NoWoŚCI/WYNALAZKI

oPINIE

Uwaga! Wysoki poziom WWA

Silikonowa opaska wykrywa substancje chemiczne szkodliwe dla kobiet w ciąży

Niedrogie, wygodne do noszenia silikonowe opaski na rękę mogą mierzyć poziom ekspozycji na substancje chemiczne szczególnie szkodliwe dla rozwoju dziecka w okresie płodowym. Opublikowane w Journal of Exposure Science & Environmental Epidemiology badanie skupiło się na kobietach w ciąży w Hidalgo County w południowym Teksasie. Naukowcy wybrali ten konkretny obszar Teksasu ze względu na zwiększoną częstość występowania astmy dziecięcej, a także podwyższony wskaźnik wcześniactwa (14,8%) w porównaniu z resztą stanu (12,9%). Celem badań było określenie narażenia na WWA u kobiet w ciąży mieszkających w McAllen w Teksasie. WWA to klasa związków chemicznych, które występują naturalnie w paliwach kopalnych i są wytwarzane podczas spalania węgla, ropy naftowej, gazu, drewna, śmieci i tytoniu. Aby zebrać dane, uczestnicy nosili plecaki zawierające sprzęt do pobierania próbek powietrza. Do każdego plecaka dołączona była również silikonowa opaska na rękę. Po trzech nieprzerwanych 24-godzinnych sesjach, badacze sprawdzili urządzenia do pobierania próbek powietrza i opaski na nadgarstek pod kątem obecności WWA. Wykazano, że ekspozycja na WWA w okresie prenatalnym prowadzi do niekorzystnych skutków zdrowotnych u dzieci. Kiedy badacze przeanalizowali i porównali dane z urządzeń do pobierania próbek powietrza i opasek, stwierdzili, że opaski dały podobne wyniki do bardziej tradycyjnych metod testowania. Łatwe metody ilościowego określania narażenia na WWA mogą pomóc w opracowaniu skutecznych strategii prewencji.

Pomiar poziomu stresu z kropli krwi

Naukowcy z Rutgers University opracowali mikroprocesor, który może w czasie rzeczywistym mierzyć poziom hormonów stresu – kortyzolu – w kropli krwi. Nowa technologia mogłaby zastąpić nieporęczne i drogie testy laboratoryjne ELISA, umożliwiając pacjentom łatwiejsze monitorowanie poziomu stresu. Miniaturowy chip wyposażony w mikroprocesor został osadzony na szklanym podłożu i zawiera tablicę maleńkich studzienek i elektrod. Elektrody mogą mierzyć wiązanie przeciwciał wewnątrz urządzenia, aby zapewnić czułe pomiary poziomu kortyzolu w próbkach krwi. Najnowsza technologia ma pomóc pacjentom śledzić naturalne zmiany poziomu kortyzolu i monitorować trendy w czasie, bez konieczności wysyłania próbek krwi do laboratorium. Do tej pory badacze przetestowali urządzenie z próbkami ludzkiej krwi i wykazali, że jest ono porównywalne pod względem dokładności i czułości do ELISA. Naukowcy mają nadzieję, że chip znajdzie zastosowanie w prewencji niektórych chorób, do których może doprowadzić chroniczny stres.

Plaster ultradźwiękowy monitorujący przepływ krwi

Naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Diego stworzyli plaster zawierający układ przetworników ultradźwiękowych, który może mierzyć przepływ krwi w naczyniach znajdujących się nawet na głębokości 14 cm w organizmie. Rozciągliwy plaster jest naklejany na skórę, pomagając lekarzom w monitorowaniu i diagnozowaniu różnych stanów, w tym zatorów prowadzących do zawałów serca. W ten sposób możliwe byłoby wczesne rozpoczęcie leczenia jeszcze przed wystąpieniem pierwszych objawów. Obecnie stosowana technologia dokładnego pomiaru przepływu krwi wymaga użycia sondy ultradźwiękowej do zbadania docelowego naczynia i może być wykonana tylko przez wykwalifikowanego technika. Plaster jest o wiele wygodniejszą alternatywą dla tego inwazyjnego badania. – Wystarczy przykleić go na skórę, a następnie odczytać sygnały. W przyszłości pacjenci mogliby nosić coś takiego, aby wykonać badanie w punkcie opieki lub ciągle monitorować stan zdrowia w domu – mówi Sai Zhou, naukowiec biorący udział w badaniu. Elastyczne urządzenie zawiera siatkę 12 × 12 maleńkich przetworników ultradźwiękowych osadzonych w rozciągliwym polimerze. Dzięki technologii phased array można manipulować wiązką ultradźwięków w dowolny sposób, aby przeprowadzić monitoring centralnych organów, jak również przepływu krwi, z wysoką rozdzielczością. Obecnie urządzenie wymaga zastosowania przewodów zasilających, ale zespół badawczy ma nadzieję, że w przyszłości uda się opracować wersję bezprzewodową.

Lep na CoVID-19

Naukowcy z Uniwersytetu Technicznego w Monachium opracowali metodę tworzenia maleńkich pułapek na wirusy, które mogą wiązać cząsteczki wirusów i unieszkodliwiać je w organizmie. Technika ta opiera się na origami DNA, samoskładających się pustych nanokapsułkach, które są wyłożone cząsteczkami wiążącymi wirusy i uniemożliwiającymi ich wydostanie się na zewnątrz. Do tej pory badacze przetestowali pułapki wirusowe w laboratorium i wykazali, że mogą one unieruchomić cząstki wirusowe zapalenia wątroby typu B. Jeśli udałoby się mechanicznie eliminować wirusy, byłby to ważny przełom w walce z pandemiami.

AI wykrywa raka prostaty

Naukowcy z Uniwersytetu RMIT w Melbourne w Australii stworzyli system sztucznej inteligencji wykrywający raka prostaty podczas rutynowej tomografii komputerowej. Zazwyczaj trudno jest wykryć raka prostaty na obrazach tomografii komputerowej, a promieniowanie sprawia, że ta technologia diagnozowania nie kwalifikuje się do badań przesiewowych na dużą skalę. Jeśli jednak mężczyźni są poddawani tomografii komputerowej jamy brzusznej lub miednicy z innych powodów, opracowany system może pomóc w wykryciu zmian nowotworowych prostaty i pozwolić lekarzom na rozpoczęcie wczesnego leczenia.

Kolejne plany CeZ

Jarosław Kieszek, dyrektor Centrum e-Zdrowia, w wywiadzie dla ITwiz podzielił się planami Centrum e-Zdrowia. Wśród nich znalazła się usługa zamawiania w POZ e-recepty na stale przyjmowane leki oraz centralna e-rejestracja i powiązaną z nią usługa e-wizyty (możliwość samodzielnego umówienia się do specjalisty z poziomu Internetowego Konta Pacjenta, a także jej realizacja bez konieczności wizyty w poradni). CeZ analizuje też możliwość zinformatyzowania karty urodzenia i karty zgonu oraz pracuje nad doszczegółowieniem koncepcji uproszczenia sprawozdawczości placówek medycznych do NFZ, tak aby płatnik w dużej mierze rozliczał świadczenia na podstawie danych pochodzących z systemu e-zdrowie (P1). CeZ przygotowuje się do wykorzystania sztucznej inteligencji w procesach ochrony zdrowia. W planach jest m.in. wykorzystanie informacji zbieranych przez urządzenia peryferyjne (opaski, zegarki, pulsoksymetry, inne urządzenia stricte medyczne i budowane wokół nich architektury) w celu wsparcia decyzji lekarza oraz profilaktyki pacjenta.

Warsaw Health Innovation Hub

W czerwcu został zainaugurowany wspólny projekt Agencji Badań Medycznych i globalnych firm pod nazwą Warsaw Health Innovation Hub (WHIH). Inicjatywa będzie łączyła współpracę sektora publicznego z biznesem w celu tworzenia innowacyjnych rozwiązań medycznych, technologicznych i prawnych, na rzecz poprawy zdrowia pacjentów oraz zwiększenia wydajności polskiego systemu ochrony zdrowia. Wśród pierwszych instytucji, które, przystąpiły do projektu są AstraZeneca, Microsoft, Polpharma oraz Roche. Operatorem partnerów strategicznych, odpowiedzialnym za platformę współpracy między firmami, jest EIT Health.

Nowy numer infolinii

29 lipca 2021 r. zmienił się numer Infolinii CeZ, która świadczy pomoc techniczną dla użytkowników w zakresie systemów i rejestrów dedykowanych poszczególnym grupom zawodowym służby zdrowia. Nowy numer infolinii to 19239.

opaska dla ozdrowieńców

Od 21 lipca do 12 sierpnia trwał nabór placówek POZ do pilotażowego programu w zakresie wykorzystania opasek telemedycznych w podstawowej opiece zdrowotnej. Pilotaż obejmie tysiąc pełnoletnich pacjentów po przebytym zakażeniu wirusem SARS-CoV-2, którzy z tego powodu byli hospitalizowani lub u których w wyniku przeprowadzonej diagnostyki obrazowej stwierdzono zmiany w obrazie radiologicznym świadczące o zakażeniu wirusowym. Za każdy tydzień monitoringu parametrów życiowych pacjenta placówka otrzyma 100 zł brutto. Program będzie realizowany w trzech etapach (zakwalifikowanie placówek POZ do programu, wykonywanie świadczeń z wykorzystaniem opasek telemedycznych oraz ewaluacja programu pilotażowego) i potrwa 3 miesiące.

Źródła i zdjęcia: Futurity, University Rutgers, University of California San Diego, Technical University of Munich, RMIT University in Melbourne, Rynek Zdrowia, Centrum e-Zdrowia