Luxmagazyn 3 2014

nr 3/2014(12)

lipiec – wrzesień 2014

cena 15 zł (w tym 8% vat)

Design LED & OLED Produkty Projekty Technika Wydarzenia

Oświetlenie LED dla sztuki i kultury str. 24

D 10% rabatu na LE 4A1 W N RE m de ko Z wienniczą powierzchnię wysta

RENEXPO

®

Poland

4-te Międzynarodowe Targi Energii Odnawialnej i Efektywności Energetycznej

1.

» Międzynarodowe Targi i Konferencje branżowe o zasięgu międzynarodowym » Forum Budownictwa Energooszczędnego » 4-ta edycja Dnia Samorządowca w ramach RENEXPO® Poland » Puchar RENERGY AWARD® powered by RENEXPO® Poland » i wiele innych wydarzeń towarzyszących

23 - 25.09.2014 Centrum EXPO XXl w Warszawie Kontakt: Tel: +48-22-266-02-16; info@reeco-poland.com; www.renexpo-warsaw.com

w numerze

w numerze

Adres Redakcji Solski Center ul. Ludwika Solskiego 4a/14 52-416 Wrocław biuro@lednews.pl

str. 24 Doznania zwiedzających oraz zachowanie dzieł sztuki mają znaczenie pierwszorzędne

str. 40 Oświetlenie wystawy El Greco

CZASOPISMO

Redaktor Naczelny Artur Siekierski artur.siekierski@lednews.pl Prenumerata prenumerata@luxmagazyn.pl Dział reklamy marketing@lednews.pl Wydawnictwo LEDNEWS Solski Center ul. Ludwika Solskiego 4a/14 52-416 Wrocław www.lednews.pl biuro@lednews.pl tel. +48 600 500 933 Skład i opracowanie graficzne Wojtek Świerdzewski

str. 26 Korzyści z rozwiązań oświetleniowych LED dla sztuki i kultury

Nakład 3000 sztuk ISSN 2300-5181 Nasze serwisy www.lednews.pl www.luxmagazyn.pl www.swiatlo.com Taiwan & China Ad sales representative Pro Media Services K.H.Pu tel. +886-4-24730700 image.media@url.com.tw Skype: image

Ponadto w numerze:

4

str.

8

Podsumowanie Expopower 2014

str.

50

Świetlówki wciąż w modzie

str.

12

Nowości GL Optic

str.

52

Pomiar parametrów źródeł światła oraz opraw przy użyciu kuli całkującej

str.

14

Przegląd świetlówek LED

str.

60

System Sterowania Helvar – Ściemniacze

str.

19

Oświetlenie biura – Power-over-Ethernet

str.

62

Zasady projektowania oświetlenia awaryjnego

3/2014

www.luxmagazyn.pl

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treści reklam i ogłoszeń. Zastrzegamy sobie prawo skrótów tekstów przyjętych do druku. Prawa autorskie zastrzeżone, przedruk i wykorzystanie materiałów możliwe jedynie po uzyskaniu pisemnej zgody Wydawcy.

str. 44 Strefa designu

str. 56 Studium wpływu oświetlenia na zachowanie kupujących

Czasopismo dostępne w prenumeracie Kolporter Sp. z o.o. S.K.A oraz w salonach prasowych Empik.

Zdjęcie na okładce: ZUMTOBEL

www.luxmagazyn.pl

3/2014

5

Od redaktora

Z

apraszamy do przeczytania najnowszego numeru naszego kwartalnika Lux Magazyn, w którym tym razem sporo miejsca poświęcamy oświetleniu muzeów.

W dobie obecnego rozwoju techniki świetlnej, naturalnym wyborem przy projektowaniu oświetlenia muzeów, staje się oświetlenie LED. Gwarantuje ono najwyższą jakość emitowanego światła, a tym samym zapewnia najwierniejsze oddawanie barw prezentowanych eksponatów. Dzięki LEDom można oglądać dzieła sztuki w najlepszym świetle, wydobywającym wszystkie detale, które artysta chciał pokazać odbiorcom. Światło diod nie tylko eksponuje obiekt, ale zwiększa gotowość zwiedzających do estetycznych przeżyć oraz podkreśla architekturę wnętrz.

Istotną zaletą oświetlenia LED jest to, że prawie nie generuje promieniowania cieplnego oraz nie emituje szkodliwego promieniowania UV, dzięki czemu sztuka jest lepiej chroniona. Dodatkowo, diody LED charakteryzują się niebywale długą żywotnością i nie wymagają zbędnej ilości zabiegów konserwacyjnych w porównaniu do powszechnie wykorzystywanego w muzeach oświetlenia halogenowego.

Najnowsze czasy są niezwykle emocjonujące również dla segmentu oświetlenia biur. Znajdujemy się w przełomowym punkcie, w którym również tu odchodzenie od tradycyjnych technik oświetleniowych na rzecz oświetlenia LED wyraźnie nabiera tempa. Nowa technologia tworzy fascynującą przyszłość i nowe możliwości. W najnowszym numerze staramy się przybliżyć tajniki sterowania oświetleniem w biurze za pomocą smartfona. W naszych artykułach przeczytacie Państwo o tym, na czym polega ten rewolucyjny system kontroli oświetlenia, a także o tym, jakie korzyści płyną z zastosowania inteligentnych rozwiązań oświetleniowych dla właścicieli biurowców.

Artur Siekierski Wydawca i Redaktor Naczelny Grupa LEDnews.pl artur.siekierski@lednews.pl

Sztuka oświetlenia konserwatorskiego

str.

6

3/2014

www.luxmagazyn.pl

34

wiadomości

Podsumowanie Expopower 2014

W

Poznaniu zakończyła się kolejna edycja targów Expopower i Greenpower. Partnera w biznesie można było znaleźć nie tylko wśród ponad 200 firm uczestniczących w targach, z takich krajów jak: Austria, Belgia, Chiny, Czechy, Holandia, Litwa, Niemcy, Polska, Szwecja, Tajwan, Ukraina, Włochy. Również odwiedzający targi Expopower i Greenpower goście byli przedstawicielami tak znaczących firm jak: Enea Operator, Energia Operator, Tauron, PGE, PSE, Eneos, KGHM, PGNiG, Dalkia, Tyssenkrupp Energostal, VW Poznań, Viessmann czy Rehau.

Zwiedzający przyjechali nie tylko z Polski, ale również z Niemiec, Chin, Belgii, Danii, Szwecji, Holandii, Ukrainy oraz Rosji.

Do Poznania zawitali przedstawiciele takich branż, jak: energetyka, przedsiębiorstwa energetyki cieplnej, przesył energii, gazu, pozyskiwanie energii z odnawialnych źródeł energii: elektrownie wiatrowe i wodne, technika solarna, produkcja sprzętu oświetleniowego, technika świetlna, hurtownicy elektrotechniczni, dystrybutorzy wyposażenia elektrycznego, instalatorzy elektrotechniczni, budownictwo energetyczne i elektrotechniczne.

Szczególne gratulacje należą się wystawcom, którzy uzyskali zaszczytny tytuł Złotego Medalisty targów Expopower 2014.

Wyróżnienie to otrzymało aż siedem produktów prezentowanych na targach, a są nimi: Rozdzielnica w izolacji gazowej ELK -04, 145 kV – ABB, Zintegrowany zespół do kompensacji prądów ziemnozwarciowych BS KKZ – BEZPOL sp. z o.o., Seria UPS EVER POWERLINE GREEN 33 – EVER sp. z o.o., Rozłącznik SN RN III 24/4-C-AI z izolatorami kompozytowymi – Przedsiębiorstwo Produkcyjno Usługowo Handlowe CHIMET Zbigniew Joachimiak, Sterownik automatyki SO-52v11-eMSZR – Badawczo – Rozwojowa Spółdzielnia Pracy Mikroprocesorowych Systemów Automatyki MIKRONIKA, System Stacjonarnych Monitorów Promieniowania SMP - RELPOL S.A. oraz Automatyczny wyłącznik napowietrzny „Reklozer” RC -27 – ZPUE S.A. Tłumy odwiedzających targi przyciągnęły również ciekawe tematy konferencji. Szereg z nich traktował o zmianach w technologii oraz nowościach w oświetleniu.

Na V Konferencji Naukowo-Technicznej z cyklu Energooszczędność w oświetleniu nt. Technika Świetlna 2014, specjaliści z Politechniki Poznańskiej i Warszawskiej mówili o wpływie światła na oczy i oświetleniu LED. Natomiast eksperci firm

8

3/2014

www.luxmagazyn.pl

OSRAM czy PHILIPS, liderów rynku oświetleniowego, swoje wystąpienie poświęcili tematyce energooszczędności.

Tematykę oświetlenia ale w innym wymiarze pojęła również Akademia LED wydawnictwa Publikatech, która we współpracy z MTP organizowała konferencję pt.: „LEDyfikacja miast i wsi. Oświetlenie drogowe.”. Natomiast partner strategiczny targów ITM SA postawił na tematykę: „LED, świetlówka, lampa żarowa. Co ma znaczenie, a co jest wyłącznie marketingiem?”.

Również druga konferencja firmy TIM SA poświęcona była tematyce bardziej przystępnej dla użytkowników, czyli: „Jak mniej płacić za prąd? Sposoby oszczędzania energii elektrycznej w życiu codziennym.”.

Specjaliści zainteresowani instalacjami elektrycznymi niskiego, średniego i wysokiego napięcia, również naleźli coś dla siebie na XII Konferencji Naukowo-Technicznej: „ROZDZIELNICE W IZOLACJI GAZOWEJ 110 i 400 kV” organizowanej przez Poznański oddział SEP, Wielkopolską Okręgową Izbę Inżynierów Budownictwa oraz firmę ABB. A jak wystawcy oceniają tegoroczną edycję Expopower? „…Nasza współpraca z MTP to nie tylko partnerstwo w zakresie targów Expopower. Chcemy być tutaj. Chcemy być na Międzynarodowych Targach Poznańskich, i właśnie tutaj omawiać najważniejsze sprawy dla naszej grupy, a także najważniejsze sprawy dla polskiej energetyki…” – mówił podczas targów Expopower Rzecznik Prasowy ENEA S.A., Pan Sławomir Frenczyk.

Warto podkreślić też, że Grupa ENEA jest partnerem strate-

wiadomości gicznym targów Expopower 2014, podczas targów organizowała spotkanie dla top 300 menadżerów grupy. „Jest to dla nas bardzo dobra okazja, zarówno do pozyskiwania nowych kontaktów (cel sprzedażowy) ale również osiągnięcia celów wizerunkowych. Nasza firma zaczyna odróżniać się od branży: jest innowacyjna – stara wchodzić w ciekawe, nowe technologie, uruchamia nowe kanały sprzedaży, takie jak Internet. Targi są dla nas na pewno bardzo dobrym miejscem, w którym możemy zarówno porozmawiać z klientami o ofercie, ale również przedstawić się jako firma nowoczesna, innowacyjna, która wyznacza nowe standardy w branży, a nie która podąża za innymi...” – Mówiła Barbara Matkowska, Dyrektor Działu Marketingu TIM SA. To już drugi rok współpracy TIM

SA z Targami Poznańskimi jako partner strategiczny targów Expopower. „Na targach ludzie poznają wyroby bardziej. Przybliża się to im dzięki temu, że mają możliwość dotknąć wyrobów czego nie są w stanie zrobić przez Internet. Internet jest obecnie głównym źródłem informacji. Na targach jest to też zaznajomienie się z wyrobami, poznanie ludzi i nawiązanie współpracy.” – mówił Dyrektor Zakładu Instytutu Energetyki – Instytut Badawczy Zakład Doświadczalny w Białymstoku, mgr inż. Krzysztof Kobyliński.

Zapraszamy w przyszłym roku na Expopower i Greenpower: 26–28 maja 2015!

Złoto dla Lifx w konkursie Edison Awards 2014

W

ielobarwne, energooszczędne lampy LED, sterowane za pomocą smartfona, zdobyły złotą nagrodę w kategorii ‘Inteligentnych Systemów’ podczas tegorocznego prestiżowego konkursu Edison Awards. Dystrybuowane przez Sylvania lampy LIFX, mogą zmienić sposób interakcji ludzi z oświetleniem.

Uznanie w konkursie Edison Awards jest świadectwem innowacyjności oraz biznesowego sukcesu LIFX i obrazuje długą drogę, jaką marka przeszła od swoich skromnych początków na Kickstarterze. Kategoria ‘Inteligentnych Systemów’ honoruje osiągnięcia w projektowaniu nowych produktów, odznaczających się designem skoncentrowanym na człowieku i demonstrującym inteligentne innowacje.

Dystrybuowane przez Sylvania lampy LIFX, oferują użytkownikom imponującą paletę 16 milionów kolorów i umożliwiają ustawienie rozmaitych scen oświetleniowych w zależności od nastroju i zadania. Za pomocą bezpłatnej aplikacji na smartfony z systemami iOS i Android, użytkownicy mogą kontrolować barwę, jasność i poziom ściemnienia lamp LIFX. Nowe funkcje w aplikacji są dodawane przez cały czas. Muzyczny wizualizer umożliwia interakcje światła z odtwarzaną muzyką, a wkrótce aplikacja zyska wiele nowych funkcji, w tym integrację z automatycznymi systemami alarmowymi oraz możliwość sterowania lampami z dowolnego miejsca na świecie.

“Przekazujemy LIFX nasze gratulacje w związku z wygraną w konkursie Edisona,” powiedział Christian Schraft, Prezes Havells Sylvania Europe. “Fantastycznie jest widzieć, jak nasz partner dystrybucyjny rośnie w siłę. To poprzez takie partnerstwa

jak to, nasi klienci będą mogli nadal korzystać ze światowej klasy rozwiązań, jakich od nas oczekują.” „Jesteśmy szczególnie dumni z nominacji i wygranej w tej kategorii, ponieważ innowacja to coś, do czego dążymy,” skomentował Phil Bosua, dyrektor generalny w LIFX. “Zainspirowani pracą Thomasa Edisona, staraliśmy się na nowo odtworzyć jego najsłynniejsze dzieło i jesteśmy niezwykle dumni z otrzymania nagrody dla inteligentnej żarówki LIFX.” Potencjalne zastosowania lampy LIFX są ogromne. Możliwe jest stworzenie systemu, który budzi rano, dostarcza powiadomienia lub nawet zapobiega włamaniom dzięki współpracy z systemem bezpieczeństwa. Na przykład, lampa może być ustawiona tak, aby emitowała białe światło, które będzie migać na zielono, kiedy użytkownik smartfona otrzyma powiadomienie lub kiedy ktoś zadzwoni do drzwi. Źródła światła LIFX są bardzo łatwe w instalacji – wystarczy zastąpić istniejącą lampę żarówką LIFX. Wykorzystujący technologię LED produkt jest przy tym niezwykle energooszczędny - jego żywotność sięga 25 lat.

www.luxmagazyn.pl

3/2014

9

wiadomości

wiadomości

Skąpiec – Raport na temat preferencji zakupowych „Oświetlenie w domu”

Philips został oficjalnym partnerem klubu FC Bayern Monachium

K

irma Philips oraz FC Bayern Monachium ogłosili zawarcie partnerstwa, dzięki któremu Allianz Arena stanie się pierwszym stadionem w Niemczech i największym w Europie, na którym będzie można podziwiać dynamiczne, animowane spektakle świetlne stworzone za pomocą oszczędnego oświetlenia zewnętrznego w technologii LED. Na mocy tej trzyletniej umowy Philips zostanie również sponsorem Allianz Arena i oficjalnym partnerem FC Bayern Monachium w dziedzinie oświetlenia.

Stadion, mogący pomieścić 71 137 osób, posiada największą

olejny raport specjalny serwisu Skąpiec.pl został w całości poświęcony tematyce oświetlenia, które ma ogromne znaczenie nie tylko przy urządzaniu wnętrz.

Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że dobry wybór świetlówek ma także wpływ na nasze samopoczucie. Porównywane w raporcie źródła światła zostały podzielone na kilka kategorii: ledy, halogeny, świetlówki rurowe oraz świetlówki kompaktowe. Dla każdej kategorii zebrano wartościowe dane dotyczące preferencji zakupowych polskich internautów.

W raporcie znaleźć można również informacje o najpopularniejszych produktach. Oprócz wcześniej wspomnianych materiałów do zestawienia dołączone zostały także porady i teksty eksperckie, które mają za zadanie ułatwić wszystkim niezdecydowanym wybór najlepszego oświetlenia.

Oświetlenie LED Internauci, którzy wybierali oświetlenie ledowe, zwracali uwagę głównie na rodzaj gwintu lub trzonka, w jaki wyposażona jest żarówka. Faworytem okazał się E14, zaraz za nim pojawił się E27 – uzyskały one 28 i 26 procent poparcia. Moc ledów, której poszukiwano z największą częstotliwością, to 4-6W (26.19%) oraz 6-8W (około 20%). Kolejnym czynnikiem, który determinował wybór użytkowników, było napięcie. Większość, bo około 78% użytkowników wybierało 230V, a pozostała grupa użytkowników poszukiwała ledów o napięciu 12V. W kwestii koloru światła emitowanego przez żarówkę zdecydowanych na ciepłą białą barwę było około 67% potencjalnych zakupowiczów. Zaraz za nim ulokowały się światło dzienne (12.6%) i zimne białe z wynikiem 10.93%.

halogenowych to kolejna rzecz w dużym stopniu determinująca wybory internautów. Najpopularniejszym typem mocowania zostało G9, zdobywając 27.62% zainteresowania. W kategorii producent pojawiły się marki: Osram (prawie 35%) oraz Philips z około 27% wyszukiwań.

Świetlówki kompaktowe Internauci, przy wyborze świetlówek kompaktowych, w znakomitej większości zwracali uwagę na ich producenta. Była to kwestia ważna dla ponad połowy poszukujących. Którzy producenci byli najczęściej wybierani? Z podobnym wynikiem w pierwszej dwójce uplasowały się Osram (27,49%) i Philips (26,78%). Inne marki, na które zwracano uwagę, to Polux – około 5% i Kanlux – niecałe 4% zapytań. Rodzaj gwintu to kolejny czynnik, który decydował o wyborach użytkowników porównywarki. Tutaj prym wiodły dwa typy – E27 i E14, na które głosy podzieliły się kolejno na 61,05% i 38,95%.

Cały raport można przeczytać między innymi w portalu www.lednews.pl.

F

na świecie foliową fasadę, która mierzy 35 metrów wysokości i obejmuje około 29,000 m2 powierzchni. Będzie ona stanowić ogromne tło dla kolorowych wzorów świetlnych, a nawet animacji, dzięki czemu kibice i goście będą mieli niepowtarzalną okazję uczestniczyć w niezapomnianym wydarzeniu. W przyszłości ta składająca się z 380 000 źródeł światła LED i 8 000 opraw Philips ColorGraze fasada umożliwi wyświetlanie na arenie nie tylko statycznych obrazów. Nowy system LED pozwoli oszczędzić 60% energii w porównaniu z tradycyjnym oświetleniem.

Philips

Halogeny Użytkownicy Skąpiec.pl w zdecydowanej większości (około 76%) poszukiwali halogenów o największej wartości napięcia, czyli 230V. Wybory dużej części internautów skierowane były również ku mocy 20W, która zdobyła ponad 18% głosów. Trzonki żarówek

10

3/2014

www.luxmagazyn.pl

www.luxmagazyn.pl

3/2014

11

wiadomości

wiadomości

Nowości GL Optic

ENEC+

GL OPTIC przedstawił nowe doskonałe narzędzie do pomiaru strumienia świetlnego i energii promieniowania diod LED i innych źródeł światła.

ENEC+ – pierwszy europejski znak potwierdzający początkową funkcjonalność konwencjonalnych oraz LED-owych opraw oświetleniowych.

Z

estaw składa się ze spektrometru GL SPECTIS 1.0 z sensorem typu CMOS pracującym w zakresie od 340 – 750 nm oraz kuli całkującej GL OPTI SPHERE 500 o średnicy 50 cm wyposażonej w uchwyt do pomiarów z typowymi oprawkami do popularnych zamienników żarówek.

Jest to idealne rozwiązanie dla producentów i importerów zamienników żarówek, którzy mogą w łatwy i szybki sposób prowadzić pomiary fotometryczne i radiometryczne źródeł światła. Zestaw ten jest skalibrowany przy użyciu wzorcowego źródła światła i umożliwia uzyskanie dokładności pomiarowej na poziomie 2%. Oprogramowanie GL SPECTRO SOFT dostarczane w zestawie kalkuluje wszystkie dane fotometryczne zgodnie ze standardami międzynarodowej komisji oświetleniowej CIE, w tym CCT, CRI współrzędne kolorystyczne i wiele innych danych.

Kula całkująca GL OPTI SPHERE 500 została zaprojektowana do pomiarów strumienia świetlnego oraz energii promieniowania diod LED i innych źródeł światła zgodnie z zaleceniami Komitetu Technicznego CIE opublikowanymi w raporcie Technicznym CIE 127:2007.

Geometria kuli pozwala na zainstalowanie różnych przystawek do pomiaru różnych źródeł światła. Zgodnie ze standardami CIE źródła LED które emitują na wprost mogą być mierzone przy wejściu do kuli w tzw. geometrii 2π. Pozostałe źródła o emisji przestrzennej powinny być mierzone w centrum kuli w tzw. geometrii 4π.

Wejście do kuli jest wyposażone w precyzyjnie zaprojektowaną 80mm aperturę, która może być wykorzystana w pomiarach częściowego strumienia świetlnego diod LED. Przy takim zastosowaniu diodę LED umieszcza się na zewnątrz kuli w określonej odległości i dokonuje się pomiaru strumienia świetlnego wewnątrz kuli. Dostępne są również dodatkowe akcesoria do różnego typu pomiarów.

Kula całkująca GLS 500 wyposażona jest w dodatkowe źródło światła do kompensacji tzw. samo absorbcji. Zjawisko to jest spowodowane wpływem jaki wywiera kolor i wielkość obudowy elementu mierzonego na wynik pomiarowy. Pomocnicze źródło światła zainstalowane w kuli pomaga określić jaka cześć emitowanej energii świetlnej zostanie zabsorbowana „pochłonięta” przez samą obudowę lampy. Określenie tej wielkości pozwala na skorygowanie wyników pomiarowych, tak aby możliwe było precyzyjne wyliczenie wartość strumienia. Bez tej

12

3/2014

www.luxmagazyn.pl

E

procedury wyniki pomiarowe różnych lamp mierzono w kuli całkującej mogą odbiegać znacznie od prawdziwych. Błąd pomiarowy może się wahać od 15% w przypadku pomiaru małej żarówki do nawet 50% w przypadku mierzenia większych opraw oświetleniowych.

EPCA, Europejskie Stowarzyszenie Certyfikacji Produktów Elektrycznych, we współpracy z LightingEurope, poinformowały o wprowadzeniu na rynek ENEC+, znaku, w ramach którego po raz pierwszy możliwa jest certyfikacja opraw oświetleniowych LED i innych pod kątem początkowych parametrów funkcjonalnych. Nowa ocena wydajności potwierdza zgodność produktu z europejskimi normami bezpieczeństwa i zapewnia o niezawodności ich deklarowanej wydajności określonej na początku życia produktu.

Współpraca EEPCA i LightingEurope ma na celu opracowanie systemu certyfikacji, który obejmuje pełny zakres funkcjonalności opraw tradycyjnych i opraw LED. Zamiarem obu organizacji jest, aby system certyfikacji „ENEC+” był w ciągłym rozwoju i dotrzymywał tempa technologii i standaryzacji.

ENEC+ został opracowany na podstawie znanego znaku ENEC, który już od ponad 20 lat jest wiodącym ogólnoeuropejskim znakiem jakości i bezpieczeństwa opraw oświetleniowych, zapewniającym ich zgodność z normami europejskimi.

Obecnie znak ten stosuje się dla blisko 85 tysięcy produktów i jest on uznawany w 21 krajach Europy. ENEC+ jest uzupełnieniem ENEC, co oznacza, że wyłącznie produkty certyfikowane znakiem ENEC kwalifikują się do bezpieczeństwa ENEC+.

Dobrowolny system ENEC+ podnosi jakość produktu przynosząc wymierne korzyści zarówno producentom, dla których znak ten stanowi narzędzie, dzięki któremu mogą pokazać swoje zaangażowanie w tworzenie bezpiecznych i niezawodnych produktów, jak i użytkownikom profesjonalnych opraw, otrzymującym możliwość sprawdzenia jakości i niezawodności tychże produktów.

•

•

• •

Umożliwia pełną identyfikowalność produktów za pośrednictwem internetowej bazy danych, zawierającej odniesienia i charakterystyki wszystkich certyfikowanych produktów; Znacznie zmniejsza koszty ponoszone przez producenta, podczas przetargów ofertowych: nie ma potrzeby wielokrotnego testowania produktu pod kątem różnych zasad kwalifikacji. Wszystkie początkowe elementy specyfikacji są zawarte w licencji ENEC+; Zapewnia obiektywną podstawę dla rzetelnego porównania początkowej wydajności opraw LED; Obejmuje zarówno konwencjonalne oprawy, jak i oprawy LED.

Miloo-Electronics – Smart Line, oprawy do hipermarketów

O

prawa SMART LINE 3F przeznaczona jest to łączenia w linie świetlne i stanowi idealne rozwiązanie dla dużych marketów i obiektów handlowych. Obudowa oprawy wykonana jest z anodowanego w kolorze srebrnym profila aluminiowego. Oprawa może być wyposażona w klosz mikropryzmatyczny lub dyfuzyjny w zależności od indywidualnego wyboru. Montaż oprawy – szynowy, zawiesie na linkach stalowych. Oprawa standardowo wyposażyliśmy w zintegrowane źródło LED oraz wysoko-wydajny zasilacz trójfazowy.

Dostępna temperatura barwowa światła to 4200K lub inna na zamówienie. Oprawy SMART LINE dostępne będą od 08.2014.

Korzyści i zalety objęcia produktu certyfikatem ENEC+: •

•

GL Optic

Jest to ogólnoeuropejski system certyfikacji, który obejmuje początkową funkcjonalność zarówno opraw LED, jak i innych; jest alternatywą dla wielu krajowych znaków towarowych; Znak będzie ewoluować zgodnie z zapotrzebowaniem rynku i postępem technologii i może obejmować inne aspekty, m.in. eko-projektowanie;

www.luxmagazyn.pl

3/2014

13

świetlówki led

świetlówki led

Przegląd świetlówek LED

GE Lighting LED tube Rozwiązanie od GE Lighting oferuje skuteczność świetlną do 111 lm/W przy maksymalnym strumieniu świetlnym na poziomie 3000 lm. Świetlówka zapewnia nie tylko szybki zwrot z inwestycji, ale także niedrogie rozwiązanie dla wszystkich tych, którzy dążą do zmniejszenia wpływu na środowisko poprzez redukcję emisji dwutlenku węgla.

Philips Master Performance LED Tube Seria MASTER Performance to najwyższej klasy lampy LED o żywotności sięgającej 50 000 godzin, zapewniające strumień światła o natężeniu od 2100 do 2500 lm (lumenów). Lampy z serii Performance posiadają skuteczność świetlną rzędu 95 lm/W i są objęte pięcioletnią gwarancją.

•

Żywotność: 50000 godzin

•

Strumień świetlny: 2100–2500 lm

•

Skuteczność świetlna: 95 lm/W

•

Żywotność 40 000–50 000 godzin

•

Strumień świetlny 3000 lm

•

Skuteczność świetlna 111 lm/W

więcej na: www.gelighting.com

Toshiba E-CORE LED więcej na: www.philips.pl

Świetlówka LED TUBE pozwala doskonale oświetlić duże pokoje i biura. Zapewnia jasne światło i niskie zużycie energii.

Oferuje strumień świetlny zarówno w ciepłej bieli, białym neutralnym lub zimnej bieli, świetlówki dostępne w zakresie strumienia świetlnego od 800 do 2200 lm.

Miloo-Electronics – produkt polski Profesjonalna świetlówka LED z zasilaczem w technologii sekwencyjnej. Obudowa świetlówki wykonana jako połączenie anodowanego aluminium i klosza z poliwęglanu. Dzięki specjalnym właściwością klosza dyfuzyjnego, świetlówka zapewnia niewielki stopień tłumienia światła, a jednocześnie dużą wydajność. Wymiary świetlówek serii LT dostosowane zostały do klasycznych świetlówek fluoroscencyjnych. Swietlówka dostępna w czterech temperaturach barwowych: 2900K, 4200K, 6000K, DEEP PINK.

•

Żywotność 25 000 godzin

•

Strumień świetlny 2000 lm

•

Skuteczność świetlna 111 lm/W

Alternatywa LED dla klasycznych świetlówek T8 dzięki szybkiej, prostej i bezpiecznej wymianie bez zmiany okablowania w oprawach. Lampa zapewnia równomierne oświetlenie, szeroki kąt wiązki światła 130° oraz wysoką skuteczność świetlną na pozionie 100 lm/W.

•

Strumień świetlny: 2000 lm

•

Skuteczność świetlna: 100 lm/W

więcej na: www.osram.pl

14

3/2014

www.luxmagazyn.pl

Strumień świetlny 800–2200 lm

•

Dystrybucja światła 160°

Neonica Świetlówka LED – produkt polski Swietlówka LED działającej od 1995 roku polskiej firmy z siedzibą w Łodzi. Świetlówka charakteryzuje się dobrą jakością światła. W świetlówkach zastosowane są diody renomowanej firmy CREE – zamontowane na specjalnie przygotowanym podkładzie PCB z aluminium.

Osram SubstiTUBE Advanced

Żywotność: 40000 godzin

Żywotność 40 000 godzin

•

więcej na: www.avc-lighting.pl

więcej na: www.emiloo.pl

•

•

•

Żywotność 100 000 godzin

•

Strumień świetlny 1800 lm

•

Skuteczność świetlna 100 lm/W

więcej na: www.neonica.pl

www.luxmagazyn.pl

3/2014

15

produkty

produkty

Prototypy świetlówek od Philips i OSRAM przełamały barierę 200lm/W! TLED PHILIPS Oświetlenie stanowi 1/5 światowego zużycia energii elektrycznej. Przez stworzenie prototypu najbardziej energooszczędnej lampy LED z 200 lm/W, Philips ma nadzieję na obniżenie rachunków za oświetlenie, co najmniej o połowę. To innowacyjne rozwiązanie, które emituje ciepłe, białe światło, to ogromny krok naprzód w dzisiejszych standardach. Jest to dwa razy większa skuteczność świetlna, od oferowanej przez oświetlenie fluoroscencyjne i ponad 10 razy większa od otrzymywanej z tradycyjnej żarówki. Philips zamierza nowe źródło światła wprowadzić na rynek w 2015 roku. Jego nowy prototyp TLED, zaprojektowany do zastąpienia źródeł fluorescencyjnych, wytwarza rekordową liczbę 200 lumenów na wat (200lm/W).

Poprzez stworzenie najbardziej efektywnej na świecie, ciepłobiałej lampy LED, która wykorzystuje połowę energii w porównaniu z najbardziej wydajnymi źródłami na rynku.

Nowy prototyp lampy wykazał po raz pierwszy, że inżynierom oświetlenia udało się osiągnąć wydajność, rzędu 200 lm/W bez pogarszania, jakości światła. Osiąganie nawet większych wyników w przeszłości było możliwe, ale takie wysokie wartości były osiągnięte kosztem, jakości światła (np. było zbyt zielonkawe), co było nie do przyjęcia dla ogólnych celów oświetleniowych.

Aby źródła światła można było stosować w domach, sklepach i biurach muszą one spełniać odpowiednie parametry techniczne. Mianowicie barwa światła (temperatura barwowa) musi być stabilna w czasie eksploatacji źródła światła, a parametr zwany jako „współczynnik oddawania barw” musi być większy niż 80, a światło musi zawierać wystarczającą ilość barwy czerwonej.

Teoretyczną granicą maksymalnej skuteczności świetlnej, kiedy te parametry będą zachowane jest 390lm/W. Może to być osiągnięte, kiedy diody LED przekształcą moc elektryczną w moc optyczną ze 100% wydajnością, ale taka wartość jest daleka od bycia w zasięgu w najbliższej przyszłości.

60 wat można obliczyć, że dla każdego wata zużywanej energii, żarówka generuje się 14.3 lm. Każdy pojedynczy wat mocy stosowany przez nowy prototyp źródła TLED wytwarza 200 lumenów. Oznacza to, że potrzebne jest mniej niż 5 watów energii do wytworzenia takiej samej ilości światła, co tradycyjna żarówka 60 W.

#

O ile bardziej wydajne?

Do tej pory, efektywności energetyczna dla technologii oświetlenia fluorescencyjnego (100lm/W) była postrzegany, jako standardowa w segmentach oświetlenia biurowego i przemysłowego, takich jak magazyny i fabryki. W zastosowaniach domowych oraz w sklepach, obserwowano tendencję do trzymania się łagodniejszego, cieplejszego światła wytwarzanego przez żarówki konwencjonalne (około 15 lm/W) lub przez oświetlenie halogenowe (25 lm/W). W 2015 roku TLEDy o skuteczności świetlnej 200 lm/W staną się powszechnie dostępne dla przedsiębiorstw, biur, magazynów – co zmniejszy ich rachunki za oświetlenie o 50%.

W Stanach Zjednoczonych same świetlówki fluorescencyjne zużywają 200 terawatogodzin (1 TWh = 1 000 GWh, 1 GWh =

1 000 MWh) energii elektrycznej rocznie. Jeśli te świetlówki byłyby w całości zastąpione źródłami LED o skuteczności świetlnej 200 lm/W, Stany Zjednoczone zużywałyby o 100 terawatogodzin mniej. Odpowiada to rocznej oszczędności 12 miliardów dolarów oraz redukcji emisji dwutlenku węgla (CO2) o 60 milionów ton rocznie, co odpowiada pracy około 17 węglowych elektrowni, 12 milionów samochodów osobowych lub zużycia 140 milionów baryłek ropy.

Dodatkową korzyścią jest to, że nowe źródła LED (TLED) generują mniej ciepła i nie wymagają obszernych radiatorów by utrzymać odpowiednią temperaturę – co w rezultacie umożliwia większą swobodę w projektowaniu, mniejsze zużycie materiałów i obniżenie kosztów produkcji.

Dlaczego ta innowacja ma znaczenie

•

Dwukrotnie skuteczniejsze: niższe rachunki za energię, mniejsza emisja dwutlenku węgla.

•

Nowa konstrukcja: wytwarza mniej ciepła = potrzeba mniej części chłodzących.

•

Ciepłe, białe światło: tak samo wysoka, jakość ciepło-białego światła.

Rifat Hikmet z prototypem źródła światła TLED 200 lm/W

Co oznaczają „lumeny na wat”?

Lumen jest jednostką miary strumienia świetlnego (ilości światła) emitowanego przez źródło światła. Jednostka „lumeny na wat” (lm/W) odnosi się do efektywności energetycznej oświetlenia: jak dużo światła widzialnego otrzymujemy za określoną ilość energii elektrycznej. Na przykład, tradycyjna żarówka o mocy 60 wat emituje około 860 lumenów. Dzieląc 860 przez

16

3/2014

www.luxmagazyn.pl

„To prawdziwy rarytas: ciepłe białe światło, które daje 200 lm/W na poziomie lampy, ze wszystkimi technicznymi parametrami wymaganymi do zastosowania w codziennym życiu.”

www.luxmagazyn.pl

3/2014

17

produkty Jak wytwarzane jest białe światło w technologii TLED? Obecnie istnieją dwa sposoby na wytworzenie białego światła z diod LED. Jeden sposób to mieszanie wielu barw różnych diod LED (np. czerwonej, zielonej, niebieskiej); pozwalający projektantom oświetlenia dostroić białe światło do określonej temperatury barwowej. Druga metoda wykorzystuje niebieski światło LED ze związku InGaN wraz z powłoką fosforową.

Sercem nowego TLED jest Philips Lumileds InGaN LED, uznane na świecie, jako najlepsza pod względem, jakości niebieska dioda LED. Ta dioda LED znacznie zwiększa wydajność w porównaniu do wcześniejszej generacji, która i tak sama w sobie zdobyła nagrodę „L” (uznana została, jako 3 w rankingu, najbardziej przełomowe odkrycie wśród 50 najważniejszych innowacji w 2009 roku) zastępując 60 watowe żarówki z bardzo wysoką efektywnością energetyczną.

#

Specyfikacje techniczne prototypu TLED

•

Skuteczność 200 lm/W

•

Temperatura barwowa: 3000 – 4500 K

•

CRI > 80

•

R9 >20

Niebieskie diody LED tworzą światło bardzo skutecznie… ale niebieskie światło nie nadaje się do generalnego użytku.

Zoptymalizowany zielony luminofor absorbuje niebieskie światło i reemituje energię, jako zielone światło.

Balans kolorów jest krytyczny, dla jakości światła i skuteczności

projekty

205 lm/W od OSRAM Zespołowi badawczemu firmy OSRAM udało się skonstruować liniową lampę LED osiągającą skuteczność świetlną 215 lm/W. Lampę, która została przedstawiona przez OSRAM podczas targów Light+Building 2014 charakteryzuje niemal bezprecedensowy poziom skuteczności świetlnej na poziomie 215 lumenów na wat, a więc generuje ona tyle samo światła, co dostępne obecnie na rynku świetlówki liniowe i źródła LED o dwukrotnie większej mocy. Ten rekordowy wynik to rezultat połączenia czerwonych chipów LED o wysokiej wydajności z zielono-białymi diodami elektroluminescencyjnymi firmy OSRAM, zawierającymi odpowiednio przygotowany luminofor. By zminimalizować absorpcję światła, wykorzystano innowacyjną, zintegrowaną optykę i materiały o najwyższych współczynnikach odbicia światła. Lampa zasilana jest specjalnie opracowanym układem zasilającym o sprawności na poziomie 95%.

Prezentowany na targach produkt emituje strumień świetlny o wartości 3900 lumenów, światło o barwie ciepłobiałej (o temperaturze barwowej 3000 K), osiągając bardzo dobry wskaźnik oddawania barw (Ra 90).

Rozwiązania zastosowane w nowej lampie będą wykorzystywane przy opracowywaniu nowych produktów firmy OSRAM, a seryjna produkcja z użyciem nowej technologii rozpocznie się w 2015 roku.

#

Parametry techniczne

•

Skuteczność świetlna lampy – 215 lm/W

•

Sprawność układu zasilającego – 95%

•

Skuteczność świetlna systemu – 205 lm/W

•

Moc 19 W

•

Strumień świetlny – 3900 lm

•

Temperatura barwowa – 3000 K

•

Wskaźnik oddawania barw (Ra) – 90

7.5 watowy TLED emituje taką samą ilość światła jak tradycyjne żarówki 100 W. Philips, Osram

3/2014

www.luxmagazyn.pl

Firma Philips opracowała przełomowy systemu oświetlenia biur, oferujący wyjątkowe korzyści dla administratorów obiektów, pracowników biurowych i właścicieli budynków.

N

owy, rewolucyjny system umożliwia podłączenie opraw oświetleniowych do sieci IT budynku dzięki wykorzystaniu technologii przesyłu energii elektrycznej Power-over-Ethernet (PoE). Jednocześnie system oświetleniowy pełni rolę sieci komunikacyjnej, zapewniając pracownikom możliwość kontroli i korzystania z innych usług dostępnych na terenie budynku za pośrednictwem smartfonów i przyczyniając się do podniesienia komfortu wizualnego we wnętrzach oraz wydajności personelu.

Biurowe oprawy oświetleniowe wyposażone w czujniki mogą gromadzić anonimowe dane dotyczące obecności osób w pomieszczeniu oraz temperatury i wilgotności powietrza.

Punkty świetlne połączone z siecią IT komunikują się z innymi elementami infrastruktury budynku, takimi jak o system ogrzewania, wentylacji lub usługi telekomunikacyjne. W efekcie administrator obiektu dysponuje zbiorczym systemem ukazującym status użytkowania budynku w czasie rzeczywistym wraz z dostępem do danych historycznych. Wiedząc, że w piątkowe popołudnia pomieszczenia na konkretnym piętrze budynku nie są użytkowane, może odpowiednio zaprogramować ustawienia temperatury i oświetlenia oraz zaplanować prace personelu sprzątającego. Znajomość harmonogramu użytkowania pomieszczeń i wiedza na temat kształtowania się zużycia energii pozwala na podejmowanie bardziej racjonalnych decyzji i uzyskanie wyjątkowej efektywności energetycznej oraz operacyjnej.

System umożliwia podłączenie opraw oświetleniowych do sieci IT budynku dzięki wykorzystaniu technologii przesyłu energii elektrycznej Power-over-Ethernet (PoE)

Niebieskie, zielone i czerwone światło łączy się w celu stworzenia wysokiej, jakości białego.

18

Oświetlenie biura – Power-over-Ethernet

Sterowanie za pomocą smartfona System Philips oferuje personelowi biura możliwość sterowania oświetleniem w obrębie otwartych przestrzeni biurowych, a także regulowania temperatury w salach konferencyjnych odpowiednio do własnych preferencji. Za pośrednictwem specjalnej aplikacji smartfony pracowników komunikują się z oprawami oświetleniowymi, określając aktualną lokalizację użytkownika. „Już zastosowanie oświetlenia diodowego LED pozwala na zmniejszenie zużycia energii o 80% w porównaniu z konwencjonalnymi źródłami światła. Natomiast funkcja indywidualnego sterowania oświetleniem generuje dodatkowe oszczędności, ponieważ umożliwia zastosowanie w pomieszczeniach biurowych mniej intensywnego oświetlenia ogólnego,” wyjaśnia Jeff Cassis z Philips Lighting. „Przy założeniu, że w skali budynku aż 70% zużycia energii przypada na systemy ogrzewania, klimatyzacji i oświetlenia, takie rozwiązanie daje ogromne możliwości redukcji kosztów utrzymania obiektu. ”

Za pośrednictwem specjalnej aplikacji smartfony pracowników komunikują się z oprawami oświetleniowymi, określając aktualną lokalizację użytkownika Oprawy wyposażone w bezprzewodowe urządzenia odbiorczo-nadawcze tworzą wewnątrz pomieszczeń gęstą siatkę pozycjonującą działającą na zasadach podobnych do technologii GPS, która pozwala na korzystanie z szeregu usług opartych na lokalizacji, w tym np. ułatwiających orientację wewnątrz obiektu.

System posiada również opcję przekazywania użytkownikom za pośrednictwem aplikacji na smartfona praktycznych informacji, np. o lokalizacji najbliższej wolnej sali konferencyjnej.

www.luxmagazyn.pl

3/2014

19

projekty

Z myślą o właścicielach i administratorach budynków Z perspektywy właścicieli budynków korzyści płynące z zastosowania systemu wykraczają daleko poza ograniczenie kosztów zużycia energii elektrycznej. Inteligentny system oświetleniowy wyposażony w zaawansowane funkcje takie jak lokalizacja wewnątrz budynków (IPS) oferuje niespotykany dotąd poziom komfortu, personalizacji i bezpieczeństwa, co podnosi ogólną wartość obiektu i jego atrakcyjność dla najemców.

Spełniające obowiązujące normy oprawy oświetleniowe zasilane w technologii PoE pozwalają znacząco obniżyć koszt montażu instalacji oświetleniowej. Możliwość jednoczesnego poboru prądu i danych za pośrednictwem sieci Ethernet eliminuje

20

3/2014

www.luxmagazyn.pl

konieczność wykonania kosztownej instalacji elektrycznej, co redukuje koszty montażu nawet do 50%.

Pierwszy tego typu zintegrowany system oświetleniowy zainstalowano w nowoczesnym biurowcu The Edge wznoszonym przez OVG Real Estate dla amsterdamskiej filii Deloitte.

Firmy Deloitte i OVG Real Estate dzierżące prym w dziedzinie innowacyjnych rozwiązań w środowisku pracy wybrały zintegrowany system oświetlenia Philips jako produkt doskonale wpisujący się w koncepcję budynku spełniającego najsurowsze normy w dziedzinie ochrony środowiska potwierdzone certyfikatem BREEAM – Outstanding.

projekty

Możliwość jednoczesnego poboru prądu i danych za pośrednictwem sieci Ethernet eliminuje konieczność wykonania kosztownej instalacji elektrycznej, co redukuje koszty montażu nawet do 50%.

„W Deloitte innowacyjność uznajemy za jeden z naszych zasadniczych priorytetów i staramy się zapewnić naszemu personelowi bardziej intuicyjne, komfortowe i produktywne środowisko pracy. Chcemy, żeby dane generowane przez nasze biuro pozwoliły wytyczyć nowe standardy w dziedzinie wykorzystania przestrzeni biurowej i redukcji śladu węglowego budynków, przyczyniając się tym samym do tworzenia bardziej zrównoważonego świata.“ – powiedział Erik Ubels Dyrektor ds.

Technologii Informacyjnych w holenderskim oddziale Deloitte.

Coen van Oostrom, założyciel i Dyrektor Generalny OVG powiedział: „Innowacyjne partnerstwo, jakie zawiązaliśmy z firmami Philips i Deloitte/AKD w trakcie realizacji projektu biurowca ‘The Edge’ zaowocowało nowymi wzorcowymi koncepcjami zrównoważonego rozwoju dla branży budowlanej. Jesteśmy dumni, że mogliśmy wspólnie z obiema renomowanymi firmami pracować nad stworzeniem i wdrożeniem nowoczesnego systemu zarządzania budynkiem z korzyścią dla właściciela obiektu, najemców i pracowników biurowych. Projekt ten doskonale wpisuje się w naszą strategię umocnienia wiodącej pozycji w sektorze innowacyjnych i proekologicznych rozwiązań dla przestrzeni biurowych.”

www.luxmagazyn.pl

3/2014

21

projekty

#

#

Dane budynku The Edge

•

Wzorcowe biuro przyszłości: podwyższony komfort, produktywność i efektywność energetyczna.

•

14 pięter, 31 gotowych do wynajęcia niezależnych obszarów biura

•

Pracownicy zyskują możliwość personalizacji oświetlenia i temperatury za pośrednictwem aplikacji na smartfona.

•

6000 opraw oświetleniowych

•

2500 czujników (możliwość zainstalowania do 10.000 czujników)

Zintegrowany system oświetlenia LED zasilany przez Ethernet gromadzi anonimowe dane na temat użytkowania pomieszczeń i klimatu we wnętrzach, usprawniając zarządzanie obiektami biurowymi.

•

2000 użytkowników smartfonów korzystających z aplikacji

•

22

Innowacyjny zintegrowany system oświetlenia biurowego z funkcją sterowania za pomocą smartfona

projekty

3/2014

www.luxmagazyn.pl

www.luxmagazyn.pl

3/2014

23

raport – oświetlenie projekty muzeów

Doznania zwiedzających oraz zachowanie dzieł sztuki mają znaczenie pierwszorzędne Oświetlenie wpływa na sposób, w jaki patrzymy na sztukę oraz jest elementem kluczowym do pokazania każdego, nawet pojedynczego detalu dzieła sztuki.

24

3/2014

www.luxmagazyn.pl

W

dobie obecnego rozwoju techniki świetlnej, oświetlenie LED staje się naturalnym wyborem przy projektowaniu oświetlenia w muzeach. Oświetlenie LED gwarantuje wysoką jakość emitowanego światła oraz co najważniejsze oddaje barwy, które są bardzo zbliżone do tych emitowanych przez światło dzienne. Dzięki temu można oglądać sztukę w najlepszym możliwym świetle, które wydobywa wszystkie kolory i szczegóły, które artysta chce nam pokazać.

Istotną zaletą oświetlenia LED jest to, że prawie nie generuje promieniowania cieplnego oraz żadne szkodliwe promienie UV nie są emitowane na dzieła sztuki. Oznacza to, że sztuka jest lepiej chroniona. Dodatkowo, diody LED charakteryzują się dłuższą żywotnością i wymagają mniejszej ilości zabiegów konserwacyjnych niż oświetlenie halogenowe, które jest powszechnie wykorzystywane w muzeach.

www.luxmagazyn.pl

3/2014

25

raport – oświetlenie muzeów

raport – oświetlenie muzeów

Korzyści z rozwiązań oświetleniowych LED dla sztuki i kultury

M

uzea i galerie przechowują cenne eksponaty, które muszą być doskonale rozmieszczone. Wiąże się to nie tylko ze spełnieniem architektonicznych i artystycznych wymagań, ale również z uwzględnieniem wymogów związanych z konserwacją dzieł sztuki. Korzystając ze światła w nieprawidłowy sposób można nawet uszkodzić eksponaty znajdujące się na wystawie. To sprawia, że jeszcze bardziej ważne jest używanie właściwego rozwiązania oświetleniowego, które zapewni odpowiednią iluminację i ustawi sceny świetlne dla przedmiotów w sposób delikatny, lecz wysoce skuteczny. Raport z badań przeprowadzonych przez z Zumtobel i opublikowany ostatnio przez Lighting Technology Faculty of Darmstadt University of Applied Sciences (TU) dostarcza na to świeżych dowodów. W ramach tego badania, analizowano jakość różnych źródeł światła przy wykorzystaniu predefiniowanych parametrów oceny.

Główne wyniki badań Dzięki swoim szczególnym cechom, nowoczesna technologia LED obniża promieniowanie UV i IR, utrzymuje temperaturę na stałym poziomie podczas ściemniania kolorów, poprawia wydajność energetyczną i wiąże się z niewielkim ryzykiem uszkodzenia dzieł sztuki.

Peter Dehoff z firmy Zumtobel wyjaśnia: “Badanie to stanowi cenną bazę, która wspiera poprzednie argumenty przemawiające na korzyść oświetlenia LED. Dostarcza lepszą podstawę do podejmowania decyzji przez klientów, w szczególności kuratorów. Projekty badawcze jak ten, są dla nas bardzo ważne, ponieważ podkreślają nasze ambitne aspiracje – udzielanie klientom właściwych porad, umożliwiających im realizację wspaniałych rozwiązań oświetleniowych, dostosowanych do ich potrzeb.”

Obiektem badanym w trakcie eksperymentu był rysunek Piccasa zatytułowany “Harlequin”, pochodzący z 1916 roku. Praca ta stanowiła część wystawy Piccasa zatytułowanej “Master drawings of a genius of a century”, odbywającej się w Stadtmuseum w Lindau nad Jeziorem Bodeńskim latem 2011 roku.

Podejście przyjęte w badaniu Dla celów badania zainstalowano kolejno dwa różne źródła światła skierowane na rysunek. Porównano dwa reflektory: jeden wykorzystujący konwencjonalną technologię (lampa halogenowa) i inny wykorzystujący LED. W celu przetestowania różnych cech źródeł światła, zostały określone parametry oceny, będące szczególnie istotne dla muzealnych eksponatów. Parametry te obejmowały zarówno elektryczne, jak i fotometryczne właściwości opraw, w tym: • barwę światła • rozkład widmowy promieniowania • oddawanie barw • natężenie oświetlenia • potencjalne szkody

26

3/2014

www.luxmagazyn.pl

www.luxmagazyn.pl

3/2014

27

raport – oświetlenie muzeów

raport – oświetlenie muzeów

Dostępne obecnie rozwiązania umożliwiają wykorzystanie różnych temperatur barwowych bez konieczności wymiany źródeł światła czy opraw.

Do oceny konwencjonalnej technologii oświetlenia został wykorzystany ściemnialny reflektor Zumtobel Xeno. Reflektor Arcos z funkcją regulacji bieli został użyty, jako źródło światła LED. Układ sterowania DALI wykorzystano do regulacji barwy i jasności światła lampy LED w zakresie od 2700 K do 6500 K. Przeanalizowano parametry oceny w celu upewnienia się, że wpływy źródeł światła były porównywalne. Halogen był testowany w trybie ściemniania i nieściemniania. Dla reflektora LED ustawiano różne temperatury barwowe, rozciągające się od ciepłej do zimnej bieli.

Za jeden z najważniejszych parametrów oceny została uznana potencjalna szkodliwość oświetlenia, uwzględniająca możliwe uszkodzenia obiektu i może być opisana przez rozkład widmowy promieniowania źródła światła i czułości widmowej dzieła sztuki. Oprócz promieniowania podczerwonego, które z powodu emisji ciepła może doprowadzić do wysuszenia i pękania dzieła, a widoczne dla ludzkiego oka promieniowanie UV odgrywa kluczową rolę w powstawaniu uszkodzeń. Im bardziej krótkofalowe jest promieniowanie, tym bardziej jest ono szkodliwe dla artefaktów. Dla widza uszkodzenia te są zauważalne w postaci zmiany koloru, np. obraz zanika w wyniku działania światła dziennego, które z reguły ma duży komponent UV. W zależności od substratu dzieła sztuki, charakterystyczne ce-

28

3/2014

www.luxmagazyn.pl

chy materiałów zdefiniowanych w normie CIE 157: 2004 stosuje się, jako podstawę do oceny czułości widmowej.

Materiał wykorzystany w przypadku rysunku “Harlequin” to cienki, delikatnie karbowany papier nałożony na gruby papier podkładowy. Ze względu na swoje właściwości ten typ papieru został wykorzystany w celu oceny potencjalnych szkód spowodowanych przez źródło światła.

Ściemnienie reflektora halogenowego powoduje zmianę temperatury barwowej, co ma niekorzystny wpływ na to, jak postrzegany jest obiekt umieszczony na wystawie.

Lampy oparte na technologii LED emitują zdecydowanie mniej promieniowania UV oraz IR niż inne źródła światła.

Wyniki badań •

•

•

Dla porównywalnych temperatur barwowych, reflektor LED wykazywał znacznie mniej uszkodzeń możliwych w laboratorium. Ze względu na mniejsze zagrożenie możliwe od reflektorów LED, czas ekspozycji dla większości materiałów można było zwiększyć o średnio 50%, a nawet 300% w przypadku materiału newsprint.

Pomiary przeprowadzone z wykorzystaniem rysunku Picassa również potwierdziły te rezultaty. Ściemnienie reflektora halogenowego powodowało zmianę temperatury barwowej z 2900 K do 2000 K. To nieumyślne przesunięcie miało niekorzystny wpływ na to, jak postrzegany jest obiekt umieszczony na wystawie.

W przypadku reflektora LED, natężenie światła może być regulowane bez zmiany lub negatywnego wpływu barwy światła, dlatego LEDy są doskonałym narzędziem dla kuratorów, którzy chcą zoptymalizować oświetlenie swoich wystaw.

Obie technologie osiągnęły podobny, bardzo dobry wynik współczynnika oddawania barw (Ra > 90). Jedynie przy wyższych temperaturach barwowych, takich jak 6500 K, wskaźnik oddawania barw spadł do 84 w przypadku reflektora LED.

Wnioski W zastosowaniach sztuki i kultury, nadrzędnym celem jest zapewnienie, że szkodliwe podczerwone i ultrafioletowe promieniowanie i poziomy natężenia światła są utrzymywane na najniższym możliwym poziomie. Kiedy te czynniki są wzięte pod uwagę, ryzyko blaknięcia kolorów lub uszkodzenia delikatnych materiałów jest znacznie zmniejszone. Technologia LED zapewnia liczne korzyści: nawet bez specjalnego filtra, odpowiednio dobrane LEDy emitują mniej promieniowania UV oraz IR niż inne źródła wyposażone w filtr. Z ich precyzyjnie zogniskowanym oświetleniem i wysokim wskaźnikiem oddawania barw Ra > 90, są one doskonałe jako oświetlenie akcentujące.

Dodatkowo, długa żywotność tych źródeł światła redukuje wydatki związane z konserwacją źródeł światła.

Dostępne obecnie rozwiązania umożliwiają wykorzystanie różnych temperatur barwowych – od ciepłej do pośredniej i zimnej bieli – bez konieczności wymiany źródeł światła czy opraw. Tak, więc temperatura barwowa może być dostrojona do prezentowanych obiektów i materiałów, w celu wydobycia poszczególnych cech, wzmacniających estetyczne doznania widza. Temperatura barwowa pozostaje spójna nawet, gdy źródło światła jest przyciemnione.

Zumtobel

www.luxmagazyn.pl

3/2014

29

raport – oświetlenie muzeów

Oświetlenie LED – Idealne źródła światła dla kultury i sztuki

raport – oświetlenie muzeów

Sterowanie oświetleniem w muzeum

O

prawy oświetleniowe w muzeach powinny mieć funkcję ściemniania z kilku powodów. Najważniejszy z nich związany jest z tym, że istnieje sens w regulacji natężenia oświetlenia do poziomów, które zapewniają maksymalną ochronę prac; istnieje w tej sytuacji popyt na zrównoważenie jasności opraw zamontowanych w różnych odległościach od obiektów i korzystanie z opracowanych różnic w jasności dla efektywnych scen świetlnych i w celu zaoszczędzenia energii.

Czujniki ruchu oferują dodatkową oszczędność energii i opcje ochronne dzięki przełączaniu oświetlenia w zgodzie z ruchem odwiedzających. Oświetlenie LED stanowi zasadniczy krok naprzód, ponieważ temperatura kolorów nie zmienia się w zakresie ściemniania, w przeciwieństwie do właściwości niskonapięciowych lamp halogenowych polegających na przesuwaniu się w kierunku cieplejszego, białego zakresu.

Lux Magazyn radzi Tworzenie efektów świetlnych na wystawach Użyj światła, aby zakomunikować temat swojej wystawy! Decyzja kustosza za przyjęciem konkretnej koncepcji wystawy zawiera wytyczne dot. koncepcji oświetleniowej. Zakres opcji waha się od jednolitego oświetlenia całej wystawy do ostrych kontrastów poprzez oświetlenie akcentujące i dynamiczne sekwencje świetlne.

Tworzenie sceni dopasowanie temperatury barwowej Miękkie (rozproszone) światło jest niezbędnym składnikiem oświetlenia w muzeach, galeriach sztuki i wystawach. Tworzy ono kontrast oraz cienie. Im większe jest pole powierzchni emitujące światło, tym łagodniej będzie odbierane światło. Inteligentne systemy sterowania i odpowiednie oprawy oświetleniowe gwarantują, że jasność i temperatura barwowa są zawsze dostosowane do potrzeb poszczególnych wystaw.

Wykorzystywanie światła dziennego Inteligentne korzystanie ze światła dziennego wyróżnia i wzmacnia architekturę budynku i sam budynek. Światło dzienne jest czymś więcej niż tylko środkiem do osiągnięcia „dobrego samopoczucia”, może również pomóc oszczędzić energię przez zmniejszenie użycia światła sztucznego do minimum.

Oprócz doskonałej jakości oświetleniowej i w szczególności jego aspektów ochronnych, nie może być pomijane w budynkach kultury i sztuki. Inteligentne systemy sterowania oświetleniem są niezbędne w tym zakresie. Pozwalają one na dokładne określenie ilości i natężenia dziennego i sztucznego światła.

Tworzenie akcentów W przypadku oświetlenia dla kultury i sztuki, efektywne, ale delikatne oświetlenie akcentujące, które nie wywołuje szkodliwego promieniowania UV i podczerwonego jest szczególnie ważne. Dzięki swoim kompaktowym rozmiarom, reflektory punktowe LED i produkty światłowodowe umożliwiają oświetlanie akcentujące i modelowanie trójwymiarowe – mogą być one umieszczone bliżej eksponatów bez zakłócania ogólnego wyglądu oraz bez wytwarzania szkodliwego promieniowania cieplnego. Nawet drobne detale wysuwają się na pierwszy plan, a cienie rzucane przez nie tworzą wrażenie trójwymiarowości – emocje gwarantowane.

Zmniejszenie współczynnika uszkodzeń Względny współczynnik uszkodzeń jest wykorzystywany do oszacowania odpowiednich źródeł światła dla wymogów konserwatorskich, np. w muzeach. Określa on stosunek szkodliwego natężenia promieniowania do całkowitego natężenia oświetlenia. Ciepłe białe oświetlenie LED nadaje się lepiej do delikatnych obiektów niż niskonapięciowe lampy halogenowe, gdyż ma zdecydowanie mniejszy współczynnik uszkodzeń.

Możliwość zmiany barwy światła Zmiana barwy światła umożliwia tworzenie scen świetlnych i scenariuszy wystaw. Dzięki niej odwiedzający wystawy mogą odbierać je jeszcze bardziej emocjonalnie. Jeżeli oprawy RGB zintegrujemy z systemem sterowania oświetleniem, to otrzymamy kompleksowy zestaw narzędzi do scenerii oświetleniowych, dzięki którym w sposób dynamiczny możemy zmieniać barwę oraz natężenie oświetlenia i dopasować je do charakteru wystawy lub nawet towarzyszącej jej muzyki.

Oszczędność energii Oświetlenie oparte na rozwiązaniach LED jest wyjątkowo wydajne. Technologia LED pozwala producentom oświetlenia zmniejszyć wymiary lamp, przy jednoczesnej gwarancji światła o znakomitej jakości i dużym strumieniu świetlnym, wykorzystujące jedynie ułamek energii zużywanej przez tradycyjne systemy oświetlenia.

Zmiana temperatury barwowej Prosta zmiana temperatury barwowej jest idealnym sposobem uzyskania delikatnych rozwiązań oświetleniowych, które perfekcyjnie dostosowują się do sztuki w każdej epoce i koncepcji wystawowej; również jakość percepcji może mieć selektywny wpływ na tę zmianę. Wybrana temperatura barwowa jest dokładnie zachowana nawet wtedy, gdy oprawa LED jest przyciemniona, a materiały zachowują swój naturalny wygląd. Rozwiązanie oświetleniowe, które oferuje modyfikowalne temperatury kolorów w spektrum światła białego, pozwala projektantom wystaw emocjonalnie podkreślać atrybuty obiektów sztuki oraz zwięźle uwypuklać treści i istotę przedmiotu.

30

3/2014

www.luxmagazyn.pl

www.luxmagazyn.pl

3/2014

31

raport – oświetlenie muzeów

LUX Magazyn radzi – na co zwrócić uwagę przy projektowaniu oświetlenia muzeów

32

1

Odległość od ściany dla opraw typu wallwasher powinna być równa jednej trzeciej wysokości pokoju w celu uzyskania równomiernego rozsyłu światła na ścianie.

2

Owalny rozsył światła jest idealny do skutecznego oświetlenia podłużnych eksponatów.

3

Dla zrównoważonego oświetlenia pomieszczenia i dzieł sztuki, oświetlenie typu wallwashing powinno być połączone z oświetleniem akcentującym mającym na celu dobre modelowanie rzeźb w pomieszczeniu.

4

Podczas oświetlania obrazów i rzeźb, optymalny kąt padania światła wynosi 30o, dzięki temu obserwator stojąc przed obiektem nie będzie rzucał na niego cienia.

5

Szklane gabloty można oświetlić od zewnątrz, jeżeli reflektory punktowe umieszczone są z dala od powierzchni odbijających w polu widzenia obserwatora.

6

Ustawienie dwóch reflektorów punktowych z boku w celu oświetlenia obrazów eliminuje odblaski, które mogą powstać na eksponatach i zapobiega możliwości rzucania cieni przez obserwatora na obraz.

7

Oświetlenie akcentujące eksponaty o wąskiej wiązce kieruje uwagę odwiedzających muzeum na dzieła sztuki. Przy pomocy wymiennych soczewek dla różnych średnic wiązek światła, oświetlenie może być dostosowane do indywidualnej wielkości obrazów.

8

Duże eksponaty wymagają zastosowania wielu opraw oświetleniowych o wąskich wiązkach światła w celu uniknięcie odblasków, które mogą być widoczne dla obserwatora.

9

Kompaktowe źródła światła, takie jak reflektory punktowe umożliwiają wytworzenie wysoce kontrastowych efektów cieni i podświetleń. Jasny błysk, możliwy również dzięki użyciu diod LED, nadaje wrażenie wartości i prestiżu błyszczącym powierzchniom, takim jak metal, czy szkło.

3/2014

www.luxmagazyn.pl

Regularne wpisy z Branż y Oświetleniowej

Znajdź nas na www.twitter.com /lednews _ pl

www.luxmagazyn.pl

3/2014

33

raport – oświetlenie muzeów

raport – oświetlenie muzeów

Sztuka oświetlenia konserwatorskiego Albertinum, będące częścią Staatliche Kunstsammlungen (Zbiory Sztuki Publicznej) w Dreźnie, mieści około 10 tysięcy słynnych na całym świecie obrazów i rzeźb, powstałych w okresie od romantyzmu do współczesności.

Dzięki zabytkowym kolumnom i dekoracjom ściennym w kolorze rubinu, Klingersaal w Albertinum w Dreźnie, chroniona jako zabytek, zachowała styl fin de siècle. Reflektory punktowe zostały wyposażone w specjalne filtry w celu konsekwentnej realizacji wszystkich wymagań stawianych oświetleniu konserwatorskiemu.

O

d czasu gruntownej renowacji, która stała się konieczna ze względu na katastrofalne następstwa wylania Łaby w 2002 roku, świeży duch dał o sobie znać w całym budynku Renaissance – arsenale wzniesionym w 1889 roku. Pokoje emanują teraz romantyczną, magiczną atmosferą, zapraszając odwiedzających do odkrywania coraz to nowszych podejść do rozumienia sztuki. Kluczowym elementem nowego klimatu wnętrz jest współgranie liniowej architektury i dyskretnych kolorów wnętrz z oświetleniem wysokiej jakości.

Ponieważ cenne muzealne eksponaty wymagają szczególnie ostrożnej obsługi, zaprojektowano reflektory punktowe Arcos od Zumtobel przeznaczone specjalnie dla obszarów sztuki i kultury, odpowiadające wymaganiom stawianym przy zarządzaniu muzeum. Specjalne filtry stosowane w reflektorach mają zapobiec szkodliwemu promieniowaniu UV lub podczerwieni, mającym wpływ na uszkodzenie obrazów lub ich blaknięcie.

Drażniące odbicia blokowane są przez panel wbudowany w reflektor punktowy.

Nowa koncepcja oświetleniowa została opracowana przez Lichtvision GmbH we współpracy z firmą Zumtobel. Projektant oświetlenia Karsten Ehling potwierdza, że z cennymi eksponatami należy się obchodzić ze szczególną troską i dodaje: „Projekt

34

3/2014

www.luxmagazyn.pl

oświetlenia dotyczy czegoś więcej, niż tylko pięknej idei. Koncepcja musi być technicznie wykonalna; utrzymanie budynku jest bardzo ważnym aspektem. W muzeach w szczególności muszą być brane pod uwagę aspekty konserwatorskie. Możemy do nich zaliczyć na przykład ilość światła dopuszczalnego dla starego obrazu”. Właśnie te aspekty zostały wzięte pod uwagę przez projektantów oświetlenia oraz konsultantów elektrycznych w czasie wprowadzania nowego rozwiązania oświetleniowego w całym budynku.

Z holu muzeum zwiedzający wchodzą bezpośrednio do sali rzeźb, w której zgromadzono delikatne dzieła sztuki. Obok położony jest nowo zaprojektowany wewnętrzny dziedziniec.

Architekci firmy Staab przekształcili ten poprzednio niewykorzystywany obszar w imponujące atrium uzupełnione o dwukondygnacyjny skład. „Spodnią stronę składu wyposażyliśmy w półprzeźroczysty, łączony sufit, który wizualnie tworzy efekt przyciemnionego, świecącego sufitu”, wyjaśnia Volker Staab.

W rzeczywistości, filtrowane światło dzienne wchodzi na dziedziniec wyłącznie przez zewnętrzne arkusze sufitowe. Wstążki świetlne, które również zostały tam zainstalowane, mogą być dodatkowo włączane, kiedy jest to wymagane, za pomocą układu sterowania oświetleniem. Padające światło dzienne mo-

www.luxmagazyn.pl

3/2014

35

raport – oświetlenie muzeów

raport – oświetlenie muzeów

Nowo zadaszony dziedziniec wewnętrzny Albertinum w Dreźnie jest dziełem architektonicznym. Unikalne sceny pokojowe tworzone są za pomocą inteligentnego systemu sterowania oświetleniem oraz reflektorów punktowych wysokiej jakości.

W składzie dzieł sztuki przy muzeum, zwiedzający mogą podziwiać cenne popiersia i rzeźby. W tym bardzo ciemnym pomieszczeniu, reflektory punktowe stanowią genialne podświetlenie eksponatów.

nitorowane jest przez zewnętrzny czujnik światła dziennego, zamontowany na dachu Albertinum. Ilekroć ilość światła dziennego jest niewystarczająca do zapewnienia wymaganego poziomu natężenia oświetlenia, zostaje również włączony liniowy system oświetleniowy Tecton za pomocą systemu zarządzania oświetleniem Luxmate Professional. Gwarantuje to, że w sytuacji gdy pogoda jest zła lub gdy w zimie wcześniej zapada zmrok, atrium zachowuje swoją atrakcyjność, a mistyczne oświetlenie utrzymywane jest w nowo zaprojektowanym pokoju. Dodatkowo reflektory punktowe Arcos zostały zainstalowane w dwóch trójfazowych torach biegnących wzdłuż całej długości sufitu.

Każdy reflektor może być oddzielnie ustawiany i kontrolowany za pomocą układu sterowania oświetleniem Luxmate w drodze kontroli DALI. Oświetlenie skupiające jest wykorzystywane głównie podczas specjalnych wydarzeń. Zwiedzanie pierwszego piętra umożliwia odwiedzającym wgląd w sztukę pochodzącą z czasów od starożytności do współczesności. Całe piętro zostało jednolicie wyposażone w sterowane za pomocą systemu DALI reflektory punktowe Arcos od firmy Zumtobel, które zostały zainstalowane w szynach Tecton, co pozwala na ich idealne ustawienie. „Reflektory punktowe oferują maksymalną elastyczność podczas zmiany układu lub usuwania obrazów.

36

3/2014

www.luxmagazyn.pl

Jako że reflektory mogą być indywidualnie ustawiane i kontrolowane, mamy nieograniczoną swobodę w zakresie mocy twórczej”, wyjaśnia Michael John, główny inżynier. Jedenastopunktowa jednostka szynowa stosowana jest również w celu zaawansowanego oświetlenia awaryjnego LED: ze względu na wysoką wydajność i idealny rozkład światła, kilka kompaktowych opraw oświetleniowych Resclite LED wystarcza do bezpiecznego oświetlenia obszarów wystawowych w sytuacji awaryjnej. Ich wbudowanie w szynę Tecton sprawia, że są ledwo widoczne. Dzięki minimalnemu obciążeniu (5 watów) i żywotności na poziomie 50 tysięcy godzin, muzeum może zaoszczędzić dużą ilość środków finansowych. Ponieważ spokojne białe odcienie dominują w obszarze sztuki współczesnej, Klingersaal, chroniona jako zabytek, nadal wykazuje cechy dawnego wnętrza. Filary z delikatną dekoracją, ściany pomalowane w kolorze rubinowym oraz misternie obrysowane wykończenia, przenoszą odwiedzających z powrotem do pierwotnych czasów muzeum. Jako że żadne większe zmiany strukturalne nie zostały dopuszczone ze względów konserwacyjnych, jest to jedyny pokój bez systemu klimatyzacji. Mimo to, możliwe było odpowiednie dopasowanie do niego systemu oświetlenia. Również tutaj reflektory punktowe Arcos wykazują swoją elastyczność.

Pomimo bardzo wysokiego sufitu, eksponaty uzyskują optymalny efekt dzięki zastosowaniu skoncentrowanego oświetlenia; nawet subtelne odcienie i właściwości materiałów zostały odpowiednio zaznaczone. W celu szerokiego oświetlenia ścian wykorzystano specjalne oprawy typu wallwasher, zawierające specjalne soczewki. Z kolei antyodblaskowe elementy zostały zainstalowane w innych miejscach w celu skutecznego i elastycznego zmniejszenia ilości światła rozproszonego wokół podświetlanych eksponatów. Źródła światła QT 12, które zostały wcześniej zastosowane, wyposażone są w filtry UV i podczerwieni. Zapewniają one stałe oświetlenie, spełniające wymogi konserwatorskie dla całego muzeum.

Na drugim piętrze pokoje wyglądają całkowicie inaczej. Obrazy wystawiane na tym obszarze pochodzą głównie z okresu od roku 1945 do współczesności. Artyści tacy jak C.D. Friedrich,

www.luxmagazyn.pl

3/2014

37

raport – oświetlenie muzeów

raport – oświetlenie muzeów

Oświetlenie sztuki współczesnej: reflektory muzealne zainstalowane na torach doskonale wtapiają się w bardzo jasny, bezpretensjonalny wystrój wnętrz. W wybranych miejscach, właściwości precyzyjnego rozsyłu światła zapewniają, że obrazy są podświetlane z wykorzystaniem całej gamy odcieni.

Przyjemny spokój: jednolite oświetlenie sufitowe tworzy wrażenie padającego światła dziennego. Oprawy LED oświetlające znaki ewakuacyjne zainstalowane przy wejściach i wyjściach zapewniają bezpieczeństwo zwiedzającym

Gerhard Richter czy Georg Baselitz prezentowani są w różnych sekcjach. W przeciwieństwie do pierwszego piętra, które składa się z trzech dużych obszarów wystawowych wzdłuż osi liniowych i tylko dwóch składów na końcach, drugie piętro zorganizowane jest z wielu małych sekcji. Spacerując wzdłuż wystawy, zwiedzający odbywają ekscytującą podróż do źródeł sztuki.

Koncepcja oświetlenia, inna niż w poprzednich obszarach muzealnych, wykorzystuje podświetlenie sufitowe, stwarzające wrażenie światła dziennego wewnątrz pomieszczenia.

Dzięki temu pokoje wydają się większe, a obrazy w nich zaprezentowane mają możliwość pokazania całkowitego efektu estetycznego.

W czasie remontu wzięto pod uwagę nie tylko codzienne, lecz również wyjątkowe sytuacje, w których funkcja oświetlenia sprowadza się do zapewnienia bezpieczeństwa i orientacji zwiedzających muzeum. Dlatego też oprócz zainstalowanych opraw awaryjnych LED, w nagłych wypadkach dostępne są również oprawy oświetlające znaki ewakuacyjne. W sytuacjach dnia codziennego, te niezwykle płaskie oprawy oświetleniowe LED, charakteryzujące się aluminiową konstrukcją o grubości zaledwie 3 mm, niewielką wysokością montażu powierzchniowego oraz zasięgiem działania 30 metrów wtopione są w tło po-

38

3/2014

www.luxmagazyn.pl

mieszczeń. Niemniej to właśnie dzięki nim, odwiedzający mogą cieszyć się czasem spędzonym w muzeum w poczuciu bezpieczeństwa i spokoju.

Lokalizacja: Albertinum, Drezno / Niemcy Klient: Staatsbetrieb Sächsisches Immobilien- und Baumanagement, Drezno / Niemcy Architekci: Staab Architekten, Berlin / Niemcy Projekt oświetlenia: Lichtvision GmbH, Berlin / Niemcy Konsultanci elektryczni: DEIB GmbH Dresdner Elektro – Ing.-Büro, Drezno / Niemcy Instalacje elektryczne: Elektro Dresden West GmbH, Drezno / Niemcy Rozwiązanie oświetleniowe: Zumtobel

Oprawa Resclite

System reflektorów punktowych Arcos, liniowy system oświetlenia Tecton, oświetlenie awaryjne Resclite escape LED, oprawy oświetlające znaki ewakuacyjne Puresign LED, oprawy wiszące Freeline, system oświetlenia Perluce.

Oprawa Tecton

www.luxmagazyn.pl

3/2014

39

raport – oświetlenie muzeów

Oświetlenie wystawy El Greco Wiodąca firma w dziedzinie wewnętrznego i zewnętrznego oświetlenia architektonicznego, TARGETTI od zawsze była zaangażowana w badanie i rozwój technologicznie zaawansowanych rozwiązań przeznaczonych do oświetlenia artystycznego i monumentalnego dziedzictwa.

L

ampy firmy oświetlają takie dzieła sztuki jak: Dawid Michała Anioła, Ostatnia wieczerza Leonarda da Vinci, freski w kaplicy Eleonory z Toledo pędzla Agnola Bronzina oraz Katedra Notre Dame w Paryżu. Wszystkie te inicjatywy łączy chęć pokazania najlepszych technologicznych innowacji w zintegrowanych projektach, które nie ograniczają się wyłącznie do „oświetlenia” dzieł sztuki, lecz również do zaprezentowania ich publiczności w całej ich majestatycznej krasie oraz do ich ochrony przed upływem czasu.

Idea ta wymaga zintegrowanego i multidyscypilnarnego podejścia, które złączyło TARGETTI w długim i kompleksowym poszukiwaniu rozwiązań do optymalnego oświetlenia dzieł sztuki.

Dzięki tej świadomości wraz z rozległym know-how i doświadczeniem firmy, możliwe było opracowanie technologii łączącej najnowsze osiągnięcia w dziedzinie oświetlenia LED ze szczegółowymi badaniami z zakresu fizyki optycznej i stworzenie systemu oświetleniowego, który jest w stanie w znaczny sposób wzmocnić barwy i detale każdego dzieła sztuki.

40

3/2014

www.luxmagazyn.pl

www.luxmagazyn.pl

3/2014

41

raport – oświetlenie muzeów

Doświadczenie Targetti w dziedzinie oświetlenia artystycznego dziedzictwa kultury i sztuki obejmuje wystawy dzieł Lorenza Lotty (2011) i Tycjana (2013), odbywające się w Scuderie del Quirinale w Rzymie, iluminację eksponatów znajdujących się w galerii Tribuna degli Uffizi oraz Muzeum dell’Accademia we Florencji i ostatni projekt obejmujący oświetlenie eksponatów z brązu w Narodowym Muzeum Archeologicznym w Reggio Calabria.

Dzięki swojej biegłości w zakresie iluminacji dzieł sztuki firma Targetti po raz kolejny została wybrana do oświetlenia wystawy w Muzeum Santa Cruz i w 5 innych miejscach w Toledo; około 125 prac zostało oświetlonych z wykorzystaniem najnowszej technologii LED opracowanej przez departamen badań i rozwoju we Florencji. Najbardziej wyszukana technologia LED dostępna na rynku pozwoliła dostroić całe spektrum odcieni białego światła bezpośrednio na dzieła sztuki, przydając im niesamowitego realizmu i jasności.

Dostosowanie widma światła każdej oprawy zostało przeprowadzone na miejscu przez techników Targetti przy współpracy z Rafaelem Alonso, najbardziej znanym konserwatorem dzieł El Greca na świecie, który pracował przy ponad 90 pracach mistrza. Jest on najwyższym autorytetem, jeśli chodzi o wydobycie barw i szczegółów, które artysta chciał pokazać publiczności.

42

3/2014

www.luxmagazyn.pl

raport – oświetlenie muzeów

Technologia LED pozwoliła dostroić całe spektrum odcieni białego światła, przydając dziełom sztuki niesamowitego realizmu i jasności.

Targetti

www.luxmagazyn.pl

3/2014

43

strefa designu

S

trefa

strefa designu Luceplan Curl Zaprojektowana w 2012 roku przez Sebastiana Bergne lampa stołowa Curl, wyraża kompleksowe myślenie, zgodnie z którym funkcja projektu to połączenie interakcji i zabawy. Umieszczenie źródeł światła od wewnętrznej strony, powoduje że światło odbijając się od białej, łukowatej płaszczyzny rozprasza się, stając się przyjemnym dla oka. W lampie Curl zastosowano technologię LED, która daje możliwość wyboru temperatury światła za pomocą prostej rotacji dyfuzora.

Temperaturę barwową białego światła można ustawić na 2400K (ciepłe) lub na 3500K (zimne). Przełącznik na środku podstawy ma również funkcje ściemniacza.

Projekt: Sebastian Bergne Producent: Luceplan

LZF – Spiro LZF – Cuad-S Autor projektu, LZF-CUAD-S, Burkhard Dammer, prezentuje dzieło charakteryzujące się wyjątkowo skromnym designem, niemniej kryjące w swoim wnętrzu olbrzymie piękno i pokazujące, jak wielką siłą może być prostota. Wyposażona w świetlówki typu T5 lampa odznacza się olbrzymią elastycznością, jeśli chodzi o zastosowanie w domu lub biurach.

Projekt: Burkhard Dammer Producent: LZF www.lzf-lamps.com

Blisko 50 lat po tym, jak termin op-art (ang. optical art. – sztuka optyczna, wzrokowa) po raz pierwszy ukazał się na łamach Time Magazine, Remedios Simón oferuje nową interpretację tej artystycznej tendencji. Cechująca się niezwykłym, hipnotycznym wzorem i wykonana z naturalnego drewna lampa wisząca SPIRO LZF dostępna jest w wersji z białą lub czarną zewnętrzną obręczą i wnętrzem w 11 kolorach do wyboru oraz w dwóch jednolitych wersjach drewnianych. Stylowa lampa, która doda charakteru każdemu wnętrzu.

Projekt: Burkhard Dammer Producent: LZF www.lzf-lamps.com

www.luceplan.com

Artemide Space Cloud

www.omslighting.com Niemal każda z lamp projektu Rossa Lovegrove prócz swej oczywistej funkcji spełnia też zadanie dzieła sztuki. Inspirowana zdjęciami Ziemi wykonanymi przez NASA z kosmosu, lampa zwieszana Space cloud zaprojektowana dla włoskiej marki Artemide to wysoce modułowy zwieszany system oświetlenia z olbrzymim potencjałem do tworzenia oświetlenia o dużej gęstości zawieszenia. Może być konfigurowana w pionowych oraz poziomych powierzchniach. Space cloud odznacza się lekkością i jest wykonana w 100% z anodyzowanego aluminium, dzięki czemu kolor i powierzchnia stanowią integralną część swojej fizyczności, jak w technologii kosmicznej Projekt: Rossa Lovegrove Producent: Artemide

www.artemide.com

44

3/2014

www.luxmagazyn.pl

www.luxmagazyn.pl

3/2014

45

strefa designu

strefa designu

Prandina Hanoi

Tobias Grau Falling Leaf

Hanoi to niezwykła, inspirowana filozofią Wschodu, lampka biurkowa zaprojektowana w 2011 roku przez argentyńskiego projektanta Federico Curba dla włoskiej marki Prandina. Hanoi charakteryzuje pozorna prostota ukrywająca złożony, wyrafinowany kształt. Pojedynczy arkusz białego PMMA po złożeniu staje się trójwymiarową rzeźbą łączącą kulturę Wschodu i Zachodu, tradycję i nowoczesność.

Falling Leaf to lampa wisząca wyróżniająca się pięknym połączeniem polerowanego aluminium i matowego tworzywa wysokiej jakości w różnych kolorach: czarnym, białym, oliwkowym, piaskowym i kasztanowym. Dzięki zastosowanym rozwiązaniom lampa nie oślepia, lecz daje ciepłe, rozproszone, białe światło z diody LED z możliwością ściemniania. Dostępna w różnych wersjach: nabudowywanej, wbudowanej, podwójnej i potrójnej.

Projekt: Federico Curba Producent: Prandina

Producent: Tobias Grau

www.prandina.it

www.tobias-grau.com

Prandina Biluna Zaprojektowana przez Luca Ramaela podłogowa lampa Biluna charakteryzuje się okrągłym kształtem, przywodzącym na myśl design rodem z lat 60tych. Biluna emituje ciepłe rozproszone światło i dostępna jest w czterech wersjach kolorystycznych: lśniący biały, lśniący czarny, matowy czarny oraz matowy beż. Wewnętrzny klosz lampy wykonany jest z białego metaakrylanu. Całość prezentuje się prosto i elegancko.

Projekt: Luc Ramael Producent: Prandina www.prandina.it

Moltoluce Diamond Diamenty to wielopłaszczyznowe cuda o eleganckiej i ostrej jak brzytwa architekturze, załamującej światło z hipnotyzującą magią.

I taka jest również nowa seria oświetlenia – Diamonds zaprojektowana przez Philippa Bruni. To nie tylko gra światła i cienia, która czyni lampę tak atrakcyjną, ale również zabawa z samą oprawą.

Seria Diamond oferuje pełną kolekcję obejmującą podłogowe, stołowe i zwieszane oprawy.

Podłogowa i stołowa wersja jest wyposażona w trójwymiarową strukturę zakrzywionego metalu, wykończoną błyszczącym czarnym lub białym.

Projekt: Philip Bruni Producent: Moltoluce

www.moltoluce.com

46

3/2014

www.luxmagazyn.pl

Zava Arianna Twórcami tego unikatowego kinkietu firmy Zava są Paul Ulian i Caterina Di Michele. Lampa składa się ze stalowej szpuli, na którą nawinięto przewód elektryczny. W środku zamontowana jest żarówka, która rozświetla wnętrze. Rama dostępna jest w wersji chromowanej lub czarnej, kolor kabla na życzenie. Łączący w sobie funkcjonalność oraz nowoczesność projekt, doskonale spełni swoją rolę zarówno w surowym wnętrzu hali, nowoczesnej galerii, jak i w pokoju nastolatka.

Projektant: Paul Ulian, Caterina Di Michele Producent: Zava www.zavaluce.it

Tobias Grau Move Around Move around to klasa sama w sobie. Lampa to krótki, długi bądź okrągły aluminiowy pasek o niepowtarzalnym kształcie. Wygląda jakby był wypełniony wodą, a tak naprawdę w środku znajdują się żarówki LED o mocy 30W. Dzięki zastosowaniu najnowszej technologii diody są zintegrowane i mają specjalne soczewki, co zapewnia idealne rozproszenie światła.

Atrakcyjny design, idealne wykonanie i pięknie rozprzestrzenione światło!

Producent: Tobias Grau

www.tobias-grau.com

www.luxmagazyn.pl

3/2014

47

strefa designu

strefa designu

Luceplan BAP LED

Nothernlighting Scheisse

Zaprojektowana specjalnie do zapewnienia właściwego oświetlania podczas pracy z komputerem, nowa lampa Bap z LEDowym źródłem światła zapewnia wysokie natężenie światła przy niżskim zużyciu energii. Smukła i elegancka głowa integruje wąski, niebieski filtr z poliwęglanu, który po włączeniu lampki emanuje delikatnym światłem. Szczególną cechą projektu jest, że lampka potrafi wykonywać specjalne ruchy, utrzymujące źródło światła równolegle do powierzchni. BAP LED zaprojektowali w 2011 roku Alberto Meda i Paolo Rizzatto dla włoskiej marki Luceplan.

Dzieło młodego norweskiego projektanta przemysłowego – Hansa Blekena Ruda, zatytułowane Scheisse to duża lampa zwieszana, będąca hołdem oddanym tradycyjnej żarówce, której ciepłe światło kojarzyło się z naszym domem przez tak wiele lat.

Klosz lampy wykonano ze stali proszkowanej i pomalowanego na biało, matowego lekkiego aluminium. Nieregularna forma klosza daje ciekawy efekt świetlny. Połączenia przemysłowego wzornictwa, eksperymentowanie z wykorzystaniem światła i cienia, jak również z różnymi kształtami sprawia, że gdziekolwiek nie zawieszona, Scheisse stanie się prawdziwą ikoną dla wszystkich miłośników designu przemysłowego i dekoracyjnego.

Projekt: Alberto Meda, Paolo Rozzatto Producent: Luceplan

www.luceplan.com

Projekt: Hans Bleken Ruda Producent: Nothernlighting

Luceplan Nothing Wyjątkowo koncepcyjny projekt , który odnosi się do istoty LEDów – ‘małe nic’, ale zdolne oświetlić nasze pomieszczenia. Nazywanie tego przedmiotu ‘lampą’ może wydawać się dziwne, a nawet niewłaściwe, ponieważ Nothing, jak sama nazwa wskazuje, wykonana jest praktycznie z niczego: kawałków aluminium. Bardzo cienka, laserowo przycinana powierzchnia, opracowana została przez Francisco Gomez Paza za pomocą złożonego procesu matematycznych wyliczeń.

www.nothernlighting.no

Projekt: Francesco Gomez Paza Producent: Luceplan www.luceplan.com

Tunto Swan Smukłe i pełne wdzięku lampki Swan łączą funkcjonalność ze skomplikowanymi szczegółami i są efektem ostatniej pracy założyciela firmy Tunto

www.daroe.dk

Northernlighting Diva

i projektanta wszystkich produktów - Mikko Kärkkäinena z materiałami drewnianymi. Wszystkie produkty Tunto wykonywane są ręcznie z najszczerszą miłością i z najlepszych materiałów, a każda część projektu jest misternie dopracowana, przez co wyjątkowa i niepowtarzalna. Nowa seria Swan obejmie eleganckie nowe lampy na stół, ściany i podłogi z dodatkiem modelu wiszącego.

Diva to zaprojektowana przez duet Thomas Kalvant i Peter Natedal lampa sufitowa, będąca hołdem projektantów dla norweskiego dziedzictwa rzemiosła laminowania drewna, a jednocześnie próbą sprawdzenia, jak ten materiał może być wykorzystany w praktyce. Silny lecz delikatny, prawie kobiecy wygląd Divy wyłonił się podczas eksperymentowania z zakrzywionymi formami. Całość została wykonana na stelażu z satynowanego niklu, a przestrzenie pomiędzy deseczkami pokryto delikatnym szkłem. Zewnętrzna rama podłogowej wersji lampy może być skręcana w dwóch kierunkach, tworząc dwie różne rzeźby. Diva zapewnia przyjemne, ciepłe światło wprowadzając do pomieszczenia prawdziwie kobiecą, domową atmosferę.

Kiedy jest wyłączona pozostaje wyjątkowo estetycznym obiektem wystroju każdego pokoju.

Projekt: Mikko Kärkkäinen Producent: Tunto

Projekt: Thomas Kalvant i Peter Natedal Producent: Nothernlighting

www.tunto.com www.nothernlighting.no

48

3/2014

www.luxmagazyn.pl

www.luxmagazyn.pl

3/2014

49

Świetlówki wciąż w modzie Energooszczędne oświetlenie zaczyna się obecnie kojarzyć wyłącznie z rozwiązaniami opartymi na diodach LED. Warto jednak wspomnieć, że bardzo wydajnym oraz oszczędnym źródłem światła mogą być również oprawy oparte na świetlówkach T5.

Tylko LEDy? Trendy na rynku jasno wskazują, w jakim kierunku podąża branża oświetleniowa. Ma być oszczędnie i naturalnie. Dąży się do stworzenia produktów wyspecjalizowanych, idealnie sprawdzających się w warunkach pracy. Co oczywiste pojawia się coraz więcej opraw bazujących na popularnych LEDach.

Lecz czy jest to jedyny wybór? Lektura artykułu „Oświetlenie przemysłowe. Jak wybrać odpowiedni rodzaj?” (zamieszczonego na portalach lednews.pl oraz luxmagazyn.pl), każe w to wątpić. I słusznie, szczególnie w zastosowaniach przemysłowych.

Inteligentne oprawy Nowoczesne oświetlenie wykorzystujące świetlówki T5 jest bardzo konkurencyjne pod względem wydajności, czasu pracy, ceny oraz kosztów eksploatacji. Można dojść do takiego wniosku po analizie wcześniej wspomnianego artykułu. Czym jednak byłyby same świetlówki bez odpowiednich opraw?

Tu z pomocą przychodzi firma Ecolight, której produkty już od kilku lat podbijają z powodzeniem europejskie rynki, a od niedawna obecne są także w Polsce. Litewski producent oferuje bogatą gamę produktów, które doskonale spisują się w halach produkcyjnych, sportowych oraz magazynach wysokiego składowania. Najjaśniejszymi punktami w jego ofercie są inteligentne oprawy ELUMA, SAULA oraz LUMINA. Pod nazwami tymi kryją się rodziny opraw, pogrupowane w zależności od konstrukcji oraz docelowej wysokości montażu (Low Bay, Middle Bay i High Bay). Produkty Ecolight zaprojektowane są do pracy na wysokości od 4 do 25 metrów. Co jednak wyróżnia je na tle konkurencji? Sercem każdej oprawy jest statecznik elektroniczny renomowanych firm Osram lub Philips, dzięki której osiąga się długi czas działania oraz niezawodność. Elektronika zainstalowana w oprawie pozwala na rozjaśnianie i przyciemnianie w zależności od potrzeb oraz zapewnia pełną integrację z systemem sterowania oświetleniem DALI. Dodatkowo mogą one zostać wyposażone w czujnik ruchu i światła, dzięki któremu oprawa sama dostosowuje się do panujących warunków – ustala swoją jasność (wielkość koniecznego poziomu natężenia światła) , załącza się lub wyłącza. Wszelkie ustawienia oraz parametry są w pełni konfigurowalne. Wszystkie typy konstrukcji wyposażone są w wysokiej jakości odbłyśnik wykonany z materiału, który zapewnia optymalny rozsył światła

50

3/2014

www.luxmagazyn.pl

oraz doskonałą wydajność świetlną. Dzięki niemu możliwe jest wykorzystanie światła emitowanego przez świetlówkę na całej powierzchni, co przekłada się na mniejsze zapotrzebowanie na moc. Dodatkowym atutem opraw typu High Bay firmy Ecolight jest 5 różnych pozycji mocowania świetlówek, dzięki czemu możliwa jest regulacja szerokości kąta strumienia świetlnego.

Na przykład w przypadku magazynów ważne będzie skupienie światła między regałami, natomiast na halach produkcyjnych ważny jest szeroki kąt świecenia dla uzyskania jak najlepszej równomierności. Wszystkie oprawy mogą być wykonane ze stopniem ochrony od IP20 do IP65. Podczas, wykonanych do tej pory, realizacji osiągano oszczędność do 80% w porównaniu do wcześniej zastosowanego oświetlenia.

Z całą pewnością jednym z najważniejszych, o ile nie najważniejszym, czynnikiem decydującym o wszelkich inwestycjach są pieniądze. Dzięki właściwościom opisanym powyżej, zakup produktów Ecolight zwraca się w bardzo krótkim czasie.

Osiągana oszczędność energii elektrycznej jest bardzo wysoka w porównaniu do najczęściej stosowanych rozwiązań, przy cenie średnio 60% niższej niż w przypadku markowych opraw LEDowych. Dzięki wysokiej jakości użytych komponentów, a także trwałości elementów elektronicznych mogą one służyć bezawaryjnie przez długi czas, co może potwierdzić grono zadowolonych klientów w Wielkiej Brytanii, Niemczech, Czechach, krajach bałtyckich, krajach bałkańskich, a od niedawna także w Polsce.

40% oszczędności w zużyciu energii elektrycznej oraz poprawy natężenia o 10%. Wyniki te jednoznacznie wskazują na opłacalność zakupu. Obecne rozwiązania pozwalają na ich montaż zarówno w oprawach wyposażonych w statecznik magnetyczny, jak i elektroniczny.

Nowoczesne rozwiązania Mimo stawiania na rozwiązania oparte na świetlówkach T5 firma Ecolight postanowiła wyjść naprzeciw wymaganiom rynku oferując również oprawy oparte o diody LED firmy Philips. Ich zastosowanie wiąże się także z ideologią firmy, której priorytetem, jak sama nazwa wskazuje, jest ochrona środowiska naturalnego. Spisują się one w pomieszczeniach do 12 metrów wysokości. Podobnie jak w oprawach świetlówkowych zastosowana w nich inteligentna elektronika dostosowuje tryb pracy do aktualnie panujących warunków.

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, jakiego typu oświetlenie jest najlepsze, można jedynie dobrać optymalne rozwiązanie dla konkretnego przypadku. Wszelką pomoc w wyborze oświetlenia, informacje oraz katalogi można uzyskać u Polskiego dystrybutora produktów Ecolight, firmy INS Lighting.

INS Lighting Przedstawiciel ECOLIGHT w Polsce ul. Reymonta 56 80-290 Gdańsk tel. 58 341 34 19 www.inslighting.pl

Modernizacja bez ogromnych kosztów W przypadku nowych inwestycji ważnym jest dobranie odpowiedniego oświetlenia tak, aby było ono niezawodne oraz stosunkowo tanie w eksploatacji. Co jednak w przypadku chęci osiągnięcia oszczędności w istniejących już obiektach? Czy musi się wiązać ona z koniecznością wymiany wszystkich opraw, poniesienia sporych kosztów montażu, czy narażenia się na przestoje w produkcji? Okazuje się, że nie. W przypadku obiektów wyposażonych w oprawy świetlówkowe T8 lub T10 możliwe jest ich zastąpienie energooszczędnymi i nowoczesnymi świetlówkami T5, które przy dużo mniejszym poborze energii zapewniają lepsze natężenia oświetlenia. Jest to możliwe dzięki adapterom firmy Ecolight. Badanie naukowców z Uniwersytetu Gdańskiego udowodniło, że adaptery umożliwiają osiągnięcie

VILIJA PARK w Wilnie. Centrum logistyczne dystrybutora żywności, firmy EUGESTA

www.luxmagazyn.pl

3/2014

51

technik a

technik a

Pomiar parametrów źródeł światła oraz opraw przy użyciu kuli całkującej Mikołaj Przybyla i Jan Lalek – GL OPTIC.

W

ykorzystanie diod święcących (LED) jako źródeł światła w produktach oświetleniowych pozwala na zastosowanie nowatorskich rozwiązań konstrukcyjnych, poprawienie parametrów użytkowych, jak również daje olbrzymie pole do popisu projektantom i architektom.

Związana z tym duża różnorodność produktów oświetleniowych wymaga odpowiedniej metody pomiarowej, pozwalającej porównać ich parametry świetlne.

Metodą pomiarową, która jest uważana za bardzo miarodajną i dającą się zastosować do wielu typów produktów oświetleniowych, jest pomiar strumienia świetlnego oraz energii promieniowania przy użyciu spektrometru w zestawie z kula całkującą.

Co to jest kula całkująca? Dlaczego jest polecana do pomiarów LED? W jaki sposób dokonuje się pomiarów? Na co należy zwrócić uwagę przy doborze odpowiedniej wielkości kuli całkującej?

Kula całkująca, zwana także kulą Ulbrichta, została opracowana przez niemieckiego naukowca Richarda Ulbrichta. Wykorzystał on efekt wielokrotnego odbicia światła od pokrytego specjalną warstwą wnętrza kuli, dzięki któremu możliwe jest określenie całości energii wyemitowanej przez dane źródło,

52

3/2014

www.luxmagazyn.pl

niezależnie od jego budowy i przestrzennego rozkładu emisji.

Metoda ta pozwala uzyskiwać bardzo miarodajne wyniki dla skrajnie różnych źródeł światła bez względu na ich konstrukcje, kąt świecenia czy zastosowany typ źródła. Kule całkujące są z powodzeniem wykorzystywane do pomiaru zarówno żarowych, jak i elektroluminescencyjnych źródeł światła. Bardzo dobrze sprawdzają się również przy pomiarach i ocenie elementów składających się z LED czy OLED.

Jaki detektor, fotometr czy spektrometr?

Kula całkująca stanowi tyko część zestawu pomiarowego. Aby zmierzyć wartość sygnału w kuli, niezbędny jest detektor, czyli odpowiedni miernik połączony z kulą. Do pomiaru tradycyjnych, żarowych źródeł światła, które emitowały widmo ciągłe w bardzo szerokim zakresie spektralnym, stosowane były kule całkujące w zestawieniu z fotometrem, czyli detektorem określającym poziom sygnału na podstawie pomiaru całkowitej energii świetlnej emitowanej w kuli. Dodatkowo przyrząd ten był wyposażony w filtr z korekcją optyczną V (λ) dostosowujący charakterystyczną czułość urządzenia pomiarowego do krzywej odwzorowującej czułości oka ludzkiego. W ten sposób pomiar energii promieniowania scałkowany za pomocą kuli dawał podstawę do oceny tego, w jaki sposób to źródło jest odbierane przez oko ludzkie.

Do pomiarów źródeł światła emitujących widmo nieciągłe, takich jak diody świecące , konieczne jest zastosowanie spektrometru jako detektora. Pomiar spektralny pozwala na otrzymywanie znacznie dokładniejszych wyników dzięki temu, iż spektrometr mierzy rozkład widmowy światła, na podstawie którego oprogramowanie oblicza wszelkie wartości fotometryczne i kolorymetryczne niemożliwe do uzyskania przy wykorzystaniu tradycyjnego fotodetektora. Podstawą pomiaru nadal jest energia emitowana przez źródło, jednak taki sposób pomiaru pozwala wyeliminować błędy powstające w wyniku niedokładnego odwzorowania przez detektor czułości oka ludzkiego w rożnym zakresie długości fal. Jest to niezmiernie istotne przy pomiarze LED, które emitują światło w wąskim zakresie długości fal, o widmie zawierającym ostre i wąskie piki.

W takim przypadku na detektor oddziałuje bardzo zróżnicowane światło cechujące się wysoką energią w pewnym zakresie długości fal, podczas gdy w innych zakresach sygnał jest wielokrotnie niższy lub nawet bliski zeru. Dlatego właściwy pomiar np. typowej białej diody z wyraźnym pikiem w zakresie niebieskim przy użyciu tradycyjnego fotometru jest obarczony dużym błędem. Dodatkowo różnica wskazań dla różnych fotometrów będzie ściśle związana z parametrami zastosowanych w nich filtrów korekcyjnych odwzorowujących V(λ). Z tego względu, zgodnie z zaleceniami komitetu technicznego CIE opublikowa-

nymi w raporcie technicznym CIE 127:2007, do pomiaru źródeł światła LED należy wykorzystywać spektrometry.

Jaka kula jest odpowiednia?

Wnętrze kuli pokryte jest specjalną powłoką rozpraszającą odbite od niej światło. Powłoka wykorzystywana w kulach całkujących starego typu cechowała się współczynnikiem odbicia światła na poziomie 80%, co dawało najlepsze wyniki z detektorami starego typu. Wykorzystanie spektrometru jako detektora pozwala na pokrywanie kul powłoką o współczynniku odbicia na poziomie 97%.

Zapewnia to wyższą jakość całkowania i dużo większy poziom sygnału na wejściu detektora, co przekłada się na dużo wyższą precyzję otrzymywanych wyników pomiaru.

Ważnym wymogiem stawianym przez CIE jest uwzględnienie w pomiarze współczynnika pochłaniania tzw. samo-absorpcji. Jest to dodatkowa procedura umożliwiająca określenie, jaka cześć sygnału emitowanego przez dane źródło zostaje zabsorbowana przez samo źródło, czyli jego elementy obudowy, oraz wszelkie elementy umieszczone w kuli, służące do montażu próbki w czasie pomiarów. Wymóg ten jest spełniany poprzez zastosowanie dodatkowego, pomocniczego źródła światła w kuli, pozwalającego na przeprowadzenie pomiaru absorpcji

www.luxmagazyn.pl

3/2014

53

technik a

technik a

#

Technika Świetlna – słowniczek:

Co to jest strumień świetlny?

Jest to całkowita moc światła emitowana przez dane źródło w odniesieniu do charakterystyki czułości spektralnej oka ludzkiego.

Jak go mierzymy?

Strumień świetlny mierzymy przy pomocy spektrometru podłączonego do kuli całkującej. Ta metoda pozwala określić całkowitą ilość energii świetlnej wyemitowanej przez badane źródło we wszystkich kierunkach. Strumień świetlny wyrażony jest w lumenach [lm].

Co nam to daje?

Pozwala nam to poznać całkowitą ilość światła emitowaną przez źródło we wszystkich kierunkach, z uwzględnieniem czułości oka ludzkiego. Taki pomiar jest podstawą do obliczeń innych parametrów źródła światła oraz może w prosty sposób posłużyć do porównania różnych źródeł światła.

Co to jest natężenie oświetlenia?

Natężenie oświetlenia określa ilość energii świetlnej padającej na daną powierzchnię z uwzględnieniem czułości ludzkiego oka.

Jak je mierzymy i w jakich jednostkach?

Do pomiaru stosuje się spektrometr wyposażony w głowicę pomiarową, tak zwany dyfuzor, z odpowiednią korekcja kątową. Jest

zainstalowanego źródła światła, która następnie jest uwzględniana przy wyznaczaniu wyników pomiarów.

Ważnym elementem przy kompletowaniu stanowiska pomiarowego jest dobór odpowiedniej średnicy kuli. Według obowiązujących do tej pory zasad, największy wymiar źródła światła mierzonego w kuli całkującej nie może przekraczać 10% średnicy wewnętrznej kuli. Oznacza to, że przykładowo do pomiaru elementu wielkości 10 cm należy stosować kulę o średnicy 1 m, a oprawy wielkości 40 cm należałoby mierzyć w kuli wielkości 4 m. Obecnie, dzięki zastosowaniu kompensacji samo-absorpcji, możliwy jest pomiar nawet dwukrotnie większych źródeł światła bez znaczącego wpływu na otrzymywane wyniki. Uzależnione jest to również od kształtu źródła. I tak w kuli całkującej o średnicy 500 mm możliwy jest pomiar modułów o wymiarach 16 x 16 cm. Kula całkująca o średnicy 2000 mm może być nawet wykorzystywana do opraw o wymiarach 60 x 60 cm. Na przykład w przypadku świetlówek ich długość może być zbliżona do średnicy kuli.

54

3/2014

www.luxmagazyn.pl

Skalibrowany zestaw pomiarowy Aby zagwarantować odpowiednią dokładność pomiarową, należy zwrócić uwagę na kalibrację sprzętu pomiarowego. Każdy zestaw składający się z kuli całkującej i spektrometru musi być skalibrowany przy użyciu źródła kalibracyjnego, czyli żarówki referencyjnej o znanym rozkładzie spektralnym i o znanej wartości strumienia świetlnego. Tego typu żarówki są wzorcowane przez akredytowane laboratoria, które przy użyciu wzorca ciała doskonale czarnego oraz monochromatora określają rozkład widmowy i strumień świetlny żarówki referencyjnej. Kalibracja zestawu pomiarowego jest zwykle wykonywana przez producenta sprzętu pomiarowego i należy ją powtarzać co 12 miesięcy.

GL Optic R&D Center Poland ul. Poznańska 70 62-040 Puszczykowo Tel. +48 60 18 15 517 kontakt@gloptic.com www.gloptic.com

on umieszczany na badanej powierzchni i mierzy poziom sygnału w luksach [lux].

Co nam to daje?

Jest to bardzo praktyczna metoda określania poziomu oświetlenia powierzchni, np. stołu, miejsca pracy, blatu roboczego, powierzchni chodnika, drogi czy półki sklepowej. Natężenie oświetlenia maleje wraz z kwadratem odległości od źródła światła.

Co to jest luminancja?

Luminancja określa ilość energii świetlnej emitowanej przez powierzchnię świecącą lub rozpraszającą światło padające.

Jak ją mierzymy i w jakich jednostkach?

Do pomiaru stosuje się przystawkę pomiarową z obiektywem lub soczewką skierowaną w stronę badanej powierzchni. Luminancję wyrażamy w kandelach na metr kwadratowy [cd/m²].

Co nam to daje?

Pomiar ten pozwala ocenić wrażenie jasności dla danej powierzchni i ma szczególne zastosowanie w pomiarach monitorów i wyświetlaczy, jak również przy pomiarach jasności, np. płyty lotniska czy powierzchni jezdni oświetlonej lampami ulicznymi.

Zamów prenumeratę online www.luxmagazyn.pl/prenumerata

e-mailem prenumerata@luxmagazyn.pl

www.luxmagazyn.pl

3/2014

55

technik a

technik a

Studium wpływu oświetlenia na zachowanie kupujących

Oświetlenie sklepów i obszarów detalicznych Najnowsze badania w dziedzinie neurologii pokazały, że ponad 80% decyzji kupujących, zapadających w punkcie sprzedaży, jest podejmowanych nieświadomie i zależy głównie od ludzkich emocji. Idealne oświetlenie odgrywa w tym kontekście główną rolę: klienci postrzegają towar nie tylko wizualnie, atrakcyjne oświetlenie pomaga im odbierać produkty również na poziomie emocjonalnym.

Wpływ efektów świetlnych na kupujących oceniano dotychczas wyłącznie za pomocą różnych technik zadawania pytań, nie biorąc pod uwagę decydującego aspektu: nieświadomości.

Dlatego Zumtobel Research, wspólnie z Instytutem Doradztwa i Badań Rynku z siedzibą w Monachium – Gruppe Nymphenburg, przeprowadziły badania laboratoryjne w celu poznania emocjonalnego wpływu światła na klientów. Badania mogły być wymierne empirycznie dzięki rejestrowaniu reakcji fizjologicznych badanych. „Światło ma ogromny nieuświadomiony wpływ na ludzi”,

56

3/2014

www.luxmagazyn.pl

wyjaśnia dr Hans-Georg Häusel z Gruppe Nymphenburg. „Dlatego chcący zebrać dane, które mogą być empirycznie zmierzone i kwestionowane, muszą dokonać pomiarów w miejscu, w którym zachodzą naturalne, emocjonalne procesy ludzkie.”

Wyniki badania pomogą opracować koncepcje oświetlenia dla handlu detalicznego, zaprezentować produkty w doskonałym świetle i zwiększyć u klientów poczucie komfortu, które pozwoli zatrzyma ich w sklepach na dłużej.

Limbiczne modele: grupowanie według cech osobowości Na potrzeby badań laboratoryjnych, badacze wykorzystali tzw. limbic model – opracowany przez Gruppe Nymphenburg, skupiający się z całościowych emocjonalnych struktur osobowości konsumentów. Z tego powodu dane socjodemograficzne 48 zaangażowanych podmiotów były nieistotne dla celów badania. Zamiast tego badanym przypisano przy pomocy kwestionariusza siedem różnych typów osobowości. Należą do nich

„Bon vivants”, „Hedonists”, „Adventurers”, „Performers”, „Disciplinarians”, „Traditionalists” i „Harmonisers.”

Celem projektu badawczego było sprawdzenie, jak każda z tych siedmiu grup reaguje na różne scenariusze oświetleniowe realizowane w punkcie sprzedaży. Wykorzystana do tego celu nowa metoda opracowana przez Gruppe Nymphenburg - the Limbic Emotional Assessment (LEA), umożliwiła zmierzenie nawet nieznacznych fizycznych reakcji występujących u badanych.

W eksperymencie wzięły udział męskie i żeńskie podmioty w przedziale wiekowym od 19 do 62 lat. Badacze umieścili je przed symulatorem sklepowym 3D, zainstalowanym w laboratorium badawczym, który wyświetlał elementy mody oświetlone w różny sposób. Badani oglądali kolejno 20 różnych scenariuszy oświetleniowych o różnych cechach oświetlenia ogólnego i akcentującego, temperaturze barwowej, kontraście i ilości światła.

Podczas badania zostały empirycznie zmierzone nieuświa-

domione reakcje fizyczne badanych, w tym czynności mózgu i serca. W oparciu o zebrane dane psychofizjologiczne możliwe było wyraźne określenie, które z parametrów oświetleniowych wywoływały pozytywne, a które negatywne emocje, które działały stymulująco, a które relaksująco na określoną grupę docelową. Okazało się, że nawet minimalne zmiany pomiędzy poszczególnymi scenariuszami oświetleniowymi wywoływały różne reakcje u badanych.

Badanie jasno pokazało, że istnieje optymalny sposób adresowania indywidualnego scenariusza oświetleniowego do określonej grupy docelowej. Okazało się również, że nie istnieje jeden scenariusz, który miałby pozytywny wpływ na wszystkie typy osobowości. Jakkolwiek, istnieją poszczególne profile oświetlenia, na które kilka z nich zareagowało pozytywnie.

Zidentyfikowano trzy główne grupy – każdą z określonymi wymaganiami wobec rozwiązań oświetleniowych: pierwsza grupa BALANCE (Harmonisers, Traditionalists i Bon vivants) odpowiedziała szczególnie pozytywnie na umiarkowane

www.luxmagazyn.pl

3/2014

57

technik a

technik a

Wademecum Oświetleniowca

oświetlenie akcentujące. Druga grupa STIMULANCE (Hedonists, Adventurers) najbardziej pozytywnie zareagowała na sceny świetlne ze stosunkowo mocnym i zauważalnym kontrastem, stworzone przez oświetlenie akcentujące i różne reflektory. Grupa trzecia DOMINANCE (Performers, Disciplinarians) odpowiedziała z wyczuciem na niesymetryczne koncepcje oświetlenia, a pozytywne emocje wywołały u niej wyważone, umiarkowane efekty świetlne. Z kolei oświetlenie charakteryzujące się wąskim strumieniem światła i ekstremalnym kontrastem, powodowało u tej grupy dyskomfort.

Dr Hans-Georg Häusel podsumowuje: „Po raz kolejny okazało się, że znaczenie właściwego oświetlenia punktów sprzedaży jest niedocenione. Zamiast tego koncentruje się na ozdobnym opakowaniu i wystroju sklepu. Ale w rzeczywistości towary zaprezentowane w witrynie sklepowej tylko wtedy będą miały wpływ na ludzkie emocje, kiedy będą scentralizowane przez efekty świetlne. Również afektywne sygnały emanowane przez sam sklep znajdują się pod silnym wpływem światła.”

Gdy klienci będą czuli się swobodnie wewnątrz sklepu, a oświetlenie będą postrzegać jako atrakcyjne, będą oni zmotywowani, aby zatrzymać się w nim na chwilę, zauważyć markę sklepową i dokonać zakupu produktów.

Dzięki połączeniu naszej wiedzy z zakresu neuromarketingu

58

3/2014

www.luxmagazyn.pl

z oświetleniem, możemy skutecznie realizować nowy sposób rozwiązywania naszych grup docelowych już na etapie projektowania oświetlenia, z korzyścią dla naszych klientów”, mówi Peter Kovacs z Zumtobel. „Pomoże nam to stworzyć scenariusze oświetlenia dla poszczególnych marek i grup docelowych, dokładnie odpowiadające potrzebom klientów w sklepach i obszarach detalicznych.”

O metodzie badawczej Metoda badawcza The Limbic Emotional Assessment (LEA) opracowana przez Gruppe Nymphenburg to metoda wykorzystywana w neurologii, jak również w psychofizjologii. Ostatnia dyscyplina dotyczy relacji między aktywnością mózgu i związanymi z nią reakcjami fizycznymi. W zestawieniu z modelem limbicznym, marką i grupą docelową, model nawigacyjny LEA testowany pod kątem praktycznego zastosowania, pozwala na zróżnicowanie według konkretnych grup docelowych. Metoda LEA łączy pięć różnych parametrów, które przechwytują nawet najdrobniejsze reakcje fizyczne. Od fal mózgowych i przewodności skóry poprzez czynności serca, liczne reakcje fizyczne mierzone są w celu wyciągnięcia wniosków na temat stanu emocjonalnego badanych.

Barwa światła – Barwa w znaczeniu subiektywnym (mówimy wtedy o barwie postrzeganej) jest cechą widzenia umożliwiającą rozpoznawanie w obiektach o tej samej wielkości, kształcie i strukturze takiej różnicy jaką może wywołać różnica widmowego składu promieniowania. Jest to zatem cecha pozwalająca ustalić różnice w jakości widzenia. W znaczeniu obiektywnym stosuje się termin barwa psychofizyczna. Jest charakterystyką promieniowania pozwalającą rozpoznać taką różnicę jaką może wywołać różnica widmowego składu promieniowania. Jest to zatem jakościowa cecha promieniowania.

przewodzenia większości diod ściśle zależy od przepływającego prądu (zwiększa się wraz ze wzrostem prądu przewodzenia) oraz temperatury złącza, na którą wpływ mają m.in. temperatura otoczenia, jakość chłodzenia układu itp. Im wyższa temperatura złącza, tym wyższe napięcie przewodzenia, a więc i moc elektryczna pobierana przez LED.

Bin – Grupa diod przetestowana i posortowana (zazwyczaj już na etapie produkcji) pod względem: • emitowanego strumienia świetlnego • temperatury barwowej (dotyczy diod emitujących białe światło) • długości fali (dotyczy diod emitujących światło kolorowe) • napięcia przewodzenia • współczynnika oddawania barw.

Olśnienie – Warunki widzenia powstałe na skutek niewłaściwego rozkładu, bądź zakresu luminancji, bądź też występowania zbyt dużych kontrastów, powodujące uczucie przykrości i niewygody, lub obniżenie zdolności rozpoznawania szczegółów, lub przedmiotów, lub oba te wrażenia jednocześnie.

DALI – (Digital Addressable Lightning Interface) jest protokołem umożliwiającym komunikację między elementami końcowymi instalacji (w tym przypadku oprawami oświetleniowymi) a systemem sterującym, niezależnie od użytych rozwiązań technologicznych. Stworzony jako alternatywa dla tradycyjnych układów sterowania, opartych na napięciu 1-10V, pozwala sterować pojedyńczymi oprawami, czy też konkretną grupą, za pomocą urządzeń peryferyjnych lub komputera PC przy wykorzystaniu pojedyńczego przewodu dwużyłowego. Normalizacja interfejsu zawarta jest w dokumencie IEC (EN) 60929 E4.

Dialux – (www.dial.de) to darmowy program do profesjonalnego projektowania oświetlenia, zawierający bazy danych opraw wielu producentów, umożliwiający m.in. obliczanie natężenia oświetlenia wnętrz, terenów zewnętrznych i dróg.

Lampa sodowa – (pot. sodówka, Wysokoprężna Lampa Sodowa) lampa wyładowcza, w której środowiskiem wyładowczym są pary sodu. Dają charakterystyczne, pomarańczowe światło – długość fali 589.3 nm. Pierwsze lampy sodowe skonstruowano w 1935 roku. Obecnie są powszechnie stosowane w oświetleniu zewnętrznym i uprawie roślin. Ze względu na wysoką skuteczność świetlną i bezpośrednio wynikającą z tego oszczędność energii, praktycznie zastąpiły stosowane wcześniej lampy rtęciowe. Lampy sodowe dzielone są na nisko- i wysokoprężne.

Luminofor – Substancja wykazująca luminescencję pod wpływem oddzia ływania na nią promieniowania nadfioletowego, świetlnego lub innych czynników.

Napięcie przewodzenia V – napięcie, przy którym dioda elektroluminescencyjna zaczyna przewodzić i emitować światło. Napięcie

OLED - Organiczna dioda elektroluminescencyjna (ang. Organic Light-Emitting Diode) to dioda elektroluminescencyjna (LED) wytwarzana ze związków organicznych.

Prąd przewodzenia mA – jest to zazwyczaj nie jedna wartość, a zakres wartości dopuszczalnego prądu zasilania diod. Prąd przewodzenia markowych diod mocy może zawierać się w bardzo szerokim zakresie, a dopuszczalny prąd maksymalny może być nawet wielokrotnością prądu znamionowego, np. dopuszczalne prądy przewodzenia diod XP-G firmy CREE wahają się od 350 do 1500 mA. Parametr ten odnosi się do prądu stałego, dlatego wielu producentów oznacza go jako DC forward current.

Ra – (Wskaźnik oddawania barw) określa jakość oddawania barw sztucznych źródeł światła. Oznacza się go symbolem Ra. Jego maksymalna wartość to 100, która definiuje, że obserwowane przedmioty prezentują się w swoich naturalnych, niezafałszowanych kolorach w świetle wytwarzanym przez źródło światła. Taką wartość mogą osiągać zwykłe żarówki. Typowa wartość dla LED to Ra 80, ale może ona także osiągnąć wartość Ra 90 lub wyższą.

Raster – Osłona oprawy wykonana z elementów przeświecalnych lub nieprzeświecalnych i rozmieszczonych w taki sposób, aby ukryć lampy przed bezpośrednim widzeniem ich w określonym kącie.

Skuteczność świetlna – [lm/W]) – stosunek strumienia świetlnego emitowanego przez określone źródło światła do pobieranej przez nie energii elektrycznej. Dzisiejsze skuteczności białych diod LED wahają się od 60 do nawet 160 lm/W, a niektórzy producenci mają już w swoich laboratoriach diody o skuteczności świetlnej przekraczającej 230 lm/W. Wat – W układzie SI to jednostka mocy, a w zwykłych żarówkach używano jej do określania mocy. Jako że nowoczesne energooszczędne źródła światła i lampy LED zużywają o wiele mniej energii, osiągając jednocześnie taką samą jasność, wydzielana moc nie ma już tak dużego znaczenia. Obecnie ważniejsze są wartości strumienia świetlnego podanego w lumenach.

Opracowano na podstawie materiałów Zumtobel

www.luxmagazyn.pl

3/2014

59

technik a

System Sterowania Helvar – Ściemniacze DIGIDIM 452 1000 W Digidim 452 to uniwersalny ściemniacz o mocy 1000W, w pełni kompatybilny ze standardem DALI i interfacem z serii DIGIDIM. Jednostka montowana jest na standardową szynę DIN i przy 230V możemy obciążyć go maksymalnie 1000W. DIGIDIM 452 może pracować w dwóch trybach. Trailing edge mode to tryb przeznaczony do współpracy z lampami na niskie napięcie, posiadającymi elektroniczne startery i transformatory obniżające napięcie. Z kolei Leading Edge Mode to tryb, w którym DIGIDIM 452 pracuje z lampami wyposażonymi w magnetyczne układy ściemniające. Obydwa tryby przystosowane są do współpracy z lampami na napięcie sieciowe. DIGIDIM 452 wyposażony jest w diody sygnalizacyjne LED, oraz przełącznik który pozwala na identyfikację trybu pracy, a także dodatkowy przełącznik pozwalający na grupowanie adresów DALI.

•

Jednokanałowy ściemniacz uniwersalny

•

Montaż na szynę DIN

•

Maksymalne obciążenie 1000W przy 230 V

•

Diody sygnalizacyjne LED

•

Przełącznik umożliwiający ręczne grupowanie adresów DALI

technik a DIGIDIM 416S 16A DIGIDIM 416S 16A to jednokanałowa jednostka ściemniająca przeznaczona do montażu na ścianie. Budowa tyrystorowa ze zintegrowanym obwodem przekaźnikowym 16A. Możliwość kontroli za pomocą systemu S-DIM, DMX i sygnału analogowego 1-10V. Pełna kompatybilność z systemem sterowania DALI. Możliwość pracy zarówno w sieci, jak i jako jednostka autonomiczna. Możliwość pracy z lampami na napięcie sieciowe.

W przypadku podłączenia lamp o obniżonym napięciu pracy, wymagane jest wykorzystanie transformatora obniżającego.

Jednokanałowa jednostka ściemniająca o budowie tyrystorowej

•

Stabilizowane wyjście

•

Montaż na ścianie

•

Wbudowany obwód przekaźnikowy 16A

•

•

Przeznaczony do użycia z lampami na napięcie sieciowe i obniżone

Możliwość kontroli poprzez system S-DIM, DMX, sygnał analogowy 1-10V, DALI

•

Możliwość pracy jako jednostka autonomiczna

•

Współpraca z lampami wolframowymi, neonami, halogenami

•

Zabezpieczenie temperaturowe

•

Współpracuje z lapami na napięcie sieciowe i lampami pracującymi na obniżonym napięciu, wyposażonymi w elektroniczne układy sterujące

•

Intuicyjny segment sygnalizacyjny wyposażony w diody LED

•

Zabezpieczenie prądowe i temperaturowe każdego z torów,

•

Współpraca z narzędziami Designer™ i serią DIGIDIM.

•

•

Zabezpieczenie przeciwprzeciążeniowe, zabezpieczenie mocowe, zabezpieczenie temperaturowe

•

Niewymagane programowanie w przypadku współpracy z panelami klawiszowymi, obrotowymi, suwakowymi firmy Helvar

DIGIDIM 454 Dimmer 4x 500W Digidim 454 4x500 W to czterokanałowy ściemniacz pracujący w trybie Trailing Edge. Każdy z kanałów można obciążyć maksymalnym prądem 2,2 A, zarówno o charakterze pojemnościowym jak i rezystancyjnym. DIGIDIM 454 4x500W jest jednostką montowaną na standardową szynę DIN. Jednostkę można stosować z lampami pracującymi na napięcie sieciowe, ale też z lampami pracującymi na obniżonym napięciu i wyposażonymi w elektroniczne układy sterujące. Każdy z kanałów DIGIDIM 454 posiada zabezpieczenie prądowe i termiczne. Przedni panel wyposażony jest w złożony z diod LED segment sygnalizacyjn i przyciski umożliwiające ręczną konfigurację i podgląd parametrów.

DIGIDIM 458/DIM8 DIGIDIM 458/DIM8 to 8 kanałowy cyfrowy moduł ściemniający bazujący na budowie tyrystorowej. Umożliwia kontrolę i ściemnianie opraw o charakterze rezystancyjnym i indukcyjnym. Wyposażony zarówno w interfejs DALI jak i S-DIM/DMX, przez co jest w pełni kompatybilną jednostką z serią routerów DIGIDIM i IMAGINE. Moduł posiada 8 kanałów, które można obciążyć 10 A każdy (48A łącznie). Front modułu wyposazony jest w wyświetlacz LCD i klawisze do konfiguracji podstawowych parametrów, oraz podglądu aktualnych parametrów i poziomów wyjść.

60

•

4 kanałowy ściemniacz pracujący w trybie Trailing Edge

•

Obsługa opraw o charakterze rezystancyjnym i indukcyjnym

•

Współpraca z systemami DIGIDIM i IMAGINE

•

Możliwość montażu na standardową szynę DIN

•

8 kanałowy moduł tyrystorowy

•

Możliwość obciążenia każdego kanału 10A (48A łącznie na wszystkie kanały)

Wyświetlacz LCD i klawisze umożliwiające konfigurację i podgląd podstawowych funkcji

•

•

Każdy z kanałów ściemniacza można obciążyć maksymalnym prądem 2,2A (500W)

•

Możliwość montażu w dowolnej obudowie typu 458

Wbudowany zasilacz dedykowany wyświetlaczom LCD Touchpanel & DIGIDIM

•

•

Możliwość obciążenia prądem o charakterze pojemnościowym i rezystancyjnym

3/2014

www.luxmagazyn.pl

www.luxmagazyn.pl

3/2014

61

technik a

technik a

Zasady projektowania oświetlenia awaryjnego

O

świetlenie awaryjne jest nieodzowną częścią budynkowej instalacji elektrycznej. Sens jego stosowania podyktowany jest statystykami awarii i pożarów.

Dane zebrane na przestrzeni lat pozwalają stwierdzić, że wśród przyczyn wszystkich pożarów obiektów, źle wykonana instalacja elektryczna jest odpowiedzialna za aż 30% przypadków wystąpienia pożaru. Pożar instalacji elektrycznej może wystąpić na skutek źle dobranego zabezpieczenia do przekroju przewodu, przez co nagrzewa się on powyżej dopuszczalnej temperatury. Podobną sytuację mamy w przypadku zwarć w odbiorach lub w instalacji, gdy czas zadziałania zabezpieczenia jest dłuższy niż dopuszczalny.

Pożar w budynku jest zagrożeniem nie tylko dla konstrukcji budynku, ale głównie dla przebywających w środku ludzi.

Podczas pożaru najważniejszą kwestią dla jednostek straży pożarnej jest ewakuacja ludzi ze strefy zagrożenia. W budynkach o kubaturze co najmniej 1000 m3 wymaga się instalowania głównego wyłącznika ppoż. prądu, który ma za zadanie odcięcie dopływu energii elektrycznej do wszystkich odbiorników poza urządzeniami przeciwpożarowymi. Do takich urządzeń należy zaliczyć oświetlenie awaryjne oraz ewakuacyjne (podstawa: § 2 ust. 1 pkt. 7 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16.06.2003 w sprawie ochrony przeciw-

62

3/2014

www.luxmagazyn.pl

pożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów: Dz.U. Nr 121/2003, poz. 1138). Zgodnie z wymaganiami Prawa Budowlanego, oświetlenie to może zostać wykonane na podstawie projektu opracowanego przez uprawnionego projektanta instalacji elektrycznych oraz uzgodnionego z rzeczoznawcą ds. bezpieczeństwa pożarowego. Dopuszczenie instalacji oświetlenia awaryjnego, wykonanej na podstawie uzgodnionego projektu, nastepuje dopiero po wykonaniu prób odbiorczych, potwierdzających jej poprawne działanie. Przekazana do eksploatacji instalacja wymaga okresowych badań, które należy prowadzić zgodnie z wymaganiami producenta, nie rzadziej niż raz w roku ( podstawa: wymagania § 3 ust. 2 i 3).

Wymagania dotyczące projektowania oraz wykonywania oświetlenia awaryjnego zostały przedstawione w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 75/2002, poz. 690 z późniejszymi zmianami: Dz.U. Nr 109/2004, poz. 1156).

Podstawowe wymogi dotyczące projektowania i wykonania oświetlenia ewakuacyjnego i awaryjnego, zostały zawarte w § 181: •

Budynek, w którym zanik napięcia w elektrycznej sie-

•

ci zasilającej może spowodować zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, poważne zagrożenie środowiska, a także znaczne straty materialne, należy zasilać co najmniej z dwóch niezależnych, samoczynnie załączających się źródeł energii elektrycznej oraz wyposażać w samoczynnie załączające się oświetlenie awaryjne (bezpieczeństwa i ewakuacyjne). W budynku wysokościowym jednym ze źródeł zasilania powinien być zespół prądotwórczy.

Oświetlenie bezpieczeństwa należy stosować w pomieszczeniach, w których nawet krótkotrwałe wyłączenie oświetlenia podstawowego może spowodować następstwa wymienione w ust. 1, przy czym czas działania tego oświetlenia powinien być dostosowany do warunków występujacych w pomiesczeniu i wynosić nie mniej niż 1 godzinę.

• • •

•

•

• •

Miejsca, w których należy stosować oświetlenie ewakuacyjne: • •

pomieszczenia: widowni kin, teatrów i filharmonii oraz innych sal widowiskowych, audytoriów, sal konferencyjnych, lokali rozrywkowych

oraz sal sportowych przeznaczonych dla ponad 200 osób, w pomieszczeniach wystawowych w muzeach, w pomieszczeniach o powierzchni ponad 1000 m2, w garażach oświietlonych wyłącznie światłem sztucznym, w pomieszczeniach o powierzchni ponad 2000 m2 w budynkach użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego. na drogach ewakuacyjnych z pomieszczeń wymienionych w pkt. 1., oświetlonych wyłącznie światłem sztucznym, w szpitalach i innych budynkach przeznaczonych przede wszystkim do pobytu ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się, w wysokich i wysokościowych budynkach użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego. oświetlenie ewakuacyjne nie jest wymagane w pomieszczeniach, w których oświetlenie bezpieczeństwa spełnia warunek określony w ust. 5 dla oświetlenia ewakuacyjnego, a także wymagania Polskich Norm w tym zakresie,

W pomieszczeniu, które jest użytkowane przy zgaszonym oświetleniu podstawowym, należy stosować oświetlenie prze-

www.luxmagazyn.pl

3/2014

63

technik a

technik a 5. przy zmianie kierunku drogi ewakuacyjnej, 6. przy skrzyżowaniu korytarzy dróg ewakuacyjnych, 7. po zewnętrznej stronie wyjścia z każdego budynku, 8. w pobliżu punktu pierwszej pomocy, 9. w pobliżu każdego urządzenia ppoż. oraz przycisku alarmowego (w tym Głównego Wyłącznika Prądu).

Natężenie oświetlenia musi wynosić nie mniej niż 1 luksów, a przy punkach pierwszej pomocy oraz urządzeniach ppoż. nie mniej niż 5 luksów.

W przypadku drogi ewakuacyjnej o szerokości do 2 m, natężenie oświetlenia mierzone w jej osi przy podłodze musi wynosić > 1 luks, natomiast w obszarze środkowym nie mniejszym niż połowa szerokości drogi, natężenie oświetlenia nie może się zmniejszyć więcej niż o 50%. W przypadku dróg o szerokości większej niż 2 m należy oświetlenie ewakuacyjne uzupełnić oświetleniem antypanicznym lub projektować je jak oświetlenie dróg równoległych.

Na drogach ewakuacyjnych stosunek maksymalnego do minimalnego natężenia oświetlenia nie może być większy niż 1:40. Ma to na celu wyeliminowanie zjawiska olśnienia przykrego.

Podczas projektowania oświetlenia awaryjnego należy również pamiętać o maksymalnym czasie, po którym powinno ono zadziałać oraz spełniać warunek odległości widzenia znaku ewakuacyjnego. Czas zadziałania opraw oświetlenia awaryjnego nie może być dłuższy niż 1 s.

szkodowe, zasilane napięciem bezpiecznym, służące uwidocznieniu przeszkód wynikających z układu budynku, drogi komunikacyjnej lub sposobu jego użytkowania, a także podświetlane znaki wskazujące kierunki ewakuacji.

Oświetlenie bezpieczeństwa, ewakuacyjne i przeszkodowe oraz podświetlane znaki wskazujące kierunki ewakuacji należy wykonywać zgodnie z Polskimi Normami, dotyczącymi wymagań w tym zakresie.

Wymagania dla przewodów zasilających obwody oświetlenia awaryjnego zawarto w § 187: •

64

Przewody i kable wraz z zamocowaniami, stosowane w systemach zasilania i sterowania urządzeniami służącymi ochronie przeciwpożarowej, powinny zapewniać ciągłość dostawy energii elektrycznej w warunkach pożaru przez wymagany czas działania urządzenia przeciwpożarowego, jednak nie mniejszy niż 90 minut.

3/2014

www.luxmagazyn.pl

•

Dopuszcza się ograniczenie czasu zapewnienia ciągłości dostawy energii elektrycznej do urządzeń służących ochronie przeciwpożarowej, o której mowa w ust. 3, do 30 minut, dla przewodów i kabli znajdujących się w obrębie przestrzeni chronionych stałym urządzeniem gaśniczym tryskaczowym, oraz dla przewodów i kabli zasilających i sterujących urządzeniami klap dymowych.

Oprawy oświetlenia ewakuacyjnego należy instalować: 1.

przy każdych drzwiach będących wyjściem ewakuacyjnym, 2. w pobliżu schodów tak, by zapewniały oświetlenie każdego stopnia, 3. w odległości nie większej niż 2 m od każdego miejsca zmiany poziomu, 4. przy znakach bezpieczeństwa,

Grupa LEDNews.pl

www.luxmagazyn.pl

3/2014

65

MIÊDZYNARODOWE ENERGETYCZNE TARGI BIELSKIE BIELSKO-BIA£A INTERNATIONAL POWER INDUSTRY FAIR

ENERGETAB

16 - 18 wrzeœnia / September 2014

Znajdź produkty i projekty które Cię zainspirują