headed by Engr.
Reyes for helping with the realization of these projects.
285,000,000
I would also like to commend the Local Finance CommitteeMaam Malou, Maam Inyang, Maam Laling and Maam Ning, dahil ang probinsiya niato for assessment na para prestihiyosong Seal of Good Financial Housekeeping. Ini nagpapaheling nin transparency asin accountability nin paggamit nin pondo nin provincial government.
Asin palakpakan man niato an Provincial Assessors Office for helping our province receive the Top 1 rank among all six provinces of Catanduanes of Bicol Region on the Compliance, Completeness, and Consistency of the Quarterly Report on Real Property Assessment (QRRPA) for the period of Calendar Year 2022.
Bukod pa uya, nagkaigwa man an probinsiya nin pagtaas nin koleksyon hari sa basic real property tax, franchise tax, asin amusement tax. Lampas 100% an itinalang collection efficiency nin satuyang Provincial Treasurer’s Office sa taong ini.
Furthermore, our Provincial Project Monitoring Committee was also recently awarded as Top 3 Best PPMC in the Bicol Region. Palakpakan niato an satuyang PPMC headed by our committee chair, Virac Mayor Samuel V. Laynes.
Alongside these achievements, I am also happy to announce that our disaster risk reduction and management efforts have not gone unnoticed. Kan nakaaging Mayo, narecognizar an satuyang probinsiya kan Office of Civil Defense nin Gawad Kalasag (GK) Seal and Special Awards for Excellence in Disaster Risk Reduction and Management and Humanitarian Assistance.
Palakpakan ta man ang PDRRMO headed by Sir Jun Surtida.
Syempre dae man niato papalagpason an pagkakataon na i-congratulate an lambang Peace and Order Councils nin probinsiya for achieving a 93% functionality rating sa kakatapos pa lang na DILG Peace and Order Council Performance Audit.
All these accolades are testament to how we, in the provincial government, are collectively doing our best to provide good governance
and relevant services to the public. As a matter of fact, we have been awarded the Regional Seal of Good Local Governance by the DILG and are on the running of receiving the national SGLG this year. Of course, the SGLG team is headed by Maam Laling.
This recognition reflects the hard work and collaboration of all department heads and employees of the provincial government. Dae ko kamo ma sasaro-saro pero Diyos mabalos sa saindo gabos!
With or without these accolades, as your governor and as a public servant, I assure that my commitment to help bring our province to greater heights will not waver and falter – not even in the face of adversities like the unprecedented pandemic, natural disasters, and recent economic challenges.
Sa tahaw kan satuyang mga programa sa probinsiya, yaon pirmi an kagustuhan tang makatabang sa tawo. Ini man siguro ang rason kung ngata dae nahahare an pagpadaba niyo kay Boboy Cua. Sa lampas sarong dekada na pagtao niyo nin tiwala sa sako na idara an Catanduanes sa magayon na futuro, an saindong lingkod padagos man na maimplementar nin magagayon na proyekto.
Plano tang dagdagan pa an pondo nin satuyang mga scholarship asin educational assistance programs. Para
man mas dakol pang mga joven an satuyang matabangan sa saindang pageskwela.
Sa mga masunod na taon, mas papa-laguon ta pa an satuyang probinsiya. Pupun-an niato ini sa satuyang agriculture industry sa paagi nin pagproduser nin mas de kalidad na Abaca. Dodoblehon ta an alokasyon sa pagtao nin mechanized abaca stripping machines sa mga abaca farmers. Kabali na syempre an mga pa-training sa sainda.
Maogma man akong ibareta na sa 2024, magkakaigwa kita nin duwang Coconut Processing Facility na magiging dakulang bagay para sa satuyang mga coconut farmers.
With this facility to be granted by the Philippine Center for Postharvest Development and Mechanization o PhilMech, we can already process our coconut produce into different by-products such as coconut oil and coco water.
An mga
produktong ini marinas para sa satuyang mga lawas – asin kaipo sa satuyang mga harong.
Dae ta na kaipohang i-kopra an niyog asin dai na kita magasto sa transportasyon para ini maging coconut oil. Dahil uya dakula an matitipid ta sa labor pagkopra asin sa transportasyon para ini iproseso.
Strategic an kakanghan niato nin duwang processing facility – tig saro sa opposite ends nin satuyang probinsiya – ini an Pandan asin Gigmoto.
Sa pagrealisar ta kan pasilidad na ini, magiging duwa na an main agricultural products kan satuyang probinsiya – an Abaca asin Coconut.
Utrohon ko man, para mas mapatibay an salud nin lambang Catandunganon, an enot na pondo sa WASH project amounting to P5 million pesos, dodoblehon ta pa. Sa masunod na taon an target niato, gabos na harong sa Catanduanes igwa nang sadiling kasilyasan para mas mapatibay na niato an salud nin lambang Catandunganon.
Bukod uya, kasunod kan pagpagibo niato nin mga hemodialysis facilities sa EBMC asin San Andres, matugdok naman kita nin Heart Station Facility sa EBMC sa taong 2024. Ini bilang kasimbagan niato sa top 2 leading causes of death sa Pilipinas, an renal kidney disease asin heart problems.
An pagmukna kan pasilidad na ini makatabang nin gulpi para man maagapan an mga heart related conditions kan kadaklan sa mga tugang niato.
Gatubod kita na pag an satuyang puso nasa mad-ayad na estado, pirming buhay sa daghan nin lambang saro sato an paglaom nin mas marahay, mas magayon asin mas mauswag na isla-probinsiya.
Asin man para sa satuyang mga kababaihan, plano ta man na magkahang nin Mammogram sa EBMC para sa early detection nin Breast Cancer.
Ini sarong simple machine pero dakulang tabang para makasagip nin buhay.
With your trust and faith in me, and in our good governance, I am even more certain that whatever projects we have now, and the plans we have locked in for the future, will leave a lasting legacy and impact to the next generations to come.
Our long time dream – to make Catanduanes truly resilient and unshaken. Kaya padagos kitang gadagdag nin pondo sa programa sa edukasyon, sa salud, sa pagpalago nin ekonomiya, asin iba pa–,
Ta iyo ini an masilbing pundasyon ta nganing mas mapasarig ta an estado nin lambang Catandunganon sa gabos na aspeto. By doing this, we move closer to achieving not just resiliency but sustainability and stability as a province.
We also envision Catanduanes to be an industrialized province so that Catandunganons in the workforce – both in Manila and abroad, as well as young Catandunganon fresh graduates can already find employment within our island.
Dae na sinda malarga asin dae na sinda mahaharayo sa saindang pamilya. Ta uya pa sana sa Catanduanes, igwa na sindang trabahong angkop sa saindang tinapusan.
Kaya padagos kitang magtarabangan, magtrabaho, asin mangarap para sa mas asensado na pamumuhay uya sa isla.
Dios mabalos sa daeng sawang pagpadaba bako sana sa sako kundi sa satuyang mahal na islang Catandungan.
Sa liwat, maogmang ika-sitenta y otsong taon sa satuya gabos! Sulong Catandungan! Sulong Pilipinas!
Matagumpay na idinaos ang buwanang selebrasyon ng Linggo ng Kabataan (LNK) nitong Agosto 2023 sa pangunguna ng Provincial Youth Development Office ng Pamahalaang Lokal ng Catanduanes, katuwang ang Sangguniang Kabataan Provincial Federation - Catanduanes at mga ahensiya tulad ng Department of the Interior and Local Government - Catanduanes Provincial Office at Department of Trade and Industry - Catanduanes, Provincial Disaster Risk Reduction and Management Office, at iba pa.
YAPAK PARA SA
KINABUKASAN
Una sa roster ng mga aktibidad ng nasabing selebrasyon ay ang YAPAK: Kabataan Job Fair na ginanap noong Agosto 2 hanggang 4 sa Provincial Con vention Center. Layunin ng nasabing kaganapan na mabigyan ng oportunidad para sa mga trabaho ang mga kabataang Catandunganon edad 18 hanggang 30.
na Catandunganon ang natulungan ng YAPAK pagdating sa paghahanap ng potensyal na trabaho.
Halos kasabay naman ng job fair ang Life Support and Emergency Response Training na inilunsad ng SKPF-Catanduanes katuwang ang Provincial Disaster Risk Reduction and Management Office (PDRRMO).
Layunin ng training na ito na palawakin ang kakayahan sa Basic Life Support ng mga Sangguniang Kabataan officials at iba pang youth leaders mula sa iba’t ibang bayan sa Catanduanes.
HALINA’T MAGING
MADISKARTE SA HIRAYA
Isa naman sa mga highlight ng buwanang selebrasyon ng LNK ang HIRAYA: Youth Bazaar. Binuksan ang bazaar sa Provincial Capitol Grounds mula Agosto 7 hanggang 11 kung saan itinampok ang iba’t ibang business ng mga Catandunganon youth entrepreneurs.
Sa unang araw ng YAPAK, umakyat ng 186 na kabataan ang sumubok mag-apply sa pitong kompanyang nakiisa sa nasabing job fair. Sa ikalawang araw naman, 101 na Catandunganon mula sa iba’t ibang munisipyo ang lumahok sa nasabing aktibidad. Nagtapos naman ang ikatlong araw na mayroong naitalang 70 na aplikante. Samakatuwid, umabot ng 357
Labing-anim na kabataang Catandunganon ang lumahok sa nasabing bazaar. Anim sa mga ito ay mga food-centered businesses samantalang 10 naman ang
nag-alok ng iba’t ibang produkto at serbisyo tulad ng damit, handi crafts, at henna tattoo.
Tinatalang umabot ng higit-kumulang Php 140,000 ang nalikom na kabuuang benta ng mga lumahok na youth entrepre neurs. Sa huling araw ng bazaar, pinarangalan ang Faris Ilocos Empanada at ang Aybrie’s Collection dahil sila ang nagtala ng pinakamataas na benta para sa food at non-food category.
Kasabay ng HIRAYA ay ginanap din ang Little Officials, Film Making Contest, at Voter’s Education-- lahat pawang inisyatibo sa ilalim ng selebrasyon para sa Linggo ng Kabataan. Para sa Little Officials, nagsilbing Little Governor, Little Vice Governor, Little Board Members, Little Department Heads, at Little DILG ang mga mag-aaral mula sa Pandan School of Arts and Trades, San Andres Vocational School, Calatagan National High
School, at Cabugao Integrated School. Layunin ng inisyatibong ito na paigtingin ang aktibong pakikilahok ng kabataan sa pagsulong ng kaunlaran ng probinsiya.
Nagtagisan naman ang mga kalahok mula sa iba’t ibang munisipyo para sa Film Making Contest na may temang “Bida
Kabataan: Punla ng Kinabukasan”.
Nanalo ng unang gantimpala ang ‘Sibol’ ng Bagamanoc, na sinundan naman ng ‘Lapis’ at ‘Barya’ na parehong gawa ng mga taga-Gigmoto. Nakatanggap naman ng consolation prize ang ‘Hinguha’ ng San Andres.
SAHA 2.0: PAGPAPAYABONG NG BAGONG USBONG
Matagumpay na nagwakas ang nasabing selebrasyon sa muling pagbabalik ng
SAHA: Catanduanes
Youth Leadership Camp (CYLC) na ginanap noong Agosto
24 hanggang 26 sa Twin Rock Beach Resort.
Katuwang ang Department of Interior and Local Government - Catanduanes, tinulungan ng lokal na pamahalaan ng Catanduanes ang 40 kabataan na paunlarin ang kanilang kaalaman at kakayahan pagdating sa panunungkulan at sa paglutas ng mga isyung kinakaharap ng kabataan.
Sa unang araw ng SAHA, dumalo sina Governor Joseph “Boboy” Cua, DILG Provincial Director Uldarico Razal Jr., at Provincial Board Member Camille Qua upang magbigay ng mensahe para sa mga young leaders. Nagpaabot din ng mensahe sa pamamagitan ng video recording si ABSCBN Resident Meteorologist Ariel Rojas, na tubong Bato, Catanduanes.
Sa loob ng tatlong araw, hinubog ng iba’t ibang lecture sessions at activities na tumalakay ng mga paksa tulad ng sariling kamalaya at responsableng paggamit ng social media ang kaalaman at kakayahan ng mga kalahok ng SAHA.
Sa huling araw ng leadership camp, nagkaroon ng munting parangal para sa mga grupong nanalo bilang Best CYLC Team, Amazing Race Winner, at iba pa. Pinasinayaan din ang batch name na “Sidlak-Tubo” na nabuo mula sa kombinasyon ng mga grupong Tribo Tarubo, DROPS, Silyab at Lagubnob.
Pormal na ipinakilala ng Lokal na Pamahalaan ng Catanduanes ang siyam (9) na bagong iskolar ng Catanduanes Medical and Law Scholarship Program o CMLSP sa naganap na MOA Signing and Presentation of Scholars for Medicine and Law Scholarship nitong Nobyembre 22. Walo sa mga ito ay nag-aaral ng abogasya habang ang isa naman ay nag-aaral ng medisina. Matatandaan na nitong nakaraang Agosto ay muling binuksan ng PLGU ang aplikasyon para sa nasabing scholarship program. Pinagdaanan nila ang masusing screening process at interview ng CMLSP Board Members at Technical Working Group at napagtagumpayan ang mga ito, na nagpapakita na karapat-dapat silang maging iskolar.
Ayon kay Dwight Martin Camacho, ang nag-iisang medical scholar ng programa, malaking tulong ang CMLSP upang maibsan ang pinansiyal na hirap na kaakibat ng pag-aaral ng medisina. Nanawagan din siya sa kapwa Catandunganon na sumubok sa larangang ito sa pamamagitan ng CMLSP, lalo’t nangangailangan ang probinsiya ng mas maraming healthcare workers.
Para naman kay Maria Alyssa Torres, isa sa mga law scholars, hindi lamang silang mga iskolar at ang kanilang mga pamilya ang matutulungan ng programa. Ang bawat Catandunganon ay makikinabang sa CMLSP sa pamamagitan ng mga serbisyong ihahandog ng mga abogadong maproprodyus ng programa.
Sa kanyang mensahe naman, binigyang-diin ni Governor Joseph “Boboy” Cua ang kahalagahan ng pagbigay ng asistensiyang pinansiyal sa mga Catandunganong nagnanais maging doktor o abogado. Dahil dito, binuo ng lokal na pamahalaan ang naturang programa. Aniya, “What Catandunganons need is access-- access to resources and access to quality education-- to become great.” Tara na’t kilalanin natin ang 9 na bagong iskolar ng CMLSP!
Isa si Jona Mae F. Camacho, 23, sa walong law scholars ng kasalukuyang batch. Nag-aaral siya ng unang taon ng abogasya sa University of Sto. Tomas - Legazpi (UST-L). Residente ng Virac, nagtapos si Jona ng BA Journalism sa Bicol University bilang magna cum laude. Sa kanyang panahon sa hayskul, nagsilbi rin siyang manunulat para sa opisyal na pahayagan ng Catanduanes National High School na “The Synchronizer”. Para kay Jona, ang kanyang mga karanasan at kaalaman sa mga inhustisya sa bansa bilang isang Journalism student at ang kanyang pangarap na maging unang abogado sa pamilya ang nagsilbing inspirasyon upang tahakin niya ang larangan ng abogasya. 1
What Catandunganons need is access — access to resources and access to quality education to become GREAT.
8
2
4
Katulad ni Jona, umaasa rin si Jerome T. Taopo na maging kauna-unahang abogado sa kanyang pamilya. Sa kasalukuyan, nasa unang taon din siya ng pag-aaral nito sa Bicol University. Si Jerome ay anak ng isang maybahay at guro, at siya ring bunso sa kanilang magkakapatid. Grumadweyt siya bilang cum laude sa parehong unibersidad, kung saan kinumpleto niya ang apat na taon ng BA Political Science. Ang kanyang kuryosidad sa kasaysayan, international law, pulitika, at iba pang larangan ang nagtulak sa kanya na aralin ang Humanities and Social Science noong senior high. Ngayon naman, patuloy siyang humuhugot ng inspirasyon sa kanyang adbokasiya na matulungan ang kapwa Catandunganong nangangailangan ng serbisyong legal
Noong junior high man ay kumiling sa pag-aaral ng agham at teknolohiya, natanto ni Maria Alyssa T. Torres na mas interesado siya sa wika, humanidades, at araling panlipunan. Dahil dito, kinuha niya ang Humanities and Social Sciences strand sa senior high school, na siyang mas nagudyok sa kanyang tunguhin ang larangan ng abogasya. Sa kasalukuyan, nasa unang taon siya ng Juris Doctor program sa UST-L. Pangarap ni Alyssa na maging isang marangal at responsableng abogado na handang tumulong at magbigay ng serbisyong legal sa mga kapwa Catandunganon.
Katulad ni Alyssa, pangarap din ni Georgette Vitalicio ang maging abogado sa hinaharap. Ngunit bago matupad ang pangarap na ito, marami rin siyang inalpasang pagsubok. Isang konsistent na honor student si Georgette mula elementary hanggang high school. Pagtuntong ng senior high school ay inaral niya ang Accountancy and Business Management. Ngunit dahil hindi ito ang kanyang tunay na interes, nagdesisyon siyang kumuha ng Bachelor of Arts in Political Science sa De La Salle University Dasmarinas na tinapos niya sa Catanduanes State University (CatSU). Ngayon, nasa unang taon na siya ng pag-aaral ng abogasya sa UST-L-- isang hakbang papalapit sa kanyang tunay na pangarap.
Sa murang edad na 11 taong gulang, tukoy na ni Fritze Ann P. Cristobal ang kanyang pangarap na maging abogado paglaki. Matagal nang napukaw ang kanyang interes sa pag-aaral ng batas ngunit mas napaigting ito ng kanyang panonood ng mga palabas na tumatalakay ng mga inhustisya at krimen. Dahil dito, kinuha ni Fritze ang Batsiler sa Legal Management sa San Beda University at ngayo’y nag-aaral na ng abogasya sa UST-L. Tulad ng mga kapwa CMLSP scholars, malaking inspirasyon para kay Fritze ang kanyang adbokasiya para sa katarungan at ang kanyang pangarap na maging unang abogado sa pamilya.
9 3 5 6
Para naman kay Arjim G. Ruiz, andergradweyt pa lamang ay litaw na ang kanyang kagustuhang makagawa ng positibong pagbabago sa lipunan, lalo na ang kanyang adbokasiya na itaguyod ang katarungan para sa mga marginalized communities. Bitbit ang adbokasiyang ito, layunin ni Arjim na pag-igihan ang pag-aaral ng abogasya sa San Beda University.
Residente ng bayan ng Gigmoto, isa ring mag-aaral ng abogasya sa UST-L si Ariane Joyce Anonuevo. Nagtapos siya bilang cum laude ng BA Political Science sa CatSU. Tulad ng karamihan, ang kanyang interes din sa batas ang pumukaw ng kanyang kagustuhang maging abogado sa hinaharap.
Tubong Boton, San Miguel naman ang huling law scholar ng kasalukuyang batch ng CMLS scholars na si Nikko Franco Templonuevo. Katulad ng karamihan sa kanyang kapwa iskolar, isang konsistent academic achiever din si Nikko. Grumadweyt siya bilang 2nd Honorable Mention sa San Miguel Central Elementary School at bilang valedictorian naman ng kanyang batch sa San Miguel Rural Development High School. Pagtuntong sa kolehiyo, kinuha niya ang Bachelor in Secondary Education - Major in English sa CatSU, kung saan nagtapos siya bilang cum laude. Sa kasalukuyan, nagsusumikap siyang ipagpatuloy ang ikalawang taon ng pag-aaral ng abogasya sa UST-L.
Si Dwight Martin A. Camacho naman ang nag-iisang medical scholar sa kasalukuyang batch ng CMLSP. Nag-aaral siya ng medisina sa University of the Philippines - College of Medicine. Sa katunayan, isa ring lisensyadong pharmacist si Dwight. Nagtapos siya ng BS Pharmacy sa UST-L at nagtamo ng mga parangal tulad ng St. Thomas Aquinas Award for Outstanding Academic Performance at St. Reymund de Penafort Award for Outstanding Teamwork. Ang kanyang apat na taon sa UST-L ay puno ng iba’t ibang tagumpay sa larangan ng student leadership. Ngunit sa kabila ng mga karangalang ito, nananatili siyang mapagkumbaba at patuloy na nagsisilbi para sa bayan sa pamamagitan ng pagiging community servant sa labas ng unibersidad.
Patuloy pa rin sa pag-arangkada ang administrasyon ni Bise
Gobernador Peter “Boss Te” Cua. Makalipas ang halos isang taon mula nang mailuklok siya sa Sangguniang Panlalawigan at pamunuan ang tanggapan ng Bise Gobernador, kaniyang pinanindigan ang serbisyong “No Delay”.
Saksi na rito marahil ang mga ruta ng San Andres. Para sa mga naghihintay at araw-araw pumapara sa dyip, piping-saksi na ang batak na kalsada ng kanilang pasasalamat sa tulong ni Boss Te.
Sa kaniyang halos ilang taong panunungkulan bilang Alkalde ng isa sa mga progresibong Munisipyo sa
“
Imbes na 700 pesos an mapupunta para sa pamasahe, [kan mag-abot an Pasada Eskwela] 370 na sana, dakurang tuwang samong kamagurangan.
DELCIELO LOPEZ
Magulang mula Baldoc, Pandan
probinsya, hindi nakapaninibagong kaniyang kagyat na nadala ang disiplina nang panggogobyerno sa mas mataas na antas.
Hindi nga rin nakapagtataka na
lumuwas ang “Pasada Eskwela” sa mga ruta ng San Andres. Nakarating na ang programa sa kalsada ng Baldoc, Pandan, kung saan mas marami pang estudyante ang nanginabang at nakiangkas sa pasada.
“Ninyong wara pa an Pasada Eskwela, nagagastuhan kaming gulpi. Minsan nali-late kami o kaya dai na
lang kami nakalaog,” kwento ni Kyla Segismundo, Grade 12 student ng Pandan School of Arts and Trades.
“Minsan malaog kami gauran, minsan maabot labo-labo,” dagdag naman ni Mariane Joy Condeno, Grade 12, sa parehong eskwelahan. Ang parehong naratibo ito ang nagtulak kay Boss Te na dalhin ang
programa sa malalayong lugar ng probinsya upang kahit papaano’y makaangkas sa edukasyon ang mga Catandunganon.
“Imbes na 700 pesos an mapupunta para sa pamasahe, [kan mag-abot an Pasada Eskwela] 370 na sana, dakurang tuwang samong kamagurangan,” pagbahahagi ni Delcielo Lopez ng Baldoc.
Hindi pa nga nagpapalit ng taon, patuloy si Boss Te sa tulong ng kaniyang kapatid na si Gobernador Joseph Cua na dalhin sa malalayo at patuloy na tulungan ang mga Catandunganon. Bagamat hindi man direktang nagsasabi ng kanilang kailangan ay nakaabang sa dyip na magdadala sa kanila sa panandaliang pahinga.
Sa ngayon, patuloy ang pagbusina ng Pasada Eskwela, umaasang mas marami pang Munisipyo at barangay, higit lalo ang mga estudyante na sasakay at babagtasin ang mga ruta ng kanilang pangarap.
Nangako ng suporta mula sa lehislatura si Vice Governor Peter “Boss Te” Cua hinggil sa mga inisyatibong naglalayong bigyang atensyon ang estado ng mga child development workers (CDW) ng lalawigan at mapataas pa ang kanilang kompensasyon.
Sa kaniyang talumpati sa lokal na pagdiriwang ng CDW Week noong Agosto 11, 2023 sa Twin Rock Beach Resort, ibinahagi ni VG Cua ang kaniyang pasasalamat sa mga manggagawa, habang kinikilala rin na maaaring kulang ang kanilang sahod at maaaring mapabuti ito ng mga lokal na pamahalaan.
Ang lokal na lider ay nagpangako na kausapin si Virac Mayor Samuel Laynes, na naroroon din sa kaganapan at kasalukuyang pangalawang pangulo ng Mayor’s League sa Catanduanes.
“Siguro pagtilipon ninda na mga mayors, dapat saro man tabi ini sa mataw’an ning atensyon, kumbaga mataw’an ning tamang kompensasyon ang mga child development worker,” sabi ni VG Cua.
Ipinarating niya na ang mga resolusyon na iniharap ng mga bayan tungkol sa CDWs ay bibigyan ng prayoridad ng Sangguniang Panlalawigan (SP).
“Basta manungod sa kapakanan
nindo, diretso mi an aaprubaran ta isi ko, isi ni Mayor Sam, asin Gov. Boboy na saro kamo sa workers sa gobyerno na kahilak man,” aniya sa mga CDWs. Ang talumpati ay tinanggap ng mainit na papuri at palakpakan mula sa mga CDW na naroroon.
Ang mga CDW, dating kilala bilang Daycare Workers, ay pangunahing responsable sa pagbibigay ng mga batayang serbisyong panlipunan tulad ng social development, edukasyon, at pangangalaga sa mga batang edad 6 pababa.
TAMANG KOMPENSASYON PARA SA MGA CHILD DEV’T
ang panawangan ni Bise Gobernador Peter “Boss Te” Cua sa mga
municipal mayors kasabay ng selebrasyon ng CDW Week kung saan kanyang binigyang diin ang malaking ambag ng serbisyo ng mga Child Development Workers sa paghubog ng mga kabataan sa iba’t-ibang bayan ng Catanduanes.
Ang mga CDW ay nagtatrabaho sa ilalim ng pamahalaang bayan at tinutulungan ng Department of Social Welfare and Development Office.
Ang provincial celebration ng CDW Week ay inorganisa ng Provincial Social and Welfare Development Office na may layunin na parangalan ang mga nagtatrabaho sa sektor na ito para sa kanilang mahalagang papel sa paghubog ng kinabukasan ng mga Pilipino.
Si Gov. Joseph “Boboy” Cua
ay kinatawan din ni PBM Sonny Francisco sa okasyon.
“Kaya permi niyong girumdumon kung gaano kadagkula ang serbisyo na inyong ibinibigay para sa ating bansa at para sa ating kinabukasan,” ibinahagi ng lokal na puno ng ehekutibo sa kanyang mensahe.
Ang temang ito ngayong taon ay: “Child Development Worker: Katuwang ng Pamayanan sa Paghubog ng Batang MakaDiyos, Makabayan, Makatao at Makakalikasan.”
KATUWANG SA PAGSULONG NG MODERNISASYON NG INDUSTRIYA NG ABACA ng lalawigan si Gobernador Joseph “Boboy” Cua na isa sa mga sumubok mismo ng makabagong stripping tool na maaaring gamitin ng mga parahag-ot upang masa mapabilis ang kanilang produksyon ng mas magandang kalidad ng bandala.
Para sa modernisasyon ng industriya ng abaka sa lalawigan, isang sentro para sa pagproseso ng abaka fiber ang inilunsad para sa Cahan Bagamanoc Tree Planters Association (CBTPAI), isang organisasyon ng mga magsasaka at parahag-ot na nakabase sa bayan ng Bagamanoc.
Ang Cahan ay isa sa walong barangay na pinili bilang mga benepisyaryo ng proyektong mekanisadong abaka stripping tool.
Ang Department of Environment and Natural Resources (DENR) ang orihinal na nagbigay ng mga makina at ang 150 ektarya ng lupa para sa mga magsasaka.
Samantala, ang Provincial Local Government Unit naman na
nagpasimula ng konstruksyon ng makina at nagsagawa rin ng capacity building activtities na ang layunin na tulungan ang mga abacaleros ng CBTPAI na mapabuti ang kanilang pagproseso at produksyon ng abaka. Bukod sa sentro ng pagproseso, ang Pamahalaang Panlalawigan sa pamamagitan ng Provincial Agriculture Services Office (PASO) ay nagbigay ng pagsasanay sa mga magsasaka ng Cahan sa ilalim ng Good Agricultural Practices (GAP) sa Produksyon ng Abaka at Fiber Grading/Classification. Ang mekanisasyon ng industriya ng abaka ay isang inisyatibong pang-agrikulktural na matagal nang suportado ng Pamahalaang Panlalawigan ng Catanduanes.
Nagkaloob ang Department of Labor and Employment (DOLE) ng tseke na nagkakahalaga ng Php 4.5 milyon sa Provincial Local Government (PLGU) ng Catanduanes sa ilalim ng proyektong “Provision of Mechanized and Modified Stripping Machines and other Paraphernalia for the Enhancement of Abaca Fiber Production” sa ilalim ng kanilang DOLE Integrated Livelihood Program (DILP). Layunin ng proyektong ito na gawing moderno ang industriya ng abaca sa Catanduanes at makapagproduce ng world-class fiber. Ang Php 4.5M na tulong pinansiyal ay nakalaan para sa anim na asosasyon ng mga magsasaka ng abaca sa Catanduanes:
Sto. Niño Abaca Farmers Association (Virac) – PhP 497,980.00
Genitligan Abaca Farmers Association (Baras) – PhP 492,380.00
Bayanihan Abaca Farmers Association (Caramoran) –PhP 494,620.00
Salvacion Abaca Farmers Association (Bagamanoc) –PhP 999,992.00
San Miguel Abaca Farmers and Traders Association (Panganiban) – PhP 999,992.00
SLP Tariwara Agricultural Farmers Livelihood Association (Pandan) –PhP 999,992.00
Ang grant ay una nang ipinangako ni DOLE-Bicol Regional Director Ma. Zenaida Angara-Campita sa kaniyang pagbisita nitong Mayo sa adhikaing mapaigting pa ang industriya ng abaca ng lalawigan at mabigyan ng suporta ang mga magsasaka sa mga hamong kinakaharap nila Pinapasalamatan ng PLGU ang DOLE-Bicol para sa napapanahong asistensya na ipinagkaloob ng tanggapan.
Kasama sa pagtanggap ng tseke sina PBM Raffy Zuniega bilang kinatawan ni Gov. Joseph Cua; PESO Manager Prince Subion; Provincial Agriculturist Ace William Tria; Provincial Treasurer Marilou Vargas; DOLE-DILEEP Head Jomell S. Pasano, DOLE-Livelihood Development Specialist April Aquino; at TUPAD Focal Rebokim Nimrod Leo T. Zuñiga.
Dahil sa pagkakamit ng maraming parangal mula sa mga lokal na institusyon ng kalusugan, nasungkit ng Catanduanes ang pinakamataas na pagkilala sa 12th Salud Bicolnon Awards ng Department of Health Center for Health Development Regional Office V nitong Disyembre 14, 2023 sa The Marisson Hotel, Lungsod ng Legazpi.
Ang Provincial Local Government Unit ng Catanduanes, sa pamamagitan ng Provincial Health Office, ay ginawaran ng Green Achiever Award, ang pinakamataas
na parangal para sa mga lokal na yunit ng pamahalaan bilang pagkilala sa kahusayan nito sa implementasyon ng mga programa sa kalusugan. Ang parangal na ito ay lubos na ikinatuwa ni Gov. Joseph “Boboy” Cua, na sa pamamagitan ni Dr. Hazel A. Palmes, Provincial Health Officer II, ay nagpahayag ng kanyang mensahe sa okasyon at inialay ang mga parangal sa masisipag na kawani sa lokal na sektor ng kalusugan. “Ang taunang aktibidad ng pagkilala na ito ay nagtutulak sa atin na laging magbigay ng higit pa sa kinakailangan na serbisyo sa
ating mga kapwa Catandunganon. Taon-taon, ang mga parangal na natatanggap ng ating mga lokal na yunit ng pamahalaan ay mga patunay ng ating dedikasyon sa patuloy na pagpapabuti ng ating lokal na sistema ng kalusugan,” dagdag pa niya.
Ang Green Achiever Award ay may kasamang Php 500,000 na premyo at isang plake ng pagkilala. Gayundin, binigyan ng parehong pagkilala at premyong Php 200,000 at plake ng pagkilala ang mga Municipal LGU ng San Miguel at Virac.
Para sa iba’t ibang programa sa kalusugan, ang Eastern Bicol Medical
Center ay itinalaga bilang Best Implementer ng Newborn Screening Program, habang ang Juan M. Alberto Memorial District Hospital ng San Andres ay iginawad bilang Best Institutionalized Mental Health and Drug-Free Workplace with Wellness Program Services for Employees.
Samantalang, ang Bato Rural Health Unit ay iginawad bilang Best Mental Health and Substance Use Prevention Program Implementer (Municipal Level).
Para sa Chikiting Ligtas Award 2023 - Top Performing Municipality for MR-bOPV SIA Campaign, narito
ang top 5 Rural Health Units sa Catanduanes:
1st Place - Panganiban RHU
2nd Place - Pandan RHU
3rd Place - Bato RHU
4th Place - Gigmoto RHI
5th Place - Caramoran RHU
Samantala, para sa Best
Performing LGUs sa CommunityBased House to House Philippine Package of Essential NonCommunicable Disease Intervention (PhilPEN) Risk Assessment, binigyan rin ng pagkilala ang Provincial Health Office (PHO) ng Catanduanes para sa antas panlalawigan.
