positive voice parliament book

Ο ρόλος του Κοινοβουλίου στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS

Θετική Φωνή

Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας Αθήνα 2014

Έκδοση: Θετική Φωνή Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας

Σχεδιασμός: Νικολάου Πάνος www.pndesign.gr

Αθήνα 2014

Θετική Φωνή - Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας

Πρόλογος Ο Οδηγός που κρατάτε στα χέρια σας δημιουργήθηκε από τo Σύλλογο Οροθετικών Ελλάδας Θετική Φωνή στo πλαίσιo της προαγωγής πολιτικών για την αντιμετώπιση του HIV και των επιπτώσεών του. Ο οδηγός έχει βασισθεί σε κείμενα δυο εκδόσεων της Διακοινοβουλευτικής Ένωσης (Inter-Parliamentary Union) για το HIV/AIDS προσαρμοσμένα στην ελληνική παραγματικότητα. Το ένα είναι το Taking Action Against HIV and AIDS, 2007 και το άλλο Raising the Profile of HIV and AIDS in Your Parliament, 2012. Στόχος των εκδόσεων είναι να προσφέρει γνώση και δεδομένα που αφορούν τη σύγχρονη αντιμετώπιση της επιδημίας, να αναδείξει θεματικές πολιτικής που σχετίζονται με την επιδημία και να προτείνει τρόπους συνεργασίας εντός κοινοβουλίου για την καλύτερη δυνατή αποτελεσματικότητα. Η Θετική Φωνή ιδρύθηκε το 2009 και αγωνίζεται για την εξασφάλιση καλύτερων πρακτικών πρόληψης, υπηρεσιών περίθαλψης και κοινωνικής μέριμνας των ανθρώπων που ζουν με HIV/AIDS αλλά και των ευάλωτων στον HIV κοινωνικών ομάδων. Παράλληλα εργάζεται για την κοινωνική αποδοχή, αλληλεγγύη και υποστήριξη των ομάδων αυτών ώστε να αντιμετωπιστούν οι παραβιάσεις της αξιοπρέπειας και των ανθρώπινων δικαιωμάτων τους. Από την πρώτη κιόλας μέρα της ίδρυσης της η Θετική Φωνή συνεργάζεται με φορείς και οργανώσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό προκειμένου να διαδώσει τα πιο επικαιροποιημενα δεδομένα και γνώση γύρω από την επιδημία και τα παράγωγα της, καθώς και να προκαλεί και να συμμετέχει με κάθε ευκαιρία σε δημόσιο διάλογο και διαβούλευση.

4

Ο ρόλος του Κοινοβουλίου στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS

Στο πλαίσιο αυτό έχει πραγματοποιήσει συναντήσεις και έχει συμμετάσχει σε ομάδες εργασίας με βουλευτές απ’ όλα σχεδόν τα κόμματα του ελληνικού κοινοβουλίου, κυβερνητικούς αξιωματούχους, στελέχη της τοπικής αυτοδιοίκησης, δημοσιογράφους, εκπροσώπους φορέων και οργανώσεων, προβάλλοντας πάντα ως κύριο πρόσταγμα την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των οροθετικών και την αξιοποίηση σύγχρονων, αποτελεσματικών και επιστημονικά τεκμηριωμένων πολιτικών για την αντιμετώπιση του HIV/AIDS. Η αρχή έγινε με την Ημερίδα που διοργάνωσε το 2010 για τον ρόλο του ελληνικού κοινοβουλίου στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS, συνεχίστηκε με ημερίδα για τα θέματα εργασίας που διοργανώθηκε το 2011, ημερίδα για τα θέματα νομοθεσίας και δικαιοσύνης το 2012 και με πιο πρόσφατη την πρωτοβουλία συνάντησης διαλόγου με πολιτικούς από όλα τα δημοκρατικά κόμματα στην 1η Δεκεμβρίου 2013, παγκόσμια ημέρα κατά του HIV/AIDS. Ο οδηγός αυτός εκτός από τα μέλη του ελληνικού κοινοβουλίου απευθύνεται και σε όσους ασχολούνται με το HIV/AIDS σε πολιτικό επίπεδο, είτε πρόκειται για στελέχη πολιτικών κομμάτων και κρατικούς αξιωματούχους, είτε για δημοσιογράφους και στελέχη οργανώσεων και φορέων. Σας καλούμε να τον μελετήσετε με προσοχή και ελπίζουμε να σας φανεί χρήσιμο εργαλείο στην κοινοβουλευτική σας δράση. Νίκος Δέδες

Πρόεδρος ΔΣ, Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας

5

Θετική Φωνή - Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας

Περιεχόμενα Εισαγωγή................................................................................................ 8 ΜΕΡΟΣ Ι : Ο ρόλος του κοινοβουλίου. Γιατί η κοινοβουλευτική δράση κατά του HIV/AIDS είναι ζωτικής σημασίας.......................................... 13 Κεφ. 1: Ηγεσία.......................................................................................14 Κεφ. 2: Νομοθετικό Έργο..................................................................... 15 Κεφ. 3: Εποπτεία....................................................................................16 Κεφ. 4: Χρηματοδότηση.........................................................................16 ΜΕΡΟΣ ΙΙ : Οι πολιτικές για τον HIV/AIDS Πως μπορούν να συμβάλλουν αποτελεσματικά οι βουλευτές................ 19 Κεφ. 1: Εξέταση και Συμβουλευτική..................................................... 20 Κεφ. 2: Στίγμα και Διακρίσεις................................................................21 Κεφ. 3: Πρόληψη.................................................................................. 22 Κεφ. 4: Θεραπεία Πρόνοια.................................................................... 23 Κεφ. 5: Μειώνοντας την ευπάθεια σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες α) ΑΣΑ................................................................................................... 24 β) ΧΕΝ................................................................................................... 24 γ) Επαγγελματίες του σεξ...................................................................... 26 δ) Φυλακισμένοι.................................................................................... 27 ε) Νέοι................................................................................................... 28 Κεφ. 6: Νομική Αντιμετώπιση του HIV/AIDS......................................... 29 ΜΕΡΟΣ ΙΙΙ: Αυξάνοντας την ορατότητα του HIV/AIDS στο Κοινοβούλιο.....................................................................................31 Δημιουργώντας διακομματικές ομάδες και επιτροπές........................... 32 Κεφ. 1: Οι βουλευτές μπορούν.............................................................. 33 α) Εκπροσώπηση και συνεργασία.......................................................... 34 β) Ηγεσία.............................................................................................. 34 γ) Νομοθεσία......................................................................................... 34 δ) Αξιοποίηση πόρων............................................................................ 34 ε) Έλεγχος............................................................................................ 34 Κεφ. 2: Δουλεύουμε μαζί, πετυχαίνουμε περισσότερα........................... 35 α) Αξιοπιστία........................................................................................ 35 β) Συνέχεια............................................................................................ 35

6

Ο ρόλος του Κοινοβουλίου στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS

γ) Εξειδίκευση....................................................................................... 35 δ) Ικανότητα.......................................................................................... 35 Κεφ. 3: Εναλλακτικά μοντέλα για κοινοβουλευτικές επιτροπές/ομάδες α) Είδος επιτροπής................................................................................ 36 β) Εργαλεία........................................................................................... 37 Κεφ. 4: Συμβουλές για κοινοβουλευτικές επιτροπές............................. 38 α) Κομματική ισορροπία........................................................................ 38 β) Ηγεσία.............................................................................................. 39 γ) Προσωπικό........................................................................................ 39 δ) Έδρα................................................................................................. 40 ε) Χρηματοδότηση................................................................................. 40 στ) Συνεργασία με ΚτΠ.......................................................................... 41 ζ) Κοινωνικά θέματα ταμπού................................................................. 41 η) Συνδέοντας τον HIV με άλλα θέματα................................................. 42 θ) Εξωτερική βοήθεια............................................................................ 43 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ Παράρτημα 1 – Γενικά Στοιχεία............................................................. 44 Παράρτημα 2 – Διεθνές και Εθνικό Δίκαιο............................................ 46 Παράρτημα 3 – Διακοινοβουλευτική Ένωση......................................... 54 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ 1. Ακρώνυμα.......................................................................................... 56 2. Χρήσιμοι Σύνδεσμοι........................................................................... 57

7

Θετική Φωνή - Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας

Εισαγωγή Οι βουλευτές μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS, το οποίο αποτελεί μία από τις σοβαρότερες απειλές που έχει να αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα τον 21ο αιώνα. Οι βουλευτές έχουν ένα σημαντικό ρόλο να διαδραματίσουν στην αντιμετώπιση της επιδημίας: • Ω ς αντιπρόσωποι του λαού, οι βουλευτές μπορούν να μεταφέρουν τις φωνές και τις ανησυχίες όλων των ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που ζουν με ή έχουν επηρεαστεί από τον ιό HIV καθώς και των μελών των ευάλωτων στον HIV ομάδων, οι οποίες συνήθως βρίσκονται στο κοινωνικό περιθώριο.

• Ω ς ηγέτες, διαμορφωτές δηλαδή της κοινής γνώμης και υπεύθυνοι για λήψη αποφάσεων, οι βουλευτές μπορούν να προωθήσουν τον σεβασμό για τους ανθρώπους που ζουν με τον HIV και μπορούν να ενθαρρύνουν την ενημερωμένη συζήτηση σχετικά με τον HIV, βάσει επιστημονικών στοιχείων και όχι επηρρεασμένοι από δημοφιλείς μύθους, πολιτικές ιδεολογίες, επιζήμιες πεποιθήσεις ή επιβλαβείς πολιτιστικές συνήθειες. Οι βουλευτές μπορούν να βοηθήσουν το κοινό να κατανοήσει ότι, αν και ο HIV προκαλεί προκαταλήψεις και παρανοήσεις λόγω της σχέσης του με το αίμα, το σεξ, τη χρήση ναρκωτικών και άλλα ευαίσθητα θέματα, μπορεί να προληφθεί και να αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά, όπως και άλλες ασθένειες, αν αυτές οι προκαταλήψεις και παρανοήσεις ξεπεραστούν.

8

Ο ρόλος του Κοινοβουλίου στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS

• Ω ς νομοθέτες, οι βουλευτές μπορούν να σχεδιάσουν, να εγκρίνουν και να επιβλέψουν την εφαρμογή της νομοθεσίας που προστατεύει τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα αποτελεσματικά προγράμματα πρόληψης του HIV, την περίθαλψη και τη θεραπεία. Επίσης, μπορούν να πιέσουν για τροποποιήσεις στη νομοθεσία, καθώς και στο Σύνταγμα, ώστε να απαγορεύουν τις διακρίσεις εις βάρος των ατόμων που ζουν με HIV (ή εις βάρος των πιο ευάλωτων στη μόλυνση ατόμων και ομάδων).

• Ω ς ελέγχοντες την κυβερνητική δραστηριότητα, οι βουλευτές μπορούν να εξασφαλίσουν ότι τηρούνται οι δεσμεύσεις της κυβέρνησης για τον HIV. • Ω ς εποπτεύοντες τον εθνικό προϋπολογισμό, οι βουλευτές μπορούν να εξασφαλίσουν επαρκή και αποδοτική χρηματοδότηση, τόσο για τα εθνικά όσο και για τα διεθνή προγράμματα για την αντιμετώπιση του HIV/AIDS, και ότι η χρηματοδότηση αυτή κατευθύνεται προς παρεμβάσεις που βασίζονται σε επιστημονικά δεδομένα και στις θεμελιώδεις αρχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

9

Θετική Φωνή - Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας

Τι περιέχει και που σκοπεύει ο Οδηγός Ο στόχος αυτού του οδηγού είναι να παράσχει στους βουλευτές τις πληροφορίες που χρειάζονται ώστε να καταρτίσουν και να προωθήσουν μια αποτελεσματική και τεκμηριωμένη εθνική απάντηση στον HIV, βασισμένη στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η οποία μεταξύ άλλων θα περιλαμβάνει και θα διασφαλίζει τη ζωτικής σημασίας πρόσβαση σε πρόληψη, θεραπεία, φροντίδα και υποστήριξη για όλους. Επίσης στοχεύει στο να βοηθήσει τους βουλευτές να αναλάβουν δράση ώστε να ληφθούν όλες οι αναγκαίες αποφάσεις σχετικά με τη μεταρρύθμιση της πολιτικής και της σχετικής νομοθεσίας γύρω από τον HIV, πάντα λαμβάνοντας υπόψη την καθοριστική σημασία του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας στη συνολική αντιμετώπιση της επιδημίας. Αυτό έχει ήδη αναγνωριστεί από τις περισσότερες Κυβερνήσεις, μέλη των Ηνωμένων Εθνών, με τη δέσμευσή τους (στην Πολιτική Διακύρηξη της Γενικής Συνέλευσης του 2006) να «ξεπεραστούν νομικά, κανονιστικά ή άλλα εμπόδια που αναστέλλουν την αποτελεσματική πρόληψη του HIV, τη θεραπεία, τη φροντίδα και την υποστήριξη, καθώς και την απρόσκοπτη πρόσβαση σε φάρμακα, αγαθά και υπηρεσίες». Μέλη των Κοινοβουλίων έχουν επίσης δεσμευθεί, μέσω της Συνέλευσης της Διακοινοβουλευτικής Ένωσης, να διασφαλίσουν ότι η εθνική τους νομοθεσία βασίζεται στις οικουμενικές αρχές και αξίες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που σχετίζονται με τον HIV. Ωστόσο, στην πράξη, σε πολλές χώρες, η νομοθεσία εμποδίζει παρά προωθεί την αποτελεσματική δράση κατά του HIV.

10

Ο ρόλος του Κοινοβουλίου στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS

Μέχρι σήμερα, τα αποτελέσματα σχετικά με τη νομοθεσία του HIV είναι ανάμεικτα. Μερικά κοινοβούλια έχουν θεσπίσει νόμους που προωθούν την αποτελεσματική πρόληψη και θεραπεία καθώς και τα προγράμματα πρόνοιας. Σε άλλα, η σχετική νομοθεσία έχει παραμείνει για χρόνια στο στάδιο της νομοπαρασκευής χωρίς ακόμη να μετουσιώνεται σε νόμους. Σε αυτά συμπεριλαμβάνεται και νομοθεσία που αφορά τη βία λόγω φύλου, τις διακρίσεις βάσει σεξουαλικού προσανατολισμού, την χρήση ναρκωτικών ουσιών κτλ. Επίσης, σε άλλα κοινοβούλια έχουν ψηφιστεί νόμοι που έρχονται σε αντίθεση με την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την προώθηση τεκμηριωμένων πολιτικών πρόληψης και θεραπείας, όπως, για παράδειγμα, υποχρεωτική εξέταση HIV σε ορισμένους ανθρώπους ή σε ορισμένες περιπτώσεις. Οι βασικές ενέργειες στις οποίες μπορούν να προβούν οι βουλευτές, συμμετέχοντας εποικοδομητικά στον αγώνα ενάντια στην επιδημία, αναλύονται διεξοδικά σε αυτόν τον οδηγό.

11

Θετική Φωνή - Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας

12

Ο ρόλος του Κοινοβουλίου στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS

ΜΕΡΟΣ Ι

O ρόλος του Κοινοβουλίου

Γιατί η Κοινοβουλευτική Δράση κατά του HIV/AIDS είναι ζωτικής σημασίας για μια αποτελεσματική αντιμετώπιση της επιδημίας σε παγκόσμιο, εθνικό και τοπικό επίπεδο

13

Θετική Φωνή - Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας

• To HIV/AIDS αποτελεί μια παγκόσμια έκτακτη ανάγκη που προκάλεσε απαράμιλλο ανθρώπινο πόνο, τη μεγαλύτερη αντιστροφή στην ανθρώπινη ανάπτυξη, αλλά και μια δευτερογενή «επιδημία» στην παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

• Άνθρωποι σε κάθε περιοχή και σε κάθε χώρα του κόσμου επηρεάζονται από τις επιπτώσεις του.

• Σε πολλές χώρες έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος τα τελευταία χρόνια και υπάρχει πλέον μια δυνατή βάση πάνω στην οποία μπορεί να θεμελιωθεί μια αποτελεσματική απάντηση στο HIV/AIDS. Παρ’ όλα αυτά, η κατάσταση παραμένει σοβαρή και σχεδόν σε όλες τις χώρες σημειώνονται βασικές αδυναμίες σχετικά με αυτή την ανταπόκριση.

• Η ανάγκη ηγεσίας και δράσης από βουλευτές είναι μεγαλύτερη από ποτέ: οι τοπικοί ηγέτες που βρίσκονται κοντά στις κοινότητές τους και κυρίως τα μέλη των Κοινοβουλίων μπορούν και πρέπει να παίξουν ουσιαστικό ρόλο.

• Τα εμπόδια για μια πιο ενεργή συμμετοχή υπερνικούνται με την ανάπτυξη ατομικών ικανοτήτων, την κοινοβουλευτική συνεργασία και το χτίσιμο συμμαχιών καθώς και τη μεγαλύτερη συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών.

Παρέχοντας δυνατή ηγεσία • Η σημασία της ηγεσίας ως απάντηση στο HIV/AIDS είναι ευρέως αναγνωρισμένη.

• Οι Βουλευτές μπορούν να παίξουν έναν ουσιαστικό ρόλο στην διαμόρφωση της κοινής γνώμης σχετικά με το HIV/AIDS, στην αύξηση της γνώσης του κοινού και στην κινητοποίηση/συμμετοχή της κοινωνίας.

• Μπορούν να προωθήσουν την ορατότητα και την καταπολέμηση του στίγματος, κάνοντας οι ίδιοι την εξέταση για τον ιό και κάνοντας γνωστό δημόσια το αποτέλεσμα, ειδικότερα αν είναι οροθετικοί.

• Τα Κοινοβούλια και οι βουλευτές που αναζητούν να διευρύνουν τις πρωτοβουλίες και τη δράση τους ενάντια στον HIV, χρειάζεται να επανεξετάσουν τις δικές τους πολιτικές και νομοθεσίες και να εξασφαλίσουν την προστασία και την προώθηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων σχετικά με τον HIV στο εργασιακό περιβάλλον.

14

Ο ρόλος του Κοινοβουλίου στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS

Σχεδιάζοντας υποστηρικτικούς νόμους και πολιτικές θέσεις • Η προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων είναι βασικό συστατικό στο να εξασφαλιστεί μια αποτελεσματική απάντηση στο HIV/ AIDS. • Ένας από τους πιο σημαντικούς ρόλους των Κοινοβουλίων και των μελών τους είναι να βεβαιωθούν ότι η νομοθεσία προστατεύει τα ανθρώπινα δικαιώματα και προωθεί -αντί να παρεμποδίζει- την αποτελεσματική πρόληψη από τον HIV, τη θεραπεία, τη φροντίδα και την υποστήριξη, την απρόσκοπτη πρόσβαση στα φάρμακα, τα αγαθά και τις υπηρεσίες, καθώς και όλες «τις προσπάθειες της θέσπισης, της ενίσχυσης ή της εφαρμογής νόμων, κανόνων και άλλων μέτρων για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων και την εξασφάλιση της πλήρους απόλαυσης όλων των ανθρώπινων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών των ανθρώπων που ζουν με τον HIV και των μελών όλων των ευάλωτων κοινωνικά ομάδων» (Πολιτική Διακήρυξη για το HIV/AIDS, 2006). Ένας σημαντικός αριθμός βουλευτών έχουν αναλάβει παρόμοιες δεσμεύσεις σε μια σειρά Ψηφισμάτων της IPU (Διακοινοβουλευτική Ένωση).

• Οι Διεθνείς Οδηγίες για το HIV/AIDS και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα είναι σημαντικές πηγές για τις κυβερνήσεις που αναζητούν να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις τους. Αυτό το εγχειρίδιο, εξειδικεύοντας τις Διεθνείς Οδηγίες, φιλοδοξεί να βοηθήσει τους Έλληνες Βουλευτές ώστε αυτοί με τη σειρά τους να βοηθήσουν στην εκπλήρωση αυτών των δεσμεύσεων (Παράρτημα 2).

15

Θετική Φωνή - Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας

Αυξάνοντας την βουλευτική επίβλεψη - εποπτεία • Ω ς κύρια νομοθετική εξουσία το Ελληνικό Κοινοβούλιο καλείται να ελέγχει τις πράξεις της κυβέρνησης. Η Βουλή και τα μέλη της μπορούν να κάνουν πολλά για να αυξήσουν την παρακολούθηση των θεμάτων που σχετίζονται με τον HIV. Αυτά περιλαμβάνουν: την ισχυροποίηση της απάντησης στον HIV εντός της Βουλής (π.χ. καθιέρωση μόνιμων διακομματικών επιτροπών για τον HIV και επιλογή μιας πολυσυλλεκτικής προσέγγισης στην πολιτική για τον HIV, καθώς και απαίτηση της ενσωμάτωσης θεμάτων που σχετίζονται με τον HIV σε άλλες σχετικές επιτροπές της – πχ. Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων), την αύξηση της υποστήριξης για σχετική έρευνα στα μέλη της Βουλής και των επιτροπών της, τη δημιουργία αποτελεσματικών συνεργιών με την κοινωνία των πολιτών και τις οργανώσεις της που ασχολούνται με τα ζητήματα του HIV, την βελτίωση της παρακολούθησης των κονδυλίων που δαπανώνται για το HIV/AIDS και την αποτελεσματικότητα της αρωγής αυτής.

• Οι κυβερνήσεις έχουν υιοθετήσει διάφορες διεθνείς συμβάσεις που σχετίζονται με τον HIV. Ένας ιδιαίτερα σημαντικός ρόλος των Κοινοβουλίων είναι να ελέγχουν τις κυβερνήσεις τους ώστε να τηρούν αυτές τις υποσχέσεις.

Εξασφαλίζοντας ικανή και βιώσιμη χρηματοδότηση • Αν και η χρηματοδότηση για την πολιτική απάντηση στο HIV/AIDS σε χώρες χαμηλών και μεσαίων εισοδημάτων έχει αυξηθεί, οι χρηματοδοτικές πηγές συνεχίζουν να μην επαρκούν για όλα αυτά που χρειάζονται να γίνουν ώστε να προχωρήσουμε στην παγκόσμια πρόσβαση στην πρόληψη, τη φροντίδα, τη θεραπεία και τη στήριξη.

• Στην Ελλάδα και σαν αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης οι κρατικές επιχορηγήσεις για προγράμματα στον τομέα του HIV/AIDS μόνο το 2010 σε σχέση με το 2009 μειώθηκαν κατά 10%, όπως αναφέρουν οι Γ. Κυριόπουλος- Τσίαντου Β. στην μελέτη τους “Η οικονομική κρίση και οι επιπτώσεις της στην υγεία και την ιατρική περίθαλψη” [Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής, 27(5):834-840].

16

Ο ρόλος του Κοινοβουλίου στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS

Αν και τα στοιχεία είναι ελλειπή η ετήσια μείωση που επακολούθησε το 2010 είναι ακόμη μεγαλύτερη.

• Η χώρα μας χρειάζεται να αναπτύξει αξιόπιστα, βιώσιμα, και εμπεριστατωμένα χρηματοδοτικά σχέδια για το HIV/AIDS. • Οι Βουλευτές έχουν έναν κρίσιμο ρόλο να παίξουν στην υπεράσπιση της αύξησης της χρηματοδότησης, στην ανάπτυξη και τον έλεγχο των εθνικών σχεδίων, καθώς και στην εξασφάλιση της ορθής χρήσης των κονδυλίων.

• Στην Ελλάδα καταρτίστηκε Εθνικό Σχέδιο για το HIV/AIDS για την περίοδο 2007-2012, το οποίο εκτός από προβλήματα σχεδιασμού, παρουσίασε κενά και στην υλοποίηση. Νέο Εθνικό Σχέδιο που θα αντικαταστήσει το ήδη ολοκληρωμένο δεν υπάρχει, παρά τη ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων. Η ανάγκη για ένα πολιτικό σχεδιασμό μιας ολοκληρωμένης απάντησης είναι επιτακτική. Ιδιαίτερη προσοχή όμως πρέπει να δοθεί τόσο στην κατάρτισή του, διαδικασία στην οποία θεωρούμε απαραίτητη τη συμμετοχή των οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στον χώρο, όσο και στην εφαρμογή του.

17

Θετική Φωνή - Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας

18

Ο ρόλος του Κοινοβουλίου στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS

ΜΕΡΟΣ ΙΙ

Οι πολιτικές για τον HIV/AIDS

Πως μπορούν να συμβάλουν αποτελεσματικά οι Βουλευτές για την πρόληψη από τον HIV, τη θεραπεία, τη φροντίδα και τη στήριξη. Το HIV/AIDS ενώ μας αφορά όλους, εμπεριέχει ορισμένα πεδία τα οποία απαιτούν πρωταρχικά το ενδιαφέρον και την ενασχόληση της Πολιτείας. Οι βουλευτές χρειάζεται να δραστηριοποιηθούν ανάλογα με τις ανάγκες που υπάρχουν και προκύπτουν κάθε φορά ώστε να μπορέσουν να γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές ή βελτιώσεις. Οι προσπάθειές τους μπορεί να έχουν θετικά αποτελέσματα με πολλαπλασιαστικά οφέλη. Οι θεματικές στις οποίες παρουσιάζονται αδυναμίες και είναι πολύ σημαντικές για την αποτελεσματική ανταπόκρισή μας στον HIV/AIDS περιγράφονται σ’ αυτό το μέρος του οδηγού.

19

Θετική Φωνή - Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας

Η εξέταση για τον HIV και η συμβουλευτική Γιατί η ηγεσία και η δράση σας σχετικά με την εξέταση για τον HIV και τη συμβουλευτική γύρω από αυτόν είναι τόσο σημαντικές • Η πρόσβαση για όλους στην εθελούσια, δωρεάν και υψηλής ποιότητας εξέταση για τον HIV είναι αναγκαίο συστατικό μιας αποτελεσματικής παγκόσμιας, αλλά και εθνικής απάντησης στον HIV και αποτελεί συνάμα εγγύηση για τη δημόσια υγεία και τα ανθρώπινα δικαιώματα.

• Στην Ελλάδα η καταβολή εισιτηρίου για τη διενέργεια του τεστ για HIV στα δημόσια νοσοκομεία, λειτουργεί περισσότερο ως εμπόδιο στην εξέταση και κατ’ επέκταση στην πρώιμη διάγνωση και πρόσβαση στη θεραπεία.

• Οι πιο σημαντικές δράσεις που η χώρα μας πρέπει να υιοθετήσει ώστε ν’ αυξηθεί η πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας εξέταση για τον HIV και την συμβουλευτική περιλαμβάνουν:

20

1. Να διασφαλίζονται όλες οι απαραίτητες προϋποθέσεις για δωρεάν εξέταση και συμβουλευτική,

2. Να εξασφαλίζεται ότι η εξέταση για τον HIV γίνεται μόνο μαζί με συμβουλευτική, με την συγκατάθεση του εξεταζόμενου και την απαραίτητη εχεμύθεια,

3. Να αυξηθεί η εξοικείωση του ωφελούμενου στην εθελούσια συμβουλευτική και εξέταση και να μπορεί αυτή να καλύπτει τις ανάγκες ευαίσθητων ομάδων πληθυσμού,

4. Να δημιουργηθεί ένα ικανό και φιλικό περιβάλλον για την εξέταση του HIV και τη συμβουλευτική και

5. Ν α απαγορευτεί η αναγκαστική ή υποχρεωτική εξέταση για τον HIV.

Ο ρόλος του Κοινοβουλίου στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS

Τι μπορείτε να κάνετε Οι βουλευτές έχουν έναν ουσιαστικό ρόλο να παίξουν στην προσπάθεια για την αύξηση της πρόσβασης στην εξέταση για τον HIV και τη συμβουλευτική. Προτεραιότητες για δράση περιλαμβάνουν: πρωτοβουλίες για την αύξηση της επίγνωσης των πιθανών πλεονεκτημάτων της εξέτασης για τον HIV και τη συμβουλευτική, τη δέσμευση για νομοθετικές και πολιτικές μεταρρυθμίσεις ώστε να εξασφαλιστεί η σύνδεση της εξέτασης του HIV και της συμβουλευτικής με άλλες σχετικές υπηρεσίες και φυσικά την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων, όπως και την κατάργηση νόμων που απαιτούν αναγκαστική ή υποχρεωτική εξέταση για τον HIV. Επίσης, χρειάζεται η υπεράσπιση αυξημένης χρηματοδότησης για ένα διεξοδικό πακέτο παρεμβάσεων που αναμφισβήτητα θα περιλαμβάνουν την εξέταση για τον HIV και τη συμβουλευτική.

Εξαλείφοντας το στίγμα και τις διακρίσεις Γιατί η ηγεσία και η δράση σας σχετικά με το στίγμα και τις διακρίσεις είναι τόσο σημαντικές • Το στίγμα και οι διακρίσεις αποτελούν ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια στην αποτελεσματική αντιμετώπιση της επιδημίας του HIV. Παρόλο που οι εθνικές κυβερνήσεις έχουν δεσμευτεί να δράσουν ενάντια στο στίγμα και τις διακρίσεις, αρκετές έχουν στην πράξη αποτύχει.

• Ε ιδικά στη χώρα μας το στίγμα και οι διακρίσεις στο χώρο της εργασίας συνεχίζουν να υφίστανται δημιουργώντας σημαντικά ζητήματα.

• Το στίγμα και οι διακρίσεις σε περιόδους οικονομικής και κοινωνικής κρίσης εντείνονται οδηγώντας τα οροθετικά άτομα ευκολότερα στον αποκλεισμό και το περιθώριο.

Τι μπορείτε να κάνετε Οι βουλευτές έχουν να παίξουν έναν ουσιαστικό ρόλο στην καταπολέμηση του στίγματος και των διακρίσεων. Μεταξύ άλλων, χρειάζεται:

21

Θετική Φωνή - Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας

1. Να κατανοήσουν και να μιλήσουν ανοικτά ενάντια στο στίγμα και τις διακρίσεις, 2. Να συναντηθούν δημόσια με ανθρώπους που ζουν με τον HIV και μέλη των πληθυσμιακών ομάδων που αντιμετωπίζουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο, 3. Ν α υποστηρίξουν την ανάπτυξη ενός δυνατού κινήματος των ανθρώπων που ζουν με τον HIV, 4. Να εξασφαλίσουν πολιτική και νομοθετική αλλαγή για την εξάλειψη των διακρίσεων και να προασπίσουν το δικαίωμα προστασίας των προσωπικών δεδομένων, 5. Να εξασφαλίσουν ότι η χώρα μας αναπτύσσει μακροχρόνια προγράμματα, δίνοντας προτεραιότητα στην καταπολέμηση του στίγματος και των διακρίσεων, συμμετέχοντας σ’ αυτή την διαδικασία και πιέζοντας για επαρκή χρηματοδότηση για την εφαρμογή αυτών των σχεδίων.

Πρόληψη Γιατί η ηγεσία και η δράση για την πρόληψη του HIV είναι τόσο σημαντικές • Η αύξηση της πρόσβασης στην πρόληψη του HIV είναι επείγουσα προτεραιότητα. Ο αριθμός των νέων μολύνσεων συνεχίζει να αυξάνεται κι αυτό αποτελεί σημαντική απειλή στην ικανότητα της χώρας μας να δράσει.

• Υπάρχουν σοβαρά στοιχεία αποτελεσματικότητας για ένα ευρύ σύνολο στρατηγικών πρόληψης για τον HIV όμως οι περισσότεροι άνθρωποι που κινδυνεύουν να μολυνθούν με τον ιό έχουν ελάχιστη ή καμία πρόσβαση στα βασικά εργαλεία πρόληψης. Πολύ συχνά οι περισσότερες κυβερνήσεις δεν είναι διατεθειμένες να παρέχουν πρόσβαση σε όλα τα απαραίτητα εργαλεία αν και έχουν δεσμευτεί για την παγκόσμια πρόσβαση στην πρόληψη από το 2010.

Τι μπορείτε να κάνετε Οι βουλευτές μπορούν να κάνουν πολλά για να βοηθήσουν στην πρόσβαση στην πρόληψη:

22

Ο ρόλος του Κοινοβουλίου στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS

1. Να διεκδικήσουν διεξοδικά προγράμματα πρόληψης που θέτουν ως προτεραιότητα τις ανάγκες πρόληψης για τον HIV των ομάδων και πληθυσμών που πλήττονται, 2. Να αρνηθούν καταναγκαστικές μεθόδους πρόληψης που είναι αναποτελεσματικές, 3. Να αναμορφώσουν το νομικό πλαίσιο για την εξάλειψη των εμποδίων και 4. Να υποστηρίξουν νέες στρατηγικές πρόληψης.

Θεραπεία, φροντίδα και στήριξη Γιατί η ηγεσία και η δράση για τη θεραπεία για τον HΙV, τη περίθαλψη και τη στήριξη είναι τόσο σημαντικές • Η θεραπεία για το HIV/AIDS έχει αποδειχθεί ότι είναι ασφαλής, αποτελεσματική και εφικτή και στα πιο φτωχά μέρη του κόσμου. Η Ελλάδα βρισκόταν μέχρι πρόσφατα σε μια πολύ καλή κατάσταση όσον αφορά την εξασφάλιση της πρόσβασης των ανθρώπων που ζούν με τον HIV στην αντιρετροϊκή αγωγή. Όμως και εδώ η οικονομική κρίση συνοδευόμενη από μαζική ανεργία έχουν δημιουργήσει στρατιές ανασφάλιστων με αποτέλεσμα μεγάλος αριθμός οροθετικών να κινδυνεύει να χάσει αυτή την πρόσβαση.

Τι μπορείτε να κάνετε Οι βουλευτές μπορούν να κάνουν πολλά πράγματα για να βοηθήσουν να επιτευχθεί η πρόσβαση στη θεραπεία. Αυτά περιλαμβάνουν: 1. Νομοθετική κατοχύρωση της απρόσκοπτης, δωρεάν πρόσβασης στη θεραπεία 2. Τη διασφάλιση των εθνικών και ευρωπαϊκών κονδυλίων για την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη όλων των ανθρώπων που ζούν με τον HIV στην χώρα μας 3. Την εξάλειψη εμποδίων στο εμπόριο που εμποδίζουν την πρόσβαση στα φάρμακα και την τροποποίηση νόμων που δημιουργούν εμπόδια στη θεραπεία.

23

Θετική Φωνή - Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας

Μειώνοντας το μέγεθος της ευπάθειας σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες Α. Μειώνοντας το μέγεθος της ευπάθειας σε άνδρες που κανουν σεξ με άνδρες (ΑΣΑ) Γιατί η ηγεσία και η δράση σχετικά με τον HIV στους ΑΣΑ είναι τόσο σημαντικές

 • Σε όλη την πορεία εξέλιξης της HIV λοίμωξης στην Ελλάδα, οι άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες είναι σταθερά η πιο ευάλωτη πληθυσμιακή ομάδα στην επιδημία.

• Πολλοί άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες, κάνουν σεξ και με γυναίκες. Αν παραμελούνται οι ανάγκες προφύλαξης αυτό δημιουργεί αντίκτυπο στην πορεία της επιδημίας του HIV. Η ευπάθεια στη μόλυνση από τον HIV αυξάνεται δραματικά όταν το σεξ μεταξύ ανδρών στιγματίζεται.

Τι μπορείτε να κάνετε Οι Βουλευτές μπορούν να προσφέρουν δημόσια υποστήριξη για μέτρα πρόληψης σε άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες, να αφαιρέσουν τα πολιτικά και νομικά εμπόδια στην πρόληψη και τη φροντίδα, συμπεριλαμβανομένης και της κατάργησης νόμων που ποινικοποιούν τη σεξουαλική πράξη μεταξύ ενήλικων ατόμων του ίδιου φύλου, να θεσπίσουν νόμους ενάντια στις διακρίσεις ώστε να μειωθούν οι παραβιάσεις ανθρώπινων δικαιωμάτων που βασίζονται στον σεξουαλικό προσανατολισμό και να επιδείξουν τη δημόσια δέσμευσή τους για την αντιμετώπιση των ανδρών που έχουν σεξ με άνδρες χωρίς διακρίσεις.

Β. Μειώνοντας το μέγεθος της ευπάθειας σε χρήστες ενδοφλεβιων ναρκωτικων (ΧΕΝ) Γιατί η ηγεσία και η δράση σχετικά με τον HIV στους ΧΕΝ είναι τόσο σημαντικές

24

Ο ρόλος του Κοινοβουλίου στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS

• Η ενδοφλέβια χρήση ναρκωτικών αποτελεί ένα πρόβλημα που ολοένα και αυξάνεται. Παγκόσμια, ευθύνεται για το 1/3 των νέων μολύνσεων εκτός της υποσαχάριας Αφρικής. Τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα σημειώθηκε μια μεγάλη επιδημιολογική έκρηξη του HIV στους χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών. Η αυξητική τάση εμφανίστηκε το 2011, κορυφώθηκε το 2012 και δείχνει να υποχωρεί το 2013. Οι άνθρωποι, όμως, που κάνουν ενδοφλέβια χρήση ναρκωτικών δεν έχουν την πρόληψη και την φροντίδα που χρειάζονται.

• Υ πάρχουν στοιχεία ότι μέτρα που μπορούν να μειώσουν το πρόβλημα (όπως η πρόσβαση σε αποστειρωμένες σύριγγες ή η θεραπεία υποκατάστασης μέσω των προγραμμάτων του ΟΚΑΝΑ) είναι εφικτά και αποτελεσματικά ως μέτρα δημόσιας υγείας, οικονομικά ως προς το κόστος και δεν οδηγούν σε αύξηση στη χρήση ναρκωτικών. Η εφαρμογή αυτών των μέτρων δεν είναι μόνο επιτρεπόμενη σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και τις διεθνείς συμβάσεις για τα ναρκωτικά, αλλά έρχεται και σε συμφωνία με τις υποχρεώσεις των κρατών, όπως ορίζονται από τη Διεθνή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.

• Αντί να υπάρχουν καλά στοιχειοθετημένες παρεμβάσεις, πολλές φορές επιλέγεται μια προσέγγιση που εστιάζει αυστηρά στην ποινικοποίηση. Υπάρχουν ολοένα και περισσότερες αποδείξεις ότι αυτού του είδους οι προσεγγίσεις αυξάνουν τους κινδύνους που σχετίζονται με την προβληματική χρήση ναρκωτικών αντί να βοηθούν προς τη σωστή αντιμετώπιση του προβλήματος.

Τι μπορείτε να κάνετε Πολλοί βουλευτές αποφεύγουν να μιλήσουν ευθέως σχετικά με το επίμαχο αυτό θέμα, καθώς και να ασχοληθούν γενικώς με τα άτομα που κάνουν χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών, εστιάζοντας σε άλλα θέματα που πιστεύουν ότι ενδιαφέρουν την κοινωνία. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να δοθεί προτεραιότητα στην εκπροσώπηση των αναγκών των ατόμων που χρησιμοποιούν ναρκωτικά και στην υπεράσπιση πολιτικών και πρακτικών που εμποδίζουν τη διάκριση, την μη ανεκτικότητα και τις παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Οι βουλευτές μπορούν να αφαιρέσουν με το νομοθετικό τους έργο νομικά εμπόδια για την πρόληψη και την φροντίδα.

25

Θετική Φωνή - Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας

Γ: Μειώνοντας την ευπάθεια σε επαγγελματίες του σεξ Γιατί η ηγεσία και η δράση σχετικά με τον HIV στους επαγγελματίες του σεξ είναι τόσο σημαντικές • Υπολογίζεται, ότι σε πολλές χώρες, μια μεγάλη μερίδα των μολύν σεων του HIV οφείλεται στο αγοραίο σεξ. Εκτιμάται ότι λιγότερες από 1.000 γυναίκες στην Ελλάδα απασχολούνται νομίμως ως εκδιδόμενες και περίπου 20.000 γυναίκες ασχολούνται με την παράνομη πορνεία. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της Πανευρωπαϊκής Έρευνας ΕΜIS, που για την Ελλάδα φορέας υλοποίησης ήταν η Θετική Φωνή, στη χώρα μας το 9,8% από τους 2.380 ερωτηθέντες άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες πλήρωσε κάποιον για να κάνει σεξ μαζί του.

• Υπάρχουν σημαντικά στοιχεία ότι τα προγράμματα πρόληψης του HIV σε επαγγελματίες του σεξ και στους πελάτες τους είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά. Υπάρχουν επίσης στοιχεία ότι όταν οι συγκεκριμένοι επαγγελματίες δεν ζουν υπό τον συνεχή φόβο της αστυνομίας και των βίαιων πελατών, όταν εργάζονται σε ασφαλείς συνθήκες κι όταν ενδυναμώνεται η θέση τους ώστε να μπορούν οι ίδιοι να ελέγχουν το εργασιακό τους περιβάλλον, μειώνεται κατά πολύ ο κίνδυνος της μόλυνσης από τον HIV. Παρόλα αυτά, λιγότερο από το 1/3 των επαγγελματιών του σεξ λαμβάνουν τις κατάλληλες υπηρεσίες πρόληψης του HIV και ακόμα λιγότεροι δέχονται την κατάλληλη θεραπεία, φροντίδα και στήριξη. Πολύ συχνά, η συμβουλή των επαγγελματιών του σεξ για τις πολιτικές και τα προγράμματα που σχετίζονται με την εργασία τους δεν λαμβάνεται υπόψη, ακόμα και όταν σε πολλές χώρες έχουν οι ίδιοι αποδείξει ότι είναι αρκετά αποτελεσματικοί στην οργάνωση και την διαχείριση απαιτήσεων γύρω από προγράμματα που σχετίζονται με την δημόσια υγεία.

• Η θολή νομική κατάσταση για την πορνεία, γυναικεία και ανδρική, κάνει πολλές από τις δραστηριότητες που σχετίζονται με αυτή παράνομες. Αυτό ενισχύει το στίγμα που συνδέεται με το συγκεκριμένο επάγγελμα και σπρώχνει τους επαγγελματίες του σεξ στα περιθώρια της κοινωνίας.

• Οι επαγγελματίες του σεξ έχουν τα ίδια ανθρώπινα δικαιώματα όπως όλοι οι άλλοι εργαζόμενοι και οι κυβερνήσεις έχουν την ευθύνη να επικοινωνήσουν στους επαγγελματίες του σεξ και στους 26

Ο ρόλος του Κοινοβουλίου στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS

πελάτες τους όλο το εύρος των πληροφοριών, των αγαθών και των υπηρεσιών που σχετίζονται με τον HIV. Πρέπει να βρεθούν οι τρόποι ώστε οι επαγγελματίες του σεξ να μπορούν να χρησιμοποιούν αυτές τις υπηρεσίες αλλά και να συμμετέχουν ενεργά στον σχεδιασμό και την παροχή των υπηρεσιών υγείας που χρειάζονται.

Τι μπορείτε να κάνετε Μεταξύ πολλών άλλων πραγμάτων, οι βουλευτές μπορούν: 1. Να μιλήσουν ανοικτά και ενάντια σε όλες τις μορφές βίας που πλήττουν τους επαγγελματίες του σεξ και να υπογραμμίσουν το γεγονός ότι οι επαγγελματίες του σεξ έχουν τα ίδια ανθρώπινα δικαιώματα με όλους τους άλλους εργαζόμενους, 2. Να στηρίξουν αποτελεσματικά, καλά στοιχειοθετημένα προγράμματα για τους επαγγελματίες του σεξ, 3. Να ελέγξουν και -αν είναι απαραίτητο- να επεξεργαστούν νομικά πλαίσια με στόχο να αφαιρέσουν όλα τα εμπόδια για την πρόληψη, τη θεραπεία, την φροντίδα, την στήριξη και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των επαγγελματιών του σεξ.

Δ: Μειώνοντας την ευπάθεια σε ανθρώπους που βρίσκονται στη φυλακή Γιατί η ηγεσία και η δράση σχετικά με τον HIV σε ανθρώπους που βρίσκονται στην φυλακή είναι τόσο σημαντικές • Τα ποσοστά μόλυνσης από τον HIV σε περιβάλλον εγκλεισμού τείνουν να είναι υψηλότερα απ’ ότι έξω από την φυλακή και όπως φαίνεται από διεθνείς στατιστικές έχουν παρατηρηθεί σοβαρά περιστατικά ραγδαίας αύξησης του επιπολασμού σε σωφρονιστικά καταστήματα.

• Είναι επείγον να υιοθετηθούν ή/και να αναπτυχθούν προγράμματα πρόληψης της μετάδοσης του ιού μέσα στις φυλακές. Τα προγράμματα αυτά πρέπει να περιλαμβάνουν όλα τα απαραίτητα μέτρα ενάντια στην μετάδοση του HIV που εφαρμόζονται και εκτός των φυλακών. Η πολιτεία έχει την ευθύνη να παρέχει στους φυλακισμένους θεραπεία, περίθαλψη και στήριξη ίδια με αυτήν που υπάρχει για όλα τα υπόλοιπα μέλη της κοινωνίας.

27

Θετική Φωνή - Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας

• Μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα είναι επίσης απαραίτητο η πολιτεία να αναλάβει δράσεις για την βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης στις φυλακές και την μείωση του συνωστισμού που παρατηρείται.

Τι μπορείτε να κάνετε Οι βουλευτές έχουν να παίξουν έναν ουσιαστικό ρόλο στην διευκόλυνση αποτελεσματικών δράσεων για το HIV/AIDS στις φυλακές. Ειδικότερα, μπορούν: 1. Να στηρίξουν την εισαγωγή διεξοδικών μέτρων πρόληψης και την παροχή υπηρεσιών υγείας στις φυλακές, εφάμιλλων με εκείνων που υπάρχουν και εκτός των φυλακών, 2. Να μεταρρυθμίσουν νόμους και πολιτικές αναμόρφωσης του συστήματος των φυλακών και να μειώσουν τον πληθυσμό στις φυλακές –μειώνοντας τον αριθμό των προφυλακίσεων- και αναπτύσσοντας εναλλακτικές μεθόδους στον εγκλεισμό.

E. Μείωση του μεγέθους της ευπάθειας σε νέους Γιατί η ηγεσία και η δράση για τον HIV στους νέους είναι τόσο σημαντικές • Τ ο HIV/AIDS γίνεται ολοένα και περισσότερο ασθένεια των νέων ανθρώπων, σχεδόν οι μισές μολύνσεις πια αφορούν τους νέους. Σύμφωνα με τελευταία στοιχεία του ΚΕΕΛΠΝΟ οι έφηβοι/νέοι σε υψηλά ποσοστά (65-70%) δεν χρησιμοποιούν συστηματικά προφυλακτικό κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής, ενώ η ενεργή τους σεξουαλική ζωή ξεκινάει στα 14-15 έτη.

• Οι νέες γυναίκες είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στον HIV. • Πολλοί νέοι άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες που σχετίζονται με τον HIV, την εξειδίκευση και τις υπηρεσίες που χρειάζονται.

Τι μπορείτε να κάνετε Οι Βουλευτές μπορούν να κάνουν πολλά για να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση του HIV στους νέους ανθρώπους:

28

Ο ρόλος του Κοινοβουλίου στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS

1. Να αγωνισθούν ενάντια στις προκαταλήψεις των ενήλικων ώστε να επιτρέψουν στους νέους ανθρώπους να έχουν πρόσβαση στην πρόληψη και την ενημέρωση, 2. Να στηρίξουν μια εκτενή, ηλικιακά κατάλληλη και καλά τεκμηριωμένη σεξουαλική αγωγή στα σχολεία και σε άλλους εκπαιδευτικούς χώρους, 3. Να αφαιρέσουν κάθε νομοθετικό εμπόδιο για την πρόσβαση των νέων στη συμβουλευτική και την εξέταση για τον HIV και σε διεξοδικά μέτρα πρόληψης και θεραπείας του HIV, φροντίδας και στήριξης και 4. Να στηρίξουν την ένταξη των νέων ανθρώπων στο σχεδιασμό, την εφαρμογή και τον έλεγχο προγραμμάτων για τον HIV που επηρεάζουν τις ζωές τους.

Αδικήματα που σχετίζονται με τη μετάδοση ή/ και την έκθεση στον HIV Γιατί το θέμα αυτό χρειάζεται προσεκτική εξέταση • Μ ερικές δικαστικές αρχές έχουν θεσπίσει ποινική νομοθεσία που σχετίζεται συγκεκριμένα με τον HIV και κάποιες δημόσιες φωνές -εκεί που δεν έχει θεσπιστεί συγκεκριμένη νομοθεσία- συνεχίζουν να πιέζουν για κάτι τέτοιο.

• Αυτό δημιουργεί το ερώτημα αν το ποινικό δίκαιο και οι διώξεις μπορούν να αποτελούν μέρος μιας ολοκληρωμένης πολιτικής απάντησης σε συμπεριφορές που σχετίζονται με τον κίνδυνο μετάδοσης του HIV. Από την μια πλευρά ένα άτομο που εν γνώσει του μολύνει κάποιον άλλον με τον HIV ή θέτει -με οποιονδήποτε άλλο τρόπο- την υγεία του σε κίνδυνο πρέπει να αντιμετωπίζεται. Από την άλλη πλευρά όμως υπάρχει ο προβληματισμός ότι η χρήση ποινικών κυρώσεων θα παραβιάσει τα ανθρώπινα δικαιώματα και θα υποτιμήσει άλλους σημαντικούς στόχους της δημόσιας πολιτικής. Ιδιαίτερα υπάρχει ο προβληματισμός ότι δημιουργώντας συγκεκριμένη ποινική νομοθεσία που σχετίζεται με τον HIV θα στιγματίσει ακόμα περισσότερο τα άτομα που ζουν με τον HIV, θα δημιουργήσει εμπόδιο για την εξέταση του ιού, θα δημιουργήσει μια ψεύτικη αίσθηση ασφάλειας μεταξύ των ατόμων που δεν είναι οροθετικοί και αντί να βοηθήσει στην προστασία κατά της μόλυνσης από τον ιό θα επιβάλλει ένα πρόσθετο εμπόδιο και τον κίνδυνο βίας ή διάκρισης έναντι των ανθρώπων που ζουν με τον HIV. 29

Θετική Φωνή - Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας

• Η εφαρμογή της Υγειονομικής Διάταξης 39Α στην Ελλάδα. σε συνδυασμό με την διαπόμπευση των οροθετικών γυναικών τον Μάιο του 2012, έφεραν στο προσκήνιο σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων αλλά και τη διεθνή κατακραυγή για τη χώρα μας.

• Ενώ η νομοθεσία για το σχετικό ζήτημα, με μια πρώτη ματιά, μπορεί να φαίνεται ιδιαίτερα δημοφιλής, δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι το ποινικό δίκαιο, ειδικά αυτό που αφορά την μετάδοση του ιού, θα αποτελέσει σημαντικό αντίκτυπο στην εξάπλωση του ιού και την ανακοπή της επιδημίας.

Τι μπορείτε να κάνετε • Η βιασύνη για τη θέσπιση νόμων σχετικά με το ζήτημα πρέπει να αποφευχθεί για χάρη της προσεκτικής εξέτασης. Ενώ σκέφτονται το θέμα των ποινικών κυρώσεων, οι βουλευτές μπορούν να χρησιμοποιήσουν έναν αριθμό βασικών αρχών και να λάβουν υπόψη τους τα μεγαλύτερα θέματα χάραξης πολιτικών.

• Γενικά, η χρήση του ποινικού δικαίου μπορεί να δικαιολογηθεί σε εξαιρετικές περιπτώσεις, εάν και το ποινικό δίκαιο δεν πρέπει να περιλαμβάνει συγκεκριμένα αδικήματα σχετικά με την μετάδοση του ιού, αλλά πρέπει να επιλέγονται γενικές ποινικές παραβιάσεις για αυτές τις περιπτώσεις. Το ποινικό δίκαιο πρέπει να εφαρμοστεί κατάλληλα σε αυτούς που σκόπιμα μεταδίδουν τον HIV ή εκθέτουν κάποιον άλλον στον κίνδυνο της μόλυνσης. Παρόλα αυτά, η ποινική ευθύνη για αμελή μετάδοση ή έκθεση στον ιό πρέπει να αποφευχθεί. Ακόμα και η ποινική ευθύνη για απερίσκεπτη μετάδοση δημιουργεί σοβαρά προβλήματα, συμπεριλαμβανομένης και της αρνητικής επίδρασης στις προσπάθειες για την δημόσια υγεία αλλά και την αξιολόγηση αποδεικτικών στοιχείων.

30

Ο ρόλος του Κοινοβουλίου στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS

ΜΕΡΟΣ ΙΙΙ Αυξάνοντας την ορατότητα γύρω από το HIV/AIDS στο Κοινοβούλιο. Δημιουργώντας Διακομματικές Κοινοβουλευτικές Επιτροπές και Ομάδες Εργασίας

31

Θετική Φωνή - Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας

Αυτή η ενότητα του οδηγού έχει ως στόχο να αποτελέσει ένα πρακτικό εργαλείο για τους βουλευτές που επιθυμούν να οργανωθούν σε μια διακομματική ομάδα για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις που το HIV θέτει σήμερα. Ο HIV συνεχίζει να αποτελεί μια από τις πιο καταστροφικές/επιβλαβείς νόσους. Στο τέλος του 2013, 35.000.000 άνθρωποι ζουν με τον HIV παγκοσμίως, ενώ το HIV/AIDS ευθύνεται για τουλάχιστον 1.000.000 θανάτους ετησίως μόνο στην υπό-Σαχάριo Αφρική. Λιγότεροι από τους μισούς που ζουν με τον HIV σε χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος χώρες έχουν πρόσβαση στα φάρμακα που απαιτούνται για να ελεγχθεί ο ιός. Ενώ στις χώρες υψηλού εισοδήματος η πρόσβαση στη θεραπεία είναι γενικά καλή, οι αδιάγνωστες περιπτώσεις HIV και το στίγμα που αντιμετωπίζουν τα οροθετικά άτομα παραμένουν ως σοβαρά προβλήματα. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα επιδημιολογικά δεδομένα, (Οκτώβριος 2013, ΚΕΕΛΠΝΟ), έχουν καταγραφεί από την αρχή της επιδημίας 13.496 περιστατικά HIV λοίμωξης, με 3.504 να έχουν εμφανίσει AIDS και 6.150 να έχουν υπαχθεί σε αντιρετροϊκή αγωγή. Το σύνολο των θανάτων ανέρχεται σε 2.380 μέχρι σήμερα. Σύμφωνα με την έκθεση του UNAIDS το 2011 ενόψει της Παγκόσμιας Ημέρας για το HIV/AIDS, μια πιο συντονισμένη αντιμετώπιση του HIV θα μπορούσε να αλλάξει την εικόνα της λοίμωξης παγκοσμίως. Μια τέτοια στρατηγική, η οποία περιλαμβάνει τόσο την πολιτική βούληση όσο και το απαραίτητο νομικό περιβάλλον θα μπορούσε να ανακόψει τουλάχιστον 12,2 εκατομμύρια νέες μολύνσεις, καθώς και 7,4 εκατομμύρια θανάτους που σχετίζονται με το HIV/AIDS. Η πολιτική ηγεσία αποτελεί το κλειδί για την επιτυχία μιας τέτοιας προσπάθειας. Το 2011, στην ανώτατη συνάντηση για το HIV/AIDS στα πλαίσια της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, ηγέτες απ όλο τον κόσμο δεσμεύτηκαν να εντείνουν τις προσπάθειες για την εξάλειψη του HIV/AIDS. Στην ίδια συνάντηση, οι ηγέτες δεσμεύτηκαν: • Να δημιουργήσουν ικανό νομικό, πολιτικό και κοινωνικό πλαίσιο σε εθνικό επίπεδο με σκοπό την εξάλειψη του στίγματος, των διακρίσεων και της βίας που σχετίζονται με τον HIV και να προωθήσουν την πρόσβαση στη θεραπεία, στις υπηρεσίες πρόνοιας και στις δομές υποστήριξης για τα οροθετικά άτομα. Επίσης, δεσμεύ32

Ο ρόλος του Κοινοβουλίου στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS

τηκαν να αναθεωρήσουν, όπου απαιτείται, νόμους και πολιτικές που έχουν ανασταλτικό αποτέλεσμα στις επιτυχημένες και ισότιμες πολιτικές για την πρόληψη, θεραπεία και πρόνοια.

• Να συνεχίσουν τη συνεργασία με τους ανθρώπους που ζουν με ή έχουν επηρεαστεί από τον HIV στη λήψη αποφάσεων, στον σχεδιασμό, στην υλοποίηση και στην αξιολόγηση και να ενώσουν δυνάμεις με τις τοπικές αρχές και την κοινωνία των πολιτών.

• Να εργαστούν με στόχο τη μείωση του κενού χρηματοδότησης μέχρι το 2015, που αυτή τη στιγμή υπολογίζεται από το Joint UN Program on HIV/AIDS ότι ανέρχεται στα 6 δις ετησίως.

• Ν α αποτρέψουν την τάση της ανόδου του κόστους μέσω της αξιοποίησης των πόρων. Η επίτευξη αυτών των δεσμεύσεων απαιτεί από τους βουλευτές να ασκήσουν αποτελεσματικά προς αυτή την κατεύθυνση τον νομοθετικό, αντιπροσωπευτικό και ελεγκτικό τους ρόλο αντίστοιχα. Πολλές έρευνες έχουν αναδείξει τις δυνατότητες των εθνικών κοινοβουλίων στη βελτίωση της ανταπόκρισης στον HIV. Εντούτοις, έρευνες έχουν επίσης δείξει ότι οι βουλευτές έχουν «μείνει πίσω» και μπορούν να κάνουν πιο πολλά για να επιδείξουν πολιτική ηγεσία και να ασκήσουν σωστά και εποικοδομητικά τα καθήκοντά τους. Καθώς τα οικονομικά (δημόσιες δαπάνες) μειώνονται σε ολόκληρο τον κόσμο, είναι σημαντικό οι βουλευτές να ανταποκριθούν με το έργο τους ώστε να διασφαλίσουν την καλύτερη απόδοση των δαπανών που προορίζονται για τον HIV, τα δικαιώματα των ανθρώπων που ζουν με HIV και τα προγράμματα αποτελεσματικής πρόληψης.

Οι βουλευτές μπορούν να κάνουν τη διαφορά Οι Βουλευτές μπορούν να αξιοποιήσουν τον νομοθετικό, ηγετικό, αντιπροσωπευτικό τους ρόλο για να βελτιώσουν την αντιμετώπιση του HIV στη χώρα τους.

A. Eκπροσώπηση και Συνεργασία με την Κοινωνία των Πολιτών Οι περισσότεροι βουλευτές έχουν τουλάχιστον κάποια οροθετικά άτομα στην εκλογική τους περιφέρεια που χρειάζονται εκπροσώπηση σε εθνικό επίπεδο. Επιπλέον, μπορούν να δώσουν φωνή σε ευά33

Θετική Φωνή - Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας

λωτους πληθυσμούς και σε οργανωμένες ομάδες όπως ο Σύλλογοι ασθενών, οι ΜΚΟ που ασχολούνται με τον HIV και που σε διαφορετική περίπτωση παραμελούνται.

B. Ηγεσία Οι βουλευτές μπορούν να χρησιμοποιήσουν τη θέση τους και την πρόσβασή τους στα ΜΜΕ για να προωθήσουν τον σεβασμό για τα άτομα που ζουν με τον HIV και να προωθήσουν έναν καλά ενημερωμένο δημόσιο διάλογο για τους καλύτερους τρόπους αντιμετώπισης του ιού. Μπορούν να δώσουν το καλό παράδειγμα κάνοντας δημοσίως μια εξέταση για HIV ή να μην αποφύγουν να μιλήσουν δημόσια ενάντια στο στίγμα, τις διακρίσεις, τη βία κατά των γυναικών, την ανισότητα και τα επιβλαβή πολιτιστικά έθιμα, όλα εκείνα δηλαδή που αυξάνουν την ευπάθεια στη μετάδοση του HIV.

Γ. Νομοθεσία Οι Βουλευτές μπορούν να σχεδιάσουν ή να τροποποιήσουν ήδη υπάρχοντες νόμους ώστε να διασφαλιστούν οι βέλτιστες πολιτικές για τη στήριξη των ανθρώπων που ζουν με HIV και να ανακόψουν νέες μολύνσεις. Κάποιοι νόμοι μπορεί να είναι αποτρεπτικοί/ανασταλτικοί της μάχης ενάντια στο HIV/AIDS και για αυτό τον λόγο οι βουλευτές πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί όταν νομοθετούν έχοντας πάντα κατά νου τα ανθρώπινα δικαιώματα και την αποτελεσματική αντιμετώπιση του HIV.

Δ. Αξιοποίηση Πόρων Οι βουλευτές μπορούν να συνεισφέρουν στη διαμόρφωση των αποφάσεων που λαμβάνονται για τις δημόσιες δαπάνες που σχετίζονται με την αντιμετώπιση του HIV τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, διασφαλίζοντας ότι οι απαιτούμενοι πόροι κατευθύνονται όντως προς την υγεία και τον HIV.

Ε. Έλεγχος Οι βουλευτές μπορούν να χρησιμοποιούν τις διαδικασίες κοινοβουλευτικού έλεγχου για να επιβλέψουν την αποτελεσματικότητα της κρατικής χρηματοδότησης και να διασφαλίσουν την υλοποίηση των κυβερνητικών δεσμεύσεων.

34

Ο ρόλος του Κοινοβουλίου στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS

Δουλεύουμε Μαζί, Πετυχαίνουμε Περισσότερα Οι βουλευτές που επιθυμούν να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της HIV λοίμωξης είναι πιθανόν να διαπιστώσουν σύντομα ότι είναι πιο αποτελεσματικοί αν συνεργάζονται εκτός και εντός κοινοβουλίου, τόσο μεταξύ τους όσο και με σχετικές με το θέμα οργανώσεις της Κοινωνίας των πολιτών. Διακομματικές ομάδες εργασίας πάνω στον HIV μπορούν να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά οχήματα για δράσεις και επίτευξη στόχων, καθώς διαθέτουν:

Α. Αξιοπιστία Ένας αριθμός πολιτικών που καλεί ομόφωνα για αλλαγές εκτός πολιτικών διαχωρισμών είναι πιο πιθανόν να εισακουστεί από μεμονωμένες φωνές διεκδίκησης, όσο σημαντικές και αν είναι αυτές.

Β. Συνέχεια Η λειτουργία μιας διακομματικής επιτροπής ενεργοποιεί νομοθεσία και ηγεσία που δεν επηρεάζεται απαραιτήτως από τις πολιτικές αλλαγές. Η γραμματειακή της υποστήριξη μπορεί να παρέχει την απαραίτητη συνέχεια καθώς οι αιρετές ηγεσίες φεύγουν και έρχονται.

Γ. Εξειδίκευση Ισχυρές συνεργασίες με την κοινωνία των πολιτών και με τους παρόχους υπηρεσιών στήριξης μπορούν να προσδώσουν επιστημονική τεκμηρίωση και τεχνογνωσία στον κοινοβουλευτικό διάλογο και να παρέχουν τα δεδομένα που χρειάζεται η διαμόρφωση αποτελεσματικών πολιτικών καθώς και μια καλύτερη και πιο πλήρη κατανόηση της ζωής των ανθρώπων που ζουν με τον ιό.

Δ. Ικανότητα Οργανωμένες κοινοβουλευτικές ομάδες μπορεί να έχουν τη δυνατότητα να προσελκύσουν πόρους εν είδη χρηματοδότησης και στελέχωσης, που ατομικά δεν θα μπορούσαν. Τέτοιοι πόροι αυξάνουν την ικανότητα των βουλευτών να νομοθετούν, να εκπροσωπούν, να διεκδικούν και να εποπτεύουν.

35

Θετική Φωνή - Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας

Εναλλακτικά μοντέλα κοινοβουλευτικών επιτροπών, ομάδων για το HIV/AIDS Υπάρχουν πολλές διακομματικές κοινοβουλευτικές επιτροπές, ομάδες ή/και συνεδριάσεις που εργάζονται πάνω στο HIV/AIDS σε όλον τον κόσμο και καθεμία αποτελεί μια ξεχωριστή περίπτωση, έχοντας μικρές διαφορές από τις άλλες. Παρ όλα αυτά, για τις ανάγκες του παρόντος οδηγού, έχουν κατηγοριοποιηθεί σε δυο ομάδες, τις επίσημες και τις άτυπες επιτροπές. Μια επίσημη ομάδα ορίζεται ως μια ομάδα για την οποία διατίθεται κοινοβουλευτικός χρόνος, χρηματοδότηση από τον προϋπολογισμό της Βουλής και προσωπικό το οποίο προέρχεται από εργαζόμενους της Βουλής. Όλες οι άλλες επιτροπές κατατάσσονται στην κατηγορία «άτυπες». Και στις δυο κατηγορίες, επίσημες και άτυπες, υπάρχουν διαφορετικά μοντέλα που ακολουθούνται. Επίσημες επιτροπές για παράδειγμα μπορεί να αποτελούν και οι υποεπιτροπές, όπως στην περίπτωση της Υποεπιτροπής για τη μελέτη και την αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών που είναι υποεπιτροπή της Διαρκούς Επιτροπής Κοινωνικών Υποθέσεων. Οι διάφορες κοινοβουλευτικές επιτροπές μπορεί να έχουν ή να μην έχουν τη δυνατότητα εκπροσώπησης ή κατάθεσης νομοσχεδίων. Οι άτυπες διακομματικές ομάδες μπορεί να έχουν κάποια πλεονεκτήματα των αντίστοιχων επίσημων επιτροπών, όπως για παράδειγμα να έχουν αναγνωρισμένο συμβουλευτικό ρόλο στα ειδικά προγράμματα και στον εθνικό σχεδιασμό για το HIV/ AIDS, ή να χρησιμοποιούν γραφεία εντός του Κοινοβουλίου, όπως στην περίπτωση της Άτυπης Διακομματικής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ενάντια στην Εμπορία Ανθρώπων που είναι και η μόνη του Ελληνικού Κοινοβουλίου.

Α. Τι είδους επιτροπή είναι η καταλληλότερη για τη χώρα μου; Πιθανώς να υπάρχει ήδη στη χώρα και στο κοινοβούλιο μια επίσημη επιτροπή υγείας ή κοινωνικών υποθέσεων, η οποία θα αντιμετωπίζει τον HIV ως μια από τις προτεραιότητές της, και σε αυτή την περίπτωση ο σχηματισμός μιας ξεχωριστής επίσημης ομάδας για τον HIV να μην είναι αναγκαία. Στο Ελληνικό Κοινοβούλιο, για παράδειγμα, υπάρχει η Διαρκής Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων. Ακόμα και αν είχε αντιμετωπίσει τον 36

Ο ρόλος του Κοινοβουλίου στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS

HIV ως μια από τις προτεραιότητές της, ο HIV δεν είναι απλώς ένα θέμα υγείας ή κοινωνικής πρόνοιας, αλλά ένα ζήτημα που ακουμπά τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δικαιοσύνη, την εμπορική πολιτική και την παιδεία μεταξύ όλων των άλλων. Ακόμη και αν υπάρχει μια δραστήρια κοινοβουλευτική επιτροπή για την υγεία, μπορεί να είναι χρήσιμο ή και απαραίτητο να συσταθεί μια ομάδα βουλευτών εντός της που θα αναπτύξουν εξειδικευμένη γνώση για τον HIV και θα επικεντρωθούν και θα συντονίσουν την κοινοβουλευτική πίεση προς τους διάφορους συναρμόδιους κυβερνητικούς φορείς. Εν τούτοις, η ίδρυση μιας τέτοιας επίσημης επιτροπής μπορεί να αποδειχτεί μια εξαιρετικά χρονοβόρος διαδικασία. Η άτυπη ομάδα βουλευτών μπορεί να αποτελεί μια σοβαρή εναλλακτική πρόταση σε μια επίσημη, “ακριβή” κοινοβουλευτική επιτροπή. Οι περιπτώσεις του Ηνωμένου Βασιλείου, αλλά και της Ινδίας, καταδεικνύουν ότι τέτοιες άτυπες ομάδες μπορεί να είναι εξαιρετικά αποτελεσματικές. Τα δύο διαφορετικά μοντέλα έχουν το καθένα όπως είναι λογικό τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα τους, αλλά και τα δύο μπορούν να έχουν θετική συμβολή στην εθνική πολιτική για την αντιμετώπιση του HIV/AIDS.

Β. Ποια είναι τα συνήθη κοινοβουλευτικά εργαλεία που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε; Οι επίσημες επιτροπές για το HIV/AIDS, καθώς και οι ανεπίσημες, μπορούν να χρησιμοποιήσουν ποικίλα και διαφορετικά μεταξύ τους εργαλεία. Υπάρχει όμως μια σειρά διαδικασιών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν είτε από επίσημες είτε από ανεπίσημες ομάδες εργασίας. Ως βουλευτής μπορείς: • Να αναθεωρήσεις/τροποποιήσεις ήδη υπάρχουσα νομοθεσία που σχετίζεται με τον HIV, εξετάζοντας αν συμβαδίζει με τις διεθνείς και εθνικές συμβάσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, αν είναι σύμφωνη με το σύνταγμα της χώρας και αν ακολουθεί τις συστάσεις και οδηγίες για βέλτιστες πρακτικές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και του UNAIDS. Ο οδηγός της Διακοινοβουλευτικής Ένωσης για το HIV/AIDS, με τον τίτλο «αναλαμβάνοντας δράση κατά του HIV/AIDS» έχει ειδική ενότητα που αφορά τη διαμόρφωση υποστηρικτικών νόμων και πολιτικών.

37

Θετική Φωνή - Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας

• Να εξετάσεις νομοσχέδια που κατατίθενται και να συμβουλέψεις την Κυβέρνηση στη διαμόρφωση νέων νόμων και στρατηγικών για τον HIV. • Να συναντηθείς και να ανταποκριθείς στα αιτήματα φορέων και οργανώσεων εκτός κοινοβουλίου, συμπεριλαμβανόμενων των ανθρώπων που ζουν με τον ιό, των ευπαθών κοινωνικά ομάδων καθώς και των παρόχων σχετικών υπηρεσιών.

• Να ενθαρρύνεις την επιτροπή σου ή όποια σχετική αρμόδια επιτροπή να διοργανώσει ειδική συζήτηση-ακρόαση για το HIV/AIDS. • Να οργανώσεις και να προεδρεύσεις σε εκδηλώσεις, συμπεριλαμβανομένων δράσεων που δίνουν φωνή στα οροθετικά άτομα έναντι των πολιτικών και να βελτιώσεις την κατανόηση των βουλευτών για τις προκλήσεις που σχετίζονται με τον HIV. • Να ασκήσεις πίεση για επαρκή κυβερνητική χρηματοδότηση για πιο αποτελεσματική ανταπόκριση στην επιδημία του HIV/AIDS. • Να ελέγχεις/επιβλέπεις τις δημόσιες δαπάνες.

• Να προωθήσεις τη συμβολή της εξέτασης και θεραπείας για τα άτομα που ζουν με HIV τόσο στην εκλογική σου περιφέρεια, όσο και σε εθνικό επίπεδο.

Συμβουλές για τις επιτροπές Πρακτικά θέματα που μπορεί να απασχολήσουν ΜΚΟ και Βουλευτές στην προσπάθειά τους να συγκροτήσουν μια διακομματική επιτροπή Α. Κομματική Ισορροπία Μια διακομματική ομάδα για τον HIV πρέπει να έχει δομή με Πρόεδρο και Αντιπροέδρους, διασφαλίζοντας έτσι ότι κάθε ένα από τα μεγάλα κοινοβουλευτικά κόμματα εκπροσωπείται. Σε μια επίσημη επιτροπή η ισορροπία μεταξύ κομμάτων είναι συνήθως αυτόματη, καθώς προβλέπεται από την ίδια τη διαδικασία σύστασής της. Εντούτοις, στις ανεπίσημες ομάδες η στελέχωση γίνεται αυτοβούλως βασιζόμενη στο προσωπικό ενδιαφέρον των συμμετεχόντων. Αυτό είναι απαραίτητο συστατικό για να προσδώσει πολιτική νομιμοποίηση, διάρκεια και διατηρησιμότητα των στόχων που έχει επιτύχει. Κάποια κοινοβούλια έχουν προαπαιτούμενο αριθμό βουλευτών από κάθε κόμμα για να επιτραπεί η συγκρότησή της.

38

Ο ρόλος του Κοινοβουλίου στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS

Β. Ηγεσία Ένας ικανός ηγέτης μπορεί να αποτελέσει τον μοναδικό, καθοριστικό παράγοντα που θα καθορίσει την αποτελεσματικότητα της ομάδας/ επιτροπής. Ο προεδρεύων πρέπει να διαθέτει πάθος για το συγκεκριμένο θέμα, να έχει διάθεση να επικοινωνήσει και να συνεργαστεί με ομάδες εκτός κοινοβουλίου, συμπεριλαμβανομένων των ευπαθών κοινωνικά ομάδων, για να τις κινητοποιήσει και να αφιερώνει τον απαραίτητο χρόνο για τις εργασίες της επιτροπής. Ο Προεδρεύων θα πρέπει να υποστηρίζεται από άλλους κοινοβουλευτικούς, υπηρεσιακούς παράγοντες που προτίθενται να βοηθήσουν το έργο της ομάδας, σε περίπτωση απουσίας του Προέδρου. Είναι επίσης χρήσιμο να διασφαλιστεί η κομματική ισορροπία και σε αυτό το επίπεδο.

Γ. Προσωπικό Στην περίπτωση ανεπίσημων ομάδων, αυτό είναι πιθανόν το μεγαλύτερο κόστος της. Ακόμη και ένας μόνο εξειδικευμένος υπάλληλος, με καλή γνώση της λειτουργίας της Βουλής, μπορεί να είναι αρκετός, παρ όλο που αρκετές επιτροπές διαθέτουν κάποιους παραπάνω. Οι υπάλληλοι πρέπει να μπορούν και να θέλουν να εργαστούν με βουλευτές απ’ όλα τα κόμματα και να λάβουν υπόψη τις αναμεταξύ τους διαφορές. Ένα σημαντικό θέμα για τις ανεπίσημες επιτροπές είναι το σε ποιον είναι υπόλογοι οι εργαζόμενοί της και για ποιον φορέα εργάζονται. Αυτός μπορεί να είναι ή να μην είναι ο ίδιος με την πηγή χρηματοδότησης της επιτροπής. Για παράδειγμα, στην περίπτωση της διακομματικής κοινοβουλευτικής επιτροπής για το HIV/AIDS του Ηνωμένου Βασιλείου, η χρηματοδότηση έρχεται από διαφορετικές πηγές στην ίδια την επιτροπή και έπειτα τα ποσά για τη μισθοδοσία περνούν σε μια ΜΚΟ η οποία και τα διαχειρίζεται καταβάλλοντας η ίδια τη μισθοδοσία των εργαζομένων στην επιτροπή. Σε άλλες περιπτώσεις, όπως σε αυτή της Σερβίας, οι εργαζόμενοι ανήκουν στο προσωπικό μιας οργάνωσης της Κοινωνίας των Πολιτών, εκτός Κοινοβουλίου. Όπου η μισθοδοσία πληρώνεται ή διαχειρίζεται από φορείς εκτός Κοινοβουλίου, χρειάζεται προσοχή στο σε ποιον αναφέρονται και λογοδοτούν οι υπάλληλοι, στους βουλευτές ή στους χρηματοδότες / εργοδότες.

39

Θετική Φωνή - Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας

Δ. Τοποθεσία Όπου η επιτροπή έχει τη γραμματειακή της υποστήριξη. Είναι σημαντικό τα μέλη και οι εργαζόμενοι της επιτροπής να στεγάζονται εντός της Βουλής, γιατί: 1. Παρέχει πολλές ευκαιρίες για επιμέρους/άτυπες συναντήσεις με βουλευτές που ενδιαφέρονται να υποστηρίξουν το έργο της.

2. Διευκολύνει τον εντοπισμό κοινοβουλευτικών «ευκαιριών» και την αποφυγή «λαθών», μιας και η πληροφόρηση είναι πιο άμεση/ έγκαιρη και αξιόπιστη/έγκυρη.

3. Αποτελεί ένδειξη για όλους εκτός και εντός κοινοβουλίου ότι η επιτροπή είναι αποδεκτή από τη Βουλή και η λειτουργία της έχει ενσωματωθεί στο Κοινοβουλευτικό σύστημα. Κάποιοι από τους υπάλληλους θα στεγαστούν σε ένα από τα γραφεία του Προέδρου ή κάποιου μέλους-βουλευτή της επιτροπής. Σε περίπτωση που η συστέγαση εντός Βουλής είναι αδύνατη, χρειάζεται να προβλεφτεί η είσοδος και η εγγύτητα στη Βουλή.

Ε. Χρηματοδότηση Οι επίσημες επιτροπές χρηματοδοτούνται κατά κύριο λόγο από τη Βουλή, παρ όλο που κάποιες μπορεί να χρειαστούν επιπλέον πηγές χρηματοδότησης. Οι άτυπες επιτροπές θα πρέπει να εξασφαλίσουν μόνες τους τη χρηματοδότησή τους. Η αποδοχή επιχορηγήσεων από την Κυβέρνηση μπορεί να μειώσει τη δυνατότητα της επιτροπής να ασκεί κριτική και άρα να συμβάλλει θετικά στη λογοδοσία της εκτελεστικής εξουσίας. Από την άλλη, χρηματοδότηση από ιδιωτικούς πόρους μπορεί να σημαίνει ότι προσδοκούν με αυτόν τον τρόπο να προωθήσουν τις δικές τους θέσεις, πέρα και πάνω από τις απόψεις άλλων συντελεστών/ παραγόντων, όπως αυτές των ΜΚΟ. Για το λόγο αυτό είναι χρήσιμο να επιλεγεί η χρηματοδότηση από παραπάνω από μια πηγή, ώστε να δοθεί όσο μεγαλύτερη ανεξαρτησία γίνεται, και σε κάθε περίπτωση αυτή η χρηματοδότηση να καθορίζεται από μια σαφή και διάφανη πολιτική και να ξεκαθαρίζει ότι η συνεισφορά αυτή δεν προσδίδει δικαίωμα επιρροής των εργασιών της. Ειδικά σε περιπτώσεις όπου υπάρχει μονομερής χρηματοδότηση αυτό πρέπει να είναι απολύτως ευκρινές.

40

Ο ρόλος του Κοινοβουλίου στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS

ΣΤ. Δικτύωση - Σχέσεις με Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις Μια καλή επιτροπή θα πρέπει να διατηρεί στενές σχέσεις με εξωτερικούς συνεργάτες/ειδικούς, οι οποίοι μπορούν να υποστηρίξουν επιστημονικά το έργο της, με γραπτές ή προφορικές τεκμηριωμένες εισηγήσεις και πολιτικές συμβουλές. Στους ειδικούς, πρέπει να συμπεριληφθούν και οι άνθρωποι που ζουν με τον HIV, οι οποίοι θα διασφαλίσουν την ευρύτερη κατανόηση των βουλευτών για το τι σημαίνει να ζει κάποιος με τον ιό και πως οι πολιτικές που αποφασίζονται και ο τρόπος που εφαρμόζονται επηρεάζουν τη ζωή τους. Το UNAIDS έχει δημοσιοποιήσει μια σειρά οδηγιών με τις οποίες αξιολογεί τις σχέσεις του με τις οργανώσεις της Κοινωνίας των πολιτών, τους ευάλωτους πληθυσμούς και τα οροθετικά άτομα και οι οποίες μπορούν να φανούν χρήσιμες και στη δική σας αποτίμηση των εργασιών της επιτροπής. Οι επιτροπές θα πρέπει επίσης να συνεργαστούν με την Εθνική Επιτροπή για την αντιμετώπιση του HIV/ AIDS (όπου αυτή υφίσταται), καθώς και με άλλους κυβερνητικούς φορείς, κάτι που μπορεί να δώσει πρακτική εμπειρία και δεδομένα πολιτικής και να συμβάλλει σε εθνικές νομοθετικές πρωτοβουλίες. Οι εξειδικευμένες συμβουλές πρέπει να αναζητηθούν από ακαδημαϊκούς, κλινικούς και παρόχους υπηρεσιών υγείας, οι οποίοι μπορούν να μιλήσουν από εμπειρία για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν όταν προσεγγίζουν ειδικούς πληθυσμούς για πρόληψη, εξέταση, θεραπεία και πρόνοια. Παρόλο που οι σχέσεις με την Κοινωνία των Πολιτών είναι ζωτικής σημασίας, οι επιτροπές πρέπει να φροντίζουν ώστε να μην μετατραπούν σε πλατφόρμα διεκδίκησης συγκεκριμένων οργανώσεων.

Ζ. Διαχείριση δύσκολων κοινωνικά θεμάτων - ταμπού Εάν η επιτροπή στη χώρα σου δεν ασχολείται με κοινωνικά θέματα-ταμπού, το πιο πιθανόν είναι να της έχει διαφύγει ένα σημαντικό μέρος της εθνικής επιδημίας και επομένως μειώνεται αυτομάτως η αποτελεσματικότητά της. Στην πρώτη παγκόσμια συνάντηση βουλευτών για το HIV/AIDS, η οποία πραγματοποιήθηκε το 2007, στην Μανίλα, οι βουλευτές συμφώνησαν ότι υπάρχουν συγκεκριμένες ομάδες όπως, ΑΣΑ, ΧΕΝ, εκδιδόμενα άτομα, φυλακισμένοι, πρόσφυγες, μετανάστες, ΑμεΑ που 41

Θετική Φωνή - Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας

παραμελούνται στην αντιμετώπιση της HIV λοίμωξης. Επισημαίνουν ότι οι πόροι που διατίθενται για πρόληψη, θεραπεία και πρόνοια δεν είναι αντίστοιχοι των ποσοστών επιπολασμού, κάτι που μειώνει την αποτελεσματικότητα της εθνικής πολιτικής για την αντιμετώπιση του HIV/AIDS. Οι βουλευτές μπορούν να πιέσουν για να εξασφαλίσουν ότι αυτές οι ομάδες έχουν πρόσβαση στην πρόληψη, θεραπεία και στήριξη και οι ανάγκες τους ενσωματώνονται στα Εθνικά Στρατηγικά Σχέδια για το HIV/AIDS. Μπορούν επίσης να εξετάσουν εάν η χώρα διαθέτει τη νομοθεσία που διευκολύνει την πρόσβασή τους σε αυτές τις ομάδες ή αντιθέτως υπάρχουν νόμοι που εμποδίζουν τις καλές πολιτικές, με την ποινικοποίηση παραδείγματος χάριν της συναινετικής συνεύρεσης ατόμων του ίδιου φύλου.

Η. Συνδέοντας/Συσχετίζοντας το HIV με άλλα θέματα Εάν η Βουλή της χώρας σου έχει ήδη μια επίσημη επιτροπή για τον HIV, είναι σημαντικό να μην εμποδίζονται άλλες επιτροπές από το να συμπεριλάβουν το θέμα στις συνεδριάσεις τους. Η επιτροπή για τον HIV μπορεί να βοηθήσει στην ανάδειξη των σχετικών κατά περίπτωση θεμάτων και σε άλλες επιτροπές. Η Διαρκής Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων για παράδειγμα, μπορεί να είναι αρμόδια για να επιβλέπει τις πολιτικές που στοχεύουν στην αύξηση της προσβασιμότητας των ΑμεΑ στην αγορά εργασίας, κατηγορία που πρέπει να περιλαμβάνει και τα οροθετικά άτομα. Η Διαρκής Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης επίσης μπορεί να είναι αρμόδια για θέματα ποινικής αντιμετώπισης της έκθεσης και μετάδοσης του ιού και η Διαρκής Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων υπεύθυνη για τις δημόσιες δαπάνες που αφορούν το HIV/AIDS. Είτε επίσημη, είτε ανεπίσημη, θα ήταν επίσης σημαντικό η επιτροπή να εξετάσει τους τρόπους που ο HIV συνδέεται και με άλλες νόσους όπως η φυματίωση αλλά και με άλλες ανάγκες, όπως η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και η αναπαραγωγική υγεία. Εάν τα άλλα αυτά ζητήματα αποτελούν μέρος των εργασιών μιας άλλης επιτροπής, καλό είναι να υπάρχει συνεργασία. Γενικότερα, εάν θέσουμε τον HIV σε ένα πλαίσιο θα ενδυναμώσουμε την αποτελεσματικότητα των πολιτικών αντιμετώπισης της λοίμωξης.

42

Ο ρόλος του Κοινοβουλίου στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS

Θ. Εξωτερική Βοήθεια Η Διακοινοβουλευτική Ένωση για το HIV/AIDS έχει ένα ειδικό συμβουλευτικό όργανο και εξειδικευμένο προσωπικό στη διαμόρφωση αντίστοιχων πολιτικών και μπορεί να συμβάλει θετικά σε κάθε εθνική προσπάθεια. Μπορεί να παρέχει επιπλέον συμβουλές στο τρόπο που συγκροτείται μια κοινοβουλευτική ομάδα. Επίσης η SADC έχει μια διαρκή επιτροπή για τον HIV/AIDS που στοχεύει στην ενδυνάμωση του ρόλου του βουλευτή στην καταπολέμηση του HIV/AIDS. Έχει διαθέσει πολλές φορές προσωπικό σε βουλευτές για να υποστηρίξει το έργο τους.

43

Θετική Φωνή - Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 – Γενικά Στοιχεία Βασικά στοιχεία για τον HIV Ο HIV αναγνωρίσθηκε το 1983 και ανήκει σε μια ομάδα ιών που ονομάζονται ρετροϊοί. Το όνομά του προκύπτει από τα αρχικά των λέξεων Human Immunodeficiency Virus, το οποίο μεταφράζεται σας ιός ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας. Ο HIV προσβάλλει το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού μας και συγκεκριμένα τα κύτταρα-κλειδιά της φυσικής άμυνας του σώματός μας που ονομάζονται CD4 ή T4. Το αποτέλεσμα είναι πολλά από τα κύτταρά μας να καταστρέφονται και άλλα που μένουν απρόσβλητα να σταματούν να λειτουργούν σωστά.

… και το AIDS O ιός HIV αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό μας σύστημα και κάνει τον οργανισμό μας τρωτό σε σοβαρές λοιμώξεις που φυσιολογικά μπορεί και καταπολεμά. Οι πιο κοινές ασθένειες που σκοτώνουν ανθρώπους με AIDS είναι η φυματίωση, η πνευμονία, οι διαρροϊκές ασθένειες και ορισμένοι καρκίνοι. Σε ενήλικες, το AIDS αναπτύσσεται κατά μέσο όρο 7-10 χρόνια μετά τη μόλυνση με τον ιό HIV. Σε μικρά παιδιά, η νόσος εξελίσσεται συνήθως πολύ πιο γρήγορα. Αυτές οι λοιμώξεις ονομάζονται «ευκαιριακές λοιμώξεις» επειδή βρίσκουν την ευκαιρία να εμφανιστούν όταν αποδυναμώνεται το ανοσοποιητικό σύστημα. Όταν καταστραφεί το ανοσοποιητικό και εμφανιστούν συγκεκριμένες ευκαιριακές λοιμώξεις, τότε λέμε ότι εμφανίζεται AIDS που είναι Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσοανεπάρκειας (Acquired Immune Deficiency Syndrome). Κάθε άνθρωπος με AIDS εμφανίζει διαφορετικές ευκαιριακές λοιμώξεις που προκαλούν διαφορετικές ασθένειες. Αυτός είναι ο λόγος που το AIDS δεν είναι ασθένεια αλλά σύνδρομο, δηλαδή ένα σύνολο από διαφορετικές ασθένειες και συμπτώματα που προκαλούνται λόγω του αποδυναμωμένου ανοσοποιητικού συστήματος. Στην Ελλάδα, πάρα πολλοί άνθρωποι μπερδεύουν το AIDS με τον HIV, χρησιμοποιώντας εκφράσεις όπως «φορέας του AIDS», οι οποίες δεν έναι δόκιμες. Όταν παίρνεις μια θετική διάγνωση στον HIV λέμε ότι είσαι οροθετικός (στον HIV) ή φορέας του HIV. Αν αφήσεις τον HIV ανεξέλεγκτο, χωρίς θεραπεία, κάποια στιγμή στο μέλλον 44

Ο ρόλος του Κοινοβουλίου στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS

είναι σίγουρο ότι θα αναπτύξεις AIDS, δηλαδή διάφορες ασθένειες που θα εμφανιστούν επειδή ο ιός έχει καταστρέψει το ανοσοποιητικό σου σύστημα. Τότε λέμε ότι έχεις AIDS. Συνήθως, οι άνθρωποι που έχουν μολυνθεί με τον ιό HIV μπορεί να ζουν για χρόνια χωρίς οποιοδήποτε σημάδι της ασθένειας, να φαίνονται και να αισθάνονται υγιείς. Μια εξέταση αίματος είναι ο πιο ακριβής τρόπος για ένα άτομο για να γνωρίζει αν έχει μολυνθεί με τον ιό HIV. Η εξέταση σάλιου και ούρων είναι πλέον διαθέσιμες. Τα φάρμακα μπορεί να βοηθήσουν τους ανθρώπους με τον ιό HIV να ζουν υγιείς και για πολλά χρόνια και να αποτρέψουν τη μετάδοση του ιού από τις μητέρες στα παιδιά τους. Ένας αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων που ζουν με τον ιό HIV έχει πρόσβαση σε αντιρετροϊκά φάρμακα που επιμηκύνουν τη ζωή τους. Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχει εμβόλιο ή θεραπεία. Η θεραπεία όμως με αντιρετροϊκά φάρμακα είναι αποτελεσματική στη διατήρηση υγιών ανθρώπων - συνήθως για πολλά χρόνια και μερικές φορές επ΄αόριστον.

Ο HIV μεταδίδεται μέσω : • Της σεξουαλικής επαφής χωρίς προφυλάξεις (η αιτία της συντριπτικής πλειοψηφίας των λοιμώξεων) • Της μετάγγισης από μολυσμένο αίμα • Των μολυσμένων βελόνων και συριγγών (τις περισσότερες φορές αυτές που χρησιμοποιούνται για την έγχυση ναρκωτικών ουσιών, κάποιες όμως από τις νέες μολύνσεις που προκύπτουν κάθε χρόνο οφείλονται στην έλλειψη σωστής αποστείρωσης στον τομέα των υπηρεσιών υγείας) • Από μια μολυσμένη γυναίκα στο παιδί της κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού ή του θηλασμού (κάθετη μετάδοση). Ο ιός εξαπλώνεται μόνο όταν συγκεκριμένα σωματικά υγρά -αίμα, σπέρμα, κολπικά υγρά, βλέννα του πρωκτού και το μητρικό γάλαενός μολυσμένου ατόμου περνούν στο σώμα του άλλου. Ο ιός δεν μεταδίδεται με το σάλιο, τα δάκρυα και τα ούρα. Ο ιός πολλαπλασιάζεται στο σώμα τόσο γρήγορα, ώστε μέσα σε λίγες ώρες, το άτομο που μπορεί να έχει μολυνθεί πολύ πρόσφατα, μπορεί και να τον μεταδώσει σε άλλο άτομο.

45

Θετική Φωνή - Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας

Ο HIV δεν μεταδίδεται μέσω της καθημερινής επαφής, όπως η χειραψία, το φιλί, το άγγιγμα, η κοινή χρήση φλιτζανιών ή πιάτων, η κοινή χρήση της τουαλέτας, η διαμονή στο ίδιο γραφείο ή στο ίδιο σπίτι, ή μέσω μιας πισίνας, ενός δημόσιου λουτρού, ή μέσω ενός τσιμπήματος από κουνούπι ή άλλο έντομο. Για πρόσθετες πληροφορίες μπορείτε να δείτε έναν μεγάλο αριθμό δημοσιεύσεων με βασικές πληροφορίες σχετικά με τον ιό HIV που είναι διαθέσιμος στην ιστοσελίδα: http://www.thebody.com/index/whatis/basics.html ή στο www.aidsmap.com κάνοντας κλικ στην ενότητα «Βασικά στοιχεία για τον HIV».

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 – Διεθνές και Εθνικό Δίκαιο Πως τα ανθρώπινα δικαιώματα συνδέονται με τον HIV; Δεν υπάρχει καμία διεθνής συνθήκη ή συμφωνία που να αφορά συγκεκριμένα το HIV/AIDS. Ωστόσο, ορισμένες διατάξεις των διεθνών συνθηκών και διακηρύξεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα έχουν σημαντικές συνέπειες για την αποτελεσματικότητα της ανταπόκρισης στο HIV/AIDS. Οι βουλευτές θα πρέπει να ελέγξουν αν η κυβέρνησή τους έχει επικυρώσει τις βασικές συνθήκες και τις υφιστάμενες περιφερειακές συνθήκες και, αν όχι, να λάβει μέτρα για να διασφαλίσει ότι θα το πράξει. Οι διατάξεις που έχουν συνέπειες για την αντιμετώπιση του HIV/ AIDS περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

• Το δικαίωμα στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο υγείας Η Διεθνής Συμφωνία για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα (ICESCR) αναγνωρίζει το δικαίωμα του καθενός να απολαμβάνει το υψηλότερο δυνατό επίπεδο σωματικής και ψυχικής υγείας. Στο πλαίσιο της υποχρέωσης αυτής, τα κράτη πρέπει να λάβουν μέτρα για την πρόληψη, τη θεραπεία και τον έλεγχο των ασθενειών και επιδημιών. Οι υποχρεώσεις της πολιτείας περιλαμβάνουν και την παροχή των κατάλληλων υπηρεσιών για τον HIV που σχετί46

Ο ρόλος του Κοινοβουλίου στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS

ζονται με την πληροφόρηση, την εκπαίδευση και την υποστήριξη, όπως επίσης να διασφαλίζουν την πρόσβαση στα μέσα πρόληψης (όπως προφυλακτικά και καθαρό εξοπλισμό για ενέσιμη χρήση), στην εθελοντική συμβουλευτική και εξέταση, σε ασφαλή προμήθεια αίματος, σε επαρκή θεραπεία του HIV και στα αντίστοιχα φάρμακα (όπως αντιρετροϊκά), στα φάρμακα για τις ευκαιριακές λοιμώξεις καθώς και στα φάρμακα για τον πόνο και την παρηγορητική φροντίδα. Τα κράτη-μέλη μπορούν να λάβουν ειδικά μέτρα για να εξασφαλίσουν ότι όλες οι κοινωνικές ομάδες, ιδιαίτερα τα μέλη των περιθωριοποιημένων πληθυσμών, έχουν ίση πρόσβαση σε υπηρεσίες για τον HIV που σχετίζονται με την πρόληψη, τη θεραπεία, τη φροντίδα και την υποστήριξη.

• Το δικαίωμα στη ζωή Η Διεθνής Σύμβαση για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα (ΔΣΑΠΔ) αναγνωρίζει ότι «κάθε άνθρωπος έχει το εγγενές δικαίωμα στη ζωή». Ερμηνεύοντας το δικαίωμα στη ζωή, η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων συνέστησε στη Ναμίμπια «να συνεχίσει τις προσπάθειες για την προστασία του πληθυσμού από το HIV/AIDS» και «να θεσπίσει ολοκληρωμένα μέτρα για να αντιμετωπιστεί η αύξηση του αριθμού των ατόμων που πάσχουν από τον ιό HIV και το AIDS και να αποκτήσουν επαρκή αντιρετροϊκή θεραπεία, διευκολύνοντας μια τέτοια αντιμετώπιση» (2004). Επίσης, απηύθυνε έκκληση για «ίση πρόσβαση στη θεραπεία» στην Κένυα (2005) και προς την Ουγκάντα να «επιτρέψει σε μεγαλύτερο αριθμό ατόμων που πάσχουν από HIV/ AIDS να αποκτήσουν επαρκή θεραπεία» (2004).

• Απαγόρευση των διακρίσεων και της ισότητας ενώπιον του νόμου Το Διεθνές Δίκαιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα εγγυάται το δικαίωμα σε ίση προστασία ενώπιον του νόμου και της ελευθερίας από τις διακρίσεις σε πολλά επίπεδα. Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων επιβεβαίωσε ότι η «άλλη κατάσταση» στις διατάξεις των διεθνών συνθηκών για τα ανθρώπινα δικαιώματα περί μη διακριτικής μεταχείρισης πρέπει να ερμηνεύεται και να περιλαμβάνει την κατάσταση της υγείας, συμπεριλαμβανομένης και της κατάστασης του HIV.

47

Θετική Φωνή - Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας

• Ανθρώπινα δικαιώματα των γυναικών Η προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών και των κοριτσιών -συμπεριλαμβανομένων των σεξουαλικών και αναπαραγωγικών δικαιωμάτων- είναι ζωτικής σημασίας για την πρόληψη του HIV και τη μείωση των επιπτώσεων της επιδημίας στις γυναίκες. Η Σύμβαση για την Εξάλειψη όλων των Μορφών Διακρίσεων κατά των γυναικών (CEDAW) ορίζει ότι τα κράτη-μέλη οφείλουν να μεριμνήσουν για την αντιμετώπιση όλων των πτυχών των διακρίσεων βάσει φύλου στη νομοθεσία, την πολιτική και τις πολιτικές.

• Τα ανθρώπινα δικαιώματα των παιδιών Σύμφωνα με τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού (CRC), τα παιδιά έχουν πολλά από τα δικαιώματα των ενηλίκων, εκτός από τα συγκεκριμένα δικαιώματα για τα παιδιά, που είναι σημαντικά σε σχέση με τον HIV. Τα παιδιά έχουν το δικαίωμα στην ελευθερία και προστασία από το εμπόριο ναρκωτικών, την πορνεία, την προστασία από τη σεξουαλική εκμετάλλευση και τη σεξουαλική κακοποίηση. Επίσης, έχουν το δικαίωμα να αναζητούν, να λαμβάνουν και να αξιοποιούν πληροφορίες για τον HIV καθώς και το δικαίωμα για ειδική προστασία και βοήθεια, σε περίπτωση που στερούνται το οικογενειακό τους περιβάλλον. Έχουν επίσης το δικαίωμα στην εκπαίδευση και στην υγεία και το δικαίωμα να κληρονομούν περιουσία. Το δικαίωμα σε ειδική προστασία και βοήθεια, αν έχουν στερηθεί το οικογενειακό περιβάλλον τους, προστατεύει και τα παιδιά που είναι ορφανά λόγω του AIDS ενώ το δικαίωμα να συμμετέχουν στην ανάπτυξή τους και να εκφράζουν τις απόψεις τους, εξουσιοδοτεί τα παιδιά να συμμετέχουν στο σχεδιασμό και την υλοποίηση των προγραμμάτων για παιδιά με HIV.

• Δικαίωμα γάμου και δημιουργίας οικογένειας Η ΔΣΑΠΔ αναγνωρίζει το δικαίωμα στον γάμο και τη δημιουργία οικογένειας. Η υποχρεωτική προ-οικογενειακή εξέταση ως προϋπόθεση στο γάμο, οι αναγκαστικές αμβλώσεις ή στειρώσεις των γυναικών που ζουν με HIV, παραβιάζει αυτά (αλλά και άλλα) δικαιώματα.

• Δικαίωμα στην προστασία της ιδιωτικής ζωής

48

Ο ρόλος του Κοινοβουλίου στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS

Αυτό το δικαίωμα, σύμφωνα με τη ΔΣΑΠΔ , καλύπτει την υποχρέωση όλων να σέβονται την προστασία της ιδιωτικής ζωής (π.χ. την υποχρέωση να ζητηθεί συνειδητή συναίνεση για HIV δοκιμές) και το απόρρητο των προσωπικών πληροφοριών (π.χ. πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση του HIV ενός ατόμου).

• Δικαίωμα στην εκπαίδευση Αυτό το δικαίωμα, το οποίο προβλέπεται από το άρθρο 26 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΟΔΔΑ) και το άρθρο 13 του ICESCR, εγγυάται ότι όσοι ζουν με τον ιό HIV δεν τους απαγορεύεται αυθαίρετα η πρόσβαση στην εκπαίδευση, με βάση την κατάστασή τους. Το δικαίωμα στην εκπαίδευση περιλαμβάνει και την υποχρέωση των κρατών να προωθήσουν την κατανόηση, το σεβασμό, την ανοχή και τη μη διακριτική μεταχείριση σε σχέση με τους ανθρώπους που ζουν με τον HIV, και προβλέπει ότι τα οροθετικά άτομα έχουν το δικαίωμα να λαμβάνουν εκπαίδευση.

• Η ελευθερία της έκφρασης και της πληροφόρησης Το άρθρο 19 της ΔΣΑΠΔ προβλέπει το δικαίωμα να αναζητεί, να λαμβάνει και να αξιοποιεί πληροφορίες σχετικά με την πρόληψη του HIV, τη θεραπεία, τη φροντίδα και την υποστήριξη. Τα κράτη-μέλη υποχρεούνται να εξασφαλίζουν ότι οι πληροφορίες σχετικά με τις μεθόδους για την πρόληψη της μετάδοσης του HIV έχουν αναπτυχθεί και διαδίδονται χωρίς εμπόδια στην πρόσβαση.

• Ελευθερία του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι Το δικαίωμα στην ειρηνική συνάθροιση και συνεταιρισμό, που παρέχεται από το άρθρο 20 της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΟΔΔΑ) και από το άρθρο 22 της ΔΣΑΠΔ, έχει επανειλημμένως παραβιασθεί σε περιπτώσεις οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών που εργάζονται σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τον ιό HIV. Οι οργανώσεις πρέπει να απολαμβάνουν τα δικαιώματα και τις ελευθερίες που αναγνωρίζονται βάσει των ανθρώπινων δικαιωμάτων και την προστασία που παρέχει το εθνικό δίκαιο. Τα οροθετικά άτομα πρέπει να προστατεύονται από τις διακρίσεις με βάση τον HIV και να διασφαλίζεται η συμμετοχή τους σε συνδικάτα και άλλες οργανώσεις.

49

Θετική Φωνή - Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας

• Δικαίωμα στην εργασία Αυτό το δικαίωμα, που κατοχυρώνεται από το άρθρο 23 της ΟΔΔΑ και τα άρθρα 6 και 7 του ICESCR και συνεπάγεται το δικαίωμα κάθε προσώπου να έχει πρόσβαση στην απασχόληση χωρίς άλλη προϋπόθεση, εκτός από την απαραίτητη επαγγελματική κατάρτιση, καθορίζει σαφώς τις συνθήκες. Το δικαίωμα αυτό παραβιάζεται όταν ο/η αιτών/αιτούσα εξαναγκάζεται να υποβληθεί σε υποχρεωτικές εξετάσεις για τον HIV και να απορριφθεί ή να του/της αρνηθούν την απασχόληση λόγω της οροθετικότητάς του/της. Το δικαίωμα στην εργασία εγγυάται επιπλέον το δικαίωμα για ασφαλείς και υγιεινές συνθήκες εργασίας.

• Δικαίωμα στην απόλαυση των οφελών της επιστημονικής προόδου και των εφαρμογών της Αυτό το δικαίωμα, που ορίζεται στο άρθρο 27 της ΟΔΔΑ και στο άρθρο 15 του ICESCR, είναι σημαντικό σε σχέση με τον HIV, όσον αφορά στην επιστημονική και φαρμακευτική πρόοδο που έχει σημειωθεί στη διάγνωση και τη θεραπεία καθώς και στην ανάπτυξη εμβολίων και νέων εργαλείων πρόληψης, όπως τα μικροβιοκτόνα. Το δικαίωμα αυτό, επίσης, υποχρεώνει τα κράτη να εξασφαλίζουν ότι η επεξεργασία και η συμμετοχή σε κλινικές δοκιμές γίνονται εξίσου σε γυναίκες και παιδιά, καθώς και σε περιθωριοποιημένους και ευάλωτους πληθυσμούς.

• Δικαίωμα στην ελεύθερη κυκλοφορία Αυτό το δικαίωμα, που διατυπώνεται στο άρθρο 12 της ΔΣΑΠΔ και στο άρθρο 13 της ΟΔΔΑ, περιλαμβάνει το δικαίωμα του καθενός να επιλέγει ελεύθερα τον τόπο της κατοικίας του/της εντός μιας χώρας καθώς και τα δικαιώματα των υπηκόων να εισέρχονται ή/και να εγκαταλείψουν τη χώρα τους. Καθώς δεν υπάρχει σκεπτικό για τη δημόσια υγεία όσον αφορά στον περιορισμό της ελευθερίας της κυκλοφορίας ή την επιλογή του τόπου διαμονής, οι άνθρωποι που ζουν με τον ιό HIV, δεν πρέπει να υπόκεινται σε ανάλογες διακρίσεις.

• Δικαίωμα ενός ικανοποιητικού επιπέδου διαβίωσης και κοινωνικής ασφάλισης Η απόλαυση του δικαιώματος αυτού, που διατυπώνεται στο άρθρο 25 της ΟΔΔΑ και στα άρθρα 9 και 11 του ICESCR, είναι απαραίτητη 50

Ο ρόλος του Κοινοβουλίου στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS

για τη μείωση των επιπτώσεων του HIV σε ανθρώπους που ζουν με τον ιό, σε οικογένειες που έχουν πληγεί από το AIDS, στα παιδιά που έμειναν ορφανά ή/και σε κάθε άλλη ομάδα ευάλωτη στον HIV. Τα κράτη-μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι τα άτομα που ζουν με τον HIV έχουν πρόσβαση σε ένα ικανοποιητικό βιοτικό επίπεδο καθώς και σε υπηρεσίες κοινωνικής ασφάλισης και ότι οι οικογένειες, οι κηδεμόνες ή τα παιδιά που πλήττονται από τον HIV προστατεύονται από την επισιτιστική ανασφάλεια και την εξαθλίωση που προκαλείται από το AIDS, καθώς και τα περιουσιακά τους δικαιώματα.

• Δικαίωμα συμμετοχής στην πολιτική και πολιτιστική ζωή Αυτό το δικαίωμα, που διατυπώνεται στο άρθρο 25 της ΔΣΑΠΔ και στο άρθρο 15 του ICESCR, είναι απαραίτητο για την εξασφάλιση της συμμετοχής των ατόμων που πλήττονται περισσότερο από τον HIV σε όλες τις πτυχές της διαμόρφωσης των πολιτικών και των προγραμμάτων που συνδέονται με τον HIV.

• Δικαίωμα στο άσυλο Ο καθένας έχει το δικαίωμα να ζητήσει και να του αποδοθεί άσυλο από τις διώξεις σε άλλες χώρες. Σύμφωνα με τη Σύμβαση του 1951 σχετικά με το καθεστώς των προσφύγων και σύμφωνα με το εθιμικό διεθνές δίκαιο, τα κράτη-μέλη δεν μπορούν να επαναπατρίσουν πρόσφυγες σε μια χώρα όπου θα αντιμετωπίσουν διώξεις ή βασανιστήρια. Έτσι, τα κράτη δεν μπορούν να εκδιώξουν πρόσφυγες σε χώρες που αντιμετωπίζουν διώξεις με βάση την οροθετικότητά τους. Επιπλέον, δεν μπορούν να αναληφθούν ειδικές δράσεις, όπως η υποχρεωτική εξέταση για HIV για τον αποκλεισμό των οροθετικών ατόμων από το άσυλο.

• Δικαίωμα στην ελευθερία και την ασφάλεια του ατόμου Το δικαίωμα αυτό, το οποίο αναφέρεται στο άρθρο 9 της ΔΣΑΠΔ, σημαίνει ότι το δικαίωμα στην ελευθερία και την ασφάλεια προστατεύει από αυθαίρετες επεμβάσεις που στηρίζονται αποκλειστικά στην HIV - κατάσταση ενός ατόμου (π.χ. με την τοποθέτηση ενός οροθετικού άτομου σε απομόνωση). Επίσης, η υποχρεωτική εξέταση για HIV αποτελεί στέρηση της ελευθερίας και παραβίαση του δικαιώματος της ασφάλειας του ατόμου. Ο σεβασμός στο δικαίωμα στη σωματική ακεραιότητα απαιτεί η εξέταση να είναι εθελοντική και να γίνεται με τη συγκατάθεση του ατόμου.

51

Θετική Φωνή - Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας

• Ελευθερία από σκληρή, απάνθρωπη ή ταπεινωτική μεταχείριση ή τιμωρία Αυτό το δικαίωμα, που αναφέρεται στο άρθρο 5 της ΟΔΔΑ και στο άρθρο 7 της ΔΣΑΠΔ, υποχρεώνει την πολιτεία να διασφαλίσει ότι οι κρατούμενοι θα έχουν πρόσβαση σε ενημέρωση σχετικά με τον HIV καθώς και σε εκπαίδευση και στα αντίστοιχα μέσα προστασίας (όπως προφυλακτικά και καθαρός εξοπλισμός ενέσιμης χρήσης), αλλά και στην εθελοντική συμβουλευτική, εξέταση και θεραπεία. Το δικαίωμα αυτό περιλαμβάνει επίσης το καθήκον του κράτους να καταπολεμήσει τον βιασμό και άλλα είδη σεξουαλικής θυματοποίησης μέσα στη φυλακή.

Εθνική Νομοθεσία Στην Ελλάδα δεν υπάρχει συγκεκριμένο νομοθετικό πλαίσιο για το HIV/AIDS πέρα από την Υπουργική Απόφαση για την αυστηρή τήρηση του ιατρικού απορρήτου. Υπάρχει, όμως, ένα πλέγμα συνταγματικής προστασίας (Σύντ. άρθρ. 5 παρ. 5, 21 παρ. 3) που προστατεύει την υγεία των πολιτών, άρθρ. 2 παρ. 1 (προστασία αξίας και αξιοπρέπειας), άρθρ. 4 παρ. 1 (προστασία ισότητας ενώπιον του νόμου), άρθρ. 5 παρ. 1 (δικαίωμα ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας και αρχή της αξιοκρατίας), άρθρ. 25 παρ. 1 (τα δικαιώματα του ανθρώπου τελούν υπό την εγγύηση του κράτους). Επίσης, ισχύουν τα δικαιώματα που απορρέουν από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, αλλά και από το Ελληνικό Σύνταγμα, όπως το δικαίωμα στη ζωή (άρθρ. 2), η απαγόρευση να υποβληθεί κάποιος σε μεταχείριση απάνθρωπη ή εξευτελιστική (άρθρ.

3), το δικαίωμα στην προσωπική ελευθερία και ασφάλεια (άρθρ. 5), το δικαίωμα στη χρήση και απονομή δικαιοσύνης (ΕΣΔΑ άρθρ. 6, Σύντ. 8 και 20), το δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και προσωπικής ζωής (ΕΣΔΑ άρθρ. 8, Σύντ. 9, 19), η ελευθερία του συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι (ΕΣΔΑ άρθρ. 11, Σύντ. 11, 12, άρθρ. 14), η απαγόρευση κατάχρησης δικαιώματος (ΕΣΔΑ άρθρ. 17, Σύντ. άρθρ. 25 παρ. 3). Επίσης, προβλέπονται και κοινωνικά δικαιώματα, όπως το δικαίωμα στην εργασία, την κοινωνική ασφάλιση (Σύντ. 22), τη μέριμνα του Κράτους για την προστασία της αναπηρίας και την περίθαλψη των απόρων (Σύντ. 21 παρ. 3). Μεταξύ άλλων, προβλέπεται ότι η από52

Ο ρόλος του Κοινοβουλίου στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS

κτηση κατοικίας από αυτούς που τη στερούνται ή στεγάζονται ανεπαρκώς αποτελεί αντικείμενο ειδικής φροντίδας του κράτους (Σύντ.

21 παρ. 4) καθώς και ότι τα άτομα με αναπηρίες έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στην οικονομική, κοινωνική και πολιτική ζωή της χώρας. Σε σχέση με το HIV/AIDS, τη δημόσια υγεία και τα ανθρώπινα δικαιώματα, το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας εξέδωσε εγκύκλιο με αρ. πρωτ. Υ1/3239/4.7.2000, η οποία αφορά τα δικαιώματα των HIV οροθετικών ατόμων σε διάφορους τομείς της οικογενειακής και κοινωνικής ζωής, όπως οικογένεια, στέγαση-μίσθωση κατοικίας, εργασία, εκπαίδευση, στρατός, φυλακές, περίθαλψη, απόρρητο, κοινωνική ασφάλεια, πρόνοια, δικονομικά ζητήματα, κοινωνική ζωή.

53

Θετική Φωνή - Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3 – Η Διακοινοβουλευτική Ενωση H Διακοινοβουλευτική Ένωση έχει αναλάβει δράση Η Διακοινοβουλευτική Ένωση (IPU) προσπαθεί διαρκώς να υποστηρίζει την αντιμετώπιση της επιδημίας του HIV/AIDS. Σ’ έναν αριθμό Ψηφισμάτων της Κοινοβουλευτικής Ένωσης σχετικά με το HIV/ AIDS έχουν τονιστεί ο ρόλος των Κοινοβουλίων και των μελών τους στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS:

1992 Ψήφισμα που υιοθετήθηκε από την 87η Διακοινοβουλευτική Διάσκεψη στην Γιαουντέ και καλούσε τους βουλευτές να αναγνωρίσουν την έκταση του πανδημίας και να πιέσουν τις αντίστοιχες κυβερνήσεις τους, την κοινότητα και τους θρησκευτικούς ηγέτες σχετικά με μια ολοκληρωμένη στρ ατηγική για τον έλεγχο της εξάπλωση του HIV. Απηύθυνε έκκληση στις κυβερνήσεις να εξασφαλίσουν την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων και των πολιτικών ελευθεριών των ανθρώπων που έχουν μολυνθεί ή πιστεύεται ότι έχουν μολυνθεί με τον ιό HIV.

1998 Ψήφισμα που υιοθετήθηκε από την 99η Διάσκεψη της Διακοινοβουλευτικής Ένωσης στο Windhoek και ζητούσε να συνεργαστεί το UNAIDS με την Διεθνή Κοινοβουλευτική Ένωση για την ανάπτυξη της πρώτης έκδοσης του εγχειριδίου και της διάδοσής του ως εργαλείο αναφοράς για τον καθορισμό των κατάλληλων νομικών προτύπων.

2001 Ψήφισμα που υιοθετήθηκε από την 106η Διάσκεψη της Διακοινοβουλευτικής Ένωσης στην Ουαγκαντούγκου και καλούσε όλους τους βουλευτές να εντείνουν τις προσπάθειές τους για τη δημιουργία αποτελεσματικών εθνικών και διεθνών πολιτικών και προγραμμάτων για τον HIV, ειδικά προσαρμοσμένων στις ανάγκες των διαφόρων ομάδων –στόχων. Το Ψήφισμα καλούσε, επίσης, όλες τις κυβερνήσεις να δώσουν προτεραιότητα στα ανθρώπινα δικαιώματα έναντι των δικαιωμάτων του εμπορίου, να τα ενσωματώσουν στους κανόνες του εμπορίου και να λάβουν υπόψη τους τα πρότυπα για τα ανθρώπινα δικαιώματα στη συμφωνία TRIPS του Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπο54

Ο ρόλος του Κοινοβουλίου στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS

ρίου (WTO). Προέτρεπε όλες τις κυβερνήσεις να διασφαλίσουν την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων βάση των Διεθνών Οδηγιών για το HIV/AIDS και τα Δικαιώματα του Ανθρώπου καθώς και του Κώδικα Πρακτικής της ILO (Παγκόσμιος Οργανισμός Εργασίας) για το HIV/AIDS και τον Κόσμο της Εργασίας. Τέλος, εφιστούσε την προσοχή στην πρόληψη του HIV.

2005 Το πιο πρόσφατο και ολοκληρωμένο Ψήφισμα για τον HIV που εγκρίθηκε στη Μανίλα από την 112η Συνέλευση. Πέρα από όλα τα παραπάνω σχετικά Ψηφίσματα, πολλά άλλα Ψηφίσματα, όπως το ψήφισμα σχετικά με τη μετανάστευση και την ανάπτυξη που εγκρίθηκε από την 113η Συνέλευση, έχουν ασχοληθεί με θέματα που σχετίζονται με τον HIV. Άλλες σημαντικές δραστηριότητες περιλαμβάνουν τη συμμετοχή της Διακοινοβουλευτικής Ένωσης στις εργασίες του ΟΗΕ που αφορούν τον HIV, συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης σχετικά με τον HIV που γίνονται κατά τη διάρκεια των συνελεύσεων της Διακοινοβουλευτικής Ένωσης καθώς και την ίδρυση Συμβουλευτικής ομάδας για το HIV/AIDS.

2006-2007 Η πρώτη συνεδρίαση της Συμβουλευτικής ομάδας της Διακοινοβουλευτικής Ένωσης πραγματοποιήθηκε στη Γενεύη στις 18 & 19 Σεπτεμβρίου 2006. Η ομάδα συνεδρίασε για να συζητήσει την επιδημία του HIV και την ανάγκη για μεγαλύτερη εμπλοκή των κοινοβουλίων στην κλιμάκωση μιας παγκόσμιας απάντησης στο HIV/AIDS. Τα μέλη συμφώνησαν ότι η ομάδα πρέπει να εστιάσει στη διεκδίκηση -κυρίως εντός κοινοβουλίων- για την βελτίωση της κατανόησης του HIV μεταξύ των βουλευτών ώστε να μπορούν να επηρεάσουν τις κυβερνήσεις και το ευρύ κοινό. Η ομάδα συμφώνησε περαιτέρω ότι η κοινοβουλευτική εποπτεία στην απάντηση στο HIV/AIDS πρέπει να περιλαμβάνει επισκέψεις, έλεγχο της τήρησης των δεσμεύσεων που περιέχονται στην Πολιτική Διακήρυξη για το HIV/AIDS του 2006 καθώς και την παρακολούθηση της τήρησης της διαδικασίας αναφορών της Ειδικής Συνόδου της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών (UNGASS). Για πρόσθετες πληροφορίες σχετικά με τη συμμετοχή της Διακοινοβουλευτικής Ένωσης στις δράσεις για τον HIV, μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα: www.ipu.org 55

Θετική Φωνή - Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ Ι. ΑΚΡΩΝΥΜΑ HIV – Human Immune Virus AIDS – Acquired Immune Deficiency Syndrome IPU – International Parliamentary Union EMIS – European MSM Index Survey UNAIDS – United Nations AIDS Programme SADC – South Africa Development Community CD4 – Cluster of Differentiation 4 ICESCR – International Commitment on Economic, Social and Civil Rights CEDAW – Commitment on Eradication of Discrimination against Women CRC - Commitment on Rights to Children WTO – World Trade Organization ILO – International Labor Office UNGASS – United Nations General Assembly ΑΣΑ – Άντρες που κάνουν Σεξ με Άντρες ΧΕΝ – Χρήστες Ενδοφλέβιων Ναρκωτικών ΔΣΑΔ – Διεθνής Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα ΚΕΕΛΠΝΟ – Κέντρο Έλεγχου και Πρόληψης Νοσημάτων ΟΚΑΝΑ – Οργανισμός Καταπολέμησης Ναρκωτικών ΜΜΕ- Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ΠΟΥ – Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ΜΚΟ – Μη Κυβερνητική Οργάνωση ΚτΠ – Κοινωνία των Πολιτών ΣΜΝ- Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα ΑμεΑ – Άτομα με Αναπηρίες ΔΣΑΠΔ – Διεθνής Σύμβαση για τα Ανθρώπινα και Πολιτικά Δικαιώματα ΟΔΔΑ – Οικουμενική Διακήρυξη για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου ΕΣΔΑ – Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου ΟΗΕ – Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών

56

Ο ρόλος του Κοινοβουλίου στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS

ΙΙ. ΧΡΗΣΙΜΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ http://www.aidshealth.org/ http://www.unaids.org/en/ http://www.ecdc.europa.eu/en/Pages/home.aspx http://www.ipu.org/english/home.htm http://ec.europa.eu/health/sti_prevention/hiv_aids/civil_society _ forum/index_en.htm http://www.hellenicparliament.gr/en/ http://www.keelpno.gr http://www.positivevoice.gr http://www.praksis.gr http://kentrozois.gr

57

Θετική Φωνή - Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

58

Ο ρόλος του Κοινοβουλίου στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS

59

Θετική Φωνή - Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

60

Ο ρόλος του Κοινοβουλίου στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS

61

Θετική Φωνή - Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

62

Ο ρόλος του Κοινοβουλίου στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS

63

Θετική Φωνή - Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

64

Ο ρόλος του Κοινοβουλίου στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS

65

Θετική Φωνή - Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

66

Αγίων Αναργύρων 13, Αθήνα T: 210 8627572 | www.positivevoice.gr

Με την ευγενική στήριξη του AIDS Healthcare Foundation