ΕΠΑΘΛΟ 93

Γορτυνία

Ορεινή καλλονή

Σκαραμαγκάς Χριστούγεννα 2013 | Φαράγγι Βόθυλα | Αρωματικά & φαρμακευτικά φυτά

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ-ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013

Έδεσσα, η υδάτινη πόλη Ταξίδι στους δρόμους του νερού

Όλυμπος

Εμπειρία ζωής

93

#

τιμή: 4,00 € www.epathlo.gr

ΠΟΤΟΠΟΪΙΑ ΚΩΣΤΕΑ - Αναγνωσταρά 35 & Νικηταρά 6 - GR 24 100 ΚΑΛΑΜΑΤΑ - Μεσσηνία, Ελλάδα DISTILLER KOSTEAS - Μπιζανίου 6 - GR 24 100 ΚΑΛΑΜΑΤΑ - Τηλ.: 27210 22604 - Fax: 27210 98638 www.ouzokosteas.gr

Μέχρι να διαβάσεις αυτόν τον τίτλο θα μπορούσες να πληρώσεις το ενοίκιό σου.

Γιατί τώρα με τη winbank μπορείς να κάνεις όλες τις πληρωμές λογαριασμών και όλες τις τραπεζικές σου συναλλαγές εύκολα και γρήγορα, από τον υπολογιστή, το κινητό σου ή τα μηχανήματα easypay. Η ζωή είναι πολύπλοκη, καν’ τη λίγο πιο εύκολη.

web banking mobile banking easypay

Μια κίνηση μπροστά

winbank.gr

18

6

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

30 48 θέματα Ορεινή Καλλονή

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ Ανδρέας Στρατηγάκης

Εμπειρία ζωής

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ POSITIVE designlab Σουλτανίδης Γιάννης, Στεφανία Βολικάκη

64 Σκαραμαγκάς Χριστούγεννα 2013

72 Μέσα Μάνη

74 Ελιξίριο ζωής

Αρωματικά & φαρμακευτικά φυτά

Επάθλου Σημείωσις Το Έπαθλο των εορτών

12 Έργα & Ημέρες

ΦΙΛΙΚΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ Δαμιανός Νάκος Κωνσταντίνα Ζευκιλή Νατάσσα Ξαρχάκου Ιφιγένεια Καμπουροπούλου Νίκος Λασκαρίδης Γιάννης Καπασάκης ΕΚΤΥΠΩΣΗ ΚΑΤΑ ΓΡΑΜΜΑ Κιάτο Κορινθίας

μόνιμες στήλες 9

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ Κωνσταντίνος Ντόκος

Ταξίδι στους δρόμους του νερού

58 Φαράγγι Βόθυλα Σ' έχω στην μπούκα

ΕΔΡΑ Μιδέας 5, 21055 Αγία Τριάδα Αργολίδας Τηλ. 27520 45095, 99700 Fax. 27520 45096 e-mail: info@epathlo.gr, epathlo@otenet.gr ΙΔΙΟΚΤΗΤΡΙΑ - ΕΚΔΟΤΡΙΑ Γεωργία Ντόκου

30 Έδεσσα, η υδάτινη πόλη 18 Γορτυνία Χριστούγεννα Όλυμπος 48 38 Καλά Καλή Πρωτοχρονιά Το μυστικό πέρασμα

Εξώφυλλο: Χιονισμένο έλατο Φωτογραφία: Δαμιανός Νάκος

11 ΑΣΠΡΟ - ΜΑΥΡΟ Παιδεία ιστορική και... ανιστόρητη

82 Μια στάση εδώ

ΔΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ // Κωδ. ΕΛΤΑ: 5167

Απαγορεύεται οποιαδήποτε αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή ύλης του περιοδικού χωρίς προηγούμενη έγγραφη άδεια του εκδότη.

ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ Κατερίνα Μάρα Φρόσω Αγγελοπούλου ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ Ετήσια Ιδιωτών: € 20,00 Ετήσια Επιχειρήσεων Νομικών Προσώπων Εξωτερικού: € 50,00 Ο.Τ.Α.: € 65,00 Εθνική Τράπεζα 314 / 36897354 Τράπεζα Πειραιώς 5500018321433

9

9

Επάθλου Σημείωσις Ανδρέας Στρατηγάκης

Το Έπαθλο των εορτών Η

σκέψη μας κατρακύλησε, κουβάρι σωστό, στους καταρράχτες της Έδεσσας, αγκαλιά με ένα μικρό ουράνιο τόξο. Η νεράιδα μας κάλεσε βαθύτερα και χωθήκαμε στα σπλάχνα του Βαρόσι, στη Μακεδονική πέτρα που στέγασε τον Φίλιππο και τον Αλέξανδρο, τον Αριστοτέλη και την Ελλάδα την μία, όπως τη θέλησε ο Μέγας Στρατηλάτης και όπως έμεινε στους αιώνες. Μετά ανεβήκαμε στον Όλυμπο, το απόλυτο και μυστηριακό βουνό της Ελλάδας. Παρέα με φίλους, περπατήσαμε στα μονοπάτια παλιών θεών και δοκιμάσαμε τη θλίψη της λήθης και την αγάπη τους για την εποχή που οι άνθρωποι ζούσαν για την τιμή της πολιτείας, μια τιμή που καμία σχέση δεν είχε με το χρήμα. Πριν αντικρίσουμε το Δία, με μια γιγάντια μετάβαση φτάσαμε στη κορυφή του Μοριά για να τον δούμε μωρό και να ψάξουμε τον αειθαλή πλάτανο που ενώθηκε με την πανέμορφη κόρη, την Ευρώπη. Την τότε Ευρώπη, γιατί τη σημερινή τη συναντήσαμε με κακούς οιωνούς στις ακτές του Σκαραμαγκά, στα σιωπηλά εργαλεία και τις πονεμένες ζωές. Και αν παλιά ένα φαράγγι, όπως το φαράγγι της Επιδαύρου αρκούσε για να κρυφτεί η Ελευθερία, τώρα προφανώς χρειάζεται κάτι δυναμικό, όπως το κανόνι της Μάνης, ρυθμισμένο και σταθερό στον πραγματικό στόχο. Έναν στόχο που ίσως τα Χριστούγεννα μπορούν να ορίσουν, μια αγάπη και ένα θέλω πανανθρώπινο, σαν αυτά που η Ελλάδα μας συνήθισε να φτιάχνει και να πυρπολεί για να φωτίσει τα κοντά μυαλά και τις στενές ψυχές. Αυτό λοιπόν είναι το Έπαθλο. Ένα Έπαθλο Χριστουγεννιάτικο, γιορτινό με τα καλά του ρούχα και τα μανίκια σηκωμένα, έτοιμο για νέες περιπέτειες, νέα ταξίδια, νέες προοπτικές. Ένα μικρό καραβάκι φωτισμένο, με τόσους ανθρώπους να το αγαπούν και να το βοηθούν. Το ταξίδι συνεχίζεται. Καλό μας Ταξίδι! Καλά Χριστούγεννα! Καλή Χρονιά!

11

11

ΑΣΠΡΟ-ΜΑΥΡΟ Ανδρέας Στρατηγάκης

Παιδεία ιστορική και… ανιστόρητη Μέγας Αλέξανδρος, Αριστοτέλους μαθητής. Αριστοτέλης, Πλάτωνος μαθητής. Πλάτωνας, Σωκράτους μαθητής.

Τ

ο εκπαιδευτικό σύστημα της Αρχαίας Αθήνας, ως φωτεινός πυρσός στέκει ανά τους αιώνες, με πολλούς εκπροσώπους και διαχρονικά μηνύματα. Και η εκπαίδευση; Ελεύθερη κυρίες και κύριοι, ελεύθερη όσο ελεύθερος μπορεί να γίνει ένας άνθρωπος. Στην άλλη πλευρά η Λακωνική Παιδεία, στόχευε ομοίως στο πρότυπο του αγαθού πολίτη και της ευνομούμενης πολιτείας από άλλη οπτική. Ομοιογένεια και σιδερένια πυγμή ήταν τα λακωνικά όπλα μέσα από το πασίγνωστο «Λακωνίζειν». Κλασσική η απάντηση των Λακεδαιμονίων στην απειλή του Μακεδόνα βασιλιά Φιλίππου: «Αν εισβάλλω στη Λακωνία, θα ισοπεδώσω την πόλη της Σπάρτης» για να λάβει την απάντηση των σκληροτράχηλων πολεμιστών που ήξεραν πολύ καλά την καταστροφή που ήταν ικανοί να επιφέρουν στο στράτευμά του: «Αν» Αυτό το «Αν», αν κρατούσαμε στη σύγχρονη εκπαίδευση, τα πράγματα θα ήταν καλύτερα. «Αν» η σημερινή, σύγχρονη Ελλάδα δεν περιπλανιόταν σε παραισθήσεις Αθηναϊκού φιλοσοφικού και πολιτιστικού μεγαλείου,

επικαλούμενη απλώς γλωσσικές ομοιότητες και κοινά τοπωνύμια… «Αν» η παιδεία της δεν ήταν ένα κακέκτυπο της Λακωνικής, άκαμπτη, υποχρεωτική, ισοπεδωτική, αποδίδοντας στην κοινωνία ομοιόμορφους οικονομικούς «στρατιώτες». «Αν» το ελληνικό κράτος δεν θεωρούσε του πολίτες του ως διαπλεκόμενους υπηκόους ή πρόθυμα θύματα του. «Αν» δεν ξεπουλούσαμε την ιστορία μας σε α-νόητα προσωπικά συμφέροντα, τόσο μικρά, όσο η ψυχή και η φαντασία των εκπαιδευτικών οργανωτών μας. «Αν» αυτό το ζητούμενο ποσοστό επί του ΑΕΠ για την παιδεία που ήδη δίνουμε έμμεσα (μέσω του κράτους), και άμεσα (στα φροντιστήρια) είχε κατεύθυνση, προγραμματισμό και στόχο. «Αν» είχαμε μονοιάσει στα βασικά, χωρίς πειράματα, χωρίς αλχημείες. Αυτά εν ολίγοις, τα ταιριαστά σε πολίτες, σε ανθρώπους ελεύθερους και όχι υπηκόους.

12

Έργα & Ημέρες

Σχολεία στη κατάψυξη Προβλήματα στη λειτουργία των σχολείων κυρίως της Βόρειας Ελλάδας έχουν αρχίσει να εμφανίζονται, λόγω κρύου, έλλειψης κονδυλίων και αύξησης της τιμής των καυσίμων. Αναστολή της λειτουργίας των σχολείων αποφάσισαν οι ίδιοι οι γονείς στην Θεσσαλονίκη, ενώ κλείσιμο των σχολείων λόγω κρύου, αποφασίστηκε και στα Ιωάννινα, στη Νάουσα και τη Φλώρινα.

Όχι στην εξόρυξη χρυσού Ομόφωνα αποφάσισε η Ρουμανική διακομματική επιτροπή περί αναθεώρησης - ακύρωσης του νομοσχεδίου που επέτρεπε σε καναδική εταιρεία να θέσει σε λειτουργία ορυχείο εξόρυξης χρυσού στο χωρίο Ρόσια Μοντάνα στη περιοχή των Καρπαθίων. Το χρυσορυχείο θα απαιτούσε για τη λειτουργία του 12.000 τόνους εξαιρετικά τοξικού κυανίου. Και στα δικά μας!

Ελιές εναντίον καρκίνου Οι ελιές και το ελαιόλαδο, σύμφωνα με μελέτη του ομογενή επιστήμονα Τομ Καραγιάννη, διευθυντή του Τμήματος Μοριακής και Γονιδιακής Έρευνας του Ινστιτούτου Baker της Μελβούρνης, αποδεικνύεται ότι καταστρέφει τα καρκινικά κύτταρα. Η συνιστώμενη ημερήσια «δόση» για τη φαρμακευτική δράση είναι 50 ml ωμού παρθένου ελαιολάδου, ή 3-4 ελιές.

ΠΓΔΜ: Ομαδικές παραισθήσεις

Σ

ε εξέλιξη βρίσκεται το σχέδιο ανοικοδόμησης «Σκόπια 2014» στο κέντρο της πρωτεύουσας του κρατιδίου στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας. Οι εμπνευστές του σχεδίου έχουν επιδοθεί σε μαζική ανακατασκευή των προσόψεων των κτηρίων, ώστε η εμφάνισή τους να έχει χαρακτήρα «μπαρόκ» ή «νεο-κλασσικό». Παράλληλα, βρίσκεται σε εξέλιξη η μαζική τοποθέτηση μνημείων με αναφορά στην «Μακεδονική» προέλευση του ντόπιου πληθυσμού. Ενδεικτικά αναφέρουμε τον «Μέγα Αλέξανδρο» ύψους τριάντα περίπου μέτρων να κραδαίνει το σπαθί του προς τον ουρανό, σε σύστημα φωτιζόμενων σιντριβανιών με μουσική. Το έργο αυτό στα Σκόπια έχει ονομαστεί ως «ιστορικού μεγέθους κιτς» κατασκευή και κατά άλλες παρατηρήσεις έχει τόση αυθεντικότητα, όση και το Γκραντ Κανάλ στο Λας Βέγκας.

Εφαρμοσμένες Τέχνες στο «Φουγάρο»

«Αυτό που χάθηκε ως εικόνα, βίωμα, ως τμήμα του υλικού πολιτισμού που διαπνέεται από άλλες αξίες» επανασυνδέεται με την σύγχρονη πραγματικότητα στη παρθενική έκθεση για τις εφαρμοσμένες τέχνες που πραγματοποιείται στο Φουγάρο Ναυπλίου έως την Κυριακή 19 Δεκεμβρίου. Οι ώρες λειτουργίας της έκθεσης είναι Δευτέρα, Τετάρτη, Πέμπτη και Παρασκευή 11.00 - 15.00 & 17.00 - 21.00, Σάββατο και Κυριακή 11.00 με 21.00. Η είσοδος είναι ελεύθερη.

13 Φωτεινή όπως… φως

Ως απάντηση θα παραθέσουμε απλά γνήσιο Μακεδονικό νόμισμα που εκτίθεται στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου χωρίς κανένα άλλο σχόλιο. Η ίδια η εικόνα θεωρούμε ότι αποτελεί το καλύτερο επιχείρημα. Μάλλον η ελληνική πλευρά θα πρέπει κάποια στιγμή να αναγνωρίσει την πραγματικότητα και να αποκτήσει το θάρρος να πει τα πράγματα με το όνομά τους. Δηλαδή ότι οι όψιμοι «Μακεδόνες» που προέκυψαν είναι Βούλγαροι, με γλώσσα Βουλγάρικη και διακρατικές σχέσεις που έχουν ήδη ξεκαθαριστεί από την εποχή των Βαλκανικών πολέμων Ο Μέγας Αλέξανδρος δημιούργησε την ενιαία Ελλάδα καταργώντας το πολιτικό σύστημα των πόλεων – κρατών. Αυτό πώς μπορούμε να το διαπραγματευτούμε;

Το τραινάκι σφυρίζει στο Πήλιο Το τραινάκι του Πηλίου θα συνεχίσει να κάνει το δρομολόγιο και το φετινό χειμώνα για οργανωμένες ομάδες εκδρομέων από τα Λεχώνια έως τις Μηλιές. Το «τραινάκι» μετρά πάνω από 100 χρόνια ιστορίας (1894-1903) και αποτελεί ένα από τα υπέροχα αξιοθέατα του Πηλίου, όχι μόνο ως κατασκευή αλλά και ως διαδρομή και τοπίο που έχει την ευκαιρία να θαυμάσει ο επισκέπτης. Πληροφορίες για έκδοση εισιτηρίων, δρομολόγια και ενοικίαση του τρένου του Πηλίου στο Γραφείο Ταξιδίων Βόλου ΤΡΑΙΝΟΣΕ, τηλέφωνο/Fax 2421039723 και στο email: grafeio.volou@trainose.gr

«….Αλλά να ‘ρθει πάλι ο πόλεμος και να τα σαρώσει όλα; Το σπίτι που γεννήθηκα το χάσαμε και ό,τι απόμεινε απ’ αυτό ήταν μια χούφτα χώμα που βούτηξα απ’ την αυλή του. Το στέριωσα σε μια λακκούβα έξω απ’ την είσοδο του γονικού μου στην Αθήνα. Καθισμένη πάνω στο φαγωμένο σκαλοπάτι ζωγράφιζα με ένα ξύλο την εικόνα του και εκεί τοποθετούσα όλες τις αναμνήσεις που κουβαλούσα όλα αυτά τα χρόνια...» Απόσπασμα από το βιβλίο της Μαίρης Παναγιώτου «Φωτεινή όπως φως», εκδόσεις ΟΣΤΡΙΑ. Το βιβλίο μιλά για τη Φωτεινή, μια όμορφη δασκάλα από το Αιβαλί που έρχεται στην Ελλάδα με το διωγμό του 1922, διορίζεται σε απομακρυσμένα χωριά της Ελλάδας και δίνει με αυταπάρνηση τις γνώσεις της.

Νεμέα – Ομφαλός της Πελοποννήσου Με το ειδικό έντυπο «Νεμέα – Ομφαλός της Πελοποννήσου» περιορισμένης κυκλοφορίας με επιμέλεια του τέως προέδρου του Εμπορικού Συλλόγου Νεμέας κ. Αριστοτέλη Καλλή, προβάλλεται η ιστορία του τόπου του και γίνεται ο απολογισμός του Εμπορικού Συλλόγου τα 14 τελευταία χρόνια (19992013). Σύντομα η έκδοση αυτή θα δημοσιοποιηθεί με ηλεκτρονική μορφή, ώστε να υπάρχει πρόσβαση από όλους.

14

Έργα & Ημέρες

Στην Unesco το Ναύπλιο

Πρόταση υποψηφιότητας του Ναυπλίου για ένταξη στον κατάλογο της Unesco ως περιοχή παγκόσμιας κληρονομιάς κατέθεσε στο Υπουργείο πολιτισμού ο Δήμος Ναυπλίου. Στο φάκελο υποψηφιότητας περιλαμβάνεται η ιστορία του Ναυπλίου κατά τους τελευταίους 10 αιώνες, περιλαμβάνοντας τα αρχιτεκτονικά μέρη που διασώζονται, από διάφορες περιόδους και τα οχυρωματικά έργα ως σύνολο.

Ολυμπιακά ελλείμματα Από την οργανωτική επιτροπή και τα δημόσια ταμεία απαιτεί η τρόικα να καλυφθούν οι υπερβάσεις των δαπανών για τους Ολυμπιακούς αγώνες του 2004, οι οποίοι ήταν επιτυχημένοι, αλλά με δυσανάλογα μεγάλο κόστος. Τώρα, 9 χρόνια αργότερα, με την «πλάτη στο τοίχο» και το «πιστόλι στον κρόταφο», οι δανειστές μας ζητούν τα σπασμένα. Στη χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας όμως, το θέμα θεωρείται λήξαν, με την οπτική μάλλον του «μαζί τα φάγαμε». Την Ελβετία και την Αγγλία θεωρεί ως γενέτειρα της Δημοκρατίας ο πρώην πρόεδρος της Γερμανίας Ρόμαν Χέρτσογκ, σε δηλώσεις που έκανε σε εφημερίδα. Η δήλωσή του πρώην προέδρου επικρίθηκε έντονα ακόμα και από το εσωτερικό της Γερμανίας, ως αποτέλεσμα έλλειψης παιδείας.

Φεστιβάλ μελιού στη Βυτίνα

Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε το «Φεστιβάλ μελιού και προϊόντων μέλισσας» από το Δήμο Γορτυνίας από 25 έως 28 Οκτωβρίου στο χώρο του Τριανταφυλλιδείου κληροδοτήματος στην Βυτίνα. Οι επισκέπτες της έκθεσης είχαν την δυνατότητα να δουν την έκθεση μελιού και παραγώγων του, έκθεση φωτογραφίας, επίδειξη γαστρονομίας, αφήγηση παραμυθιών και θεατρικό παιχνίδι για παιδιά με θέμα το μέλι και τις μέλισσες και μουσική εκδήλωση με παραδοσιακή ορχήστρα. Το γλυκό «ευχαριστώ» εκ μέρους των μελισσοκόμων και των επαγγελματιών που συμμετείχαν στην έκθεση ήταν βεβαίως η προσφορά παραδοσιακών εδεσμάτων και γλυκισμάτων.

Άθλος Μαινάλου 2013 Για τέταρτη συνεχή χρονιά πραγματοποιήθηκε η αθλητική διοργάνωση Άθλος Μαινάλου από το Δήμο Γορτυνίας Στην διοργάνωση συμμετείχαν 53 δρομείς και 135 ποδηλάτες από διάφορες περιοχές της Ελλάδας, διασχίζοντας τα μονοπάτια του Μαινάλου και της πολύχρωμης φθινοπωρινής φύσης. Επίσης, υπήρξαν και αγωνίσματα στην κεντρική πλατεία της Βυτίνας για αγωνιζόμενους μικρής ηλικίας.

18

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ Κωνσταντίνα Ζευκιλή |

Ανδρέας Στρατηγάκης

Στα στήθη της Γορτυνίας –τις κατάφυτες πλαγιές του Μαινάλου− χωριά και κωμοπόλεις φιλιώνουν με τον ανοικτό ορίζοντα, τα έλατα, τον καθαρό αέρα. Τα υδάτινα μαλλιά της στέφονται με γεφύρια, πέτρινα, όπως η πίστη και η επιμονή που επέδειξαν οι κάτοικοί της σε όλες τις δύσκολες στιγμές. Αυτή την κόρη, τη Γορτυνία, είδαν και ερωτεύτηκαν οι Πελασγοί - και όχι αδίκως! Έτσι όμορφη μας υποδέχθηκε και εμάς, φορώντας τα γιορτινά της.

19

Γορτυνία

Ορεινή καλλονή

20 Μαγούλιανα ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

Ένα πράσινο φύλλο για να με μάθει πώς χαμογελούνε – Γ. Ρίτσος

Μαγούλιανα: Μπαλκόνι με θέα Αν στολίζαμε ένα έλατο με στολίδια τα χωριά της Γορτυνίας, τα Μαγούλιανα θα έμπαιναν στην κορυφή. Με ύψος 1.367μ. αποτελούν το ψηλότερο κατοικημένο σημείο της Αρκαδίας που χρησιμοποιήθηκε ως οχυρή θέση και από τον Κολοκοτρώνη. Τα Μαγούλιανα (ίδρυση στα

1530-1600 μ.Χ.) συναντώνται σε όλες τις σημαντικές περιόδους του ελληνικού έθνους: την Τουρκοκρατία, την Επανάσταση, τη σύσταση του νέου ελληνικού κράτους. Οι κάτοικοί τους αγωνίστηκαν για την ελευθερία και την μόρφωση των νέων, απαντώντας σήμερα στο γιατί από τα Μαγούλιανα κατάγονται καίριες προσωπικότητες της ελληνικής ιστορίας.

Το γραφικό χωριό κρατά αναλλοίωτη την ομορφιά του χωρίς τουριστικές υπερβολές. Φιλόξενη η αίσθηση από την πρώτη στιγμή που μπήκαμε σε αυτό. Πάνω και κάτω από το δρόμο, παραδοσιακά πετρόχτιστα σπίτια, χαρακτηριστικά της Γορτυνιακής αρχιτεκτονικής, φροντισμένες αυλές και λουλούδια. Σύντομα φτάνουμε στη κεντρική

21 Κουζίνα από το παρελθόν στο λαογραφικό μουσείο Μαγουλιάνων

πλατεία του χωριού, με τον τεράστιο πλάτανο να σκεπάζει και δρόμο και πλατεία αγγίζοντας το ομώνυμο καφενείο (ο Πλάτανος), που αξίζει ειδικής αναφοράς, αποτελώντας έναν από τους προτεινόμενους προορισμούς που αξίζει να επισκεφθείτε, ενσωματώνοντας όλα τα βασικά χαρακτηριστικά του χωριού: Φροντίδα, γούστο και σεβασμό στον παραδοσιακό χαρακτήρα της περιοχής. Έξω από καφενείο (καιρού θέλοντος) μπορείτε να καθίσετε δίπλα στον εντυπωσιακό πλάτανο, ενώ για πιο χειμερινές καταστάσεις δίπλα στο μεγάλο τζάκι, θαυμάζοντας την τοιχογραφία των περίπου 40 τετραγωνικών που αφηγείται το παρελθόν: Την γέννηση του Δία, τον Πάνα, αλλά και τα κατορθώματα του Κολοκοτρώνη. Μυθολογία και ιστορία συμπυκνωμένη…Ο χώρος προτείνεται ανεπιφύλακτα για ήσυχο καφεδάκι και στιγμές χαλάρωσης για οποιαδήποτε εποχή του χρόνου. Εξάλλου, το μεγάλο υψόμετρο ενδείκνυται για να αγγίξετε κυριολεκτικά τις μεταβολές του καιρού. Τα Μαγούλιανα όμως, έχουν και άλλα να σας προσφέρουν. Κυριολεκτικά κάτω από την πλατεία (η οποία στην πραγματικότητα είναι ένα μεγάλο μπαλκόνι) υπάρχουν βρύσες με τρεχούμενο νερό, δικαιολογώντας και το μέγεθος του πλατάνου που βυθίζει τις ρίζες του σε αυτές. Λίγο πιο κάτω, στο κτήριο του παλιού Δημοτικού Σχολείου οι κάτοικοι δημιούργησαν ένα Λαογραφικό μουσείο με είδη καθημερινής χρήσης, φωτογραφίες αλλά και… όπλα. Για να το επισκεφθείτε, καλό θα ήταν να επικοινωνήσετε πρώτα με το καφενείο.

Συντροφιά με την Αρχαία και Επαναστατημένη Ελλάδα

Γενναιόδωρη βρυσούλα να κερνά δροσιά!

22 Λάστα

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

Το ταπεινό καμπαναριό με τους περήφανους πλατάνους της Λάστας

Τοπικό έδεσμα: γίδα βραστή και ανοιχτή πρόσκληση για φαγητό!

Λάστα: Η φιλόξενη μικρή Ένα λιλιπούτειο χωριό της ορεινής Γορτυνίας φωλιάζει στις παρυφές του Μαινάλου (1.059μ.). Η διαδρομή προς τη Λάστα προσφέρει εικόνες που δυσκολεύεται να αποτυπώσει ακόμα και η καλύτερη φωτογραφική μηχανή. Η θέα είναι υπέροχη και οι οπτικές γωνίες ανεξάντλητες: το ύψωμα του Αργυροκάστρου προς το υψίπεδο της Βυτίνας, το Βαλτεσινίκο, τους ορεινούς όγκους του Ερύμανθου και του Χελμού... Ιδιαίτερο σημείο η γεωλογική απόφυση, γνωστή ως ο βράχος του Κολοκοτρώνη. Παρόλα αυτά, ο επισκέπτης δεν είναι προετοιμασμένος για αυτό που θα συναντήσει μέσα στο χωριό. Οι κάτοικοι πρωτοτυπώντας επιφυλάσσουν πολλές ευχάριστες εκπλήξεις στους ελάχιστους ταξιδιώτες που

θα έχουν τόσο λεπτομερείς και ενημερωμένους χάρτες ώστε να περιλαμβάνουν αυτή τη γωνιά γης που ονομάζεται Λάστα. Ξεκινάμε με την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, και τους περήφανους πλατάνους να στέκουν παραστάτες στο υπέροχο καμπαναριό φτιαγμένο σε τόσο ανθρώπινη και προσιτή κλίμακα, που σταματά τα βήματά σου, για να σου επιτρέψει απλώς να δεις, να θαυμάσεις και να σκεφτείς τις πιο αγνές πλευρές της σκέψης των ανθρώπων που έζησαν και πέρασαν από τα ίδια μέρη. Το μικρό καφενείο είναι δίπλα στην εκκλησία και την πετρόχτιστη βρυσούλα να μουρμουρίζει τα τραγούδια του νερού. Μην αναζητήσετε κλειδιά, δεν υπάρχουν! Οποιαδήποτε μέρα και ώρα, μπορείτε να ανοίξετε την πόρτα και να κεράσετε εαυτόν και αλλήλους με κονιάκ, τσιπουράκι, λουκουμάκι. Στους τοίχους κρεμασμένες

23 Μια να προσκυνήσεις το Θεό και μια τα βουνά της Ελλάδας

φωτογραφίες με στιγμιότυπα από τη ζωή των ανθρώπων τις εποχές που τίποτα δεν ήταν εύκολο και διάφορα παμπάλαια καθημερινά αντικείμενα. Σε μια άκρη, το κουτάκι – ταμείο που μπορείτε να ρίξετε τον όβολό σας, για να βγουν «τα έξοδα» και λίγο πιο πέρα η πινακίδα της ντροπής:

«Παρακαλούμε αυτόν που πήρε τη ζυγαριά να την επιστρέψει στη θέση της…» Τόσο απλά. Περιπλανιόμαστε στη μεγάλη πλατεία, που μια – δυο φορές το χρόνο οι Λασταίοι οργανώνουν παραδοσιακό πανηγύρι. Στην άλλη πλευρά, ξενώνας, παιδική χαρά, χώροι υγιεινής ακόμα και

ψησταριά, με την ευχή: «Καλά ψησίματα» Τι άλλο θα μπορούσε να ζητήσει κανείς, από το μικρό αλλά τόσο φιλόξενο χωριουδάκι; Αποχαιρετούμε την «όμορφη μικρή» ακολουθώντας το δρόμο προς Βαλτεσινίκο, σε μια διαδρομή πνιγμένη στα έλατα του Μαινάλου.

24 Βαλτεσινίκο ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

Το Βαλτεσινίκο στην αγκαλιά των ελάτων

Βαλτεσινίκο : Η Αγία Ομορφιά των 1.150μ. Μία κωμόπολη στις κατάφυτες πλαγιές του Μαινάλου. Ένας αρμονικός συνδυασμός του σύγχρονου και του διαχρονικού, ιδανικός τόσο για τους λάτρεις των εναλλακτικών όσο και των ήρεμων αποδράσεων. Αμφιθεατρικά χτισμένο, με προσανατολισμό νοτιοανατολικό, το Βαλτεσινίκο μας υποδέχεται αγκαλιασμένο από το ελατοδάσος. Τα πετρόχτιστα κτήρια, μαστορικά φτιαγμένα στους πρόποδες του υψώματος του Παλιόκαστρου αφήνουν το βλέμμα να περιπλανηθεί ανάμεσα στα έλατα, μην ξέροντας σε ποια κορυφή των 5 τ. χιλ. ελατοδάσους να σταματήσει (πάνω από τον οικισμό δεσπόζουν ζωσμένες από έλατα τρείς κορυφές του Μαινάλου: το Παλαιόκαστρο (1.435μ.), το Αλογοβούνι και το Ψηλό Βουνό). Μια από τις παραδόσεις που επιβιώνουν ακόμα στο χωριό είναι η ξυλογλυπτική. Στο δρόμο μετά την κεντρική πλατεία ένα μικρό Ξυλόγλυπτες δημιουργίες

εργαστήριο εκτός τουριστικής λογικής προσφέρει ξύλινες δημιουργίες, πιστά αντίγραφα εκείνων που χρησιμοποιούνταν παλιά και τα οποία μπορούν και σήμερα να βρουν μια θέση στην καρδιά ή στην κουζίνα μας. Οι ντόπιοι τεχνίτες ξυλογλυπτικής του Βαλτεσινίκου φημίζονται για τις ικανότητές τους, ειδικά για τις περίτεχνες φιλοτεχνήσεις των τέμπλων των εκκλησιών. Η φήμη τους ανάλογη των Λαγκαδινών χτιστών - κι όχι αδίκως! Το χωριό απέχει από τα Λαγκάδια 15χλμ., μα αυτά τα δύο χωριά τα ενώνει η ισάξια ομορφιά και το ίδιο δημιουργικό ταλέντο που εκφράζεται με φυσικά υλικά τα οποία ο τόπος διαθέτει άφθονα: Πέτρα και ξύλο. Στο Βαλτεσινίκο έως πριν 1020 χρόνια λειτουργούσε σχολή ξυλογλυπτικής έχοντας αποδώσει μεγάλο αριθμό «μαστόρων» καλλιτεχνών. Το απόλυτο φίλιωμα της αρχιτεκτονικής με την ξυλογλυπτική εντοπίζεται στους 11 ναούς του χωριού αριθμός

Το εκκλησάκι του Αγ. Νικολάου

εντυπωσιακός σε σχέση με το μέγεθος του χωριού με τους δύο μεγαλύτερους, του Αγίου Γεωργίου και Αγίων Θεοδώρων να ξεχωρίζουν από το υψηλό επίπεδο ξυλόγλυπτου τέμπλου. Επιπλέον υπάρχουν πολλά εκκλησάκια σε κοντινή απόσταση. Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει ο ναός του Αγίου Νικολάου, που βρίσκεται εξολοκλήρου μέσα σε σπηλιά, λίγα χλμ έξω από το χωριό. Ένα πολύ όμορφο χαρακτηριστικό του Βαλτεσινίου είναι πως υπάρχει μικρό ρέμα με τρεχούμενο νερό που περνά μέσα από το χωριό. Το κεφαλάρι στο πάνω μέρος του είναι ένα μέρος που αξίζει να επισκεφθεί κανείς, ακολουθώντας προς τα πάνω, το δρόμο του νερού. Σημαντικά στοιχεία του είναι το Πολιτιστικό Κέντρο (δωρεά των αδελφών Σοφιανόπουλου), όπου λειτουργεί δανειστική βιβλιοθήκη, το όμορφο σπίτι της οικογένειας Ορφανού, ο Πύργος των Δεσποταίων ή Πυργάκο, ερείπια μικρού μεσαιωνικού οχυρού στην κορυφή Παλιόκαστρο (ΝΔ του χωριού), δύο νερόμυλοι σε λειτουργία (ο ένας μέσα στο χωριό και ο άλλος 2χλμ. στο δρόμο προς Κερπίνη) και ένα τοξωτό γεφύρι στον ίδιο δρόμο. Η πρόσβαση στο χωριό είναι εύκολη. Το χειμώνα το χωριό συχνά είναι τυλιγμένο στην πάχνη, η οποία δημιουργεί ένα ονειρικό τοπίο, και είναι σχετικά εύκολο να πέσει αρκετό χιόνι, που πολύ δύσκολα όμως μπορεί να απειλήσει με αποκλεισμό. Το Βαλτεσινίκο διαθέτει ξενώνες, ταβέρνες, καφέ, μίνι μάρκετ κ.α. δίνοντας τη δυνατότητα για πολυήμερη διαμονή. Ακολουθήσαμε τα μονοπάτια των «Αρκάδων Ποιμένων», που ξεκινούν από το πάνω μέρος του χωριού, καλώντας σε περιπλάνηση εντός της προστατευόμενης από την Ευρωπαϊκή Ένωση περιοχή «Ορος Μαίναλο». Η

πορεία είναι σχετικά εύκολη και τα βήματά μας ακολουθούν τα χαραγμένα μονοπάτια. Ο αέρας χαρακτηριστικά δροσερός και φρέσκος δημιουργεί την ανάγκη προσαρμογής στους κατοίκους των πόλεων. Η αίσθηση αυτή, όπως μας πληροφόρησαν δεν χάνεται ούτε τις καυτές καλοκαιρινές μέρες.

Έλατα και νερό, πέτρα και ξύλο, πλεγμένα και φιλιωμένα.

Η ηρεμία του δάσους διακόπτεται μόνο από τους μόνιμους «κατοίκους», κάποια πουλιά περαστικά που μας υπενθυμίζουν ότι είμαστε στην περιοχή τους. Τα έλατα, στις σκούρες αποχρώσεις τους προετοιμασμένα περιμένουν το βαρύ χειμώνα που έρχεται, με τον αέρα να σφυρίζει σιγανά στις βελόνες τους. Απομακρυνόμαστε από το Βαλτεσινίκο αλλά η εικόνα του μας συντροφεύει σταθερά, με τις καμινάδες να καπνίζουν βάζοντας τη σφραγίδα της θαλπωρής και της συντροφιάς στο τοπίο. Αν βρεθείτε στο Βαλτεσινίκο, εφόσον ο εξοπλισμός σας το επιτρέπει, μια περιπλάνηση στα μονοπάτια των «Αρκάδων Ποιμένων» είναι από τα πράγματα

25

26 Μυγδαλιά - Βυτίνα ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

που δεν πρέπει να χάσετε. Ο δρόμος μας συνεχίζεται προς βορρά, με επόμενη στάση στη Μυγδαλιά. Μυγδαλιά: Ηρεμία δίπλα στα έλατα Στο δρόμο που συνδέει το Βαλτεσινίκο με το Λάδωνα και τον οδικό άξονα 111 θα συναντήσετε το μικρό χωριουδάκι Μυγδαλιά. Ένα καταφύγιο για όσους αποφεύγουν τους κοσμοπολίτικους τουριστικούς προορισμούς. Μια στάση για εκείνους που θέλουν να συγχρονίσουν την ανάσα και την καρδιά τους με τους ήχους της φύσης. Γιατί το κάτι παραπάνω σε ένα μέρος, διαφαίνεται και ανακαλύπτεται μόνο όταν είσαι πρόθυμος να κάνεις λίγη ησυχία και να αφουγκραστείς. Στη Μυγδαλιά ο χώρος του παλιού δημοτικού σχολείου φιλοξενεί το πολιτιστικό κέντρο για τη νεολαία, το λαογραφικό μουσείο και το αναψυκτήριοκυλικείο για κάθε επισκέπτη. Από το χωριό έχουμε τη δυνατότητα να κατευθυνθούμε

στο παρθένο δάσος ή στο πάνω μέρος της τεχνητής λίμνης του Λάδωνα με τη διπλή γέφυρα στο Γεφύρι της Κυράς. Κάνουμε τη δεύτερη επιλογή και με λίγα χιλιόμετρα χωματόδρομο φτάνουμε στο πεντάτοξο γεφυράκι που χτίστηκε τον 13ο αιώνα από την Αρχόντισσα της Άκοβας (Κυρά). Ανά εποχές το γραφικό γεφυράκι βυθίζεται στα νερά της τεχνητής λίμνης Λάδωνα και όταν πέσει η στάθμη ξεπροβάλλει και πάλι. Στην επίσκεψή μας σταθήκαμε τυχεροί, ακολουθώντας τα βήματα τόσων και τόσων ανθρώπων του παρελθόντος που το χρησιμοποιούσαν για τις μετακινήσεις τους. Δίπλα υπάρχει η καινούρια γέφυρα, ενώ πολύ κοντά υπάρχει και το παλιό ferry boat χωρητικότητας ενός οχήματος και μερικών επιβατών, που μπορεί να κινηθεί στερεωμένο σε συρματόσχοινο. Στα νερά του Λάδωνα τελειώνει ουσιαστικά το οδοιπορικό μας με τα χρώματα του δύοντα ήλιου να μας συντροφεύουν στο δρόμο της επιστροφής προς τη Βυτίνα.

Οι σκέψεις επαναλαμβάνουν μηχανικά τα συναισθήματα που αποκομίσαμε, εικόνες, μυρωδιές την τραχιά αφή των ελάτων και των πλατάνων και της σκαλιστής πέτρας. Η ψυχή μας γέμισε με 5 χωριά της Γορτυνίας και σκεφτόμαστε με δέος ότι αυτό το σταυροδρόμι του Μοριά αριθμεί χωριά: 160! Βυτίνα: Η διάσημη του Μαινάλου Η Βυτίνα αποτελεί μάλλον τον πιο γνωστό προορισμό στη Γορτυνία και ήταν το ορμητήριο του οδοιπορικού μας. Δεν θα μπορούσαμε λοιπόν να παραβλέψουμε την αρχόντισσα, που με τόση προθυμία μας φιλοξένησε. Με υψόμετρο 1.033μ., το όνομά της φέρνει στο νου τα καταπράσινα και πυκνά έλατα που τη στολίζουν – παρότι στην περιοχή ευδοκιμούν και πεύκα και καστανιές. Με το χιονοδρομικό κέντρο του Μαινάλου να απέχει μόλις 14 χλμ, η Βυτίνα καθίσταται αυτομάτως ιδανικό ορμητήριο

Αυθεντική και χαριτωμένη Μυγδαλιά

27

Μια από τις χίλιες όψεις τις Βυτίνας όχι μόνο για την Οστρακίνα, αλλά και για πολλές ενδιαφέρουσες τοποθεσίες της Γορτυνίας. Στην κεντρική πλατεία βρίσκονται ο ναός του Αγίου Τρύφωνα (1846), ενώ αξίζει να δείτε το επιβλητικό κτήριο του δημαρχείου, τη Δημοτική Βιβλιοθήκη και το Λαογραφικό μουσείο. Ο δρόμος της Αγάπης είναι η παραδοσιακή διαδρομή των ερωτευμένων, υπό την σκέπη των πλατάνων, ενώ υπέροχους περιπάτους μπορείτε επίσης να κάνετε στο «Δασάκι» και την περιοχή γύρω από αυτό, στα ανατολικά του χωριού. Η Βυτίνα έχει πλήρεις τουριστικές υποδομές και αξιοσημείωτη ποικιλία επιλογών για ρομαντικές, οικογενειακές ή… εργένικες διακοπές. Ειδικά κατά τους χειμερινούς μήνες, τα Σαββατοκύριακα υπάρχει κίνηση και ζωή έως αργά το βράδυ, ενώ από Κυριακή βράδυ έως Πέμπτη βράδυ η κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική και σας επιτρέπει να εξασφαλίσετε καλύτερες τιμές σε μερικά ξενοδοχεία (το ίδιο ισχύει στην ευρύτερη περιοχή). Τοπικά προϊόντα υπάρχουν σε μεγάλη ποικιλία: μέλι, γαλακτοκομικά, κρέας αλλά και πολλά είδη λαϊκής παράδοσης

(ξυλόγλυπτα κτλ). Αν ψάξετε λίγο, θα βρείτε το παντοπωλείο με τις ιστορικές διαφημιστικές αφίσες! Στα εστιατόρια της περιοχής μπορείτε να δοκιμάσετε αγριογούρουνο με μανιτάρια, ορτύκια λαδορίγανη, λαγωτό (κουνέλι σκορδαλιά), γκιούλμπαστι (αρνί τυλιγμένο και ψημένο μέσα σε λαδόκολλα) καγιανά, άγρια χόρτα του βουνού κ.α. Σύμφωνα με ιστορικές πηγές η

Βυτίνα είναι στο προσκήνιο από την εποχή του Παυσανία (ίδρυση το 350μ.Χ.). Στην Επανάσταση, συνέβαλλε στον ανεφοδιασμό των Ελλήνων και πυρπολήθηκε επτά φορές. Μέχρι το Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, η Βυτίνα θεωρείτο εμπορικό κέντρο, ιδιότητα την οποία άρχισε να χάνει όσο αναπτυσσόταν η συγκοινωνία των γύρω περιοχών.

Η Βυτίνα στην αγκαλιά του χειμώνα

28 Art Mainalon ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

ARTMAINALON Κορυφαία επιλογή Ελάχιστοι γνωρίζουν ότι στην Βυτίνα υπάρχει και πινακοθήκη! Πρόκειται για το πολυδιάστατο ξενοδοχείο ArtMainalon το οποίο εκτός από υψηλού επιπέδου φιλοξενία, διαθέτει πληθώρα ζωγραφικών έργων αλλά και γλυπτών από σημαντικούς καλλιτέχνες. Για να επισκεφθείτε το χώρο δεν χρειάζεται να έχετε κλείσει δωμάτιο, ενώ η περιήγησή σας μπορεί να συνδυαστεί με καφέ ή ποτό στο μπαρ που διαθέτει, με ποιότητα χώρου, μουσικής και εξυπηρέτησης που δύσκολα θα βρείτε ακόμα και στην Αθήνα. Το ΑrtMainalon διαθέτει 50 δωμάτια, όλα με μπαλκόνι, που «βλέπουν» είτε στο κέντρο της Βυτίνας, είτε σε πανοραμική άποψη της οροσειράς του Μαινάλου, είτε στην εξωτερική πισίνα που βρίσκεται στο πίσω μέρος του ξενοδοχείου. Η φιλοσοφία της συνολικής σχεδίασης του συγκροτήματος αφορά το αρμονικό πάντρεμα παραδοσιακών υλικών όπως ξύλο και γυμνή πέτρα που δημιουργούν ένα διακριτικά μοντέρνο και κομψό αποτέλεσμα, σε αρμονία με το χαρακτήρα και τη θέση της Βυτίνας. Στις παροχές των δωματίων συμπεριλαμβάνεται ενσύρματο και ασύρματο internet, τηλέφωνο

στο δωμάτιο και στο μπάνιο, οικολογικά στρώματα Coco-Mat, room service, δορυφορικά κανάλια, μπαλκόνι, ανάλογα με την επιλογή, τζακούζι, στήλη υδρομασάζ, μπανιέρα, καμπίνα ντους, σειρά περιποίησης μπάνιου Morabito. Το ξενοδοχείο μπορεί να οργανώσει για τον επισκέπτη διάφορες δραστηριότητες, όπως: Πεζοπορία στη κοιλάδα και το φαράγγι του Λούσιου ποταμού ή στο δάσος Μαινάλου.

Rafting και τοξοβολία στο Λούσιο Kayak Ιππασία σε αγρόκτημα στη Βυτίνα Διαδρομή με «γουρούνες» στο βουνό Ποδηλασία Το εστιατόριο του Art Mainalon, οι «Δειπνοσοφιστές» βρίσκεται σε ανεξάρτητο χώρο, σε ένα μικρό

γραφικό πεζόδρομο. Η αισθητική του εστιατορίου ακολουθεί τις υψηλές προδιαγραφές σχεδίασης του ξενοδοχείου, προσφέροντας περιβάλλον ιδιαίτερα καλαίσθητο και προσεγμένο στη λεπτομέρεια. Με προσοχή στη λεπτομέρεια είναι και οι εξαιρετικές γεύσεις προσφέροντας μια μεγάλη παλέτα επιλογών που βασίζονται σε παραδοσιακά προϊόντα της περιοχής, συνδυασμένα με μεράκι και γνώση. Το ArtMainalon το ζήσαμε: φιλοξενηθήκαμε, ήπιαμε το ποτό μας, φάγαμε και σας το προτείνουμε ανεπιφύλακτα. Τηλέφωνα: 2795022200 – 2795022217 e-mail: mainalon@gmail.com www.artmainalon.gr

30

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ Νατάσσα Ξαρχάκου

«…η Έδεσσα είναι ο ομορφότερος τόπος που διάλεξε ο άνθρωπος για να γεννηθεί… Το μπόλικο νερό της, τα μπόλικα δένδρα της, ο μπόλικος ήμερος κόσμος της, σε τραβάνε απ’ τα μάκρη του κόσμου για να πας να τη φιλήσεις και να πεθάνεις…».

Μενέλαος Λουντέμης

31

Έδεσσα, η υδάτινη πόλη Ταξίδι στους δρόμους του νερού

32 Έδεσσα

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

Η ορμή του Κάρανου αξεπέραστη Αναβλύζω, διατείνομαι, μεγαλώνω και μικραίνω…αλλάζω τις μορφές μου και στα εμπόδια που θα βρω, τα υπερπηδώ, τα φθείρω και τα ‘προσβάλλω’. Βρίσκω τον δρόμο μου, την πορεία μου, το κάλεσμά μου. Τη θάλασσά μου. Και αν θα σκοντάψω, θυμώνω και γίνομαι καταρράκτης. Ορμή και δύναμη, για να επιτεθώ. Γιατί δε με σταματάς. Και αν υποχωρώ σημαίνει ότι νίκησα. Έχεις ακούσει με τι ορμή φεύγουν τα μυστικά που πνίγονται στο νερό; Στην Έδεσσα ακούς. Ο μόνιμος ήχος του νερού είναι κάτι που σε μαγεύει. Ξεπλένει τις σκέψεις, χαλαρώνει τα φράγματα του μυαλού και στη μοναδική θέα των καταρρακτών της, αγαλλιάζει η ψυχή. Ο Μενέλαος Λουντέμης περιέγραψε τους καταρράκτες της Εδέσσης ως «το σκαλοπάτι όπου πατά ο Θεός για να ανέβει στον ουρανό». Ίσως είναι θέμα προοπτικής τελικά. Η γεννημένη από το τρεχούμενο νερό, η αείδροσος νεράιδα, που κατά τον τοπικό μύθο περπατά ανάλαφρα μέσα στο νερό του καταρράκτη, θα ξέρει.

Σ

πάνια υδατούπολη όπως χαρακτηριστικά ονομάζουν την Έδεσσα, με χαρακτηριστικό τα νερά της που εδώ και 10.000 χρόνια σκάβουν τους βράχους. Το νερό του Εδεσσαίου ποταμού, προέρχεται από τις πηγές του υγρότοπου Άγρα-Βρυτών-Νησίου οι οποίες τροφοδοτούνται από τα χιόνια του Καϊμακτσαλάν, με την υψηλότερη κορυφή του στα 2.524 μέτρα Η πόλη σχετικά μικρή και ο ήχος

του νερού μας τραβάει. Πάνω από 200 γεφυράκια στην πόλη και αιωνόβια πλατάνια παντού. Πεζόδρομοι και ταμπέλες μας οδηγούν κατευθείαν στο πάρκο των καταρρακτών. Έντεκα στον αριθμό τους με δύο από αυτούς ορατούς και επισκέψιμους. Ο πρώτος με την ονομασία «Κάρανος» και ύψος πάνω από 70 μέτρα, γνωστός σαν την υδάτινη πολυφωτογραφημένη κολώνα του γεωπάρκου. Η πρόσβαση πανεύκολη. Σκαλοπάτια που

Υδάτινη σκάλα οδηγούν σε διάφορα σημεία θέας, και μια μοναδική γεφυρούλα, μας πηγαίνει ακριβώς πίσω από τον καταρράκτη. Τόσο κοντά στην ορμή του, που σου κόβεται η ανάσα. Βρέχεσαι λίγο αλλά και απολαμβάνεις! Εκεί θέλεις να μείνεις αρκετή ώρα. Η δύναμη του νερού στο μεγαλείο της. Στο ίδιο σημείο ένα μικρό σπήλαιο, και περισσότερα σκαλοπάτια για να μας οδηγήσουν στον δεύτερο διχαλωτό καταρράκτη. Η πρόσβαση αυτή τη φορά, υγρή.

33

34 Έδεσσα

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

Ο «καλός» οντάς δείγμα της μακεδονικής φιλοξενίας Το νερό αμείλικτο πίσω μας, μας υπενθυμίζει πως δε θα μας λυπηθεί. Για κάποιο λόγο όμως παρασύρεσαι και κατεβαίνεις και ας γίνεις μούσκεμα! Εκεί θα αποζημιωθούμε ακόμη περισσότερο. Μαγεμένοι από τη θέα του ουράνιου τόξου και του διπλού καταρράκτη στεκόμαστε ακίνητοι ενώ το νερό πέφτει παντού γύρω μας. Υπέροχο. Ορεινή Πέλλα, παλαιά Βοδενά… η Έδεσσα 3.000 χρόνια ιστορίας. Η πόλη της Έδεσσας βρίσκεται μόλις 89 χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη και ανήκει στο Νομό Πέλλας, γενέθλια γη του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ξεκινώντας αυτό το ταξίδι ο ενθουσιασμός είναι μεγάλος για την ευκαιρία που μας δίνεται για να δούμε όλα όσα αυτή η περιοχή προσφέρει. Αμέτρητοι κοντινοί προορισμοί μέσα από πεδιάδες, λίμνες ποτάμια και ιστορία. Οι καταρράκτες της Έδεσσας όμως, πραγματικά Ο παλιός αλευρόμυλος και σησαμοτριβείο

αιχμαλωτίζουν τον χρόνο μας. Περπατάμε σε ένα τόπο όπου τα πρώτα του ίχνη χάνονται στους προϊστορικούς χρόνους 4000π.Χ.3000π.Χ. Εικάζεται ότι εδώ ήταν οι Αιγές, εδώ δημιούργησε ο Φίλιππος Β΄ την αυτοκρατορία του, ορμητήριο των μακεδονικών στρατιών του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Πολλοί (αλλά πάντα περαστικοί) οι κατακτητές: Ρωμαίοι (168-130 π.Χ.), Βούλγαροι (989), Σταυροφόροι (IV), Σέρβοι (1343), Οθωμανοί (1389). Απελευθερώθηκε το 1912 για να μπει σχεδόν αμέσως στη δίνη του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου. Την τουριστική λογική των καταρρακτών την ανέπτυξαν οι Γερμανοί το 1942, όταν ο λοχίας της Γκεστάπο Φριτς δημιούργησε ένα σύμπλεγμα από πισίνες με πωρόλιθο. Συνοικία Βαρόσι Η συνοικία Βαρόσι είναι ο πυρήνας της σύγχρονης Έδεσσας και η πρώτη χριστιανική

35 συνοικία που δημιουργείται. Βαρόσι σημαίνει οχυρωμένο μέρος. Μπορούμε να δούμε τη σταδιακή αποκατάσταση των βαροσιώτικων σπιτιών και αρχοντικών. Παρατηρούμε τη σεμνότητα σε αυτά τα διώροφα κτίσματα, τις ξύλινες μισάντρες και τα γιούκια. Με εσωτερική αυλή τα περισσότερα για λόγους ασφαλείας και τον «καλό» οντά που δέχονταν τους καλεσμένους. Στη περιοχή μπορεί κανείς να επισκεφτεί το Υπαίθριο Μουσείο Νερού, με νερόμυλους και υδροκίνητα εργοστάσια, το Κανναβουργείο, ένα παλιό εργοστάσιο σχοινιών με τον αυθεντικό εξοπλισμό στην ίδια θέση όπως πριν 100 χρόνια, και τον Μύλο της Γεύσης, μια έκθεση με τοπικά προϊόντα της Έδεσσας (κεράσια και τσίπουρο κυρίως). Οι μόνιμοι κάτοικοι στη συνοικία φιλόξενοι και πρόσχαροι έχουν πάντα να πουν μια ιστορία. Μας μιλούν συχνά για τη νεράιδα του Κάρανου με ένα πονηρό χαμόγελο. «Την είδατε; Βράδυ να πάτε, ίσως σας αποκαλυφθεί…», μας λένε. Ρωτήσαμε περισσότερα, για να μάθουμε πως υπάρχει ένα πρόγραμμα φωτοσύνθεσης το βράδυ στο καταρράκτη όπου με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας και της φυσικής δύναμης του νερού μια υπέροχη νεράιδα τελικά… εμφανίζεται για λίγο. Ο μεγάλος Καταρράκτης έχει το όνομα του πρώτου Μακεδόνα Βασιλιά Κάρανου, Αργειακής βασιλικής καταγωγής (Φείδωνα), γενάρχη των Μακεδόνων και ιδρυτή του Μακεδονικού κράτους, εκτοπίζοντας το θρυλικό βασιλιά Μίδα με τους μοναδικούς του κήπους. Ο Ηρόδοτος γράφει για τον Μίδα ότι είχε έναν κήπο στην κοιλάδα κάτω από το όρος Βέρμιο με εξηντάφυλλα τριαντάφυλλα και με μια πηγή με δροσερό νερό… Στο εμπορικό κέντρο της Έδεσσας, υπάρχει εκτεταμένο δίκτυο

Στο λιθόστρωτο δρόμο των παλιών αρχοντικών πεζοδρόμων που μπορείτε να κάνετε τη βόλτα σας ή να βρείτε οτιδήποτε μπορεί να προσφέρει μια μεγάλη πόλη για καφέ, φαγητό και αγορές. Εννοείται βέβαια ότι καλά μαγαζιά θα βρείτε και εκτός πεζοδρόμων. Στο τουριστικό περίπτερο που λειτουργεί στο πάρκο των καταρρακτών, να σταματήσετε. Άκρως εξυπηρετικοί και ευγενικοί θα σας βοηθήσουν στη περιήγησή σας. Υπάρχουν πολλοί χάρτες και ενημερωτικά φυλλάδια για τη περιοχή καθώς και προτάσεις για μικρές αποδράσεις σε κοντινούς προορισμούς. Ο Αγ. Αθανάσιος, το χιονοδρομικό Καϊμακτσαλάν, η λίμνη Βεγορίτιδα μαζί με την Πέλλα και τη Βεργίνα είναι οι πιο δημοφιλείς. Περπατώντας στους δρόμους του νερού και της ιστορίας καταλήγουμε και πάλι δίπλα στους

καταρράκτες. Ένα συναίσθημα χαράς, σαν μικρά παιδιά να πλατσουρίζουμε μέσα στα νερά. Δεσμευόμαστε να επιστρέψουμε. Εκπαιδευτικές …και άλλες δραστηριότητες Πολύ κοντά στους καταρράκτες λειτουργεί από τον Μάιο του 2001 το πρώτο ενυδρείο με ενδημικά ψάρια γλυκού νερού στην Ελλάδα το οποίο παλαιότερα λειτουργούσε ως αλευρόμυλος και σησαμοτριβείο. Ο εξοπλισμός τους αποκαθίσταται και από το αρχικό υδροκίνητο εργαστήριο διατηρήθηκε το πέτρινο ορθογωνικό κέλυφος (χωρίς τη στέγη) και τμήμα του μηχανολογικού εξοπλισμού. Στο Λαογραφικό Μουσείο της περιοχής μπορεί κανείς να δει μια ολοκληρωμένη έκθεση σε τρεις ορόφους, σε ένα διώροφο

36 Έδεσσα

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

κτίσμα του 1932 με εκθέματα ανά ενότητες. Αγροτική ζωή, κτηνοτροφία, σηροτροφία, υφαντουργία, κηροπλαστική, τις υπέροχες τοπικές φορεσιές και σπάνια βιβλία. Μη ξεχνάμε, για τους πιο ενεργητικούς ταξιδιώτες, στην γύρω περιοχή γίνονται οικοπεριηγήσεις, πεζοπορία, οικοξεναγήσεις, αναρρίχηση και ανεμοπορία στο μοναδικό Ανεμοδρόμιο Παναγίτσας στο

Στους δρόμους της Νάουσας για βόλτα, χαλάρωση και... αγορές.

Καϊμακτσαλάν. Επίσης τους χειμωνιάτικους μήνες γίνονται πολλά παραδοσιακά γλέντια και γιορτές όπως αυτό του «Τζαμαλάρια» - Παραδοσιακό έθιμο Γάμου με «παρενοχλήσεις» και άφθονο κρασί στην Άρνισσα στις 6 Ιανουαρίου και φυσικά το Φλεβάρη το παραδοσιακό έθιμο με τις Αρκούδες-Μέτσκες και τις Κλαπουτάρκες, με τους ραντιστές και κουδουνοφόρους. Το σίγουρο είναι πάντως πως

όποια στιγμή του χρόνου και αν επισκεφτεί κανείς τον τόπο αυτό οι επιλογές για να περάσει καλά, είναι αμέτρητες. Είτε να χαλαρώσει μέσα στην Έδεσσα, σε κάποιο από τα εξαιρετικά αρχοντικά με ενοικιαζόμενα δωμάτια ή να κάνει το γνωστό πέρασμα από τους καταρράκτες της και να τριγυρίσει στα γύρω χωριά ανακαλύπτοντας την αφθονία της φύσης και τη φιλοξενία της μακεδονικής γης.

Παραδοσιακός αργαλειός, Λαογραφικό Μουσείο

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΕΔΕΣΣΑ

ΠΡΟΣΒΑΣΗ

ΜΗ ΧΑΣΕΤΕ

Η απόσταση της Έδεσσας από τη Θεσσαλονίκη είναι 91 χλμ (1,5 ώρα) σε καλής ποιότητας δρόμο. Επίσης, έχει σιδηροδρομικό σταθμό (1,2 χλμ από το κέντρο) και φυσικά ΚΤΕΛ.

Κάπου κοντά σας γίνεται ένα πανηγύρι! Ρωτήστε και ενημερωθείτε πότε και σε ποια περιοχή λαμβάνει χώρα κάποιο παραδοσιακό έθιμο ή κάποια γιορτή…του κρασιού, του νερού ή του κερασιού… Για τους τολμηρούς υπάρχει η αερολέσχη Έδεσσας, όπου κατόπιν συνεννόησης μπορείτε να αποκτήσετε εμπειρία πτήσης με ανεμόπτερο.

ΔΙΑΜΟΝΗ Στην πόλη μπορείτε να βρείτε τουλάχιστον 5 ξενοδοχεία καθώς επίσης και ενοικιαζόμενα δωμάτια. Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχει ικανοποιητικός αριθμός με καφετέριες, εστιατόρια, ψησταριές ενώ και για τις πιο προχωρημένες ώρες υπάρχουν club και κέντρα διασκέδασης.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ Μέλι, φρούτα, γλυκά κουταλιού, τυρί μπάτσο, «τσούσκες» πιπεριές και τσίπουρο! Τα τοπικά προϊόντα είναι εξαιρετικά και οι τιμές τους προσιτές.

38

Κείμενα: Ανδρέας Στρατηγάκης Φωτογραφίες Φόντου: Ανδρέας Στρατηγάκης Φωτογραφίες: Νίκος Λασκαρίδης, Δαμιανός Νάκος, Ανδρέας Στρατηγάκης.

Κα λά Χριστού γεννα! Κα λή Πρωτο χρονιά!

Δαμιανός Νάκος

Κ

αι έτσι, αυθεντικά, επέλεξε τα στολίδια του Βορρά. Λευκά το χειμώνα, διαυγή το καλοκαίρι στο ταξίδι το πρώτο, το στερνό, το ατέλευτο.

Δαμιανός Νάκος

Υ

πάρχουν δέντρα που τα Χριστούγεννα οι καιροί τα δοκίμασαν. Δέντρα πληγωμένα από της μοναξιάς το πέρασμα, το κρύο και το χιόνι. Σταθερά στην ύπαρξη οι ρίζες τους και όπλο τους ο χρόνος. Και όταν ο καιρός αλλάξει πρόσημο, η ζωή θα απλωθεί ξανά στο πρόσωπό τους, καταφύγιο του μέλλοντος και των πετούμενων ελπίδα. Μανώλης Τσάφ

ος

Νίκος Λασκαρίδης Όρος Όλυμπο ς

Π

αρ έα χα ρο ύμ εν η στ η ρίζ α τω ν πα λιώ ν Θε ών, στ η σκ έψ η πω ς κά πο τε θα εν ωθ ού ν, το τώ ρα να δρ οσ ίσ ου ν…

Ανδρέας Στρατηγάκης

Ανδρέας Στρατηγάκης

Ό

ταν τα Χρ ιστ ου γεν νιά τικ α στο λίδ ια κα ι οι άν θρ ωπ οι δρ απ ετε ύο υν απ ό το σχ ήμ α του ς Γίν ον ται :

Χ ρώ μα κα ι φω ς!

Σ

τα βήματά Του φύτρωσε, το αγκάθι του Χριστού. Πίκρες αιχμηρές γεμάτο, αλλά στο βάθος αίμα και ψυχή, στο ένα το κοινό.

Δαμιανός Νάκος

Σ Ανδρέας Στ ρατη γάκη

ς

ε αυ τό το ν μι κρ όκ οσ μο το ζω γρ αφ ισ τό , το υπ ερ βα τι κό το υ βή μα το ς εί να ι η αγ άπ η κα ι τη ς ζω ής η μο ιρ ασ ιά .

Dimakopoulos apiculture Εξοπλισμός για μελισσοκόμους

Τροφές μελισσών (100% ζάχαρη από ζαχαρότευτλα) Μελισσοσμήνη ● κηρήθρες Κυψέλες ● είδη συσκευασίας ● μηχανήματα παραγωγής και τυπoποίησης

Mέλι ● Γύρη ● Βασιλικός πολτός ● Πρόπολη ● Κερί

EN ISO 22000:2005 Νο.: 07012053

Αργύρης Δημακόπουλος Κoρίνθου 181- Άργος - τ.κ. 21200 / τηλ&fax: 27510 66020

www.agiasmeno.gr

ΜΑΝΤΑΣ Γ.& ΣΙΑ ΟΕ | 3o χλμ. Άργους-Ναυπλίου. Άργος, 21200 τηλ: 27510-69505-6 | fax: 27510-69508

ΔΙΚΤΥΑ

SERVICE

Βασ. Γεωργίου 16, Ναύπλιο, (δίπλα στο Τμ. Θεατρικών Σπουδών)

ΠΡΟΪΟΝΤΑ

27520 25963/23628

ΛΥΣΕΙΣ

info@linker.gr

SOFTWARE

48

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟ Ιφιγένεια Καμπουροπούλου |

Νίκος Λασκαρίδης

Το αεράκι του Ολύμπου χαϊδεύει το πρόσωπο, τα συναισθήματα ανάμικτα και βελούδινα, ένα γλυκό μούδιασμα στην ψυχή, απλή και αγνή χαρά, ανυπομονησία για τα μαγευτικά τοπία, που περιμένουν να τα ανακαλύψουμε, να τα ζήσουμε, να τα απολαύσουμε!

49

Όλυμπος

Εμπειρία Ζωής

50 Όλυμπος

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

Για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, στα ίδια μονοπάτια του Ολύμπου προς τον ουρανό και η καρδιά τρέμει από την αγωνία για την επίτευξη του προσωπικού στόχου: κάθε χρόνο και ψηλότερα! Ακόμα και ο πιο έμπειρος ορειβάτης ατενίζει με δέος τις αγέρωχες κορυφές του Ολύμπου, που πάνω τους έχουν πατήσει τόσοι θνητοί και αθάνατοι! Από τη θέση Πριόνια, έως το Καταφύγιο «Σπήλιος Αγαπητός» Αφετηρία για την ανάβασή μας τα 1.100 μέτρα, στη θέση Πριόνια ονομασία που προήλθε προφανώς από το παλαιό εργαστήριο κοπής ξυλείας. Σήμερα στη θέση του υπάρχει εστιατόριο και θέσεις στάθμευσης για τα αυτοκίνητα. Η ομάδα συγκροτημένη με δύο έμπειρους οδηγούς ξεκινά μπαίνοντας κατευθείαν σε πυκνό δάσος από πανύψηλα πεύκα, φτελιές, οξιές και έλατα, που μετατρέπουν το έντονο φως του ήλιου σε φιλόξενο μισοσκόταδο. Ένα μαλακό χαλί από πεσμένα φύλλα στο χρώμα του χαλκού

υποδέχεται τα βήματά μας και η υποβλητική σιωπή τονίζεται από το κελάηδισμα των πουλιών. Το ξύλινο γεφυράκι πάνω από τα νερά του ποταμού Ενιπέα και η θέα προς τον καταρράκτη κάνουν την πρώτη εισαγωγή του Ολύμπου στην έννοια «ιδανικό τοπίο». Οι ρίζες των δέντρων ανάγλυφες στο έδαφος γίνονται φυσικά σκαλοπάτια, οι ξύλινες κουπαστές, τα σχήματα, τα χρώματα, οι ήχοι, οι μυρωδιές, διαπερνούν όλες τις αισθήσεις και σε μεταφέρουν στην εποχή που θα περίμενες αέρινες θεότητες να εμφανιστούν μπροστά σου! Οι σκέψεις προσαρμόζονται στο τοπίο, η καρδιά γαληνεύει και κάθε

βήμα κάνει τα προβλήματα της καθημερινότητας να ξεθωριάζουν όλο και περισσότερο. Είμαστε πια στο κεντρικό ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4, που διασχίζει όλη την ήπειρο, ένας κοινός μίτος που ενώνει τους λάτρεις της πεζοπορίας από τα Πυρηναία Όρη έως τη Κύπρο. Συνεχίζουμε την ανάβαση με σταθερό ρυθμό και με τις απαραίτητες στάσεις, ενώ ώρα με την ώρα οι ομιλίες και τα γέλια αραιώνουν, για να αφήσουν το περιθώριο στις σκέψεις να απορροφήσουν την προσωπική εμπειρία ανάβασης. Το ονειρικό τοπίο τονίζεται από την ομίχλη, που σύντομα φέρνει τις πρώτες ψιχάλες βροχής. Έκτακτη στάση, λοιπόν, και τα αδιάβροχα καλύμματα αναλαμβάνουν υπηρεσία. Το μονοπάτι γίνεται πιο γλιστερό, τα βήματα πιο αργά, πιο προσεκτικά. Όμως το λασπωμένο χώμα, τα βρεγμένα φύλλα, οι νοτισμένοι κορμοί μας συνεπαίρνουν με το άρωμά τους, οι σκέψεις χάνονται στις σταγόνες

51

Στη καρδιά του δάσους φυλλοβόλων, κατευθυνόμενοι από Πριόνια προς το Καταφύγιο «Σπήλιος Αγαπητός». Το τμήμα αυτό είναι το πιο εύκολο και βατό της διαδρομής.

52 Όλυμπος

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

Περνώντας το ποτάμι του Ενιπέα

Όλη η διαδρομή Πριόνια-Καταφύγιο «Σπήλιος Αγαπητός» μια υπέροχη εναλλαγή τοπίου

της βροχής και τα συναισθήματα δουλεύουν υπερωρίες: Λύτρωση, ελευθερία και οικειότητα σα να ήμασταν πάντα εδώ… Η πυκνή βλάστηση αρχίζει να αραιώνει, σημάδι ότι έχουμε ανέβει αρκετά ψηλά. Μαζί της αραιώνουν και τα πυκνά σύννεφα δίνοντας την ευκαιρία στο βλέμμα να αγκαλιάσει τις απέναντι πλευρές του βουνού. Το δειλινό πυρπολεί τον ορίζοντα με υπέροχα χρώματα, ενώ ψηλά ένα αχνό φως μαρτυρά τη θέση του καταφυγίου. Η νύχτα απλώνεται Τα θαυμαστά έργα της φύσης!

53

παντού και η υπόλοιπη διαδρομή ολοκληρώνεται απαιτητικά και δύσκολα υπό το φως των φακών. Σε λίγη ώρα, στο ζεστό και φιλόξενο καταφύγιο με ένα φλιτζάνι αχνιστό τσάι του βουνού στο χέρι, απολαμβάνουμε τον έναστρο ουρανό από το ύψος των 2.100 μέτρων, αναπολώντας τη μέρα που πέρασε, αδημονώντας για τη μέρα που έρχεται. Η σωματική κόπωση γίνεται περιττή πολυτέλεια, η ενέργεια του βουνού μας αγκαλιάζει δίνοντάς μας δύναμη και ενθουσιασμό Από το καταφύγιο στο Οροπέδιο Μουσών και τις κορυφές του Ολύμπου Το ξημέρωμα της επόμενης μέρας, με το πρωινό κρύο να «τσιμπάει»

το δέρμα, βρίσκει ολόκληρη την ομάδα στη βεράντα, πιστή στη μαγευτική θέα, περιμένοντας τον ήλιο, που συνεπής κι αυτός στο ραντεβού του κάνει δειλά την εμφάνισή του πίσω από την πλαγιά σκορπώντας απλόχερα το φως του. Τα σύννεφα, σε μια εντελώς διαφορετική προοπτική – λόγω του υψομέτρου που βρισκόμαστε – ενισχύουν το μαγευτικό σκηνικό. Με λίγα αλλά απαραίτητα εφόδια, ξεκινάμε μέσα από βλάστηση, που προσπαθεί να γαντζωθεί στους βράχους, αλλά νομοτελειακά φθίνει δίνοντας τη θέση της στο δωρικό και ξεκάθαρο αλπικό τοπίο. Μετά από μια ώρα δρόμο, χωριζόμαστε σε δυο ομάδες. Η μια κατευθύνεται προς το Οροπέδιο

των Μουσών και η άλλη προς τις κορυφές Σκάλα, Σκολιό και Μύτικας. Οροπέδιο Μουσών Ο προορισμός αυτός είναι ιδανικός για όσους ανεβαίνουν για πρώτη φορά. Στο τέλος της διαδρομής υπάρχει το μικρό αλλά κουκλίστικο καταφύγιο «Χρήστος Κάκαλος» μια όαση ξεκούρασης και καλού φαγητού στους ξύλινους πάγκους έξω ή μέσα στη ζεστή τραπεζαρία. Όσο για την ανάπαυλα στις ξύλινες σεζ λονγκ στη φυσική βεράντα του Οροπεδίου είναι η καλύτερη ανταμοιβή μετά από τόση πεζοπορία. Η πανοραμική θέα που αντικρίζει ο επισκέπτης κυριολεκτικά

54 Όλυμπος

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

Τολμηροί κατασκηνωτές στο Οροπέδιο των Μουσών, κοντά στο καταφύγιο «Χρήστος Κάκαλος» κόβει την ανάσα. Στα δεξιά του καταφυγίου η κορυφή «Στεφάνι» στέκει επιβλητική, και δίκαια είναι γνωστή ως «Θρόνος του Δία». Στα αριστερά η κορυφή του «Προφήτη Ηλία», ενώ πίσω στο βάθος οι πιο ψηλές κορυφές περιμένουν αγέρωχες τους επισκέπτες. Από μακριά, διάσπαρτες πολύχρωμες κουκίδες κινούνται προς το καταφύγιο από διαφορετικές κατευθύνσεις. Σε λίγη ώρα, θα μοιράζονται και εκείνοι τις δικές τους εμπειρίες στο φιλόξενο αυτό σημείο. Το Οροπέδιο των Μουσών είναι το ιδανικό μέρος για να χαλαρώσει κανείς τελείως και να χαθεί στις σκέψεις του, μέχρι να έρθει η στιγμή της επιστροφής. Ανάβαση προς τις κορυφές Σκάλα, Σκολιό και Μύτικα Η υπόλοιπη ομάδα συνεχίζει στο ανηφορικό και πιο απαιτητικό τμήμα του μονοπατιού προς τις πιο ψηλές κορυφές. Το έδαφος εδώ, γίνεται όλο και πιο επικλινές και σαθρό, ρημαγμένο από τους παγετούς, και χρειάζεται περισσότερη προσοχή. Και ενώ το βλέμμα επικεντρώνεται στις απαιτήσεις του μονοπατιού, η θέα τριγύρω ζητά και αυτή το μερίδιο του θαυμασμού που της αναλογεί. Οι μικρές στάσεις είναι απαραίτητες, για να συνειδητοποιήσει το μυαλό πόσο όμορφη και προικισμένη είναι η χώρα μας. Ένα κουβάρι βουνό, κάμπος και θάλασσα, μπερδεύονται γλυκά αντικατοπτρίζοντας σε τιτάνια κλίμακα το περιεχόμενο της έννοιας «άνθρωπος». Η «Σκάλα» είναι η πρώτη κορυφή που συναντάμε στα 2.866 μέτρα. Η δυσκολία ανάβασης αγγίζει τα όρια μας. Και ναι, ο πρώτος Ο επιβλητικός Θρόνος του Δία όπως φαίνεται από το καταφύγιο «Χρήστος Κάκαλος». Εικόνες που αποτυπώνονται για πάντα στη μνήμη!

55 στόχος έχει επιτευχθεί και η ικανοποίηση φαίνεται ξεκάθαρα στα πρόσωπά μας, παρόλη την κούραση και την προσπάθεια. Η θέα γύρω από την κορυφή, μας κόβει την ανάσα, και σε αυτό το υψόμετρο, σε αυτή τη θέση, όλα φαίνονται διαφορετικά, υπέροχα, μοναδικά. Σα να πετάμε με ένα μαγικό χαλί ανάμεσα στο γαλάζιο του ουρανού και της θάλασσας και το πανέμορφο ανάγλυφο της στεριάς. Δεν θες να μιλήσεις, θες να ανοίξεις τα χέρια σου και να τα χωρέσεις όλα σε μια αγκαλιά, και να τα φυλάξεις καλά μέσα σου. Να κρατήσεις αυτές τις εικόνες για πάντα και να τις ανασύρεις κάθε φορά που η ζωή σε περιπαίζει. Γιατί εδώ καταλαβαίνεις ότι όλα είναι τόσο ασήμαντα μπροστά στο μεγαλείο της ίδιας της ζωής! Εδώ θα ξαποστάσεις, θα αφήσεις τη Μύτικας: 2918 μέτρα

ματιά σου να αγγίξει τον ορίζοντα και θα αναρωτηθείς για τη σοβαρότητα της καθημερινότητάς σου. Ίσως αποφασίσεις να δεις τη ζωή αλλιώς, σαν ένα παιχνίδι που θέλεις να παίξεις και να απολαύσεις. Τα ίδια συναισθήματα επαναλαμβάνονται στην αμέσως ψηλότερη κορυφή, στο «Σκολιό», στα 2.911 μέτρα. Η προσωπική ικανοποίηση για την επίτευξη και του δεύτερου στόχου δίνει ακόμα μεγαλύτερη ένταση στις σκέψεις και στα χαμόγελα… Για τους λίγους και τολμηρούς της αποστολής το πέρασμα στο «Μύτικα», την ψηλότερη κορυφή του Ολύμπου, είναι ο τρίτος στόχος. Οι υπόλοιποι επιστρέφουμε στη «Σκάλα» για να παρακολουθήσουμε με κομμένη ανάσα την παράτολμη προσπάθεια.

Το μονοπάτι που ενώνει τη «Σκάλα» με το «Μύτικα» ξεκινά με απότομη κάθοδο σε μια στενή και σαθρή κορυφογραμμή, όπου και το παραμικρό στραβοπάτημα μπορεί να αποβεί τραυματικό ή μοιραίο. Η αγωνία εναλλάσσεται με ανακούφιση αφού ολοκληρώνεται η διάβαση και από τον τελευταίο της παρέας. Τα βράχια γεμίζουν πολύχρωμες κουκίδες, που κινούνται αργά αλλά σταθερά μέχρι την πολυπόθητη κορυφή, στα 2.918 μέτρα! Χαρούμενες φωνές απλώνονται στο βουνό, ενθουσιασμός που παρασύρει και εμάς στην απέναντι κορυφή. Αυτό ήταν λοιπόν. Στην κορυφή της Ελλάδας! Θα χρειαστεί λίγος χρόνος ξεκούρασης και φωτογράφισης δίπλα στη σημαία για να ξαναβουτήξουν στο πέρασμα και να δεχτούν από κοντά αμέτρητα «μπράβο».

56 Όλυμπος

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

Αγναντεύοντας από τις κορυφές του Ολύμπου Η επιστροφή Ο δρόμος προς το καταφύγιο, μας βρίσκει αρκετά κουρασμένους σωματικά, αλλά γεμάτους ψυχική δύναμη απαραίτητη, για να αντεπεξέλθουμε στις απαιτήσεις. Το μονοπάτι είναι πολύ κατηφορικό με κλίση έως και 30 μοίρες σε κάποια σημεία και πολλές φορές νιώθουμε το σαθρό έδαφος να υποχωρεί κάτω από τα πόδια μας. Το αλπικό τοπίο σιγά σιγά δίνει τη θέση του στη βλάστηση και για μια ακόμα φορά το πυκνό δάσος, μας ανοίγει την αγκαλιά του με μεθυστικά αρώματα και γλυκούς ήχους. Η ατμόσφαιρα στο καταφύγιο παίρνει γιορτινό χαρακτήρα με μοναδικά στολίδια τις εμπειρίες μας και την καλή διάθεση. Καλό φαγητό, πολύβουες συζητήσεις και ο ήχος μιας κιθάρας να συνοδεύει γλυκά τις αναμνήσεις από το τελευταίο βράδυ στο καταφύγιο. Λίγο πριν σβήσουν τα φώτα, με ζεστά ρούχα και ζεστή καρδιά, τα τραγούδια συνεχίζονται στον απόηχο του φεγγαριού. Η τρίτη μέρα είναι η μέρα της επιστροφής. Στα γνώριμα πλέον μονοπάτια, στο φθινοπωρινό δάσος με τα γοητευτικά χρώματα, το ξύλινο γεφυράκι πάνω από τα νερά του Ενιπέα

και στο σημείο εκκίνησης, που τώρα γίνεται σημείο αποχαιρετισμού. Ατενίζοντας το βουνό, δυσκολευόμαστε να συνειδητοποιήσουμε πόσο ψηλά ανεβήκαμε. Σε αρκετά σημεία βρεθήκαμε αντιμέτωποι με τον εαυτό μας, τους φόβους και τις αδυναμίες μας, τα ψυχολογικά μας όρια, που όλα όμως έπρεπε να τα παραμερίσουμε και να βρούμε τη δύναμη να συνεχίσουμε. Και τη δύναμη αυτή την αντλήσαμε από

μέσα μας βαθιά και από το ίδιο το βουνό! Για μια τελευταία φορά για φέτος, θα αφήσουμε το βλέμμα να περιπλανηθεί ψηλά στις κατάφυτες πλαγιές και θα δώσουμε μια υπόσχεση για να διώξουμε τη γλυκιά μελαγχολία, που πάντα εμφανίζεται στο τέλος μιας τόσο ξεχωριστής μέρας. Στην επόμενη ανάβαση, λοιπόν! Ακόμα πιο ψηλά!

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Αρχικά θα πρέπει να τονιστεί ότι η ανάβαση στον Όλυμπο σε καμία περίπτωση δεν είναι μια απλή βόλτα, λόγω των ιδιαιτεροτήτων μικροκλίματος, του μεγάλου υψομέτρου και του σκληρού πεδίου ανάβασης. Γενικός κανόνας είναι: ποτέ μόνοι και ειδικά για τους αρχάριους (ανεξαρτήτως φυσικής κατάστασης) καθοδήγηση από έμπειρους ορειβάτες με γνώση στην περιοχή. Η απόσταση του Λιτόχωρου από την Αθήνα είναι 412 χλμ και 90 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη. Το κόστος της δράσης είναι σχετικά χαμηλό και αφορά κυρίως εξοπλισμό που θα σας μείνει και στο μέλλον. Τα κινητά τηλέφωνα παραμένουν εντός εμβέλειας μόνο σε ορισμένα σημεία, έτσι θα χρειαστεί να έχετε ενημερώσει τους οικείους σας για τη διαδρομή σας. Ευχαριστούμε θερμά τους έμπειρους ορειβάτες και οδηγούς μας, Ορέστη και Αρίωνα, για τη μοναδική αυτή ευκαιρία

Περιπέτεια και εξερεύνηση προσιτή σε όλους

59

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟ Δαμιανός Νάκος

Διάσχιση Φαράγγι Βόθυλα

Το μυστικό πέρασμα… Όποια πέτρα και να σηκώσεις στην Ελλάδα μας, ιστορία έχει να σου πει! Έτσι συμβαίνει και στο φαράγγι Βόθυλα, δίπλα στο όμορφο χωριό της Νέας Επιδαύρου. Εκκίνηση και τερματισμός της διαδρομής στην πλατεία της Α’ Εθνοσυνέλευσης, στα μέρη που έγινε η πρώτη συντονισμένη πανεθνική προσπάθεια του επαναστατημένου έθνους να συγκροτηθεί σε εθνικό κράτος.

Γ

αλανόλευκη σημαία, σημαία ελληνική! Γενέθλια ιδιαίτερη πατρίδα η Νέα Επίδαυρος όπου αποφασίστηκε το πρώτο ελληνικό πολίτευμα και το χρώμα της σημαίας μας. Για τους παρατηρητικούς που περπατούν στα σοκάκια του χωριού, το βλέμμα θα σταθεί με θαυμασμό στους απότομους και γραφικούς βράχους του όρους Άκρως που οι μεγάλες σχισμές του δημιούργησαν το φαράγγι Βόθυλα ιδιαίτερου αισθητικού κάλλους. Όχι άδικα, το φαράγγι αυτό θεωρείται ένα από τα ωραιότερα στην Ελλάδα, και είναι σχετικά εύκολα επισκέψιμο. Κοιτάζοντας γύρω σου αντιλαμβάνεσαι ότι το χωριό είναι κρυμμένο πίσω από τους λόφους του όρους και χτισμένο στα χείλη της νότιας χαράδρας του φαραγγιού Βόθυλα και είναι δύσκολο να το διακρίνεις ακόμα και από κοντά. Γι’ αυτό το λόγο οι αρχηγοί και οι στρατηγοί της επανάστασης διά-

60 φαράγγι Βόθυλα ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟ

Μέτριας δυσκολίας πέρασμα στο βάθος του φαραγγιού

Στην κοίτη του φαραγγιού, με την αυτοφυή χλωρίδα να οργιάζει

λεξαν αυτό το χωριό για τα σχέδιά τους, ώστε να είναι καλυμμένοι από τον εχθρό και η διαφυγή τους εύκολη και σύντομη από την θάλασσα σαν μυστικό πέρασμα μέσα από το φαράγγι. Η άγρια, ανυπέρβλητη ομορφιά του θα είναι ο προορισμός μας και οδηγός μας, το αίσθημα εξερεύνησης. Πεζοπορώντας δυτικά προς την έξοδο του χωριού μετά από λίγα λεπτά από την πλατεία μπαίνουμε σε ένα παλιό μονοπάτι που μας οδηγεί στην άνυδρη κοίτη του φαραγγιού. Από την πυκνή βλάστηση που έχει καλύψει το μονοπάτι καταλαβαίνουμε ότι το φαράγγι δεν περπατείται συχνά. Η πεζοπορία μας συνεχίζεται μέσα από καλαμιές, δάφνες και λογής άλλα είδη φυτών που ομορφαίνουν το πέρασμα γύρω σου. Καθώς πλησιάζουμε στα ψηλά και απότομα βράχια, το τοπίο αλλάζει και η βλάστηση αρχίζει να αραιώνει. Στη συνέχεια αντικρίζεις χαλάσματα από παλιούς νερόμυλους να σου τραβούν την προσοχή. Εικόνες φαντασίας ξεπετιούνται μπροστά σου με το τοπίο την εποχή που το νερό έρρεε άφθονο. Στα επόμενα βήματα η διαδρομή μας δυσκολεύει. Γύρω σου υπάρχουν μόνο βράχια που πρέπει να κάνεις μια μικρή καταρρίχηση πάνω τους με προσοχή. Εδώ η ομαδικότητα και η συνεργασία της ομάδας για την εύκολη διέλευση είναι πολύτιμη. Οι αχτίνες του Ήλιου δεν φτάνουν στο σημείο αυτό και νιώθεις πάνω σου την υγρασία που συγκρατούν τα βράχια, τα οποία σε περικυκλώνουν σε κάθε σου βήμα. Προσπερνώντας έναν ακόμα πιο καλοδιατηρημένο νερόμυλο, βλέπουμε μπροστά μας ένα

61 παλιό υδραγωγείο όπου είναι χτισμένο στα κάθετα ψηλά βράχια και αποφασίζουμε να το διασχίσουμε. Η πεζοπορία μας τώρα γίνεται σε πιο ομαλό έδαφος και πιο ψηλό επίπεδο με την πανοραμική θέα του φαραγγιού μπροστά στα μάτια μας να μας μαγεύει. Λίγες στροφές ακόμα μέσα στο φαράγγι με τους εντυπωσιακούς απόκρημνους βράχους όπου πάνω τους έχουν δημιουργηθεί ασύμμετρα αλλά αρμονικά σχέδια λόγω των νερών που κάποτε κυλούσαν με ορμή. Και ξαφνικά αντικρίζουμε μπροστά μας τους δυο λόφους να ανοίγουν και πάλι με φόντο την παραλία της Νέα Επιδαύρου και τον κάμπο της γεμάτο πορτοκαλιές. Κατεβαίνοντας στον χωματόδρομο για την επιστροφή μας στο χωριό και αφήνοντας πίσω μας αυτόν τον καταπράσινο φυσικό παράδεισο με τους βράχους-ακοίμητους φρουρούς, ο νους μας έχει γεμίσει με τις καλύτερες εικόνες και απολαύσεις που μπορεί να μας χαρίσει η φύση διάπλατα μέσα σε μια ώρα πεζοπορίας, και σε ένα μέρος με ζωντανή ιστορία που ούτε καν το φανταζόμασταν.

Ακόμα και στον σκληρό βράχο υπάρχει θέση για την ομορφιά ενός αγριολούλουδου

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ

Διαδρομή : Νέα Επίδαυρος – Φαράγγι Βόθυλα (κυκλική) Δυσκολία : Β (θέλει προσοχή στης καταβάσεις στα βράχια ) Χιλιομετρική απόσταση : 4 Χλμ. Χρόνος : 1ωρα και 15΄ Υψομετρική διαφορά : 40m

ΠΡΟΣΒΑΣΗ

Η Νέα Επίδαυρος είναι ένας εύκολος προορισμός. Από την Αθήνα απέχει μόλις 120χλμ και σε 1 ώρα 30 λεπτά θα είσαστε στην πλατεία της Α΄ Εθνοσυνέλευσης, έτοιμοι να διασχίσετε το φαράγγι Βόθυλα. Για να φτάσετε ως εκεί πρέπει να κατευθυνθείτε στην επαρχιακή οδό Κορίνθου – Αρχαίας Επιδαύρου και στο 42ο χλμ θα δείτε την πινακίδα να σας κατευθύνει στο Χωριό της Νέας Επιδαύρου. Σε λίγα λεπτά από το κεντρικό δρόμο θα βρεθείτε στην ιστορική πλατεία του χωριού.

Το δεξί χέρι του επαγγελματία και του ερασιτέχνη αγρότη Αγία Τριάδα Ναυπλίου Τηλ.: 27520 43746 - Κιν.: 6944 455 000 e-mail: vxagro@gmail.com

ΝΤΟΛΙΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑ

ΠΑΡΑΓΩΓΗ & ΕΜΠΟΡΙΑ ΥΛΙΚΩΝ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑΣ

ΦΙΧΤΙΑ ΑΡΓΟΛΙΔΟΣ 21200 ΤΗΛ. 27510 76000 / 76244 ΤΗΛ. ΑΘΗΝΩΝ: 210 6517952 FAX: 2751 400211 - 210 6517952 email: ntoliopoulou@gmail.com

www.matrixdesign.gr

www.troupiswinery.gr Οινοποιείο: Φτέρη Μαντινείας / 221 00 Τρίπολη / Τηλ. 2710 411 435

ΠΑΤΑΤΟΣΠΟΡΟΣ SPUNTA ΟΛΛΑΝ∆ΙΑΣ ΠΑΡΑ∆ΟΣΗ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ & ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΣΕ Ι∆ΙΟΚΤΗΤΟΥΣ ΨΥΚΤΙΚΟΥΣ ΘΑΛΑΜΟΥΣ

ΤΡΟΥΠΗΣ Α. & Ι. ΟΕ 6ο χλµ Τρίπολης - Πύργου | Τρίπολη 221 00 Τηλ: 2710 411435 | Fax: 2710 411631 Εmail: ytroupis@otenet.gr

ΜΑΣ ∆ΙΚΗΣ ΓΗΣ Ω ΕΙΣΑΓ

64

ΡΕΠΟΡΤΑΖ Ανδρέας Στρατηγάκης

Σκαραμαγκάς Χριστούγεννα 2013 Η «φυγή προς το μέλλον» μαζί με τα «βαρίδια του παρελθόντος» αποδεικνύεται για άλλη μια φορά πως εξασφαλίζει μια σίγουρη πτώση στο εδώ και στο τώρα...

Αγγίζοντας το χώρο: Σκουριά και αρμύρα Μετά από ευγενική πρόσκληση των εργαζομένων, επισκεφθήκαμε το χώρο την Πέμπτη, 7 Νοεμβρίου 2013. Η νεκρική ησυχία, η αίσθηση ερημιάς και απώλειας ακολουθούσε τα βήματά μας σαν προέκταση του ψυχρού πρωινού με τη βαριά συννεφιά. Η σιωπή ήταν τόσο εκκωφαντική, που έφερνε στο μυαλό χολυγουντιανές ταινίες με άδειες πόλεις που τις έπληξε κάποια αδιανόητη καταστροφή. Βλέπουμε με δέος την φημισμένη δεξαμενή Νο.5 των 250.000 τόνων, τη μεγαλύτερη της

Μεσογείου. Μπορούσε να φιλοξενήσει τρία πλοία ταυτόχρονα. Εδώ και χρόνια, με κατεστραμμένες στεγανοποιήσεις και σκουριασμένες πόρτες αποτελεί μια ιδιότυπη λιμνοθάλασσα. Οι γιγάντιοι γερανοί φαίνεται να αγγίζουν τα σύννεφα, αλλά στέκονται και αυτοί θύματα της απραξίας. Συρμοί τρένων τελειωμένων, ημιτελών, τεράστια υπόστεγα και στο βάθος τα μαύρα κουφάρια των υπερσύγχρονων υποβρυχίων U214 Πιπίνος και U209 AIΡ Ωκεανός. Στο εσωτερικό του υπόστεγου τα υπό κατασκευή «Κατσώνης» και Ματρώζος περιμένουν καρτερικά το χάδι του Αιγαίου. Του Αιγαίου που κλήθηκαν να διαφυλάξουν

65

Τη στιγμή που γράφεται αυτό το κείμενο, τέλος Νοεμβρίου 2013, οι εργαζόμενοι των Ελληνικών Ναυπηγείων Α.Ε. (ΕΝΑΕ) ή Ναυπηγείων Σκαραμαγκά βρίσκονται σε επίσχεση εργασίας. Απλήρωτοι για 19 μήνες, ένα μήνα πριν τα Χριστούγεννα του 2013, για δεύτερη φορά, αναρωτιούνται που θα βρουν το χαμόγελο για να το δωρίσουν στα παιδιά τους. Εξειδικευμένοι τεχνίτες, άνθρωποι που δουλειά τους ήταν να λυγίζουν το σίδερο και να πλάθουν το ατσάλι βλέπουν μέρα με τη μέρα τα εργαλεία τους να σκουριάζουν από την αλμύρα του χρόνου, μαζί με τις ελπίδες τους για ένα καλύτερο αύριο. Το σημαντικότερο, οι μέρες και οι νύχτες τους μοιάζουν όλο και περισσότερο με αυτές των υπόλοιπων Ελλήνων….

66 Σκαραμαγκάς ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Τόσο κοντά στη θάλασσα για την οποία πλάστηκαν…και τόσο μακριά

αλλά ποτέ δεν άγγιξαν. Στην άκρη της προβλήτας, η επεισοδιακή πλωτή Δεξαμενή Νο3 που δέκα μέρες πριν την επίσκεψή μας κινδύνευσε να ναυαγήσει λόγω της εγκατάλειψης και της έλλειψης συντήρησης και σώθηκε χάρη στις προσπάθειες των απλήρωτων εργαζομένων. Στην αντίπερα προβλήτα, τα δυο ρυμουλκά Ωκεανός και Ποσειδών που σύμφωνα με την καταγγελία των εργαζομένων ήταν απαραίτητα για την κατασκευή των υποβρυχίων αλλά εκπλειστηριάστηκαν για μικρές σχετικά οφειλές υπό την πλήρη αδράνεια της διοίκησης. Οι άνθρωποι πίσω από το μέταλλο Μιλήσαμε με τον Πρόεδρο του Σωματείου Εργαζομένων στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά κ. Β. Καρακίτσιο όπου μας εξέθεσε τις απόψεις και τα προβλήματα των εργαζομένων. «Είμαστε απλήρωτοι για πάνω από 19 μήνες! Η κατάστασή μας είναι απελπιστική. Δεν είμαστε εργαζόμενοι, αλλά ούτε και άνεργοι και έχουμε εγκλωβιστεί σε μια ακαθόριστη ενδιάμεση κατάσταση. Οικογένειες έχουν διαλυθεί, άλλοι τρώνε από τα συσσίτια των Δήμων και των Εκκλησιών. Δεύτερη φορά Χριστούγεννα χωρίς δουλειά, χωρίς μισθό, χωρίς ζωή. Δεύτερα Χριστούγεννα στην αναμονή, στην ελπίδα ότι κάτι μπορεί να γίνει, χωρίς όμως να υπάρχει έστω και ένα παράθυρο αισιοδοξίας».

Η πλωτή δεξαμενή 3 λίγο μετά τη διάσωσή της Όσοι έχουν καμιά σύνταξη στην οικογένεια και κανένα σκόρπιο μεροκάματο ζουν… Οι υπόλοιποι… Μιλάμε για εργαζόμενους ειδικευμένους, για ανθρώπους που από τα χέρια τους περνούν θώρακες υποβρυχίων και καρίνες φρεγατών… Τώρα, παλεύουν για κάποιο σκόρπιο μεροκάματο σαν παράνομοι μετανάστες. Οι «εργαζόμενοι» αυτοί, στην Ελλάδα του 2013 είναι λιγότερο «ίσοι» από τους υπόλοιπους Έλληνες. Το σύστημα της εκ περιτροπής εργασίας ολοκλήρωσε το χρονικό ορίζοντα που δίνει ο νόμος. Δεν υφίσταται πλέον. Ούτε δουλειά υφίσταται όμως, ούτε μισθός. Ούτε απόλυση, ούτε αποζημίωση απόλυσης, ούτε επίδομα ανεργίας. Ούτε καινούρια εργασία πλήρους απασχόλησης μπορούν να βρουν, αφού στα χαρτιά θεωρούνται ήδη εργαζόμενοι. Είμαστε αιχμάλωτοι! φωνάζουν σε όλους τους τόνους οι εργαζόμενοι. Και μέσα σε όλα αυτά, πρέπει να περιφρουρήσουν το χώρο, τις εγκαταστάσεις, τις δεξαμενές, τα μηχανήματα, τα ίδια τα υποβρύχια που χτίστηκαν με το υστέρημα του ελληνικού λαού. Τα περιφρουρούν οι εργαζόμενοι, διότι οι ιδιοκτήτες ουδέποτε εμφανίστηκαν στο έρημο κτήριο της διοίκησης για να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Φεύγοντας από τα ναυπηγεία σκεφτόμαστε ότι

σήμερα ζούμε την επανάληψη (με εκπληκτικές ομοιότητες) σε μεγάλη κλίμακα του «πειράματος Σκαραμαγκά», δηλαδή του σπιράλ απαξίωσης, καταστροφής, διαπλοκής, χαριστικής μεταβίβασης δημόσιων αγαθών και ανεργίας όπου διάφοροι «δανειστές» και «επενδυτές» κάνουν μπίζνες σε συμφωνίες με τις ελληνικές κυβερνήσεις για τη δήθεν σωτηρία των θέσεων εργασίας. Η διαχείριση των Ελληνικών Ναυπηγείων ΑΕ δείχνει ξεκάθαρα πόσο αποτελεσματικοί επιχειρηματίες ήταν οι κάθε λογής «αιρετοί εκλεγμένοι» και «ξένοι επενδυτές» και πόσες ελπίδες θα πρέπει να βασίσουμε πάνω τους για την αντιστροφή της κατάστασης, χωρίς να χρησιμοποιούμε, χωρίς να πιστεύουμε, χωρίς να βοηθάμε την υγιή, ανταγωνιστική ελληνική επιχειρηματικότητα. Σκαραμαγκάς είναι πλέον ολόκληρη η «μνημονιακή» Ελλάδα. «Εργαζόμενοι Σκαραμαγκά» είμαστε όλοι οι Έλληνες. Σκαραμαγκάς, Χριστούγεννα, 2013 Ιστορική πορεία ναυπηγείων: Αρχές 20ου αιώνα έως Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο: Αρχικές εγκαταστάσεις για τις ανάγκες συντήρησης του Βασιλικού Ναυτικού. Οι εγκαταστάσεις καταστράφηκαν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

1958 Παραχώρηση εγκαταστάσεων στον Σταύρο Νιάρχο.

68

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

Τα Ματρώζος και Κατσώνης στο ημίφως της εγκατάλειψης

Δίπλα-δίπλα, μια ανθούσα επιχείρηση μεταφοράς κοντέινερ και από πίσω οι αδρανείς βαριές εγκαταστάσεις παραγωγής. Ότι ακριβώς γίνεται και στην Ελληνική Οικονομία.

1958 – 1980: Επενδύσεις και ανάπτυξη του ναυπηγείου.

1980 – 1985: Διεθνής κάμψη ναυτιλιακής δραστηριότητας, έντονος ανταγωνισμός και έντονη συνδικαλιστική δράση δημιουργούν αρνητικό περιβάλλον. Τον Απρίλιο 1985 τα Ναυπηγεία τερματίζουν τη λειτουργία τους, παραμένουν σε καθεστώς κατάληψης από τους εργαζόμενους και τελικά κρατικοποιούνται μέσω της ΕΤΒΑ.

1985 - 1995 Διοίκηση της επιχείρησης με καθεστώς προβληματικής εταιρείας. Κακοδιαχείριση, υπέρογκες μισθολογικές δαπάνες και «αλεξιπτωτιστές – σύμβουλοι» που απασχολούνταν για μερικούς μήνες και απολύονταν με αποζημιώσεις ετών… Για πάρα πολλά χρόνια που τα Ναυπ. Σκαραμαγκά λειτουργούσαν υπό κρατικό έλεγχο παρουσίαζαν ζημίες που πληρώνονταν άμεσα ή έμμεσα από τα κρατικά ταμεία (έλληνες φορολογούμενους). Παρόλα αυτά λειτουργούσαν προσφέροντας έργο, ειδικά σε σκάφη του πολεμικού ναυτικού.

1995 Προσπάθεια ιδιωτικοποίησης των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά που ανεστάλη εν μέσω κυβερνητικών συγκρούσεων. Τα χρέη προς το κράτος εκτιμούνται στα 44 δις δραχμές (ισοδύναμο 130 εκ. ευρώ). Η ΕΤΒΑ μεταβιβάζει τη διοίκηση στην αμερικανική Brown&Root (51%) και το 49% στους εργαζόμενους. Η λύση αυτή εγκαταλείπεται με την αποχώρηση της Brown& Root το 1998.

1998 Με απευθείας ανάθεση στην γερμανική HDW συμφωνείται η κατασκευή 4 υποβρυχίων τύπου 214, ένα στο Κίελο και 3 στα ναυπηγεία Σκαραμαγκά με αρκετές καταγγελίες για υπερτιμολόγηση του έργου.

1998: Την ίδια περίοδο με την ανάθεση των Ολυμπιακών αγώνων, ανατίθεται έργο 52 δις δραχμών (ισοδύναμο 150 εκατ. ευρώ για βαγόνια και μηχανές, από ΟΣΕ και ΗΣΑΠ σε Διεθνείς Κοινοπραξίες που συμμετείχαν τα ΕΝΑΕ (και η Siemens)…

2001 Με μια σκανδαλώδη πώληση που προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων, τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά πωλούνται στη γερμανική HDW/Ferrostaal αντί 1 δις δραχμών (περίπου 2,9 εκατ. ευρώ). Σύμφωνα με δηλώσεις των εργαζομένων η αξία της επιχείρησης κατά τη συγχώνευση της ΕΤΒΑ με την Πειραιώς είχε αποτιμηθεί στο ποσό του 1 δις ευρώ! Οι παραγγελίες των υποβρυχίων υπερέβαιναν τα 2 δις ευρώ, χωρίς να υπολογίσουμε τις επιπλέον παραγγελίες από ΟΣΕ και ΗΛΠΑΠ για το τροχαίο υλικό! Χαρακτηριστικό είναι ότι μερικές μέρες μετά την πώληση των 2,9 εκατ. ευρώ, ο ΟΣΕ κατέβαλλε το ποσό των 4,5 δις δραχμών (περίπου 13,2 εκ. ευρώ!)

2001 – 2010 Η Γερμανική εταιρεία

Ένα από τα πολλά νεότευκτα «κουφάρια» που συναντήσαμε στο χώρο

(συμπεριλαμβανομένου και των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά) δεν τήρησε τα χρονοδιαγράμματα κατασκευής του τροχαίου υλικού και οι Ολυμπιακοί αγώνες έγιναν με «δανεικά» βαγόνια παρόμοιων προδιαγραφών. Με τη συμφωνία του Αμβούργου, τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά αυτοαναγορεύθηκαν ως αποκλειστικά υπεύθυνη εταιρεία για τις καθυστερήσεις και τα προβλήματα, και στη συνέχεια η κατασκευή του έργου κατανεμήθηκε σε άλλες «παρθένες» εταιρείες της κοινοπραξίας. Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί ότι ο Ελληνικός λαός επιβαρύνθηκε με το ποσό των 36 εκατ. ευρώ

Η μεγαλύτερη δεξαμενή της Μεσογείου

Ο Σάββας Παπαδάς (Βαρύ Ελασματουργείο) και ο Σπύρος Πιτσούνης (Τμήμα Υποβρυχίων) που συνόδευσαν την αποστολή μας

για το πρόγραμμα «εξυγίανσης» και μείωσης του προσωπικού, ώστε η επιχείρηση να είναι περισσότερο συμφέρουσα για τη νέα γερμανική διοίκηση. Το πρώτο υποβρύχιο «Παπανικολής» που ναυπηγήθηκε στο Κίελο κατά τη δοκιμή του το 2006 «έγερνε» και οι υπεύθυνοι έλληνες αξιωματικοί αρνήθηκαν να το παραλάβουν. Η απάντηση της γερμανικής πλευράς δίδεται επί ελληνικού εδάφους, με «λουκέτο» στα Ναυπηγεία και άρνηση παράδοσης του υπολοίπου έργου το οποίο στο μεγαλύτερο μέρος του είχε

70

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

Το ένα εκ των δυο ρυμουλκών που εκπληστηριάστηκαν προπληρωθεί! Το σκάφος τελικά παραλήφθηκε με τροποποιήσεις και αλλαγές, μεγάλες καθυστερήσεις στην παραλαβή του και αρκετά ερωτηματικά που έφτασαν και ως ερωτήσεις στην Βουλή όσον αφορά τις δυνατότητές του.

2010 έως σήμερα: Με δεδομένη τη βούληση της Γερμανικής εταιρείας να αποχωρήσουν από τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά η εταιρεία μεταβιβάζεται στην Abu Dhabi Mar με ιδιοκτήτη το Λιβανέζο Ισκαντάρ Σάφα. Η «προίκα» των Ναυπηγείων «εμπλουτίζεται» με την παραγγελία δύο ακόμα υποβρυχίων. Ο «επενδυτής» ουσιαστικά δεν επένδυσε τίποτα στις εγκαταστάσεις, και αποκλειστικό έργο των ναυπηγείων ήταν η περαίωση του έργου των υποβρυχίων. Τον Μάιο του 2012 η σύμβαση με το δημόσιο καταγγέλλεται, το έργο κατασκευής των υποβρυχίων σταματά και οι εργαζόμενοι εντάσσονται σε εκ περιτροπής

εργασία. Η ελληνική πλευρά ισχυρίζεται ότι το έργο που έχει πραγματοποιηθεί δεν αντιστοιχεί στα χρήματα που έχουν δοθεί. Ο ιδιοκτήτης των ΕΝΑΕ από την άλλη πλευρά θεωρεί ότι ο νόμος δεν προβλέπει καταβολές χρημάτων αντίστοιχες του έργου. Ο «επενδυτής» σύμφωνα με τον πρόεδρο των εργαζομένων έχει λάβει ήδη 365 εκ. ευρώ και διεκδικεί πλέον όχι μόνο άλλα 75 που προβλέπονταν, αλλά 250 εκ. ευρώ με την αιτιολογία απαξίωσης των εγκαταστάσεων λόγω της διακοπής των εργασιών και καταγγελίας της σύμβασης. Παράλληλα με όλα τα παραπάνω, από το 1998 έως σήμερα, η Ευρωπαϊκή Ένωση διαπίστωσε παράνομες επιχορηγήσεις προς τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά από το Ελληνικό κράτος και απαιτεί την επιστροφή περίπου 500 εκ. ευρώ. Επειδή αυτό προφανώς δεν είναι δυνατό, τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά έχουν αποκλειστεί από έργα εντός Ε.Ε. και έργα που έχουν σχέση με την εμπορική ναυτιλία για 15 χρόνια. Το γεγονός αυτό ουσιαστικά έθεσε την εταιρεία στο περιθώριο των εξελίξεων και περιέπλεξε με διάφορους τρόπους την πώληση της εις βάρος της αξίας του Ναυπηγείου και του Ελληνικού Δημοσίου. Με απλά λόγια, ο Σκαραμαγκάς επί 27 χρόνια σέρνει μαζί του τις κατάρες της κρατικής κακοδιοίκησης που κατέληξαν στην Ευρωπαϊκή καταδίκη - αποκλεισμό και τις ευλογίες των χρυσοφόρων παραγγελιών του Ελληνικού Δημοσίου. Το θέμα είναι πως αυτές τις «ευλογίες» τις πλήρωσε ο ελληνικός λαός και τις εισέπραξαν κάποιοι, κάπως, κάπου, κάποτε…. Πηγές: Δηλώσεις εργαζομένων, ΤVXS, δημοσιεύσεις.

72

ΙΣΤΟΡΙΚΟ Ανδρέας Στρατηγάκης

Όταν ο Μανιάτης λέει αυτή την κουβέντα,

Μέσα Μάνη

τις περισσότερες φορές κυριολεκτεί μέχρι και το τελευταίο γράμμα της!

Σε έχω στη μπούκα!

Ο

βαρύς οπλισμός είναι κυριολεκτικά χτισμένος και ενσωματωμένος στον τοίχο του κτηρίου. Ο ρόλος του μονοδιάστατος και η σκόπευσή του σταθερή, στο πυργόσπιτο του γείτονα! Μάλιστα φαίνεται καθαρά και το ειδικό παράθυρο απ’ όπου γινόταν η γέμιση του όπλου, καθώς επίσης και τα δύο πλαϊνά παράθυρα που οι σκοπευτές αναλάμβαναν να καλύψουν τον χειριστή του κανονιού κατά τη διαδικασία της γέμισης. Μόνο να φανταστεί, θα μπορούσε κάποιος, τη ζωή του ατυχούς γείτονα σε αυτό τον ιδιότυπο «ψυχρό πόλεμο», χωρίς βεβαίως να μπορεί να αποκλειστεί και κάποιο «θερμό επεισόδιο». Για άλλη μια φορά, ο δαιμόνιος Έλληνας, προηγήθηκε των παγκόσμιων εξελίξεων, της εποχής όπου οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και η Σοβιετική Ένωση παρέταξαν τα όπλα τους στοχεύοντας ο ένας τον άλλο. Η τεχνολογία της εποχής βέβαια δεν προέβλεπε βαλλιστικούς πυραύλους, αλλά στο κάτω-κάτω, το κανόνι

καθ’ όλη την ιστορική πορεία του κατατάσσεται επισήμως στην κατηγορία των βαρέων βαλλιστικών όπλων! Το ηθικό δίδαγμα της ιστορίας προκύπτει μάλλον από το ίδιο το κτήριο. Οι άνθρωποι έφυγαν, τα φρούρια ρήμαξαν, οι παλιές διχόνοιες, οι έχθρες, τα όπλα και τα σύμβολα τους, εξέλαβαν χαρακτήρα γραφικό. Όμως, σήμερα, άλλου είδους διχόνοιες και έχθρες μας ρημάζουν τα σπίτια και την κοινωνία μας, χωρίς να έχουν τίποτα το γραφικό. Αν σε 100 χρόνια δεν θέλουμε οι απόγονοί μας να γελούν πικρά με τα τωρινά μας καμώματα, θα πρέπει να βρούμε έναν κοινό τόπο αναφοράς και επιβίωσης. Διότι δυστυχώς, εδώ που φτάσαμε για επιβίωση θα πρέπει να μιλάμε. Όπως η ιστορία κατ’ επανάληψη έχει διδάξει, ο καλύτερος κοινός τόπος για κοινωνική συμφωνία και ενότητα δεν είναι ο χώρος του ενός ή του άλλου κόμματος, αλλά ο χώρος της κοινής λογικής.

74

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

Αρωματικά & φαρμακευτικά φυτά

Ελιξίριο ζωής!

Το συγκριτικό (και αναξιοποίητο) πλεονέκτημα της Ελλάδας στην καλλιέργεια αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών αναδεικνύεται σε εποχή κρίσης μια πολλά υποσχόμενη καλλιέργεια.

Μ

ελισσόχορτο, ρίγανη, μέντα, φασκόμηλο, θυμάρι, κρίταμο, ματζουράνα, σιδερίτης (Βελουχίου παρακαλώ) είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά, «μυρωδάτα» δώρα της ελληνικής γης που φυτεύτηκαν από την Ομάδα Παραγωγών Αρωματικών και Φαρμακευτικών Φυτών Αργολίδας. Η διαδικασία φύτευσης των προαναφερόμενων φυτών και όχι μόνο, βρίσκεται σε πιλοτικό στάδιο και έχουν φυτευτεί τρία διαφορετικά αγροτεμάχια σε Τρίπολη, Ερμιόνη και Μαλαντρένι. Η καλλιέργεια Φαρμακευτικών και Αρωματικών φυτών δεν απαιτεί ειδικά εδάφη, ιδιαίτερες κλιματολογικές συνθήκες και εξειδικευμένη προετοιμασία εδάφους. Τα δραστικά συστατικά τους προσδίδουν μεγάλη αντοχή στις ασθένειες, ενώ έχουν περιορισμένες απαιτήσεις σε νερό και θρεπτικά συστατικά. Ενδεικτικό είναι ότι στην πλειοψηφία τους συναντώνται και ως αυτοφυή. Η χαρακτηριστική αντοχή των φυτών, διευκολύνει την εφαρμογή βιολογικής καλλιέργειας, όμως δεν μπορεί κάποιος να μιλήσει για εύκολο πλουτισμό. Συνήθως σε εφημερίδες ή σχετικά έντυπα, γράφονται δελεαστικές αποδόσεις, έως 1.000 ευρώ ανά στρέμμα ή και περισσότερο κάτι που όμως δεν είναι τόσο εύκολο να επιτευχθεί. Η διακίνηση των προϊόντων μέσω πραγματικών συνεταιρισμών και όχι εικονικών – κρατικοδίαιτων

Άνθρωποι και γη σε αρμονική σχέση ανταλλαγής

Ο πρόεδρος της Ομάδας Παραγωγών κ. Βασίλης Δημαράκης βοηθά και καθοδηγεί φαίνεται να αποτελεί το μέλλον για τις μικρές καλλιέργειες της Ελλάδας. Σε αυτή την κατεύθυνση φαίνεται να λειτουργεί και η Ομάδα Παραγωγών που παρακολουθήσαμε. Φαρμακευτικά και αρωματικά φυτά: Η ταυτότητα Παγκοσμίως καταγράφονται περίπου 18.000 είδη φυτών με αρωματικές ιδιότητες και 60.000 είδη με φαρμακευτικές ιδιότητες. Περισσότερο από το ένα δέκατο του παγκόσμιου χάρτη (6.300 είδη) καταγράφονται σε μια μικρή και ευλογημένη γωνίτσα γης που λέγεται Ελλάδα! Η χώρα μας παρουσιάζει την πλουσιότερη χλωρίδα της

Ευρώπης σε σχέση με την επιφάνειά της. Τα πλεονεκτήματα της Ελλάδας αφορούν όχι μόνο την βιοποικιλότητα, αλλά και την ποιότητα των προϊόντων, Για παράδειγμα, στη Νότια Ελλάδα η αυτοφυής ρίγανη παράγει τη μεγαλύτερη ποσότητα αιθέριων ελαίων που έχει αναφερθεί ποτέ παγκοσμίως! Ο κρατικός φορέας όμως –ως συνήθως- δεν φαίνεται να παίζει κάποιο ουσιαστικό ρόλο στην ενημέρωση και το σχεδιασμό των νέων καλλιεργειών. Πηγή: Δρ. Ελένη Μαλούπα, Τακτική Ερευνήτρια στο Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικής Έρευνας και επιστημονική υπεύθυνη στο Βαλκανικό Βοτανικό Κήπο Κρουσίων..

76

ΣΥΝΤΑΓΗ

του Γιάννη Καπασάκη, Εκπαιδευτή chef στη σχολή μαγειρικής Le Monde

Γουρουνοσφάγια

Στα Άνω Πορόια Κερκίνης Έ

να παραδοσιακό έθιμο με λαογραφικό αλλά και γαστριμαργικό ενδιαφέρον πραγματοποιείται στα Άνω Πορόια Κερκίνης. Την δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων, σφάζεται ένας χοίρος από τους κατοίκους και ψήνεται ολόκληρος στην κεντρική πλατεία του χωριού. Ακολουθεί παραδοσιακό γλέντι όπου ντόπιοι και επισκέπτες γίνονται μια μεγάλη παρέα υπό τους ήχους των παραδοσιακών οργάνων. Και επειδή «νηστικό αρκούδι δεν χορεύει», οι χοιρινοί μεζέδες είναι άφθονοι. Το έθιμο έχει αρχίσει να γίνεται ευρύτερα γνωστό, και πολλοί επισκέπτες επιλέγουν το χωριό αυτό, για να συμμετέχουν σε αυτό το παραδοσιακό έθιμο. Επειδή μάλλον θα σας είναι δύσκολο να ακολουθήσετε την παράδοση και να ψήσετε και εσείς ένα ολόκληρο χοιρινό στη σχάρα, ακολουθεί μια πολύ ενδιαφέρουσα Χριστουγεννιάτικη συνταγή.

Xριστουγεννιάτικο χοιρινό με κυδώνια και δαμάσκηνα Υλικά για 4 άτομα • 1 κιλό χοιρινό ψαχνό από μπούτι ή σπάλα.

• 15 ξερά δαμάσκηνα χωρίς κουκούτσι • 2 μεγάλα φρέσκα κυδώνια • 1 μεγάλο κρεμμύδι ψιλοκομμένο • 200 γρ ελαιόλαδο • 2 τεμ. ξύλο κανέλα • 4-5 γαρίφαλα • 250 γρ ψιλοκομμένη φρέσκια ντομάτα • 1 κρασοπότηρο κόκκινο κρασί • αλάτι, πιπέρι Εκτέλεση Καθαρίζετε τα κυδώνια από τη φλούδα , τα κόβετε στη μέση, αφαιρείτε τα κουκούτσια και σε ένα τηγάνι βάζετε 100 γρ ελαιόλαδο και τα τηγανίζετε μέχρι

να ροδίσουν ελαφρά. Τα βγάζετε και τα βάζετε σε μια πιατέλα με απορροφητικό χαρτί . Σε άλλη κατσαρόλα βάζετε 100 γρ ελαιόλαδο, ρίχνετε το κρεμμύδι και το σοτάρετε μέχρι να γυαλίσει. Κόβετε το χοιρινό σε μερίδες και το σοτάρετε μαζί με το κρεμμύδι μέχρι να ροδοκοκκινίσει. Προσθέτετε το κρασί, τη κανέλα και τα γαρίφαλα και το αφήνετε να σιγοβράσει για περίπου 1 ώρα. Προσθέτετε στη κατσαρόλα τα δαμάσκηνα και την ψιλοκομμένη φρέσκια ντομάτα. Αλατοπιπερώνετε. Αφήνετε το φαγητό να βράσει για 10 λεπτά. Προσθέτετε τα σοταρισμένα κυδώνια, χαμηλώνετε τη φωτιά και σιγοβράζετε μέχρι να πήξει η σάλτσα. Αν χρειαστεί κατά την διαδικασία προσθέστε λίγο νερό. Συνοδεύεται άριστα με ξινόμαυρο Μακεδονίας. Καλή επιτυχία!

78

ΣΥΝΤΑΓΗ

του Γιάννη Καπασάκη, Εκπαιδευτή chef στη σχολή μαγειρικής Le Monde

Σούπα από Μακεδονικό χαλβά μελιού και παγωτό βανίλια Μαδαγασκάρης

Π

ρωτότυπο, εύκολο, νόστιμο και κυρίως με δυνατότητα να πειραματιστείτε και να «παίξετε» με τις αγαπημένες σας γεύσεις. Τα υλικά από μόνα τους δεν παραπέμπουν σε Χριστουγεννιάτικο γλυκό. Η σύνθεση τους όμως, δημιουργεί ένα αποτέλεσμα που δένει εξαιρετικά με το πνεύμα των γιορτινών ημερών.

Συνταγή: • 100 γρ Μακεδονικός χαλβάς μελιού • 100 γρ παγωτό βανίλια Μαδαγασκάρης • 50 γρ Φρέσκο γάλα • 20 γρ Κρέμα γάλακτος • 30 γρ από κομμάτι Μπράουνις Εκτέλεση: Χτυπάμε τον χαλβά μαζί με το γάλα και την κρέμα γάλακτος μέσα σε ένα μπλέντερ . Βάζουμε το μείγμα μας μέσα σε ένα βαθύ πιάτο και σερβίρουμε στο κέντρο το παγωτό . Από πάνω γαρνίρουμε με ένα κομμάτι από μπράουνις .

Σιδ. Μεραρχίασ & Πολυζωΐδου ΝΑΥΠΛΙΟ τηλ.

27520

23600 Υπέροχεσ γεύσεισ για ….όλεσ τισ ηλικίεσ

ΣΥΚΕΑ ΛΑΚΩΝΙΑΣ, Τ.Κ.: 230 52, ΛΑΚΩΝΙΑ | Τηλ.: 27320 71515 | Fax: 27320 71805 www.cheesefeta.gr | e-mail: laviogal@gmail.com

82

ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΔΩ

Θερμοπύλες Τιμή σ’ εκείνους όπου στην ζωή των ώρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες. Ποτέ από το χρέος μη κινούντες· δίκαιοι κ’ ίσιοι σ’ όλες των τες πράξεις, αλλά με λύπη κιόλας κ’ ευσπλαχνία· γενναίοι οσάκις είναι πλούσιοι, κι όταν είναι πτωχοί, πάλ’ εις μικρόν γενναίοι, πάλι συντρέχοντες όσο μπορούνε· πάντοτε την αλήθεια ομιλούντες, πλην χωρίς μίσος για τους ψευδομένους. Και περισσότερη τιμή τούς πρέπει όταν προβλέπουν (και πολλοί προβλέπουν) πως ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος, κ’ οι Μήδοι επί τέλους θα διαβούνε.΄

2013 Έτος Καβάφη με αφορμή τη συμπλήρωση 150 χρόνων από τη γέννηση του Αλεξανδρινού ποιητή (1863 – 1933) Η αλήθεια ξεκινά από τη σκέψη των ανθρώπων. Μετά γίνεται ζωή και η γενναιότητα της αλήθειας είναι σήμερα το ζητούμενο. Είναι το πραγματικό έλλειμμα μιας Ελλάδας που αποφάσισε να φυλάξει – ναι – να διαφυλάξει – τι όμως; Τα σύνορα ή τις πόλεις; Τη προσωπική ευτυχία ή τα κρατικά οικονομικά; Τη διαμαρτυρία ή την σκέψη;

HOTEL

Το

ξενοδοχείο Grand Sarai Nafplio βρίσκεται στην παλιά πόλη του Ναυπλίου, λίγα λεπτά από την ιστορική

πλατεία Συντάγματος,πολύ κοντά στην εκκλησία του

Αγίου Σπυρίδωνα κι απέναντι από την Φραγκοκκλησιά. Είναι ένα

ιστορικό κτίριο του 17ου αιώνα που αποκαταστάθηκε διατηρώντας

όλα τα αρχιτεκτονικά στοιχεία του παρελθόντος και προσαρμόστηκε ώστε να καλύπτει πλήρως τις παροχές ενός σύγχρονου τουριστικού καταλύματος.

Απολαύστε αξέχαστες διακοπές στο ξενοδοχείο μας και γνωρίστε από κοντά την πιο ρομαντική πόλη της Ελλάδας, το Ναύπλιο. Σε κάθε δωμάτιο θα βρείτε: Κρεβάτια COCO-MAT•Μικρό ψυγείο•Τηλεόραση Διαδίκτυο•Χρηματοθυρίδα Φωτομάρα & Ποταμιάνου 3 - 21100 Ναύπλιο tel. +30 2752022563 - fax. +30 2752022128 www.grandsarainafplio.com email: welcome@grandsarainafplio.com