Ken Wijn-magazine 36 by Pierre Paul Stacanov

LENTE 2022

K E N Wmagazine IJN WIJNDRUIVEN

OVER SOORTEN EN RASSEN, MUTANTEN EN KLONEN, KRUISINGEN EN HYBRIDEN BOURGOGNE 2020 - SLUITSTUK VAN EEN UITZONDERLIJKE TRILOGIE ONTDEKKINGEN IN DE RHÔNEVALLEI, VERADEMEN IN DE ‘NIEUWE’ GRENACHECULTUUR EEN ODYSSEE BUITEN FRANKRIJK MET STEPHANE DERENONCOURT

WIJNTIJDSCHRIFT VAN DE VL A AMSE WIJNGILDE V Z W

VERSCHIJNT T WEEMA AL PER JA AR

www.vlaamsewijngilde.be

stéphane Buyens Hostellerie Le Fox

Koen deVos

Restaurant La Cravache

Bernard Lescrinier Bernardin@Home

Frans saint germain Bistro Père & Mère

Bert recour

Restaurant Pegasus

Jean VandenBerghe

Restaurant Olijfboom

LieVen demeestere

Restaurant Arenberg

eddy deKeteLaere

Restaurant L’Ecailler

INHOUD MONDIG MET WIJN - EEN TERUGBLIK

Jaargang 18 nr 36 Lente 2022 Oplage 2700 exemplaren Leden van de Vlaamse Wijngilde ontvangen Ken Wijn-magazine tweemaal per jaar gratis. Niet-leden of leden die extra exemplaren willen, kunnen een abonnement nemen

AULA VINI PRO PIEMONTE EEN IMPRESSIE

abonnement@vlaamsewijngilde.be www.vlaamsewijngilde.be

Redactieraad Pierre Paul Stacanov (hoofdredacteur) Simonne Wellekens (eindredacteur) Hugo Van Landeghem Gudrun Huvelier Jaco Vankelecom Jean-Pierre Tavernier Kristel Balcaen Michel Van Zandijcke Peter Doomen

DE WONDERE WERELD VAN PORT

Verantwoordelijke uitgever Redactie Ken Wijn-magazine p/a Pierre Paul Stacanov Distelstraat 28 9000 Gent +32 475 544 765 pierrepaul@vlaamsewijngilde.be

Infoadres publiciteit valerie@vlaamsewijngilde.be

Website www.vlaamsewijngilde.be

Coverfoto: Eerste merlotknopjes 5 april 2022 © Rudy Van Vaerenbergh (Commanderij Bellebeek)

Layout en druk Cousto

TOKAJI ASZÚ DE EDELE ZOETE WIJN UIT HONGARIJE

7 8 22 28

In de kijker 10 Bourgogne 2020 Sluitstuk van een uitzonderlijke trilogie 45 Een odyssee buiten Frankrijk met Stéphane Derenoncourt 52 Ontdekkingen in de Rhônevallei Verademen in de 'nieuwe' grenachecultuur 59 Wijndruiven Over soorten en rassen, mutanten en klonen, kruisingen en hybriden

En verder … 4 19 32 37 41 56 67 71 74

Het eerste woord Collio - Adembenemend, mooi en lekker De Zuidelijke Ardèche Belgische wijnen gaan de uitdaging uit Bordeaux 2019 Een Limburger in Rioja Een '61 op onze 61 Natuurwijn vandaag! Champagne en kaas: een nirvana in de maak? 77 Boekreview 78 Het laatste woord

De uitgever kan niet verantwoordelijk worden gesteld voor de inhoud van de artikels, noch voor die van de interviews, die onder de verantwoordelijkheid van de auteurs vallen. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 36

Nationaal Comité VOORZITTER - PRESIDENT – PRÉSIDENT Luc Dewulf luc@vlaamsewijngilde.be

ONDERVOORZITTER - VICE PRESIDENT VICE-PRÉSIDENT

HET EERSTE WOORD LUC DEWULF N a t i o n a a l V o o r z i t t e r V l a am s e W ijn gil d e

Wouter De Nul wouter@vlaamsewijngilde.be

ONDERVOORZITTER - VICE PRESIDENT VICE-PRÉSIDENT Simonne Wellekens simonne@vlaamsewijngilde.be

WIJNMEESTER - WINE MASTER - MAÎTRE DE VIN Peter Doomen peter@vlaamsewijngilde.be

ADJUNCT-WIJNMEESTER – DEPUTY WINE MASTER – MAÎTRE DE VIN ADJOINT Peter Arijs petera@vlaamsewijngilde.be

SECRETARIS - SECRETARY - SECRÉTAIRE Gerard Vanden Abbeele gerard@vlaamsewijngilde.be

PENNINGMEESTER - TREASURER - TRÉSORIER Dirk Declercq dirk@vlaamsewijngilde.be Marc Hollemans marc@vlaamsewijngilde.be

PUBLIC RELATIONS Gracy Poppe gracy@vlaamsewijngilde.be

ADJUNCT-PUBLIC RELATIONS Valérie Heuvelmans valerie@vlaamsewijngilde.be

COMMUNICATIEVERANTWOORDELIJKE COMMUNICATION MANAGER - RESPONSABLE DE COMMUNICATION Pierre Paul Stacanov pierrepaul@vlaamsewijngilde.be

WEBMASTER Sara De Meyer sara@vlaamsewijngilde.be

EREVOORZITTER – HONORARY PRESIDENT – PRÉSIDENT D'HONNEUR Hugo Van Landeghem

MONDIG MET WIJN Twee donkere jaren liggen achter ons. Hoewel we nog niet goed weten wat komen gaat, is het hoog tijd om weer aan de slag te gaan. Onze vereniging hapt naar sociale contacten. Het Nationaal Comité is in maart voor het eerst opnieuw fysiek samengekomen. Het voelde onwennig aan. Een lekker glas champagne deed wonderen. We gingen opnieuw aan de slag. Enkele interessante dossiers lagen op tafel. Vooreerst is er het debat rond de verjonging van onze vereniging. Al twintig jaar timmeren we aan deze verjonging maar veel uitvoerbare beslissingen hebben we nog niet kunnen nemen. Dit uitstelgedrag heeft zijn prijs. Enkele jaren terug zette Wouter De Nul als nationaal ondervoorzitter zich met veel enthousiasme en volle moed hiervoor in. Op korte termijn kwamen vijf nieuwe commanderijen aan boord. Vijf jaar later zijn ze alweer verdwenen. Moeten we hieruit besluiten dat we tekortgeschoten zijn in de verankering van deze jonge clubs? Het is duidelijk dat boeiende nationale evenementen zoals de Aula Vini Rioja en de grands crus classés uit Saint-Emilion, en een professioneel wijnmagazine met een kennisgevende inhoud, onvoldoende drijfveren zijn om bij de Vlaamse Wijngilde aangesloten te blijven. De individuele commanderij blijft de levende cel van waaruit onze vereniging moet groeien. Commanderijen moeten duidelijk meer ondersteuning krijgen. Omkadering moet voor het nationaal comité een prioriteit worden.

De voorbije sanitaire crisis heeft veel sporen nagelaten ook in de oudste commanderijen. Verschillende bestuurders meldden dat vele van de oudere leden niet meer opdaagden op de proefavonden. Sommige commanderijen halen met veel inspanningen nog amper twintig leden. Nieuw bloed is een must! Hoewel de Vlaamse wijngilde in eerste instantie geen opleidingscentrum of instituut voor wijnkennis is, is het wel een didactisch forum waar liefhebbers hun passie voor wijn leren uitdrukken. Dit is mogelijk indien we over een correct wijnjargon beschikken. Een minimum aan wijntaalbagage kan jonge mensen, al dan niet lid van onze vereniging, hierbij helpen. Zij zullen zich nadien makkelijker thuis voelen in de clubs en sneller beslissen om aan te sluiten. Zo dacht ook het nationaal comité dat van deze periode, povertjes aan sociale contacten, gebruik heeft gemaakt om een vormingsinitiatief te ontwikkelen. Niet enkel jongeren met een druk professioneel leven, maar iedereen met wijnkriebels bieden we een praktische en haalbare cursus aan. De vijf wijnmeesters binnen het nationaal comité, onder leiding van een bijzonder gedreven Peter Arijs, hebben de krachten gebundeld en het project ‘Mondig met wijn’ gelanceerd. Samen of alleen, thuis of bij vrienden, live of in uitgesteld relais, worden wijnen geproefd en wordt de taal rondom wijn duidelijk gemaakt. Gemiddeld vijftien groepen hebben zich ingeschreven

voor de eerste editie gespreid over drie modules van tien sessies. We realiseerden onze testeditie met succes. Met grote fierheid mag ik vertellen dat de eerste reacties van de deelnemers uitzonderlijk positief zijn. Rechtstreeks bewijs hiervan is de feedback op het interactieve gedeelte. Sommige commanderijbesturen sponsorden een module om hun leden tot deelname te motiveren. Her en der betrokken bestaande leden hun nakomelingen erbij om hen wegwijs te maken en te enthousiasmeren. Gedurende twee uur werd er aandachtig geluisterd naar de begeesterde sprekers en al dan niet blind geproefd, maar werd vooral actief en ongedwongen deelgenomen aan het beschrijven van de wijn in het glas! Deze beschrijvingen vond men meteen samengevat terug op het scherm. Voor wie deze primeureditie gemist heeft, niet getreurd. Er komt een nieuw seizoen ‘Mondig met wijn’ in volgend wijnjaar. Omdat er geen zaalbeperking is, hopen we op nog meer geïnteresseerden, al dan niet lid. ‘Mondig met wijn’ is een echte aanrader! Men zegge het voort.

Last but not least, is er opnieuw Aula Vini: Pro Piemonte op 24 april in de Montil in Affligem. De proeverij met zeventien aanwezige wijnbouwers en een aantal handelaars is de aanzet tot een nieuwe start. In twee masterclasses wordt het belang van de belangrijkste Piemontese druivenrassen ‘nebbiolo’ en ‘barbera’ in deze unieke regio aangetoond, telkens begeleid door een uitzonderlijke proeverij. Of er dit jaar nog een wijnronde komt is eerder onzeker. De zeer kleine opbrengst in de jaargang 2021 in onze contreien houdt vele kwaliteitswijnbouwers tegen om hun deuren open te zetten of veel te laten proeven. Wel is zeker dat in 2022 de contacten met Chablis opnieuw op gang zijn gekomen voor 2023. U merkt het, beste lezers, dat we voor een periode staan met veel uitdagingen. Het nationaal comité gelooft alvast in de toekomst. U toch ook? Tenslotte wie niet veerkrachtig is, komt nergens….

EVENEMENTEN VLAAMSE WIJNGILDE 12 juni 2022

Ken Wijn-wedstrijd

organisatie Commanderij De Mandel

Raadpleeg www.vlaamsewijngilde.be voor up-to-date informatie

Luc Dewulf

Nationaal Comité Vlaamse Wijngilde: (vlnr) Dirk Declercq, Simonne Wellekens, Gerard Vanden Abbeele, Luc Dewulf, Marc Hollemans, Sara De Meyer, Peter Arijs, Pierre Paul Stacanov, Peter Doomen, Wouter De Nul

EEN ABONNEMENT OP KEN WIJN-MAGAZINE? Ken Wijn-magazine heeft een abonnementenservice. Het magazine ligt enkele dagen na verschijning (2x per jaar: lente en herfst) in uw bus.De kostprijs bedraagt 10 euro per nummer per exemplaar, inclusief portkosten. Betaling vooraf op de rekening van de Vlaamse Wijngilde met vermelding van uw abonnementsnummer. Enkel verzending naar een Belgisch adres. Een abonnement geldt voor een jaar (2 nummers). Interesse? Neem contact op met abonnement@vlaamsewijngilde.be en vermeld het aantal exemplaren dat u wenst te ontvangen per nummer. Vergeet niet uw postadres te vermelden. Bij inschrijving ontvangt u van ons een abonnementsnummer en het rekeningnummer van de Vlaamse Wijngilde. Leden van de Vlaamse Wijngilde hoeven zich niet te abonneren: zij krijgen het magazine via het bestuur van de eigen commanderij.

www.vlaamsewijngilde.be/ken-wijn/ken-wijn-magazine/abonnement/

MONDIG MET WIJN: TERUGBLIK In het vorige nummer van Ken Wijn-magazine kondigden we de nieuwe digitale wijncursus “Mondig met Wijn” aan. Nu de eerste editie achter de rug is, is het tijd om even terug te blikken. PE T ER A R I J S A d jun c t- W ijn m e e s t e r V l a a m s e W ijn gil d e

DE BALANS Enkele statistieken om mee te beginnen: ● ● ● ● ●

10 afleveringen + 1 pilootaflevering 36 wijnen 5 lesgevers 21 deelnemende groepen 68 interactieve deelnemers (maximum tijdens een sessie)

OPZET GESLAAGD? Ons doel was om een laagdrempelige en interactieve wijncursus te bieden, vooral gericht op het proeven. De feedback die we van deelnemers ontvingen was in die zin zeer positief. Er werd veel geproefd, veel bijgeleerd en iedereen had een leuke avond. Het interactieve element werd in het bijzonder gesmaakt. Elke deelnemer kon via zijn smartphone zijn proefbevindingen live delen en deze werden door de deskundige lesgevers gepast becommentarieerd. Zo werd de terminologie van het wijnproeven zeer praktisch uitgelegd en gedemonstreerd. De groepen bestonden gemiddeld uit 4 tot 5 deelnemers wat perfect bleek om 3 tot 4 flessen per avond te delen (en de restjes de dagen erna te herproeven). Vooral bestaande commanderijen grepen de kans om deze cursus aan te bieden aan hun leden en sommigen zagen dit zelfs als alternatief voor tijdens de coronacrisis geschrapte proefavonden. Tenslotte was ook de feedback op de wijnen bijzonder positief. We streefden ernaar om representatieve én lekkere wijnen te selecteren uit een breed aanbod van kwalitatieve wijnhandelaren. Vele wijnen bleken dan ook een ontdekking voor de deelnemers.

HET NIEUWE NORMAAL? De vraag blijft of digitale proeverijen het nieuwe normaal zijn? Wijn proeven blijft een sociaal gegeven en dit is de bestaansreden van onze commanderijen. We zien deze wijncursus dan ook vooral als een middel om nieuw leden aan te spreken, waarbij het sociale aspect kan behouden worden door in een kleine vertrouwde groep af te spreken.

In een volgende editie willen we dan ook nog meer mikken op het benaderen van nieuw potentiële leden. We zien hierin ook een cruciale rol weggelegd voor de commanderijen en hun leden. Ken je mensen die geïnteresseerd zijn in wijn maar mogelijk drempelvrees hebben om bij een commanderij aan te sluiten? Verwijs hen dan zeker door naar 'Mondig met Wijn' want volgend werkjaar gaat een nieuwe editie van start!

MEER INFORMATIE OP

www.vlaamsewijngilde.be

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 36

Bart Leroy en Frank Van Hees (Commanderij Amici)

AULA VINI

PRO PIEMONTE, EEN IMPRESSIE Nagenietend bij enkele flesresten van de proeverij 'Pro Piemonte' deel ik graag enkele impressies. Vooreerst: als de Vlaamse Wijngilde niet naar Piemonte afzakt, dan komt Piemonte bij ons! Meer bepaald door de inspanningen van het consorzio 'I Vini del Piemonte' met directeur Daniele en zijn assistentes. Het werd een hartelijk nooit-gezien.

PE T ER D O O MEN N a t i o n a a l W ijn m e e s t e r

Want hoewel Simonne Wellekens, die de organisatie op zich nam, talloze contacten had met I Vini del Piemonte, was het op die zondagmiddag in april 2022 toch een eerste échte kennismaking. De reden spreekt voor zich: we dienden het event tot tweemaal toe uit te stellen omwille van de reactie op een virus dat we ondertussen zo goed kennen. Maar eens zover, bloeide het enthousiasme op. Zelden zag ik wijnproevers zo gelukkig om eindelijk gewoon te kunnen doen wat ze al hun hele volwassen leven gedaan hadden. De meer dan twintig stands met elk drie, acht, tot wel vijftien wijnen van verschillend pluimage droegen ongetwijfeld bij aan de sfeer.

UITDAGING 'Alles' proeven was een uitdaging. Ik ben ze aangegaan. De gepokt-en-gemazelde wijnliefhebber hoef ik niet te vertellen dat het een boeiende maar vermoeiende onderneming werd. Van wit naar rood, van tanninerijk naar uiterst sappig, van mousserend naar strak droog...

Frans Liekens (Commanderij Amici)

Het verslag komt in Ken Wijn-magazine 37. Om de lezer een houvast te bieden, selecteer ik de wijnen die me persoonlijk zijn bijgebleven uit een assortiment van toch meer dan 120 wijnen. Ik maak daar het onderscheid naar prijs/kwaliteit: sommige wijnen dragen een prijskaartje dat hoog ligt, maar met navenante kwaliteit. Andere wijnen zijn dan weer top als je in rekening brengt dat ze ten opzichte van hun 'soortgenoten' redelijk zijn wat prijs betreft. Uiteraard verschillen de normen hier als je de regio in acht neemt. Een barolo kan prijs/kwaliteit top zijn als hij 35 euro kost, maar in de andere aop's vind je voor datzelfde geld minstens evenwaardige producten. Anderzijds is de top in barolo en barbaresco door geen enkele langhe nebbiolo geëvenaard. Het verhaal prijs/kwaliteit kennen we als wijnliefhebber allemaal en we spelen er graag op in. Maar wat met de buitenbeentjes? De druiven die niemand kent? Ook die maakten deel uit van de eigenzinnige selectie die we te verorberen kregen die zondag in april... Timorasso, albarosso, ja zelfs chardonnay komt voor in Piemonte. Amper een kat kent die wijnen, maar ze zijn zeker het ontdekken waard.

WE ZIJN ZO GELUKKIG I Vini del Piemonte bundelt een aantal producenten die hoge kwaliteit leveren en naar beter streven. Maar in Vlaanderen zijn we zo gelukkig om enkele handelaars in ons midden te hebben die de kwaliteit in Italië al langer ontdekt hebben. Om kort te gaan: • Licata: zeer uitgebreid gamma met Italiaanse wijnen voor elk budget en in elke stijl. De jaarlijkse proeverij is niet te missen. • Innovino: een wijnhandel met een beperkt maar uiterst kwalitatief aanbod. De 'nizza' is dé referentie die aan 33 euro niet goedkoop geprijsd is, maar in barbera wel ongeveer het beste dat je er kunt vinden. • Wine-art: Paul bracht maar liefst 15 wijnen op de proeftafel en ik probeerde er een lijn in te vinden. Uiteindelijk heb ik ze gevonden: afdronk! De wijnen die Paul presenteert, hebben zonder meer allemaal een lengte die naar meer doet snakken.

Andrea Zarattini, oenoloog

HET GEBEUREN Na een eerste editie in 2018 en uitstel omwille van de pandemie kon de tweede editie op 24 april 2022 eindelijk doorgaan, met een uitgebreide proeverij en twee masterclasses. De focus lag op de edele druiven barbera en nebbiolo, waarbij via een proeverij de verschillende stijlen van de druiven werden belicht door Andrea Zarattini: ‘Nebbiolo Grape in all its Glory‘ & ‘Deep Purple – Chatting around Barbera’. Domeinen en wijnbouwers I Vini del Piemonte • • • • • • • • • • • • • • • • •

Podere Ruggeri Corsini, Monforte Luigi Vico, Serrralunga d’Alba Tenuta Montemagno, Montemagno Franco Conterno, Monforte d’Alba Monchiero Vini, Castiglione Falletto Mauro Sebaste, Grinzane Cavour Mario Olivero, Roddi Poderi Colla, San Rocco Seno d’Elvio Réva, Monforte d’Alba Massimo Clerico, Lessona G.D. Vajra, Barolo Malvirà, Canale Foglino 7, Castel Boglione Sara Vezza, Monforte d’Alba La Morandina, Castiglione Tinella Cantina di Tortona, Tortona Tenuta Baràc, San Rocco Seno d’Elvio

Ook vijf Vlaamse wijnhandelaars waren aanwezig met een selectie uit hun gamma Piemontese wijnen: Vintology, Pura Passione, Innovino, Wine-art, Licata Vini.

Chiara Berutti (I Vini del Piemonte), Daniele Manzone (I Vini del Piemonte) en Giulia Sirio (Enora)

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 36

De nieuwe cuverie van Domaine Faiveley

BOURGOGNE 2020 SLUITSTUK VAN EEN UITZONDERLIJKE TRILOGIE EEN VROEGE START 2020 was op velerlei vlakken een bijzonder jaar. Het werd geteisterd door de pandemie waardoor het werk in de wijngaard en in de kelder op een andere manier moest worden aangepakt. Tijdens de lockdown werden werknemers op weg naar de wijngaard vaak tegengehouden en konden ze, mits het voorleggen van een vooraf ingevuld officieel document, hun dagtaak aanvatten. Ook in de kelder werden de sanitaire regels strikt nageleefd. De wijnstok hernam zijn leven alsof er niets aan de hand was. De eerste twee maanden van 2020 waren warmer en droger dan normaal. Gelukkig kreeg de Côte d’Or op het einde van 2019 voldoende regen om de waterreserves in de bodem op peil te houden. Met een voorsprong van drie weken noteerde men tussen 18 en 23 maart het ontluiken van de knoppen. Dit is het moment waarop de wijnstok uit zijn winterslaap ontwaakt. Gedurende de hele winter staan

de wijnstokken er kaal en levenloos bij, maar naarmate in maart de temperatuur stijgt, barsten de knoppen van vitaliteit en energie. Ze gebruiken hun energie, die ze tijdens de winter in hun stam en wortels hebben opgeslagen, om de eerste groene bladeren van de nieuwe vegetatie naar buiten te duwen. Ook de maand april kende hogere temperaturen dan normaal (+ 3,6°C), waardoor de bloei niet alleen drie weken vroeger optrad, maar ook in gunstige omstandigheden kon verlopen. Daardoor waren er geen problemen met coulure (onvolledige vruchtzetting) of millerandage (kleine pitloze vruchten als gevolg van een slechte bevruchting). Men hoopte na enkele jaren van een ‘dunne’ oogst op een overvloedige opbrengst. De maanden mei en juni waren minder warm dan april. Een hittegolf teisterde de wijnstokken tijdens de tweede week van augustus. Nochtans had de wijnstok meer te lijden van de droogte dan van de hitte. In de Côte d’Or viel er in 2020 na maart 62 procent minder regen dan normaal. Met uitzondering

H U G O VA N L A ND E G HEM C o m m an d e r ij L an d v an W a a s

van bepaalde sectoren die met onweders hadden af te rekenen, heerste er over het algemeen grote droogte. Doordat sommige percelen van een regenbui genoten en andere weer niet, stelde men zelfs binnen dezelfde appellatie verschillen in rijpheid vast. Aan zon echter geen gebrek, want die scheen 25 procent meer uren dan gemiddeld. In de droogste sectoren blokkeerde de fotosynthese, waardoor het rijpingsproces en de véraison werden vertraagd. Daarnaast zorgde diezelfde droogte voor kleine bessen, met een opbrengstverlies van 20 tot 40 procent tot gevolg. Door de noorderwind en de koele nachten bleef de aciditeit gelukkig op peil. Dit resulteerde in geconcentreerde druiven met frisse zuren en een uitstekende balans.

RECORDS SNEUVELEN 2020 was het warmste jaar van deze eeuw, met een warmterecord van + 1,7°C over het hele groeiseizoen, 280 uren meer zon, en de vroegste oogst ooit. In de Mâconnais begon men al op 12 augustus, terwijl men in de Côte d’Or een week later van start ging. Eerder uitzonderlijk startte de oogst met de pinot noir, omdat die gevoeliger is voor zonnebrand en waterstress dan chardonnay. Op de meeste domeinen was de oogst al vóór 1 september ten einde. Ludivine Griveau, directeur en wijnmaker op Hospices de Beaune, had de volledige oogst afgewerkt op 29 augustus. Wijnbouwers die omwille van de droogte de oogst hadden uitgesteld, werden in de laatste week van augustus ‘beloond’ met nog wat regen. Ze konden de eerste week van september volkomen rijpe druiven binnenhalen. De keuze van de oogstdatum bleek ook in 2020 een belangrijke impact te hebben op de kwaliteit van de wijn.

VINIFICATIE De vinificatie verliep eenvoudig dankzij de uitstekende gezondheid van de druiven. Door het droge seizoen bleef de wijngaard bijna volledig gespaard van ziekte. De sorteertafels dienden alleen om door zonnebrand aangetaste druiven te verwijderen. ‘Als men die gerimpelde druiven niet verwijdert, dan riskeert men een porto- of bittere chocoladesmaak in de wijn’, aldus Frédéric Weber, technisch directeur en wijnmaker van Maison Bouchard Père & Fils. De extractie van kleur, tannine en smaakelementen verliep als het ware vanzelf waardoor weinig of geen pigeage of remontage nodig waren. Bovendien lag het suikergehalte lager dan in de jaren 2017, 2018 en 2019, en waren er geen problemen met moeilijk vergistbare restsuikers. Een droomscenario voor elke wijnmaker!

RODE WIJNEN Door hun hoog gehalte aan anthocyanen zijn de rode wijnen dieper gekleurd dan normaal. In de Côte Chalonnaise deed de kleur soms aan die van een cabernetwijn denken. De warmte en droogte zorgden voor geconcentreerde druiven, maar met een goede zuurgraad waardoor de wijnen nooit zwaar of log overkomen. Waar rode bourgognes meestal door rood fruit worden gekenmerkt, is in 2020 donker, zwart fruit veeleer present: bramen, bosbessen en zwarte kersen. De rode wijnen bezitten een gemiddeld tanninegehalte, vergelijkbaar met het eveneens droge en uitstekende millésime 2005, met daarnaast een heerlijke frisheid. 2020 is zonder meer een jaargang met een groot bewaarpotentieel.

WITTE WIJNEN

Temperatuur, neerslag en zonne-uren in Bourgogne - 2020 vergeleken met de gemiddelde waarden

Zeer warme jaren zijn over het algemeen niet de grote jaren voor witte wijnen. 2020 is op dat vlak anders, en maakt komaf met de bestaande regels. De witte wijnen zijn fruitig en hebben een mooie aromatische complexiteit, munten uit door een hoge zuurgraad en frisse zuren in weerwil van de hoge zomertemperaturen. De uitstekende balans klasseert hen, net zoals de rode wijnen, bij de grote bourgognejaren. Wijnmakers met jarenlange ervaring hebben hiervoor geen verklaring, maar voelen zich uitermate gelukkig met het behaalde resultaat. Er is een hoog kwaliteitsniveau over het hele gebied, van de Mâconnais tot in Chablis, ook al noteert men verschillen naargelang de sector en de datum van de oogst. Enig minpuntje was de opbrengst: gemiddeld 20 procent lager dan normaal.

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 36

EN DAN DE PRIJZEN Bourgogne exporteert ongeveer de helft van zijn wijnproductie. In 2021, een jaar getekend door de pandemie, realiseerde Bourgogne toch een historische omzet van 1,3 miljard euro, een stijging van 28 procent ten opzichte van 2020. In minder dan 10 jaar hebben de bourgognewijnen hun exportomzet verdubbeld. Vooral de laatste jaren is er wereldwijd een heuse zucht naar bourgognewijnen ontstaan. Volgens Albéric Bichot, eigenaar van wijndomein Albert Bichot en voorzitter van de Federatie van de Bourgondische handelshuizen, gelden daarvoor grosso modo drie redenen: het opheffen van de beperkingen rond de pandemie; het opschorten van het handelsconflict tussen Europa en de Verenigde Staten (een erfenis van voormalig president Trump) met de opschorting van torenhoge invoertarieven op wijn; en tenslotte - misschien nog wel de belangrijkste reden - de steeds groter wordende aantrekkingskracht van bourgognewijnen, ondanks de sterk verhoogde prijzen. De Verenigde Staten pieken met een importstijging van 45 procent. De stocks op de domeinen zijn nooit zo laag geweest als vandaag. Op Domaine Sylvain Morey in Chassagne-Montrachet kreeg ik een troosteloze lege kelder te zien waarin zelfs geen fles van het recente millésime 2019 overbleef. Veelzeggend is ook de uitleg van Jérome Flous, technisch directeur en wijnmaker op Domaine Faiveley in Nuits-Saint-Georges en Domaine Billaud-Simon in Chablis: “Wat ook de prijsverhoging moge zijn, alles wordt sowieso zonder problemen verkocht. Ik vind het jammer voor de echte wijnliefhebber die noodgedwongen moet afhaken. Maar de huidige marktsituatie verplicht ons die stijgende prijstrend te volgen. Als we bijvoorbeeld met onze Chambolle-Musigny ‘Les Amoureuses’ 1er Cru die prijshausse niet zouden volgen, dan ontstaat er twijfel over de kwaliteit...” Bourgogne beleeft een totaal andere wereld. Ik herinner me nog de tijd, een dertig jaar geleden, dat je met open armen op de domeinen werd ontvangen. De klant was welkom en werd verzorgd en gerespecteerd. Veel van diezelfde domeinen sluiten nu de deuren voor nieuwe klanten, en als je al decennialang klant bent, bestaat weliswaar de kans dat je nog kan kopen, maar dan alleen na afspraak. Waar de wijnliefhebber vroeger een paar flesjes grand cru kon betalen, moet hij vandaag in de Côtes de Nuits of in de gerenommeerde ‘witte’ gemeenten van de Côte de Beaune tevreden zijn met een village-wijn. Tijden veranderen, ook voor de wijnliefhebber, want het merendeel van de grote bourgognes worden meer dan ooit gekocht als investering, om ze later met winst door te verkopen. De toekomst wordt er niet rooskleuriger op, door de grote verliezen ten gevolge van de late vorst in 2021. De witte wijnen uit de Côte de Beaune leden een oogstverlies tussen de 70 en 80 procent; die van Chablis en Mâconnais 50 procent, net zoals de rode wijnen. Met dit sombere vooruitzicht hebben vele domeinen de prijzen van hun 2020 al vóór de botteling met 20 tot 30 procent opgetrokken. 2020 is een prachtige jaargang voor witte wijnen. Alleen de prijzen zullen je afschrikken om ernaar op jacht te gaan. Ook in rood vind je schitterende wijnen met een groot bewaarpotentieel, maar ook hier moet de portemonnee dik gevuld zijn.

Domaine Bouchard Père&Fils Een millésime op zijn ware kwaliteiten beoordelen, vraagt op zijn minst een bezoek aan enkele domeinen. Bijgevolg trok ik begin maart 2022 voor twee dagen naar de huidige place to be. Mijn eerste bezoek vond plaats in de cuverie van Maison Père Bouchard & Fils in Savigny-les-Beaune. Met 130ha wijngaarden is Bouchard Père&Fils een van de grootste eigenaars in Bourgogne. Frédéric Weber, directeur vignes et vins en wijnmaker, was net terug aan het werk na een week verlof. Hij nam ruim de tijd om me een uitgebreid assortiment te laten proeven. Alle wijnen, zowel wit als rood waren aan hun laatste maanden rijping op vat bezig. De lage opbrengst lag in 2020 voor rood op 26-27hl/ha en 38hl/ha voor wit. Alle hierna volgende wijnen werden op vat geproefd.

Rode wijnen

Gestart werd met Beaune Teurons 1er Cru, afkomstig van een kalkbodem: diepe kleur met sappig fruit, stevige concentratie en verfijnde tannine. De wijn is meer verfijnd en minder rustiek dan een Beaune Teurons soms kan zijn. Beaune Clos de la Mousse 1er Cru is een monopole, gelegen op een diepe leembodem die minder gevoelig is aan waterstress. Mooie fruitexpressie met framboos en aardbeien, knappe frisheid. Elegantie en kracht in harmonie. Daarna kwam een van de paradepaardjes van het huis: Beaune Grèves Vigne de l’Enfant Jésus 1er Cru. De wijnstokken staan hier op een diepe kiezellaag. Een complex aroma met florale toetsen van violet, aangevuld met fijne kruiden. Romige textuur met finesse en nobele tannine. Met de Volnay Caillerets 1er Cru opent zich een ander register. De dunne toplaag met daaronder een kalkrijke ondergrond levert een vrij discreet aroma met florale toetsen en zure kriek. Krachtige onderbouw, de uitstekende balans en verfijnde tannine staan garant voor een lang bewaarpotentieel. Ondertussen vertrouwde Frédéric me toe: “2015 was het laatste gemakkelijk jaar, zowel in de wijngaard als in de kelder. Daarna kregen we telkens moeilijke jaren en zou men op elk wijnjaar “het jaar van de vigneron” kunnen plakken.” Voor Le Corton Grand Cru, een perceel oostelijk georiënteerd en met een rode leem-kalkbodem, was het volgens Frédéric Weber nog even wachten tot hij zijn florale toetsen ontwikkelt vooraleer hem dan over te steken in inox cuves. Knappe aroma’s met krokant fruit en een

Frédéric Weber, technisch directeur en wijnmaker, in de kelder van Maison Bouchard Père & Fils

De mythische wijngaard van ‘Le Montrachet’ heerlijke complexiteit. Krachtig en harmonieus in de smaak, eindigt deze wijn met een lange en gracieuze afdronk. De proeverij vervolgt met wijnen uit de Côtes de Nuits met als eerste: Nuits-Saint-Georges Les Cailles 1er Cru. Nog vrij gesloten, bosvruchten, krachtig en fris. Gevrey-Chambertin Les Cazetiers 1er Cru munt uit door een combinatie van rood en zwart fruit, een elegante structuur en uitnemende frisheid. Met zijn 37ha is Echezaux een van de grootste Grand Cru-wijngaarden van Bourgogne, verdeeld over ongeveer 80 producenten. De wijngaard is onderverdeeld in 11 percelen waartussen grote kwaliteitsverschillen bestaan. Een van de percelen is ‘En Orveau’, een ondiepe koele vallei met noordelijke oriëntatie, wat resulteert in een wijn met schitterend donker fruit samen met florale toetsen, een harmonisch samenspel van kracht en elegantie en een verfijnde tanninestructuur. Als sluitstuk van de rode wijnen van 2020 kwam in het glas de Clos de Chambertin Bèze – Grand Cru, gelegen op een hoog gelegen klei-kalksteenbodem. Een sublieme aromatische expressie met krokant donker fruit en ongelooflijke finesse. Perfect evenwicht met een uitzonderlijke complexiteit en een natuurlijke affiniteit met frisheid. Grote klasse, maakt volledig zijn status van grand cru waar.

Witte wijnen

De vroegst geoogste witte druiven dienden voor de Beaune SaintLandry die naast rijp exotisch fruit toch voldoende schakering vertoont. Meursault Les Gouttes d’Or 1er Cru is afkomstig van een laat rijpend perceel, en etaleert naast een vleugje geroosterd brood en wit fruit, meer inhoud en diepte in de smaak. Met de Meursault Genevrières 1er Cru belanden we onmiddellijk in het segment van de grote witte klassebourgognes. Enorme complexe en fijne aroma’s springen uit het glas, zo mooi dat ze nauwelijks onder woorden zijn te brengen. In de mond zijn de elegantie, de enorme frisheid, de diepte en complexiteit een vervolg van de sublieme aroma’s. Complex en met een zeer lange afdronk. Momenteel is deze wijn de favoriet van Frédéric Weber.

De Meursault Perrières 1er Cru is afkomstig van twee percelen, één onderaan en één bovenaan de helling, beide met een kalkbodem. De wijn is veel meer gesloten dan de Meursault Genevrières maar toont onderliggende finesse in de neus en de strakke fijnbesneden textuur met grote spanning in de smaak. Minerale en lange afdronk. De oostelijk georiënteerde wijngaard van de Corton Charlemagne Grand Cru ligt op 300 meter hoogte en is sowieso bij de laatst geoogste druiven. Geroosterde nootjes en amandel in de aroma’s, samen met florale toetsen van acacia. Enorme fruitexplosie in de mond, met diepte en frisheid strak en verfijnd. Eindigt met een lange afdronk en een ziltige toets. Klassewijn. Zoals ik in nummer 33 van Ken Wijn-magazine al heb beschreven, kan de wijngaard van Chevalier-Montrachet Grand Cru in vier terrassen worden opgedeeld, die zowel in hoogte als bodemtype slechts kleine verschillen vertonen, maar toch een duidelijke impact hebben op het karakter van de wijnen. De wijn van terras 2 blinkt uit door opvallende citrusvruchten, finesse en complexiteit. Een ongeëvenaarde aromatische complexiteit. Daartegenover is de wijn van terras 1 meer gesloten maar tegelijk ook mineraler van structuur en met grote lengte. De Chevalier-Montrachet die in de fles komt is de assemblage van de vier terrassen. Een klein perceel dat behoort tot de wijngaard van Chevalier-Montrachet, maar in het verlengde ligt van de beroemde Montrachet-wijngaard, heeft als naam ‘La Cabotte’. De wijn van dat piepkleine perceel van 21 are komt in de handel als Chevalier-Montrachet La Cabotte Grand Cru. Sublieme aroma’s met onder meer de schil van sinaasappel en kalkimpressies. Krachtige en verfijnde structuur met zowel breedte als diepgang die kan rivaliseren met die van een Montrachet Grand Cru. Het sluitstuk van de degustatie was Montrachet Grand Cru. Zoals vaak is ook deze grand cru meer gesloten dan de vorige grands crus, maar zijn onderliggende finesse is duidelijk merkbaar. Bij walsen opent de wijn met breedte en diepgang. Naast een enorme concentratie en diepgang, behoudt hij een sprankelend evenwicht met grote spanning en precisie. Wat een droomfinale.

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 36

Domaine Pavelot in Pernand-Vergelesses Mijn allereerste bezoek aan Domaine Pavelot dateert al van 40 jaar geleden. Het piepkleine keldertje onder het ouderlijk huis fungeert ook vandaag nog als proefruimte, net zoals toen. Het lijkt op het verhaal van ‘waar de tijd bleef stille staan…’ Niet overal groeien de euro’s op de muren, hoewel de huidige werken aan een nieuw bijgebouw met een proeflokaal getuigen dat er ook hier, zoals elders in Bourgogne, een gunstige financiële wind waait.

Keuze voor biodynamie Luc en Lise Pavelot zijn al de 7de generatie van de familie Pavelot. Broer en zus beheren vandaag het 10ha grote domein. Zij opteren voor een biologische en biodynamische wijnbouw om het beste fruit te genereren. Zo willen ze ook de gezondheid, het evenwicht en de duurzaamheid voor zowel de bodem, de wijnstok als de mens garanderen. Er wordt dan ook alleen met inheemse gisten gewerkt en een minimale toevoeging van sulfiet. Het doel is om evenwichtige en expressieve wijnen te produceren, in harmonie met het karakter van de jaargang. Na het experimenteren gedurende verschillende jaargangen gaan vanaf 2005 volledige trossen (grappes entières) mee in de gisting. Het percentage hiervan varieert van 30 tot 50 procent naargelang de jaargang. Deze intacte druiventrossen leveren volgens de voorstanders van deze techniek een dubbel voordeel: enerzijds vormen de steeltjes een thermische buffer bij het begin van de gisting en laten ze de gisting verder regelmatiger verlopen. Anderzijds zorgen ze voor een bijkomende complexiteit in de wijn, op voorwaarde dat de steeltjes rijp zijn. Zoals gebruikelijk in Bourgogne proeven we eerst de rode wijnen, daarna pas wit. Met uitzondering van Corton Charlemagne en Pernand-Vergelesses ‘Les Fichots’ blanc waren de hierna geproefde wijnen al op fles.

Rode wijnen Aloxe-Corton

Zuiver rood fruit met kers en framboos, samen met een fijne kruidigheid. Gestructureerd en evenwichtig middenrif doorweven met zuiver fruit. Levendig en verfijnd.

Pernand-Vergelesses Vooral kers en een fijne kruidigheid in het aroma. Evenwichtige onderbouw met een aangename frisheid. Een degelijke hoeveelheid tannine, maar voldoende rijp.

Pernand-Vergelesses Les Fichots 1er Cru Meer aromatische expressie dan de village-wijn. Vrij volle aanzet die met een goede balans en diepte verder gaat. Frisse zuren zorgen voor spanning. Versmolten tannine. Maakt duidelijk zijn kwaliteitssprong tussen village en premier cru waar.

Pernand-Vergelesses En Caradeux 1er Cru Nog meer expressief fruit in de neus tegenover ‘Les Fichots’, meer rijpe nuances en fijne kruidigheid. Zet in de smaak aan met een opvallende kruidigheid, geconcentreerde en frisse onderbouw. Aanwezige, maar goed geïntegreerde tannine.

Pernand-Vergelesses Les Vegelesses 1er Cru Verfijnde aroma’s met rood fruit, aardbei en kersenpit, ook een florale toets zorgen voor een hogere klasse. Gemiddelde concentratie, maar met grote zuiverheid, uitstekende balans en diepte. Verfijnde tannine als afronding.

Pernand-Vergelesses Ile de Vergelesses 1er Cru Nog ietwat gesloten maar het verfijnde fruit toont niettemin al schakeringen, diepte, een subtiele kruidigheid en een toets van nieuw hout (30 procent nieuwe eik). Licht romige aanzet met rijp fruit, diepgang en verfijning. Een uitstekende balans, geschraagd door frisse zuren en spanning. Smaakvolle tannine. Groot bewaarpotentieel.

Witte wijnen

Pernand-Vergelesses Exotisch fruit met frisse impressie. Evenwichtig en elegant, goede lengte.

Pernand-Vergelesses En Caradeux 1er Cru Meer aromatische dimensie dan de village-wijn met vooral citrusvruchten. Knappe zoet-zuurbalans met evenwichtige en gevulde onderbouw. Een mooie premier cru.

Pernand-Vergelesses Sous Frétilles 1er Cru (vatmonster) Waar de voorgaande wijnen pas waren gebotteld, wacht deze wijn nog op cuve voor zijn botteling. Meer discreet in de neus die bij verluchten toch frisse citrusvruchten ontwikkelt en onderliggende finesse. Zet in de smaak daarentegen aan met massa’s fruit, vervolgt met diepgang en een uitstekende balans. Zonder de minste hapering en gesteund door sappige zuren, eindigt de wijn met een verfijnde afdronk en noties van amandel. Knappe wijn.

Corton Charlemagne Grand Cru (vatmonster)

Schitterende aroma’s met citrusvruchten, finesse en complexiteit die alle vorige overtreft. Een perfect verweven houttoets (50 procent nieuw hout). Knappe, gestileerde aanzet met veel materie en een al even schitterende onderbouw met diepgang en finesse. Nog niet op fles en toch al zo complex. De enorme frisheid blijft tot in de lange finale nazinderen.

Domaine Pavelot gebruikt traditionele manden voor de oogst.

Château Philippe le Hardi in Santenay Château Philippe le Hardi behoort met 98ha tot de grootste wijndomeinen van Bourgondië. Het oudste deel van het kasteel dateert al van de 9de eeuw. Opvallend is het gekleurd geglazuurd pannendak dat een bee tje aan het Hospices de Beaune doet denken. Dit eeuwenoud erfgoed is nauw verbonden met de geschiedenis van de Bourgondische wijnbouw. Het was namelijk de burgerlijke residentie van Filips de Stoute (Philippe le Hardi in het Frans), hertog van Bourgondië (1342-1404). In 1395 vaardigde Filips de Stoute een verordening uit die de Bourgondische wijnbouw verplichte om alleen éénrasvarieteiten voor de wijn te gebruiken. Door die beslissing werd de gamay door de pinot noir in de rode bourgognes verdrongen. Vanaf 2006 tot 2021 werden de wijnen onder de naam ‘Château de Santenay’ op de markt gebracht. Het is pas sinds 1 juli 2021 dat het kasteel de oorspronkelijke naam “Château Philippe le Hardi” opnieuw invoerde voor de distributie van zijn wijnen. Stéphane Charreyron, commercieel directeur, motiveert die naamwijziging: “Op het etiket stonden de naam ‘Santenay’ als gemeentelijke vestigingsplaats, daarnaast ‘Château de Santenay’ als naam van het domein en vervolgens de naam van de appellatie van de wijn in de fles. Uiteindelijk was het voor de consument soms verwarrend om de exacte herkomst van de wijn te plaatsen. Daarom zijn we in 2021 opnieuw naar de oorspronkelijk naam “Château Philippe le Hardi” overgeschakeld.” Vanaf 2021 is het domein in omschakeling naar bio-wijnbouw. De betrachting is dat in 2024 de hele wijngaard het bio-certificaat krijgt toegewezen. Ook hier proeven we vatmonsters van het millésime 2020: eerst rode, vervolgens enkele witte wijnen.

Rode wijnen

Mercurey ‘Le Bois de Lalier’

Wapenschild van Philippe le Hardi.

Saint-Aubin Nog strakker en nog mineraliger dan de Mercurey. Amandel- en kalkimpressies. Heeft vanaf de aanzet diepgang, dimensie en structuur en toch primeert de elegantie en de frisheid. Een duidelijk Puligny-Montrachet-karakter.

Meursault Rijpere neus met meer exotisch fruit dan de Saint-Aubin. Volle aanzet maar met voldoende spanning door flink wat zuren. Droge afdronk met amandel en een ziltige toets. Knap.

Zeer diepe kleur. Geconcentreerd donker fruit met vooral zwarte kers. Volle fruitaanzet en gestoffeerd middenstuk met frisheid. Goede village-wijn.

Mercurey Les Puillets 1er Cru Flatterende aroma’s met verfijnde nuances, fris en diep. Goede grip, gesteund door veel fruit. Knappe voortzetting met frisse onderbouw, gestructureerd en tegelijk elegant. Fijne tannine. Mooie wijn.

Santenay ‘Les Hates’

Aflossing van de wacht

Fijnzinnige aroma’s met kers en minerale toets. Lijkt ietwat lichtvoetig, maar heeft diepte en raffinement. Heerlijke, vrij lange afdronk. Een santenaywijn met finesse.

Een eerste kennismaking met de wijnen van Château Philippe le Hardi dateert van december 2019 toen commercieel directeur Stéphane Charreyron een selectie wijnen uit de millésimes 2016 en 2017 in Commanderij Land van Waas kwam voorstellen. De toenmalige wijnmaker en directeur was Gérard Fagnoni, ondertussen met pensioen en vervangen door Jean-Philippe Archambaud als algemeen directeur. Deze laatste is oenoloog en landbouwingenieur van opleiding. Hij was van 2004 tot 2019 algemeen directeur op Maison Simonnet-Febvre in Chablis. Met de komst van Jean-Philippe is een duidelijke stijlverandering op deze korte termijn al merkbaar. De hoeveelheid hout is teruggedrongen, en er wordt geen bâtonnage meer toegepast. De wijnen zijn strakker en puurder, en vertolken meer terroirexpressie dan vroeger. Het is merkwaardig hoe hij op korte termijn – Jean-Philippe is amper drie jaar in dienst – de wijnen naar een hoger niveau heeft getild. De focus ligt nu meer op precisie en terroir. Zelden heb ik de impact van de wijnmaker zo manifest gezien.

Witte wijnen

Bourgogne Côte d’Or Het perceel raakt de grens met de appellatie van Saint-Aubin. De expositie van de kalkbodem is naar het zuiden gericht. 50% in cuve en 50% in barrique. De wijn vertoont fris fruit met minerale toets. Strak in de smaak met frisse zuren; een zuivere Chablisstijl.

Mercurey Brigardière Gelegen op het plateau groeien de 10 jaar oude stokken op een kalkbodem. Noordelijke oriëntatie. Citrusvruchten en minerale toetsen. Een elegante, frisse structuur met goede diepgang en verfijning. Meer nuance en intensiteit in het smaakprofiel.

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 36

Domaine Faiveley in Nuits-Saint-Georges Dit familiaal domein heeft een lange geschiedenis en is een van de grote tenoren uit Bourgondië. Technisch directeur en wijnmaker Jérome Flous kwam vervroegd terug van het Domaine Billaud-Simon in Chablis om mij te ontvangen op Domaine Faiveley in Nuits-Saint-Georges. We proefden een ‘kleine selectie’ uit hun enorme assortiment van liefst 12 grands crus en 25 premiers crus. De wijnen waren in cuves overgebracht, klaar om de dag erna aan de botteling te beginnen. Nog juist op tijd dus om van de cuves een staal te nemen.

Givry Clos des Issats 1er Cru Rijp rood fruit, vrij expressief. Rijpe en volle smaak met een goed evenwicht, afkomstig van een kalkbodem. Een echte ‘vin de plaisir’.

Gevrey-Chambertin Lavaux Saint-Jacques 1er Cru Een leem-kalkbodem met zuid-oriëntatie levert geconcentreerd fruit met klasse. Framboos en kers, met een opvallende kruidigheid, densiteit en diepgang. Smaakvolle tannine, door fruit omgeven.

Jérome Flous, technisch directeur en wijnmaker op Domaine Faiveley

Gevrey-Chambertin Les Cazetiers 1er Cru

Clos Vougeot Grand Cru

Hier zorgt de leembodem en oostelijke oriëntatie voor meer florale elementen en raffinement in de neus. Gemiddelde concentratie, vergezeld van frisse zuren en afronding met verfijnde tannine.

Frisse en complexe aroma’s met zwarte kersen en zoethout, samen met een subtiele houttoets. Krachtige onderbouw met structuur en goede balans, eindigt met een stevige tanninestructuur die door fruit wordt omgeven. Lange afdronk.

Gevrey-Chambertin Petite Chapelle 1er Cru Fraaie aromatische expressie met een combinatie van rood en zwart fruit, gekoppeld aan finesse en diepgang. Heel verfijnde textuur waarin spanning en diepgang in harmonie zijn. Levendige finale met lange afdronk.

Latricières Chambertin Grand Cru

Gevrey-Chambertin Les Perrières 1er Cru

Sublieme fruitkorf in de neus die wordt aangevuld door rozen en kruiden. Enorme fijne aanzet in de mond met opnieuw dat schitterend fruit, diepgang en breedte dragen het middenrif, een minerale impressie draagt bij aan de complexiteit en de spanning die aanhoudt tot in de lange finale. Grote klasse.

Rijp fruit, vrij krachtig maar niet de complexiteit van de vorige wijn. Wat drogend in de finale.

Mazis Chambertin Grand Cru

Corton Clos des Cortons Faiveley Grand Cru Deze wijngaard van 3ha met een kalk-leembodem en oostelijke expositie is een monopole van Domaine Faiveley. Knappe aroma’s van zowel rood en donker fruit, verweven met florale elementen en een minerale impressie. Start met massa’s fruit in de mond, goed gestructureerd met een uitstekende frisheid, smaakvolle tannine. Garant voor een lange bewaring.

Echezaux En Orveaux Grand Cru Afkomstig van een witte mergelgrond toont de wijn zich heel open in de neus met finesse en raffinement, een vleugje truffel en een fijne kruidigheid. Dezelfde finesse in de smaak die doorweven is met een zijdeachtige structuur maar tevens diepgang en lengte manifesteert.

Bij Faiveley werden enkel rode wijnen geproefd

Heerlijk fruit met kruidigheid en licht gegrilde toetsen. De stevige onderbouw levert zowel finesse als intensiteit. Grand cru-niveau verzekerd. Deze Mazis is krachtiger dan Latricières en bezit wellicht nog een hoger bewaarpotentieel.

Chambertin Clos de Bèze Grand Cru Sublieme fruitexpressie met enorme schakeringen en diepgang, gekoppeld aan een ongelooflijke frisheid. Wat een hemelse aanzet in de mond met een ongelooflijke complexiteit en perfecte balans. Een strelende textuur. Nobele tannine, en retronasale aroma’s zorgen voor grote en verfijnde lengte. Door zijn complexiteit en raffinement overtreft deze Clos de Bèze moeiteloos alle vorige grands crus. Het is een wijn waar je stil van wordt.

Domaine Maillard Père & Fils in Chorey-Les-Beaune Het domein werd in 1952 opgericht door Daniel Maillard. Het telt momenteel 19ha met wijngaarden die over een 7-tal gemeenten in de Côte de Beaune zijn verdeeld. Vandaag wordt het domein door Daniel’s twee zonen beheerd: Alain en Pascal. Het was mijn allereerste bezoek aan dit domein. In het typische keldertje dat als proeflokaal dient viel mijn oog op een foto waarop Koning Albert en Koningin Paola samen met de eigenaar pronkten. De foto was in hetzelfde keldertje genomen. Albert en Paolo hadden in een restaurant in Beaune een wijn van het domein Maillard gedronken die ze zo goed vonden dat ze daarop besloten een bezoek aan het domein te brengen. De foto zal eeuwig de kelder van Domaine Maillard versieren. Op de vraag of ons vorstelijk paar een onvergetelijke indruk van wijnkenner had nagelaten, antwoordde de heer Maillard met een glimlach… Discretie verzekerd. Alle wijnen zaten in cuves, klaar voor de botteling. Het werd bijgevolg een wandelende proeverij van de ene cuve naar de andere, tussen opeengestapelde paletten lege flessen die klaar stonden om gevuld te worden.

Witte wijnen

Chorey-Les-Beaune Citrusvruchten met een aangenaam karakter. Evenwichtig en zuiver. Aangename wijn.

Meursault Vieilles Vignes De wijn vertoont meer volume zowel in de neus als in de mond. Hazelnoot en een vleugje brioche. Goede balans.

Corton Grand Cru Komt uit dezelfde wijngaard als rode Corton Renardes. Vrij complex aroma, de smaak heeft diepgang en vertoont een mooi evenwicht met opvallende frisheid. Meer dan een behoorlijke lengte.

Rode wijnen

Chorey-Les-Beaune Kleine rode bes en kers, gestructureerde onderbouw en evenwichtig. Wijnstokken van 30 jaar, afkomstig van een kalk-mergelbodem.

Savigny-Les-Beaune Ook hier opvallend rood fruit met rode bes en kers. Sappige textuur met frisse zuren, soepel en elegant.

Ladoix “Les Chaillots’ Intense kleur. Mist aanvankelijk wat fruitexpressie. Wat strenge textuur. Iets te sterk doorgedreven extractie.

Beaune Aangename soepele wijn met een duidelijk pinot noir-karakter, maar ook voldoende diepgang.

Beaune ‘Les Grèves’ 1er Cru Aroma’s met meer finesse en klasse. In de mond heeft de wijn naast zijn elegantie ook meer dimensie en diepgang. Charmante wijn.

Volnay Nog heel discreet, ook na walsen. Zet krachtig aan in de mond, gestructureerd. Licht drogend in de finale. Iets te sterke extractie, het risico in 2020!

Pommard ‘La Chanière’ Donker fruit met vooral bramen, mist het verfijnde pinot noirfruit. Strakke onderbouw. Ook hier drukt de extractie op de wijn. Tweemaal per dag een pigeage tijdens de gisting en een temperatuur van 32°C zorgden hier duidelijk voor een te hoge extractie.

Aloxe-Corton ‘Les Grandes Lollières’ 1er Cru Aroma’s met zowel rood als zwart fruit. Vrij stevige maar evenwichtige onderbouw, goede zuren en ingebouwde tannine. Geslaagde 1er Cru.

Corton Renardes Grand Cru Heeft voldoende fruit en expressie, zonder de grote klasse van een grand cru te etaleren. Heeft meer fruit in de mond dan in de neus, diepte en evenwicht, samen met een sluimerende, onderliggende complexiteit. Stevige en rijpe tannine.

Ontdek authentieke italiaanse wijnen en streekproducten. La Scoperta, Antwerpen

Alla scoperta di antichi sapori - op zoek naar authentieke smaken La Scoperta betekent “ de ontdekking” of “de ontdekkingstocht” en in deze enoteca in het hartje van Antwerpen, een typisch Italiaans concept dat een winkel en wijnbar combineert, kan je authentieke Italiaanse wijnen en streekproducten aankopen en degusteren. Elke maand andere wijnen per glas, vergezeld van een schotel antipasto. Alles rechtstreeks geïmporteerd van kleine artisanale producenten, waar de kwaliteit van de smaak voorop staat. Om u even in “la bella Italia te voelen”.

Een uitgebreid gamma en persoonlijk advies In de enoteca en op de webshop www.lascoperta.be vindt u een overzicht van het hele gamma, zowel wijnen als streekspecialiteiten. We adviseren u graag over welke wijn te kiezen, hoe te combineren met al dan niet Italiaanse gerechten. Wat u bestelt in de webshop leveren we aan huis of zenden we u toe in aangepaste verpakking. U vindt er ook vele originele geschenkideeën: wijnpakketten, geschenkmanden die we voor u op maat samenstellen, magnums en originele grappa’s en likeuren.

Elke maand 3 italiaanse wijnen ontdekken Met een La Scoperta wijnabonnement ontvangt u voor een vast bedrag per maand, inclusief verzendkosten, elke maand 3 Italiaanse wijnen thuisgeleverd, vergezeld van een magazine met beschrijving van de wijnen en de verhalen achter de wijn, de druiven, de streek, de Italiaanse gastronomie en cultuur. Ook ideaal als geschenk, voor 1, 3 of 6 maanden. In verschillende formules: jong te drinken, enkel wit, enkel rood, of unieke wijnen met bewaarpotentiëel.

COLLIO

ADEMBENEMEND, MOOI EN LEKKER Tussen de diverse lockdowns en andere barometer-restricties door was er gelukkig af en toe ruimte om te genieten van onze Amiciproeverijen. Zo stond ‘Collio DOC wit’ in oktober 2021 als thema op de agenda. Ik kreeg het er meteen aangenaam warm van, want buiten het gegeven dat ik heerlijke ervaringen heb met deze Italiaanse witte parels, kwamen ook de herinneringen opzetten aan het prachtige landschap waar de wijngaarden zich situeren. Ik neem jullie graag mee naar het noordoosten van Italië. Amici’s wijnmeester Frans Liekens verzorgde dit avondje Fri-

W IM S A S C o m m a n d e r ij A m i c i

MEER DAN EEN WIJNGEBIED Collio, doet dit een belletje rinkelen? Bij de liefhebbers van de beste Italiaanse witte wijnen ongetwijfeld. Dit betrekkelijk kleine wijngebied in het Noordoosten van Friuli, grenzend aan – zeg maar grensoverschrijdend met – Slovenië is de thuisbasis van de lekkerste witte wijnen die je in Italië kan vinden. Collio is echter zoveel meer dan een uitstekend wijngebied. Het is een pracht van een omgeving waar je in alle rust en stilte één kan worden met de natuur. De golvende wijnheuvels baden in de rust. Ben je wandelliefhebber en heb je een zwak voor Südtirol/Alto Adige? Trek eens wat verder tot de omgeving van Gorizia of Cormons. Het is een verborgen juweeltje waar je je hart zal verliezen. Buiten de uitstekende wijnen, de natuur en de rust heeft de regio trouwens nog extra troeven. Trieste is één van de allermooiste steden, en een bezoek aan Grado is een must. En wat dan te zeggen van Cividale op am-

ulaans wit, en van de acht wijnen waren er vijf afkomstig uit Collio. Vandaar eerst enige informatie omtrent het wijngebied Collio, gevolgd door het verslag van een uiterst geslaagde proefavond.

per 50 km van de Friulaanse prosciutto-bakermat San Daniele. Overtuigd? Boek een weekje in het Relais Russiz Superiore, reserveer een tafeltje bij Osteria La Subida (sublieme wijnkaart trouwens) en geniet met volle teugen. Oh ja, ga zeker de grens over want de pracht loopt grenzeloos verder in het Sloveense Brda. Stop er ook om de wijnen te proeven – ze worden niet voor niet de ‘Wines with no border‘ genoemd.

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 36

COLLIO DOC De DOC Collio bestaat sinds 1968. Collio is trouwens de afgekorte naam: je mag evenzeer Collio Goriziano DOC gebruiken. De wijngaarden van de Collio DOC bevinden zich in de regio Friuli-Venezia-Giulia, aan het stadje Gorizia. Cormons is het wijndorpje bij uitstek. In de lokale enoteca kan je wijnen van bijna alle huizen vinden. Het is geen groot wijngebied, met ongeveer 1.500 hectare wijnaarden, op een hoogte tussen de 60 en 270 meter boven de zeespiegel. Hoewel je er zeker rode wijnen kan vinden, is het voornamelijk een regio voor witte wijn. De belangrijkste witte druiven zijn er: friulano, ribolla gialla, sauvignon blanc, pinot bianco, pinot grigio, chardonnay en malvasia istriana. Daarnaast kan je ook wijnen vinden van traminer, müller-thurgau, riesling en welshriesling (riesling italico).

De unieke bodem die we treffen in Collio wordt de ‘ponca’ genoemd en bestaat uit gelaagde mergel en zandsteen met vulkanische componenten. Die bezorgen de wijnen een ziltig karakter en een sterk mineraal karakter. Dit is waarom ik in de proeverij vaak vuursteen heb genoteerd.

De belangrijkste rode druivenrassen zijn cabernet sauvignon en merlot. Verder is er ook aanplant van pinot nero, cabernet franc en carmenère. Hoewel refosco dal peduncolo rosso niet met vermelding van de druif gebruikt mag worden in de Collio DOC, kunnen we de wijnen van deze laatste ten zeerste aanraden. Geef ze wel de nodige tijd om zich te ontwikkelen. Indien men melding maakt van het druivenras op het etiket moet dit minimaal voor 85% aanwezig zijn (zowel voor witte als voor rode wijnen). Voor een riserva is er een rijpingsperiode van minimaal 20 maanden voor de witte wijnen en 30 maanden voor de rode (waarvan minstens 6 maanden in het vat) vereist.

MEER INFORMATIE OP www.collio.it

Geproefd Tiare Sauvignon Blanc 2017 – Collio DOC

peper, karamel lichte toasting, amandel en vegetaal. Vol van smaak, lichtjes oxidatief zelfs maar wel in de goede zin. Heel knap evenwicht, fijn en toch vol van smaak. De zeste van mandarijn komt terug in de afdronk evenals de kruidigheid. Dit is een mooie wijn maar alleszins geen allemansvriend. Score: 89/100 – Prijs: €33,20 (Niet gevonden bij een Belgische wijnhandel)

Venica e Venica Ronco delle Cima 2015 – Collio DOC

100% friulano – 40% gerijpt in foeders, gedurende 6 maanden; 60% in inox. Stevig goudgeel gekleurd. Walsen doet de wijn absoluut deugd en laat het boeket wat openen. Vollere, rijpere aroma’s alleszins met rijpe appel, honing, perzik/abrikoos, mango en citrusfruit. Je waant jezelf wandelend in Italië dankzij het vleugje jasmijn. Vanille, hazelnoot, lichte vegetaliteit en anijs zijn in de achtergrond aanwezig. Qua smaak treffen we een volle, rijke wijn die ondanks zijn rondheid de nodige frisheid bergt. Leuk toetsje Ricard/Sambuca (anijs dus). Lange afdronk met een vuursteenachtige aanwezigheid. Zeer kruidig ook, doorspekt met citrus. Score: 84/100 – Prijs: €28,40 (te koop bij Baeten Vinopolis)

Edi Keber 2016 – Collio DOC

50% friulano, 30% chardonnay, 20% sauvignon blanc – gedeeltelijke houtlagering in barriques en tonneaux. Schitterend goudgeel. Alvast een intrigerend aroma met heel duidelijk herkenbaar mandarijn. Ander aanwezig fruit zijn appel en perzik. Ook opvallend is de koninginnenbrij. Verder munt,

Livon Braide Alte 2018 – Venezia Giulia IGT

Blend van sauvignon blanc, chardonnay, picolit en moscato giallo – vergisting in nieuwe eiken vaten en rijping gedurende 8 maanden in deze vaten. Strogele, heldere kleur. Mooi en uitnodigend in de neus met een diversiteit aan fruit: verse ananas, sappige peren, gedroogde abrikoos en limoen. Honingraat (ook in de smaak), geroosterde witte amandel, jasmijn, en peperkruidig. Niet waargenomen als geur maar de venkel/anijs proef je wel. In tegenstelling tot de vorige twee wijnen moeten de zuren ditmaal wel degelijk weerwerk bieden en daar slagen ze wonderwel in. Gedroogd/gekonfijt fruit, vuursteen en mineraal, en een lang en vooral schoon einde! Score: 90/100 – Prijs: €30,00 (Magnus)

Conclusie De laatste drie wijnen waren wat mij betreft de beste van de degustatie! Daar gaat mijn theorie dat Collio DOC de beste wijnen geeft uit Friuli… Belangrijker echter was de bevestiging van het potentieel en de kwaliteit die deze regio herbergt. De meeste van de geproefde wijnen waren bovendien nog jeugdig van karakter en kunnen met gemak nog enkele jaren kelderrust aan.

100% sauvignon blanc – 7 maanden rijping in inox + 10 maanden in de fles. Heldere geelgouden kleur. Uitnodigende, mooi geparfumeerde geur waar de sauvignon blanc-impressies (varen, kruisbes, citrusfruit) duidelijk aanwezig zijn. Maar er is meer dan enkel dat. Geroosterde amandelen, rijpere peer, ananas, witte bloesems, munt en peper, om slechts enkele aroma’s te noemen. Speelse zuren prikkelen de smaakzinnen met verfijnde citrusvruchten. Een puntje rondheid komt opzetten en het einde deint uit met een subliem bittertje. Opvallend is dat deze wijn helemaal niet terugvalt na de schitterende Jermann. Score: 91/100 – Prijs: €29,95 (Ad Bibendum)

Blend van friulano, ribolla gialla en malvasia istriana – vergisting en opvoeding in betonnen cuves. Strogeel van kleur, helder en zuiver. Je moet echt wel werken met het glas om de nodige aroma’s te ontdekken. Fruit met naast citrus ook perzik en abrikoos. Floraal, licht kruidig, notig en vegetaal. Individuele aroma’s blijven moeilijk te ontdekken. Zeer fris van smaak waar de zuurtjes van start tot einde spelen doorheen de wijn. Finesserijk, niet te krachtig van smaak. Voldoende lange afdronk met de kenmerkende minerale onderbouwing. Score: 83/100 – Prijs: €22,75 (Stappato) Eugenio Collavini Broy 2018 – Collio DOC

Blend van sauvignon blanc, chardonnay, ribolla gialla, malvasia en picolit – vergisting en opvoeding in eiken vaten. Duidelijke geelgouden kleur. Geparfumeerd, zeer verfijnd, aangenaam en complex in de neus. Ik som op: appel, peer, perzik, abrikoos, citrusfruit, jasmijn, anijs, munt, pijnboompit, toast, varens, boter,… De smaak brengt ons licht in vervoering! Zeer mooie wijn met een mix van fruit en dragende zuren. Daar is de Sambuca opnieuw. Een lange afdronk met fijne pompelmoes. Uiterst mineraal ook. Samengevat: een fluwelig, verfijnde wijn met een vettig hoekje. Score: 92/100 – Prijs: €56,10 (Young Charly) Vie di Romans Piere 2015 – Friuli Isonzo DOC

Russiz Superiore Pinot Bianco Riserva 2015 – Collio DOC

100% pinot bianco – vergisting in eiken vaten en verdere rijping gedurende 3 jaren. Helder goudgele kleur. Vrij complex aroma met een mooie toasty toets erdoorheen. Uitgebreid fruitpalet met appel en peer, perzik en meloen en tenslotte zowel verse citrusvruchten als de zeste van sinaasappel. Floraal met jasmijn en honing, kruidig met munt en peper. Het getoaste aspect vertalen we naar vanille en geroosterde pijnboompitten. De smaak geeft een lichte anijsindruk en is voornamelijk vettig en rond te noemen in de aanzet. Nadien komt de aciditeit opzetten, evenals de specerijen (peper) en een licht puntje bijenwas. De lange afdronk bergt een mooi puntje roze pompelmoes. Score 88/100 – Prijs: €31,40 (Wijnkennis)

Silvio Jermann Vintage Tunnina 2015 – Venezia Giulia IGT

100% sauvignon blanc – inox. , Heldere, citroengele kleur. De geur kan sauvignon blanc niet verbergen. Kruisbessen, varens en citrusfruit komen je als eerste tegemoet. De aroma’s geven zich mooi prijs, met peer, ananas, jasmijn en noten. Je tong wordt geprikkeld door de stevig aanwezige zuurtjes. De smaak kent wel een mooie opbouw gaande van een citrusachtige aanzet naar een wat vettiger middenstuk om dan citruskruidig te eindigen. De afdronk kent een prominent bittertje. Score: 81/100 – Prijs: €18,95 (te koop bij Wine-Art)

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 36

PIER R E PA U L S TA C A N O V C o m m a n d e r ij G e n t Fo t o's S y m in g t o n E s t a t e s

DE WONDERE WERELD VAN PORT Zoals veel versterkte wijnen kampt port met een verminderde interesse bij de consument in het algemeen en ook bij de wijnliefhebber komt port minder vaak op tafel of in het glas. De officiële statistieken spreken boekdelen: tot 2008 lag de jaarlijkse verkoop nog boven de 120 miljoen liter; in 2021 is dat gedaald tot minder dan 75 miljoen liter. En dan blijft port, naast sherry, binnen de wereld van versterkte wijnen nog een sterkhouder in vergelijking met andere klassiekers als Marsala in Sicilië of Maury en Banyuls in Roussillon.

p 22 maart 2022 organiseerde de vzw Sommelier-Conseil een masterclass over de wijnen van de Symington-familie die inzicht gaf in de diversiteit van de portwijnen. Het proefverslag ervan wordt aangevuld met inzichten verworven tijdens de wijnreis van Commanderij Gent door de Dourovallei in 2018.

Het maritieme klimaat van de havenstad Porto is ideaal voor de rijpijng van portwijnen.

HISTORISCHE VERANKERING Een van de redenen voor het relatieve succes van portwijn is de historische verankering van dit type wijn in enkele grote exportmarkten – zoals natuurlijk het Verenigd Koninkrijk, maar ook de Benelux en verrassend genoeg Frankrijk dat in 2021 bijna een kwart van de verkoop (in volume) voor zijn rekening nam: met meer dan 24% vertegenwoordigde de export naar Frankrijk zelfs meer dan het dubbele van die naar het Verenigd Koninkrijk (12%). Met een goede 10% elk vervolledigen België en Nederland de top vijf met Portugal, dat 15% van de productie voor zich houdt. Achter die cijfers zit wel een verschil in soorten portwijn. Het Instituto dos Vinhos do Douro e do Porto maakt een onderscheid tussen ‘standaard’ (gemiddelde exportprijs per liter onder de 5 euro) en ‘premium’ (rond de 10 euro per liter). Landen als het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten voeren verhoudingsgewijs meer ‘premium’ port in, daar waar de Benelux en Frankrijk vooral de ‘standaard’ port kopen.

WERELDMERKEN Een tweede reden voor het commerciële succes van port is een businessmodel dat al eeuwen teruggaat, met grote porthuizen waarvan de namen uitgegroeid zijn tot wereldmerken. De geschiedenis van de Symingtons in de portwereld gaat terug tot 1882, wanneer Andrew James Symington zich in Porto vestigt en zich wat later in de porthandel stort, bij Graham’s. In 1914 neemt hij Warre’s over en zijn afstammelingen heersen nu over een waar imperium in Porto en de Douro. Charles Symington is nu verantwoordelijk voor de productie, van wijngaard tot kelder. Rupert, Paul, John en Dominic zijn wereldwijd bezig met de promotie en verkoop van de wijnen. Ook al zijn er geen officiële cijfers, de Symington-familie met hun bedrijf Symington Family Estates - is afgetekend de grootste in de portwijn, met onder meer Cockburn’s, Dow’s, Graham’s en Warre’s als huismerken. Zij zijn marktleider in ‘premium’ port. Met 1.000 hectare wijngaard zijn ze ook de grootste landeigenaars in de Dourovallei.

NIET-VERSTERKTE WIJNEN De verminderde verkoop van portwijn wordt de laatste jaren gecompenseerd door een verdubbeling tussen 2010 en 2020 van Douro DOC wijnen – van ongeveer 20 miljoen liter tot 40 miljoen liter. Een deel van die productie komt van wijngaarden die voordien portwijn voortbrachten, maar ook van nieuwe wijngaarden. Ook de Symingtons hebben sinds de jaren 1990 Douro-wijnen op de markt gebracht onder het merk Altano. In 2006 volgt de aankoop van Quinta do Ataíde (eerder onderdeel van Cockburn’s) voor de productie van Douro DOC wijnen. Ook het iconische Quinta do Vesuvio dat ze in 1989 overnamen produceert Douro DOC, naast de prestigieuze single quinta portwijn.

Het iconische Quinta do Vesúvio.

PRATS & SYMINGTON In 1998 werd Bruno Prats, de man die dertig jaar aan het hoofd stond van Cos d’Estournel in Saint-Estèphe, door de Symingtons aangezocht voor een project om een niet-versterkte topwijn te maken. In 1999 werd de joint venture Prats & Symington Limitada opgericht en na een jaartje experimenteren met percelen en druivenrassen werd de productie op Quinta de Roriz in gang getrokken. Chryseia 2000 was de eerste jaargang die op de markt gebracht werd.

MEER INFORMATIE OP

www.symington.com

Quinta de Roriz is de thuisbasis van de Douro-wijnen van Prats + Symington

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 36

Portwijnen in stijlen en kleuren Er zijn twee categorieën rode port: wijnen die op vat rijpen en wijnen die op fles rijpen. Op vat gerijpte wijnen zijn drinkbaar na botteling. Ports die voor flesrijping bestemd zijn, verblijven slechts kort op vat en worden vaak niet gefilterd. Ze zijn soms pas na 20 of 30 jaar op dronk. Binnen deze twee categorieën zijn er veel aparte stijlen – die ook onderscheiden worden op kleur. Daarnaast zijn er ook nog de witte en recentelijk geïntroduceerde rosé. Een overzicht.

PORT MET FLESRIJPING – RUBY-STIJL Ruby Ruby is een ongecompliceerde basisport die slechts twee tot drie jaar rijping heeft ondergaan - op vat, in, cement of zelfs inox - en daardoor nog zeer fruitig en rond smaakt en jong (robijnrood) van kleur oogt. Het is een assemblage van verschillende jaren die gefilterd en soms zelfs gepasteuriseerd wordt om te stabiliseren. Ruby Reserva is meer aromatisch en fruitig, met een complexere structuur. De wijnen in de assemblage worden zorgvuldig geselecteerd. De term dient dus eerder om ‘premium’ ruby te onderscheiden, die vroeger vaak als ‘vintage character’ werd verkocht, een ietwat misleidende term.

LBV (Late Bottled Vintage) Portwijn van één enkele jaargang, vaak een assemblage die gebotteld wordt tussen 31 juli van het vierde jaar en 31 december van het zesde jaar na de oogst. De rijping vindt meestal plaats in grote foeders of inox cuves om de oxidatie zo beperkt mogelijk te houden. Er zijn verschillende types LBV: de meest voorkomende zijn geklaard en soms gefilterd en gestabiliseerd voor botteling; zij vormen geen depot en hoeven dus niet gedecanteerd te worden. Dat is wel het geval met de niet-gefilterde types die net als vintage port gedecanteerd moeten worden maar reeds vier tot zes jaar na botteling op dronk zijn. In deze categorie vindt men ook de ‘Envelhecido em garrafa’ of ‘Bottle Matured Port’ - een benaming die in 2002 werd erkend voor ongefilterde LBV die minstens drie jaar op fles rijpen alvorens op de markt te komen.

Vintage wordt gemaakt van de beste druiven, vaak afkomstig uit de betere quinta’s van de Cima Corgo, het middelste deel van de Douro-wijnregio. Zelfs met perfect rijpe druiven na een ideale zomer is een vintage niet gegarandeerd; de porthuizen kunnen tot een jaar na de oogst wachten met het bepalen van een vintage. Die bepaling kan enkel gebeuren na goedkeuring van stalen door het IVDP (Instituto dos Vinhos do Douro e Porto) en hangt af van de kwaliteit, kwantiteit en ook de appetijt van de markt. Single-quinta vintage is een vintage die volgens dezelfde criteria wordt gemaakt maar die afkomstig is van één enkele wijngaard. Aangezien het hier om de betere wijngaarden gaat, zijn er vaak single-quinta vintage wijnen in jaargangen die door het moederhuis niet als vintage bepaald werden. In jaren waar een porthuis wel een vintage op de markt brengt zal de single-quinta vaak dienen als ruggengraat van de assemblage. Vaak wordt single-quinta port enkele jaren door de porthuizen in hun kelders bewaard, tot ze vinden dat ze op dronk zijn.

Crusted Deze portwijn is een assemblage van wijnen van verschillende jaargangen die 3 tot 4 jaar op vat rijpen. De naam verwijst naar het depot dat bij dit type wijn bij rijping op fles voorkomt - gezien de beperkte of afwezige filtratie. De wijn neigt naar de stijl van vintage-port en is een relatief recent verschijnsel in de portwereld. Net als ongefilterde LBV is het een interessant alternatief voor vintage port. De wijn mag pas drie jaar na botteling op de markt komen.

Vintage Vintage port staat aan de top van de port-wijnstijlen en krijgt de meeste aandacht, ook al vertegenwoordigt hij slechts 1% van de totale productie. De wijn moet gebotteld worden tussen 1 juli van het tweede jaar en 31 december van het derde jaar na de oogst. Vintage port kan jong gedronken worden maar ontwikkelt zich na jaren kelderrijping tot een buitengewone nectar. De wijn is donker en krachtig, zelfs tanninerijk, maar versoepelt met ouderen.

Grote foeders in Graham's Lodge.

PORT MET VATRIJPING – TAWNY-STIJL Tawny Tawny port is een benaming die van toepassing is op een breed gamma aan port-stijlen. Tawny is herkenbaar aan een kleur die jarenlange rijping impliceert. Eenvoudige tawny wordt echter gemaakt met jonge wijnen, vanaf drie jaar (niet ouder dus dan de meeste ruby). Oxidatie wordt bevorderd door het regelmatig overhevelen, maar ook door gebruik te maken van lichtere basiswijnen uit de koelere Baixo Corgo, waar de druiven minder intens rijpen. Om de kleur nog bleker te krijgen wordt er soms zelfs witte port aan toegevoegd, zodat het resultaat eerder roze kleurt dan amber of bruin. Nog een variant zijn de wijnen die langere tijd op vat in de quinta’s verblijven en daar door de hitte sneller rijpen - de zogenaamde ‘Douro bake’. Tawny Reserva wordt gebruikt voor wijnen van hogere kwaliteit dan gewone tawny en wordt gemaakt met wijnen die minstens 5 tot 7 jaar op vat rijpen. Ook hier is variatie troef, met een kleur die qua intensiteit die van ruby benadert of meer evolutie vertoont en een bruinrode kleur. Tawny met leeftijdsaanduiding, 10, 20, 30, 40 of – sinds juli 2021 – 50 jaar wordt gemaakt door assemblage van wijnen van verschillende jaargangen. De aangeduide leeftijd stemt (ongeveer) overeen met de gemiddelde leeftijd van de wijnen die in de blend gebruikt worden. De stijl van deze tawnies wordt bepaald door elk porthuis dat streeft naar een herkenbare huisstijl. De wijnen moeten bovendien goedgekeurd worden door het IVDP als overeenstemmend met het karakter dat mag verwacht worden van de leeftijd op het etiket. Vaak worden dergelijke gerijpte tawnies gemaakt met basiswijnen van topkwaliteit, afkomstig van jaargangen zonder vintagebepaling. Na botteling is de wijn klaar om te consumeren; hij kan zelfs lijden onder te lange bewaring ook al zijn de oudere versies stabieler. Licht gekoeld (of op keldertemperatuur) kan een tawny in de warme Douro hemels smaken.

Colheita Colheita betekent ‘oogst’ in het Portugees. Colheita port is eigenlijk een tawny van één enkel oogstjaar. De wijn moet minstens 7 jaar op vat rijpen, maar vaak is dat veel langer. Naast de kenmerken van een oude tawny geeft een colheita ook de karakteristieken van het oogstjaar weer. Ook colheita port dient vrij snel na botteling gedronken te worden.

Vaten voor tawny port in Graham's Lodge. Garrafeira Garrafeira betekent ‘kelder’ of ‘voorraad (reserve)’ in het Portugees. Vroeger werd de term meestal voor tafelwijnen gebruikt. Sinds 2002 is het label officieel erkend door het IVDP. De vereisten zijn dat het een wijn van een enkel jaar is, die minstens 7 jaar in glazen ‘dame-jeannes’ (van 5 of 10 liter) moet rijpen vooraleer gebotteld te worden. In de praktijk duurt de rijping veel langer en wordt de wijn pas na 20, 30 of zelfs 40 jaar gebotteld. Er worden drie data vermeld op de fles: oogstjaar, botteling (in dame-jeanne) en klaren bij overheveling naar een gewone fles. De smaak combineert fruitigheid met de textuur van tawny.

WIT Ernest Cockburn beweerde begin vorige eeuw nog dat “the first duty of port is to be red”. Toch produceren de meeste porthuizen één of meer witte ports, dankzij de vele witte druiven die de Dourovallei voortbrengt. Het grootste verschil met rode port ligt in de vinificatie, waarbij schilcontact nauwelijks voorkomt. Witte port kent men ook in verschillende stijlen, afhankelijk van de zoetheid en de rijping. De zoetheid gaat van extra dry tot very sweet, met dien verstande dat extra dry nog altijd tot 40g/l restsuiker kan bevatten.

De meeste witte port wordt na 18 maand rijping in cement of inox gebotteld. Houtlagering komt voor en geeft de wijnen een apart karakter, evolutie in kleur (van goud tot amber) met een droge toets van noten. Reserva wordt gemaakt van een assemblage met minstens 7 jaar rijping op vat. Net als bij tawny kan een leeftijdsaanduiding van 10, 20, 30, 40 of 50 jaar oud worden toegepast.

ROSÉ Rosé is de recentste portstijl die in 2008 door Croft werd geïntroduceerd en door het IDVP initieel als light ruby werd geklasseerd. Ook al was deze innovatie eerst controversieel, nu tellen de meeste porthuizen een rosé in hun gamma. De kleur kan variëren van licht zalmroze tot licht robijnrood en wordt verkregen door korte schilweking van blauwe druiven. De rijping is niet-oxidatief en het resultaat fruitig en fris te drinken. Bron: Instituto dos Vinhos do Douro e do Porto

MEER INFORMATIE OP www.ivdp.pt

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 36

Geproefd De masterclass begint met een paar niet-versterkte wijnen, gemaakt van dezelfde druivenrassen als de klassieke portwijnen. Daarna volgen de portwijnen met vatrijping en daarna de portwijnen met flesrijping. Het zou te eenvoudig zijn om de eerste reeks als ‘tawny’ en de tweede als ‘ruby’ te bestempelen. Zie daarvoor het overzicht van portstijlen verder in dit artikel. Binnen de Symingtonportefeuille krijgt elk merk een aparte identiteit - zo zou Dow’s droger gevinifieerd worden in vergelijking met de Graham’s. Ook is Graham’s meer gericht op tawny, daar waar Dow’s meer een reputatie opgebouwd heeft voor ruby en vintage.

Douro DOC

We beginnen met de Prazo de Roriz 2018, een klassieke jonge blend van lokale druivenrassen, gerijpt op grote vaten van 400 liter Franse eik. Nog jonge, heldere kleur met een paarse rand, een fruitige geur (kersen, aardbei) met wat vanille en kruiden en zeer soepel in de mond; een wijn om jong te drinken. Met de Post Scriptum 2020 proeven we de ‘tweede wijn’ van Chryseia, die gedomineerd wordt door touriga nacional (90%). Ook hier een nog jonge kleur maar iets complexer in de neus, met vooral kruidige aroma’s, vanille en rijp fruit (pruimen). Mooi afgeronde tannine in de mond, intense smaak en een lange afdronk.

Port met vatrijping

Port met ﬂesrijping

Graham’s 10 years

Graham’s Six Grapes

Nog vrij intense kleur, steenrood met een bruine schijn. De aroma’s zijn die van rijpe dadels met een nootachtige toets. De smaak is gelaagd, zonder stroperigheid, met nog veel fruit en een frisse toets in de afdronk.

De zes trosjes op de fles verwijzen naar de merktekens die op de betere vaten portwijn werden aangebracht toen ze naar Porto verscheept werden. Zes was het hoogste niveau, mogelijks zelfs vintage-kwaliteit. De wijn rijpt vier jaar op grote foeders en is een ‘reserve ruby’.

Graham’s 20 years

Reeds geëvolueerde bruinrode, amberkleurige wijn. Aromatisch veel droog fruit (van sinaasappelschil over mango tot rozijnen), honing en zelfs wat kaneel. Intense smaak, elegant en fris, met een lange afdronk gedomineerd door nootjes en zoet fruit.

Donkerrood, met aroma’s van rijp zwart fruit (cassis en pruimen). Soepele smaak met veel body en fruit. Frisse afdronk met een toets van eucalyptus.

Grahams 30 years

Dow’s Vintage Quinta do Bomfin 2010

Heldere, amberkleurige wijn. Zeer aromatisch, met toetsen van ceder, karamel en marsepein. Volledig afgerond en versmolten smaken, met een zeer lange afdronk met fijn zoet fruit. Grahams Colheita 1994

Intens amberkleurig. Aroma’s van amandelen, honing, fijn gebrand en cederhout. Opvallend lichtvoetige smaak, luchtige structuur. Een wijn met elegantie eerder dan kracht.

Dow’s LBV 2016

Intens kersenrood. Complexe aroma’s van rijp rood fruit met wat kruidigheid. Eveneens complexe en gelaagde smaak met body in combinatie met finesse.

Single quinta vintage van op de thuisbasis van Dow’s. Intens donkerrood, ondoorzichtig. Aroma’s van chocolade en zwarte kers. Veel structuur en nog niet versmolten. Duidelijk nog (te) jong. Dow’s vintage 2000

Reeds wat evolutie in vergelijking met de vorige ruby ports. Ook aromatisch al meer geëvolueerd, met viooltjes, rozijnen en pruimen. Kracht en finesse in de smaak, met een zijdezachte afdronk. Topklasse.

QUINTA DO BOMFIM Dit is één van de talloze quinta’s van de Symington-familie, waar ook een bezoekerscentrum werd ingericht. Hier wordt vooral Dow’s geproduceerd. Het wijngoed ligt in het stadje Pinhão en wordt van de Douro gescheiden door de historische spoorlijn die de stroom volgt en die vroeger tot de 19de -eeuwse lodge kwam om de vaten port naar Porto te vervoeren. De treinsporen brengen nu vooral bezoekers naar Pinhão, waarvan het pittoreske station op amper vijf minuten wandelen van het domein ligt. De portwijn wordt nu met vrachtwagens getransporteerd. De lodge van Quinta de Bomfim werd in 1896 gebouwd en is een van de meest indrukwekkende in zijn genre in de Douro. Vroeger werd de wijn hier enkel tijdens de winter na de oogst bewaard vooraleer verscheept te worden naar Porto; nu rijpen wijnen hier langer zodat ze een apart karakter krijgen door de warme zomers. Het historisch karakter van de lodge staat in contrast met het moderne lagaressysteem dat door de Symingtons gepatenteerd is: het vertrappelen

van de druiven gebeurt hier mechanisch, met siliconen ‘voeten’ aan het uiteinde van metalen staven die door de most gedreven worden. Niet enkel het vertrappelen van de druiven is hier geautomatiseerd: ook de inox lagares rusten op een hydraulisch systeem dat hen ondersteboven kan keren om ze te reinigen.

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 36

Sz Tamas

TOKAJI ASZÚ

DE EDELE ZOETE WIJN UIT HONGARIJE

M A RC RO O V ERS W ijn b l o g g e r

November 2021. Hier stonden we dan, boven op de Szent Tamás wijnberg, een van de belangrijkste grand cru-wijngaarden boven het dorpje Mád in Hongarije. De zon brak net even door de mist, het uitzicht was fantastisch. Rondom rond schitterden de goudgele kleuren van de wijngaarden in de herfst. De trossen met ingedroogde en/of door botrytis, aangetaste druiven waren praktisch binnengehaald. Hier en daar restten er nog enkele waarvan we konden proeven. Het was toen dat het me duidelijk werd hoe bijzonder deze plaats en de hele regio is. Nergens vind je zo’n uniek en eeuwenoud proces om de grootste zoete wijn ter wereld te maken.

AUTOCHTONE DRUIVENRASSEN De meest voorkomende inheemse druivenrassen, zes in totaal, dateren van na de druifluisperiode. Ze behielden hun populariteit in de regio vanwege hun hoge zuurgraad, suikerconcentratie en hun vatbaarheid voor botrytis. De voornaamste zijn: furmint, gevolgd door hárslevelű en sárga muskotály. Kövérszőlő, zéta en kabar zijn minder aangeplant.

Furmint werd voor het eerst vermeld in 1611. Het ras heeft dicht opeengepakte trossen met middelgrote bessen. De late rijping is essentieel voor het opbouwen van de suikerconcentratie nodig voor het maken van zoete wijnen. De botrytis verspreidt zich makkelijk tussen de trossen. Hárslevelű is een genetische nakomeling van furmint. De druif heeft losse trossen en bessen met een relatief dikke schil, waardoor deze minder vatbaar is voor botrytis. De naam betekent ‘lindeblad’, verwijzend naar de langwerpige vorm van de trossen: laat rijpend, aromatisch, en met een elegante zuurgraad. Hárslevelű wordt zowel als ééndruivenras gebruikt als in samenstellingen met andere druiven, en dit voor zowel de droge als de zoete wijnen. Sárga Muskotály, letterlijk gele muscat, is bekend als muškát zltý in Slowakije, muscat blanc à petits grains in Frankrijk, moscato bianco in Italië en gelber muskateller in Oostenrijk. Deze meest aromatische druif heeft een hoge zuurgraad, rijpt later en wordt gebruikt voor alle stijlen, van droge tot aszúwijn. Kövérszőlő, letterlijk ‘de dikke druif’, is een druif met grote bessen, die weinig wordt aangeplant. Het druivenras kende een nieuwe bloei in de jaren 1990. De variëteit produceert behoorlijk wat suiker, maar mist zuren. Meestal wordt de druif gebruikt in blends voor de zoete wijnen.

rakter. Afhankelijk van de variëteit, de vinificatie- en verouderingsprocessen, vertonen de wijnen een grote diversiteit in stijl. De meeste zijn rijk aan polyfenolen en hebben een hoog antioxidans-vermogen. Het belangrijkste verschil tussen deze wijnen en andere niet-versterkte zoete wijnen, zoals bijvoorbeeld late-oogstwijnen (late harvest) of ijswijnen (Eiswein), is de rijkdom aan aromaverbindingen die door de microbiële activiteit wordt geproduceerd. Proevers vinden aroma’s van perzik, abrikoos, peer, kweepeer, rozijn en honing, gecombineerd met de kenmerkende ‘botrytis’-aspecten zoals medicinale tonen, karamel en kerrie. Ook typisch bij dit soort wijnen is het hoog zuurgehalte. Daardoor proeven ze nooit plakkerig of kleverig, zelfs bij restsuikergehaltes van meer dan 200g/l. Tijdens de masterclass gegeven door István Szepsy jr. wordt de bewering dat de schimmelinfectie de schil van de druif zou vernietigen waardoor het vocht verdampt, weerlegd. Het resultaat van een wetenschappelijke studie brengt ‘de dood van een druif’ in beeld. Een vitality heat map illustreert hoe de druif geleidelijk aan van binnenuit door de botrytis-schimmel wordt geïnfecteerd. De overblijvende elementen zijn de pitjes en de schil. Zelfs wanneer de pitjes ook aangetast worden, blijven van de schil nog levensvatbare signalen

Zéta, bekend als ‘Oremus’ voor 1999, is een kruising tussen furmint en bouvier, ontworpen voor de aszúproductie. De druif heeft een hoge suikerconcentratie, is vatbaar voor botrytis en rijpt vroeg. Kabar, ook bekend als tarcal 10, is een kruising van hárslevelű en bouvier, rijpt vroeg en heeft een dikke schil, een hoge zuurgraad en haalt een tamelijk hoog suikerniveau. Omdat het druivenras pas in 2006 werd goedgekeurd, is er nog heel weinig aangeplant in Tokaj.

BOTRYTIS Botrytis cinerea, ook bekend als ‘edelrot’, groeit op rijpe wijndruiven onder specifieke klimatologische omstandigheden. De schimmel onttrekt vocht aan de druiven, laat ze verschrompelen en concentreert zowel de suikers als de zuren en andere vaste componenten in de druiven. Wijnen gemaakt van deze bessen hebben een rijk, complex en honingachtig ka-

Aszu druiven

detecteerbaar. Recent onderzoek toont aan dat rijpe druiven reageren op de invasie van botrytis door de celwand te verdikken en door afweerstoffen, zoals resveratrol en lignine, te produceren.

TOKAJI ASZÚ, DE EDELSTE ZOETE WIJN TER WERELD Naar een hardnekkige legende zou het productieproces van Tokaji Aszú voor het eerst in 1630 vastgelegd zijn door Szepsi Laczkó Máté, de kapelaan van de familie Rákóczi. De manier van wijn maken die hij beschrijft, bestond toen al bijna een eeuw, hoewel daar geen geschriften van teruggevonden zijn. István Szepsy Jr., die de masterclass verzorgde, is een van de nazaten van de familie Szepsy. Helaas berust de legende niet op waarheid, zoals István Zelenák schrijft in zijn boek Szepsi Laczkó Máté és a Tokaji Aszú (Máté Laczkó van Szepsi en de geschiedenis van Tokaji Aszú). Er zijn nooit manuscripten over de priester gevonden die verband houden met Tokaji. Wat wel bekend is uit archieven, is dat Máté Laczkó zelf aszúwijn maakte, maar we weten niet hoe die was of hoe die smaakte. Niettegenstaande zijn er indirecte (1534) en directe (1571) bewijzen die aantonen dat aszúwijnen wel degelijk bewust en methodisch, niet toevallig, voor het

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 36

2,2l aszúwijn te produceren: 100kg voor een vat van 220l, de inhoud van een traditioneel vat in Hongaarse eik. De achterliggende gedachte bij de wetswijzi-

eerst werden gemaakt in Hegyalja in de 16e eeuw. De term ‘aszú’ (letterlijk: uitgedroogd, gekonfijt) wordt gebruikt als omschrijving voor de verschrompelde, door botrytis aangetaste druiven.

Als alle aszúbessen geoogst zijn, worden ze geweekt in de basiswijn die ondertussen klaar is. Ook hier heeft elke producent zijn eigen geheim: de besjes kunnen wel of niet zachtjes geperst worden, het inweken kan één tot vijf dagen duren, de verhouding besjes ten opzich-

ging van 2013 is de garantie voor een rijke en geconcentreerde aszúwijn.

BIJZONDERE VINIFICATIE

te van het volume basiswijn kan verschillen. De duur van de gisting wordt bepaald door het suikergehalte en de keldertemperatuur. De beste wijnen houden een hoog gehalte aan restsuiker aan, en hebben daardoor een relatief laag alcoholgehalte (typisch is 10,5%). De aciditeit is aanzienlijk hoog, eigen aan de gebruikte druivenrassen.

In 2012 werd Aszúeszencia, oorspronkelijk een aszúwijn met meer dan 180g/l restsuiker, als categorie geschrapt. Aszúeszencia werd in de jaren 1970 als een officiële categorie bedacht om een extra markt te creëren tussen een Aszú en een Eszencia in, maar veroorzaakte meer verwarring dan duidelijkheid.

De zoete Tokaji Aszú wordt in twee stappen gemaakt. Verschrompelde, aangetaste druiven worden druif per druif geplukt, vanaf september tot ver in november. Per dag kan een plukker een kleine 10 kilogram besjes verzamelen. Tegelijk worden afzonderlijk ook niet aangetaste druiven geoogst, liefst uit dezelfde wijngaard. Deze worden geperst en vergist tot een basiswijn, die zowel droog als zoet kan zijn, volledig vergist of deels nog in gisting. Elke producent heeft zijn eigen geheim recept voor die basiswijn. We hebben er dikwijls om gevraagd, maar kregen nooit een duidelijk antwoord. Naarmate de oogst vordert, worden dagelijks meer en meer aszúdruiven verzameld in een vat met onderaan, net boven de bodem, een rooster. Door het eigen gewicht van de besjes lekt een beetje sap naar de bodem. Dit is de fantastische Eszencia, een geconcentreerd sap met zo’n 800g/l suiker en een zeer hoog zuurgehalte van zo’n 15g/l. Op het domein Royal Tokaji mochten we een glaasje Eszencia proeven. Het hoge restsuikergehalte kwam meteen in onze bloedstroom terecht en gaf een instant suikerkick, terwijl de 19g/l zuren een aanslag pleegden op de gaatjes in onze tanden. Onvergetelijk!

Essentia Royal Tokaji

ZOETHEIDSGRAAD IN PUTTONYOS Tot 2013 werd de graad van zoetheid uitgedrukt in het aantal puttonyos. Aszúdruiven worden van oudsher geplukt en verzameld in houten kuipen van 27 liter die puttonyos genoemd worden. Afhankelijk van de gewenste zoetheid werd een aantal van deze puttonyos toegevoegd aan de basiswijn in de traditionele gönci, vaten van 136 liter uit Hongaarse eik. Hoe meer puttonyos aan de basiswijn werden toegevoegd, hoe zoeter en geconcentreerder de uiteindelijke wijn. De wijnen werden ook als dusdanig aangeduid. Men sprak van Tokaji Aszú 3 puttonyos voor de wijnen met (relatief) minder restzoet, tot 6 puttonyos voor de hoogste graad van Tokaji Aszú. Een restsuikergehalte van 60g/l stond voor 3 puttonyos, 90g/l voor 4 puttonyos, 120g/l voor 5 puttonyos en 150g/l voor 6 puttonyos. In 2013 veranderde de regelgeving aanzienlijk. Tokaji aszúwijnen worden nu geklasseerd volgens hun gehalte aan restsuiker. Daarbij wordt de categorie van 3 en 4 puttonyos weggelaten. Alle aszúwijnen moeten minstens 120g/l restsuiker bevatten. Met 120g/l mag de aszúwijn als 5 puttonyos gelabeld worden. Tokaji aszúwijn met 6 puttonyos moet ten minste 150g/l bevatten. Minimaal is 9% alcohol vereist, terwijl het potentieel alcoholgehalte 19% moet zijn. Bottelen in de regio is verplicht en extra aanzoeten verboden. De wijn moet minstens 18 maanden rijpen op eiken vaten - gönci of ander formaat – (vóór 2013 was dat 24 maanden) en daarna nog een jaar op fles. Vanaf 1 januari van het derde jaar na de oogst mag de wijn op de markt gebracht worden met de vermelding Tokaji Aszú. Een minimum van 1kg aszúbessen is vereist om

Tokaji Eszencia (of Tokaji Essencia) is de overtreffende trap van aszú. De stroperige vloeistof opgevangen onderaan het vat wordt vergist in glazen bolflessen. Door de hoge zoetheid verloopt de gisting erg langzaam. Onder de afsluitstop, waar wat vochtigheid van buiten de fles de suikers licht verdunt, slagen de gisten erin wat alcohol te produceren. Na vele jaren wordt amper 4 tot 5% alcohol bekomen. Officieel is dit dus geen wijn. Het eindproduct, Tokaji Essencia of Tokaji Eszencia, is extreem intens, heeft een enorm hoog suikergehalte en een hoge aciditeit. Het eindproduct bevat zes tot zeven keer meer suiker dan een Duitse Trockenbeerenauslese, meer dan dubbel zoveel zuren en minder dan de helft alcohol.

DEGUSTATIE Memorabel was de reeks single vineyard aszúwijnen die Zoltán Kovács, de directeur van de Royal Tokaji Wine Company in Mád ons liet proeven. De aszúdruiven worden telkens na het inweken en persen onmiddellijk in vat gefermenteerd, gedurende zes tot zeven weken. Even memorabel waren de perceelselecties aszúwijnen Betsek en Szent Tamás die Istvàn Szepsy Jr van Szepsy Winery liet proeven. Ze worden zelden gemaakt, omdat Istvàn Szepsy hier streeft naar de allerhoogste kwaliteit. Soms maar om de tien of twintig jaar. 2017 was een van de grote jaren, dus beide single vineyard Aszú’s konden worden geproduceerd. Beperkt en zeer duur: richtprijs tussen 500€ en 700€ voor een flesje van 50cl.

Een meer uitgebreid artikel over de wijnreis naar Hongarije, met beschrijving van de andere zoete wijnen kan je lezen op de de wijnblog van Marc: wijnkrabbels.wordpress.com

Geproefd Attila Homonna Tokaji Aszú 6 puttonyos 2018: de ontem-

Szepsy Betsek Tokaji Aszú 6 puttonyos 2017, 100% furmint,

bare versie met 190gr restsuiker en 3 tot 5 dagen maceratie van de besjes. Een aroma van bloesem- en dennenhoning, hars, een tropische potpourri en rokerig. Veelzijdig in de mond, honing en rijpe exotische vruchten, wild en springerig op de tong, met veel frisheid door de structuur van de zuurtjes. Lang en complex in afdronk.

is erg verfijnd, met honing, exotisch fruit, een toontje hout, nootjes en bosgrond in het verlengde. Eerder bescheiden maar spitse aciditeit onder de ronde honingzoete romigheid.

Royal Tokaji Mézes Mály Tokaji Aszú 6 puttonyos 2017

(iets meer hárslevel dan furmint) naast Royal Tokaji Szt. Tamás Tokaji Aszú 6 puttonyos 2017 (100% furmint): Mézes Mály vertoont zich kruidiger en iets meer geparfumeerd dan Szt. Tamás. In de neus heeft Mézes Mály honing en bloemen, sinaasappel, roomtaartje, een delicate zoetheid en een relatief hoge aciditeit, wat voor een geweldige balans zorgt. Szt Tamás is meer mineraal, met rabarber en amandelkoekjes, in de mond volgt een nerveuze specerij en een filmende lange afdronk.

Szepsy Aszu 2017

Royal Tokaji Mézes Mály en Szt Tamás Royal Tokaji Betsek Tokaji Aszú 6 puttonyos 2017 (furmint/ hárslevelú) naast Royal Tokaji Nyulászó Tokaji Aszú 6 puttonyos 2017 (furmint en 3% kabar). Betsek is mijn grote favoriet van de reeks: oranjebloesemhoning, mineraal en peperig. Door iets meer aciditeit en net iets minder restzoet komt de wijn slank en dartel over. Nyulászó komt opzetten met sinaasappel en groene kruiden, rozijntjes en gedroogde vruchten, en is in de mond iets breder, misschien zelfs wat te suikerig.

Royal Tokaji Betsek en Nyulászó

Szepsy Szent Tamás Tokaji Aszú 6 puttonyos 2017, 100% furmint, vertoont een potpourri van gedroogd en tropisch fruit, met rozijntjes, bospaddenstoelen en rokerig. Zeer grote complexiteit in de neus. Overrompelend smaakpatroon, breed, rijp en rijk. Indrukken van sinaasappelschil, ingelegd citrusfruit, kruiden, tot rood fruit, met bos en paddenstoelen. De complexiteit wordt versterkt door enige hoekigheid. Lange, tropische afdronk met honing, mandarijn en sinaasappel. Grote dessertwijn, die een bezinningsmoment veroorzaakte. Royal Tokaji Essencia 2008, een van de grote jaren: 4% alcohol,

468g/l restzoet, 13,5g/l aciditeit. furmint, hárslevelú en ‘yellow muscat’. Een amber- tot koperkleurige vloeistof, dik en viskeus, met sinaasappelzeste, rozebottel, gedroogd fruit, oesterschelp, tabak, groene kruiden, vanille… Erg complex en adembenemend. In de mond: honing in al zijn ‘essentie’: zoet en romig, maar lichtvoetig en geschakeerd. Een onvergetelijke ervaring.

Essencia 2008 Royal Tokaji

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 36

DE ZUIDELIJKE ARDÈCHE

L’ ARDÈCHE MÉRIDIONALE S IM O NNE W EL L EK EN S C o m m a n d e r ij B e l l e b e e k

Een van de miskende wijngebieden is de zuidelijke Ardèche in Frankrijk. De wijnen hebben niet het statuut van AOP maar worden verhandeld als IGP Ardèche. Ten onrechte, want de regio herbergt een van de oudste druivenrassen ter wereld.

ARDÈCHE, EEN TERROIR MET GRANDIOZE SITES Op de rechteroever van de Rhône liggen een aantal kalksteenplateaus met steile hellingen die aflopen van noord naar zuid. Tussen de plateaus bevindt zich een glooiend landschap dat wordt onderbroken door meerdere zijrivieren waaronder de Ardèche, die hier duizelingwekkende canyons heeft uitgegraven. Het kalksteen is lokaal gemuteerd en vormt een karstreliëf dat zeer geliefd is bij speleologen en archeologen. Het noordelijke deel van de vallei leunt nog sterk aan bij de Rhône en omvat de appellaties rondom Tournon-sur-Rhône, waaronder Saint-Joseph, Cornas en Saint-Péray. Het stadje is gescheiden van het welbekende Tain-l’Hermitage door een brede voetgangersbrug. Het zuiden met sfeervolle dorpen, vulkanische locaties, en geheimzinnige grotten, is een paradijs voor toeristen. Bekende sites als de Gorges de l'Ardèche, Pont d'Arc bij Vallon-port-d'Arc, de wonderlijke grotten in Aven d’Orgnac, en karaktervolle stadjes als Alba-la-Romaine met zijn Gallo-Romeinse monumenten en middeleeuwse oude vesting

De Ardèche

spreken zowel geschiedenisliefhebbers als kunstliefhebbers aan. Het wijngebied geniet over het algemeen van een mediterraan klimaat, beïnvloed door de Rhône en het massief van de Cévennes Het hart van de zuidelijke Ardèche herbergt de appellaties AOP Côtes de Vivarais met labels IGP Ardèche of AOP Côtes de Vivarais, afhankelijk van de zone.

‘’UNE VIGNE QUI PASSE LA FLEUR EN UN JOUR’’ Hoewel wijnbouw zelden het eerste is waar men aan denkt bij de Ardèche, komen al heel vroeg in de geschiedenis de eerste vermeldingen over lokale wijnactiviteiten. Plinius de Oudere, de auteur van de eerste encyclopedie, Naturalis Historia, schrijft in zijn werk over een druif uit de regio die slechts één dag bloeit, en carbunica genoemd wordt. Heel wat historische vondsten zoals amforen, maar ook afbeeldingen van druivelaars getuigen van een vroege wijnbouw, zowat 2000 jaar geleden. Het duurt evenwel tot de middeleeuwen alvorens de streek zich ontwikkelt en wijnen worden geproduceerd van enige kwaliteit. Meerdere crisisperiodes volgen elkaar op: religieuze oorlogen, catastrofale vorst in 1709 en 1766, de ontwikkeling van andere gewassen zoals de aanplant van duizenden moerbeibomen voor de zijderupsteelt, en net zoals elders in Europa de druifluisplaag in 1869. Tijdens die periode ontwikkelen Georges Couderc en Albert Seibel, beide geboren Ardèchois, een groot aantal nieuwe hybriden die later aan de basis zouden liggen van de renaissance van de wijngaard.

DE WIJNGAARD De Ardèche heeft alle troeven in de hand voor een uitstekende wijnbouw: een klimaat met veel zonneschijn, een diverse bodem, goed gedraineerde ondergrond, grote hoogtes en hellingen aan de voet van de Cévennes. Zowat 8.500 hectaren zijn verdeeld over drie appellaties : IGP Ardèche met vermelding Coteaux de l’Ardèche, AOP Côtes du Rhône en Côtes du Rhône Villages (Saint-Andéol), AOP Côtes du Vivarais, en tafelwijn. In de jaren 1960 trekken een aantal wijnbouwers de kaart van kwaliteit. Hybride planten -voor meer informatie omtrent hybriden zie artikel elders in dit nummer- worden gerooid en vervangen door nobele druivenrassen aangepast aan het droge, stenige terroir. Vandaag is 80% van de wijngaard heraangelegd. Sinds 2004 zijn ook nieuwe verbouwingstechnieken en vinificatiemethoden toegestaan.

IGP ARDÈCHE Ondanks alle inspanningen zijn de wijnen uit de zuidelijke Ardèche minder bekend dan die van de Côtes du Rhône en moeten de wijnbouwers het stellen met een simpele IGP. Ten onrechte, want geen enkel andere wijnstreek bezit de unieke druif ‘chatus’, een ras dat haast verdwenen was door het uitbreken van de druifluis maar aan een comeback timmert. IGP mag gebruikt worden voor alle landwijnen uit het hele departement. Coteaux de l’ Ardèche kan worden toegevoegd in een aantal gemeenten. UVICA, het kartel van 22 afzonderlijke coöperaties, beheerst voor 90% de productie. Een mozaïek aan bodemsamenstellingen laat krachtige wijnen toe met een eigen identiteit. De soepele regels binnen de categorie IGP leveren een brede waaier aan stijlen. Jaarlijks wordt gemiddeld 400.000 hectoliter geproduceerd zowel rood, wit als rosé – hetzij als monocépage hetzij als blend. De bodem kan men grosso modo opdelen in vier types: • ‘la terre de garrigue’, bruine aarde met keien uit mergel-kalksteen, • de hellingen geërodeerd door mergel- of mergelzandsteen, • de heuvels met rode en stenige zand-klei gronden, • de diepe steenachtige lagen en de oude Rhôneterrassen met alluviale afzettingen.

MEER INFORMATIE OP

www.ardeche-guide.com www.neovinum.fr

Wijngaard in Gilhac-et-Bruzac

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 36

DE ERKENNING VOOR CHATUS Is chatus een knelpunt? Zeker is dat chatuswijn moeilijk doorbreekt. Twee derde van de productie wordt lokaal verhandeld en raakt met moeite op het wijnwereldtoneel. Slechts een handvol wijnbouwers hebben hun wijnstokken bewaard zoals de familie Allamel die in 1883 chatus aanplantte, het meest bijzondere perceel van het hele departement. De enigen die de druif succesvol hebben geënt op Amerikaanse onderstammen tijdens de periode 1880-1940 zijn de wijnbouwers van Vernon. In 1950 werd door de administratie een nieuw repertorium opgesteld met een lijst van erkende druiven. Chatus werd niet opgenomen. Voor hen was het ras volkomen verdwenen. Dit zinde de wijnbouwers van Cévenole in Rosières niet die diverse projecten opstartten om chatus op te waarderen. Het duurde een hele tijd voordat chatus opnieuw werd erkend als volwaardige druif in de regio. Tenslotte werd in 1997 een herklassering bekomen en in 2000 werd een limiet van productie van maximum 50hl/ha vastgelegd.

Geproefd Een selectie van favoriete domeinen en hun wijnen.

LES VIGNERONS ARDÉCHOIS

IGP Ardèche, AOP Côtes du Vivarais De coöperatie met zo’n 1.000 leden werd in 2013 ondergebracht in een industrieel gebouw, Néovinum, een schitterend educatieve centrum met een wijnparcours. De beste wijnen rijpen in de adembenemende grotten van Aven d’ Orgnac. We proefden de toppers in een omgetoverde proefruimte op zo’n 50 meter diepte. Grand Aven - AOP Côtes du Vivarais 2017

De assemblage, syrah en grenache, heeft een donkere kersrode kleur en een aroma waarin kruiden en donker fruit zitten. De smaak is krachtig met veel materie, mooie frisheid en finale. Terra Helvorum Syrah IGP Ardèche 2015

100% syrah, diep gekleurd, complex aroma, expressief met toetsen van cassis en leder naast violet. De smaak is navenant met fijne zuren en mooie tannine. Monnaie d’Or Chatus IGP Ardèche 2020

De druiven voor deze prestigieuze wijn komen van het oudste perceel met chatusstokken aangeplant in 1883 op een zanderige bodem en nog steeds in productie. De wijn heeft een robijnrode kleur. Geuren van pruim, vijgen, kruiden en specerij, donkere chocolade en florale elementen ontwikkelen zich snel. In de mond volgt een stevige wijn met een rustiek kantje maar sappig en toegankelijk met goede zuren en tannine en een einde van chocolade. Verdeler: Dewit (Overijse)

EEN BOEIEND RAS Voor de phylloxera was chatus wijdverspreid in Frankrijk, van de Alpen tot het centraal massief. Volgens DNA onderzoek zou het ras verwant zijn met pougnet, een oude variëteit die verdwenen is. Chatus telt vandaag een 50tal hectare waarvan twee hectare nog uit 1888. De helft behoort toe aan de coöperatie van La Cévenole. De andere helft is verdeeld over particuliere bedrijfjes en coöperaties. De druif heeft een voorkeur voor grote hoogten en kiezelhoudende, zure gronden. De compacte clusters rijpen laat en zijn rijk aan tannine en kleur, met een gemiddelde zuurgraad. Dat resulteert in krachtige bewaarwijnen met een diepe kleur en complexe aroma’s die tijd nodig hebben om zich ten volle te ontwikkelen.

PRODUCENTEN VAN CHATUS Vignerons Ardèchois Cave Coopérative La Cévenole Cave Coopérative de Lablachère Domaine de Grangeon Mas de Bagnols Domaine Salel Laurent Fell

Wijnkelder van Néovinum in Grottes d'Aven

MAS DE BAGNOLS – VINEZAC

IGP Ardèche, AOP Côtes du Vivarais Met een diploma van bio-ingenieur op zak trok landgenoot Louis de Moerloose naar de Ardèche om er zijn droom waar te maken. In 2017 nam hij het domein Mas de Bagnols over van zijn voorganger Pierre Mollier die hem nog steeds adviseert. Enkele kilometers ten zuiden van Aubenas in Vinezac bevindt zich de wijngaard, zes hectaren in het totaal, op de grens met le bas-vivarais calcaire en le grès cévenol goed voor de druiven binnen AOP Côtes du Vivarais: syrah, grenache en marsanne. In het naburige stadje ligt een perceel met nog een hectare chatus. Chatus - IGP Ardèche 2019

Na een lange fermentatie in stalen tanks rijpt de wijn 18 maanden in eikenvaten. Stevige, stoere wijn, met een donkere kleur, duidelijk te jong, zeer tanninerijk naast een behoorlijke zuurgraad. Een complex en compact aroma met toetsen van kers en kruiden verraadt veel materie. Een wijn die tijd nodig heeft om zich ten volle te ontwikkelen. Chatus - IGP Ardèche 2011

DOMAINE DE COUSIGNAC

AOP Côtes du Vivarais Wijnbouwer Raphaël Pommier is wat je noemt een kleurrijk figuur. Hij is zowat de rebel van de streek met eigenzinnige ideeën. Zo oogst hij een maand later en speelt hij muziek in een van zijn kuipen. Met een filmpje over wat de geluidsgolven doen met het sap in de kuip, toont hij het belang aan van dit experiment. Alle wijnen dragen dan ook het label ‘biologisch’. Parcelle Nord Rouge Côtes du Vivarais 2020

Parcelle Nord groepeert de wijnstokken in het noorden van de wijngaard met steenachtige gronden. 80% syrah, 20% grenache, ’s nachts geplukt en gegist bij lage temperatuur zonder toevoeging van sulfiet. De wijn heeft een intens aroma waaronder bosfruit, kruiden en zoethout. De smaak is stevig maar elegant, fris fruitig met aangename zuren en krokante tannine. Cuvée PRO.IB rouge IGP Ardèche 2020

Deze wijn reflecteert het rebelse karakter van Raphaël Pommier. Een cuvée met enkel carignan: volop fruitig, explosief in de mond, medium complex, aangenaam en toegankelijk. Cuvée Notre Dame AOP Côtes du Rhône Rouge 2018

Een soepele, vlotte wijn met als basis grenachedruiven van jonge stokken en syrah. Floraal en fruitig in de neus, zacht en rond in de mond met weinig tannine. Ideale terraswijn.

Handig om zo’n wijn in een eerdere jaargang te proeven. Klaar is dat deze druif vraagt om tanninebeheersing. Nog steeds tanninerijk, robuust en jong. Door de zuren en tannine doet deze wijn denken aan Piemonte. Verdeler: Amfora (Bellegem)

DOMAINE WALBAUM – DOMAINE DU COLOMBIER

IGP Ardèche Het domein Walbaum tref je een paar kilometers van Pont d’ Arc. De hele site beslaat zowat 70 hectaren langs de Ardèche. Ludovic Walbaum, de zevende generatie, runt sinds 2000 het bedrijf dat naast de productie van wijnen ook een viersterrenhotel omvat. In 2021 startte hij met de conversie naar bio-landbouw. De wijnen dragen nog de oude benaming van de familie: Domaine du Colombier. Domaine du Colombier, Viognier IGP Ardèche 2020

Een van de druiven voor witte wijn die het zeer goed doet in de Ardèche is viognier. Ludovic maakt een degelijke versie met een volle textuur, expressief, intens floraal en licht exotisch. De smaak is sappig en goed gevuld. Domaine du Colombier, Hommage Coteaux de l’Ardèche 2017

Gelijke delen grenache en syrah afkomstig van oude stokken werden geassembleerd voor deze wijn. Een houtrijping van 12 maanden met vervolgens nog twee jaar op de fles alvorens het verhandelen hebben een interessante wijn opgeleverd, heel verfijnd met rijpe vruchten als pruimen en vijgen, een zachte, ronde smaak en een fijne afdronk met een toets van amandelen.

Raphaël Pommier (Domaine de Cousignac)

MI C HEL D E C U Y PER C o m m a n d e r ij G e n t

BELGISCHE WIJNEN A31

BELGISCHE WIJNEN GAAN DE UITDAGING AAN EEN LEERRIJKE AVOND We zochten met Commanderij Brussel uit waar Belgische wijnen staan in vergelijking met internationale referentiewijnen. Het was niet de bedoeling om Belgische topwijnen te vergelijken met buitenlandse maar om vier wijnen van rond de 20 euro te vergelijken met hun referentie uit het buitenland. We zochten ook naar Belgische wijnen die minder bekend zijn maar toch al medailles behaalden. Er werd gekozen voor druivenrassen die iedere wijnliefhebber kent (geen hybride druiven). Er werd blind geproefd.

J O Z VA N A C K ER C o m m a n d e r ij B r u s s e l Fo t o's K e v e n Y il di z

Op het einde werd van elke wijn een fles uitgereikt aan de winnaar per proefronde die de druif herkende (de streek voor de buitenlandse wijn en de Belgische wijn). Blind proeven blijft een les in bescheidenheid en een grote uitdaging maar de meesten vonden het heel boeiend.

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 36

Geproefd Bordeauxblend uit de Kempen

In het linker glas: een bleke Walterus Linde barrique 2018 met 75% merlot en 25% cabernet franc. Hij heeft al wat tekenen van veroudering en dat wordt bevestigd in de neus en de mond waar we een elegante, zachte rode wijn met soepele tannine ontdekken met een mooie lengte in de finale. Er zijn stevige zuren en hij mist wat fruit (bij het voorproeven anderhalf jaar geleden was dat niet het geval, maar de proeverij werd een jaar uitgesteld door corona). In het rechter glas: een zeer donkere Château Fougueyrat 2018 Saint-Emilion grand cru 2018 met 85% merlot en 15% cabernet franc. In de neus zwart en rood fruit en heel wat kruidigheid. Dit wordt bevestigd in de mond waar we een volle, rijke en kruidige wijn proeven met soepele tannine maar toch ook iets van onrijpheid. Weinigen herkennen hier de bordeauxblend (omdat ze die niet verwachten?), iets meer dan de helft herkent de Belgische wijn.

mond hebben we een mooi evenwicht tussen het fruit en de tannine. In het rechter glas: Vigna Pinot noir barrique 2019. We hebben een bleke kersenrode wijn. In de neus vinden we het typische fruit van pinot noir. Deze wijn is duidelijk in bourgondische stijl. In de mond wordt het rode fruit mooi ondersteund door de tannine. Elegantie, frisheid met een mooie complexiteit en een middellange afdronk. De meesten herkenden de pinot noir maar velen dachten aan Duitse wijn in de plaats van bourgondische pinot en waren erg onder de indruk van deze wijnen hoewel anderen ze minder waardeerden. 75% wist de Belgische wijn eruit te halen. Riesling uit Sint-Truiden

Pinot noir uit Wijnegem

In het linker glas: een Schäfer-Fröhlich Riesling Trocken Vulkangestein 2020. We zien een bleke strogele wijn. In de heel expressieve neus veel minerale aspecten en fris wit fruit. Ook in de mond vinden we een explosieve wijn met veel frisheid en een lange gevulde afdronk.

In het linker glas: Maison Chanzy Rully ‘En Rosey’ 2019. We zien een bleke kersenrode wijn. In de neus zwart fruit (cassis), rood fruit (kers) en zoethout. In de

In het rechter glas: Gloire de Duras riesling cuvée spéciale 2020. We zien een bleke strogele wijn. In de

neus en de mond vinden we rijpe perziken en frisse limoen. Duidelijke mineraal met evenwichtige zuren die de lichte zoete toets mooi wegsteken. Veel proevers waren heel enthousiast over deze wijn. Bijna iedereen herkende de riesling en ongeveer de helft raadde welke de Belgische wijn was. Champagne uit de Voerstreek

In het linker glas: Cruzberg brute nature. Fijne belletjes. In de neus brioche en fruit. In de mond: fruitig en fris met toetsen van citrus en groene appel. Zeer droge schuimwijn door de zero dosage. In het rechter glas: Vranken brut nature. In het glas hebben we een lichte, goudkleurige wijn met fijne parel. In de neus vinden we intense aroma’s van droge abrikoos en appel. In de mond: een complexe body met een matig zuurgehalte en milde tannine. Verder een uitgesproken smaak van groene appel en gras. Bijna niemand durfde zich uit te spreken over welke de Belgische was en welke de Champagne.

DE BELGISCHE WIJNBOUW GROEIT Het aantal Belgische wijnbouwers stijgt jaar na jaar. In 2020 werden maar liefst 198 wijnbouwers geregistreerd tegenover 154 in 2019. Dat gaat over zowel professionele als amateurwijnboeren. De grootste stijging vond plaats in de provincies Limburg (37 wijnboeren tegenover 27 in 2019) en Luik (21 wijnboeren tegenover 9 in 2019). Veel fruitkwekers schakelen om economische redenen over van appelen en peren naar wijndruiven. Vlaanderen heeft met 68% nog steeds dubbel zoveel wijnbouwers als Wallonië, hoewel deze laatste een flinke inhaalbeweging deed. In 2019 was nog maar 25% van de wijnbouwers Waals, in 2020 al 32%. In totaal werd in 2020 maar liefst 587 hectaren gebruikt om wijn te verbouwen. Dat is iets meer dan de Ahr maar slechts 2% van de aangeplante oppervlakte in Bourgogne. Gemiddeld beplant een wijnbouwer drie hectaren. Slechts 14 producenten bezitten meer dan 10 hectaren. Ondanks dat Vlaanderen meer wijnbouwers én meer bebouwde hectaren heeft (326 hectaren tegenover 260 in Wallonië), produceerde Wallonië aanzienlijk meer liters (mousserende) wijn. Dit laatste is bijna helemaal toe te schrijven aan de provincie Henegouwen. Op een totaal van 1.853.034 liter werd 1.003.059 liter geproduceerd door Wallonië, dat is zo’n 10% meer dan Vlaanderen.

Bron: “Kwart meer Belgische wijnbouwers in 2020” (27 mei 2021) – www.economie.fgov.be

Met Jan Van Eyck verdwenen ook de wijngaarden in Vlaanderen door klimatologische en economische omstandigheden. WIJNDOMEIN WAES werd in 2005 opgericht en is de eerste professionele wijngaard in Gent en omstreken sinds de 16de eeuw. Gelegen aan de oevers van de Schelde nabij Gent wordt er op een oppervlakte van 4 ha druiven voor zowel witte als rode wijn verbouwd. De wijnen dragen het label “100% Belgische wijn”.

2017

De filosofie van het wijndomein – “TraditieAuthenticiteit-Kwaliteit” - zorgt ervoor dat de wijnen WAES WIT en WAES ROOD ieder jaar medailles behalen op de verkiezing ‘Beste Belgische Wijn’ en op internationale wijnwedstrijden.

www.wijndomeinwaes.be

“Waes Wit 2017” : assemblage van Solaris en Bianca.

2017

FOLIE

Waes Wit 2019

Waes Rood 2019

limited edition/ beperkte oplage

“Waes Rood 2017” : assemblage van Rondo, Leon Millot en Regent

Testo

De wijnen van Goretti zijn verkrijgbaar bij wijnhandel Château Brillant – Wouter De Nul – www.chateaubrillant.be

BORDEAUX 2019

DE PROEF OP DE FLES (EN DE SOM) Op maandag 14 maart 2022 vond in Brussel de voorstelling van het millésime 2019 plaats door de Union des Grands Crus de Bordeaux. Dit gebeuren, in de prachtige maar ook praktische setting van Tour & Taxis, was een ideale gelegenheid om de jaargang 2019 te proeven nu hij op de markt komt.

Om verschillende redenen is 2019 een bijzonder jaar: • het past in het rijtje zeer goede bordeauxjaren van 2015 tot 2020 (met een dipje in 2017), • de prijszetting was in verhouding tot de voorgaande jaren een stuk lager, en vooral: • de primeurcampagne werd een koers met hindernissen omwille van het coronavirus.

PIER R E PA U L S TA C A N O V C o m m a n d e r ij G e n t W O U T ER D E N U L C o m m a n d e r ij N o v a Z e m b l a Fo t o's U G C B – A l i c e B o w n

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 36

WAT VOORAFGING: DE BEWOGEN PRIMEURCAMPAGNE VOOR BORDEAUX 2019. In maart 2020 ging omwille van Covid-19 ongeveer heel Europa op slot. De UGCB moest noodgedwongen la semaine des Primeurs uitstellen die van 30 maart tot 2 april 2020 was gepland. De primeurcampagne voor de jaargang 2019 werd aanvankelijk online gevoerd via filmpjes. Sommige wijnjournalisten behielpen zich met vatstalen die hen door de kastelen werden opgestuurd. Dat was ook het geval voor het verslag over Bordeaux 2019 dat in Ken Wijn-magazine 33 verscheen. Uiteindelijk kon de UGCB in juni 2020 in Bordeaux en in Brussel primeur-degustaties organiseren voor de jaargang 2019. De campagne werd een commercieel succes. Naast de uitgestelde primeurcampagne was er de context van een slabakkende economie, de terugvallende vraag uit China en de (intussen opgeschorte) invoertaksen in de Verenigde Staten – om van de bordeaux-bashing in het eigenste Frankrijk maar te zwijgen. Dat kwaliteit voor de prijszetting bijkomstig is, toont de geschiedenis van de primeurcampagnes. Na topjaren waarin de prijzen omhooggaan, kunnen de wijnbouwers het vaak niet over hun hart krijgen de prijzen te verlagen in mindere jaren – of toch niet in eenzelfde verhouding. Deze keer gebeurde iets ongewoons: voor een goede jaargang werden de prijzen verlaagd.

PRIJSANALYSE Op basis van gegevens van Liv-ex (London International Vintners Exchange) – een internationaal handelsplatform voor wijnen, zien we een duidelijke trend over de jaargangen 2016 tot 2020:

JAAR

2016

2017

2018

2019

2020

Prijs per fles

113

112

110

Relatieve prijsevolutie (2016=100%)

100%

87%

99%

79%

97%

De gemiddelde prijs van 88 (vooral rode) topbordeauxwijnen bedroeg in 2016 113 euro per fles. Voor de minder goed aangeschreven 2017 daalde dat tot 98 euro per fles, om in het zeer goede 2018 te stijgen naar 112 euro per fles. Voor 2019, over het algemeen een zeer goed jaar, zij het met enige wisselvalligheid (net als 2020), lagen de prijzen gemiddeld op 89 euro per fles, om daarna voor 2020 terug naar een pre-covid niveau van 110 euro per fles te stijgen. Met ongeveer 20% lagere prijzen dan 2016, 2018 en 2020 zijn er in 2019 wijnen met een goede prijs/kwaliteit verhouding te vinden – al blijft het begrip ‘koopjes’ voor topbordeaux wel heel relatief. Châteaux waarvan de prijzen werden verrekend: Angelus, Armailhac, Ausone, Batailley, Beausejour (Duffau-Lagarrosse), Beychevelle, Branaire Ducru, Calon Segur, Canon (Saint Emilion), Canon Gaffeliere, Cantemerle, Cantenac Brown, Carmes Haut Brion, Carruades Lafite, Chapelle Mission Haut Brion, Chasse Spleen, Cheval Blanc, Clerc Milon, Clinet, Clos Fourtet, Clos Marquis, Conseillante, Cos d Estournel, Coutet (Barsac), Croix Beaucaillou, Domaine Chevalier, Domaine Chevalier Blanc, Ducru Beaucaillou, Duhart Milon, Eglise Clinet, Evangile, Figeac, Gaffeliere, Gazin (Pomerol), Giscours, Gloria, Grand Puy Ducasse, Grand Puy Lacoste, Gruaud Larose, Haut Bages Liberal, Haut Bailly, Haut Brion, Issan, Lafite Rothschild, Lafon Rochet, Lagrange (Saint Julien), Langoa Barton, Larcis Ducasse, Lascombes, Leoville Barton, Leoville Las Cases, Leoville Poyferre, Lynch Bages, Malartic Lagraviere, Malescot St Exupery, Margaux, Mission Haut Brion, Mission Haut Brion Blanc, Monbousquet, Montrose, Mouton Rothschild, Ormes Pez, Pagodes Cos, Palmer, Pape Clement, Pape Clement Blanc, Pavie, Pavie Decesse, Pavie Macquin, Pavillon Blanc, Pavillon Rouge, Petit Mouton, Petit Village, Phelan Segur, Pichon Baron, Pichon Lalande, Pontet Canet, Quinault l’Enclos, Quintus, Rauzan Segla, Saint Pierre, Smith Haut Lafitte, Sociando Mallet, Suduiraut, Talbot, Tertre, Troplong Mondot, Valandraud.

2001 REVISITED? In zekere zin was er een déjà vu met 2001, waarvan de primeurdegustatie in de lente van 2002 in mineur verliep omwille van de naweeën van de aanslagen van 11 september 2001 – de terughoudendheid ten overstaan van vliegreizen beperkte toen de aanwezigheid van de internationale wijnpers tot een minimum; onder meer een zekere Robert Parker kwam niet opdagen, zodat de wijnen zonder zijn scores een koper moesten vinden, wat in de Angelsaksische wereld toen niet zo evident was. Een neveneffect waren de lagere primeurprijzen, na het felle hypejaar 2000. De kwaliteit van 2001 moest echter in vele gevallen niet onderdoen voor zijn onmiddellijke voorganger, soms zelfs integendeel. Met 2019 zijn dus duidelijk parallellen te trekken: een primeurcampagne in mineur, een prijszetting lager dan de jaren voordien en wijnen van zeer goede kwaliteit.

Geproefd De droge witte wijnen De rode wijnen blijven de referentie wanneer men spreekt over de kwaliteit van een wijnjaar in Bordeaux. Toch zijn de witte wijnen ook niet te versmaden, met Pessac-Léognan en Graves als vaandeldragers. Bovendien staan de witte wijnen in 2019 even hoog aangeschreven als de rode wijnen – wat niet altijd het geval is: vaak zijn de mindere jaren voor rood beter voor wit en omgekeerd: blauwe druiven hebben baat bij een warme zomer daar waar witte wijnen beter scoren in frissere jaren. In 2019 waren de omstandigheden ondanks de warme zomer toch ideaal om, na een welgekomen regenbui in augustus, vanaf begin september sauvignon blanc en sémillon te oogsten. Hieronder een selectie van wijnen die er vooral door evenwicht en frisheid bovenuit staken:

van witte perzik, een goed versmolten gevoel in de mond en een lange frisse afdronk met toetsen van ananas.

Château Trottevielle is wat atypisch met

Een eigenzinnige selectie rood

Château Villemaurine is een complete

Even leek het erop of de regen tijdens september 2019 een kruis zou maken over de kansen om goede rode wijnen te maken. Niets was minder waar: het water zorgde na de warme zomer voor evenwicht en frisheid in de druiven, en de oogst van de blauwe druiven kon eind september in ideale omstandigheden een aanvang nemen.

Château Carbonnieux ademt een complex aroma, met veel gelaagd fruit in de smaak en een frisse exotische toets. De houtlagering is nog niet volledig versmolten, maar de wijn heeft een mooi evenwicht en potentieel. Een klassieker.

brengt een breed maar fijn palet aan aroma’s, met citrus en witte bloemen, de smaak heeft kracht, finesse en fruit in balans. Een reeds zeer genietbare wijn met potentieel.

Saint-Emilion

Domaine de Chevalier maakt zijn reputatie

Château Canon-La-Gaffelière valt op

als topper waar. Alles zit goed, van aroma tot afdronk. Zeer breed en mond vullend, perfect in evenwicht. Voldoende materie om de houtlagering te verwerken.

met aroma’s en smaak van zwarte kersen, zeer intens en sappig met een lange afdronk. Toegankelijk en top.

iets minder gekoeld geserveerd, zodat het rijpe witgele fruit aromatisch overheerste, in contrast met de frisheid in de smaak en een goede beheersing van de vatlagering. Een sappige wijn. Château La Louvière valt op door een zeer lichte kleur en fijne aroma’s van groene appel en citrus. In de smaak is er een mooi evenwicht tussen zuren en vettigheid. De afdronk is lang en verfrissend. Château Malartic-Lagravière is discreet, met een fijne elegante geur van witte bloemen. De smaak is die van een zachte, frisse wijn met een mooi pompelmoesbittertje in de afdronk. Château Olivier valt op met aroma’s van rijp

exotisch fruit en vanille. De smaak is zeer fruitig en nog wat streng. Opvallend mineraal in de afdronk. Château Smith Haut Lafitte is opnieuw een klassieke topper, met volrijpe aroma’s en smaak

wijn, met aroma’s van rood en zwart fruit, een smaak die eveneens drijft op fruit met een mooie tanninestructuur en een aangename afdronk. Een lekkere wijn. Pomerol Château Rouget: Complexe en fijne geur van warm rijp fruit. Na walsen licht kruidig. Volle aanzet met fenomenaal veel fruit, veel volume dat aanhoudt tot op het einde. Het fruit is zeer rijp, zuiver, mooi fris en licht kruidig. Château La Pointe: In de neus zuiver en open met voornamelijk zwarte vruchten, maar ook cederhout. Volle aanzet, zeer rijk en overvloedig. Het fruit is sappig, fris en rijp, licht kruidig. Lange finale met een tikje zoethout op het einde en merkbare tannine.

Château Les Carmes Haut-Brion

Château Larrivet Haut-Brion werd

aroma’s van kersen, goede extractie een sappige smaakstructuur. De tannine komt pas in de elegante afdronk aanzetten.

Château Dassault is aromatisch zeer expres-

sief, met veel rood fruit dat terugkeert in de smaak. Een soepele, behaaglijke wijn. Château Figeac komt aromatisch nog wat streng over en ook in de aanzet is de smaak nog strak, met duidelijke tannine. Dan pas volgt mooi soepel fruit. Een wijn om op te wachten. Château Grand Mayne verrast met een combinatie van volle, rijpe en toch elegante aroma’s en smaak. Mooi afgeronde tannine en een lange afdronk met fruit en zelfs wat mineraal in de afdronk. Top. Château Soutard nodigt uit met frisse en elegante aroma’s van rood en fijn zwart fruit. De smaak van mooi fruit wordt ondersteund door voldoende aciditeit en goed geïntegreerde tannine. Lange afdronk. Château Troplong-Mondot laat aromatisch nog niet veel los, maar valt op door krachtige tannine en mond vullend fruit. De afdronk is lang. Nog jonge wijn (ook wat te koel geserveerd).

Château Gazin: Aroma's van aardbeien, bessen en kersen. Na walsen ook florale toets. Zachte aanzet, delicaat, fijne edele tanninestructuur met krokant fruit. Rijp en fris tegelijk, delicieus en sappig. Château Clinet: Diepe ondoorzichtig paarse kleur. Veelzijdig en complex aroma met veel donkerzwart fruit: rijpe bramen, bosbesses en cassis. Zeer expressief met na walsen kruidige toetsen van peper en munt. Ook een vleugje vanille. Volle aanzet met massa’s rijp fruit, lichtjes zwoel. Enorme diepgang en zeer lange finale met versmolten tannine. Al opvallend toegankelijk!

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 36

Pessac-Léognan

Haut-Médoc

Château Smith Haut Lafitte is klassiek van snit, zowel aromatisch als qua smaak, geen blockbuster maar vooral elegant met fijn fruit en edele tannine.

Château Beaumont in aroma’s en smaak

Château Pape Clément is een schoolvoor-

beeld van gecontroleerde extractie, met intense aroma’s van zwart fruit en ook een houttoets. Krachtig in de mond, nog niet versmolten en een wat strenge afdronk. Château Malartic Lagravière drijft

meer op elegantie dan op intensiteit; aroma’s en smaak drijven op rood fruit. Château Olivier ademt rijp zwart fruit. In de

smaken geven de edele tannine en het jonge, sappige fruit elkaar mooi weerwerk. Een opvallend soepele afdronk in een verrassende wijn. Château Larrivet Haut-Brion valt op

door klassieke aroma’s van vlier en rood fruit. De smaak is vol, met opnieuw veel fruit. De afdronk is lang en soepel. Een zeer toegankelijke wijn. Château Haut-Bailly brengt aromatisch

intens zwart en rood fruit. De smaak is gelaagd, met fruit, edele tannine en fijn zoethout. Een zeer lange afdronk. Klasse. Domaine de Chevalier wordt gekenmerkt

door elegantie en frisheid in aroma’s en smaak, met een klassieke evenwichtige structuur en een lange aangename afdronk. Listrac-Médoc Château Clarke valt op door een vrij licht in-

tense kleur met aromatisch veel fruit en een zachte houttoets. Een aangenaam rijp gevoel in de mond, eerder op elegantie dan extractie gebouwd. Château Fourcas Dupré heeft aroma’s van

aardbei en vlier, met een soepele smaak, op het fruit en met mooi zachte tannine. Lekkere, toegankelijke wijn. Moulis-en-Médoc Château Chasse-Spleen heeft aroma’s van

rijp rood fruit en vanille. De smaak is in evenwicht, soepel maar met een krachtige structuur. Elegante afdronk. Mooie wijn. Château Poujeaux oogt en geurt geconcentreerd met zwart fruit en eucalyptus. De smaak is sappig, met kracht en diepgang waarbij het fruit de bovenhand heeft over aciditeit en tannine. Een zeer mooi product.

een toegankelijke klassieker als médoc. Middellange afdronk. Margaux Château Giscours heeft aroma’s van zwart fruit (kersen, cassis), een smaak die nog overheerst wordt door tannine maar met voldoende frisheid en inhoud die veel beloven. Lange sappige afdronk. Château Labégorce geeft bakken zwart en

rood fruit vrij en ook de smaak is intens en rijk aan fruit, met duidelijk aanwezige tannine. Lange, frisse afdronk. Château Lascombes drijft in aroma’s en smaak op extractie van vooral rijp zwart en rood fruit. De wijn is aangenaam en toegankelijk. Château Prieuré-Lichine is evenwichtig

op alle vlakken: aromatisch op het fruit, vineus maar soepel en elegant, met een mooie frisheid. Een mooie middellange afdronk die naar meer doet grijpen. Château Siran valt op door de zeer intense

kleur, aroma’s van zwart fruit en gebrand. Toegankelijke smaak, maar toch vineus met licht droogtrekkende tannine. Lange afdronk. Saint-Julien Château Beychevelle geeft aromatisch een

moderne indruk met rijp zwart fruit en gebrande toetsen. Soepel, met veel fris fruit en mooi geïntegreerde tannine. Eigentijdse klassieker met potentieel. Château Gloria geeft veel zwart fruit prijs, met zoete kersen in de hoofdrol. De smaak is soepel en aangenaam. Een zeer toegankelijke wijn, gedreven door het rijpe fruit. Château Lagrange is met 80% cabernet sauvignon een opvallende klassieker voor de appellatie. Het rijpe fruit houdt de wijn in balans en zorgt voor de lange, aangename afdronk. Château Langoa Barton kent rijpe aroma’s

van zwart fruit en vanille. De smaak is vooral elegant, met voldoende kracht in ondersteuning. Middellange afdronk. Château Léoville Barton brengt aromatisch veel rijpe cassis. De smaak is krachtig en elegant, met fruit en tannine nog niet versmolten. Zeer lange afdronk. Topwijn.

Château Léoville Poyferré drijft aromatisch op kersen, heeft een soepele aanzet en daarna nog veel tannine. Een mooie lange afdronk. Château Saint-Pierre is verrassend rijp en gelaagd, zowel aromatisch (zwart fruit maar ook eucalyptus en menthol) als in de smaak, met edele tannine en nog volop fruit. Een echte klasbak. Saint-Estèphe Château Lafon-Rochet heeft een opvallend

aroma van rijp, bijna droog fruit, neigend naar rozijnen en pruimen. De smaak is nog zeer compact en de tannine wat droogtrekkend. Château Phélan Ségur ademt rijp rood en zwart fruit die ook in de mond de soepele en krachtige structuur invullen. Zeer lange afdronk. Mooie wijn. Pauillac Château Clerc Milon: Delicieuze aroma’s

van zwarte vruchten, kruiden, ceder een zoethout. Zeer precies, mineraal fris, met een explosie van donkere fruitimpressies. Château d’Armailhac: diepdonker paars,

aroma's van donker fruit met kruiden: peper en kruidnagel, na walsen lichte vanilletoets. Zachte filmende aanzet, sappig met een toets van chocolade en lekker kruidig. Lange afdronk met opvallend geïntegreerde tannine. Château Pichon Longueville Baron:

compleet ondoorzichtig, sublieme geur van zuiver en rijp fruit: donkere vruchten, cassis, bramen, rijpe zwarte kersen. Na walsen ook rozijntjes, kruiden, peper, zoethout en cacao. Stevige aanzet met enorm veel sappig perfect gerijpt fruit. Complexiteit met duidelijMI C HEL D E C U Y PER ke maar edele tanninestructuur.

C o m m a n d e r ij G e n t

Château Lynch Bages: zeer diepe kleur van

zwarte kersen, bijna ondoorzichtig. Overvloedig rijp fruit: bosbessen, braambessen, vlier en cassis. Na walsen ceder en grafiet. Volle aanzet, heel uitbundig, stevige structuur met extreem lange finale, licht uitdrogend op het eind. Château Pichon Comtesse de Lalande: bijna ondoorzichtig. Sublieme en zeer expressie-

ve geur van rijp, fris fruit: bramen, cassis, bosbessen, met ook kruiden: peper, muskaat, munt, kruidnagel en cederhout. Strakke aanzet, zeer zuiver, compact, gebald, super gelaagd met rijpe tanninestructuur. Verfijnde stijl met ellenlange finale.

STÉPHANE DERENONCOURT

Stéphane Derenoncourt in de wijngaard

EEN ODYSSEE BUITEN FRANKRIJK

téphane Derenoncourt is vooral bekend omwille van zijn werk voor talloze châteaux in Bordeaux. Deze autodidact uit Duinkerken is één van de invloedrijkste Franse wijnconsulenten. Na een carrière waarbij hij alle échelons van het wijnvak doorliep richtte hij in 1999 samen met zijn vrouw Vigneron Consultants op (sedert 2010 Derenoncourt Consultants), dat nu 147 wijndomeinen adviseert, waarvan 30 buiten Frankrijk. Samen met zijn team van twaalf associés en consultants, laat Stéphane Derenoncourt zich inspireren door het concept ‘terroir’. Hij wil de wijnen niet signeren, maar hun identiteit tot uiting brengen.

PIER R E PA U L S TA C A N O V C o m m a n d e r ij G e n t

Derenoncourt en zijn team.

De begeleiding van de klanten door Derenoncourt concentreert zich dan ook op het werk in de wijngaard en omvat de analyse van de bodem, het in kaart brengen van de percelen, de keuze van aangepaste druivenrassen en richtlijnen voor het werk in de wijngaard, van snoei tot oogst. Het maken van de wijn gebeurt in functie van het respect voor het fruit en zijn oorsprong. De filosofie combineert intuïtie met technische kennis: er wordt meer geproefd, van druif tot wijn, dan technisch geanalyseerd. Het beoogde resultaat is steeds een wijn met een eigen identiteit, evenwicht en origineel, ver van de internationale standaardisering.

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 36

KWALITEITSLABEL Eigenaars die een beroep doen op Derenoncourt Consultants doen dat om de kwaliteit van hun wijnen te verbeteren maar profiteren ook van de reputatie van Derenoncourt als kwaliteitslabel. Daar hangt natuurlijk een prijskaartje aan vast – het is niet verwonderlijk dat veel van de domeinen eerder kapitaalkrachtige eigenaars hebben. Aan de andere kant is het waarschijnlijk een investering die zichzelf terugverdient. Bovendien is Derenoncourt het aan zichzelf verplicht om kwaliteit af te leveren.

LA GRAPPE EN BOUTEILLE Derenoncourt Consultants organiseert regelmatig degustaties van de wijnen waar ze aan meewerken, onder het motto la grappe en bouteille. Dit ligt in het verlengde van de filosofie van het bedrijf om domeinen te begeleiden van de wijngaard tot de fles. Op 4 april 2022 waren in Parijs de wijnen van buiten Bordeaux aan de beurt, zowel Franse als niet-Franse. We beperkten ons tot de aanwezige domeinen van buiten Frankrijk. Als we afgaan op de filosofie van Stéphane Derenoncourt en zijn team, is het niet de bedoeling om wereldwijd bordeauxwijnen te klonen.

BORDEAUX CONNECTIE Toch is een connectie met Bordeaux niet ver te zoeken. Ondernemer en wijnliefhebber Philippe Austruy investeerde in de Provence (Commanderie de Peyrassol en La Bernarde) maar is ook eigenaar van Château Malescasse, cru bourgeois in de Haut-Médoc. Net als voor zijn Franse domeinen doet hij voor zijn Portugese en Italiaanse rode wijnen beroep op het team van Stéphane Derenoncourt. Quinta da Côrte ligt in de Dourovallei en produceert niet-versterkte Douro en ook Porto. De Porto Tawny 10 years oogt en geurt nog jong en fruitig; aroma’s en sma-

ken zijn wel van het mediterrane soort (dadels, vijgen, wat amandel), een mooi evenwicht en helemaal niet gedomineerd door de alcohol. De Douro Gran Reserva 2017 is reeds geëvolueerd in kleur en aroma’s, klassiek van snit, een beetje old school Portugal. De Princesa 2019 tapt uit een ander vaatje: een instapwijn met een intense kleur, aroma’s van zwart fruit en een mooi mondgevoel met soepele tannine en vooral een sappige kern van fruit. De afdronk is kruidig – de trossen worden niet ontritst. Het Italiaanse domein van Philippe Austruy, Tenuta Casenuove, ligt in Panzano, in het hart van de Chianti Classico DOCG. De Chianti Classico 2016 is ondanks de samenstelling (80% sangiovese, 15% merlot, 5% cabernet sauvignon) een klassieke expressie van de herkomstbenaming, met veel fruit en frisheid, elegant en met een minerale afdronk – de bodems in Panzano zijn complex en omvatten ook leisteen. Ook Chianti Classico Riserva 2017 (85% sangiovese, 12% merlot, 3% cabernet sauvignon) blijft in het klassieke register, met wel veel elegantie en nog jonge, wat droogtrekkende tannine. Bordeaux komt wat meer om de hoek kijken bij de IGT Toscana 2015 – een blend van 60% sangiovese en 40% merlot en als enige van de drie gerijpt in barriques: met rijpe aroma’s van zwart fruit, sappig en mondvullend, mooi gepolijste tannine en ‘moderne’ houtlagering.

TOSCAANSE EIGENZINNIGHEID Ook in Panzano vinden we Tenuta La Massa – van de eigenzinnige Giampaolo Motta die in 2000 de deur van de DOCG Chianti Classico achter zich dichtsloeg en zijn wijnen als Toscana IGT in de markt zette. Hij kon zich niet vinden in

De etiketten van La Massa tonen een Gallo Nero aan het spit

Wijngaarden in Panzano waar Stéphane Derenoncourt verschillende domeinen adviseert.

de manier waarop de appellatie in de markt werd gezet. Sindsdien vindt men op zijn etiketten een tekening van de ‘Gallo nero’ – de zwarte haan, het logo van de DOCG – gepluimd en aan het spit boven een vuur. Hier valt dus wat minder classicisme te verwachten dan bij Tenuta Casenuove. Dat blijkt meteen met de Carla 6 2019, 100% sangiovese van op bodem met leisteen: helder, zeer fijne fruitige aroma’s, lichtvoetige smaak, elegante wijn. De 2018 is veel intenser en krachtiger, met veel meer extractie en body maar ook vooral zeer fruitig. La Massa 2018 is een blend van sangiovese, merlot en cabernet sauvignon; helder robijnrood uitzicht, aroma’s van rood fruit. Veel finesse in de smaak, elegant en met een lange afdronk. De Giorgio Primo 2019 is een bordeauxblend met 50% cabernet sauvignon, 40% merlot en 10% petit verdot die 16 maand in eikenhouten vaten rijpt (50% nieuw). Zeer krachtige wijn met toch voldoende frisheid en een mooi evenwicht. De 2018 heeft toevallig (dat is niet elk jaar het geval) dezelfde samenstelling. Hier is de wijn nog meer in evenwicht, met veel body en een lange afdronk. Duidelijk een topwijn.

Tussen Siena en Arezzo, in het ruimere Chianti-gebied, vinden we Mansalto. Dit is niet zomaar een domein, maar een gebied van maar liefst 2.000 hectare met bossen, dorpen en wijngaarden dat begin deze eeuw volledig onderkomen was. Een groep internationale investeerders en wijnmakers, waaronder Stéphane Derenoncourt, verworven het domein om het nieuw leven in te blazen. De verwaarloosde wijngaarden werden opnieuw aangeplant en beslaan momenteel 50 hectare. Stroncalio 2019, Toscana IGT, is de eerste wijn die het domein met Derenoncourt als consulent produceert. Het is een blend met 40% sangiovese, 30% cabernet sauvignon, 20% cabernet franc en 10% merlot. De verschillende druivenrassen worden apart gevinifieerd, de assemblage vindt plaats na 12 maand rijping in vaten en foeders. Jong ogende wijn, fruitig in aroma’s en soepele smaak, met complexiteit en elegantie. Toegankelijk en een wijn met klasse.

LE CHIANTI NOUVEAU EST ARRIVÉ

Giampaolo Motta in de wijngaard.

Onze ronde van Toscane eindigt in Bolgheri, op Tenuta Argentiera, een domein waar Derenoncourt al vanaf 2003 actief is en dat sinds 2016 in handen is van Stanislaus Turnauer, een Oostenrijks industrieel. Voor een wijnconsulent uit Bordeaux lijkt Bolgheri een logische keuze – of eerder omgekeerd: het lijkt logisch voor een domein in Bolgheri, met een maritiem klimaat en goed gedijende Bordelese druivenrassen, om een beroep te doen op een wijnconsulent als Derenoncourt. Met de Argentiera 2018, Bolgheri Superiore, wordt de verwachting ingelost of, zo men wil, het vooroordeel bevestigd: met 50% cabernet sauvignon, 40% merlot en 10% cabernet franc, gerijpt in barriques van Franse eik (50% nieuw) oogt en smaakt het resultaat naar een moderne, (zeer) goed gemaakte bordeauxblend, zij het een van topniveau. Villa Donoratico rosso 2019, een ‘gewone’ Bolgheri, is gemaakt van 40% cabernet sauvignon, 35% merlot, 20 % cabernet franc en 5% petit verdot. Ook hier donker kersenrood, met een fijne houttoets en mooi verweven fruit in de geur en smaak; rechttoe, rechtaan en relatief eenvoudig. De verrassing komt met de single vineyard Ventaglio Rosso 2016, Toscana IGT, van 100% cabernet franc. Rijpe aroma’s van rood en zwart fruit, mooi versmolten en perfect in evenwicht met een lange afdronk. Topwijn.

ZILVERSMID

Cabernet franc in de Ventaglio wijngaard.

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 36

VERGETEN BORDEAUXDRUIF Derenoncourt werd ook ingeschakeld door Azienda Agricola Inama in Veneto. Hun Soave Classico 2020 is zeer aromatisch, met mooi fruit en een goede smaakbalans – een klassieker in het genre. De Soave Classico I Palchi Foscarino 2019 is nog beter: mooi gerijpte kleur, minerale toets (vulkanische bodem), veel finesse, een gelaagde smaak en een mooie afdronk. De paradepaardjes zijn echter de rode wijnen. Met een wijngaard van 13ha carménère op rotsbodems pretenderen ze het grootste project in Europa te hebben voor dit druivenras dat oorspronkelijk uit de Médoc komt. De Bradisismo 2018, Colli Berici DOC, 50% carmenère en 50% cabernet sauvignon, is een zeer soepele wijn, met fruitige en florale (carmenère!) aroma’s. Mooi verweven hout (50% nieuwe vaten). De Carminium 2018, Colli Berici DOC, is 100% carménère. Het is een rijke, krachtige wijn met veel elegantie, duidelijk intenser dan de Bradisismo. Mooie wijn. Oratorio di San Lorenzo 2017, Collli Berici DOC, is een ‘carménère riserva’ gemaakt van geselecteerde druiven. Veel frisheid en elegantie en toch ook veel inhoud. Zeer mooie wijn. De 2018 is nog intenser, krachtiger en rijper. Duidelijk een betere jaargang en een demonstratie van het potentieel.

Azienda Agricola Inama verrast met wijnen waarin carménère centraal staat.

NAADLOZE GRENSOVERGANG De regio Istrië ligt in drie landen: Italië, Slovenië maar vooral Kroatië. Daar vinden we Dimnik Estate, een recent project van investeerders uit de medische sector. De productie van olijven, olijfolie en wijn gebeurt biodynamisch. De witte Malvazija 2021 rijpt voor 100% in inox. Zeer fruitig, groene appel en peer; zachte smaak, relatief weinig aciditeit. Terraswijn. De Rosé 2020 is 100% teran, een laat rijpende, lokale druif die normaal pas in oktober geoogst wordt. De rosé zorgt voor een verbeterde selectie van de rode wijn. Lichtroze kleur (zoals rosé de Provence). Aroma’s van aardbei en roze pompelmoes. Zeer fris en fruitig. De rode Monterol 2019 bevat 45% merlot, 30% lagrein en 25% terran. Donker, mooi kersenrood. Fijne houttoets (zachte toast). Compacte smaak met veel frisheid – de blend doet zijn werk met de versmelting van de drie druivenrassen. Mooie wijn.

OMWEG LANGS DE RIJN Liechtenstein is een bescheiden wijnland, met amper 24 hectare wijngaarden op ongeveer 400 meter hoogte, langs de bovenloop van de Rijn. De wijngaard van de Hofkellerei des Fürsten Hofkellerei des Fürsten – nog steeds eigendom van de prinselijke familie – ligt in de hoofdstad Vaduz, op 460 meter hoogte en beslaat amper 3,8 hectare. Hier komen we eens geen druivenras uit Bordeaux tegen. De Chardonnay Herawingert 2020 komt het bovenste, koelste deel van de Herawingert wijngaard en worden pas in oktober geoogst met een alcoholpercentage van 12,5%; rijping in demi-muids. Jonge strogele kleur, frisse fruitige aroma’s, wat bloesem en een mooie frisse smaak, ragfijne structuur met een zweem van vettigheid. Herkenbaar als chardonnay maar met een eigen identiteit. De Pinot Noir AOC Vaduz 2019 is de basis pinot noir van de wijngaard. Heldere kleur en fijn rood fruit in de aroma’s, zuivere smaak van een lichte pinot noir – niet de bourgogne-stijl, maar eerder Elzas of Duitsland – we zijn dan ook in de Rijnvallei. De Pinot Noir Herawingert 2019 komt van een selectie van de betere druiven. Duidelijk intenser van kleur maar nog altijd helder, materie maar finesse in de smaak, met duidelijk aanwezige tannine, een stapje hoger maar binnen hetzelfde idioom als de basiswijn.

Liechtenstein is (ook) een bescheiden wijnland.

T-Oinos, op het Griekse eiland Tinos in de Egeïsche Zee is het project van twee vrienden, de Griekse zakenman en wijnliefhebber Alexandre Avatangelos en Gerard Margeon, hoofdsommelier van de restaurantgroep van sterrenchef Alain Ducasse. De witte Clos Stegasta Assyrtiko 2020 is afkomstig van 20 jaar oude assyrtiko op een bodem van zand en graniet, op een hoogte van 460 meter. De strogele wijn ademt veel frisheid, citrus en heeft niet de vulkanische toets die we van Santorini kennen, er is wel een licht zilte toets in de afdronk. De rode Clos Stegasta Mavrostragaon 2019, van de mavrotragnodruif, is afkomstig van een lagergelegen wijngaard op bodems van klei en leisteen. Het is een rijpe, volle rode wijn, met aroma’s van kersen – duidelijk aanwezige tannine – een nog jonge topwijn.

ODYSSEUS ACHTERNA

Clos Stegasta op het eiland Tinos.

OVER DE BOSPHORUS We steken de Egeïsche zee over naar de domeinen Pendore en Côtes d'Avanos die deel uitmaken van het Turkse Kavaklidere Wines, dat in totaal 652 hectare aan wijngaarden bezit, verspreid over geheel Turkije. Het bedrijf dateert van 1929 en heeft zijn thuisbasis nabij Ankara. Pendore (°2005) ligt aan de Egeïsche kust nabij Izmir, met een wijngaard van 202 hectare. Côtes d'Avanos (°2003) ligt in Cappadocië (ten zuiden van Ankara) en beslaat 181 hectare. Beide domeinen produceren naast wijnen met internationale druivenrassen (syrah, chardonnay, sauvignon blanc, tempranillo) ook wijnen met lokale variëteiten. We proeven eerst de witte Côtes D’Avanos Narince 2020, 100% narince: strogeel, zeer aromatisch, mineraal (vulkanische bodem), wat vanille, goed geïntegreerd hout; een zachte, ronde smaak en een minerale toets in de afdronk. Elegante wijn. De naam van de druif narince betekent trouwens ‘fragiel’. De rode Pendore Öküzgozü 2019 is 100% öküzgozü, een druif uit het oosten van Turkije, aangeplant in het westen, aan de Egeïsche kust. Heldere robijnrode kleur, aroma’s van intens rijp fruit en opvallend frisse zuren in de smaak, die de wijn aangenaam verteerbaar maken. De Prestige Kalecik Karasi 2019 is afkomstig uit de streek rond Ankara. De druif karasi is vergelijkbaar met pinot noir: de wijn is zeer helder kersenrood, met aroma’s van rood pitfruit, bloemen, zachte tannine en een middellange afdronk. De Bordeaux connection is ook hier aan de orde: in 2016 kocht Kavaklidere twee domeinen in Castillon Côtes de Bordeaux: Château La Croix Lartigue en Château Claud-Bellevue in France. Het zal niet verbazen dat Stéphane Derenoncourt daarbij geraadpleegd werd; hij werkt sinds 2008 samen met Kavaklıdere.

De gebouwen van Côtes d'Avanos te midden van 181 hectare wijngaard in Cappadocië.

We proefden drie van de ruim 50 cuvées die door Kavaklidere op de markt worden gebracht.

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 36

MAROKKAANS-LIBANEES Domaine de Baccari in Marokko ligt op de uitlopers van het Atlasgebergte, op 650 meter hoogte, nabij Meknès. Het is een familiale wijngaard die door Nahla en Amine Bahnini vanaf 2011 nieuw leven werd ingeblazen. Hij is een neurochirurg van Marokkaanse afkomst, zij is van Libanese afkomst, werkzaam bij Saint-Gobain Emballages (de flessenafdeling dus). Beiden wijnliefhebbers, droomden ze van het creëren van hun eigen wijn. Amine ontmoette Stéphane Derenoncourt toevallig tijdens een diner en van het een kwam het ander. Vanaf 2011 werd hij ingeschakeld bij de herwaardering van de 30 hectare wijngaard die Amine Bahnini had geërfd. Na enkele jaren om de wijngaard op niveau te brengen, worden de eigen wijnen vanaf 2013 geproduceerd, en vanaf 2015 in eigen installaties. Blanc de Baccari 2021, 90% vermentino 10% sauvignon blanc, heeft de helder strogele kleur van een jonge wijn; zeer aromatisch, met zoet wit fruit, abrikoos en wat bloemen; rond en wat zoet in de mond; nog jonge, vlotte plezierwijn. Domaine de Bacccari 2015 & 16, 60% cabernet sauvignon, 40% syrah is een mooi versmolten rijpe rode wijn, met een extra kruidigheid in de 2016. Première de Baccari 2018 & 2016, 70% cabernet franc, 30% syrah; de 2018 werd in amforen gevinifieerd – de wijn is elegant en valt op door de fijne tannine; de 2016 rijpte op vat en is duidelijk meer afgerond. Een mooi voorbeeld van cabernet franc op een klei-kalkbodem.

Werk in de wijngaard op Domaine de Baccari.

WIJNBOUW IN CRISIS- EN OORLOGSGEBIED

Karim (links) en Sandro Saadé. De wijngaard van Château Marsyas beslaat 65 hectare in Kefraya, in het zuidelijk deel van de Bekaavallei, met een bodem van rode klei op een ondergrond van kalkrots. Marsyas is de naam uit de Oudheid van de Bekaavallei, en een verwijzing naar de gelijknamige sater en kompaan van Dionysos. De Saadé’s raakten gewond tijdens de ontploffing in de haven van Beyrouth in augustus 2020, die ook hun kantoren vernielde, en dat net voor het oogstseizoen. Château Marsyas Blanc 2016, 70% chardonnay, 30% sauvignon blanc, zonder houtlagering, wel bâtonnage. Evenwichtige strogele wijn, mooie combinatie van beide druivenrassen, met de vettigheid van de chardonnay en het exotisch fruit van de rijpe sauvignon blanc. B-Qa de Marsyas Rouge 2017, 75% cabernet sauvignon, 10% mourvèdre, 5% syrah, 5% merlot, 5% petit verdot, 8 maand rijping op vat. Wat evolutie in kleur en aroma’s, nog fijn rood fruit (aardbei), zachte, rijpe maar aanwezige tannine; medium body, gemiddelde afdronk. Château Marsyas Rouge 2014, 55% cabernet sauvignon, 20% syrah, 10% merlot, 10% petit verdot, 5% cabernet franc, 12 maanden vatlagering (20% nieuw – de rest 1, 2, 3 of 4 wijnen). Donkere wijn, duidelijk gebrande toetsen in de aroma’s van rijp zwart fruit, reeds versmolten smaken met een mooi evenwicht; bordeauxtype met een mediterrane toets.

Begin deze eeuw richtte de Syrisch-Libanese zakenman Johnny R. Saadé zich samen met zijn zonen Karim en Sandro op de wijnbouw, met de oprichting van de domeinen Château Marsyas in Libanon (2005) en Bargylus in Syrië (2003). Zoals meestal in de regio overheersen de internationale druivenrassen, maar de zoektocht naar een nobele lokale druif is ingezet. Bargylus heeft een wijngaard van 12 hectare op 900 meter hoogte, met een bodem van kalk en silex, nabij Latakia. De oorlog zorgt voor extra logistieke uitdagingen, met proefstalen die per taxi worden vervoerd naar Beyrouth, de thuisbasis van de Saadé familie van waaruit alle operaties in de wijngaard en voor de vinificatie worden gecoördineerd. Ook de export van de wijnen is niet evident. Bargylus Blanc 2014 is een blend van 55% chardonnay en 45% sauvignon blanc, vinificatie en rijping in inox cuves – drie maanden sur lies; strogeel, mooi aromatisch (bloemen en citrus), goed smaakevenwicht, versmolten en fijne zuren, lange frisse afdronk. Mooie wijn. Bargylus Rouge 2014, 60% syrah, 20% cabernet sauvignon en 20% merlot, 14 maand vatrijping– rijk aan aroma’s en smaak, body en fruit; lange, fijne afdronk. Topwijn.

Wijngaarden van Château Marsyas in de sneeuw.

MEER INFORMATIE OP

www.derenoncourtconsultants.com

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 36

ONTDEKKINGEN IN DE RHÔNEVALLEI

VERADEMEN IN DE ‘NIEUWE’ GRENACHECULTUUR ER W IN D E V R IEND T C o m m a n d e r ij O s ir i s Fo t o's In t e r R h ô n e

Découvertes en Vallée du Rhône vond plaats in het Palais des Papes te Avignon.

nterRhône is de interprofessionele organisatie die alle wijnbouwers en appellaties van de Rhônevallei overkoepelt, met uitzondering van de AOC Châteuneuf-du-Pape. Hun tweejaarlijkse hoogmis Découvertes en Vallée du Rhône werd aardig in de war gestuurd door de coronamiserie. Twee jaar na mekaar werd dit fantastisch spektakel uitgesteld, waardoor elke nieuwigheid in deze wijnstreek onopgemerkt bleef. Het is immers onvoorstelbaar vast te stellen hoe deze wijnregio evolueert en welke indrukwekkende inspanningen jonge ambitieuze wijnbouwers leveren om een kwalitatieve plaats te veroveren in de moeilijke wijnmarkt. Eén jaar het wijngebeuren in de Rhône missen, lijkt een eeuwigheid. Door corona hebben de professionele wijnfreaks nu vier jaar moeten wachten. De gigantische toeloop was het bewijs van een enorme nieuwsgierigheid. Gedurende vier dagen werden professionelen uit de wijnwereld in de watten gelegd met verzorgde presentaties, masterclasses en wijnstanden met meer dan 600 wijnbouwers op zes verschillende locaties. De nood aan interactie tussen de wijnbouwer en de commerciële wereld was nooit zo hoog, na een bijna uitzichtloze periode van horecasluitingen, exportopschortingen en het nekschot van de vriesmiserie in april 2021. Met open venster en vizier bracht InterRhône op deze editie van Découvertes en Vallée du Rhône echt waarvoor ze stond: een boeket aan nieuwigheden en een register aan bevestigingen van het grote potentieel van de Rhônevalei, genoeg om een volledig nummer van Ken Wijn-magazine te vullen. De lastige klus die ik mezelf heb aangemeten werd dus om de redactie te reduceren tot één bijzonder thema: de zoektocht naar unieke monocépagewijnen met de edele grenache. En ik doe dit om drie redenen. Vooreerst waren de jaargangen 2019 en 2020 uitzonderlijke wijnjaren voor grenache, weliswaar met een sterk verschillende expressie. Vervolgens werd in 2021 grenache zwaar getroffen door de korte vriesgolf op 8 april 2021 met een verlies van de oogst dat soms tot 60% bedroeg. Bepaalde journalisten maken dan ook boudweg en ten onrechte de analyse dat men de zuidelijke Rhône voor de jaargang 2021 beter links laat liggen. Tenslotte ziet men dat innovatieve wijnbouwers meer en meer experimenteren met de nobele grenache en zich wagen tot de productie van wijnen met uit-

sluitend grenache - tegen de appellatiecultuur in. Er bestaat een onuitgesproken regel in de Zuidelijke Rhône die zegt dat je als wijnbouwer pas geslaagd bent wanneer je de volmaakte schoonheid van grenache in de fles kunt steken. Emmanuel Reynaud van Château Rayas zal dit niet tegenspreken. Vanuit dit perspectief en met de pen in aanslag ben ik gedurende twee dagen in het waanzinnige kader van het Palais des Papes (Avignon) 400 wijnbouwers te lijf gegaan op zoek naar iets uitzonderlijks, waarin grenache de hoofdrol speelt. Ik had het mij inderdaad gemakkelijker kunnen maken met syrah als hoofdthema. Maar dit is nu niet aan de orde. Eerst iets over de (grenache)wijnjaren die momenteel op de markt komen. 2019: de ideale weeromstandigheden maakten dat de jaargang 2019 in de Rhône uitzonderlijk mooi is. Ondanks de warme en droge zomer was er genoeg grondwater aanwezig voor een uitzonderlijke rijping van de trossen en waren de technische (suiker, zuur en pH) en fenolische waarden (tannine en anthocyanen) optimaal. De grenachedruiven waren iets kleiner dan normaal, waardoor ze ook meer concentratie vrijgaven. De grenachewijnen van het wijnjaar 2019 zijn dan ook stevig van structuur, iets rustieker in expressie en behoorlijk complex. Zowaar de ‘mannelijkheid’ van grenache.

2020: dit wijnjaar was zonnig, maar minder warm dan 2019, met de mistral die meer van de partij was. Door de weinige regen van het jaar voordien kwamen de wijngaarden meer

onder stress hydrique te staan. Alles liep iets voorspoediger dan voorzien en de pluk was ook vroeger dan normaal. Dit impliceert dat er bij grenache iets meer zuren waren dan in 2019, doch een lagere fenolische rijpheid (dus iets minder kleurextractie). De grenachewijnen van dit jaar hebben daardoor meer frisheid dan die van 2019 en vertonen een grote soepelheid. Zowaar de ‘vrouwelijkheid’ van grenache.

2021: dit atypisch jaar in de Zuidelijke Rhône, getroffen door veel hagel en vorstschade, wordt een jaar waar de wijnbouwer het verschil zal maken. Vooral voor de wijnen gebaseerd op grenache is er een grote heterogeniteit. Ook de regenbuien begin september hebben invloed gehad op de uiteindelijke vinificatiestrategie. Door de grote kwantitatieve domper op de grenache-oogst, ziet men eigenaardig genoeg dat de overgebleven trossen van uitzonderlijke kwaliteit waren. Het was een soort natuurlijke rendementscontrole op de wijngaard, waarmee vooral de wijnbouwers uit het midden van de Zuidelijke-Rhône (Cairanne, Plan de Dieu, Rasteau, Vinsobres, Vacqueyras, Gigondas…) zwaar te kampen hadden. Uiteindelijk was dit jaar voor grenache (voor diegenen die nog hebben kunnen oogsten) een spannend en interessant wijnjaar met een zeer groot fruitgehalte. Grenache kwam in grote trossen en bleek zeer krokant. Vandaag is het nog wat te vroeg om een definitief oordeel te vellen, maar dit jaar zou nog voor grote positieve verrassingen kunnen zorgen (afhankelijk van de gedrevenheid van de wijnbouwer). Zowaar de ‘eigenzinnigheid’ van grenache.

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 36

Geproefd Hieronder een overzicht van 10 must haves in grenache, vaak buiten de appellatie omdat de appellatievoorschriften monocépagewijnen meestal verbieden. Er zijn ook domeinen bij die vandaag compleet onbekend zijn, maar via deze weg meer verdienen:

Domaine Purviti, Terre de Ciel 2020, IGP Mediterranée

Domaine les Asseyras, Naturellement 2021, Vin de France

Andermaal een nieuw gedreven vrouwelijke persoonlijkheid (Ingrid Nueil), gehuisvest in Beaumes-de-Venise. Deze 100% grenache is misschien de meest krokante van alle ontdekkingen: een wijn om in te bijten. Wat een fraicheur in combinatie met een mand vol kersen! Prachtige speelse wijn, waarbij de proever het niet bij één glas kan houden. De prijs van 9,5 euro maakt dit verhaal nog sterker.

Een verrassend fijn product, puur gemaakt als natuurwijn maar dan wel zeer fruitig, complex en met diepgang. Een charmeur met grote drinkbaarheid op jonge leeftijd. Voor amper 8 euro een voltreffer van formaat. Dit domein is gelegen in Tulette.

Le Sang des Cailloux, Oumage 2019, cuvée Elisa, Vacqueyras

Domaine du Bois de Saint Jean, Cuvée Voulongue 2021, Côtes du Rhône

Een fijnbesnaarde en rechtlijnige wijn met ongelooflijke finesse. Grenache is hier dermate perfect gevinifieerd dat alles harmonieus in elkaar past. De druiven komen van 60 jaar oude wijnstokken en door het laag rendement van het jaar hebben de druiven een ongelooflijk interessante en smaakvolle materie gevormd. Fantastisch product. Domaine Chamfort, C’est beau là-haut 2019, Côtes du Rhône Villages Séguret

Een stevige donkere grenachewijn met enorm veel karakter en potentieel. Een wijn voor de toekomst, gemaakt uit een zeer klein perceel op 450 meter hoogte in de heuvels van Séguret. Het concentraat komt niet alleen door het jaar, maar ook door het zeer laag rendement (lager dan 25hl/ha). Domaine Corinne Depeyre, Terres de Cabassole 2019, Côtes du Rhône

Een intense maar fijne grenache op puur fruitfinesse gemaakt. Zeer klassiek gevinifieerd op beton (zonder hout), met bijzondere aandacht voor de fluwele tannine en de zachte fruitmaterie. Een genietwijn bij uitstek, gemaakt door een bijzonder gepassioneerde vrouw uit Tulette. Les Deux Cols, Trois Terroirs 2020, Côtes du Rhône

Dit recent domein (2017) dicht bij Bagnols-sur-Cèze, brengt een verrassend nieuw gamma leuke rhônewijnen op de markt, waarvan deze Trois Terroirs 2020 voor de eerste keer 100% grenache is getuned (vorige millésimes min 80%). Deze wijn is rond, vlezig en guitig in zijn expressie. Een domein om te volgen. Domaine les Lys, Caillasses 2019, IGP Cévennes

Een verbluffend domein met enthousiaste jonge mensen, die doordrongen zijn van de biodiversiteit rond Uzés. Deze 100% grenache is bijzonder aromatisch en zeer breed in de afdronk. Een boeket van exotisch rood fruit ondersteunt de volheid van deze stevige charmeur. Niet goedkoop met zijn 28 euro, maar wel een ontdekking in de top van het grenachegebeuren in de Zuidelijke Rhône. Domaine de l’Odylée, L’Audacieuse 2020, Côtes du Rhône

Odile Couvert (de wijnbouwster) is geen simpele ‘madam’ en zo zijn ook haar wijnen. Kracht en expressiviteit zijn de rode draad doorheen haar gamma, alsook in deze 100% grenache (die echt haar naam niet gestolen heeft). Voor de eerste maal proef ik duidelijke toetsen van leder en chocolade, mooi ingekapseld in een zee van rood fruit. Deze wijn grijpt je bij de keel en laat niemand onverschillig (waarbij ik ook kan begrijpen dat sommige grenacheliefhebbers hierop afknappen). Ook de prijs van 24 euro is niet simpel. Maar deze wijn moet hoe dan ook in dit ontdekkingslijstje voorkomen.

Dit bekend kwaliteitshuis blijft verrassen. De Oumage 2019 is 100% grenache (wat niet altijd het geval is bij andere jaargangen, soms ook 100% syrah) en bulkt van finesse en fijne fruitpersistentie. Zeer grote wijn, gemaakt door een referentie in de appellatie. Een wijn om gerust jaren in de kelder te vergeten, maar nu reeds uitzonderlijk fijn en lekker is. De prijs moet je erbij nemen: 30 euro Vincent Baumet, La Pointe du Jour Rosé 2020, Vin de France

Deze gedreven maar bescheiden wijnbouwer uit Rochegude scoort altijd hoog met al zijn wijnen. Deze 100% grenache rosé springt er toch uit en was zowaar de beste rosé die ik van alle proeftafels heb kunnen plukken. Deze gastronomische wijn met veel bagage en structuur was tegelijkertijd een verleider. Floraal en rijk zijn hier de kernbegrippen. Het is de enige rosé die ik als grenache-ontdekking heb weerhouden.

Doorheen de wandeling rond dit prachtig georganiseerd wijnsalon heb ik enkele onbekende en bekende pareltjes kunnen proeven. Als een opgetogen veulen vergat ik twee jaar corona-hectiek en brachten de grenachewijnen mij vaak in hogere sferen. Naar de monocépagewijnen moest ik vaak uitdrukkelijk vragen; ze zaten vaak diep onder de toog weggestopt - meestal omdat ze de appellatie niet echt mochten vertegenwoordigen. Maar eenmaal ik de finesse van de grenache kon duiden in hun basisproduct, kwamen de verborgen schatten aan de oppervlakte. Het helpt ook duidelijk te formuleren waar je naar op zoek bent en te zeggen dat het mogelijks ergens zal gepubliceerd worden in een veel gelezen Vlaams wijntijdschrift. Uiteraard verdienen de indrukwekkende grenachewijnen van Chateau Simian (met de Châteauneuf-du-Pape ‘Les Grandes Grenachières d’Hippolyte 2020), Domaine Leplan-Vermeersch (met de GT-G 2020), Domaine les Ondines (met de cuvée G 2019), Domaine la Ligière (met Le pointe G 2020), Domaine Coudoulis (met Le G 2016), Domaine Maby (met de Lirac cuvée ‘Bel Canto’ 2018), Cros de Mure (met de Gigondas 2020), Domaine La Florane (met de Visan ‘Terre Pourpre 2020) en Domaine de Montfaucon (met de Châteauneuf-du-Pape ‘Baron de Montfaucon 2019’) ook een plaats in het lijstje, dit zijn geen ontdekkingen meer, maar certitudes. En zo heeft Découvertes en Vallée du Rhône editie 2022 weer zijn sporen nagelaten in de rusteloze geest van een grenacheliefhebber. Met blijvende verbazing proef ik nieuwigheden en grote dingen, waar ze in de ijdele grote (en afwezige) appellatie van Châteauneufdu-Pape op hun hoede moeten voor zijn. Veel van de juist opgesomde ontdekkingen blazen de doorsnee-châteauneufs gewoonweg van de proeftafel. Alleen daarom is zo’n ontdekkingslijstje van bijzonder nut.

GASTRO EVENTS Hof ten Damme organiseert het hele jaar door gastronomische events waarop u van harte welkom bent. Reserveer via +32 (0)3 575 02 77, info@hoftendamme.com of www.hoftendamme.com

MEER INFORMATIE OP

www.vins-rhone.com

GODS PLAN? Tijdens de het salon Découvertes en Vallée du Rhône zijn twee regio’s bijzonder opgevallen door hun grote kwalitatieve diversiteit: de wijnen van de Luberon en de wijnen van Plan de Dieu. Deze twee wijngebieden in de Zuidelijke Rhône zijn er opmerkelijk op vooruitgegaan ten opzichte van vier jaar geleden. We hebben heel veel innovatie en interessante ontwikkelingen vastgesteld in beide appellaties, die zowel geologisch als ampelografisch sterk van elkaar verschillen. De Baronie Gent van de Commanderie des Costes du Rhône wil deze positieve evolutie ook in Vlaanderen op de kaart zetten. Daarom organiseert ze op zaterdag 26 november 2022 een volledige dag vol met activiteiten rond de appellatie Plan de Dieu. Op verschillende plaatsen in Gent zullen een open-proefdag en een culinair moment worden uitgewerkt met als centraal thema ‘De wijnen van Plan de Dieu’. Hou de dag vrij om deze appellatie te ontdekken. Meer informatie volgt o.a. op www.baroniegent.eu.

We verzorgen ook graag uw huwelijk of business evenement.

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 36

EEN LIMBURGER IN RIOJA Dat Belgen een hart hebben voor wijn hoeft niet langer te worden bewezen. Je vindt ze in alle takken van het wijngebeuren, overal ter wereld, in Frankrijk, Italië, Zuid-Afrika, Chili, maar ook in Spanje. Paul Van Dinter zocht zijn heimat in Rioja.

S IM O NNE W EL L EK EN S C o m m a n d e r ij B e l l e b e e k

PAUL VAN DINTER “In een leven heb je dromen, je hebt gelukkige momenten en je hebt er moeilijke. Eind april 2016 was zo’n moment dat beide bij elkaar kwamen." Paul droomde er zoals menig gepassioneerd wijnliefhebber van om een eigen wijn te maken. Hij begon als zelfstandige wijnhandelaar en maakte van deze tijd gebruik om zoveel mogelijk kennis te vergaren. Hij trok naar Bordeaux om er een driejarige cursus te volgen op de universitaire campus te Blanquefort. Wijnbouw leerde hij in Suze-La-Rousse. De vele contacten

Paul Van Dinter in Rioja Alavesa

versterkten zijn droom om ooit wijn te maken. De kans werd hem tenslotte geboden door het domein van de familie Fernandez Gomez in Rioja, Spanjes oudste en meest bekende wijnregio.

AGRICOLA LABASTIDA In november 2019 – lang geleden, nog voor de eerste lockdown in 2020 – werd door het nationaal comité een schitterende proeverij met masterclasses opgezet waar wijnliefhebbers met een hart voor Spaanse wijn ruim aan hun trekken kwamen. 25 domeinen zetten de Riojastreek in de verf. De masterclasses toonden Rioja als een vooruitstrevende regio met een grote diversiteit aan druivenrassen. Alle grootheden uit de streek waren aanwezig. Naast al die kleppers zijn er ook heel wat minder bekende wijnbouwers die graag een breder publiek willen bereiken met nieuwe moderne wijnen. Agricola Labastida, tot voor kort mij onbekend, is er zo eentje.

Rioja is opgedeeld in drie subzones: het oostelijke Rioja Oriental (vroeger Rioja Baja geheten), de laagst gelegen en warmste streek, waar vooral garnacha goed gedijt, het westelijke Rioja Alta met de klassieke domeinen en het noordelijke Rioja Alavesa waar Agricola Labastida zich bevindt. Rondom het gelijknamige gehucht ligt het domein van de

familie Fernandez Gomez. De bodega bezit kelders die ruim 500 jaar oud zijn en waar de wijnen onder ideale omstandigheden rijpen in eikenhouten vaten. Het klimaat wordt beïnvloed door de Atlantische Oceaan, en het Cantabrische gebergte in het noorden. De zand-, klei-, kiezel- en kalkbodems leveren de perfecte ondergrond voor onder meer tempranillo.

TIERRA EL PRIMAVERA Paul Van Dinter en Carlos Fernandez Gomez, wijnmaker van de derde generatie in de familie, waren allebei op zoek naar een wijn met een breed smaakprofiel. Op een dag brachten ze hun ideeën samen en timmerden aan de droom van Paul: een eigen wijn met een geheel nieuwe visie. El Primavera symboliseert de geur en frisheid van de nieuwe lijn: moderne, elegante wijnen met een perfecte houtdosering, precies waar Paul opzoek naar was.

Geproefd Tierra El Primavera Blanco 2020

Tierra El Primavera Reserva 2015

Op de kalkachtige kleibodems gedijen de witte druiven zoals viura, garnacha blanca en malvasia het best. De druiven gisten bij lage temperatuur in de vinificatiekelder. De wijn verblijft nadien in deels nieuwe, deels gebruikte houten vaten. De wijn heeft een mooie lichtgele kleur, aroma’s van wit fruit, wat kruidigheid en een toets van hout en bloemen. De smaak is breed en gevuld met een mooi mondaroma en een fijne zoet/zuur balans.

Het klasse-stuk van El Primavera werd gemaakt met de oogst van 2015. Hoewel reserva me meteen doet denken aan een krachtige bewaarwijn, primeert ook hier opnieuw het vlotte, soepele karakter dat men beoogt met deze serie. De wijn toont zich met een levendige robijnrode kleur en opent met typerende aroma’s zoals kersen, wat tomatengroen, specerijen, hout en kruiden. De smaak is opnieuw overwegend elegant en soepel met matige tannine maar stevige verfrissende zuren die voor veel sap en structuur zorgen. Aangenaam en drinkklare wijn.

Tierra El Primavera Joven 2020

Deze wijn, 100% tempranillo, is een perfect voorbeeld van de stijl die beoogd wordt: moderne, vlotte wijn, fruitig en licht maar met de eigenschappen van de regio: een toets van aardsheid, leder en vanille. De gisting gebeurt in stalen tanks met weinig overpompen en een temperatuur rond 25°C. Jong gekleurde wijn met een heldere body, ruikend naar kersen met een toets van kruiden en specerij in het verlengde. De smaak is vooral jong en soepel, licht en meteen drinkbaar. Een doordrinker. Tierra El Primavera Crianza 2018

De lage lentetemperaturen in april zorgden in 2018 voor heel wat achterstand in de wijngaard. Vorstschade tussen 20 en 30 april verspreidde zich erg ongelijk, met diverse effecten op verschillende percelen, zelfs op de wijnstokken. Op dezelfde plant rijpten de druiven onregelmatig en hadden sommige trosjes een rijpheidsverschil van 15 tot 20 dagen bij de analyse van de bessen. Er diende heel zorgvuldig te worden geselecteerd. De opbrengst was beduidend laag. De wijn kreeg een verblijf van 18 maanden in eikenhouten vaten, gevolgd door 12 maanden in de fles. Kersenrode wijn met gemiddelde intensiteit, geuren van vanille, kersen, wat koffie en mokka, zachte kruiden en peperige tonen. In de mond ontwikkelt zich een traditioneel riojasmaakprofiel waarin zuren en tannine versmelten met donkere kers en houttoetsen. Gebrande accenten, wat cacaobitters en peperspecerij duiken op in de afdronk.

Wijnen verkrijgbaar bij Grapes House of Wines

FAVORIETE SELECTIE Van topsommelier Gianluca Di Taranto

Topsommelier Gianluca Di Taranto onderwierp onze wijnen aan een strenge keuring en selecteerde zijn favorieten. Gianluca werd verkozen tot Beste Sommelier van België 20192020 en op zijn imponerende curriculum vitae prijken onder meer sterrenrestaurants The Jane** en Zilte*** in Antwerpen en Osteria Francescana*** in Modena.

Magnum Little Mafalda

CADEAU t.w.v. € 19,95

Reguliere prijs pakket 6 ﬂessen € 93,55

Nu slechts € 75 per pakket

Gratis verzending

1 fl. Sauvignon Blanc 2020 Dog Point Marlborough | Nieuw-Zeeland

1 fl. Odyssée 2020 Château Rives-Blanques Limoux | Frankrijk

1 fl. Saint-Véran Les Colanges 2020 Domaine de la Creuze Noire Bourgogne | Frankrijk

1 fl. Côtes-du-Rhône 2019 Les Champauvins Rhône | Frankrijk

1 fl. Ronan by Clinet 2016 Château Clinet Bordeaux | Frankrijk

1 fl. Cabernet Sauvignon 2018 Domaine Naturaliste Margaret River | Australië

Voor meer informatie & bestellen:

LEONCOLARIS.BE/GIANLUCA Scan de QR-code met uw camera

Colaris | Al 100 jaar hét adres voor kwaliteitswijnen 078 - 489 983 (tijdens kantoortijden) | klantendienst@leoncolaris.be www.leoncolaris.be

Ons vakmanschap drinkt u met verstand

Wijndomein Coberger in het Hageland met chardonnay, pinot noir en auxerrois

WIJNDRUIVEN

OVER SOORTEN EN RASSEN, MUTANTEN EN KLONEN, KRUISINGEN EN HYBRIDEN. Vandaag worden zo’n 380 druivenvariëteiten gebruikt voor het maken van commerciële wijnen. Er is de trend om oude rassen te beschermen en op te waarderen. Ook wordt heel wat DNA-onderzoek gedaan en in een aantal universiteiten is rasbepaling een hot item geworden. Daarnaast zit ook de selectie van klonen, kruisingen en hybrides in de lift, als antwoord op de klimaatverandering en de vraag naar duurzame wijnbouw. Tijd voor een per definitie onvolledig overzicht.

M A R K D E B A C K ER C o m m a n d e r ij E r a s m u s

AMPELOGRAFIE EN DNA PROFILING De verspreiding van wijnplanten en druivenrassen gaat al eeuwen terug. Er bestaan geen exacte bronnen over hoe dit allemaal gelopen is. Het is wel duidelijk dat de wijnstok afkomstig is uit de Kaukasus en ontstaan is uit mutatie van de wilde wingerd. Daar ontstonden de eerste éénhuizige rassen als afwijking van de tweehuizige wingerd, die mannelijke en vrouwelijke bloemen op verschillende planten heeft. De oerwijndruif Vitis vinifera werd éénhuizig. Door tussenkomst van de mens en verdere selectie werden steeds grotere vruchten en trossen ontwikkeld. De Grieken en

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 36

Romeinen hebben vervolgens de wijnstok over het hele Middellandse Zeegebied verspreid. Van daaruit werd er steeds noordelijker aangeplant. Ampelografie, afgeleid van het oud-Griekse woord ampelo(s) of wijnstok, is het onderzoek van de morfologische karakteristieken van de wijnplant en de druif. Het is een zeer oude wetenschap die door een aantal historisch bekende namen bedreven werd. De vader van de moderne ampelografie Sinmon de Rojas Clemente y Rubio schreef in 1807 zijn belangrijk naslagwerk over de variëteiten uit Andalucía. Ook in de 19de eeuw bracht Alexandre Pierre Odart de Franse druiven in kaart. Zijn ‘Ampélographie universelle ou Traité des Cépages’ werd beschouwd als het meest toonaangevend boek over wijndruiven. Het was echter pas in 1933 dat de Russische botanist Aleksandr Negrul als eerste een volledige classificatie van de Vitis vinifera-familie tot stand bracht. DNA-onderzoek is een meer recente wetenschap. De techniek van DNA Profiling is gebaseerd op SSR - Simple Sequence Repeats, dit is het opzoek gaan naar repeats of microsatellieten. Deze kleine deeltjes worden vele malen binnen het genoom van een organisme herhaald. De techniek laat toe om de verwantschap tussen groepen ontegensprekelijk vast te stellen. In 1997 werd een eerste succesvolle ‘vaderschapstest’ uitgevoerd op de Davis University of California. Deze gaf aan dat cabernet sauvignon voortkomt uit de cabernet franc en de sauvignon blanc. Ampelografie had in het verleden al de morfologische gelijkenissen aangetoond, maar een kruising tussen een witte en rode druif werd tot dan niet mogelijk geacht.

WAT IS NU HET VERSCHIL TUSSEN DRUIVENSOORT EN DRUIVENRAS? De termen ‘soort’ en ‘ras’ worden vaak door elkaar gebruikt, maar er is wel degelijk een duidelijk verschil. Druivensoorten zijn wijnstokfamilies (Viaceae) en vormen de botanische familie van de wingerds of houterige klimplanten. Onderverdeeld in botanische genus of Vitis. Daarin vinden we de gekende Europese Vitis vinifera, maar ook de Amerikaanse Vitis met de Vitis labrusca, gekend voor zijn vaak ‘foxy’ rokerige aroma’s, alsook de Vitis riparia, met meer vegetale aroma’s en toetsen van zwarte bessen. In Azië wordt eerder de Vitis amurensis gebruikt. In totaal zijn er vandaag een 70-tal verschillende soorten of wijnstokfamilies gekend. Tot elk van deze families behoren druivenrassen of variëteiten. In het totaal zijn er meer dan 10.000 variëteiten. In het bekende naslagwerk Wine Grapes, geschreven door Jancis Robinson, Julia Harding en José Vouillamoz, worden er ‘slechts’ 1368 in detail besproken. Tot de Vitis vinifera familie behoren druivenrassen als riesling, chardonnay, pinot noir en cabernet sauvignon. Deze grote familie bestaat uit twee belangrijke subgroepen, met name de Vitis vinifera sativa L., die de gecultiveerde Eurasia wijnstokken bevat, en daarnaast de Vitis vinifera silvestris L. waarin de wilde wijnstokken verzameld zitten. De meeste gecultiveerde druivenrassen zijn hermafrodiet, voorzien van zowel mannelijke als vrouwelijke organen. De ene produceert stuifmeel, de andere bezitten een stamper. Geholpen door mens of natuur zullen de stuifmeelpollen zorgen voor de bevruchting van de bloem. Naast zelfbevruchting bestaat er ook kruisbestuiving waar de stamper bestuifd wordt met stuifmeel van een andere plant van eenzelfde variëteit.

NATUURLIJKE MUTATIES DOOR DE EEUWEN HEEN Natuurlijke mutaties zijn veranderingen in de DNA-structuur die kunnen optreden in elke levensfase van de plant. Ze kunnen worden veroorzaakt door externe invloeden als straling, chemicaliën of springende genen. Een mutatie kan verkleuring van druiven of druiventrossen tot gevolg hebben, de zogenaamde kleurmutatie. Natuurlijke mutanten ontstaan in de wijngaard zonder tussenkomst van de mens. pinot gris en Pinot blanc zijn beiden natuurlijke kleurmutaties van de pinot noir. Ze zijn genetisch gelijk aan de originele variëteit, maar uniek genoeg om als aparte variëteit beschouwd te kunnen worden. Hetzelfde gaat op voor de sauvignon gris/rose en de sauvignon rouge die kleurmutaties zijn van de sauvignon blanc. De sauvignon vert daarentegen is echter niet gerelateerd en is eigenlijk de sauvignonasse of muscadelle. In 1988 werd de witte mutant van de tempranillo ontdekt in de wijngaarden van Rioja Baja. Pas in 2010 werd tempranillo blanco toegestaan voor gebruik in de DOCa. De eerste botteling gebeurde in 2005. Vaak zijn dit wijnen met een hoog alcoholgehalte en veel aciditeit.

KLONEN Een kloon is een organisme met dezelfde genen en is eigenlijk een identieke kopie. Het is een oude techniek van menselijke selectie en afleggen om zo te komen tot een variant die beter aangepast is aan zijn omgeving. De genetische selectie van druiven, met behoud van de variëteit gebeurt door officiële instanties. In Frankrijk is dat het ENTAV-INRA. Zij staan in voor de authenticiteit, de traceerbaarheid en de voedselveiligheid . Op hun website plantgrape.plantnet-project.org staat de complete catalogus van de 380 variëteiten en 1200 klonen die in Frankrijk toegelaten zijn. De technische fiches geven inzicht in de origine, de toegelaten synoniemen, het genetisch profiel, de fenologie of groeicyclus, alsook welke klonen toegestaan zijn. Sommige regio’s en nieuwe wijnlanden spelen vaak in op specifieke klonen om zich te onderscheiden. In de meeste oude wijngebieden is dat niet gebruikelijk en is het zelfs niet duidelijk welke klonen en/of onderstokken aangeplant staan in de wijngaard.

Vroege Loonse op Domein Cohlenberg in Borgloon.

DE AHR ZET IN OP ZIJN BLAUER SPÄTBURGUNDER KASTENHOLZ-KLONE Iedereen kent de Duitse wijnregio Ahr als bakermat van de spätburgunder. Vandaag wordt daar de frühburgunder of pinot noir précoce in ere hersteld. Deze mutatie van de pinot noir geeft kleinere druiven en rijpt 14 dagen vroeger, maar is vaak wel gevoeliger voor bepaalde ziektes. Daarnaast wordt de spätburgunder kastenholz-kloon gebruikt voor het topgamma van de VDP wijnen. Deze kloon met compacte trossen, zéér kleine druiven en specifieke aromakenmerken werd teruggevonden op een paar oude percelen als Mayschoss en Sonnenberg. Mede onder impuls van het Geisenheim instituut wordt deze blauer spätburgunder kastenholz-kloon als lokale variant voor het Ahrdal gepromoot.

AUSTRALIË SPEELT OPEN KAART MET BLOCK MAPS In Australië pakken wijnbouwers graag uit met hun kloonselectie. De focus ligt daar op single vineyard aanplantingen. De gedetailleerde block maps geven inzicht in de variëteiten en de klonen die gebruikt worden op de verschillende grondtypes. Bij Yabby Lake op Mornington Peninsula gaat men prat op 22 klonen. Voor chardonnay zijn dit Burg76, Burg95, Burg96, H0V1, H0V5 en Mendoza. De oudste stokken pinot noir op hun prestigieuze zand-leem blocks zijn aangeplant met MV6. Voor de recentere aanplantingen pinot noir viel de keuze op Abel en D4V2 afhankelijk van de kiezel of leem ondergrond. Op TarraWare Estate in Yarra Glen werd historisch ook pinot noir MV6 aangeplant. De latere aanplant werd gedaan met de D5-V12 kloon van de Davis University, en wordt gebruikt voor de pinot noir Reserve. Op het J block van het domein staan shiraz en merlot. Om cool climate shiraz te maken werd gekozen voor de Australische shiraz Clone 60. De resterende oppervlakte van het block werd geënt tot merlot. Daar koos men voor de specifieke Q45-14 kloon, initieel uit Noord-Italië en pas sinds 2004 in Australië toegelaten.

De pinot noir-kloon D5V12 op TarraWarra Estate

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 36

KRUISINGEN OF INTRA-SPECIFIEKE VARIËTEITEN Een nakomeling van twee verschillende druivenrassen wordt een kruising genoemd. Kruising is de algemene term voor iedere vermenging van twee genetisch verschillende ouders. Natuurlijke kruisingen ontstaan op spontane wijze in de wijngaard tussen verschillende druivenrassen, zonder tussenkomst van de mens. Deze ontstonden vaak in vorige eeuwen, omdat toen in één wijngaard vaak verschillende variëteiten door elkaar stonden.

pelografische groep van de Pelorsien, samen met de mondeuse noir behoort ze hierin tot de eco-geogroup van de sérine, oud synoniem voor syrah.

Gekweekte of gecultiveerde kruisingen worden door telers gerealiseerd. Dit gebeurt door de bloemen van het ene ras te bevruchten met het stuifmeel van een ander ras. De kweker gaat zo op zoek naar nieuwe rassen die bestand zijn tegen bepaalde ziektes, of hogere rendementen opleveren of beter gedijen in een bepaald klimaat. Het resultaat is niet altijd onmiddellijk geslaagd en het is dus vaak een kwestie van jarenlang geduld om een commerciële aanplant te realiseren.

Bianco di Uve merlot en de white merlot

Enkele succesvolle gecultiveerde kruisingen Een van de bekendste, maar zeker de meest aangeplante kruising is de alicante bouschet, een kruising van grenache noir met petit Bouschet uit 1855, door wijnmaker Henri Bouschet. De druif heeft rood gekleurd vruchtvlees en geeft opmerkelijk goede resultaten in de Portugese wijnstreek Alentejo. In Frankrijk staat de druif bekend als cépage teinturier en wordt ze alleen gebruikt om extra kleur te geven aan bepaalde wijnen. Ook in de 19de eeuw werd de müller-thurgau door de Zwitser Hermann Müller, geboren in het kanton Thurgau, gemaakt door het kruisen van riesling en madeleine royal. De dunne schil maakt van de müller-thurgau een vroeg rijpende druif die tevens zeer productief is. Later ontstonden uit de müller-thurgau een uitgebreide serie nieuwe kruisingen als faberrebe, optima, ortega en würzer.

In de Savoie en Bugey is de mondeuse blanche aan een opmars bezig, maar blijft met 5ha toch beperkt. Meestal wordt de druif in blends gebruikt, ze komt slechts zelden voor als monocépage.

Vaak blijven de minder gekende kruisingen ook uiterst regionaal, maar leiden ze toch tot opmerkelijke resultaten, zoals in het Zwitserse Ticino, waar de zeldzame merlot blanc verrassende wijnen kan opleveren. Ticino is trouwens een gereputeerde merlotregio. Hier worden zowel basis merlotwijnen gemaakt, maar ook topcuvées gebotteld die het niveau van een pomerol halen. De bianco di uve merlot wordt gemaakt met merlot blanc, een natuurlijke kruising van merlot en folle blanche — Bordeaux en Cognac in één druif als het ware. In 1891 werd de druif ontdekt, maar vandaag is ze bijna uitgestorven. Merlot blanc is dus geen kleurmutatie, maar vormt een aparte en onderscheiden variëteit. De merlot gris is daarentegen wel een kleurmutant van de merlot. Merlot blanc mag niet verward worden met white merlot. Dit is geen druif, maar een wijnstijl die op dezelfde manier gemaakt als white zinfandel. De blauwe merlot druiven worden geplet en na een korte periode van schilcontact vergist tot een fruitige wijn. De wijnen zijn eerder zoet met een crispy finish. Initieel in de jaren ’80 populair en trendy in de VS, maar vandaag verdrongen door de klassieke rosé wijnen.

In 1925 werd de hermitage geboren aan de universiteit van Stellenbosch. Deze kruising van pinot noir met cinsault is vandaag wereldberoemd onder de naam pinotage. De eerste aanplant gebeurde pas in 1943 en in 1959 werd de naam pinotage voor het eerst vermeld op het etiket. Door zijn dikke schil, die goed beschermt tegen rot en voor extra kleur zorgt, is dornfelder veruit de meest succesvolle Duitse kruising. Het is zelfs een kruising van twee eerdere kruisingen: in 1956 werd in het onderzoekscentrum van Weinsberg de helfensteiner (pinot noir précoce x schiava grossa) gekruist met heroldrebe (blauer portugieser x blaufränkisch).

Mondeuse blanche, de witte syrah uit de Savoie Deze oude variëteit uit de Savoie is een spontane of natuurlijke kruising tussen de druiven mondeuse noir en viognier. Men heeft lang gedacht dat dit een kleurmutatie was, maar na ouder-onderzoek en DNA-analyse heeft men vastgesteld dat de mondeuse blanche wel degelijk een eigen druivenvariëteit is. De voorouders zijn gevormd door kruising van de dureza en ook een voorouder van de syrah. De mondeuse blanche behoort tot de am-

WAT ZIT ER ACHTER DE CIJFERS IN DE NAAM VAN KRUISINGEN? Het verhaal achter de manzoni bianco is alvast speciaal. Deze Noord-Italiaanse druif is een kruising van riesling met pinot blanc en heet officieel incrocio manzoni 6.0.13. Daarbij slaat 6 op de zesde rij van de wijnstokken, 0 op de versie wit en 13 op het nummer van de wijnstok. 6.0.13 was de beste wijnstok in de proefwijngaard en werd daarna vermeerderd.

HYBRIDE KRUISINGEN OF INTER-SPECIFIEKE VARIËTEITEN Hybride rassen zijn kruisingen tussen druivenrassen die elk tot een andere Vitis soort behoren. Dit kunnen bijvoorbeeld Vitis vinifera en Vitis labrusca zijn, of vaker nog Vitis vinifera en een bestaande hybride. Hybriden zijn vaak beter bestand tegen lage temperaturen en ziektes. Het kweken van hybride kruisingen was een reactie op plagen als phylloxera en meeldauw of maakte deel uit van de zoektocht naar grotere opbrengsten en meer suiker. De Franse druivenkwekers waren de eersten die met caladoc, chasan en portan aankwamen, gevolgd door Zwitserse variëteiten als cabernet blanc, pinotin en cabernet jura. De Duitsers zetten met morio-muskat, optima en siegerrebe meer in op extra suiker en uitgesproken aroma’s. In Oostenrijk werd men actief met blauburger, neuburger en zweigelt. En ook in Californië en Australië zag men voordelen in het ontwikkelen van eigen hybriden. In die tijd was een grote opbrengst belangrijker dan kwaliteit. Sommige hybriden kregen last van een onaangename ‘foxy’ geur als neveneffect. Dit werd veroorzaakt door de reactie van anhranilzuur in Amerikaanse druiven met alcohol. Kruising op kruising kan die geur wel doen verdwijnen, maar al snel kwam men in Europa terug van hybriden. Dit heeft in de EU uiteindelijk geleid tot een totaal verbod op hybriden voor wijnen met beschermde oorsprongsbenamingen. Het gebruik van hybriden werd verwezen naar wijnen met een beschermde geografische aanduiding. Tot op vandaag zijn hybriden het voorwerp van discussie met principiële versus commerciële argumenten.

de zara severa, op zich een kruising van Vitis amurensis. Met de Duitse hybride solaris kreeg men een moderne, ziekteresistente en vroegrijpende druif. Ze werd reeds in 1975 in Freiburg ontwikkeld maar pas in 2004 toegelaten. Het is een kruising van de merzling en geisenheim 6493 hybriden. De naam verwijst naar de zon, als symbool van sterkte en snel rijpen. Deze druif wordt door PiWi International, een groep van wijnbouwers die nieuwe kruisingen promoot, sterk aanbevolen tegen meeldauw. In 1991 werd de cabernet blanc ontworpen door de gerenommeerde Zwitserse druivenveredelaar Valentin Blattner met de cabernet sauvignon als uitgangspunt. Het doel was een druif te creëren die minder vatbaar was voor ziektes en even toegankelijk als een sauvignon blanc. Het werd dus een hybride tussen cabernet sauvignon en resistenzpartner. De resistenzpartner is een Duitse complexe hybride, vermoedelijk ontstaan uit het kruisen van sylvaner, riesling, chancellor en JS12417. Vooral de aroma’s en smaak liggen dicht bij de sauvignon blanc. Toch is er een duidelijk verschil. De cabernet blanc is een sterke druif, die bovendien goed tegen kou kan. Daarnaast kan de druif als ideaal voor biologische wijnbouw beschouwd worden: door de betere resistentie tegen schimmels is er minder zorg nodig, minder spray, minder werk, minder vervoer en veel meer kostenbesparing. Recent vinden we de cabernet blanc ook in België.

De diamant le Régent gaf zijn naam aan de blauwe regent druif

Elke hybride vertelt zijn eigen verhaal Regent werd in 1967 gecreëerd in het onderzoekscentrum van Geilweilerhof in de Pfalz. Het is een kruising van chamboursin met diana, deze laatste is een kruising van silvaner en müller-thurgau. Ze werd vernoemd naar Le Régent, de beroemde diamant van 140,5 karaat die door een slaaf werd gevonden in een mijn in India. In 1964 werd de rondo ontwikkeld als druif met rood vlees door Helmut Becker aan het Geisenheim research center van Rheingau. Deze genetisch complexe druif is een kruising van de sankt laurent (Vitis vinifera) met

Solaris, een Duitse hybride, is sinds 2004 toegelaten

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 36

ZORGT GENETISCHE MODIFICATIE NU VOOR EEN (R)EVOLUTIE ? Een meer beladen onderwerp zijn GGO of Genetische Gemodificeerde Organismen. DNA is de drager van de erfelijke eigenschappen van elk organisme. GGO is het veranderen van dit genetisch materiaal door gerichte wijzigingen in het DNA om een of meer eigenschappen van een ander organisme toe te voegen. Deze techniek is vandaag in de wijnbouwindustrie omstreden en zelfs verboden. Begin jaren 2000 heeft de Europese Unie het verbod op het aanplanten van GGO druivenstokken opgeheven, op voorwaarde dat ‘de gepaste maatregelen worden genomen om te voorkomen dat de gezondheid van mens en omgeving in het gevaar komt’. Dat komt er in de praktijk op neer dat de bloemknoppen verwijderd worden vooraleer ze opengaan. Een eerste GGO proefwijngaard in de Elzas werd door tegenstanders compleet vernietigd. In 2009 heeft de Universiteit Stellenbosch in Zuid-Afrika genetisch gewijzigde druivelaars aangeplant. Naast betere resistentie tegen ziekte en droogte zag men ook een snellere rijping. Maar wegen de voordelen wel op tegen de mogelijke gevaren? De EU werd er zich ondertussen van bewust dat de huidige GGO-wetgeving niet geschikt is voor sommige nieuwe genoomtechnieken waarbij

geen vreemd DNA toegevoegd wordt, maar waarbij de genetische aanpassingen per definitie soorteigen zijn. De mogelijkheden zijn divers, maar sommige zaken roepen ook vragen op. Wat indien een stukje gistDNA aangepast wordt en de 'nieuwe' gist resistent maakt tegen sulfiet? Aan de andere kant zou een druif resistent gemaakt kunnen worden tegen (valse) meeldauw zodat gewasbeschermingsmiddelen overbodig worden. Naast een aangepaste wetgeving liggen er dus nog lastige keuzes op tafel.

KLIMAAT EN DUURZAAMHEID BEPALEN MEE DE TOEKOMST Het herkennen van en onderzoeken naar de oorsprong van druiven blijft een boeiend onderwerp. Als eeuwenoude wetenschap helpt ampelografie om via de groei, het blad, de vorm van de tros uiteindelijk de druif te herkennen. Sinds het gebruik van diepgaand DNA-onderzoek kunnen heel wat ouder-relaties nu onderbouwd worden. Het is duidelijk dat profiling en nieuwe technieken de wetenschappelijke inzichten nog zullen versnellen. Klimaatverandering en de vraag naar meer duurzaamheid zullen de wijnindustrie verplichten om nog meer onderzoek te doen waarbij nieuwe technieken worden toegelaten om deze uitdagingen aan te gaan.

Geproefd Wijnen Waes, Vlaamse landwijn

cabernet blanc: Zwitserse hybride van cabernet sauvignon met resistenzpartner

Domaine Grisard, AOC Vin de Savoie

mondeuse blanche: spontane kruising van mondeuse noir met viognier

Guido Brivio, Bianco Rovere, DOC Ticino

merlot blanc: natuurlijke kruising van merlot rouge met folle blanche

Domaine Wachau, Terrassen Steinfeder, DAC Wachau

gruner veltliner: Oostenrijkse variëteit, maar niet uit de veltliner familie; savagnin of traminer, familie van pinot, met saint-georgener ouder

Weingut Wimmer-Czerny, DAC Wagrau

roter veltliner: oude Oostenrijkse variëteit uit de veltlinerfamilie; met savagnin en sylvaner als ouder

Weingut Alphart, DAC Thermenregion

rotgipfler von berg: natuurlijke kruising van savagnin met roter veltliner

Sepp Moser, Schnabel, DAC Kremstal

sauvignon blanc: variëteit, de ouder van cabernet sauvignon

Christian Gauthier, L’Initiale, IGP Val de Loire

sauvignon gris / rose: kleurmutatie, ook fié genoemd in de Loire

Wijngoed Rhode, Gontrode, Belgische wijn

souvignier gris: witte druif, Duitse hybride tussen cabernet sauvignon en de complexe hybride bronner

Bodegas Sendero Royal, DOCa Rioja

tempranillo Blanco: kleurmutatie van tempranillo uit de Rioja Baja

Château de Bioul, Cortil Braco, Belgische wijn

cabertin: vroeger verkeerdelijk cabaret noir genoemd, Zwitsers hybride uit cabernet sauvignon en een onbekende resistente variëteit

Domein Cohlenberg, Borgloon, Belgische wijn

vroege loonse: kloon van pinot noir of kruising pinot noir en müller-thurgau

Weingut Deutzerhof, Weinanbaugebiet Ahr

spätburgunder kastenholz: kloon, zéér kleine druiven, oude percelen in de Ahr (Mayschoss en Sonnenberg)

Weingut Kreuzberg, Weinanbaugebiet Ahr

frühburgunder of pinot noir précoce: mutatie pinot noir, kleinere druiven, rijpt 14 dagen vroeger

Ô de Craie, Vin De Liège, Belgische wijn

johanitter: Duitse hybride tussen riesling en freiburg 589-54

LEXICON • • • •

• •

Druivensoorten zijn wijnstokfamilies (Vitaceae) en vormen de botanische familie van de wingerds of houterige klimplanten. Een druivenras is een bepaald ras van de wijnstok en de vruchten daarvan. Een kloon is een organisme met dezelfde genen en is een identieke kopie van één ouder. Een kruising is een nakomeling van twee verschillende druiven rassen; men gebruikt de term kruising meestal als het gaat om druivenrassen van eenzelfde druivensoort (intra-specifiek). Een hybride is een nakomeling van twee verschillende druivenrassen van verschillende druivensoorten (inter-specifiek). Een mutatie is een natuurlijke verandering in de DNA structuur die kan optreden in elke levensfase van de plant.

Jonge aanplant Souvignier Gris op Terroir TerWaer

HOE STAMBOMEN VERWANTSCHAPPEN AANTONEN

Schiava Grossa stamboom

Een stamboom of pedigree toont de ouder-relatie aan. Elke familiale vertakking wordt verder door DNA onderzoek aangetoond. Op de website van Wine Grapes staan 14 uitgetekende pedigree-diagrammen. Op zo’n stamboom wordt naast het ouderpaar via een kleurcode het land van oorsprong aangeduid. Ondanks het vele onderzoek en de nieuwste technieken wordt het snel duidelijk dat tot op heden niet alle ouderparen bepaald of teruggevonden zijn.

Het doornemen van zo’n pedigree is uiterst interessant. Zoals het Brianna pedigree dat inzicht geeft in de complexiteit van hybriden. Met het Tribidrag pedigree wordt de genetische impact van de zinfandel / primitivo op een aantal typische Kroatische druiven aangetoond. Uit de geïsoleerde Aostavallei tonen de Prié pedigree en de Schiava Grossa stamboom de verwantschap aan tussen enerzijds een paar oude en vergeten druiven en anderzijds riesling en muscat d’alexandrie.

De meest intrigerende is vermoedelijk de pinot stamboom, waarin de relaties tussen 156 West-Europese variëteiten worden uitgetekend. Savagnin, gouais blanc en pinot staan bovenaan die stamboom.

MEER INFORMATIE OP

www.winegrapes.org

Centenaire de la famille Cordier au Château Talbot 1918 - 2018

L’abus d’alcool est dangereux pour la santé. À consommer avec modération.

De groep van 1961: vlnr: Philippe (maart); Eric (april); Sabine (juli); Dominique (februari); Henk (juli); Erwin (februari); Françoise (juni) en Tania (februari)

EEN ’61 OP ONZE 61

NIET EEN DEGUSTATIE ZOALS EEN ANDER Geboren worden in een uitzonderlijk wijnjaar is iets dat een mens overkomt. Wanneer die mens dan ook een gepassioneerd wijnliefhebber blijkt te zijn en dat wijnjaar één van de meest uitzonderlijke van vorige eeuw is, dan moet er met die samenloop van omstandigheden iets gedaan worden. Veel hebben creatieve wijnaficionado’s niet nodig om met dit gegeven aan de slag te gaan. Op 1 april 2022 was het dan zover. Een pak vrienden die in het wijnjaar 1961 geboren waren, kwamen bijeen met een fles 1961 en gingen proefondervindelijk de strijd aan om te zien of de wijn de goed geconserveerde lijven van de kwestieuze proevers konden overtreffen. 61 jaar oud is niet niks. Hoewel de proeversgroep er conditioneel schitterend uit zag, werd toch duidelijk dat doorheen eenieders levensloop er sluiks toch wat averij werd opgelopen. De jeugdigheid was iets als een herinnering en er waren anekdotes

genoeg om die opnieuw tot leven te brengen. Maar geldt dit ook voor het vinologisch geweld dat we met veel nieuwsgierigheid gingen ontbloten? Blijven uitzonderlijke jaargangen ook even uitzonderlijk op gezegende leeftijden? Worden uitzonderlijke wijnen steeds beter bij ouder worden? “1961 est un millésime extraordinaire, peut-être le meilleur du 20ème siècle avec 1929 et 1945 et sans doute l’un des meilleurs millésimes de tous les temps”, staat zowaar in alle vinologische werken over de Franse wijngeschiedenis. Leuk aan het wijnjaar 1961 is dat je deze lijn gewoon kunt doortrekken voor alle Europese wijnlanden. Vooral Bordeaux krijgt in alle overzichtstabelletjes voor het jaar 1961 telkens de maximumscore, terwijl andere wijnregio’s in rode wijn nooit onder de 18 op 20 scoren. Aan het wijnjaar zal het dus niet liggen, even-

ER W IN D E V R IEND T C o m m a n d e r ij O s ir i s

min aan de ambitieuze proevers. In dergelijke oefeningen is het uitermate belangrijk te weten of de flessen een zorgvuldige en deskundige rust hebben gekregen. Een wijnfles waar gedurende jaren mee gesjoeld wordt, heeft amper overlevingskansen. Op twee flessen na konden we met zekerheid zeggen dat alle 61-ers uit zeer respectvolle kelders kwamen. Met deze geruststelling konden we aan onze langverwachte en opgespaarde degustatie beginnen.

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 36

Geproefd Château l’Arrosée, Saint-Emilion Grand Cru Classée 1961

Château l’Arrosée is een zeer oud domein (° 1868) en werd opgericht door Pierre Magne (meermaals minister). Dit domein heeft doorheen de geschiedenis verschillende eigenaars gehad, en had sinds de jaren 1970 veel van zijn pluimen verloren. Het is 9ha groot en ligt schitterend gelegen naast Château Ausone. Vandaag staat dit domein weer aan de top, sinds de overname in 2002 door Roger en Jean-Pierre Caille. Zowel de wijngaarden als de volledige ‘chai’ werden vernieuwd. Sinds 2013 kocht de négocefamilie Clarence Dillon, eigenaars van Château Haut-Brion, Château l’Arrosée en voegde dat samen met hun ander eigendom, namelijk Château Quintus. Sinds 2013 bestaat dus Château l’Arrosée niet meer. In 2021 kocht Clarence Dillon ook nog Château Grand-Pontet dat eveneens in Château Quintus wordt onder gebracht.

Mooie egale scharlakenrode wijn zonder waterrand, in de neus aroma’s van vijgen en een lactische onderbouw. Stofferig in aanzet, maar met wat zuurstof komen fluwelen tertiaire toetsen het pallet strelen. In de afdronk is het onderbos sterk aanwezig en voelt hij wat uitdrogend aan. De wijn staat er nog, maar de rondeur is compleet weg, waardoor de charme er niet meer is. Deze wijn is zeker nog drinkbaar, maar heeft wel zijn beste tijd gehad. Geur en zicht hadden meer te bieden dan de smaak.

SCORE: 12/20 Château Calon-Ségur, Saint-Estèphe 1961

Dit domein heeft een nog rijkere geschiedenis, die zelfs teruggaat tot in de middeleeuwen. Talrijke nobele families hebben zich over dit domein ontfermd dat voor het eerst vorm kreeg wanneer de Marquis de Ségur het domein overliet aan de familie Dumoulin in 1824. In het klassement van 1855 werd het prompt tot ‘troisième grand cru’ verheven. Van 1894 tot 1995 zat de familie Gasqueton aan het stuur en heeft het domein steeds min of meer zijn allure en renommée kunnen behouden. Na het overlijden van de laatste telg Philippe Gasqueton, zette zijn echtgenote nog enkele jaren het beheer verder. In 2012 werd het domein overgenomen door de financiële groep Crédit Mutuel Arkéa die een grootschalig renovatieproces opstartte. Het sterk verouderde domein kreeg een metamorfose te verwerken. Dit heeft er uiteindelijk toe geleid dat Château Calon-Ségur vandaag onder leiding van eminent wijnmaker en directeur Vincent Millet opnieuw bij de grote bordeauxwijnen kan gerekend worden.

Sterk geëvolueerde kleur, waarbij de ‘tuilé’ uit het glas spat. De wijn was behoorlijk donker. In de neus een expressief boeket van champignons, varens en vochtige pels. In de mond wel een duidelijke cabernet sauvignon signatuur met kruidige pepers, een wijn met een frivole structuur en in de finale toetsen van tabak en gebrande chocolade. Deze wijn was in de mond veel eleganter dan de aroma’s lieten vermoeden. Hij kwam nog zeer smaakvol en pittig over. De eerste positieve verrassing.

SCORE: 14/20 Château Beychevelle, Saint-Julien 1961

Château Beychevelle behoort ook tot de rijke vinologische geschiedenis van Bordeaux en werd gecreëerd in 1565. Talrijke hoogwaardige personages (Bisschoppen, diverse adellijke families tot zelfs een admiraal) hebben zich over dit domein ontfermd. Vooral de langdurige dynastieke familie Achille-Fould hebben Beychevelle op de kwalitatieve kaart gezet tot 1986. Vandaag behoort dit Château tot de groep Castel & Suntory. Ook dit domein heeft een volledige moderne reconversie achter de rug, met onlangs de bouw met een schitterende cuverie.

Zeer donkere robijnrode kleur, waar amper verouderingsverschijnselen zichtbaar zijn. Stevig concentraat. Uitgesproken aromatisch met geuren van tabak en sigaren in combinatie met animale toetsen. Het hout was nog steeds aanwezig. In de mond kwam deze wijn wat stringenter over. Ondanks de stevige structuur lijkt hij wat uit balans te zijn geraakt, waarbij het hoekige tanninegeraamte het haalt boven alle andere elementen van de wijn. De wijn mag er best nog zijn, maar vraagt om begeleiding (en een glas water achteraf). Zeker niet versleten.

SCORE: 13/20 Château l’Angelus, Saint-Emilion Grand Cru Classé 1961

Dit kasteel is sinds 1782 al 8 generaties in handen van de familie de Boüard de Laforest. Vanaf 1985 hebben Hubert de Boüard de Laforest en zijn neef Jean-Bernard Grenié de touwtjes stevig in handen en is Château l’Angelus uitgegroeid tot één van de topdomeinen in Bordeaux. Sinds 2012 staat de dochter Stéphanie de Boüard-Rivoals aan het stuur. In 1961 was dit domein nog niet zo bekend en verkochten ze ook volle vaten aan de négoce. We proefden zo’n botteling.

Een gesluierde en zeer doorzichtige wijn met een duidelijke evolutie. Een moeilijke, muffige reductieve geur met een weinig aangename expressie die erg tertiair overkwam. In de mond daarentegen zeer veel elegantie en prettige frisse zuren. De kruidige onderbouw gaf deze wijn een zekere complexiteit. Een pittige wijn met heel veel karakter en verrassend jong voor zijn leeftijd. Tweede grote verrassing.

SCORE: 15/20 Château Lynch-Bages, Pauillac 1961

De geschiedenis van dit domein begint bij oprichter Thomas Lynch in 1749 (tot 1824). Het domein groeide in 1855 uit tot ‘cinquième grand cru’. Pas in 1930 komt de familie Cazes in de picture, eerst als huurder, later als eigenaar. De 1961 werd door de tweede generatie Cazes gemaakt (André Cazes) die vooral het domein heeft doen groeien. In die tijd was Lynch-Bages nog zeker niet de top, in vergelijking met vandaag en ook hier werd de wijn nog in vaten verkocht aan de négoce. De fles in deze degustatie was zo’n botteling. Nadat Jean-Michel Cazes (3de generatie sinds 1973) het domein op wereldniveau heeft gebracht, worden de wijnen nooit meer via négoce verhandeld.

Een zeer donkere robijnrode wijn, waarbij amper evolutie zichtbaar is. De kleur oogt jong. Ook de geur is verrassend jong met duidelijke tonen van kruidige cabernet sauvignon. In de mond krijgen we voor het eerst een ‘61 met fruitige toetsen van braambes en cassis. Het is een krachtige belegen wijn met veel volume. Deze wijn is precies in de fleur van zijn leven. Derde grote verrassing.

SCORE: 17/20 Château Pavie, Saint-Emilion Premier Grand Cru Classé, 1961

Dit domein is gestart in 1923 en groot gemaakt door de familie Valette. Het was toen al in 1955 uitgegroeid tot Premier Grand Cru Classé B. Met de overname van Gerard Perse in 1988 kreeg het domein een tweede adem en werd in 2012 geüpgraded naar Premier Grand Cru Classé A. Vandaag behoort Pavie tot de beste wijnen van de Saint-Emilion-appellatie. De 1961 die we degusteerden, werd nog gemaakt door Jean-Paul Valette in zijn beste periode.

Opnieuw een donkere rode wijn zonder evolutie en met veel kleurextractie. Het boeket gaf een vermoeide indruk met een hoofdtoon van karton. In de mond werd de vermoeide indruk verdergezet. In de aanzet wil hij wel nog charmeren, maar dit is van korte duur. Noch fruit, noch zuren, noch tannine. Deze wijn heeft zijn karakter verloren en valt plat in de afdronk. Deze wijn heeft zijn beste tijd duidelijk gehad, zonder echt slecht te zijn.

SCORE: 12/20 Guiseppe Contratto, Barolo, 1961

Dit wijnhuis is in 1867 opgericht en is daarmee één van de oudste wijndomeinen in Noord-Italië. Tot in 1993 is het domein binnen de familie Contratto gebleven, om dan verkocht te worden aan Carlo Bocchino (één van de grootste grappaproducenten). In 2011 kocht de familie Rivetti (= eigenaar van het beroemde domein La Spinetta) het domein. Deze 1961 behoort nog tot de echte Contrattotraditie.

Een zeer doorzichtige, licht gekleurde wijn met behoorlijke evolutie. Aromatisch zorgt deze wijn voor wat controverse. De gepinoteerde neus laat een minder aangename putjesgeur op de proever los. In de mond daarentegen vallen de elegante zuren het eerst op, gecombineerd met toetsen van aardbei die de wijn finaal in de afdronk wat zoetig maakt. De wijn mist structuur, waardoor hij bijzonder licht overkomt. Een wijn met grote drinkbaarheid, maar met een verloren finesse, die ooit beter moet geweest zijn.

SCORE: 13/20 Château Cabrières, Châteauneuf-du-Pape, 1961

Dit domein werd op oude ruïnes heropgebouwd en behoort sinds drie generaties tot de familie Arnaud. In feite is dit domein na de Tweede Wereldoorlog uit de startblokken geschoten. Sinds 2009 staan Agnes Arnaud en haar man Patrick Vernier aan het roer van dit prachtig domein. Deze 1961 werd door Guy Arnaud gemaakt, de vader van Agnes. Deze wijn is de enige die werd herkurkt.

Zeer heldere, doorzichtige wijn, maar met een glycerolafzet op het glas alsof het nog een jonge wijn is. Weinig kleurextractie, maar ook niet veel evolutie. In de neus komt deze wijn uitermate fruitig over (de meest fruitige van alle 61-proefflessen) met toetsen van kersen en gedroogde vijgen, nog met een jonge indruk. In de mond bleef de jeugdigheid verder duren en verraste hij door zijn elegante zuren en vlezige structuur. Deze wijn was perfect op dronk en verbaasde iedereen door zijn fantastische finesse in de afdronk. Deze wijn werd de verrassing van de avond.

SCORE 18/20 Clos des Papes, Châteauneuf-du-Pape, 1961

Clos des Papes is één van de grootste kwalitatieve referenties van de appellatie Châteauneuf-du-Pape, volledig gedragen door de familie Avril. Grootvader Avril stond mede aan de wieg van de appellatie, maar het is vooral Paul Avril (veel te vroeg overleden op 72-jarige leeftijd) die Clos des Papes groot heeft gemaakt. Vandaag leidt Paul-Vincent Avril het domein en slaagt hij er met brio in om de kwalitatieve lijn van zijn vader verder te zetten. Deze 1961 werd gemaakt door de grootvader van Paul-Vincent.

Een gesluierde, bruine, sterk geëvolueerde wijn. De geur was onaantrekkelijk met aroma’s van zweet, boenwas en muffigheid. In de mond bleef niets meer over van een grote wijn. Alle elementen die een wijn smaakvol kunnen maken, waren verdwenen. Deze wijn was de enige die de tand des tijds niet heeft doorstaan.

SCORE: 8/20

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 36

EINDIMPRESSIE Los van het feit dat proevers met een bang hartje de degustatie tegemoet gingen, waren ze achteraf onwaarschijnlijk opgetogen over de kwaliteit van de wijnen. Tot onze verrassing bleek slechts één wijn zijn leeftijd niet te hebben overleefd. De overige acht wijnen hadden potentieel en waren zeker lekker drinkbaar. De twee uitschieters (Château Lynch Bages en Château Cabrières) deden ons perplex staan. Het is duidelijk dat er nog hoop is na 61 jaar. We zijn allemaal zelfverzekerd en goedgemutst naar huis gegaan. De enige vraag die op onze lippen lag, werd die avond spijtig genoeg niet beantwoord. Wat zou het resultaat geweest zijn mochten er bourgognewijnen van 1961 tussen gezeten hebben? We weten nu waarvoor we moeten sparen! See you back in 2032.

De 9 wijnen, waarvan 6 uit Bordeaux, 2 uit de Rhône en 1 uit Barolo

GR O E P S B E Z O E K E N O P A FS P RA A K

WIJNDOMEIN PRES DE GAND K AMP E NS TR AA T 42 A 9 5 52 B O R S B E K E (HE R Z E LE ) 04 7 7 / 6 2 8 5 22

Wijnwinkel Zaterdag 10u-17u

NATUURWIJNEN VANDAAG!

Mont Brouilly - ook in Beaujolais wordt natuurwijn gemaakt

ER I C MER N Y C o m m a n d e r ij B r u s s e l

Enkele jaren geleden zat ik met Gido Van Imschoot in een jury om een beoordeling te geven over natuurwijnen die we te proeven kregen. Ik herinner me niet meer wie de twee andere juryleden waren, maar in ieder geval was de conclusie toen duidelijk: slechte geur en onaangename smaak. Onlangs werd ik er door Jan Cleerbout, lid van Vitis Vitae, op gewezen dat er veel veranderd is in de wereld van natuurwijn.

WHAT’S IN A NAME? De eerste problematiek die zich stelt, is een definitie van natuurwijn. Een gestandaardiseerde definitie is er niet. Ik ging hiervoor te rade bij drie wijnkenners: José Lemahieu, Gido Van Imschoot en Guido Franque.

José Lemahieu

Gido Van Imschoot: “Ik heb nog niet veel goede ervaringen met natuurwijn. Veel wijnen zijn nogal ciderachtig en ruiken en smaken naar zure appel. Bij rode wijn is er vaak brett te merken. Ik merk dat sommige fans van natuurwijn de foxy en beasty geuren zelfs als referentie nemen. Een verkoper van natuurwijnen uit West-Vlaanderen zei me ooit dat 95% van de wijnliefhebbers verkeerd opgevoed zijn en een verkeerde smaak hebben. Tja, als cider, appelzuren en paardenzweet de referentie worden…”

José Lemahieu: Een boeiend verhaal, waarbij je vaak sublieme wijnen kan proeven. Maar de wijnen zijn niet altijd stabiel. In een karton van 6 flessen kun je soms grote verschillen hebben. Natuurwijn is volgens mij een wijn op basis van biologisch geteelde druiven, met zo weinig mogelijk interventie tijdens de vinificatie, en waaraan (bijna) niets toegevoegd werd. De wijnen zijn gekenmerkt door minder primair fruit, wat neerkomt op meer evolutie.”

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 36

Guido Francque: “Ik laat de (officiële) duidingen die bekend zijn even naast me liggen om mijn eigen visie op natuurwijn te geven. Natuurwijn is voor mij een wijn die op de eerste plaats als doel heeft om voor mijn gezondheid (en die van mijn klanten) te zorgen. Het is een wijn die de eigenheid van zijn druivenras(sen), de grond waarop die rassen groeien, de streek en de klimaatzone weerspiegelt. Het is een wijn die gemaakt is door de natuur zelf en niet door de wijnbouwer; deze laatste kan in het beste geval zo weinig mogelijk verprutsen van wat de natuur hem gaf. Maar, ik blijf daarbij ook de uitspraak van mijn boezemvriend Gunter Künstler indachtig: ‘Je stuurt je kind toch ook niet alleen op het plein rond de Arc de Triomphe in Parijs? Je moet dus als een bescheiden gids je wijn ‘gidsen’.” “Natuurwijn heeft een kleur die meestal bleker is dan gebruikelijk, waardoor hij zo al zijn druif verraadt; hij geurt naar de terroircomponenten waarvan hierboven sprake, met voorrang voor de druiven. Wijn is een verlengstuk van het druivensap! In de smaak vertelt hij het verhaal van zijn oorsprong, zonder schmink, botox, noch tattoos, maar pure natuur, vertellend waar hij vandaan komt. Hij is laag in alcohol of als hij uit een warme regio komt is de alcohol zo perfect versmolten dat je hem niet of amper merkt. Natuurwijn drinkt zó vlot dat je de fles leeg hebt zonder dat je het merkt, maar ook zonder bedronken te zijn, noch ziek. Neen, natuurwijn vervangt de apotheker, hij is mijn ‘eau de vie’ en dat wil ik nadien voelen… of beter, niet voelen. Hij wordt als vanzelfsprekend perfect verteerd en zijn positieve elementen voor mijn lichaam doen spontaan hun werk. Mee dankzij dit soort natuurwijnen voel ik me op mijn 66ste levensjaar alsof ik 18 ben, bruisend van vitaliteit, net zoals de natuurwijn die ik exclusief nog drink, want vergif dat moet ik niet meer! Leve de natuurwijn, maar dan die zonder dreadlocks noch geitenwollen sokken, maar wel deze die vanzelfsprekend natuurwijn is.” Vinetiq, de wijnhandel verbonden aan het wijndomein Valke Vleug omschrijft het zo: “bij Vinetiq zijn we grote fan van natuurwijnen. Een puur product dat gemaakt is met respect voor de omgeving, waarbij druiven en terroir op de best mogelijke manier tot hun recht komen. Geen camouflage of verfijningen, wijn in zijn puurste vorm. How we like it! De natuur zijn gang laten gaan, met zo weinig mogelijk tussenkomst van de wijnmaker. Ten eerste worden er geen gisten toegevoegd voor

druiven. Spontane vergisting gebruik makend van de natuurlijke gisten die op de druivenschil aanwezig zijn. De wijn wordt niet geﬁlterd en niet geklaard. In de wijngaard noch de kelder geen chemische middelen gebruikt, hooguit een heel lage dosis sulﬁet bij het bottelen is toegestaan. De Zwitsers drijven het ten top: totaal geen sulfiettoevoeging, de fles moet bio-gecertifieerd zijn, net als het etiket en de rest van de verpakking. In de kelder moet volledig ecologisch gewerkt worden. De bescherming tegen oxidatie tijdens het vergistingsproces gebeurt eventueel wel met bepaalde ecologische gassen.

DE GUSTIBUS ET ODORIBUS Guido Francque. de fermentatie. Gisten zorgen voor de omzetting van suikers in alcohol en koolstofdioxide, en bij natuurwijn zal dit enkel aan de hand van de wilde gisten gebeuren. Normaal wordt er ook niet gefilterd, noch geklaard. Er worden ook geen of weinig sulfieten toegevoegd die de wijn onder meer beschermen tegen oxidatie.”

BACK TO THE FUTURE Er zijn dus nogal wat verschillende visies en omschrijvingen die aantonen hoe men er vandaag tegenover staat. Ik kocht dan ook het pas verschenen boekje ‘Natuurwijn – Een Helder Verhaal over Troebele Wijn’ van Niels Van Laatum om op het onderwerp nog wat dieper in te gaan. Is het maken van natuurwijn een moderne beweging onder invloed van milieuactivisten? Neen, helemaal niet. Men denkt dat ongeveer 8.000 jaar geleden de eerste echte wijnproductie ontstond (alhoewel de oermens voordien wellicht ook al druiven liet gisten en dan snel het vergistte druivensap opdronk), in de regio van Iran, Armenië, Turkije en vooral Georgië. Die wijn werd van wilde druiven gemaakt die zonder enige toevoeging begonnen te gisten en wijn werden. Niets werd er toegevoegd, niets werd gestopt, niets werd er eventueel uitgehaald. Dus toen al bestond natuurwijn. Algemeen stelt men dat natuurwijn aan volgende regels voldoet: gemaakt van biologisch of biodynamisch geteelde

Smaak en geur? Daar valt wellicht niet over te twisten, want geurvoorkeuren en smaken verschillen van persoon tot persoon. Bovendien is elke natuurwijn anders: de ene smaakt nagenoeg als klassiek gemaakte wijn (alhoewel het woord klassiek hier weer een dubieuze woordkeuze is), terwijl de andere een heel specifieke, niet klassieke, geur en smaak zal hebben. Sommigen hebben boerenerfgeuren terwijl weer anderen naar sinaasappelschillen ruiken. Thee, sherry, cider, geuze of cognacindrukken worden ook vaak vernoemd. In het bijzonder de “Orange wines” hebben een heel specifiek smaakpatroon. De ene is er gek van, de andere baalt ervan. Het werk begint natuurlijk in de wijngaard. Een wijngaard waar men de natuur zoveel mogelijk zijn gang laat gaan, met gras en wilde kruiden tussen de wijnranken. Bijen en lieveheersbeestjes stoeien in het rond. En om natuurlijke mest te hebben wandelen er schapen rond. Men gebruikt er geen chemische middelen, er wordt nagenoeg niet met de tractor gewerkt, maar met paarden en soms zelfs met ossen. De druiven worden uiteraard manueel geoogst.

Geproefd De theorie is natuurlijk mooi, maar nu naar de praktijk. Ik heb in totaal meer dan 15 wijnen geproefd waarvan er hieronder enkele beschreven worden. Opvallend was wel dat geen enkele wijn een onaangename geur had of slecht smaakte. Markus Altenberger Grüner Veltliner ‘Ried Ladisberg’ 2019 - Leithaberg DAC

Een grüner veltliner uit Burgenland uit het dorpje Leithaberg die een DAC kreeg. Hiervan heb ik de tekst overgenomen van de website van Vinetiq, welke helemaal in lijn is met mijn ervaring: “ Wie houdt van een vleugje avontuur en eens een atypische grüner veltliner wil proeven zit bij deze Ladisberg aan het juiste adres. Door zijn langere maceratie (2 dagen) op schil krijgt hij heel wat textuur en structuur mee. Dit is een complexe natuurlijke wijn die gebalanceerd is maar ook frisheid mist hij niet. Én foutloos. Dat kan je in de categorie natuurlijke wijnen niet altijd zeggen.” De ondergrond heeft kalksteen. De wijn is vergist op betonnen vaten in eivorm en nadien gerijpt op eikenhouten vaten van 500 liter. Slechts een minimum aan sulfiet werd toegevoegd. De wijnbouwer doet zo weinig mogelijk in zijn wijngaarden. De wijnstokken moeten zelf hun weg zoeken op de flanken van de Leithaberg, om zich dieper en dieper in te graven op zoek naar voedsel. Na manuele oogst, tijdens rijping en gisting laat hij al het werk aan de druiven. Een natuurlijke wijn uit een cool climate. De productie bedraagt slechts 1400 flessen. Voor deze uitzonderlijke wijn moet je wel iets dieper in de buidel tasten. Verkrijgbaar bij Vinetiq (31,95 €). Daniel Ramos El Berrakin Blanco 'Jaen' 2020 - Sierra de Gredos

Wijnen van het druivenras Jaen komen al niet bijzonder veel voor, alleen hierdoor is het al een bijzondere wijn. Het is een cuvée die speciaal voor Vinetiq gemaakt werd en dus nergens anders in de handel verkrijgbaar is. Hij komt uit de regio Sierra de Gredos in Castilla y Léon. Daniel Ramos is een man van traditie en wil in zijn wijnen het terroir van Sierra de Gredos laten spreken. Hij beschikt over heel oude wijnstokken. De bodem is rijk aan leisteen en granietzand. Hij maakt ongefilterde, biologische wijnen met een breed palet aan geuren en smaken. De druiven worden uiteraard manueel geoogst, en ondergaan een maceratie van 17 dagen op schil waarna de fermentatie volgt gedurende 5 maanden op de ‘grosses lies’. Deze natuurwijn is niet geklaard, noch gefilterd waardoor hij een beetje troebel is. Het is een orange wine die door het schilcontact textuur en ziltigheid krijgt. Bijzonder troebel, bijna de kleur van appelsap. In de geur vinden we rijpe appel en witte pompelmoes, met een hint van citroen en witte peper. Verkrijgbaar bij Vinetiq (€ 11,95). Maquina & Tabla Laderas de Leonilla Blanco 2018 – Bierzo

Deze wijn is een assemblage van godello en palomino fino, met een rendement van 25hl/ha. Het jonge koppel Oriol Illa en Susana Pastor is bezig met de herwaardering van erg oude en verlaten wijnstokken op kleine wijngaarden. Zij begonnen hieraan in 2012 in Bierzo, Toro en Gredos. Ze werken steeds volgens biodynamische principes in de wijngaard. Voor de vinificatie wordt er, afhankelijk van de cuvée, gewerkt met volledige trossen of ontritste druiven. Maceratie en gisting gebeu-

ren op een natuurlijke manier zonder toevoeging van gisten, sulfieten, enzymen of andere producten. Daarna rusten de wijnen verder in cementen cuves of in houten barriques. Er worden neutrale houten vaten of grote foeders gebruikt die door hun leeftijd enkel dienen voor een gecontroleerde rijping en niet om tannine of roosterige toetsen te geven aan de wijnen. Voor de witte wijn laat men de wijnen spontaan gisten, wat ervoor zorgt dat in sommige jaargangen er zich een natuurlijk ‘flor de velo’ ontwikkelt op de wijn. De wijn rijpt gedurende zes maanden. Dit geeft een enorme eigenheid in geur en smaak die niet alledaags is voor witte wijnen van deze regio, hoewel het vroeger een gebruik was en vandaag door meerdere biodynamische wijnhuizen terug gebruikt wordt. Er is geen toegevoegd sulfiet. Het is wel aan te raden om deze wijn te karaferen. Mooie gele kleur, zuiver en schitterend, met een bleekgroene schijn. Voorzichtig met de eerste geurindruk: eerst krijg je de aroma's van de biologische crianza of flor. Na walsen krijg je een amalgaam van aangename aroma's met veel exotische bloemen, pitfruit en zilte tonen, typisch voor de flor. De aanzet is fris met opnieuw dat ziltige dat de boventoon haalt. Zachte aanzet met mooie en evenwichtige zuren die de wijn optillen naar een lange en sappige finale, met alweer dat ziltig eindpuntje. Verkrijgbaar bij Green Som (Jan Cleerbout) (16 €) en bij La Buena Vida (16,15 €) Carine Joubert - Chiroubles 2019

In 1972 besloot Marcel Joubert om de toekomst van Domaine Joubert veilig te stellen: de wijnstokken - allen tussen de 30 en 100 jaar oud - zouden perfect beschermd en onderhouden worden, en de wijnbouw zou 100 procent biologisch worden om het terroir in die natuurwijnen zo goed mogelijk te laten uitkomen. Carine Joubert had eigenlijk een carrière in HR, maar besloot uiteindelijk om het domein van haar vader over te nemen. Puur natuur, geen sulfaten bij de vinificatie of in de fles. Een spontane werkwijze dus, waardoor het soms even wachten is op de beaujolais. Maar het resultaat is dan wel meteen de moeite: heel gebalanceerde en vooral stabiele wijnen, wat niet evident is als je natuurlijk werkt! De bodem is vooral samengesteld uit roze graniet. Dieprode kleur met purperen randen. Elegante geur van frambozen, bosaardbeien, rode bessen en krieken met een klein vleugje vanille. Ook wat onderhout en leder. Frisse aanzet met mooie zuren, zacht in het middenstuk en een behoorlijk lange finale. Geen toegevoegd sulfiet. Verkrijgbaar bij Vinetiq (16,95€) Le Bouc à Trois Pattes, Perdu dans les dunes 2019 Vin de France

Belgische rebel Wim Wagemans (ex-functionaris) beschikt over slechts 3.5ha in Haut-Languedoc. Hij doet maceratie op de schillen, zonder toegevoegde sulfiet of filtering, puur natuur. De wijn wordt geklasseerd bij de oranje wijnen. Wim is op het domein gestart in 2008 maar toen werkte hij nog conventioneel. In 2013 besloot hij om enkel indigene gisten te gebruiken. In het begin voegde hij nog wat sulfiet toe maar hij vond dat dit de wijn totaal veranderde en dat de echte ziel van de wijn hierdoor verloren ging. Hij stopte dan ook definitief met sulfiet toe te voegen. Dat hij ook biodynamisch werkt spreekt uiteraard voor zich. De wijn is gemaakt van 100 % clairette. Zachte ‘orange wine’ met zoveel smaak. Licht aangename bittere frisse witte wijn. Heel mineraal met een mooie lengte. Verkrijgbaar bij Green Som (17 €)

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 36

CHAMPAGNE EN KAAS: EEN NIRVANA IN DE MAAK?

Waarom? Waarom vind ik champagne zo uitstekend? Waarom ben ik gebeten door de champagnemicrobe? Het antwoord zal ik altijd schuldig blijven, vrees ik. Het was er niet, tot het er was. Champagne. Ik beschouwde champagne als een overprijsde en mislukte wijn. Tot ik er als een blok voor viel. Het hek van de dam is een te voorzichtige uitdrukking: champagne greep me, vooraleer ik champagne begreep. Maar het konijnenhol is diep, en voor je het weet, zit je zo diep dat je nooit meer boven geraakt. Mij een zorg: het leven is goed, hier beneden tussen de mooiste bubbels op aarde!

PE T ER D O O MEN C o m m a n d e r ij D e n B l o e y e n d e n W ijn g a e r d t

TOM IEVEN Ben je dan helemaal doordrongen van champagne, dan wordt het leven ook wat saai. Je kent alles, je weet alles, je hebt alles al geproefd. Of niet? Enkel een gek gelooft dat hij alles weet wat er te weten valt. Als dan ene Tom Ieven je uitnodigt voor een proeverij rond het thema ‘het huwelijk tussen champagne en kaas’ dan ga je daar graag op in. Zeker als dan blijkt dat de locatie het Elzenveld in hartje Antwerpen is, de kaasleverancier de onberispelijke Van Tricht, en de organisatie in handen van het Comité Champagne, vertegenwoordigd door Grégoire van den Ostende.

Frederic Van Tricht en Tom Ieven

MEE REKENING TE HOUDEN Tom begroet me hartelijk wanneer ik de proefruimte binnenkom. Hij vertelt over het moeilijke coronajaar en zijn beslissing om een thesis te maken voor de Oostenrijkse Wijnacademie. Op de keper beschouwd is het allemaal logisch, maar je moet het maar doen. Ook Frederik van het onvolprezen kaashuis Van Tricht zet zijn beste beentje voor, want vandaag proeven we niet enkel eersteklas champagnes maar ook nog kazen van velerlei pluimage. De combinatie van die kazen en champagnes wordt de uitdaging van de avond. Een erg boeiende uitdaging, zo zou blijken. Want ondanks een paar algemene 'wetten' zijn er een beperkt aantal ankerpunten in het combineren van champagne en kaas: - de zuren van de champagne snijden perfect door het vettige van vele kazen romigheid in kaas combineert goed met rijpere, langer 'sur lie' gelegen champagnes - fruitigheid in champagne vindt een waardige partner in fruitige kazen, maar evengoed in de aardse of kruidige tonen van sommige kazen - zout (in kaas) is ok, maar teveel is teveel. Sterke blauwschimmelkazen roepen om sterke en zoete wijnen, waardoor champagne buitenspel staat.

Parmezaan vond zijn ideale gezel in een Bollinger Grande Année

VIJF MAAL VIJF Een eenvoudige structuur om champagne en kaas op te stellen is zowat de hoofdbrok die Tom ons opdient. De waarde van dit werk zit wat mij betreft in de eenvoud én de onderbouwing ervan. Crottin de Chavignol werd gecombineerd met een Deutz Brut classic. Beide zijn hoog in zuren, maar ook het romige karakter van de kaas vindt zijn partner in de cremeux van de champagne. Een verse Camembert de Normandie met een blanc de blancs uit de Côte des Blancs (Robert Moncuit 2013) toonde een harmonie tussen de complexiteit van de champagne-aroma's en die van de kaas. De levendigheid van de champagne contrasteerde dan weer goed met de rustieke charme van de kaas. Een harde kaas zoals Parmezaan vond dan weer zijn ideale gezel in een Bollinger Grande Année van de rijpe en sappige jaargang 2012.

Verse abrikozen en een lichte honingtoets, de ziltige en elastische kaas past er wonderwel bij. De kaasmeester koos terecht voor een niet te lang, maar zeker ook niet te kort gerijpte kaas. De kat op de koord? Een Epoisses, en wel van de laatste 'fermier'. Aards en smeuiïg met een zoutige, op het randje van pittige toets: niet eenvoudig om hierbij een champagne te vinden. Tom koos voor een onpopulair type: een Rich van Pol Roger, champagne met heel wat toegevoegde suiker. Normaliter schenk je bij dit type erg expressieve kazen sauternes en aanverwanten. De Rich ligt dan voor de hand. Shropshire is een verhaal apart: waar stilton een blauwschimmelkaas van het eerder scherpe type is, verleent de kleurstof aan de shropshire niet enkel de kleur, maar ook een zachtere textuur. De Drappier Rosé Brut Zero is een contrasterende keuze waar ikzelf nooit aan gedacht zou hebben, maar die prima werkte. Diezelfde champagne is - enigszins tot mijn verbazing - degene die bij de meeste kazen werkt. Nochtans een 'extreme' champagne met knapperig fruit (aalbes, aardbei, tikje rozen) en een erg verfrissende textuur. Blijven proberen is duidelijk de boodschap!

BOEKREVIEW

SANTÉ WORD WIJNKENNER IN 30 DAGEN Toen ik de titel zag, dacht ik bij mezelf oeps alweer een nieuw boek om wijnkenner te worden. We hebben nog maar net het boek van Cees van Kasteren gehad met de karaatmethode om te leren wijnproeven. Eerder hadden we het boek Bucketlist voor een wijnkenner van Peter Doomen. Word wijnkenner of is het eerder wijnliefhebber? Toen ik de intro las, begreep ik meteen dat ook hier net zoals in het boek van Cees het doel is je op een luchtige manier wegwijs te maken in de huidige cultuur van wijn. De auteur leert je in zeven thema’s verspreid over dertig dagen stap per stap wat nieuws. Op zich dus geen nieuw boek was het niet dat de auteur met een moderne, frisse layout en een no-nonsens concept de beginnende wijnliefhebber meeneemt op een reis doorheen de wondere wereld van wijn en zo leert om te gaan met wijntermen. Isabeau Sas is -zoals ze zichzelf noemt- een total wine geek. Wijn is de rode draad in haar leven. Als letterkundige kwam ze dankzij een uitwisselingsprogramma terecht aan de universiteit van Stellenbosch in Zuid-Afrika waar ze de weekends spendeerde -houdend van een lekker glas- al wijn proevend op de domeinen rond de campus. Ze bleef er acht jaar… Ze had er de microbe te pakken. Later studeerde ze wine marketing in Bordeaux en werkte in California.

WIJN & BOEK

S IM O NNE W EL L EK EN S C o m m a n d e r ij B e l l e b e e k

Vandaag leeft Isabeau in Antwerpen waar ze ‘Our Daily Bottle’ oprichtte, een wijnabonnement-platform uniek in Vlaanderen met als doel wijn begrijpelijk te maken. Zelf maakt ze wijn in Zuid-Afrika. Samen met haar vader heeft ze een wijngaard in Wellington op de ﬂanken van de Groenberg en maakt er een chenin en een cabernet/ shiraz. Uit deze passie groeide dit aangename boek waar de auteur niet zozeer een wijnkenner van je wil maken maar je iets wil bij leren om wijn meer te appreciëren. Wie graag op een simpele, aangename manier en vooral met een correct taalgebruik wat wil leren over wijn is dit boek een echte aanrader.

ISABEAU SAS Santé-Word wijnkenner in 30 dagen, Borgerhoff & Lamberigts, 2022, 167 blz, ISBN 9789463936507 24,99 euro

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 36

LICHTJES GESPANNEN SFEER

aar ik naar uit kijk, post-coronamiserie? Eerlijk? De Ken Wijn-wedstrijd. Toen een vernieuwing van het Nationaal Comité zich opdrong, polste Luc me: 'zou jij geen nationaal wijnmeester willen worden? Dan wil ik gaan voor de functie van nationaal voorzitter'. Twee bezwaren had ik. Om te beginnen was er een speciale band met Ken Wijn-magazine. Erwin, Hugo, Simonne, Jean-Pierre, Jaco... we waren erbij van het eerste uur en hadden een prachtig project uit de grond gestampt waarvan ik op een zeker moment beheerder geworden was. Veel tijd en werk had ik gespendeerd om dit project tot een professioneel niveau te tillen. Net op het moment dat we die droom zouden realiseren, zou ik dit moeten afstaan... Maar dat was het minste van mijn zorgen, want ik wist dat Ken Wijn-magazine in goede handen zou vallen. De recente geschiedenis is getuige van mijn terechte vertrouwen in opvolger Pierre Paul. Mijn echte probleem was Ken Wijn-wedstrijd, want dat was mijn hoogtepunt van het jaar. Die amicale, lichtjes gespannen en sfeervolle bijeenkomst met gelijkgezinden, alle getraind om de wisselbeker mee naar huis te nemen. De gesprekken voorafgaand aan de wedstrijd spreken tot de verbeelding, waarbij ongeveer de helft van de deelnemers zichzelf diagnosticeerde met één of andere aandoending ter hoogte van de luchtwegen. Kwestie van een verwacht verlies goed te kunnen indekken, en een even-

HET LAATSTE WOORD PE T ER D O O MEN N a t i o n a a l W ijn m e e s e r

tuele overwinning nog dikker in de verf te kunnen zetten. Erg leuk is dat je niet individueel deelneemt, maar met een team van drie. De dynamiek is dus belangrijk. Nog leuker is als je die wedstrijd wint. En de hoofdvogel schiet je als je tweemaal op rij de trofee mee naar huis neemt. Wat we met den Bloeyenden Wijngaerdt ook deden. Uiteindelijk sprong ik. Het onbekende tegemoet: niet meer kunnen deelnemen aan de wedstrijd zou mijn blindproefcapaciteiten niet ten goede komen (wat gebleken is) en bovendien stond ik plots aan de andere kant van de wedstrijd. Het ene plezier is weg. Maar er is een ander voor in de plaats gekomen. 12 juni kruisen wij de degens. Ik kijk er dus enorm naar uit en hoop een ruime delegatie van alle commanderijen te mogen verwelkomen!

HAGENBROEKSESTEENWEG 180, 2500 LIER • TEL. 03/480 85 95 WWW.WIJNEN-DEKOK.COM • INFO@WIJNEN-DEKOK.COM