plan 03 2016 prijs 9,95 euro
03
37 BELGISCHE TOPARCHITECTEN PLAN is een speciale uitgave van Home Sweet Home april - mei - juni 2016 Afgiftekantoor 2200 Herentals I - P608241 Uitgeverij Balfin - Belgiëlaan 4b - 2200 Herentals
PB-PP BELGIË(N) - BELGIQUE
POLO Architects - Poponcini & Lootens
Een icoon op vraag van de stad
Noordelijke stadspoort
deelnemende aannemers aanspoort om een
Op de kop van Park Spoor Noord – het
ambitieuzer project voor te stellen. Interbuild
Antwerpse stadsvernieuwingsproject met
heeft daarom beroep gedaan op het archi-
een zeer grote en positieve maatschappelijke
tectenkantoor POLO Architects en heeft zo
impact – is een iconisch gebouw opgetrokken
de opdracht verworven.
als stadscampus van de Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen.
De uitdaging bestond erin meer dan een façade op te trekken waarachter functies onderdak
© Yvan Glavie
plan
278
De invloed van stadsbouwmeester Kristiaan
krijgen, en dat heeft veel te maken met de
Borret is bepalend geweest voor het uitzicht
prominente locatie. Het gebouw vormt de
van deze noordelijke poort tot de stad.
iconische hoeksteen aan het noordelijke
De marktconsultatie bij aannemersbedrijven
einde van de leien, waar het verkeer met een
had oorspronkelijk heel middelmatige project-
scherpe bocht de stad verlaat. Aan het zuidelijke
voorstellen opgeleverd waarna de toenmalige
eind van de stadsboulevard is naar ontwerp
stadsbouwmeester van Antwerpen (vandaag
van architect Richard Rogers zijn tegenpool
van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest) de
opgetrokken, het gerechtsgebouw, aka Vlinder-
© Stijn Bollaert
Š Yvan Glavie
© Stijn Bollaert
© Stijn Bollaert
© Yvan Glavie
© Toon Grobet
paleis. Dit nieuwe ijkpunt lijkt als scharnier tussen
wordt creatief aangepakt. De weg loopt immers
twee verschillende wijken de succesvolle
onder het gebouw door en brengt publieke
stadsvernieuwing in Antwerpen Noord te
en private ruimte nogmaals samen en niet in
bevestigen.
conflict. Dit is de eerste betekenisvolle geste in het ontwerp van POLO Architects. “Een
plan
280
Ruimte teruggeven aan de stad
groot gebouw als dit neemt veel van de stad,”
Bovendien zijn de stedenbouwkundige rand-
betoogt Mauro Poponcini. “Het is daarom
voorwaarden op deze plek bijzonder uitdagend.
maatschappelijk relevant om de inwoners
“Het maakt deel uit van de problemen die
en bezoekers van de stad ook iets terug te
je tijdens het ontwerpproces moet oplossen.
geven.” Door op de hoek van de Noorderlaan
Voor ons zijn deze spanningsvelden vooral
en Noorderplaats een grote overkraging
opportuniteiten om iets coherents mee te doen,”
te creëren, ontstaat de vrije ruimte om de
vertelt Mauro Poponcini, mede-oprichter van
verbinding tussen het park en de brug plaats
POLO Architects, wanneer hij de omstandig-
te geven. De uitkraging vormt een opening
heden van het project omschrijft. De helling van
van twee etages waarboven vijf verdiepingen
Park Spoor Noord, die openbare ruimte is,
zweven. De betonnen ruitvormige constructie
maakt deel uit van het bouwterrein en
die de façade van een zonwerend claustra
moet gevrijwaard worden van bovenbouw.
voorziet en tegelijk visuele dynamiek én luwte
De architecten benutten echter de ruimte
schenkt, trekt de kraagligger omhoog vanuit
onder de helling waar zij de school laten
de bovenste verdieping. Dit exoskelet gaat
doorlopen. Ook het traject dat Park Spoor
vervolgens over in een dragende functie. “De
Noord met het Eilandje verbindt aan de overzij-
keuze voor een overkraging in plaats van de
de van de boulevard via de nog te construeren
veel eenvoudigere oplossing met kolommen,
voetgangers- en fietsersbrug van Laurent Ney,
komt de relatie van het gebouw met de stad
ten goede. De passant heeft niet het gevoel
geven tot de voetgangersbrug, is een uitgestelde
het gebouw te betreden en vervolgens weer
entree voor studenten en docenten, aldus
te verlaten,” legt Mauro Poponcini uit, “maar
Mauro Poponcini: “Je kunt het gebouw al op
blijft zich gevoelsmatig in de openbare ruimte
straatniveau betreden, maar het is leuk voor
bevinden.” De vrij in de lucht hangende massa
een student om nog even afscheid te nemen
straalt ook de kracht uit die bij een landmark
van zijn lief terwijl zij via de publieke ruimte in
hoort. “Een dergelijk gebouw fungeert als
feite het gebouw al betreden.” Het is ook een
een personage in de stad en met een zekere
ontmoetingsplek voor studenten en docenten
vormelijke expressie kan je het een identiteit
of mensen uit de buurt, een plaats waar je in
geven,” vervolgt de architect.
de zon kan vertoeven, een ruimte die op het kruispunt tussen twee wijken dynamiek
© Stijn Bollaert
Op de trappen van de School van Athene
creëert en de campus naar de stad toe
Het tweede ontwerpgebaar dat de ontwerpers
opent. De trap loopt binnen voort, gescheiden
naar de stedelingen maakt, is de monumentale
door een glazen wand. Aan de binnenmuur
trap die een uitnodiging creëert onder het
hangt een monumentaal werk van Rinus
uitkragende volume. Door de benedenverdie-
Van de Velde, waarmee de kunstenaar in situ de
ping achter de rooilijn te plaatsen, komt de
geest van de plek verhaalt. Gezeten, liggend,
benodigde ruimte vrij. Zo ontstaat er een
hangend op een geheel van trappen en
breder voetpad bij het verlaten van de campus
verhogen, verzamelen studenten en mentoren
als een buffer naar de drukke boulevard. De
om te discussiëren, te flirten, te roddelen,
trap, die eveneens rechtstreeks toegang zal
een enkele te luieren of te overpeinzen.
© Yvan Glavie
© Stijn Bollaert
© Stijn Bollaert
© Toon Grobet
plan
282
© Stijn Bollaert
© Stijn Bollaert
A
0
1
4 0
10
25
m
1:1.000
Rinus Van de Velde maakt een geestige ver-
complexe opdracht met een zwaar programma.
architectonisch beton van de overige gevels –
wijzing naar de agora die op de “School van
Met de nieuwe ontwikkeling van de wijken
, wat voor doorzicht zorgt en de gebruiker
Athene” van Rafaël is afgebeeld, met in zijn
Park Spoor Noord en Eilandje zijn al heel
helpt een overzicht van de campus te behou-
uitvoering vele vrienden zoals de debuterende
wat torens uit de grond gerezen en POLO
den. Om een visuele buffer te vormen naar
schrijver Frederik Willem Daem, in het goede
Architects wou dit graag milderen met een
het erachter opgetrokken torengebouw, is er
gezelschap van jonge wijsgeren die de toga
lager gebouw in de lijn van de huidige gebouwen
gekozen voor een sculpturaal volume van aula’s,
voor een petje hebben omgeruild. Met het
op de leien. De verschillende volumes zijn als
waarvan het dak een andere grote en open
budget dat dit project voor kunst voorziet,
een stadscampus rond een patio gebouwd. Om
ontmoetingsruimte vormt.
kunnen POLO Architects ook Peter Rogiers
dit volumeverlies op maaiveld te compenseren
aantrekken om twee bronzen beelden voor
en om ook nog de bouwhoogte te kunnen
Dankzij de inzet van een stadsbouwheer, is
de centrale patio te creëren.
beperken, hebben de architecten deze binnen-
Antwerpen een betekenisvol landmark rijker,
plaats tot niveau -1 uitgegraven. Dat biedt
waarbij uitgedaagde aannemers beroep doen
Compact en toch open
bovendien de mogelijkheid om licht in de
op ontwerpers die oog hebben voor integrale
Als derde belangrijke hoofdlijn in dit project
ondergrondse functies binnen te brengen. De
beleving.
heeft het POLO-team onderzocht om een
interne groenzone wordt omgeven door een
gebouw te ontwerpen dat tegelijkertijd
wandelgang met een glazen wand – in tegen-
Dit project is uitgewerkt in een samenwerking
compact is, open en gemakkelijk leesbaar. Een
stelling tot het minerale karakter van het wit
met architectenkantoor Jaspers-Eyers tekst : Marc Melis
POLO Architects Tavernierkaai 2 bus 28 - B 2000 Antwerpen - t. +32 (0)3 225 18 84 Havenlaan 86C bus 409 - B 1000 Brussel - t. +32 (0)2 486 02 86 info@polo-architects.be - www.polo-architects.be
plan
284