Ken Wijn-magazine 34 by Pierre Paul Stacanov

APRIL 2021

K E N Wmagazine IJN DIT WAS 2020 KEN WIJN-QUIZ OOGST IN TIJDEN VAN CORONA BORDEAUX TERUG VAN (NOOIT ECHT) WEGGEWEEST

WIJNTIJDSCHRIFT VAN DE VL A AMSE WIJNGILDE V Z W

VERSCHIJNT T WEEMA AL PER JA AR

www.vlaamsewijngilde.be

INHOUD TERROIRSTUDIE IN TAURASI

Jaargang 17 nr 34 April 2021 Oplage 2500 exemplaren Leden van de Vlaamse Wijngilde ontvangen Ken Wijn-magazine tweemaal per jaar gratis. Niet-leden of leden die extra exemplaren willen, kunnen een abonnement nemen

DE TORENVALK WAAKT OVER HET SHERRYTERROIR

abonnement@vlaamsewijngilde.be www.vlaamsewijngilde.be

Redactieraad Pierre Paul Stacanov (hoofdredacteur) Simonne Wellekens (eindredacteur) Hugo Van Landeghem (erevoorzitter Vlaamse Wijngilde) Ghislaine Vandroogenbroeck Gudrun Huvelier Jaco Vankelecom Jean-Pierre Tavernier Kristel Balcaen Michel Van Zandijcke Peter Doomen

DE KOELSTE WIJNREGIO'S VAN AUSTRALIË

Verantwoordelijke uitgever Redactie Ken Wijn-magazine p/a Pierre Paul Stacanov Distelstraat 28 9000 Gent +32 475 544 765 pierrepaul@vlaamsewijngilde.be

Infoadres publiciteit valerie@vlaamsewijngilde.be

Website www.vlaamsewijngilde.be

Coverfoto: © Consorzio Barbera d’Asti e Vini del Monferrato

Layout en druk Cousto

DE MAGIE VAN OXIDATIEVE WIJNEN

Dossier Dit was 2020 7

Ken Wijn-quiz 2020

39 Bordeaux, terug van (nooit echt) weggeweest 45 Oogst in tijden van corona

29 69

55 Sauternes, een Grand Seigneur in de branding

En verder … 4 Het eerste woord 9 Ribera del Duero revisited 25 Premo, het zorgenkind van witte bourgognes 63 Naar een nieuwe wijnwetgeving in Duitsland 75 Chasselasimpressies 78 Wijn bij asperges 80 Wijn en boek 82 Het laatste woord

De uitgever kan niet verantwoordelijk worden gesteld voor de inhoud van de artikels, noch voor die van de interviews, die onder de verantwoordelijkheid van de auteurs vallen. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

K E N W I J N -magazine - jaargang 17 - nr. 34

Nationaal Comité VOORZITTER - PRESIDENT – PRÉSIDENT Luc Dewulf luc@vlaamsewijngilde.be

ONDERVOORZITTER - VICE PRESIDENT VICE-PRÉSIDENT Wouter De Nul wouter@vlaamsewijngilde.be

HET EERSTE WOORD LUC DEWULF V o o r z i t t e r V l a am s e W ijn gil d e

ONDERVOORZITTER - VICE PRESIDENT VICE-PRÉSIDENT Michel Terlinck michel@vlaamsewijngilde.be

WIJNMEESTER - WINE MASTER - MAÎTRE DE VIN Peter Doomen peter@vlaamsewijngilde.be

ADJUNCT-WIJNMEESTER – DEPUTY WINE MASTER – MAÎTRE DE VIN ADJOINT Peter Arijs petera@vlaamsewijngilde.be

SECRETARIS - SECRETARY - SECRÉTAIRE Gerard Vanden Abbeele gerard@vlaamsewijngilde.be

PENNINGMEESTER - TREASURER - TRÉSORIER Dirk Declercq dirk@vlaamsewijngilde.be Marc Hollemans marc@vlaamsewijngilde.be

PUBLIC RELATIONS Eric Merny eric@vlaamsewijngilde.be

ADJUNCT-PUBLIC RELATIONS Valérie Heuvelmans valerie@vlaamsewijngilde.be

COMMUNICATIEVERANTWOORDELIJKE COMMUNICATION MANAGER - RESPONSABLE DE COMMUNICATION

HOOP DOET LEVEN Beste wijnvrienden, Nu precies een jaar geleden reed ik op de autoroute du soleil. Wij keerden terug van een deugddoende wintersportvakantie en verzeilden nog even in Beaujolais. Het wijnlandschap lag er uiterst vredig bij. Het werd genieten van het laatste avondmaal in la table de Chaintré, een aanbevolen adres. De dag nadien was alles op slot. ‘Lockdown’ werd het genoemd. Ik kon de impact nog niet inschatten. Hoe heeft dit ons leven veranderd! Dat ik dit een jaar moest volhouden, overtrof mijn stoutste verbeelding. Alle sociale contacten liggen nog steeds zo goed als stil. Onze geliefde wijnvereniging ging in pauzemodus en dat is nog steeds zo.

u nu aan het lezen bent. Bijzondere dank hiervoor gaat naar het redactieteam onder leiding van Pierre Paul. Ook ben ik Valerie uitzonderlijk dankbaar voor haar inzet. Zij slaagde erin met de hulp van enkele commanderijen en haar tomeloze overtuigingskracht, aardig wat publiciteit voor dit nummer binnen te halen. Het zijn voor vele wijnhandelaars bar slechte tijden. Niettemin geloven ze in ons magazine om hun boodschap kracht bij te zetten. Hartelijk dank daarvoor, dat doet wat met ons. Op onze steun mag u rekenen. Ook bewijst dit dat Ken Wijn-magazine vandaag als volwaardig wijnkanaal wordt erkend. Maakt dit u ook trots?

Toch ontwikkelden enkele commanderijen creatieve initiatieven. Er wordt vrolijk digitaal geproefd. Iedereen houdt zich zo strikt mogelijk aan de regels. Proficiat! Ook het Nationaal Comité blijft niet bij de pakken zitten. Wij vergaderen maandelijks weliswaar van op afstand. We hebben orde gebracht in wat verwaarloosd leek. De nieuwe penningmeester en zijn adjunct, Dirk en Marc, hebben tijd noch moeite gespaard om de boekhouding aan te passen aan de nieuwste spelregels. Met een schone lei beginnen heet dat.

EREVOORZITTER – HONORARY PRESIDENT – PRÉSIDENT D'HONNEUR

Omwille van de weinige inkomsten in dit gildejaar besloten we slechts één enkele editie van

We zijn nog steeds een financieel gezonde vereniging. De oorlogskas is nauwelijks aangeraakt. We mogen dus volop nieuwe wijnevents organiseren. Wijnmeesters Peter Doomen en Peter Arijs bereiden met enthousiasme de Ken Wijn-wedstrijd voor die aangepast is aan deze tijd en de bijzondere omstandigheden. Op 9 mei kan iedereen, inderdaad iedereen, meedoen aan deze wedstrijd die voor de gelegenheid in een nieuw kleedje wordt gestoken. Er zal gespeeld worden, niet in teamverband, maar als commanderij. U hoeft zich haast niet te verplaatsen, wie wenst kan gewoon thuis blijven. Gegarandeerd zullen pittige discussies ontstaan tussen commanderijleden omtrent

Hugo Van Landeghem

het Ken Wijn-magazine samen te stellen, wat

het juiste antwoord, maar iemand zal de knoop

Pierre Paul Stacanov pierrepaul@vlaamsewijngilde.be

KELDERMEESTER – CELLAR MASTER – MAÎTRE DE CAVE Simonne Wellekens Simonne@vlaamsewijngilde.be

WEBMASTER Sara De Meyer sara@vlaamsewijngilde.be

moeten doorhakken en het juiste (?) antwoord namens de commanderij doorgeven. Wie doet mee? Wat eveneens opnieuw op het programma staat, wel voor volgend gildejaar, is de ontmoeting met de Piemontese wijnbouwers en de Belgische wijnhandel. Deze Aula Vini hebben we ‘Pro Piemonte‘ gedoopt en gaat doop op zondag. De datum is zondag 5 december 2021. Er is een grootse namiddagdegustatie voorzien met tegelijk twee master classes. We kijken er alvast naar uit om

u daar massaal terug te zien. U komt toch ook? Laten we hopen dat het nieuwe normaal dan weer normaal is. Het is een eeuwigheid geleden dat ik nog vrienden mocht knuffelen. Hou vol en denk eraan: waar leven is, is hoop! Luc Dewulf, 13 maart 2021

EVENEMENTEN VLAAMSE WIJNGILDE Ken Wijn-wedstrijd 2021

5 december 2021 De Lozen Boer, Lochristi

Ken Wijn-magazine heeft een abonnementenservice. Het magazine ligt enkele dagen na verschijning (2x per jaar: april en oktober) in uw bus. De kostprijs bedraagt 10 euro per nummer per exemplaar, inclusief portkosten. Betaling vooraf op de rekening van de Vlaamse Wijngilde met vermelding van uw abonnementsnummer. Enkel verzending naar een Belgisch adres. Een abonnement geldt voor een jaar (2 nummers). Interesse? Neem contact op met abonnement@vlaamsewijngilde.be en vermeld het aantal exemplaren dat u wenst te ontvangen per nummer. Vergeet niet uw postadres te vermelden. Bij inschrijving ontvangt u van ons een abonnementsnummer en het rekeningnummer van de Vlaamse Wijngilde. Leden van de Vlaamse Wijngilde hoeven zich niet te abonneren: zij krijgen het magazine via het bestuur van de eigen commanderij.

9 mei 2021

Aula Vini Pro Piemonte

Een abonnement op Ken Wijn-magazine?

Raadpleeg www.vlaamsewijngilde.be voor up-to-date informatie

www.vlaamsewijngilde.be/ken-wijn/ ken-wijn-magazine/abonnement/

KEN WIJN-QUIZ 2020 Een venijnig virusje maakte het onmogelijk onze gewone activiteiten zoals de Ken Wijn-wedstrijd te organiseren. Niet getreurd, we zochten en vonden een alternatief: de Ken Wijn-quiz

PE T ER D O O MEN N a t i o n a a l W ijn m e e s t e r V l a a m s e W ijn gil d e

was geboren. In vijf rondes van elk tien minuten zouden de commanderijen onder elkaar uitmaken wie de grootste wijnkenners tot zijn leden mocht rekenen.

ALFABETRAKET De eerste ronde bracht een spannende alfabetraket: 26 snel afgevuurde vragen waarop het antwoord telkens begon met de volgende letter van het alfabet. Nova Zembla won deze ronde met maar liefst 25 juiste antwoorden.

FOTORONDE Daarna volgde een fotoronde, waar tien wijngerelateerde foto’s een mysterieuze omschrijving kregen. Doel was om het onderwerp van de foto te raden. Na deze ronde lag Gent aan de leiding met 36 punten.

REBUSRONDE Fotoronde vraag 1

De rebusronde, met tien wijnrebussen, diepte de Gentse voorsprong nog wat uit naar 56 punten. Nova Zembla en het Land van Waas stonden toen op de tweede plaats met 53 punten. De laatsten in de stand waren Brussel en Zele met 45 punten. De volgende rondes zouden dus uitsluitsel brengen.

HINTSRONDE Ronde vier was een hintsronde. Hierbij werden klassieke vragen gesteld waarbij telkens een illustratie een waardevolle hint verschafte. Gent behield de leidersplaats met 66 punten in totaal, maar Leuven was sterk komen opzetten en stond nu tweede met 62 punten.

PROEFRONDE EN PODIUM Rebusronde

De vijfde ronde was een virtuele proefronde. De deelnemers kregen van tien wijntypes telkens drie proefnotities voorgeschoteld van bekende wijnschrijvers. Uiteraard was de vraag om het wijntype te raden. Ook in deze ronde gaf Gent zijn voorsprong niet uit handen. Ze wonnen deze eerste Ken Wijn-quiz met 83 punten en ontvingen van erevoorzitter Hugo een mooie kist wijnen uit Bordeaux. Een eervolle tweede plaats was er voor Amici (77 punten). Leuven vervolledigde het podium met 75 punten. Proficiat aan alle deelnemers!

WIE DE QUIZ NOG EENS WIL OVERDOEN, KAN HIER DE FILMPJES DOWNLOADEN: http://bit.ly/KenWijn-quiz2020 (link is hoofdlettergevoelig)

RIBERA DEL DUERO REVISITED

Een kleine twee jaar geleden kon u in editie 31 van dit magazine reeds een verslag lezen over Ribera del Duero met een

PE T ER A R I J S C o m m a n d e r ij B r u s s e l

overzicht van de belangrijkste factoren zoals ligging, klimaat en druivenrassen. Met deze kennis in de achterzak trok ik in november 2019 voor vier dagen naar de regio om er wat dieper

te graven en de nieuwste trends te ontdekken.

eze reis werd ondersteund door de Consejo Regulador van de Denominación de Origen (DO). De eerste dag werden we verwelkomd door Pablo Baquera, de marketing directeur, en Augustin Alonso, de technisch directeur. Vermeldenswaard voor de regio is het effect van het klimaat op de tempranillodruif en op de stijl van de wijnen. Door de extreem warme dagen tijdens de zomer en de sterke temperatuurverschillen tussen dag en nacht heeft tempranillo hier een dikkere schil en kleinere druiven dan bijvoorbeeld in Rioja. Dit leidt tot een hogere concentratie aan tannine, smaak en suiker met een hoger alcoholgehalte als gevolg. Sommige bronnen vermelden verkeerdelijk dat men in Ribera del Duero een aparte kloon van tempranillo gebruikt, ‘tinto fino’ genoemd. Dit is enkel een andere naam voor

K E N W I J N -magazine - jaargang 17 - nr. 34

Oude tempranillostokken van Vinã Sastre in La Horra

dezelfde druif; er zijn geen grote genetische verschillen tussen de tempranillo in Rioja en in Ribera del Duero. Het belangrijkste verschil is de invloed van het klimaat.

NIEUW: WITTE WIJNEN In november 2019 werd de aanpassing van de regels voor de DO goedgekeurd. Deze laat toe witte wijnen te produceren onder de DO Ribera del Duero waar voordien enkel rode- en roséwijnen waren toegestaan. Voor roséwijnen was de witte druif, albillo mayor, wel al toegelaten, vaak samen vergist met blauwe druiven in de unieke ‘clarete’ stijl van de regio. De druif vormt de ruggengraat voor de witte wijnen van Ribera del Duero, en dient minstens 75% van de blend uit te maken (hetzelfde percentage als voor tempranillo in rode wijnen). In de praktijk zal dit vaak 100% zijn, alhoewel de DO een opening laat voor andere witte rassen die historisch aangeplant staan in de regio zoals alarije, pirulé en zelfs chasselas.

Albillo mayor is al zeer lang in de regio aangeplant. Een 25-tal bodega’s maken er gewone witte wijn van (Vino de la Tierra de Castilla y León). De druif is ook toegelaten in Rioja waar ze bekend staat als turruntés, maar is niet te verwarren met albillo real, die in enkele regio’s rond Madrid aangeplant staat. Er zijn momenteel slechts een 500-tal hectare (van in totaal 23.000ha voor Ribera del Duero) met een gemiddelde leeftijd van 50 jaar. Deze oude stokken met lage rendementen zorgen voor intense wijnen die houtrijping aankunnen. De laatste jaren worden de druiven vaker op cement vergist, al dan niet met beperkt schilcontact tijdens de vergisting en/of veroudering op de droesem voor extra textuur. Deze factoren dragen bij tot een unieke en complexe stijl van de witte wijn die totaal verschillend is van (en gelukkig veel interessanter dan) de witte wijnen van de naburige Rueda-appellatie.

Amfora voor de rijping van albillowijn bij Finca Torremilanos

Bodegas Hermanos Pérez Pasquas, één van de grondleggers van Ribera del Duero

De witte (en rosé) wijnen mogen als crianza, reserva of gran reserva op de markt komen, al is dat (zeker voor roséwijnen) eerder een zeldzaamheid. In dat geval dienen ze respectievelijk minstens 18, 24 of 48 maanden te rijpen, waarvan minstens zes maanden op eiken vaten van maximum 330 liter en de rest op fles.

RIOJA EN PRIORAT ACHTERNA? Qua prestige behoort Ribera del Duero voor rode wijnen ongetwijfeld tot de top drie van de appellaties in Spanje, samen met Rioja en Priorat. Deze laatste twee hebben de status van Denominación de Origen Calificada (DOCa), en af en toe hoor je beweren dat Ribera del Duero de volgende DOCa zou worden. Navraag bij de DO leerde echter dat dit niet het geval is en dat Ribera del Duero hier geen stappen voor onderneemt. Ondanks het feit dat ze aan alle normen voldoen om een DOCa te worden (reeds 10 jaar DO, strengere technische en organoleptische controles, prijzen van de wijnen die gemiddeld hoger zijn dan in andere DO’s) zien ze geen meerwaarde in deze categorie. Daar valt iets voor te zeggen, maar misschien is het een gemiste kans om definitief op dezelfde voet als Rioja en Priorat geplaatst te worden.

Waar Ribera del Duero ook (ten onrechte?) niet op inzet is een verdere indeling van de appellatie. Zowel in Rioja als in Priorat werden recent initiatieven ondernomen om de dorpen als geografische indicaties toe te staan, alsook het erkennen van single vineyards. In Ribera del Duero werden maar liefst 32 verschillende bodemsoorten geïdentificeerd. Ook de verschillende hoogteliggingen en oriëntaties geven aanleiding tot veel diversiteit binnen de appellatie. Sommige dorpen staan bekend om hun uitzonderlijke kwaliteit: men spreekt vaak van de ‘golden mile’ tussen Tudela de Duero en Peñafiel, of de ‘golden diamond’ tussen La Horra, Roa, Anguix en Olmedillo. Pedro Ballesteros, master of wine, vergelijkt Ribera del Duero zelfs met Bourgogne wat de verscheidenheid aan terroir betreft.

is de laatste decennia sterk gegroeid: van een handvol bodega’s bij de start van de DO in 1982 tot meer dan 300 vandaag. Veel nieuwe bodega’s gingen mee in deze ‘blockbuster’ stijl van wijnen. Een groot aantal houdt hier nog steeds aan vast. Anderen maken een frissere stijl door vroeger te oogsten, druiven van hoger gelegen percelen te gebruiken, minder extractie bij de vinificatie en minder houtgebruik. Ik zag tijdens mijn bezoek ook heel wat cementen tanks en zelfs amforen.

Tegenwoordig zien we meer verscheidenheid in de wijnen, enerzijds door het diverse terroir, anderzijds door de manier van wijnmaken. Tot voor kort werden veel wijnen

Daarnaast stappen ook meer en meer bodega’s af van de klassieke crianza, reserva en gran reserva benamingen en brengen hun wijnen uit met het generische rugetiket. Dit geeft hen meer vrijheid en de mogelijkheid hun wijnen sneller op de markt te brengen. Een vrij recente trend is de zogenaamde ‘roble’ stijl voor rode wijnen met een beperkt houtgebruik. Roble is sinds kort ook een gereglementeerde categorie. De houtrijping dient minstens drie maanden te bedragen, in houten vaten van maximum 600 liter. Dit is genoeg om de wijnen een lichte houttoets te geven, met het

gemaakt volgens het klassieke mantra van overrijpheid, veel extractie en alcohol, en overdadig houtgebruik: een stijl die Robert Parker en zijn volgelingen niet ongenegen was. Ribera del Duero is nog steeds een vrij jonge regio (vergeleken met Rioja bv.) maar

fruit op de voorgrond. Voor recente bodega’s is dit de manier om hun jonge aanplant snel te kunnen valoriseren. De meeste wijnen die ik in deze stijl proefde, waren echter weinig overtuigend: dun van textuur, simpel en vaak groenig. Veel van de stokken zijn wellicht te

EINDELIJK MEER DIVERSITEIT

K E N W I J N -magazine - jaargang 17 - nr. 34

jong en/of de rendementen zijn te hoog. In combinatie met het vrij korte groeiseizoen wordt niet altijd de optimale rijpheid bereikt.

Geproefd Tr3smano 2016 Bosque de Matasnos Crianza 2017

Vooral tempranillo met een scheut merlot (9%) en malbec (3%), 12 maanden gerijpt op Franse barriques. Een typische ‘Ribera’ geur met aroma's van kersen en zwart fruit, vanille, chocolade en rokerigheid. Veel structuur met stevige maar rijpe tannine en vrij dominante alcohol. Gemaakt in de moderne stijl met extractie maar toch genoeg frisheid. Hacienda Monasterio Reserva 2015

80% tempranillo en 20% cabernet sauvignon, 16 maand gelagerd op deels nieuwe vaten van Franse eik. In de neus komt het rijpe zwarte fruit naar boven met vooral braam, maar ook munt, een rokerige houttoets en iets kiezel-achtig. Reeds mooi op dronk met prachtige tannine, veel zachtheid en een lange afdronk.

100% tempranillo van stokken tussen de 35 en 80 jaar oud, 16 maand gerijpt in hoofdzakelijk Franse eik. Aroma’s van braam, vlier, vanille, zoethout, chocolade en rokerigheid. Veel structuur en frisheid ondanks de hoge alcohol en de krachtige maar rijpe tannine. Nog jong maar vol potentieel. Gallego Zapatero, YoTuEl Finca de Valdepalacios 2012

Een field blend met hoofdzakelijk tempranillo van een single vineyard met ‘argilo calcaire’ en zanderige bodem. Ondanks de leeftijd heeft de wijn bij aanzet eerder reductieve dan oxidatieve aroma’s, maar bloeit dan open met naast zwart fruit vooral veel kruidigheid en zelfs een vlezige toets. Niks overdadig hier, een wijn die het vooral moet hebben van zijn elegantie en lengte.

Viña Pedrosa Gran Reserva 2012

ENKELE BODEGA’S

92% tempranillo en 8% cabernet sauvignon, 24 maanden gerijpt op hout, waarvan een deel Amerikaanse eik. Een zeer verleidelijke geur met complexe aroma's van pruimen, zoethout, chocolade, vanille, toast en tabak. Perfect gerijpt en klassiek uitgevoerd. Alles klopt gewoon in deze prachtige wijn!

Bosque de Matasnos is een vrij jong project (2007) met wijngaarden op 950m hoogte. Geen roblewijnen hier, maar twee topwijnen in een moderne stijl die doen denken aan de wijnen van Pago de Carraovejas of Aalto.

Dominio del Aguila, Albillo Viñas Viejas 2015

Deze witte wijn mag dus binnenkort het rugetiket van DO Ribera del Duero dragen. En terecht. Wat een wijn! Gemaakt van zeer oude, sommige pre-phylloxera stokken met een trage fermentatie en verdere lagering op houten vaten. Aroma’s van peer, vanille maar ook iets wasen honingachtig. Body en frisheid met veel complexiteit en lengte. Een wijn die blijft evolueren in het glas. Combineert het allermooiste van top chardonnay met chenin blanc.

Hacienda Monasterio bevestigt zijn status van topdomein. We proefden er ook een uitstekende cabernet sauvignon van het vat. De druif, niet toegelaten als monocépage, speelt bij Hacienda Monasterio een belangrijke rol in de blend en bedraagt maar liefst 12% van de aanplant.

Tr3smano is nog zo’n nieuw prestigeproject, waarin onder meer Fernando Remírez de Ganuza uit Rioja participeert. Wie Remirez de Ganuza kent, weet dat daar een van de beste witte wijnen van Rioja wordt gemaakt. Ook hier probeert men met albillo mayor een witte topwijn te maken. De rode wijnen hebben de typische moderne Ribera del Duero signatuur maar met veel frisheid.

Gallego Zapatero was één van de ontdekkingen van de reis. Hier proefden we een aantal single vineyard- wijnen, elk met hun eigen expressie maar telkens met elegantie, frisheid en kruidigheid. Sommigen hadden zelfs een toets jodium en vlezigheid die aan syrah uit de noordelijke Rhône deed denken.

Viña Sastre is vooral indrukwekkend wat de wijngaarden betreft, met vele oudere plots rond La Horra, sommige vlak naast die van Pingus. De wijnen zelf waren eerder rustiek, met stevige tannine en een overdosis hout. Voor liefhebbers van het stevigere genre.

De wijnen van Bodegas Hermanos Pérez Pasquas

Bodegas Hermanos. Pérez Pasquas, ook bekend onder de Viña Pedrosa merknaam, is een van de grondleggers van Ribera del Duero, en ze streven dan ook een eerder klassieke stijl na. Hun reserva en gran reserva-wijnen, deels op Amerikaanse en deels op Franse eik verouderd, zijn van het allerbeste dat Ribera del Duero te bieden heeft. Het zijn wijnen met enorm veel complexiteit en lengte die perfect passen bij het typische gerecht van ‘lechazo’ (melklam) uit de streek.

Edgar Degas, Swaying Dancer (Dancer in Green) (detail),1877-1879 © Museo Nacional Thyssen-Bornemisza,

Pago de Carraovejas is op korte tijd uitgegroeid tot een belangrijke referentie en voor sommigen de ‘gold standard’ voor het moderne Ribera. Zelf vertellen ze dat ze frissere wijnen willen maken van koelere wijngaarden. De wijnen hebben een ‘gepolijst’ profiel met veel zwart fruit en chocolade. Ze doen denken aan de Grand Cru Classé-wijnen van St-Emillion en zijn duidelijk voor een internationaal publiek gemaakt.

Dominio del Aguila wordt geleid door de jonge Jorge Monzon, die het vak leerde bij onder meer Domaine de la Romanée-Conti en Vega Sicilia. Adelbrieven die kunnen tellen! Hij bezit veel oude wijngaarden (gemiddeld 60-70 jaar oud, sommige pre-phylloxera) rond La Aguilera, één van de koelste gebieden van Ribera del Duero. De wijnen hebben een Bourgondisch profiel met veel fruit en elegantie, en structuur om te verouderen. De ontdekking was zijn witte wijn op basis van albillo!

Wijngaard Hacienda Monasterio Finca Torremilanos is dan weer een historische bodega die volop inzet op vernieuwing en innovatie (onder meer

wijnen maakt, de ene al beter dan de andere. Hun cava (een uitzondering in Ribera) en pinot noir zijn verdienstelijke pogingen.

biodynamie). Wijnmaker Ricardo Peñalba is een bevlogen man die een ruim scala aan

Vooral de Torre Albaniz en Cyclo-wijnen konden bekoren.

IN COLLABORATION WITH

Creating an Emotion Takes Time It takes a great deal of accuracy, care and a deep respect for what you are dealing with, Ribera del Duero shares this feeling with the Thyssen Museum Restoration Workshop.

made to move you

Centenaire de la famille Cordier au Château Talbot 1918 - 2018

L’abus d’alcool est dangereux pour la santé. À consommer avec modération.

S IM O NNE W EL L EK EN S C o m m a n d e r ij B e l l e b e e k

CAMPANIË

Fo t o's F e u di di S an G r e g o r i o S im o n n e W e l l e k e n s

TERROIRSTUDIE IN TAURASI DANKZIJ INTELLIGENTE PROJECTEN WORDEN MET INHEEMSE DRUIVEN IMPOSANTE WIJNEN GEMAAKT

CAMPANIA FELIX Het aloude Campanië is de streek tussen Napels en Salerno, de regio waar je de uitgegraven steden vindt: Pompei en Herculaneum, ooit bedolven onder de as en de lava van de Vesuvius vulkaan. De hele Amalfitaanse kust straalt een betoverende schoonheid uit. De Romeinen noemden de streek Felix Campania vanwege de vruchtbare grond dankzij de zon en de kans op regen. De meeste regenval in zuid Italië valt dan ook in deze streek. Tot de favoriete wijnen van het antieke Rome behoorde de falernia, een wijn uit de wijngaarden aan de kust ten noorden van Napels. Ook de wijnen van druiven in de wijngaarden op de vulkanische hellingen en deze van de beboste heuvels van Avellino waren bijzonder in trek. De oude Grieken introduceerden de greco en de falanghina. De bekendste druif ‘aglianico’, een verbastering van het woord ‘hellenico’ (druif van Griekenland) werd in tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, niet door de Grieken geïntroduceerd. DNA heeft uitgewezen dat de druif op geen enkele manier verwant is met enige Griekse variant. Dit leidde tot de veronderstelling dat het ras authentiek is in de streek, verwant aan vele andere variëteiten voorkomend in Campanië en Basilicata.

ampanië is een relatief onbekende regio. Zoals vele andere provincies in Italië staat de streek bekend voor een grote diversiteit aan inheemse druiven en oude wijngaarden die dateren uit de antieke Romeinse periode en het neerstrijken van de Grieken. De diverse bodems in de heuvels aan de kust en de vulkanische flanken van de Vesuvius samen met het mediterraan klimaat leveren boeiende wijnen op. Verrassend zijn deze van de druivelaars die groeien in de hooggelegen steile wijngaarden. De wijnen tonen heel wat potentieel, een fijne aciditeit en hebben een minerale stijl. De meest gevraagde variëteit is de blauwe aglianico, een laat rijpend ras met een hoog alcoholgehalte en stevig tanninerijk. Binnen de witte wijnen is vooral de fruitige fiano di avellino in trek. Ook wijnen gemaakt met de grecodruif doen het bijzonder goed. In de heuvels rondom de Vesuvius wordt Lacryma Christi gemaakt van coda di volpe, wat letterlijk betekent vossenstaart naar de vorm van de druiventros. De rode wijn komt van de locale piedirossodruif. Vergeet de limoncello niet! De regio staat immers bekend om zijn geurende citroenboomgaarden.

CAMPANIË-PASPOORT Oppervlakte: 25.598ha (3% van de wijngaard in Italië) Productie: 1,4 miljoen hectoliter per jaar (4% van de productie in Italië), 43% witte wijnen, 57% rood en rosé Inheemse druivenrassen wit: falanghina, fiano, greco bianco, coda di volpe, aspirinio bianco, moscato, malvasia Inheemse druivenrassen rood: aglianico, piedirosso, sciascinoso, primitivo, barbera, sangiovese Wijntypes: stille wijnen, rood, wit en rosé, mousserende wijn, parelwijn, zoete wijn en primeurwijn ‘novello’. Appellaties: 4 DOCG’s, 15 DOC’s en 10 IGT’s in de provincies: Avellino, Benevento en Caserta

K E N W I J N -magazine - jaargang 17 - nr. 34

WIJNPRDODUCTIE De wijnproductie is relatief laag in de regio wat zowel de groei als het potentieel voor grote kwaliteit favoriseert. Wijn en druiventeelt maken amper vijf procent van de totale landbouwproductie uit. De verklaring hiervoor ligt in het bergachtig gebied dat moeilijk te bewerken is. De gronden worden bij voorkeur gebruikt voor andere gewassen. Jaren terug liep Campanië wat wijnbouw betreft ver achter op de rest van Italië. Kwaliteit was er nauwelijks, maar Campanië vocht terug. Sinds Antonio Mastroberardino van het gelijknamige domein, opgericht in 1878, het wijnmaken in de subzone Irpinia een ander imago gaf, ging het razend snel. Al vlug raakten producenten geïnteresseerd in de bijzondere kwaliteit. Wat volgde, zorgde voor een ware omwenteling in de streek. Investeringen in nieuwe technieken, expertise, en samenwerking met wetenschappers, hebben het plaatje veranderd. Een jonge generatie wijnmakers en de vernieuwde productiemethoden, samen met een goede dosis marketing, gaven een nieuw elan aan de regio. Voeg daar de vulkanische bodem met bijzondere eigenschappen aan toe en het gebruik van herontdekte oude druivenrassen, en je begrijpt waarom hier vandaag stijlvolle wijnen worden gemaakt. Dankzij deze conversie heeft Campanië 19 DOC(G) zones. Taurasi was de eerste wijn in Zuid-Italië met het hoogste kwaliteitslabel: DOCG of Denominazione di Origine Controllata e Garantita. Campanië telt zo’n 300 druivenrassen. Amper 15 worden gebruikt voor de wijnproductie. Het vlaggenschip blijft aglianico, een druif met een dikke schil en een hoge aciditeit die gestructureerde wijnen aflevert. De aanplant op hoger gelegen locaties en de vulkanische bodem brengen

het beste uit de druif naar voor. De toevoeging van wat wijn op basis van de piedirossodruif heeft als rol de tanninerijke aglianico te temperen. Aglianico is een bezinningswijn die tijd nodig heeft om zich ten volle te ontplooien.

DE WIJNGAARD IRPINIA Irpinia, het groene hart van Campanië, is voornamelijk bergachtig. Het binnenland is gekenmerkt door een reeks heuvels en bergen die behoren tot de zuidelijke Apennijnen met pieken die rijzen tot 1800 meter boven zeeniveau. Dit orografisch gegeven creëerde een netwerk van valleien en plateaus doorspekt met meren, bronnen en rivieren. Tot de jaren 1920 was de streek een van de belangrijkste wijnbouwgebieden in Italië. Grote temperatuurverschillen, strenge winters met sneeuw, en zo’n 100 dagen regen kenmerken het koele, regenachtige klimaat. Aan het eind van de 19e eeuw en het begin van de 20e eeuw, the golden age voor Irpiniaanse wijn, was de provincie Avellino een belangrijk wijndistrct zowel in kwaliteit als in volume. Met de oogst van 1928, een opbrengst van bijna twee miljoen hectoliter - enorme cijfers voor een klein wijngebied - belandde de regio op de derde plaats in de nationale ranglijst. De vraag naar most en niet gebottelde wijn vanuit de andere gebieden in Italië en vanuit Frankrijk, stimuleerde de productie. Net zoals in de andere Europese landen zorgden de phylloxera-plaag met enige vertraging, en de tweede wereldoorlog voor een enorme crisis. Het zal niet verbazen dat de wederopbouw een lastige karwei zou

Antonio Capaldo van Feudi di San Gregorio

zijn. Het feit dat de regio kon rekenen op drie wijnen met een DOC-label, later DOCG, hielp de productie bij het herstel. De naam Irpinia verwijst naar een historisch gebied dat grotendeels samenvalt met de huidige provincie Avellino, één van de vijf administratieve onderverdelingen van Campanië.

FEUDI DI SAN GREGORIO Op zo’n tiental kilometer ten oosten van Avellino in het hart van Campanië bevindt zich het domein Feudi di San Gregorio in een klein dorpje, Sorbo Serpico. De 300ha wijngaarden zijn verspreid over 700 percelen waarvan een derde toebehoren aan lokale telers die hun druiven verkopen aan Feudi. Hoewel recent opgericht (1986) is het bedrijf een toonbeeld voor de streek. Men laat elke autochtone druif optimaal tot zijn recht komen door maximaal aandacht te besteden aan de wijngaarden, de moderne vinificatietechnieken en een uitgekiende marketing. Het uitgebreide gamma bevat naast diverse blends vier verschillende aglianico’s: Rubrato, Taurasi, Taurasi Riserva Piano di Montevergine, en ten slotte het vlaggenschip Serpico.

FEUDISTUDI - EEN INTELLIGENT PROJECT “I’ve met Irpinia’s proudest farmers and their families, and I’ve drunk wine in their homes where sip after sip, glass after glass tales are told, all similar yet somehow different” Pierpaolo Sirch, Feudi di San Gregorio Terroir is veel meer dan bodem alleen. De geografische en pedologische verscheidenheid heeft Feudi di San Gregorio er toe aangezet een diepgaande studie op te zetten naar de provincie Avellino, haar appellaties en het genetisch patrimonium van deze vulkanische regio op een hoogte tussen 300 en 770 meter. Het resultaat is een digitale encyclopedie in vier volumes samengesteld door wijnjournalist Paolo De Cristofaro. Antonio Capaldo, voorzitter van het domein en Pierpaolo Sirch, productieleider, startten zowat tien jaar geleden deze ambitieuze studie naar de terroirs, een eerbetoon aan het enorme potentieel in een regio met een uniek wijnlandschap. De studie focust zich vooral op de drie DOPDOCG labels in het centrale en westelijk deel van de provincie: Taurasi, Greco di Tufo en Fiano di Avellino. Deze drie zones liggen naast elkaar maar zijn extreem verschillend qua geologische oorsprong, hoogte, ligging en

Aglianico, dé druif voor Taurasi

K E N W I J N -magazine - jaargang 17 - nr. 34

De cuvées van Feudistudi Taurasi Candriano ligt in het hart van het domein. Het perceel -0,61ha- met een zuidwest oriëntatie ligt op een hoogte tussen 598 en 633 meter met alle kenmerken van een kleinschalige wijngaard: hooggelegen, een droog en luchtig mesoklimaat, significante verschillen in temperatuur en een diverse bodemstructuur met een hoog gehalte aan klei en marinezand met elementen van kalksteen. De wijnen combineren tonen van wilde aardbei en framboos, blauwe bessen, braambes en moerbei met specerij en kruiden, rokerige accenten, en een ondertoon van mineralen. Binnen de Taurasi-wijnen is dit de wijn met de meeste diepte en concentratie. Het zijn vurige, uitbundige wijnen, die tegelijkertijd imposant zijn als resultaat van de late en langdurige rijpingstijden, de levendige zuren en de dichte tanninestructuur. Wijnen rijpen gedurende 12-18 maanden in Franse en Slavonische eikenhouten vaten. Na een rustperiode van 24 tot 36 maanden op fles wordt de wijn in de handel gebracht.

oriëntatie van de wijngaarden. Iedere zone heeft haar eigen druivenvariëteit met een kleine overlapping. Recent werden volume 1 en 2 van de studie digitaal voorgesteld aan de pers begeleid met een aantal aglianicowijnen van de beste percelen. Beide volumes graven in het territorium van Irpinia, de wijngaarden en hun oorsprong.

TOPPERCELEN VOOR AGLIANICO Twee ‘single vineyards’ werden geïdentificeerd als de beste wijngaarden voor aglianico: Rosamilia en Candriano, in de gemeente Castelfranci. Taurasi Rosamilia is de meest extreme wijngaard binnen de hele Taurasi-appellatie. Het naar het westen georiënteerde perceel ligt op een hoogte boven 650m en bereikt op sommige plaatsen 700m, de grens voor aglianico om nog rijp te worden. Deze condities samen met het ongewoon koude en winderige microklimaat met hoge temperatuurvariaties omwille van de nabijheid van bossen en bergbeekjes, maken dat de druiven hier het laatste rijpen. De oogst vindt plaats tot laat in november. Vergeleken bij andere sites heeft Rosamilla een meer uniforme rotsbodem en zachtere hellingen. De wijngaard neemt de vorm aan van een oneffen plateau dat hoofdzakelijk bestaat uit korrelige en zandsteenachtige mergel met een duidelijke aanwezigheid van marine fossielen. Rosamilia is een kleine, 60 jaar oude wijngaard - 0,46ha groot. De wijnen hebben een aromatisch karakter: toetsen van fris fruit, bessen, bloemen (viooltjes) en kruiden zijn eerder aanwezig dan zoete jammy-achtige aroma’s. De wijnen worden gemarkeerd door een noordelijke aromatische stijl, puur en compact, gecombineerd met finesse, elegantie en veel smaak, ondanks de hoge aciditeit, het gulle alcoholgehalte en de ferme tannine en de krachtige structuur. Dit is wijn die tijd nodig heeft om zich ten volle te ontwikkelen.

TAURASI ROSAMILIA EN CANDRIANO 2012, 2014 EN 2016. Deze wijnen zijn voorbeelden van kwaliteit. Hoewel ze gemaakt zijn met dezelfde druif, 100% aglianico, en met dezelfde vinificatiemethode, is de stijl anders omwille van de verschillende oriëntatie van de percelen. Candriano toont zich duidelijk strak en krachtig, tanninerijk en compact, rustiek en aristocratisch met diepte en een prachtige dynamiek wat de wijnen een groot perspectief bezorgt. Rosamilia bevestigt het beschreven smaakprofiel: een expressief aroma waarin rijp rood fruit combineert met bloemen en fijne specerij en een puur mondgevoel, elegant en verfijnd. Aciditeit, tannine, alcohol en rijpe tonen vormen een fijne balans. Het verschil in de jaargangen drukt zich uit in een verschil in concentratie en intensiteit zonder verlies aan kwaliteit.

BRON: FEUDISTUDI WWW.FEUDI.IT Wijnen van Feudi di San Gregorio zijn verkrijgbaar bij Licata.be en Tannico.be

K E N W I J N -magazine - jaargang 17 - nr. 34

DE TORENVALK WAAKT OVER HET SHERRYTERROIR

W IM C A S T E U R C o m m a n d e r ij D e n d e r s t r e e k-Z ui d Fo t o's W im C a s t e ur

Nadat Christoffel Colombus Sanlúcar gebruikte als uitvalsbasis voor één van zijn ontdekkingstochten, was de gemeente in 2008 aan de beurt om door ons ontdekt te worden. Een vakantie in de sherry-driehoek geeft altijd wel een gastronomisch en oenologisch perspectief. Dat het zo ver zou komen om er een eigen wijn te maken, had ik nooit durven denken.

DE ONTDEKKING VAN SANLÚCAR DE BARRAMEDA Alles begon met een overijverige ober in mijn favoriete restaurant El Espejo. Mijn interesses voor wijn bracht mij bij Armando Guerra, de eigenaar van de Taberna der Guerrita, die vandaag in het lijstje staat van de 10 beste wijnbars van Spanje. Taberna der Guerrita is een mix van de typische tabanco - waar de locals zich komen vergrijpen aan lekkere tapas begeleid door te veel manzanilla - en de hippe internationale wijntempel die de nieuwste trends in de sherryregio vertegenwoordigt. Al gauw maakte ik deel uit van het zomerprogramma van wijndegustaties, georganiseerd om de lokale wijnbouwers te informeren over de internationale wijnwereld. Tijdens diezelfde proeverijen passeerde ook het nec plus ultra van de wijnwereld uit Jerez: Willy Perez, Ramiro Ibañez, de gebroeders Blanco, Cesar Saldaña, Paola Medina, … Mijn tong viel (letterlijk) uit mijn mond van verbazing. Meteen rees de vraag waarom deze wijnen niet tot bij ons geraken en wij het moeten stellen met supermarktsherry’s die het nog niet waard zijn om in onze saus te gieten!? Ik overdrijf een beetje, maar u begrijpt de gedachte.

VERLIES VAN TERROIR-FOCUS Het grote probleem in de regio rond Jerez is de organisatie van de wijnbouw. Heel wat wijnbouwers zien zich verplicht om hun druiven te leveren aan coöperaties en grote bodegas waar

De wijngaard Maina in Sanlúcar de Barrameda

ze per kilo worden betaald -0.3 euro voor een kilogram palomino-. Uiteraard kan je geen kwaliteit verwachten voor deze prijs. Wijnbou-

de typische ziltigheid en het mineraal karakter bezorgt. Verschillende types albariza (Barajuela, Tosca Cerrada, Antehojuela, Lustrillo …)

is de wijngaard die het dichtst bij de oceaan ligt, met een Barajuela Albariza kalkbodem. Dit type albariza is opgebouwd uit fijne laag-

wers oogsten zo vroeg mogelijk en met een zo groot mogelijke opbrengst: meer dan 10 ton per hectare is de norm. Oude wijngaarden worden gerooid, want jonge planten staan voor een hogere opbrengst. Veel grote bodegas hebben onvoldoende eigen wijngaarden om zelfbedruipend te zijn en zien zich verplicht om te werken met goedkoop en inferieur druivenmateriaal. Nochtans is het terroir van Jerez één van de mooiste ter wereld voor witte wijn, gelegen op de 37ste breedtegraad, met meer dan 3.000 uren zon per jaar en de koelte van de Atlantische Oceaan die het alcoholgehalte beperkt tussen 10.5% en 13%. Daarenboven zorgt de kalkbodem (albariza) voor een watervoorraad die de planten van vocht voorziet doorheen de hete en droge zomer en de wijnen

en de afstand tot de Oceaan zorgen voor ontelbare nuances in de palominowijnen.

jes kalk die horizontaal op elkaar liggen zoals een stapel kaarten -de naam is afgeleid van de term ‘un juego de Barajas’, kaartspel-. De wortels van de wijnstokken gaan op zoek naar barstjes in de lagen om beneden aan water te geraken. Dat kost heel wat moeite wat resulteert in wijnen met veel minerale elementen en concentratie. De nabijheid van de kust (vijf kilometer) zorgt ervoor dat de alcoholgehaltes niet te hoog oplopen: 12.7% in 2019, 12.1% in 2020. Maina is daarenboven één van de weinige Pagos waarvan de eigendom nog steeds in handen is van kleine wijnboeren wat het mogelijk maakt om hier nog een perceel te kopen. In 2017 gingen we intensief op zoek en na veel discussies en getwijfel beslisten we een hectare wijngaard van Pepe Galan te kopen. Pepe

EEN KOPPEL TORENVALKEN, EEN GRAND CRU-WIJNGAARD EN EEN GEKKE BELG We konden het niet meer aanzien hoe de oude wijnstokken werden gerooid en vervangen door jonge. Derhalve besloten we, samen met Armando Guerra, om de oude wijngaarden in Sanlúcar te redden. Ons oog viel op de Pago de Maina (of Mahina) in Sanlúcar. De wijngaarden met namen die eindigen op ‘ina’, vinden hun oorsprong in de Romeinse tijd. Maina

K E N W I J N -magazine - jaargang 17 - nr. 34

is één van de trouwe klanten van Taberna der Guerrita. Hij wilde zijn wijngaard enkel verkopen aan iemand die een kwaliteitswijn wilde maken. De wijngaard op de top van de heuvel van Maina (75m) is tussen de 60 en 80 jaar oud en bevat de oorspronkelijke kloon van de palomino de sanlúcar-druif. Het zicht is adembenemend. Een koppel torenvalken leeft in de ruïne van de bodega die zich bevindt op de top van de heuvel. Ze beschermen de wijngaard tegen ratten en muizen en zijn voor ons dan ook het symbool voor de pracht van deze plek.

SANLÚCAR DE BARRAMEDA GEBOTTELD In November 2018 is het uiteindelijk zo ver. Samen met de hele familie Galan zitten we samen om de verkoop te regelen. Vanaf dat moment zijn we fiere eigenaars van ons lapje wijngaard in Sanlúcar. Maar wat nu? We hebben een grand cru-wijngaard, hoe maken we nu een topwijn? El Noli is een andere trouwe klant van de Guerrita. Zijn leeftijd kan ik niet schatten, maar hij heeft een pak ervaring in het snoeien van oude stokken. Binnen de kortste keren zijn de struiken opgekuist en is de opbrengst teruggedrongen tot een correcte hoeveelheid: 4.000kg/ha i.p.v.10.000. El Noli heeft ook plantmateriaal van dezelfde palomino de sanlúcar waarmee we de open plekken opnieuw kunnen opvullen. Binnen vijf tot zeven jaar hebben we dan jonge stokken om een tweede wijn te maken. De zomer van 2019 is er eentje om in te kaderen. Terwijl we in België kreunen onder hoge temperaturen tot boven de 40°C genieten we in Sanlúcar van temperaturen tussen de 27°C en 31°C. Een relatief koele zomer met een heel geleidelijke rijping. Op 3 september starten we de oogst met perfect rijp en gezond fruit. Het persen gebeurt met een pneumatische pers van de gebroeders Blanco (Bodegas La Callejuela) en enkel het sap van de eerste persing wordt gebruikt. De opbrengst telt 31hl/ha. Dit is minder dan de helft van een normale productie, maar met een zeer mooie kwaliteit als gevolg, een mooie concentratie, een beperkt alcoholgehalte en een erg ziltig karakter. Vervolgens wordt de most, zonder debourbage, vergist met de eigen gisten aanwezig op de schil van de druif. De fermentatie gebeurt in oude manzanilla botas (550 liter) zonder temperatuurcontrole. Na de gisting blijft de wijn op de droesem liggen en ontwikkelt zich, door het spel van de natuur in de sherryregio, de bekende gistlaag (flor). De flor beschermt de wijn

Palomino fino

tegen oxidatie en vermindert de restsuiker en het glycerinegehalte in de wijn. Dit gedurende ongeveer zes maand. De impact is groot en benadrukt het minerale en de ziltigheid. Frisheid en complexiteit nemen toe, niettegenstaande het lage zuurgehalte dat kenmerkend is voor de regio. Vóór de warmte in maart worden de vaten volledig gevuld. De flor verdwijnt en de wijnen krijgen een langzame vatrijping tot einde mei. Dan volgt de botteling met een minimale filtering. Een paar maanden flessenrust geeft de wijn de kans om te stabiliseren en het kenmerkende aroma te integreren. In september 2020 is het dan zover. In volle coronacrisis brengen we onze eerste wijn op de markt: 1.700 flessen waarvan 1.000 voor Spanje, 500 voor België en 200 voor ons geliefde Sanlúcar. Binnen de twee weken is alles uitverkocht zodat we nu familie en vrienden moeten voorzien uit onze persoonlijke reserve. Het is wachten tot mei 2021 voor de botteling van de oogst van 2020: lichter, eleganter en ziltiger. In september komt onze torenvalk opnieuw naar België!

DE SMAAK VAN 2019 (LOT 2020) Het minerale en de ziltigheid duwen het fruit opzij. De stijl doet denken aan manzanilla (uiteraard zonder versterking met alcohol): gistaroma’s afkomstig van de flor, rijp wit fruit, cider en een vleugje citrusfruit naast een minerale achtergrond. Vol en droog in de mond met een lage zuurgraad. Het minerale komt terug in de smaak. De frisheid zit hem in wat de Spanjaarden zo mooi de 'sapidez' noemen. Een aangename wijn met lengte, breed inzetbaar.

De eerste productie, 2019

B E N T U N E T ZO A L S W I J G E K VA N Z U I D - A F R I K A? Houdt u van de adembenemend prachtige landschappen maar ook van een lekkere “braai” met Zuid-Afrikaanse wijnen? Dan is dit misschien wel een mooie opportuniteit: Minnegoed Wines is op zoek naar enthousiaste verdelers die mee hun schouders willen zetten onder ons groeiverhaal. Wil u meehelpen om in uw regio onze wijnen te verkopen? Geef dan een seintje: wouter@minnegoedwines.be of 0473 93 59 51

MINNEGOED WINES

Ninoofsesteenweg 543, 9600 Ronse - België |

info@minnegoedwines.be | www.minnegoedwines.be

PREMOX

H u g o Va n L a n d e g h e m C o m m a n d e r ij L an d v an W a a s

HET ZORGENKIND VAN WITTE BOURGOGNES Het overkomt me wel eens dat ik in de kelder op een ‘vergeten’ fles stoot. Zo trof ik onlangs een witte Chassagne Montrachet 1996 van het Domaine Olivier Leflaive aan. Het was een overgebleven fles van een degustatie van de wijnen van Domaine Olivier Leflaive in Commanderij Land van Waas in 1999. Ik geef toe dat ik met een bang hart de fles openmaakte, niet alleen omwille van zijn 25 jaar, maar vooral omdat rond 1995-1996 de eerste problemen van premox – voortijdige oxidatie – opdoken. Ook na 2000 werden witte bourgognes, zelfs van topproducenten, vaak met het probleem geconfronteerd. Die zogenaamde premoxwijnen waren gemakkelijk herkenbaar door hun te ver geëvolueerde gele tot bruine kleur, aroma’s van geoxideerde appel en een smaak waaruit alle frisheid was verdwenen. De zo geprezen bewaarcapaciteit van grote witte bourgognes kwam plots op losse schroeven te staan.

TE RIJPE DRUIVEN EN BÂTONNAGE

TE WEINIG SULFIET

De redenen achter het premoxfenomeen lokten heel wat discussies uit, waarbij de meningen over de oorzaken ervan zowel bij wijnbouwers als experten sterk verschilden. We zaten toen in een periode van toenemende marketing en een alsmaar grotere invloed van de wijnpers. De drang om hoge cijferscores te halen, en het daarbij horend financieel gewin, nam voortdurend toe. Dit zette de wijnbouwers ertoe aan om wijnen te maken die al kort na de botteling vriendelijk en toegankelijk waren. Een eerste zet om dat te bereiken was het oogsten van rijpere druiven waardoor wijnen met meer zachtheid en een lagere zuurgraad werden geproduceerd. Deze rijkere samenstelling, in combinatie met een lagere zuurgraad, maakte de wijn fragieler en gevoeliger voor oxidatie. Daarnaast werd in die periode bâtonnage (oproeren van het gistbezinksel in de wijn tijdens zijn rijping op vat) algemeen toegepast. De wijn werd hierdoor nog rijker en romiger, maar bij elke bâtonnage kreeg de wijn wel een extra hoeveelheid zuurstof te verwerken.

Sinds men wijn maakt, is zwaveldioxide (zwaveldioxide is een gas, eenmaal opgelost spreekt men van ‘sulfiet’) nooit ver uit de buurt. Dit antioxidans moet de wijn onder meer tegen bacteriële infecties beschermen, maar ook en vooral tegen oxidatie. In wijn vindt men zwaveldioxide terug onder twee vormen: in vrije vorm en gebonden aan andere bestanddelen in de wijn. Het is alleen het vrije sulfiet dat werkzaam of actief is tegen oxidatie. De som van het vrije en gebonden sulfiet noemt men het totaal sulfietgehalte. Onder druk van consumentenverenigingen en wetgevers ging men minder zwaveldioxide toevoegen, met een negatief gevolg voor de

K E N W I J N -magazine - jaargang 17 - nr. 34

levensduur van de wijn. De tendens om het sulfietgehalte bij de botteling tot een minimum te beperken, houdt een risico in. Vóór de botteling wordt het aanwezige sulfietgehalte in de wijn geanalyseerd en aangepast om de nodige bescherming te verzekeren. Niet altijd zonder problemen, zo blijkt uit een ontmoeting met Jean-Marc Boillot van het gelijknamige domein in Pommard, waar ik het probleem premox ter sprake bracht. “Bij het bottelen, vooral afhankelijk van de kwaliteit van de bottelinstallatie, lost een hoeveelheid zuurstof op in de wijn. Op die manier wordt al een deel van het vrije sulfiet verbruikt en vermindert de bescherming. Als men bij de botteling gekozen heeft voor de toevoeging van een minimale hoeveelheid sulfiet, dan kan dit verlaagde vrije sulfietgehalte onvoldoende zijn om een lange bescherming van de wijn te verzekeren”, aldus Jean-Marc.

tot een overmatige zuurstoftoevoer in de wijn, met premox tot gevolg. Elke wijnliefhebber is ooit wel eens met dat fenomeen geconfronteerd geworden bij het openen van een witte bourgogne. Opvallend hierbij is dat bepaalde flessen duidelijke tekenen van premox vertonen, terwijl andere flessen uit dezelfde verpakking een perfecte kwaliteit hebben. Na vergisting en malolactaatomzetting ondergaat de witte bourgogne een opvoeding van 12 tot 18 maanden in vaten van 228 liter. Voor de botteling worden alle vaten samengebracht tot één uniforme wijn. Na de rijping brengt men de wijn uit de verschillende vaten in een cuve samen om vervolgens te worden gebotteld. Bij de botteling komt er dus in elke fles precies dezelfde wijn. Het enige verschil tussen de flessen onderling is de kurk die in dit geval de cruciale rol van premoxboosdoener vervult. Uiteraard kunnen ook de hiervoor vermelde factoren, die de wijn gevoeliger

maken voor oxidatie, een bijkomende impact hebben. Zo vernam ik van de wijnmaker op het Domaine Jacques Prieur in Meursault dat sinds hij de natuurkurken had vervangen door geagglomereerde kurken (gegranuleerde kurk samengeperst met bindmiddel tot een nieuwe kurk), de problemen met premox waren opgelost. Ook Roland Masse, gedurende 15 jaar wijnmaker op Hospices-de-Beaune en ondertussen met pensioen na de oogst van 2014, kon mij niet een precieze reden van premox aangeven. Ook hij was van oordeel dat eerder een combinatie van factoren aan de basis lag van premox.

BETERSCHAP De voorbije jaren zijn de problemen en klachten met premox sterk afgenomen. Er is een duidelijke verschuiving in het denken over wijnbouw en wijn maken. De tendens om

KURK ALS GROTE BOOSDOENER In het midden van de jaren negentig was er wereldwijd een toenemende vraag naar wijn. De kurkproductie kon nauwelijks volgen, wat resulteerde in een algemene achteruitgang in kwaliteit en duurzaamheid van de kurkstoppen. Kurk is een poreus materiaal dat slechts een minimale hoeveelheid lucht doorlaat. Kwaliteitsverlies van kurk kan echter leiden

natuurkurk

geagglomereerde kurk Op het Domaine Jacques Prieur waren de problemen met premox opgelost na het overschakelen op geagglomereerde kurken.

Geproefd Chassagne Montrachet 1996 – Domaine Olivier Leflaive

Bij het lezen van onderstaande commentaar zal blijken dat 25 jaar wachten om de fles te openen toch de moeite loonde. Oef! Een lichtgele (!) kleur, nog verwonderlijk bleek voor een wijn van 25 jaar oud. In de aroma’s vindt men amandel en gekonfijt fruit, met daarnaast een kalkachtige impressie. Een vleugje vanille vermengt zich met een hint van fijne

kruiden. Een strakke maar mondvullende aanzet is vergezeld van schitterende zuren. Dezelfde kalkimpressie komt ook in de smaak terug. Een goede diepgang en een uitmuntende spanning zetten zich door tot in de frisse finale. Blind geproefd zou men deze wijn door zijn minerale indruk best als een uitstekende chablis premier cru kunnen inschatten.

rijke witte bourgognes te maken, zoals in de jaren 1990 en in het eerste decennium van de jaren 2000, is achter de rug. Men ontdekt opnieuw dat zuren de essentiële ruggengraat van witte wijnen vormen. Dat het tijdstip van de oogst, door de klimaatopwarming nog meer dan vroeger, een essentiële rol speelt

met een beschermende waslaag afgesloten. De strakke, frisse en diepe intensiteit van de wijnen van Pierre-Yves is geen monopolie. Andere talentrijke wijnmakers werken in diezelfde richting. Dat in een blindproef een meursault door zijn boterige en rijke textuur gemakkelijk te herkennen is van een minera-

in het behoud van zuren, wordt door het gros van de wijnmakers onderschreven. Door twee of drie dagen te laat te oogsten, verliest de wijn evenwicht en harmonie. De frequente en algemeen toegepaste techniek van bâtonnage wordt meestal teruggeschroefd of zelfs volledig opgegeven, zoals op het Domaine Pierre-Yves Colin in Chassagne-Montrachet. Bij de opvoeding van zijn wijnen gebruikt Pierre-Yves een combinatie van de klassieke 228 liter vaten en demi-muids, vaten van 500 en 600 liter, die niet getoast zijn, maar alleen licht gebrand om de poriën te sluiten. Met demi-muids is er naast een kleinere impact van het hout ook een geringere zuurstofuitwisseling tussen de wijn en de omgeving. Na de botteling worden de flessen bovendien nog

le strakke puligny-montrachet, is al een tijd voorbij. De toenemende wijnproductie van de jaren 1990 is gestopt en zelfs omgebogen naar een daling, wat blijkbaar ook gunstige gevolgen heeft voor de kurkproductie die vandaag met minder kwaliteitsproblemen kampt. Al bij al dus positief nieuws voor de wijnliefhebber die zich in het verleden meermaals dik bedrogen voelde bij het openen van een dure fles witte bourgogne.

Domaine de Chevalier

2018

« Very long, very refined. »

« Grande finesse…, grand millésime. »

Wine Spectator : 96/100

Michel Bettane : 96,5/100

« Already silky but with, for sure, a long life ahead. »

« … balance, power and elegance. »

Jancis Robinson.com : 18/20

Decanter : 96/100

« Greatest ever. » James Suckling : 99/100

GRAND CRU CLASSÉ DE GRAVES B O R D E A U X

F R A N C E

do ma ined eche valie r.co m

L’abus d’alcool est dangereux pour la santé. Consommez avec modération.

DE KOELSTE WIJNREGIO’S VAN AUSTRALIË Mark De Backer C o m m a n d e r ij E r a s m u s Fo t o's M ar k D e B a c k e r / P a t r i c i a V e r s t r a e t e

YARRA VALLEY, MEDITERRAAN KOEL KLIMAAT De Yarra vallei is één van de koelste regio’s in Australië en heeft wijngaarden gelegen tussen 50 en 400 meter hoogte. In de winter en de lente domineert de regen en in de zomer blijft het relatief koel, droog en vochtig. De regio maakt deel uit van Victoria, de Australische provincie met als hoofdstad Melbourne, één van de belangrijkste en meest boeiende wijnprovincies in het zuiden. Door de phylloxera in de jaren 1870 moedigde de overheid toen aan om alle wijngaarden te vernietigen. Mede daardoor produceert Victoria vandaag minder dan half zoveel wijnen als de buurregio Zuid-Australië. Victoria is naast het kleinste ook het koelste wijngebied van Australië. De meeste wijngaarden liggen niet ver van de oceaan en worden optimaal afgekoeld door de zeebries. Dieper naar het zuiden waaien de koude winden vanuit Antarctica en is het merkelijk kouder. Meer naar het noorden en het oosten wordt het aanzienlijker droger en heter. De druivenoogst begint hier meestal vroeg, begin februari, maar kan ontzettend lang duren tot zelfs diep in juni.

K E N W I J N -magazine - jaargang 17 - nr. 34

De afgelopen 30 jaar kende de wijnindustrie hier een grote opleving. Met meer dan 400 wijnmakers verspreid over 17 regio’s biedt Victoria een compleet assortiment aan in wijnsoorten en stijlen. De namen van sommige regio’s spreken vaak boekdelen: Alpine Valley, Beechworth, Heathcote, King Valley, Pyrenees, Swan Hill, Geelong, Mornington Peninsula en Yarra Valley.

BAKERMAT VAN DE VICTORIA WIJNREGIO Een brede heuvelrug rond Coldstream verdeelt het gebied in twee duidelijk verschillende subregio’s, de Valley Floor en Upper Yarra, met grote verschillen in hoogte, ondergrond, regenval en klimaat tussen beide. De regenval in Yarra Valley ligt tussen de 750mm en 950mm. De klassieke rassen als chardonnay, pinot noir, cabernet sauvignon en shiraz zijn aangevuld met nieuwe rassen als nebbiolo, arneis, gamay en grüner veltliner. Het grootste gedeelte van de subregio Valley Floor ligt tussen de 50 en 80 meter boven de zeespiegel. In dit heuvelachtig landschap is het merkelijk warmer. De ondergrond is grijs, met hier en daar wat graniet en wat diepere kalklagen. De Upper Yarra strekt zich uit over het meest zuidelijke deel van de vallei. Hier zijn de gronden jonger, vruchtbaar en vulkanisch rood. De heuvels reiken tot 400 meter hoogte en vormen samen met de zuidwestenwinden een koeler klimaat waar chardonnay en pinot noir zich thuis voelen.

PEE-NOO-NWAR UIT MORNINGTON PENINSULA Tussen de wateren van Western Port en Port Philip Bay ligt de maritieme wijnregio op het schiereiland Mornington Peninsula. Deze kleine parel wordt vaak vergeleken met Bourgogne, maar enkel omwille van de sublieme chardonnay- en pinot noir-wijnen die hier gemaakt worden. Het klimaat en terroir zijn verschillend. Er worden fantastische wijnen gemaakt. Op de (meestal) familiedomeinen is de productie vaak beperkt en blijven er spijtig genoeg weinig flessen over voor export. De nabijheid van de zee in drie richtingen, de koele winden vanuit het zuiden, oosten en

westen zorgen ervoor dat dit schiereiland, in de achtertuin van Melbourne, een ideaal klimaat heeft voor de laat rijpende druiven, zoals pinot noir en chardonnay, maar ook shiraz en arneis. De wijnen worden gekenmerkt door een echte terroirexpressie. Het gebied wordt onderverdeeld in verschillende subregio’s en microklimaten. De ondergrond is divers, van rode vulkaan op de Red Hill heuvel in het centrum, naar zanderige stroken onder Sorrento en tot gele klei- en leembodems dichtbij Hastings en naar het noorden toe.

YERING STATION, RATHBONE GROUP Yering Station ligt net buiten het stadje Yarra Glen aan de oevers van de Yarra rivier, in de Valley Floor subregio. Dit impressionante wijndomein mag er zich op beroepen de eerste wijngaard in de regio te zijn. De historische plek markeert het begin van de wijnindustrie in Victoria. In 1837 pachtten de gebroeders Ryrie hier 17.000 hectare om hun veestapel te laten grazen en gaven het de naam Yering, ontleend aan de taal van de Aboriginals. Al snel plantten ze hun eerste druiven, zoals de blauwe ‘hamburg’ en de witte ‘sweetwater’. Deze laatste bleek achteraf de chasselas te zijn. Een druif die hier nu niet meer voorkomt. In 1845 werd de eerste wijn gemaakt. De wijnen kregen echter pas prestige toen de Zwitser Paul de Castella het domein overnam. Aan het begin van de 20ste eeuw trad het economisch verval op en met de dreiging van de phylloxera werd het gebied volledig omgezet naar melk-

veehouderij. De aanplant van het moderne Yering Station begon pas in 1988. Het wijngoed kreeg een tweede adem met de overname door de familie Rathbone in 1996. De wijngaarden zijn ondertussen uitgebreid tot zo’n 100ha, met daarnaast een moderne wijninstallatie. De ondergrond is kleiachtig en zwaar. Yering Station heeft zo’n 12 druivenrassen aangeplant over meerdere wijngaarden. Alles staat in het kader van precisie wijnbouw om te bepalen in welk micro- en meso-klimaat elke druif het beste gedijt. Naast een Michelinwaardig restaurant en een kunstgalerij, ligt vlak naast het wijndomein het prestigieuze Chateau Yering, dat deel uitmaakt van de erfgoedorganisatie National Trust, en als elegant country house-style hotel dienst doet. Sinds 1993 is er een intensieve samenwerking met het Champagnehuis Veuve A. Devaux. De mousserende wijnen worden onder de naam YarraBank op de markt gezet. Door de Australische wijnpers wordt Yering Station beschouwd als één van de trendy opkomende wijnhuizen.

Geproefd Als mondspoeler proeven we eerst de YarraBank Cuvée 2013. Deze schuimwijn, gemaakt op de traditionele manier, bestaat uit 50/50 blend van chardonnay en pinot noir en heeft 60 maanden op de gistcellen gerijpt. • De Yering Station Estate, 2017, is een chardonnay vergist in houten vaten, met bâtonnage en daarna 11 maanden op Franse eik opgevoed. In de smaak mineraal en in de geur vooral exotisch rijp fruit. • Met de Yering Station Village 2018, M&V, wil men de oude variëteit marsanne terug een kans geven, hier geblend

TARRAWARRA ESTATE, FAMILIE, KUNST EN PINOT NOIR Op weg naar Healesville stoppen we bij één van de weinige resterende familiebedrijven. Naast het restaurant en het proeflokaal ligt het TarraWarra Museum of Art. Wijn maken en kunst gaan duidelijk hand in hand in deze regio. In 1979 kocht de familie Besen, die fortuin gemaakt heeft in de retail-distributie, het 400ha groot domein. Daarvan is slechts 28ha als wijngaard in gebruik. Het koppel, vandaag stevig in de 90, is getrouwd in Bourgogne en zijn hun liefde voor de bourgognewijnen al die jaren trouw gebleven. Voorafgaand werd veel

met wat viognier. De wijn is zéér (te) droog in de mond en héél floraal in de geur. • Het verschil tussen noordelijke en zuidelijke wijngaarden merk je in het naast elkaar proeven van Yering Station Reserve 2017, een pinot noir uit het zuidoosten die eerder fluweelzachte tannine achterlaat met een subtiele houttoets, maar zoet is in de afdronk en anderzijds de Yering Station Reserve 2017, shiraz & viognier, uit de noordelijk gelegen Coldstream wijngaard. Hier werd 2% viognier in co-fermentatie toegevoegd. De wijn straalt power uit met

onderzoek gedaan naar gepaste rassen, klonen en type ondergrond. Initieel bestond de aanplant voor 100% uit chardonnay en pinot noir, vandaag nog steeds voor 80%. In 2012 werd geëxperimenteerd met nebbiolo en barbera. Clare Halloran is er al 23 jaar wijnmaakster. Zij is de oprichtster van ‘Pinot massif - The Victorian Pinot Noir Workshop’, een jaarlijkse conferentie waar wijnmakers van gedachten wisselen over hun lievelingsdruif. Zelf heeft ze, na haar opleiding aan de universiteit van Adelaide, extra kennis opgedaan in Oregon en Bourgogne. Haar filosofie is “Let the fruit speak for itself with minimal intervention”. Verder is ze heilig overtuigd van het Single Block principe. Alle percelen liggen rond de

zijn krachtige tannine en speelt in de aroma’s met veel mediterrane droge kruiden en rijp zwart fruit. • We sluiten af met een glas Yering Station Estate 2017. Een cabernet sauvignon met complexe aroma’s, waaronder zwart fruit, kruidnagel, gedroogde vijgen en een gekarameliseerde smaak in de mond. Spijtig genoeg proefden we niet de Yering Station Single Vineyard Scarlett, een summum van wat pinot noir te bieden heeft. Er worden maar 1200 flessen per jaar gebotteld en enkel in de beste jaren.

cuverie en worden benoemd met een letter uit het alfabet. K Block Merlot, J Block Shiraz, I Block Pinot Noir en South Block Chardonnay spreken voor zichzelf. Bij de Single Block wijnen mogen de druiven enkel van dat perceel komen. Daarnaast beschikt TarraWarra ook over een basisgamma Estate Range wijnen, waarvoor de druiven van verschillende percelen uit het domein komen. De E+F, H en A blocks zijn de oudste en maken deel uit van de oorspronkelijke pinot noir aanplant uit 1983. Bij het binnenrijden op het domein liggen grote waterreserves voor de irrigatie die sporadisch en enkel voor de jonge wijnstokken toegepast wordt. Door het veranderende klimaat wordt bijna één maand vroeger geplukt

K E N W I J N -magazine - jaargang 17 - nr. 34

dan 15 jaar geleden. Het is duidelijk waarom ze gestart zijn met nieuwe rassen waarvan sommige uit Piëmonte. Ze zijn beter aangepast aan het semi-continentaal klimaat en de vaak voorkomende ochtendmist in de regio. Onder leiding van Stuart Sissins wordt aan een duurzame wijngaard gewerkt. Er wordt enkel natuurlijke compost gebruikt. De marc wordt hergebruikt als meststof en enkel bio-gecertifieerde producten worden ingezet waar nodig. Dit alles om een gebalanceerd ecosysteem te ontwikkelen waarin de druiven gezond kunnen ontwikkelen.

TarraWarra Museum of Art op het TarraWarra Estate

Geproefd • Voor de Chardonnay SB werden in 2002 op de South Block Mendoza klonen aangeplant. Op dit zuidelijk georiënteerd perceel geeft dit rondere aroma’s en een iets hogere aciditeit. De wijn werd 100% op eik vergist en bleef daarna 10 maanden op eik, waarvan 10% nieuw. Voor de Chardonnay Reserve wordt 25% nieuwe eik gebruikt. • In het pinot noir-gamma proefden we de Estate Range wijn: een fruit gedreven wijn, gemaakt van jonge stokken, komende van verschillende blocks en gerijpt

in oude barrels. Daarnaast de Pinot Noir Reserve uit hetzelfde jaar 2017, gemaakt van oudere stokken op het H Block, maar ook van verschillende klonen en gerijpt in voor 25% nieuwe eikenvaten. • We proefden ook barbera 2017 en nebbiolo 2016. Beide zijn Estate Range wijnen. Opnieuw herkennen we hier de typische fruitige stijl van de wijnmaakster. • Als afsluiter degusteerden we Shiraz SB 2016. Op het J Block, een 0,8ha groot perceel net achter de winery,

INNOCENT BYSTANDER, ‘WINE IS FOR DRINKING’ EN ‘FOOD IS FOR SHARING’ In het centrum van het stadje Healesville stoppen we bij Innocent Bystander, met hun vernieuwende concepten rond wijn en foodsharing, een buitenbeentje in de regio. De wijnproductie gebeurt in Kings Valley. Duurzaamheid staat centraal en de principes van circulaire wijneconomie worden toegepast. Transport wordt zo minimaal mogelijk gehouden en de focus ligt op lokale consumptie. De wijnen worden voornamelijk in herbruikbare 20 liter kunststof vaatjes geleverd. Men spreekt hier van een echt ‘ wine in a container’-principe. De wijnen worden op aangepaste temperatuur per type wijn vanuit de tap aan de bar per glas geschonken. Alle energie wordt lokaal door zonnepanelen opgewekt en het afvalwater wordt met enzymen gefilterd waardoor grijs water geproduceerd wordt. Door het gebruik van een herbruikbare verpakking en wijnkoeling is 60 tot 70% minder glas nodig. Zo houden ze de CO2 voetafdruk laag. Voor het maken van hun wijnen komt 70% van de druiven van eigen wijngaarden, de resterende 30% wordt aangekocht. Dit bedrijf hanteert een filosofie gebaseerd op sub-regionale wijngaarden. verspreid over verschillende locaties. Zo komt de chardonnay uit Hoodles Creek in Upper Valley, gelegen op 280 meter hoogte en dus de koudste regio. De pinot noir is afkomstig van de alluviale zandbodems net over de Yarra rivier. Shiraz wordt geoogst op de meer rotsachtige gronden in het noorden van de Yarra Vallei.

staat de kloon 60 aangeplant, gekend voor zijn kleine besjes en trossen, ideaal voor ‘cool-climate shiraz’ wijnen. Een wijndomein om in de gaten te houden.

Geproefd Bij het degusteren ligt de focus duidelijk op jonge, fruitige wijnen voor een breed publiek. Prosecco en rosé liggen nu goed in de markt. • We starten met prosecco van druiven uit de hoger gelegen King Valley subregio. Deze wijn heeft 9% alcohol en heel wat restsuiker. Verder proeven we een pinot gris, een vallei-blend, met 70% druiven uit Yarra en 30% uit King Valley. Na een stevige bâtonnagekuur geeft dit een eerlijke good-food drinkwijn. • Totaal anders is de arneis uit 2019. Slechts twee wijnbouwers telen deze druif. Ze geeft hier een tropische en kruidige wijn. Erg verfrissend en een ideale aperitiefwijn. We proeven ook een chardonnay die hier als een chablistype wordt aangeprezen. Geen malo of bâtonnage en slechts 10% eik wordt gebruikt voor de rijping. De druiven van de eigen wijngaard in Upper Yarra geven een frisse wijn, met veel toetsen van witte perzik en citrusvruchten.

• In het rode gamma krijgen we een gamay/pinot noir-blend geserveerd, gemaakt in een echte beaujolais nouveau-stijl. Dit is momenteel de trend in Australië. Ze schenken hem liefst gekoeld wat voor een smaakbom vol aardbeien, frambozen en snoepjes zorgt. • De ‘oudste’ wijn is een pinot noir uit 2018. In de geur naast de kersen ook grassig en groen, maar wel aangenaam kruidig. In de mond fijne maar jonge tannine en in de afdronk eerder wat pompelmoes. • Met de tempranillo krijgen we een joven-stijl voorgeschoteld waar vooral de karameltoets opvalt. • Als afsluiter proeven we nog een syrah, niet shiraz! uit North Yarra. Minder alcohol, fris en veel fruit is kenmerkend voor deze cool climate-syrah. Toch ervaren we strakke tannine met een vrij lange afdronk en een mond vol zwart rijp fruit. Nu nog de juiste tapas erbij en de avond kan niet meer stuk.

THICK AS THIEVES, BOUTIQUE WINERY We kochten wat wijnen van TAT in de lokale liquor store. TAT staat voor Thick As Thieves en is een echt buitenbeentje in Yarra Valley. Als self-made man maakt Syd Bradford wijnen met een zeer eigen stijl: “Small batch and minimal intervention, cool climate wines are the name of the game”. In 2009 is Syd in Yarra Valley gestart als een virtuele operatie. Hij koopt druiven in en huurt een gebouw. Na een paar jaar kan hij de Cypress Ridge wijngaard kopen en bouwt zijn familiebedrijf verder uit. Dit is ook de basis van zijn doorbraak in 2012. Met 22 jaar oude pinot noir-ranken maakt hij zijn vlaggenschip. Hij produceert één voor één echte cool climate-wijnen met vaak atypische druiven. Hij geeft zijn wijnen ook héél unieke namen.

Eerbetoon aan James Busby

Geproefd De geproefde Coles private label, Pinot Noir Reserve komt van Yarra Valley, met druiven geplukt op de koelere heuvels in de Upper Yarra Valley en druiven gekocht bij andere fruittelers als Willowlake, Hazelden in Gladysdale en Henk van Woori Yallock. Het verhaal achter de wijn is sterker dan de wijn zelf.

Geproefd • Plump is gemaakt van oude pinot noir van eigen wijngaard. Zijn Left Field Blend is een mix van sylvaner en gewürtztraminer. • De Aloof Alpaca van arneis en de Pocco Rosso van nebbiolodruiven uit King Valley. Deze laatste wijn is een echte aromabom. Rode bessen, opgelegde krieken en frambozensorbet. De druiven werden licht ontritst, drie dagen geweekt in open gistingsvaten en daarna vergist aan 30°C en tweemaal per dag overgepompt. Een derde van de wijn gaat in 500 liter 'puncheon' eikenvaten, de rest gaat in gesloten inox tanks gedurende acht weken met namaceratie op de schil. Een natuurlijke malo en uiteraard geen filtering achteraf. Puur fruitgenot. • ABC staat voor Another Bloody Chardonnay en is alweer zo’n wijn met een sterk eigen karakter. Exotisch fruit in de aroma's en fijne pompelmoes in de smaak. Het is duidelijk, dit is een keigoede wijnmaker, maar verwacht hier geen klassieke wijnen. Puur fruit is de sleutel van zijn succes.

JAMES BUSBY Een wijn als eerbetoon aan James Busby, de ‘father of the Australian wine industry’. Hij wordt beschouwd als de pionier van de wijnbouw in New South Wales. Samen met zijn familie emigreerde hij in 1824 vanuit Schotland, studeerde wijnbouw in Frankrijk en was eigenaar van een wijngaard in Hunter Valley. In 1833, na een wijntour doorheen Europa, bracht hij een collectie van 350 druivenrassen naar Australië. Deze werden geplant in een experimentele botanische tuin in Sydney. Busby schreef ook verschillende wetenschappelijke naslagwerken over wijn en wijnbouw, zoals A Manual of Plain Directions for Planting and Cultivating Vineyards and for Making Wine in New South Wales. Vandaag wordt zijn naam gebruikt voor een aantal wijnen van één van de vele ‘private labels’ van Coles, een van de grotere supermarktketens. Wijnen in Australië worden echter niet in de supermarkt verkocht, maar in de speciaalzaken als Coles Liquor, Liquorland, 1st Choice en Vintage Cellars.

DE TIJDLOZE LOVE STORY LA BOHÈME UITGEVOERD DOOR DE BORTOLI WINES In 1928 besloten de De Bortoli's Italië achter zich te laten en hun geluk te beproeven in Australië. Ondertussen is hun wijnhuis uitgegroeid tot één van de grootste wijnimperiums in Australië. Het is nog steeds in familiebezit. Vandaag heeft De Bortoli drie wijndomeinen in drie verschillende wijnregio’s in Australië, met name in Yarra Valley, King Valley en Hunter Valley. Daarnaast hebben ze ook een Italiaans restaurant en een eigen kaasmakerij. De Bortoli maakt ook deel uit van de organisatie Australian First Families of Wine. In Yarra Valley maken ze hun prestigieuze terroirwijnen. Daarnaast produceren ze een uitgebreid

gamma op verschillende kwaliteitsniveaus, van eenvoudige generieke blends, zoals bijvoorbeeld shiraz/cabernet en semillon/chardonnay tot hun grote specialiteit de zoete dessertwijnen, waar Noble One en Black Noble als icoonwijnen beschouwd worden. De eerste is een sémillon met botrytis sauternesstijl, de tweede een typisch Australische Black Muscat. In Yarra beschikken ze over drie wijngaarden. De meest noordelijke ligt bij Dixons Creek, in het centrum bij TarraWarra ligt de Abbey Vineyard en helemaal in het zuiden ligt Lusatia Park Vineyard in Woori Yallock.

Geproefd We proefden een paar wijnen uit het La Bohème-gamma. Naast een sparkling blanc en een rosé vinden we hier in Act 1 de pittige riesling, in Act 2 een pinot noir-rosé, in Act 3 een pinot gris en Act 4 een blend van shiraz en gamay. De Missing Act bestaat uit de krachtige cabernet sauvignon en de subtiele sangiovese, een ware super Aussie als afsluiter. Toeval of niet maar de opera, La Bohème, staat op het programma in de Sydney Opera in januari. Als bohémiens verlaten we Yarra Valley met de zoete muziek van Puccini op de achtergrond.

K E N W I J N -magazine - jaargang 17 - nr. 34

YARRA BURN, OVER BUBBELS EN ROOK Yarra Burn is vandaag een wat cynische naam als je in Australië al die bushfires ziet. Toch bestaat er wel degelijk een wijn met zo’n naam. De sparkling rosé wordt geproduceerd door Accolade Wines, Een multi-brand en multi-vineyard wijnbouwbedrijf. Zij maken wijnen over gans de wereld. Met namen als Stonier, Hardys, Arras, Berri Estates en Da Luca. Achter deze voortreffelijk gemaakte sparkling wijn staat Edd Car, een gerenommeerd maker van schuimwijnen in Australië. Deze sparkling rosé is gemaakt van pinot noir en chardonnay.

mijn. De toekomst zal het verder moeten uitwijzen. Wij nippen nog even aan onze coupe Sparkling Rosé. Cheers mate !

Rook van de bosbranden over Red Hill

Tijdens onze wijnreis hebben we streken als Hunter Valley en Orange links moeten laten liggen en zijn we, ondanks het feit dat we de felle bosbranden zelf niet gezien hebben, toch een paar keer moeten vluchten voor de rook en vooral de slechte luchtkwaliteit in de grotere steden als Sydney en Melbourne. Vandaag worden veel vragen gesteld over de impact van de recente bushfires op de wijnbouw en de wijnen zelf. Uiteraard wordt er onderzoek gedaan door onder meer de universiteit van Adelaide. Naast het economisch en financieel leed is er ook de impact op de chemische processen die plaatsgrijpen bij het gebruik van door rook aangetaste druiven. Eerder onderzoek had al aangetoond dat volatiele fenolen, dat zijn negatieve geurmoleculen, zich opstapelen in de bladeren en het fruit van de druivelaars door zich te binden met bepaalde suikers. Sommige van die suikers breken terug af tijdens het vergisten en geven rokerige aroma’s af. De ‘smoke taint’ verhoogt het risico op ‘asbakwijnen’ op ter-

PINOT-AMBASSADEUR STONIER Via Hastings en Stony Point rijden we langs het wijndomein Stonier. Dit is de bakermat van de pinot noir in de regio. De productie van cool climate wijnen op Mornington gaat terug tot 1886. De echte revival kwam er pas vanaf 1972. Eén van de pioniers was Brian Stonier, die beschouwd wordt als de ware ambassadeur van de maritieme pinotwijnen. Vandaag maken zijn wijngaarden deel uit van de Japanese bierreus Kirin, maar ook zij blijven vasthouden aan zijn single vineyard (SV) filosofie. De druiven komen uit zeven verschillende wijngaarden, maar telkens met terroirs die oude vulkanische gesteentes en basalt bevatten. Het domein was niet open voor publiek, maar we proefden tijdens de picknick een Stonier pinot noir uit 2018. De druiven voor deze instapwijn werden met de hand geplukt en na een schilmaceratie (ca. 2 dagen) vergist in open tanks. Daarna werd de wijn voor 10 maanden opgevoed op Franse eiken vaten, waarvan 10% nieuw. Dit gaf alvast een aangenaam glas vol rijp rood fruit met aangename zachte tannine in de mond. Nu begrijpen we waarom Stonier terecht bekroond werd als Halliday Five Red Star Winery.

PORT PHILIP ESTATE EN KOOYONG OP HET KRUISPUNT VAN KUNST EN WIJNKUNDE

We rijden de Red Hill heuvel op waar we met open armen ontvangen worden op het gerenommeerde Port Philip Estate. Het imposante gebouw ontworpen door Wood Marsh Architects is een ware parel. Vanop het terras van het restaurant en vanuit de degustatieruimte overschouw je het ganse schiereiland. In 2012 werd het door James Halliday, een referentie in Australië op gebied van wijn, verkozen tot ‘Best winery of Australia’. Naast de wijnen van het Port Philip Estate proeven we ook deze van Kooyong. Dit domein werd opgericht begin jaren 1990. Beide domeinen zijn in handen van de familie Gjergja. Hun wijnmaker Glen Hayley is een expert op gebied van kloonselectie en ook hij houdt vast aan zijn Single Vineyard filosofie. De zorgvuldig uitgekozen aanplantingen en het microklimaat laten toe om de druiven iets vroeger te oogsten. Dit resulteert in een fruitigheid die kwalitatief hoogstaande wijnen oplevert. De ranken staan verspreid over drie wijngaarden. In het amfitheater op Red Hill groeien op de rode vulkaangrond de oudste klonen (chenin, pinor noir, wat sauvignon blanc en shiraz). Op de Balnarringwijngaard, die meer zanderig en klei-leemachtig is, staan enkel chenin en pinot noir aangeplant. In het meer noordelijk gelegen Tuerong ligt de wijngaard van Kooyong. Op deze sedementaire ondergrond vinden we naast chenin en pinot noir ook pinot gris terug.

Wijn proeven bij Port Philip Estate en Kooyong

• Als instapwijnen proeven we de Quartier pinot gris en de chardonnay 2018. Beiden overheersen in frisse, fruiterige aroma’s en resulteren in een speelse wijn. • Om het potentieel van de chardonnay aan te tonen, proeven we naast de Port Philip Estate Balnarring 2018 ook de Kooyong Estate 2018 en de Single Vineyard Faultline 2016. De Kooyong bekoort met zijn kruidigheid en een mineraliteit die aan chablis doet denken. De SV Faultline, vergist op eik, geeft een verfijnde en aromatische geur met vooral toetsen van amandel en rijpe appel. • In de pinot noir, of ‘pee-noo-nwar’ zoals de Aussies het uitspreken, krijgen we als eerste de Salasso 2018 in het glas. Deze jonge, fruiterige roséwijn geeft een overvloed aan framboos aro-

ma’s in de neus. Met de Port Philip Estate pinot noir Nouveau proeven we een echte primeur. De Nouveauwijn speelt in op de trend van Summer Red wines die vandaag populair zijn in Australië. Het resultaat mag er zijn. Een ideale wijn voor de volgende zomerse BBQ. • Als afsluiter vergelijken we de Red Hill pinot noir 2018 met een Kooyong PN 2018 en de Single Vineyard Ferrous 2016. Deze laatste geeft in de aroma's rijp rood fruit, pruimen en kersen, maar ook heel wat cederhout. Deze SV pinot is een powerwijn. In de mond krijgen we stevige tannine. Die kracht wordt aangevuld met een heerlijke warme toets van alcohol. Nog wat te jong om nu te drinken, maar een goede reden om terug te komen.

Geproefd

K E N W I J N -magazine - jaargang 17 - nr. 34

Geproefd • Uit Block 4 proeven we YL Sparkling, een blend van chardonnay en pinot noir. Deze schuimwijn wordt enkel gemaakt in de beste jaren. Hiervoor worden wilde gisten gebruikt en geen malolactaatomzetting toegepast. • Daarna proeven we een paar wijnen uit de Red Claw range. Voor de Red Claw 2018 wordt fruit gebruikt, geplukt over het ganse domein. Er werd een selectie gemaakt op ‘easy to drink’-klonen. Hier worden naast MV6 ook de Dijon Clones 114/115 en de Pommard Clone gebruikt. Dit geeft een echte karakterwijn gestoeld op rood fruit en zachte tannine. • De YL Single Vineyard pinot noir, syrah en chardonnay bieden een ongelofelijk goede kwaliteit/ prijs verhouding. Dit gamma staat voor echte karakterwijnen met volle rijpe fruit aroma’s en een lange aangename afdronk. Alle druiven gebruikt voor de YL SV pinot noir 2018 zijn afkomstig van het domein. Er werd gekozen voor drie klonen uit drie verschillende Blocks. Elk perceel wordt apart behandeld en gefermenteerd in open eiken vaten. Nadien wordt de wijn gedurende 11 maanden gerijpt in Franse eiken vaten van 500 liter. Het geeft de wijn zijdezachte tannine en een heel zachte, maar lange afdronk. Een waar collectors item dat gerust nog een 10-tal jaar in de wijnkelder mag blijven rusten. • Als afsluiter van onze fantastische wijnreis krijgen we YB Single Block Release pinot noir 2018 en YB SB Release chardonnay 2017 uitgeschonken. Twee memorabele wijnen waarvoor we graag binnen 15 of 20 jaar nog eens terugkomen.

VERDELERS De Bortoli: www.artevino.be / www.wereldwijnonline.be www.vinfoli.be / www.wijnwinkelonline.be; Yering Station: www.matthys-wines.be / www.idealwine.com/fr; Kooyong en PortPhilip: www.vinetiq.eu Stonier: www.edwines.com

YABBY LAKE WINERY, DE EXPERT IN SINGLE BLOCK-WIJNEN Met wat geluk spot je hier een Yabby, de lokale zoetwaterkreeft. Door de noordelijk gerichte flanken die een maximale captatie van zonneschijn toelaten en de nachtelijke afkoeling door de koele zeebries, vormt deze regio de perfecte locatie voor het rijpen van pinot noir en chardonnay. Tom Carson wordt beschouwd als de topwijnmaker in de regio. Hij werkt op selectie. Zijn eerste aanplantingen op Yabby Lake dateren van 1998, maar pas in 2008 maakt hij er de eerste wijnen. Naast kloonselectie gaat hij prat op zijn Single Vineyards. Hij gaat ver in strenge Blockselectie. Het ganse wijndomein werd detaillistisch geanalyseerd en in kaart gebracht. Per perceel en block werden uit zo’n 22 verschillende klonen de perfecte aanplanting gekozen. Ze staan verspreid over een vijftal verschillende terroirs: gaande van licht-medium klei tot zanderige diepe leemgrond. De Single Block wijnen vormen de puurste expressie van wat de wijngaard van Yabby Lake te bieden heeft. Die levert wijnen op die al meermaals bekroond werden met grootste onderscheiding. Block 1 en Block 5 zijn de meest aan de zon geëxposeerde percelen. De meer zanderige klei- en leemondergrond van Block 1 geeft zachtere en meer ‘vrouwelijke’ wijnen. De klei in Block 5 zorgt voor iets meer body en geeft meer ‘mannelijke’ wijnen. In 2018 werden maar 4000 flessen van de pinot noir Single Block geproduceerd en slechts 2700 flessen chardonnay. De wijnpaus James Halliday gaf de chardonnay 98 punten. De pinot noir won in 2013 de prestigieuze Jimmy Watson Trophy, wat in Australië als het summum beschouwd wordt.

® LOUIS ROEDERER - À LA RECHERCHE DE L’ŒUVRE

BORDEAUX, TERUG VAN (NOOIT ECHT) WEGGEWEEST KRISTEL BALCAEN C o m m a n d e r ij C a u d a l i e

Fo t o's U G C B , K r i s t e l B a l c a e n

Vele gevestigde waarden in de wijnwereld ondergaan ingrijpende transformaties. Zo ook Bordeaux, oude liefde van ervaren wijnrotten maar vaak verguisd en vermeden door jongere wijnliefhebbers. En ook voor de nieuwe generaties sommeliers lijken wijnen uit traditionele regio's en van alomtegenwoordige druivenrassen zoals cabernet sauvignon en merlot, vaak geen meerwaarde voor een mondiale en avontuurlijke wijnkaart.

Of dit terecht is mag iedereen voor zichzelf bepalen, maar zeker is wel dat Bordeaux de boodschap begrepen heeft. Sinds enkele jaren is de streek aan een duidelijke verjongingskuur bezig, met vele eigenaars die niet langer in weelderig gestoffeerde werkkamers en statige kastelen zitten wachten tot bewonderaars om audiëntie vragen. Bordeaux krijgt steeds meer een menselijk en een persoonlijk gezicht. Daarbij dient hun lange geschiedenis van deelregio's, families, handelaars en producenten tot inspiratie voor boeiende, individuele verhalen. Precies waar de moderne wijnliefhebber naar zoekt. Maar wat is, in een wereld waar we sauvignon blanc, sémillon, merlot en cabernet sauvignon vinden in nagenoeg alle werelddelen, nog het unieke karakter van de wijnen van Bordeaux? Hebben ze nog een plaats aan tafel en op restaurant? Kunnen ze qua prijs-kwaliteitsverhouding concurreren met hun wereldwijde broers en zussen? Op 18 februari 2020, tijdens The Tasting (en The Dinner) van de Union des Grands Crus de Bordeaux, ging ik op zoek naar antwoorden op precies die vragen. Ik sprak er met journalisten, sommeliers, restaurateurs, kasteeleigenaars en oenologen. En zoals typisch is in tijden van volle omwenteling, was het lang zoeken en diep graven naar klare antwoorden.

The Tasting

K E N W I J N -magazine - jaargang 17 - nr. 34

Daaruit destilleren wat op dit moment de identiteit van Bordeaux kenmerkt, was geen sinecure, maar hier een samenvatting van mijn voornaamste bevindingen: • Bordeaux bekleedt al eeuwen een toppositie wat betreft onderzoek en innovatie. Vele wijdverspreide praktijken in de wijngaard, kelders en wijnhandel vinden hun oorsprong in Bordeaux. En anno 2020 is dat niet anders, met internationaal gerenommeerde universiteiten en onderzoeksinstituten, en vooral ook stevige budgetten. Die worden aangewend om de biochemie van wijngaard en wijnstok nog beter te begrijpen, maar ook om nieuwe hulpmiddelen te ontwikkelen. De focus daar ligt o.a. op preciezere weersvoorspellingen, het op microschaal in kaart brengen van de groeikracht en ziektedruk van de planten, op duurzame producten, en op robotica waarmee men gericht en doeltreffend kan ingrijpen, enkel waar nodig. Niet elk land en elke regio heeft de middelen om dit te doen. Bordeaux wel, en het levert hiermee een significante bijdrage aan het wereldwijde wijnlandschap en het milieu. • Terroir is geen evident begrip in Bordeaux, maar laat ons de term toch maar gebruiken, en zeker de factoren menselijke know-how en klimaat/weer daarin hun waardige plek geven. De piek van overextractie en het streven naar internationale blockbusterwijnen lijkt grotendeels achter de rug. Er wordt terug gezocht naar een zuiverdere expressie van wat Bordeaux zo goed kan: levendige en energetische wijnen maken met fraîcheur, finesse, ruggengraat en een indrukwekkend verouderingspotentieel. Het hartige, aardse en fluwelen karakter van een rijpe bordeauxwijn, verweven met langlevend, verfrissend fruit en ondersteund door een genuanceerde, gelaagde kruidigheid laat weinigen onberoerd - én maakt hem een veelzijdige maaltijdpartner. • Ook de op eigendom gebaseerde classificatiesystemen van Bordeaux liggen vaak onder vuur. Is dit een verouderd systeem dat dringend toe is aan herziening? Uiteraard. Maar laat dit ons niet blind maken voor de kwaliteit van de meerderheid van de geklasseerde domeinen, en voor de rol die de Grands Crus spelen in de uitstraling en bekendheid van de ganse regio. En dan spreken we nog niet over de middelen die Bordeaux ter beschikking heeft om te blijven investeren in vernieuwing. • Daarnaast is Bordeaux veel meer dan enkel de Grands Crus, meer dan enkel de linkeroever, en meer dan enkel rode of dure zoete wijnen. Er zijn veel lekkere en betaalbare wijnen te vinden bij kleinere wijnbouwers aan de rand van de grote namen, bij de vaak wat meer bescheidene domeinen op de rechteroever, bij de 'Crus Bourgeois' en bij vele biologische en biodynamische wijnmakers. Voor wit loont het zeker de moeite om even de Graves, Entre-Deux-Mers of enkele van de Côtes de Bordeaux deelregio's in te duiken. Verder merkte ik vooral meer aandacht (en respect) voor cabernet franc, en een openheid om malbec, carmenère, petit verdot en zelfs enkele van de recent goedgekeurde nieuwe druivenvariëteiten een waardige plaats te geven. Op naar een meer diverse, kleurrijke toekomst - ook voor Bordeaux? • Ik moet toegeven dat ook ik de laatste jaren Bordeaux wat vermeden heb, weliswaar zonder te loochenen dat Bordeauxwijnen cruciaal geweest zijn voor mijn wijnparcours. Zoals bij vele Belgen is de liefde voor wijn ook bij mij begonnen met Bordeaux. En daarna wat bekoeld in het licht van zovele andere ontdekkingen. Maar door wat ik het voorbije jaar heb geproefd, de mensen die ik ontmoette tijdens The Tasting en The Dinner, en de vele rijke, persoonlijke verhalen, durf ik het wel zeggen: ik ben opnieuw een beetje verliefd. Bordeaux is back!

The Dinner

THE TASTING

J E A N - P IE R R E TAV E R N IE R C o m m a n d e r ij M o l e n b e r g Fo t o's U G C B , K r i s t e l B a l c a e n

BY UNION DES GRANDS CRUS DE BORDEAUX EEN UITZONDERLIJKE PROEVERIJ Op 18 februari 2020 organiseerde de “Union des Grands Crus de Bordeaux “ (UGCB) in Brussel de jaarlijkse degustatie. Groots opgezet in het mooie en aangename kader van Thurn en Taxis waren meer dan 100 crus aanwezig met de jaargang 2017. 2017 is een moeilijk wijnjaar. De eerste maanden zijn zacht en nat waardoor de knopvorming snel op gang komt. Een zonnige lente zorgt voor snelle groei met helaas naar het einde van april toe drie nachten onder het vriespunt. Naargelang de gemeente en de ligging van de wijngaard varieert de schade van nul tot 100%. Algemeen noteert men over heel Bordeaux een gemiddeld opbrengstverlies van 40%. Het verdere verloop van het jaar is zacht, zonnig en droog zonder uitzonderlijke hitte. Het najaar is eveneens zonnig. Een paar buien maakt dat de druiven zich verder goed en evenwichtig ontwikkelen. Ronan Laborde, voorzitter van de UGCB, verklaart: ”Ce millésime a fait appel à l’humilité, à la patience et à la détermination des vignerons”. Het resultaat van dit grillige wijnjaar vind je uiteraard terug in de assemblages van de wijnen, maar getuigt niet noodzakelijk van gebrek aan kwaliteit.

DE MARKT Bij de wijnbouwers is sprake van ongerustheid en onzekerheid. De politieke situatie in Hong Kong, een lagere economische groei in China, de Brexit, de invoertaxen van 25% naar de Verenigde Staten en laatst het coronavirus maken dat de export allicht zal stagneren of dalen. In de Verenigde Staten doet men momenteel beroep op de voorraden van voorbije jaargangen waardoor de export tot 40% lager ligt. Toch laat men een

optimistische boodschap horen. De waarde van de export voor wijnen duurder dan € 22,5 stijgt tot 1,15 miljard euro, het hoogste cijfer sedert 2012. In waarde is dit een stijging van 12% ten opzichte van 2017/2018. “On note une augmentation de la valeur globale exportée et un rééquilibrage des destinations de vente.” Op onze vraag of de situatie ook invloed zou hebben op de prijszetting van de jaargang 2019 bleef het antwoord van Ronan Laborde opvallend op de vlakte. En België? De Belgen blijven trouw aan de Grands Crus de Bordeaux en bekleden de zevende plaats voor wat de uitvoer betreft. De export van bordeaux naar België vertegenwoordigt in het segment van de duurdere wijnen (boven €22,5) 75% van het volume van

K E N W I J N -magazine - jaargang 17 - nr. 34

Ronan Laborde, voorzitter van de UGCB alle Franse wijnen. Dit stemt overeen met 75% in waarde. In 2019 betekent dit meer dan een half miljoen flessen, goed voor een zakencijfer van meer dan 34 miljoen euro. En dit zonder rekening te houden met de aankoop ter plaatse.

DE OPDRACHT De UGCB bestaat sedert 1970 en heeft als missie de kwaliteit van de Bordelese kastelen te promoten. De organisatie vertegenwoordigt 134 crus verdeeld over 14 appellaties in Bordeaux. Op vraag van haar leden organiseert ze een programma in de voor uitvoer 15 belangrijkste landen. In Frankrijk staat de “Semaine des Primeurs” begin april op de agenda. In februari is er de proeverij van de laatste jaargang in Parijs en niet onbelangrijk: in juni het weekend van de Grands Crus waar men meer dan 110 grands crus-wijnen kan proeven. Daarnaast zijn er recent ook programma’s opgestart voor milieuvriendelijk en biologisch werken in wijngaard en kelder, onderzoek en vorming voor een neutrale uitstoot van CO2.

IN HET GLAS Het laat zich veronderstellen dat jaargang 2017 sterk afhankelijk is van de locatie, de assemblage en de wijnmaker. De kwaliteit is wisselend en proeven is dus de boodschap. Wit zit doorgaans goed en we proefden een uitstekende Château La Louvière 100% sauvignon blanc. Een mooie en vlezige wijn, een toets van vanille met exotisch fruit en een goede lengte. Voor rood lieten we ons verleiden door Château La Conseillante. 2017 produceert intense en fruitvolle wijnen. De zeer fijne tannine zorgt voor een grote wijn met elegantie en verfijning. Château Beychevelle bekoort ons door zijn complex aroma van donkere bosbessen en braambessen. Vol maar fris en spannend in de smaak met goed verweven tannine en een afdronk vol finesse. We vermelden hier slechts een beperkte en niet de goedkoopste selectie. Aanvullende informatie vind je in het artikel in Ken Wijn-magazine 29: “Bordeaux 2017 overleeft de vorst van april” met bijhorende proefnotities op www.vlaamsewijngilde.be (onder Geproefd).

EPILOOG – BORDEAUX PRIMEURS IN 2020 ‘The Tasting’ en ‘The Dinner’ op 18 februari 2020 waren de laatste grote Bordeaux-evenementen in ons land vooraleer een maand later ongeveer gans Europa op slot ging. De UGCB moest noodgedwongen ‘la semaine des Primeurs’ uitstellen die van 30 maart tot 2 april 2020 zou doorgaan. De primeur-campagne voor de millésime 2019 werd dan onder meer online gevoerd via Youtube-filmpjes. Sommige wijnjournalisten behielpen zich met vatstalen die hen door de kastelen werden opgestuurd. Uiteindelijk kon de UGCB in juni 2020 in Bordeaux en in Brussel primeurproeverijen organiseren waar alle leden hun 2019 konden voorstellen. De campagne werd een commercieel succes, dankzij de over het algemeen zeer goede kwaliteit van de wijnen maar ook door de prijszetting die een stuk lager lag dan voor de vorige jaargangen – met in het bijzonder de topjaren 2015, 2016 en 2018. Dit alles ondanks een economie in het slop, de sterk terugvallende vraag uit China en de aanhoudende invoertaksen in de Verenigde Staten. www.ugcb.net - www.bordeaux.com

!"# $ % & ' ( "# ! ) * * ! ' + & , ' ( # - . + / + % 0 ' 1 * % / ' ! # ' & # - , 2 3 ' 4 ' ) * - & * 5 5 + / ' #6 + ) ' 5 * ( 2 / #, 7 * - 3

Beauregard_enMagnum_340x235.indd 1

12/10/2020 16:58

6:58

2020

OOGST IN TIJDEN VAN CORONA De wijnstok bleek gelukkig niet te hebben geleden onder de coronapandemie en kon ongestoord groeien, bloeien en rijpe vruchten afwerpen. We verzamelden enkele oogstverslagen die een voorproefje moeten bieden van hoe 2020 er zal uitzien wanneer de wijn is gebotteld en op de markt wordt gebracht. Alvast iets om naar uit te kijken.

Luc Wieme

WERELDWIJD

Eind oktober schatte de l' Organisation Internationale de la Vigne et du Vin (OIV) de globale wijnproductie in als ‘gemiddeld’. Met een productie tussen de 254 en de 262 miljoen hl, lag die een beetje lager dan het gemiddelde over de laatste vijf jaren. In de EU halen we wellicht een vijftal procent meer dan in 2019. Dat is ook het geval voor Frankrijk (43,9 miljoen hl), Spanje maakt zelfs een sprong van 11% (37,5 miljoen hl), terwijl numero uno, Italië, een klein beetje zakt naar 47,2 miljoen hl. De drie koplopers zijn samen goed voor 49% van de wereldproductie. Dat de cijfers ondanks de gunstige klimatologische omstandigheden van 2020 niet hoger liggen, is wellicht (deels?) te wijten aan vrijwilli-

ge volumebeperkingen die zijn ingevoerd om de marktverstoring door COVID-19 tegen te gaan. Buiten Europa zorgden natuurrampen met vooral bosbranden voor drama’s. Grootste slachtoffers waren Argentinië met een daling van 17% door de effecten van het El Niño fenomeen. Chili produceerde min 13% door de droogte. Verder is er natuurlijk Australië waar de bosbranden voor een verlies van 11% zorgden. In de USA zou de brandschade meevallen: van de 4.200 Californische wijndomeinen gaven er amper 24 significante verliezen aan. Voorlopig schat het OIV de opbrengst op een status quo van 24,7 miljoen hl.

BRON: www.oiv.int

Luc Wieme

PORTUGAL De jaargang 2020 bracht in de Douro uitzonderlijk geconcentreerde en donkere wijnen voort. In het bijzonder de touriga nacional onderscheidt zich door een excellente structuur en een mooie aciditeit. Juli was de warmste maand in 30 jaar. Niet verwonderlijk dat het een van de vroegste oogsten ooit werd, vanaf begin augustus, voor de witte, tot begin oktober. Wel lag de opbrengst 30% lager dan in 2019 door een onstabiele lente, verbrande of uitgedroogde druiven. De Douro manifesteert zich meer en meer als de grootste wijnregio van het land met zo’n 1,7 miljoen hl, tegenover Alentejo en Lisboa (elk ongeveer een miljoen hl) in 2019-2020. Ook Dão startte twee weken vroeger dan gewoonlijk met een uitgesproken diversiteit en expressie van de druivenrassen. Alentejo kampte met een hittegolf in juli en kende helemaal geen nachtelijke afkoeling in augustus. Een uitdaging voor de wijnbouwers.

BRONNEN: www.winesofportugal.com en www.libertywines.co.uk

K E N W I J N -magazine - jaargang 17 - nr. 34

Peter Doomen

BELGIË

2020 was in België wijnbouwkundig geen gemakkelijk jaar, met extreme weersomstandigheden (hagel, regenbuien, valwind, vorst) tegen het canvas van een warm en droog jaar. De oogst is relatief beperkt maar kwalitatief goed tot zeer goed. De winter was eerder warm met een gemiddelde temperatuur van 6,3°C (versus 3,6°C gemiddeld). Vooral op droge bodems liepen de druivelaars vroeg uit en werden daardoor extra blootgesteld aan vorstrisico. Een extreme lente die zeer droog en nog veel zonniger was. Met 740 uur zonneschijn breken we zelfs het record van 2011 met 707 uur. Toch trad er op bepaalde plaatsen zoals in de Limburgse Maasvallei en in het West-Vlaamse Heuvelland nachtvorst op waaronder sommige wijngaarden te lijden hadden. Ondanks de droogte waren er soms heftige buien, bijvoorbeeld in het Antwerpse, waardoor onregelmatige trosvorming optrad. Ook de zomer was warm en droog, zij het niet zo extreem als de lente. We startten half juni met hier en daar natte periodes waardoor er wat misbloei optrad. Maar door de warme en droge lente hadden de druiven een voorsprong opgebouwd en een vroege oogst kondigde zich aan. De hittegolf in augustus zou dit enkel nog versnellen. Een bijkomend effect van de hitte: de druiven bleven klein en bleken ook een gegeerde prooi voor wespen en bosduiven... de opbrengst zou dus laag uitvallen. Lokaal waren er extreme weersomstandigheden zoals hevige en terugkerende hagelbuien en schadelijke valwind.

De herfst schreef zich in in de logica van het jaar: droog en warm, een uitzonderlijke hevige regenbui zoals op 26 september (30l/m²) niet te na gesproken. De oogst was vroeg: zo oogstten de meeste wijnbouwers het merendeel van de druiven tussen half september en half oktober, waar er normaliter niet voor oktober begonnen wordt.

Luc Wieme

Het was zeker geen simpel jaar voor deze regio, deels door COVID-19 maar vooral door de bosbranden die werden veroorzaakt door de hittegolf in augustus. De schade werd vooral berokkend door de rookontwikkeling. De cyclus van de wijnstokken verliepen mooi met een droge winter, een zachte lente en een zeer warme zomer die de groeicyclus versnelde. Een ongewone vroege oogst kondigde zich aan (1 tot 2 weken). Door de vroege rijpheid was de oogst al grotendeels binnen vóór de “Glass Fire” van eind september. De druiven zijn quasi overal van uitstekende kwaliteit, zij het iets minder in volume. In Napa zijn vooral de witte wijnen, met de chardonnay op kop, van uitzonderlijke kwaliteit. In Sonoma is Corey Beck van Francis Ford Coppola zelfs lyrisch over de oogst. Midden augustus richtten bliksems op bepaalde plaatsen echter een schade aan waarbij een kwart van de oogst verloren ging. Gelukkig was 90% van de oogst al binnen vooraleer de bosbranden begonnen. Heel wat wijnbouwers en arbeiders moesten op de vlucht en fondsen werden ingezameld om hen te steunen. Santa Barbara oogstte fruitige druiven, maar met wat minder aciditeit in de wijnen door vier opeenvolgende hittegolven. De volumes waren hoger dan normaal, maar ook hier ontstonden veel bosbranden en sommigen vrezen dat de gevolgen van de rook zullen terug te vinden zijn in de geur

©California Wine Institute - Robert Holmes

CALIFORNIA

en de smaak van de wijn. De zeer grote Lodi regio bleef gespaard van branden. Hier is men laaiend enthousiast over de kwaliteit van zowel wit als rood. Vermeldingswaardig is Madera County, (hier groeien vooral colombard, chardonnay en grenache) die opmerkelijk tot een maand later oogstdata rapporteerde. Monterey werd het zwaarst geteisterd door de branden.

BRON: www.wijnjournaal.nl & www.wineinstitute.org

Hugo Van Landeghem

OOSTENRIJK 2020 zal worden herinnerd als een jaar met een groeiseizoen van tegenpolen: periodes van regen werden gevolgd door zon, periodes van koude door warmte. In combinatie met de specifieke kenmerken van elke regio vroeg dit om intuïtie en geduld van de wijnbouwers. Ze werden dit jaar beloond met frisse aromatische, lichtere witte wijnen met een levendige structuur. Hoewel het niet de topkwaliteit van 2019 haalde, kan het toch een klassiek Oostenrijks wijnjaar worden genoemd. Iets meer nuance geldt voor de

zonder temperatuurpieken of hittegolven. De frequente regenval zorgde voor een sterke plantengroei maar ook voor een hoge ziektedruk. Het kwam er dus op aan om in de zone van de druiven door gepast snoeiwerk voor verluchting te zorgen om zo de verspreiding van schimmelziekten te vermijden. Midden augustus waren de wijngaarden in goede staat, maar zoals vaak kregen sommige regio’s te maken met gelokaliseerde hagelbuien die in delen van Wachau, Kremstal en Traisental schade veroorzaakten, ook in

rode wijnen, waar in sommige rode wijnregio’s de hoge fysiologische rijpheid van de druiven met een matig alcoholgehalte hoge verwachtingen schept. Na een droge winter die nauwelijks zijn naam verdiende, liepen sommige gebieden vertraging op bij de knopvorming. Een zeer warme en zonnige maand april bracht niet de gehoopte versnelling omwille van de extreme droogte die op sommige plaatsen weken aansleepte. Mei kreeg grote hoeveelheden neerslag, en ook juni was vochtig en veranderlijk. Toch vond de bloei op het gebruikelijke tijdstip plaats zonder al te grote problemen van coulure. Een typische Oostenrijkse zomer volgde met afwisselend zonnige en regenachtige periodes,

Burgenland en Steiermark. September was een maand van contrasten. Enerzijds waren er naast evenveel zonuren als normaal ook even hoge dagtemperaturen, anderzijds kregen veel plaatsen tegen het eind van de maand record neerslaghoeveelheden te verwerken. Het was een hele klus om bij dit warm en vochtig weer de druiven gezond te houden. Gelukkig hadden de relatief lage nachttemperaturen een positief effect op de aromavorming en zuurgraad. Het belangrijkste deel van de oogst begon begin september en kon in goede omstandigheden doorgaan tot eind oktober. In 2020 was, zelfs buiten de door hagel getroffen wijnbouwgebieden, een zorgvuldige selectie nodig zowel in de wijngaard als in de kelder.

K E N W I J N -magazine - jaargang 17 - nr. 34

FRANKRIJK Hugo Van Landeghem

Na een heel zachte winter volgde een bizarre lente met lokaal soms extreme klimaatverschijnselen. Vorst, hagel, sneeuw en overstromingen in sommige wijngaarden wisselden elkaar af. Op uitzondering van Entre-deux-Mers, Francs Côtes de Bordeaux, rond Saint-Emilion en in Sauternes bleef de schade over het algemeen beperkt. Door de zachte winter begon het uitbotten al de laatste week van maart, twee weken vroeger dan gemiddeld. Onweders veroorzaakten in april agressieve meeldauw die gelukkig niet de catastrofale impact had van 2018 toen sommige kastelen door meeldauw de helft of meer van hun druiven verloren. Gelukkig was de zon opnieuw present in de tweede helft van mei en bleef het droog waardoor rond 20 mei een homogene bloei in ideale omstandigheden kon starten, gevolgd door een snelle en regelmatige vruchtzetting. Op dat moment was er dus aan een belangrijke voorwaarde voor een potentieel goed wijnjaar voldaan, maar er bleef nog een lange weg af te leggen. De eerste helft van juni kreeg heel wat regen en weinig zon. Midden juni trad een lange droge periode in met veel zon en hoge temperaturen die in juli en augustus gedurende 12 dagen boven de 30°C piekten. De vroegrijpheid van bijna twee weken bleef in alle vegetatieve stadia in de wijngaard behouden waardoor de oogst een van de vroegste was van de laatste decennia. Met de oogst in het vooruitzicht lieten de warme dagen en koele nachten de wijnbouwer toe de ideale rijpheid van de druiven af te wachten. Midden september was merlot over het algemeen al in de kelder aangekomen toen zich enkele buien voordeden die precies op het gepaste moment kwamen om de schil van de cabernets te versoepelen en de frisheid te versterken. 2020 is ‘une année solaire’, wat vaak staat voor een goed tot excellent wijnjaar. De droogte en de hoge temperaturen van augustus en sep-

BORDEAUX 2020

tember zorgden voor kleine geconcentreerde druiven met een rijk suikergehalte, een dikke schil en met flink wat tannine. Sommige wijnmakers zoals Marielle Cazaux van Château La Conseillante, Alexander Thienpont van Vieux Château Certan en Vincent Priou van Château Beauregard vergelijken 2020 met het uitzonderlijke jaar 2016. Andere wijnmakers zijn voorzichtiger en gaan eerder in de richting van 2019, maar met meer structuur. Het profiel van de wijnen verschilt naargelang het terroir, het werk in de wijngaard, de onderstokken, de vinificatietechniek en datum van de oogst. Is het volume in 2020 over het algemeen lager dan in 2019, toch zijn er grote verschillen. Zo vertelde wijnmaker Fréderic Faye dat men op Château Figeac in 2020 een hoger volume haalde dan in 2019. Het wordt nog even wachten op de primeurdegustaties van 2020 om een definitief oordeel te vormen. De Union des Grands Crus de Bordeaux heeft deze primeurweek met een maand opgeschoven van 26 tot 29 april in de hoop dat de coronaperikelen niet zoals vorig jaar roet in het eten zullen strooien…

Eric Merny

BOURGOGNE Ondanks de hitte en de droogte werden gezonde druiven geplukt. De wijnen hebben doorgaans een goede kwaliteit. Hoewel men bij het begin van het groeijaar vreesde voor een te lage zuurgraad en te weinig suikers, tonen de wijnen voldoende zuren en een normaal alcoholgehalte. Gerenommeerde wijnbouwers spreken van een mooie jaargang. Sommigen beweren zelfs dat 2020 een uitzonderlijk groot jaar is, zij het dan voor de wijnen met een klassiek allure. De pinot noir had het moeilijk, de char-

donnay deed het redelijk goed terwijl de aligoté zichzelf heeft overtroffen. De zeer milde winter, met temperaturen boven het seizoengemiddelde, zorgde voor een vroege knopvorming. Half mei was er een lichte ochtendvorst, gelukkig zonder grote gevolgen dankzij de lage luchtvochtigheid. Nadien werd het warm. De eerste bloesems verschenen al snel. De temperaturen bleven hoog, boven het normale (23°C), wat in sommige zones voor een versnelde bloeiontwikkeling zorgde. Na een korte koele periode steeg de temperatuur opnieuw waardoor de bloei in de regio’s met een latere rijping gunstig kon verlopen. De diverse klimaatomstandigheden in de verschillende streken kondigden alvast een grote diversiteit aan zelfs van perceel tot perceel. De zomer met hoge temperaturen en een minimale neerslag vertraagde de cyclus nauwelijks. In juli zijn de regens zeldzaam en heterogeen. De eerste week van augustus brengt wat neerslag, voornamelijk in Chablis en Grand Auxerrois. De tweede week deed een hittegolf, afhankelijk van de regio, de druiven indrogen. Dit vertraagde het rijpingsproces en veroorzaakte in sommige gevallen zelfs een blokkering van de fysiologische rijpheid, met kleinere bessen tot gevolg. De druiven voor Crémant de Bourgogne en enkele percelen voor stille wijnen werden reeds geoogst in de tweede week van augustus. De pluk liep door tot het einde van de tweede week van september. Voor de stille wijnen werd uitzonderlijk gestart met de pinot noir. De chardonnay, die eind augustus kon profiteren van enkele regenbuien, presteerde behoorlijk goed. Op 17 augustus gingen de plukkers van start in de Côte Chalonnaise - in het bijzonder in Rully en Givry. Ook in de Côte de Beaune startte diezelfde dag de oogst. Eind augustus volgde dan het noorden van de Bourgogne met Chablis en omgeving. Opvallend is dat de oogst in de Côte de Nuits vroeger eindigde dan in de regio van Macon. De opbrengsten worden vergeleken met deze in de jaargangen 2011, 2007 en 2003. De Côte Chalonnaise noteerde alarmerende cijfers vooral voor de productie van pinot noir met 30 tot 50% lager. Ook de chardonnay tekende lagere volumes op. In de Mâconnais zijn de opbrengsten voor beide druivenrassen ongeveer 20 tot 25% lager. Wat de export betreft, valt in het algemeen de situatie mee. Men noteert een daling van 7% in waarde en slechts 2% in volume. Deze daling is vooral te wijnen aan President Trump die de Franse wijnen extra taxeerde.

Peter Doomen

CHAMPAGNE De jaargang 2020 lijkt getekend door twee rampen: de klimaatopwarming en de COVID-19-pandemie. Die laatste zorgde voor een kunstmatige beperking van de champagneproductie met meer dan een kwart. De eerste maakt dat champagne-experts bezorgd zijn over de té grote rijpheid van de druiven. Een zachte winter maakte gaandeweg plaats voor een regenachtig voorjaar. Februari gaf zelfs ongeziene regen en in Champagne bete-

kent dat iets. De lente begon warm en droog, waardoor de druivelaars snel uitliepen en al gauw een voorsprong van meer dan 2 weken bij elkaar harkten. Een extreem droge en warme zomer volgde. Het hitterecord sneuvelde: ei zo na werd 43° C opgetekend... Bovendien was de maand juli de droogste ooit. De druifjes bleven daardoor veel kleiner dan gewoonlijk, maar hun conditie was excellent. Een warme, droge herfst voorspelde een uitzonderlijk jaar en de vroegste oogst ooit. Het potentiele alcoholgehalte zit ruim boven de 10% en de rijpheid is optimaal. Maar grote champagne wordt geboren in middelmatige en moeilijke jaren, zelden in zeer warme jaren. Afwachten of 2020 eerder in de voetsporen van het moeilijke 2011 treedt, of zich daarvan kan losmaken en het pad van 2015 of 2018 kiest.

Luc Wieme

ZUIDELIJKE RHÔNE De zuidelijke Rhône staat bekend voor grote droogte en hitte, met druiven die aan het klimaat zijn aangepast. De oogstperiode verloopt vaak zeer hectisch omdat alles op heel korte tijd moet gebeuren. Dit jaar alweer een stuk vroeger dan normaal. We kregen een verslag van Erwin Devriendt (wijnbouwer in Vacqueyras). Vanaf maart zijn de temperaturen vlug de hoogte ingegaan. De bloei was een week vroeger dan gemiddeld, de droogte begon al begin juli. Uiteindelijk hebben de sporadische buien (gelukkig zonder hagel) de zomermaanden deugd gedaan en heeft de wijngaard zich bloeiend gedragen. Door de afwezigheid van de mistral was het klimaat tropisch. Vooral de vroegrijpe varianten begonnen begin augustus al te verkleuren. Halfweg augustus bleek dat de pluk 14 dagen vroeger zou kunnen starten. De viognier was bijna rijp en sommige syrah’s waren klaar om geplukt te worden. Zelfs tijdens de ‘canicule’ van 2003 waren de druiven niet zo vroeg rijp. Op 20 augustus startte men met de eerste pluk. Nog nooit werden roussanne en viognier zo vroeg geoogst. Op 14 september was 85% van de oogst al binnen. 40% van het fruit was al vergist. “Dit heb ik in mijn 20 jarige wijncarrière nog nooit meegemaakt!”, aldus Erwin.

Luc Wieme

SPANJE Een (zeer) natte lente gevolgd door grote droogte is zowat een constante in het hele land, met als gevolg ravages door meeldauw en vroege oogsten. De kwaliteit van de wijnen zal uiteenlopend zijn maar meestal goed tot

belovende wijnen; sommigen vereisten zelfs minder extractie dan gewoonlijk om ze te ‘temmen’. Rioja is een iets genuanceerder verhaal. De subregio’s waren ongelijk qua regen, meel-

kelder op 10 oktober. Voor het eerst was er in de lente wat meeldauw te bespeuren. Zelfs in Jerez had men last van meeldauw waardoor in sommige wijngaarden de helft van de oogst verloren ging. Globaal gezien

heel goed. Veel wijnbouwers beschrijven dit jaar als extreem stresserend door de impact van COVID-19 en de hiermee gepaard gaande noodzakelijke aanpassingen. Dominique Roujou, consultant in Galicië, zegt: ” Het leek of we van april tot oktober met de oogst bezig waren, zoveel werk was er in de wijngaard.“ Veel meeldauw en blackrot in Galicië met dramatische gevolgen. Idem in Rias Baixas, maar hier bleef de schade beperkter. Bierzo kende ook een ongewoon jaar, met verrassend lage rendementen (tot -30%), en minder alcohol dan verwacht na zo’n warme droge zomer. De Duero-appellaties (Ribera del Duero, Toro, Cigales) gaven dan weer zeer krachtige, veel-

dauw, hagel, vroege bloei. Om het covid-effect te counteren beperkte de Consejo Regulador voor de eerste maal in de geschiedenis de oogstvolumes tot 90% van wat normaal is toegelaten. Maar, zoals elders, wat binnengehaald werd, was veelbelovend.

zal men zeker niet het schitterende jaar 2019 benaderen. In Gredos daarentegen bleef men redelijk gespaard van schimmel en is men behoorlijk tevreden. Op de Canarische eilanden verschilt de toestand van eiland tot eiland, maar de kwaliteit is over het algemeen goed. Op Lanzarote en Gran Canarias begon de pluk in juli.

Catalonië had zwaar te lijden onder een zeer natte lente die leidde tot een echte meeldauwplaag, met als gevolg een verlies van 30% of nog meer in de meeste appellaties. Vooral de bio-wijngaarden hadden het zwaar te verduren, en die maken hier een derde van het areaal uit. In Priorat meldt Cellers Scala Dei hun vroegste oogst ooit. Alle druiven waren in de

BRON: www.spanishwinelover.com

K E N W I J N -magazine - jaargang 17 - nr. 34

Simonne Wellekens

ITALIË PIEMONTE 2020 is een buitengewoon goed jaar. Over het algemeen waren de klimaatomstandigheden ideaal. Er waren minimale problemen met bodembeheer tegen het einde van de lente als gevolg van vroege schimmelaanvallen door de vele regens in mei en juni. Gelukkig bleef men van hagelbuien en andere fatale weersomstandigheden gespaard. De jaargang 2020 begon zonder bijzondere problemen in de winter met milde temperaturen, weinig neerslag en sneeuwval. Het eerste deel van de lente was relatief droog en zonnig, wat zorgde voor een homogene hervatting van de plantengroei, die eind februari begon en einde maart eindigde voor de laat rijpende rassen. De maanden maart en april werden gekenmerkt door mooi weer en milde temperaturen, met weinig neerslag, wat in eerste instantie een vroege oogst voorspelde. Deze voorspelling werd echter gecounterd in mei door veel regendagen en een onstabiel klimaat tot eind juni. Het voordeel dat aan het begin van de lente werd opgebouwd, werd teniet gedaan door de vertraging van de plantengroei. De ophoping van water in de bodem, gecombineerd met niet al te hoge temperaturen tijdens de zomer, zorgde er anderzijds voor dat er geen problemen met waterstress ontstonden. Wat het productievolume betreft: vroege schattingen van grote hoeveelheden, vooral voor de vroegrijpe rassen, werden dankzij de traditionele groene oogst genormaliseerd. Dit zorgde voor een betere kwaliteit van de druiven. De witte druivenrassen, een week eerder geplukt dan het historisch gemiddelde, hebben een lager suikergehalte en een lagere zuurgraad dan in het verleden. Een perfecte balans tussen beide componenten werd bereikt tijdens de vinificatie. De rode dolcetto produceerde wijnen met zeer elegante aroma’s ondanks een temperatuurdaling begin september in sommige zones. Voor barbera en nebbiolo, druiven met een langere rijpingsperiode, zag de oogst er goed uit tot de temperatuurdaling in september leidde tot een tijdelijke vertraging van de rijping, die in de tweede helft van september exponentieel herstartte. De analyse van barbera gaf een hogere zuurgraad en suikergehalte aan. Nebbiolo leverde druiven met een optimale rijpheid. De

groei was constant maar niet exponentieel. Druiven waren technisch rijp tussen eind september en begin oktober, met optimale suikerniveaus en uitstekende waarden aan polyfenolen.

BRON: Consorzio di Tutela Barolo, Barbera, Alba Langhi e Dogliani

TOSCANE Midden-Italië kende uitstekende klimatologische omstandigheden. Chianti Classico werd gespaard van extreme weersituaties zoals deze zich voordeden in andere regio’s van Italië. Een relatief koude lente werd gevolgd door een lange en hete zomer met een goede temperatuurvariatie tussen dag en nacht wat de druiven toeliet een optimale rijpheid te verkrijgen. Dankzij wat regen in juni en september waren er voldoende waterreserves aanwezig en heerste er geen hydrische stress. Chianti classico tekent opnieuw een groot jaar op met mooie wijnen waarin veel structuur en balans zitten. De opbrengst kende een dipje met 10% minder dan in 2019. De oorzaak hiervan ligt voornamelijk in de koude nachten begin april wat een impact had op de knopvorming. "Ondanks de trend van de afgelopen jaren, toen de grillige weersomstandigheden ons hebben verrast, blijkt de sangiovesedruif in Chianti Classico zich steeds beter aan te passen aan de klimaatveranderingen, vergeleken met andere, meer vroegrijpe variëteiten." zegt Giovanni Manetti, voorzitter van het Chianti Classico Consortium. “Vanwege de pandemie, het gebrek aan buitenlandse reizen en andere toezeggingen van vertegenwoordiging (zoals deelname aan wijnsectorbeurzen en promotie-evenementen), hebben de Chianti Classico-wijnbouwers dit jaar zich meer dan ooit kunnen focussen op de productieaspecten en hadden ze meer tijd om voor de wijngaarden te zorgen. Alle wijnbouwers van Gallo Nero

OPEN BEST

T h e B e l g i a n B l i n d Ta s t i n g

Competition

Best Belgian Taster of the Year

Vino Magazine en de Concours Mondial van Brussel zijn trots om samen met Riedel de eerste editie van de BBT-Open voor te stellen. BBT staat voor Best Belgian Taster, ‘Open’ staat voor het feit dat de wedstrijd toegankelijk is voor zowel geoefende wijnliefhebbers als professionals (sommeliers, wijndocenten, wijnhandelaren, chefs en andere werknemers uit de horeca,...). Ja, ook u kan deelnemen.

hebben een gemeenschappelijk doel: de beste wijn van onze carrière te produceren: moge dit de herinnering zijn die we over een paar jaar bewaren wanneer we de uitstekende vintage flessen uit 2020 openen.'' Ook in Montalcino spreekt men van een uitstekend wijnjaar en kreeg het oogstjaar vijf sterren toebedeeld. De druiven werden optimaal rijp geplukt en toonden een groot aromatisch potentieel. Brunello is wat warmer. Regen eind augustus favoriseerde de rijpheid van de druiven die eind oktober werden geoogst. Maremma plukte wat vroeger. Hoge dagtemperaturen in augustus werden afgewisseld door koele nachten en wind. Een strenge selectie in de wijngaard resulteerde in een oogst met een goede fenolische rijpheid. In Bolgheri verklaart Axel Heinz, directeur van Masseto in Decanter: ‘‘2020 is een voorbeeld van de nu zo onvoorspelbare aard van ons weer. We hebben op verschillende fronten te maken gehad met uitdagingen: een periode van hoge hitte en periodes van koelere temperaturen en regen”. Eind augustus werd al met de oogst begonnen. Merlot lag in september al in de kelder. San Gimignano tekende temperaturen op die boven het gemiddelde lagen wat resulteerde in een versnelling van de rijpheid met uitzondering van enkele wijngaarden die te maken hadden met hydraulische stress. De intense en veelvuldige regens in de tweede periode van de oogst veranderden de situatie compleet. Druiven die weerstand hadden geboden aan de waterstress kregen de kans om te rijpen. Vernaccia di San Gimignano is van goede kwaliteit met een verschil van wijngaard tot wijngaard.

BRONNEN: Consortium Chianti Classico, Decanter

De BBT-Open draait rond de moeilijkste proef die er in de wijnwereld bestaat, namelijk het blind herkennen van wijnen. De deelnemers krijgen 60 minuten om 10 Europese wijnen te identificeren volgens druivenras, herkomst, oogstjaar en rijpingstechniek.

De wedstrijd zelf is voorzien op 2 en 4 oktober. Al het nieuws hieromtrent kan u volgen via de website dmvino.be Voor meer informatie, neem contact op via bbto@vinopres.com.

Open Best

K E N W I J N -magazine - jaargang 17 - nr. 34

Wouter De Nul

ZUID-AFRIKA

EEN TURBULENT JAAR MET EEN ZEER GUNSTIG SEIZOEN EN HOOG KWALITEITSNIVEAU VAN DE DRUIVEN Op het zuidelijk halfrond vallen de seizoenen omgekeerd. Het oogstseizoen in de wijngaarden situeert zich dan ook in het voorjaar. Volgens het jaarlijkse Wine Harvest Report 2020 van de Zuid-Afrikaanse wijnindustrie waren de omstandigheden zeer gunstig. "Hoewel het altijd belangrijk is om rekening te houden met onze diversiteit in tien wijnregio's, over het algemeen was het een geweldig seizoen, waarvan we denken dat het wijnen van hoge kwaliteit zal produceren", zegt Conrad Schutte, adviserend servicemanager van Vinpro, de spreekbuis van de wijnindustrie in Zuid-Afrika. De weersomstandigheden waren over het algemeen gunstig, de regenval bleef onder het gemiddelde en de knopzetting al vroeg in het seizoen was homogeen en veelbelovend. Winderige omstandigheden tijdens de vruchtzetting en de gevoelige groeistadia resulteerden in kleinere bessen en dus ook lichtere trossen. De temperaturen waren gematigd tijdens de rijpingsperiode en warmtepieken bleven uit. Chardonnay en chenin blanc vertonen hierdoor een uitzonderlijke zuurgraad, en de kleur- en tannineanalyses in de rode wijnen beloven volle wijnen met geconcentreerde smaakprofielen. 2020 kende een grote variatie in gebieden met droge omstandigheden, zelfs binnen dezelfde wijngaardpercelen. De regio's Stellenbosch, Swartland, Cape South Coast, Paarl en Breedekloof oogstten allemaal een groter volume dan in 2019. Olifantsrivier werd het zwaarst getroffen door de droogte en kende normale opbrengsten. De rendementen lagen een stuk lager in Klein Karoo en bepaalde delen van Robertson die te kampen kregen met de aanhoudende droogte. In de provincie Noord-Kaap leidde vorstschade tot grote oogstverliezen. Uiteindelijk

wordt de druivenoogst voor 2020 geschat op 1.349.883 ton of een stijging van 8,2%. Het veelbelovende oogstseizoen startte ongeveer twee weken vroeger dan gebruikelijk, maar kreeg vanaf 26 maart 2020 een turbulent verloop. De onverwachte aankondiging van een lockdown omwille van COVID-19 zorgde voor opschudding onder veel producenten om de laatste druiven van het seizoen te oogsten en de wijnproductie in de kelders tot een goed einde te brengen. Wijn-gerelateerde activiteiten waren aanvankelijk verboden. Gelukkig deed de regering op het laatste moment een concessie die oogsten opslagactiviteiten mogelijk maakte. Anders gingen de druiven compleet verloren… Om ziekenhuisbedden vrij te houden voor coronapatiënten voerde president Cyril Ramaphosa midden juli 2020 – en dit voor de tweede keer – een radicale ban in op de verkoop van alcohol op Zuid-Afrikaanse bodem. Tijdens de eerste ban die eind maart werd ingevoerd was trouwens ook de wijnexport (50% van de wijnproductie) compleet taboe. De economische gevolgen zijn desastreus voor de wijndomeinen en het wijntoerisme. Tastings op het domein waren onmogelijk. Verkoop van wijn aan restaurants of particulieren was eerst negen en daarna nog eens zes weken lang compleet verboden! Nochtans zijn het niet de kwaliteitswijnen die het chronisch alcoholprobleem bij de lokale bevolking verklaren. Facebookcommunities als Save-SA-Wine zagen het licht in een poging om de consument te informeren over de penibele situatie. Helaas bracht 2020 nog geen licht aan het eind van de tunnel. Op 28 december kondigde de president aan dat het land terugkeert naar alarmniveau drie. De kaap van één miljoen bevestigde coronabesmettingen werd genomen, alsook een nieuw alcoholverbod. De Zuid-Afrikaanse wijnindustrie staat dan ook voor één van de grootste crisissen ooit.

Château Guiraud

SAUTERNES,

EEN GRAND SEIGNEUR IN DE BRANDING

innen het segment van de zoete witte Franse wijnen torent één naam met kop en schouders boven alle andere uit: sauternes. Deze likoreuze weelde is afkomstig uit het gebied van de Graves, 40 km ten zuiden van Bordeaux, waar het riviertje de Ciron in de Garonne uitmondt. De wijngaard van zowat 1.900ha bestrijkt vijf gemeenten: Sauternes, Fargues, Bommes, Preignac en Barsac. De 150 producenten leveren jaarlijks amper zes miljoen flessen waarvan 30% naar de export gaat. De aromatische en smaakmakende complexiteit van deze wijnen is het resultaat van de vergisting van druiven die door de schimmel Botrytis cinerea zijn aangetast. Het verhaal zou zijn dat in 1836 wijnhandelaar Focke te laat kwam voor de oogst op zijn domein La Tour Blanche maar toch besloot de grotendeels ‘rotte’ druifjes te vinifiëren. Château d’Yquem claimt het ‘eerstgeboorterecht’ en schrijft de vondst op naam van Françoise-Josephine die doelbewust - volgens haar nazaat Alexandre (RVF 639) haar plukkers de opdracht gaf de aangetaste druifjes te selecteren. Dat

L U C W IEME C o m m a n d e r ij G e n t V i c e -m aî t r e C o m m an d e r i e d e B o r d e a u x Vlaanderen Fo t o's J o e r i V o e t , Re m i D e B r u y c k e r, P hil ip p e K h a z ak k a , O D G S a u t e r n e s - B ar s a c

was dan zowat een halve eeuw eerder, want ze huwde in 1785 met Louis-Amédée de Lur Saluces. Thomas Jefferson was een groot liefhebber van sauternes. Hij prees de wijn zelfs aan bij president Washington en kocht ooit voor hen beiden 40 dozijn flessen, aldus Hugh Johnson. In de negentiende eeuw was men gek op zoete wijnen en het is dan ook niet verwonderlijk dat le Sauternais dik in de prijzen viel in het klassement van 1855. Er werden niet minder dan 26 kastelen gelauwerd, waarvan 15 second en 11 premier grand cru classés, met een aparte troon gereserveerd voor de premier cru supérieur Château d’Yquem.

K E N W I J N -magazine - jaargang 17 - nr. 34

Met het restaurant La Chapelle mikt Château Guiraud op wijntoerisme

SAUTERNES, DE ONBEMINDE OUDE SUIKERTANTE?

Waar het vandaag de grand cru uit Bordeaux meer dan ooit voor de wind gaat, maken de wijnen van een Sauternes sinds een paar decennia een ernstige crisis door. Waar is de tijd dat elke gastronomische maaltijd - vooral bij communie- en trouwfeesten van enige allure - niet voor vol aanzien werd zonder sauternes, hetzij bij foie gras, hetzij als afsluiter bij het gebak. Dat trieste lot is niet alleen de grote likoreuze bordeauxwijnen beschoren, alle zoete wijnen wereldwijd zijn in hetzelfde bedje ziek: van Tokaj, (Trocken)Beerenauslese, Ausbruch, Late Harvest, tot Jurançon, Montbazillac, Coteaux du Layon, Quarts de Chaume, enz. Bizar is dat niemand de fabuleuze complexiteit, de grandioze zuurtjes, die unieke botrytis-gerelateerde aroma’s en smaaktoetsen en de fenomenale levensduur van deze wijnen in twijfel trekt. Maar zelden reppen we ons naar de wijnhandel voor een kistje zoete wijn. Komt zo’n fles tijdens een proefavond in de commanderij op tafel - dikwijls

als curiosum ter afronding van de avond, dan haalt ze hoge scores. Waar vandaag het smaakpatroon massaal door zoet wordt geconditioneerd, verwacht men dat de jongere consumenten door deze wijnen zouden verleid worden. Wellicht zijn de likoreuze wijnen veel te duur voor hun budget. Bovendien zijn ze niet zomaar terug te vinden in de grootdistributie. Een andere zo goed als opgedroogde afzetmarkt zijn de miswijnen toen mijnheer pastoor dagelijks zijn gezegend glaasje Monbazillac of SainteCroix-du-Mont achterover sloeg. Sommige wijnregio’s hebben het geweer van schouder veranderd en zijn droge witte wijnen gaan maken, denk maar aan Jurançon sec en de zoete Graves supérieures die van de kaart verdwenen zijn in ruil voor Graves sec. Dit gebeurde trouwens ook eerder in de Entredeux-Mers. Het was patriarch André Lurton († mei 2019, 94 jaar oud) die in de jaren 1970 vanuit Château Bonnet in Grésillac de wijnbouwers van de streek aanzette om over te gaan op droge witte wijn. Dat was toen geen optie voor Sauternes met gevolg dat het aantal actieve wijnbouwers slinkt. Ettelijke domeinen staan te koop. Goed gelegen percelen worden aangeboden voor amper 20.000 euro per hectare, wat niet veel meer is dan de prijs van een hectare AOC Bordeaux. Een magere troost voor de wijnbouwers die het water (of de sauternes?) aan de lippen staat: hun gebruikte vaten vinden tegenwoordig gretig aftrek bij whisky- en rumproducenten. Wie hier toch droge witte wijn wil maken mag die enkel op de markt brengen onder de generieke appellatie Bordeaux blanc. Xavier Planty, mede-eigenaar van Château Guiraud, was tot voor kort voorzitter van het Organisme de Défense et de Gestion Sauternes-Barsac (sedert

David Bolzan en Jean-Jacques Dubourdieu - co-voorzitters van de ODG Sauternes-Barsac

2006 de opvolgers van de Syndicats). Volgens

miljoen euro voor de oenotheek van het do-

ren qua originaliteit: yogalessen op Château

Xavier daalde door de crisis tussen 1991 en 2014 de productie met maar liefst 35%. Toch ziet hij de toekomst positief in.

mein, maar dat was natuurlijk vóór het corona-virus. Met Commanderij Gent dineerden we in het knappe restaurant La Chapelle ingericht door het Château Guiraud als een moderne bistro, onder de vleugels van Nicolas Lascombes (uitbater van zeven restaurants in Bordeaux en omgeving). Het kasteel zelf werd in 2006 overgenomen door de associatie van vier grote namen: Xavier Planty, de gentleman graaf Stephan von Neipperg, de olijke Olivier Bernard van Domaine de Chevalier en Robert Peugeot van de gelijknamige automobielgroep. In Sauternes heeft men begrepen dat oenotoerisme bezoekers kan lokken naar de prachtige domeinen. De formules rivalise-

Climens, ‘Sweet Escape’ game op Château de Rayne Vigneau waar je op zoek gaat naar halfedelstenen, ooit verstopt door een grootvader. Maar er is meer: er wordt heel wat overlegd en er ontstaan nieuwe ideeën en projecten. Vijf naburige premiers crus – Sigalas Rabaud, Rabaud Promis, Rayne Vigneau, La Tour Blanche en Lafaurie-Peyraguey, gaven een gezamenlijke kist uit met zes flessen in een beperkte oplage, 500 stuks. Elke kist bevat naast een assemblagewijn van de vijf domeinen ook een fles van elk van de domeinen. Op een paar minuten tijd was alles uitverkocht via de Place de Bordeaux! De andere premiers crus staan te trappelen om op de kar te springen. Ook significant is de

NEE, GEEN SCLEROSE IN SAUTERNES! Een ander aspect doet zich voor. Buitenlandse investeerders zijn bijzonder geïnteresseerd in Sauternes. De Zwitser Silvio Denz kocht in 2014 Château Lafaurie-Peyraguey, bouwde er een luxe hotel en opende in 2018 een sterrenrestaurant. Het hotel staat vol prachtstukken van glaskunstenaar Lalique. Directeur David Bolzan rekende op een jaaromzet van een

K E N W I J N -magazine - jaargang 17 - nr. 34

recente machtswissel (najaar 2020) binnen de ODG die nu in co-voorzitterschap geleid wordt door de reeds geciteerde David Bolzan en Jean-Jacques Dubourdieu. Deze laatste is de zoon van de gerenommeerde Denis Dubourdieu en eigenaar van drie kastelen in de appellatie Sauternes: Château Doisy Daëne, Château Doisy-Dubroca, beiden grand cru classé, en Château Cantegril. Deze jonge tandem trekt voluit de kaart van de vernieuwing en schakelden het PR-bureau Hémisphère Sud in “pour redynamiser l’image des vins de Sauternes-Barsac”. Men is ook zinnens om in het dorpje Sauternes (800 inwoners) een ‘Cité du Vin’ als promotiecentrum te bouwen.

SAUTERNES OP WEG NAAR EEN NIEUWE STIJL Ook de wijn ondergaat een transformatie. Sedert 2011 staat in het cahier des charges dat chaptalisatie voortaan verboden is. Dat maakt dat sauternes wint aan zuiverheid en minder zwaar of zoet overkomt. Die tendens naar minder overweldigend en vermoeiend zoet wordt al langer door een aantal wijnbouwers nagestreefd. Françoise Closiot, echtgenote van de Waalse wijnjournalist Bernard Sirot, op Château Closiot in Barsac maakte naast haar klassieke sauternes een cuvée, ‘Les premières Brumes de Closiot’, met de bedoeling een toegankelijke wijn als aperitief

aan te bieden. Behalve hier en daar nog een stockrest is hij helaas niet meer te krijgen. Jean-Marie Guffens – van de gereputeerde bourgognes ‘Verget’ – zag het potentieel en de kwaliteit van Château Closiot en kocht het in 2017. Hij maakt twee cuvées: Closiot Bonneau en Les Dames de Bonneau. In dezelfde stijl is er ook Symphonie, de tweede wijn van het door Bernard Magrez aangekochte Clos Haut-Peyraguey. Ook Laure de Lambert Compeyrot maakt een sauternes met een lager restsuikergehalte: Lieutenant de Sigalas Rabaud. Zij heeft trouwens ook twee droge witte wijnen in haar gamma. Daarmee neemt ze plaats in de rij van de vele geklasseerde domeinen met zo’n cuvée. Ik vermeld ook graag naast de bekende Y van Château d’Yquem, G van Château Guiraud, S van Château Suduiraut, en de recente droge witte wijn van topdomein Château Climens: Asphodèle. Deze eigenzinnige wijn heeft geen houtlagering. Een nog opmerkelijker experiment op dat vlak is van Daniel Alibrand. Hij maakt een droge wijn van gebotrytiseerde druiven, Déclinaiso genoemd. Volgens Daniel is de identiteit van sauternes deze van edelrot. Alleen mag hij zijn wijn niet als AOC Sauternes op de markt brengen, maar als een vin de France. Alibrand is zowat de woordvoerder van de niet-geklasseerde sauterneswijnbouwers die de minderheid uitmaken binnen de appellatie en nog meer in het hoekje geduwd worden. Hij verzet zich met hand en tand tegen het idee om een subcategorie AOP Côtes de Sauternes te creëren, wat alleen maar tot een kwaliteitsvermindering zou leiden. Toch denkt JJ Dubourdieu dat de creatie van een nieuwe appellatie (bvb Sauternes/Barsac sec of iets dergelijks) of een opwaardering als AOP Graves zich opdringt, al was het maar om de herkomst van de droge witte uit het appellatiegebied te garanderen. Tenslotte moeten we vermelden dat ook hier enkele toonaangevende kastelen de bio(-dynamische) toer opgaan, geen evidentie voor een zeer moeilijk te vinifiëren product. Château Guiraud is sedert 2015 bio gecertifieerd en op weg naar de biodynamische status. Xavier Planty is al lang voorstander van biolandbouw, in de ruime zin: hij verbouwt al 16 jaar meer dan 100ha graan op een boerderij langs de Garonne. Sedert 2010 werkt ook Bérénice Lurton op Château Climens, biodynamisch, gecertifieerd in 2018. Alain Dejean op Château Rousset-Peyraguey verbouwt al 20 jaar biologisch. Onder de ‘kleintjes’ is er Château Dudon. Château d’Yquem zal niet achterblijven, zoals Bernard Arnault in mei 2019 op Vinexpo aankondigde.

In 2009 ontstond Sweet Bordeaux, die acht zoete appellaties van Bordeaux vertegenwoordigt (www.sweetbordeaux.com, zonder Sauternes) met de bedoeling de samenwerking en de uitwisselingen onderling te bevorderen. In 2015 verenigden een aantal kleine wijnbouwers uit Sauternes zich in een coöperatie, de oplossing om het hoofd boven water te houden. En nog belangrijker: twee jaar later gingen ze op in de grootste wijncoöperatie van de Bordeauxregio, ‘Les Vignerons de Tutiac’. in Marcillac op de rechteroever boven Blaye. Met een totaal van 150ha wijngaarden is deze coöperatie de grootste producent van sauternes geworden! De wijnen drijven mee op de distributiekanalen van deze gigant. De producenten hoeven niet meer te smeken bij de Bordelese wijnhandel die de belangen van de kleine spelers binnen de appellatie lang niet meer behartigde. Wat in het voordeel van Sauternes zou moeten spelen is de prijs, die, op Château d’Yquem na, al lang niet meer meegaat met de wilde stijgingen van de andere crus classés uit Médoc of Saint-Emilion. Château Guiraud bijvoorbeeld, toch een premier cru classé, kan je al vinden voor 36 euro. Voor heel wat sauternes betaal je amper een goede 20 euro, en voor de ‘randappellaties’ nog minder. Château du Payre, uit Cadillac, biedt zijn bio-liquoreux aan tegen de bescheiden prijs van 11 euro, maar scoort wel hoog in de wijngidsen. Vergeet ook niet dat het rendement per hectare hier spectaculair laag is: 15 tot 20 hl/ha, of één glas wijn per wijnstok! Misschien promoot men beter de verkoop van halve flesjes. Een radicaler idee is de optie halve liter flesjes als standaardfles in te zetten. De consument zal dan misschien sneller een flesje boven halen en hoeft dan ook niet bang te zijn dat er een halve fles overblijft.

HET LAATSTE SNUFJE, EEN BRUG TE VER? Er is dus heel wat aan het bewegen in de regio. De progressisten willen nog een stuk verder gaan om de consument opnieuw te verleiden tot het degusteren van sauternes. Waarom sauternes niet promoten als cocktail (ingrediënt)? Met andere woorden moeten we sauternes niet alleen als brede maaltijdbegeleider in de verf zetten (bij Aziatische keuken, wit vlees, daubestoofpotje, kazen), maar ook een aperitiefmoment creëren op basis van de likoreuze wijnen zoals On the rocks bijvoorbeeld op een zomerterras, of met wat sinaasappelschil aan de rand van het glas (le Sweetz van Château Lafaurie-Peyraguey), of een sauternes-mojito, met citroen, muntblaadje en soda! Wauw! En na het aperitief kan het nog geraffineerder of gewaagder: wat dacht u van een in sauternes gemarineerde truffel? Of een trou normand; een glaasje sauternes met een infusie van hibiscus- of vlierbesbloesem … give it a try! We zien hier onvermijdelijk een parallel met de portwereld opduiken. Zonder van een crisis te spreken is ook daar al een tijd sprake van een stagnatie van de markt. De portmakers hebben het antwoord in twee richtingen gezocht: enerzijds het naar voren schuiven van de betere types - Reserve, LBV, Colheita, en natuurlijk Vintage – anderzijds de creatie van port-tonic vooral dan de ‘pink’ of roséport. Croft lanceerde die in 2008 en, jawel, op 21 mei 2009 erkende het anders zo conservatieve Instituto dos Vinhos do Douro e Porto de pink als een nieuw soort portwijn. Een aantal gereputeerde porthuizen schreeuwden schande, maar kijk, zo’n tien jaar later zijn er zeker al meer dan 20 pinkportmerken op de markt.

Een geschandaliseerde reactie op al die ‘revolutionaire’ verkrachtingen van de edele sauternes kon natuurlijk niet uitblijven. De best geplaatste persoon om die ‘colère’ op een zeer eloquente wijze te verwoorden was graaf Alexandre de Lur Saluces, ex-gerant van Château d’Yquem (1968-2004), onder de titel: “C’est Sauternes qu’on abîme!”. Hij houdt een vlammend pleidooi voor de traditionele stijl van sauternes, de vrucht van meer dan 200 jaar ervaring en strenge vinificatienormen met minirendementen. De moeilijkste weg, de enige die de toekomst zal halen, is zijn stelling: ”Onze wijn is duur, maar dat geldt eveneens voor een Rolex, een zeldzaam

SAUTERNES, EEN SLAGVELD

K E N W I J N -magazine - jaargang 17 - nr. 34

Om af te sluiten

juweel, kaviaar of water in de Sahara.” Hij heeft het misprijzend over de nieuwe ‘mixologie’ tendens, volgens hem “une voie de garage”. Hij vindt het arrogant te beweren dat men de sauternes moet ‘verbeteren’, want in zijn ogen is de klassieke stijl de perfectie. Hij voorspelt dat de vernieuwers zich in promotionele kosten zullen verliezen en tegen de muur te pletter zullen knallen als zij sauternes gaan verlagen tot een cocktailwijn. “Dan kun je hem even goed als warme hoestsiroop in de winter gaan serveren!”, knarsetandt hij. Even terzijde: het eigenzinnige exclusieve karakter van Château d’Yquem blijkt ook uit het feit dat sedert 2011 het kasteel niet meer meedoet aan het systeem van de primeurs (gevolgd door Château Latour het jaar daarop). De huidige directeur Pierre Lurton gaat nu nog een stap verder en zal de wijn ook niet meer bij de degustatie van de primeurs (dus onafgewerkt) voorstellen. Een aantal kastelen vreest dat door de afwezigheid van de topper uit de appellatie Sauternes de aandacht van de professionals nog minder naar Sauternes zal gaan, alweer een reden voor gramschap! Uiteraard liet het andere kamp deze verwijten niet over zich heen gaan en kropen ze massaal in hun pen. In het daaropvolgende RVF-nummer vond je dan ook het wederwoord van een vijftal modernisten o.a. J-J Dubourdieu, Laure de Lambert Compeyrot en David Bolzan. “Moeten we soms in onze winterslaap blijven? Elke vernieuwing krijgt kritiek maar leidt toch meestal tot succes. Traditie sluit trouwens nieuwe wegen niet uit. De verbeelding van de visionaire vernieuwers is geen gebrek aan respect voor de vorige generaties maar gaat in op het moderne consumptiegedrag. Vergeet niet dat de jonge consumenten ‘die goede, oude tijd’ nooit gekend hebben. Waar het in essentie toch op aankomt is: prendre du plaisir à boire ce vin. Zie daar een aantal van hun argumenten. De toekomst zal uitwijzen wie het bij het rechte eind heeft. In RVF van maart 2021 las ik dat zoon Philippe de Lur Saluces een functie heeft opgenomen in de raad van bestuur van de ODG, wat toch op een toenadering lijkt. Beste lezer, bent u na dit boeiend verhaal toe aan een glaasje? U weet nu dat een heel gamma nieuwe proefexperimenten met sauternes u uitdaagt. Op basis daarvan kunt u veilig blijven zweren bij de traditionalisten ofwel enthousiast aansluiten bij de nieuwe garde. Waar uw voorkeur ook naar toe gaat, geniet van deze zoete nectar!

BRONNEN

La Revue du Vin de France (RVF) 631; 635; 636; 639; 640; 641; 642; 648; RVF Hors-série 29 & 39.

L’A B U S

D’A LC OOL

EST

DANGEREUX

POUR

SANTE.

CONSOMMER

AVEC

MODE RATI ON

NAAR EEN NIEUWE WIJNWETGEVING IN DUITSLAND

Bopparder Hamm

M A RC RO O V ERS S am e n m e t G e r d B r ab an t s c h r e e f M ar c Ro o v e r s h e t b o e k ‘ W ijn l an d D ui t s l an d ’ d a t in ap r il 2 0 2 1 v e r s c hijn t b ij S t i c h t in g K un s t b o e k .

Begin 2021 werd een nieuwe wijnwetgeving van kracht in Duitsland. Die kwam er niet zonder slag of stoot en is op verschillende punten controversieel. Op jancisrobinson.com verscheen zelfs een oproep om Duitse ambassadeurs hierover te interpelleren. 2020 was dus het jaar waarin de Duitse wijnwetgeving in een nieuwe plooi werd gelegd, ook al liggen alle details nog niet vast en is er een overgangsperiode.

GEHEIME ONDERHANDELINGEN Op 11 februari 2020 verscheen een artikel in de Allgemeine Zeitung waarin Ingo Steintz de besluiten van het bestuur van de Duitse Wijnbouwvereniging toelichtte. Ingo Steintz is vice-voorzitter van de Duitse Wijnbouwvereniging en voorzitter van de Wijnbouwvereniging van Rheinhessen. De besluiten waren het resultaat van onderhandelingen die tot dan in het striktste geheim verlopen waren. Om een idee te geven, Anne Krebiehl Master of Wine en wijnjournalist, vertelt dat ze van de op til zijnde wetswijziging al iets vernomen had op de VDP.Weinbörse in 2018. Sindsdien heerste er absolute stilte. Het artikel in de Allgemeine Zeitung zorgde voor een stroomversnelling. Op 13 februari 2020 werden de voorstellen van de Duitse Wijnbond officieel bekendgemaakt. Die waren inmiddels aan het Ministerie van Landbouw overgemaakt in de vorm van een wetsvoorstel voor

K E N W I J N -magazine - jaargang 17 - nr. 34

Mosel

hervorming van de wijnwetgeving. In augustus 2020 werd het wetsontwerp voorgedragen, in december 2020 goedgekeurd en in januari 2021 werd de wet van kracht. Men spreekt van een hervorming van het Germaanse systeem (op basis van mostgewicht) naar een Romaans systeem, op basis van herkomst en ligging van de wijngaarden. Toch was herkomst reeds vijftig jaar een van de dimensies van de Duitse wijnclassificatie.

DE DUITSE WIJNWETGEVING VAN 1971 In 1971 werd in de Duitse wijnwetgeving een classificatiesysteem ingevoerd waarbij de herkomst van een wijn werd vastgelegd. Een ‘Qualitätswein bestimmter Anbaugebiete’ (QbA) moest uit een van 13 vooropgestelde wijnbouwgebieden afkomstig zijn. Elk gebied werd verdeeld

Naast de herkomstclassificatie is er in Duitsland bovendien een kwaliteitsclassificatie van kracht. Deze classificatie is gebaseerd op het suikergehalte van de most tijdens de oogst. Het uitgangspunt hier is dat hoe meer suiker in de most aanwezig is, hoe beter de wijn zal worden, en dus een hogere kwaliteitscategorie krijgt. Om van ‘kwaliteitswijn’ (Qualitätswein) te mogen spreken is een minimum suikergehalte vereist van 55° tot 72° Oechsle, wat niet erg hoog is. Een stap hoger in kwaliteit zijn de Prädikatsweine, vroeger 'Qualitâtswein mit

in ‘Bereiche’ of districten, waarvan er 41 werden vastgelegd. Binnen een Bereich konden individuele wijngaarden gegroepeerd worden, in zogenaamde ‘Grosslagen’.

Zowel de termen Bereich als Grosslage (zie verder) zijn zeer omstreden. De benaming van een Bereich lijkt immers dikwijls op – of is zelfs identiek aan – die van een Einzellage, een individuele wijngaard van een hoger kwaliteitsniveau. In de Rheingau bijvoorbeeld heeft het Bereich Johannisberg dezelfde naam als de beroemde topwijngaard van Schloss Johannisberg. En zelfs met de benaming Einzellage (unieke wijngaard) werd er met de invoering van de wijnwet in 1971 een probleem gecreëerd. De meer dan 30.000 toen gekende wijngaarden werden teruggebracht tot zo’n 2.600 Einzellagen. De wet eiste dat een Einzellage tenminste vijf hectare groot moest zijn (behoudens enkele uitzonderingen). Een groot aantal befaamde wijngaarden verdwenen hierdoor, werden samengevoegd en werden onderdeel van wijngaarden met een andere of zelfs een nieuwe naam.

Schloss Johannisberg

Prädikat' (QmP) genoemd). In tegenstelling tot de kwaliteitswijnen is chaptalisatie hier verboden. Deze categorie is nog eens onderverdeeld in vijf onderverdelingen, de bekende ‘Prädikate’. Met telkens toenemend mostgewicht zijn dit: Kabinett, Spätlese, Auslese, Beerenauslese, Eiswein en Trockenbeerenauslese. De absolute vereisten wat mostgewicht betreft zijn afhankelijk van het herkomstgebied: in warmere gebieden liggen de minimumvereisten hoger dan in koelere regio's. Dit systeem werd in 1971 ingevoerd vanwege het koele, noordelijke klimaat van Duitsland, waar volledige rijpheid historisch moeilijk te bereiken was. Met de klimaatverandering en betere wijnbouwtechnieken is volledige rijpheid tegenwoordig echter makkelijker haalbaar.

WAT ZEGT DE WIJNWET VAN 1971 OVER GROSSLAGE? Het begrip ‘Grosslage’ verzamelt een aantal van de unieke kleine wijngaarden en maakt er een groot geheel van. Dikwijls is de oppervlakte van een Grosslage verspreid over verschillende gemeenten. Door het invoeren van deze omschrijving is men volledig voorbijgegaan aan de unieke eigenschappen van de individuele wijngaarden die er deel van uitmaken. Momenteel telt Duitsland 165 Grosslagen. De gemiddelde grootte van een Grosslage is 600 hectare. Wijnen met vermelding van een Grosslage kunnen uit één bepaalde wijngaard afkomstig zijn, maar mogen evengoed versneden worden met wijnen van andere wijngaarden binnen de Grosslage. Voor de gemiddelde consument is het nagenoeg onmogelijk om een onderscheid te maken tussen een wijn met een Grosslagevermelding en een wijn afkomstig van een Einzellage. Wie kan zeggen of de Forster Mariengarten een Grosslage of een Einzellage is, en wat is het verschil dan met Forster Kirchenstück? Mariengarten is een Grosslage, die over drie gemeenten in de Pfalz reikt, dus niet enkel Forst. Kirchenstück daarentegen is één van de beroemdste en duurste wijngaarden in Forst; een Einzellage dus, en behoort tot de Grosslage Mariengarten.

AARDAPPELEN

HET NIEUWE SYSTEEM

Michelsberg). Na een overgangsperiode tot 2025 zal de term Grosslage vervangen worden door de vermelding Region. • het derde subniveau, de Ortsweine (dorpsbenaming) krijgt als verplichting om de naam van de gemeente (Ort) te vermelden (bijvoorbeeld Trittenheim); • voor het vierde subniveau, de Lagenweine, wijnen afkomstig van een individuele wijngaard, moeten het dorp en de wijngaard vermeld worden (bijvoorbeeld Trittenheimer Apotheke).

Binnen dit niveau worden nog vier nauwkeurigere niveau’s van oorsprong gedefinieerd: • het eerste subniveau is het Anbaugebiet (bijvoorbeeld Mosel); • voor het tweede subniveau, Region, is de vermelding van de regio of de naam van de Grosslage vereist (bijvoorbeeld Region

In wezen gaat het erom de Duitse wijnbouw aan de Europese en internationale wetgeving aan te passen. Daarbij komen de hervormingen er onder druk van de internationale markten en de industrie. De beschermde oorsprongsbenaming wordt verder verfijnd, en moet staan voor een duidelijk profiel, gebaseerd op het principe van ‘hoe kleiner de herkomst, hoe hoger de kwaliteit’. De doelstellingen van de hervorming zijn om het systeem van kwaliteit en etiket om te zetten in een nieuw, vereenvou-

HERKUNFTSPYRAMIDE WEIN

Op het laagste niveau staan wijnen ‘ohne geschützte Herkunft’ (zonder beschermde oorsprong), wat overeenkomt met de bestaande kwaliteitstrap ‘Deutscher Wein’. Een trap hoger in de piramide staat de ‘geschützte geograﬁsche Angabe’ (g.g.A., beschermde geografisc he aanduiding), de Landwijnen die regionaal worden vastgelegd. Daarboven staan wijnen met een beschermde oorsprongsbenaming g.U. (geschützte Ursprungsbezeichnung).

DE ACHTERGROND

Lage

Trittenheimer Apotheke

Ort Trittenheim

Geschützte Ursprungsbezeignung Mosel

Door de herziening van het aloude predikaatsysteem in 1971 werd kwaliteit verbonden aan rijpheid en gemeten in Oechsle-graden. Predikaatwijnen, ooit het paradepaardje van de Duitse wijncultuur, konden vanaf dan afkomstig zijn van een stuk land waar ooit aardappelen geteeld werden. Met dit op suikergehalte gebaseerde kwaliteitssysteem negeerde men de historisch bewezen superioriteit van bepaalde wijngaardsites en de kwaliteitsverschillen tussen producenten. Als we alleen op basis van het etiket oordelen, lijkt een Riesling Spätlese van een gerenommeerd wijnmaker afkomstig van een topwijngaard, van dezelfde kwaliteit te zijn als een Spätlese van een industriële producent afkomstig van een mindere wijngaard of Grosslage.

Geschützte geografische Angabe Landwein der Mosel

Ohne geschützte Herkunft Deutscher Wein

De herkomstpiramide

K E N W I J N -magazine - jaargang 17 - nr. 34

digd en transparanter systeem. De profilering van de beschermde oorsprong moet gebaseerd zijn op twee principes: ‘de aanduiding van een oorsprong bevat een belofte van kwaliteit’ en ‘kleinere oorsprong moet een grotere belofte van kwaliteit bevatten’. Federaal minister van Landbouw Julia Klöckner verklaart het als volgt: “Met de wijziging van de wijnwet willen we nieuwe marketingperspectieven openen voor onze wijnbouwers in Duitsland, meer toegevoegde waarde behalen en het marktaandeel van Duitse wijnen vergroten. Ik vind het bijzonder belangrijk dat alle producentengroeperingen in gelijke mate van de herziening proﬁteren. Hiervoor is een uniform wettelijk kader cruciaal. Enerzijds als leidraad voor de wijnbouwers, anderzijds om de nieuwe wijnproﬁelen duidelijk en begrijpelijk aan de consument te communiceren.”

REACTIE VAN VDP Als reactie op het voorstel tot wetswijziging publiceert het Verband Deutscher Prädikatsweingüter (VDP) al in februari 2020 een ‘brandbrief’. Daarin stelt men vast dat de Duitse wijnbouwsector een structurele crisis doormaakt, met een verlies in de binnenlandse verkoop tot minder dan 40 procent van de markt, enorme exportdalingen en over het algemeen een acuut moeilijke situatie voor wijnmakers en bedrijven. Wijnmakers zouden ook de huidige wetgeving niet meer tolereren. VDP vraagt om duidelijkere profilering, veel verdergaande beperkingen en een sterkere differentiatie van de markt. De VDP roept ook op tot het afzien van het gebruik van Grosslage omdat consumenten deze benaming niet van Einzellagen kunnen onderscheiden.

TOT SLOT Hoe de wet er definitief zal uitzien, is nog niet helemaal duidelijk. Verdere details over de toepassing worden geregeld door een Weinverordnung, die de Bundesrat (de Bondsraad) op 26 maart 2021 moet beslissen. De daaruit voortvloeiende uitvoeringsbesluiten zullen doorslaggevend zijn. Zo is er nog niet bepaald hoe de predicaten (Kabinett, Spätlese, Auslese, Beerenauslese, Eiswein, Trockenbeerenauslese) in de nieuwe classificatie zullen ingepast worden. Op regionaal niveau wordt nog gediscussieerd, onder meer over een wijziging aan de toegelaten druivenrassen. Een overgangsperiode is alvast gepland tot 2025. Afwachten wat dit voor ons als wijnliefhebber allemaal gaat betekenen.

VDP is de elitevereniging van Duitse wijnproducenten, opgericht in 1910. VDP staat voor ‘Verband Deutscher Prädikatsweingüter’, tegenwoordig korter ‘VDP. Die Prädikatsweingüter’. Als tegenreactie op de wijnwet van 1971 voerde de vereniging een eigen VDP classificatie in die sinds 2012 in haar huidige vorm bestaat. Die VDP classificatie baseert zich voornamelijk op de herkomst. Hier is men strikt uitgegaan van het principe ‘hoe kleiner de oorsprong, hoe hoger de kwaliteit’. Op de site van VDP lees je ‘dat de VDP.classificatie geen deel uitmaakt van de officiële Duitse wijnwet, maar eerder een onderlinge afspraak is tussen de domeinen die lid zijn van VDP, voor wie de kwaliteit van een wijn gedefinieerd wordt door het ‘terroir’, waarbij dus oorsprong en kwaliteit inherent aan elkaar zijn verbonden. Hoewel deze classificatie enkel bindend is voor leden van VDP, is ze bezielend voor de Duitse wijncultuur als geheel.’

De voorstellen van VDP zijn niet zinloos of onbelangrijk: “Het nieuwe systeem is gebaseerd op herkomst (Region, Ort, Lage), die als zodanig ook voor de consument goed herkenbaar moet zijn. Het verschil tussen een onherkenbare Grosslage, en vanaf 2025 ook ‘Region’, en een unieke Einzellage (bijvoorbeeld Deidesheimer Paradiesgarten naast Deides-

heimer Hofstück of Piesporter Goldtröpfchen naast Piesporter Michelsberg) is voor geen enkele consument te onderscheiden. Het falen van de hele hervorming is daarmee niet onwaarschijnlijk.”

L’ABUS D’ALCOOL EST DANGEREUX POUR LA SANTÉ, À CONSOMMER AVEC MODÉRATION

DE MAGIE VAN OXIDATIEVE WIJNEN De dames-jeannes bij Mas Amiel

In het licht van het steeds stijgend succes van biodynamische en natuurwijnen vergeten we een categorie wijnen die eveneens buiten de klassieke, commerciële standaard liggen: de

L U C W IEME C o m m a n d e r ij G e n t Fo t o's Et im C e l l e r; M i c h e l I s s a l y ; L u c W i e m e; J o e r i V o e t

oxidatieve wijnen. Dit segment herbergt heel aparte wijnen, waarvan sommige eeuwenoud en andere recentere experimenten zijn. Madeira en sherry zijn de meest bekende en hoeven niet meer voorgesteld te worden. Ook zonder hen is het thema schier onuitputtelijk. Het blijkt dat heel wat druivenrassen zich lenen tot deze vinificatiemethode. De beschrijvingen van deze aparte wijnen zijn niet eenvoudig, en het is zoeken naar de moeilijk te vatten complexiteit waar we niet meteen vertrouwd mee zijn. Vin Jaune van Domaine de la Tournelle in de typische clavelin

DE ZOGENAAMDE VINS DE VOILE Een specifiek oxidatief wijntype is dat van ‘les vins de voile’, correcter: ‘les vins élevés sous voile’. De voile of gistsluier vormt zich op de wijn die lang in contact is met de lucht wanneer de vaten niet volledig gevuld zijn. De witte schuimlaag ontstaat spontaan na de alcoholische gisting en de malolactaatomzetting. Een langzame zuurstofopname (oxidatie) transformeert de wijn geleidelijk. Dit chemisch proces zorgt ervoor dat de aciditeit vermindert in de wijn en de kleur intenser wordt, van strogeel tot amber. Ook het aromatisch karakter verandert. Toetsen van noten, amandel en droge vruchten ontwikkelen zich naast de specifieke kruidigheid van curry en

K E N W I J N -magazine - jaargang 17 - nr. 34

fenegriek, geurstoffen te wijten aan de vorming van de estermolecule sotolon en ethanal (ook acetylaldehyde genoemd).

JURA: BAKERMAT ÉN REFERENTIE Les vins de voile worden in de eerste plaats geassocieerd met de Jura. Van oudsher worden de wijnen er voornamelijk oxidatief gelagerd. Vaak is men bij het blindproeven geneigd te denken dat dit sherry is. Niet geheel ten onrechte. Bepaalde sherry’s zijn eveneens oxidatieve wijnen die een gistsluier ontwikkelen – de flor of kiemlaag. Ook gebruikt men de term ‘vins non-ouillés’, afgeleid van het woord ‘ouillage’, het regelmatig bijvullen van de vaten om oxidatie te vermijden. Deze term zie je zelden of nooit op het etiket. Men gebruikt eerder de term ‘Tradition’. De leek gist dan naar het aromaprofiel van de wijn. De iconische topper is vin jaune. De druiven worden begin november geoogst. Uitsluitend savagnin wordt gebruikt. De wijn rijpt sous voile in een niet volledig gevuld vat (228l, soms van notenhout) gedurende minimum zes jaar en drie maand zonder enige vorm van interventie, tot men overgaat tot de ‘percée’, het plechtige opensteken van het vat tijdens het eerste weekend van februari. Door de jarenlange oxidatie is heel wat wijn

De Maury 1969 van Mas Amiel

nieuw beplant. Vandaag bedraagt de aanplant een kleine 2.000ha. Château-Chalon is wel het meest bekende dorp. Tot aan de Franse revolutie hadden de Benedictijnen hier de wijngaarden in monopolie. Ook vandaag nog produceert het dorp op amper 50ha de meest gereputeerde wijn onder de gelijknamige AOP. Maar ook de andere appellaties zoals Côtes du Jura, Etoile en Arbois, mogen naast de traditionele wijnen vin jaune produceren. Vin jaune is een onsterfelijke wijn die het zeker 50 tot 100 jaar uithoudt.

ter vooral bekend voor rode oxidatieve wijnen (zie verder). De ‘In Fino’ van Domaine de La Garance uit Languedoc is een aparte wijn: de voornamelijk van ugni blanc gemaakte cuvée ‘Les Claviers’ rijpt vijf jaar sous voile tot een roestkleurige wijn die wat weg heeft van een Château-Chalon. Variatie troef dus.

RANCIO – ZOET EN DROOG

verdampt. Van één liter blijft slechts 62cl over, de inhoud van de clavelin, de speciale fles die men gebruikt voor het bottelen van vin jaune. De aromatische rijkdom van de ‘Or du Jura’ is te danken aan de specifieke gist, Saccharomyces bayanus. Het fenomeen doet me denken aan de brettanomyces bruxellencis en brettanomyces lambicus die aan de basis liggen van onze oude geuze. De complexiteit van de traditionele jurawijnen noemt men ter plekke de ‘goût de jaune’; nootachtig, verse okkernoot, muskaat en hazelnoot, kruidig, curry, honigtoetsen, appel en gedroogde vruchten. Het feit dat heel wat mensen moeite hebben

In Gascogne, het zuidwesten van Frankrijk, maakt Dominique Andiran een chardonnay die zeven jaar onder voile rijpt. ‘Les Pissenlits’ heeft een geur en smaak van droge vijgen, comtékorst en morilles. Daarnaast is er Gaillac, een stuk meer naar het oosten, waar men eveneens de oxidatieve vinificatie terugvindt. Plageoles is een domein dat sterk inzet op de historische druivenrassen van de streek en al 20 jaar een ampelografisch conservatorium aan het uitbouwen is. De wijnfamilie houdt de oude oxidatieve techniek in ere en maakt een vin de voile van 100% mauzac met minimum 7 jaar lagering in demi-muids. 2008 is momenteel te koop, net als 2000. Even buiten Gaillac tref je de Michel Issaly aan op Domaine de la Ramaye waar biodynamisch wordt geteeld en de veelzeggende ‘Vin de l’Oubli’ 2008 te verkrijgen is. Ook deze wijn is een mauzac, van stokken die 70 jaar oud zijn. Het rendement is amper 15hl/ha en de wijn kreeg een rijping sous voile van maar even 10,5 jaar in oude whiskyvaten. Zonder sulfiet, niet geklaard en

De voile-ontwikkeling staat vooral bekend bij witte wijnen hoewel ook rode wijnen oxidatief opgevoed worden. De bekendste zijn de fameuze droge ranciowijnen uit Roussillon. Ook in Priorato had elke kleine wijnboer wel enkele ‘vi ranci’ vaten liggen al was het dan diep onder het stof. Uniek van kleur (sepia, dakpanrood) en op zijn best met delicate aroma’s van sigaar, leder, champignon, noot, vleugje karamel, mokka en fenegriek. Een aparte ervaring. In Roussillon gebruikt men voor de lagering naast de gewone houten vaten grote glazen kolven die soms jaren buiten in de zon staan zoals op het domein Mas Amiel. Zowat alle denkbare kuipen worden gebruikt: demi-muids, foeders, amforen en cementen cuves. De ranciowijnen van Banyuls, Maury en Rivesaltes zijn zoete wijnen met een natuurlijk gehalte aan restsuiker (vins doux naturels=VDN), versterkte wijnen die door oxidatieve veroudering een ranciokarakter krijgen. Ze zijn onverslijtbaar. Het bewijs is de oudste nog beschikbare en ter plekke te proeven Maury van Mas Amiel: een millésime 1969, die na een jaar buiten in glazen kolven, 44 jaar op foeders van 350 hectoliter verouderde! Bij de oprichting van de appellaties in de jaren dertig van vorige eeuw werden de droge ranciowijnen vergeten of beter gezegd opzij geschoven als anonieme tafelwijn. Het ranciokarakter werd wel vermeld bij de vins doux

met de aparte stijl, dwong de wijnbouwers om (steeds meer) klassieke wijnen te maken van savagnin en chardonnay of een blend van beide. Vandaag heb je in de Jura naast de traditionele wijnen sous voile twee tegengestelde strekkingen: de moderne wijnen die stilaan de witte bourgogne naar de kroon steken en anderzijds de golf van natuurwijnen (quasi) zonder sulfiet in het spoor van pionier Pierre Overnoy. Vin jaune wordt enkel in goede jaren gemaakt waardoor dit type wijn vrij zeldzaam is. Aan de basis van deze zeldzaamheid ligt ook het verleden van de wijngaard. Weinig streken herstelden zo slecht van de phylloxera als de Jura. Van de 18.600ha wijngaarden in 1836 werden er na de epidemie slechts 600 op-

niet gefilterd uiteraard, met een bewaarpotentieel van meer dan 50 jaar. Zijn ‘OXY Mauzac’ is dan weer een totaal andere wijn. Na 18 maand in een cementen cuve oxideert de wijn door remuage tot het moment dat men tevreden is met het resultaat. De derde pionier in de streek is Patrice Lescarret van het Domaine Causse Marines, dat op een kalkplateau ligt. Hij maakt een mauzac sous voile, met het solerasysteem, bekend van de sherrywijn. Ook in Cahors, bij Fabien Jouves (Mas del Périé), vind je een vin de voile. Hier gebruikt men chenin blanc, deze keer gerijpt onder een kiemlaag in een amfoor. In Roussillon maakt Domaine Rière Cadène (Perpignan) een macabeu sous voile (8 jaar). Hier gebruikt men de term biofilm voor voile. De Roussillon is ech-

naturels, maar niet bij de droge rancio’s. Pas in 2011 werden twee IGP Rancio sec-wijnen erkend: Côte Vermeille, rond Banyuls en Collioure, en Côtes Catalanes. Men mag zelfs na de lagering witte en rode mengen! De rancio sec-wijnen uit Roussillon zijn gemaakt met grenache blanc, grenache gris of grenache noir en, eerder zeldzaam, met macabeu. Het zijn droge wijnen met minder dan 12gr restsuiker en meestal een alcoholgehalte van 14% tot 17%. Enkele producenten van ranci(o) sec zijn: Domaine La Tour Vieille, La Marche, La Rectorie, Le Roc des Anges, Vial Magnères, Jolly Ferriol, de Blancs. Tot voor kort kon je ter plekke voor een habbekrats decennia oude rancio kopen, maar inmiddels weten de meeste wijnbouwers dat deze pareltjes héél wat

NIEUWLICHTERS IN HET ZUIDWESTEN EN LANGUEDOCROUSSILLON

Vin de l'Oubli

K E N W I J N -magazine - jaargang 17 - nr. 34

meer waard zijn. Op 11 juni 2018 startte in Perpignan de eerste Rencontres Européennes des Vins Oxydatifs Secs met meer dan 30 domeinen uit Frankrijk, Spanje, Sardinië, en Sicilië, een bewijs van de heropleving en groeiende interesse voor deze niche. Ook in de naburige Languedoc, kun je hier en daar een oxidatieve cuvée vinden: bijvoorbeeld de rancio sec van Domaine Sainte-Croix, in Corbières, gemaakt van grenache blanc (60%) en gris (40%); of het bekende Château Pech-Redon (La Clape), met een bourboulenc van 2012. En zelfs een rode St-Chinian van Terres Falmet (carignan en grenache). Ik ontdekte zelfs het bestaan van een rancio type binnen de generieke appellatie Clairette du Languedoc: ‘Clairette du Languedoc Adissan rancio’! Het dorpje Adissan ligt op zo’n 10km boven Pézenas.

MEER OVER RANCIOWIJNEN in het boek Les Rancios secs du Roussillon: Vins oxydatifs, fleurons de la viticulture catalane, Alain Pottier en Co, 2016, Editions Trabucaire, 192 blz., €25 .

VERDER IN FRANKRIJK De vermelde Franse regio’s zijn niet de enige die mooie oxidatieve wijnen hebben. Je vindt er zeker meerdere bij onze zuiderburen. Als bewijs: les Pierres Chaudes van de Elzasser Julien Meyer, “Cuvée La Galopinière 2003” van Bruno Paillocher, Anjou (een chenin, 13 jaar sur lie in eiken vaten) en “Rancio 2007”, een 100% oude grenache- dessertwijn van het Gentse wijnbouwkoppel Luc en Trees Lybaert. Hun Lous Grezes wijnen vallen onder de IGP Cévennes. De speciale cuvées zoals deze en de Orang-elles (orange wijn van chardonnay) worden als Vin de France gelabeld. Wist je dat binnen de piepkleine (50ha) VDN appellatie van Rasteau de toevoeging ‘Rancio’ mag, wel op voorwaarde dat men de versterkte wijn minstens een jaar buiten in eiken vaten laat rijpen. Een curiosum dat je bij domaine Bressy-Masson vindt.

ROND DE MIDDELLANDSE ZEE Buiten Frankrijk moeten we vooral (Spaans) Catalonië vermelden, met Priorato voorop, Monsant, Terra Alta en Emporda. Zelf dronk ik ooit mijn eerste ranciowijn in een obscuur keldertje in La Vilella Baixa, rechtstreeks uit het vat. Op diezelfde reis bezocht ik het toen nog autonome Scala Dei en ook zij hebben een rancio bewaard: de ‘Antecessor Brugueres’ 1997, van 100% grenache blanc. Proevers leggen een link naar de amontillados. Op Vinya Ferrer in Terra Alta maken twee jeugdvrienden sedert 2010 een rancio van garnatxa, cariñena en morelino; in Empordà, maakt Josep Serra een Ranci Sereno van grenache gris; Ortovins El Masroig, in Monsant, maakt een Vi Ranci Clàssic; en Etim (de grootste coöperatie met een moderne kelder in Falset-Marçà) vertrekt van een assemblage van garnatxa en carinyena velles die ze een jaar in glazen kolven laten rijpen en dan nog drie jaar in vaten van 500 liter. Die vaten maken ze nooit volledig leeg, net als bij een solera. Rariteiten? Niet echt want ook de meest bekende producent van Monsant, Celler de Capçanes maakt een ranci van garnaxa negra die na 5 jaar uit een solera wordt afgetapt. Uiteraard is dit maar een greep uit het aanbod. Op de Rencontres Européennes des Vins Oxydatifs Secs was ook Sicilië vertegenwoordigd, wat je meteen brengt bij marsala. Marsala is net als sherry een versterkte wijn en rijpt in een solera. Het is een wijn met een oxidatief karakter, zonder voilevorming. Marsalaproducent Marco de Bartoli maakt een heel aparte rancio van grillo in een solera van 20 jaar. Geen toevoeging hier van alcohol noch van mistella, de gekarameliseerde kleurstof om marsala aan te zoeten. Hij is ontzettend trots op zijn paradepaardje, de Vecchio Samperi, genoemd naar het gehucht vlakbij Marsala waar het wijndomein gelegen is. Hij creëert hiermee opnieuw de historische pre-Britse lokale droge wijn, met rancio karakter.

Wijngaard van Domaine d’Aucrêt

CHASSELASIMPRESSIES Chasselas: onbemind of onbekend? Meestal zijn beide begrippen onlosmakelijk verbonden met elkaar. Dit is ook zo voor dit aloude ras waarvan de wijnen meteen geassocieerd worden met kaasfondue en met Zwitserse wijnen die men drinkt na een stevige bergtocht.

JOHAN DE GROEF S IM O NNE W EL L EK EN S C o m m a n d e r ij B e l l e b e e k Fo t o's H e r v é L a l a u

Een degustatie met chasselas als centrale gast toonde de grote inzetbaarheid van deze wijnen aan. Ook oudere wijnen komen verrassend uit de hoek.

HET ABC VAN CHASSELAS Zoals het vergaat met de meeste druivenrassen kent de oorsprong van chasselas vele verhalen. DNA studies hebben uitgewezen dat de druif, ook bekend als fendant in Valais en als gutedel in Duitssprekende regio’s wel degelijk haar oorsprong vindt aan de oevers van het meer van Genève. Chasselas was lang de populairste druif van Zwitserland hoewel hij zijn eerste plaats heeft moeten afstaan aan de pinot noir. De aangeplante oppervlakte daalde de laatste 25 jaar met bijna 40% en beslaat momenteel zo’n 3.700 hectare. Het grootste deel van de opbrengst wordt gebruikt voor het maken van droge, frisse en delicate wijnen, ideaal als aperitief of vergezeld van diverse kazen. De beste producenten bevinden zich in het kanton Vaud, opgedeeld in zes regio’s en acht AOC’s. Zij zijn zich bewust van het potentieel van de druif en maken rijpere, meer complexe versies met minerale elementen, soms gerijpt in grote houten vaten.

Chasselas kent veel variaties. Aroma's en smaken verschillen naargelang de bodemstructuur. Bodems van graniet geven een wijn met een bloemig karakter en voldoende zuur, daar waar een kalkhoudende grond vooral fruitige, honingachtige versies oplevert. De lager gelegen wijngaarden, die meer klei bevatten, leveren wijnen met meer karakter en densiteit. Tenslotte nog dit: chasselas vind je zowat overal. In Frankrijk tref je de druif in de Elzas en in de Loirestreek, in Oostenrijk heet hij wälscher en/of moster.

K E N W I J N -magazine - jaargang 17 - nr. 34

Wijngaarden langs de oever van de Lac Léman

Patrick Fonjallaz van het domein Clos de la République

Geproefd Chasselas sur lie, Les Dames de Hautecour 2015

Coraline de Wurstemburger leidt het bedrijf in Mont-sur-Rolle in Vaud. Sinds 1649 is dit domein in handen van vrouwen. De drie hectaren bevinden zich in het hartje van het dorp in de heuvels tussen Genève en Lausanne langs de kust van het meer van Léman. Chasselas sur lie is het vlaggenschip van het domein, afkomstig van oude stokken op een bodem van klei en kalk. De wijn heeft een goudgele kleur met wat zilvertoetsen. Het rijke aroma doet je denken aan boenwas en honing van witte bloemen. In de smaak volgt een rijke ronde en fruitige wijn die mooi gestructureerd is en eindigt met een edel bittertje. De rijping van tien maanden op de gistdroesem en een rustperiode van twee jaar in de fles op het domein bezorgen deze wijn een brede culinaire inzetbaarheid.

Aigle Grand Cru AOC Chablais, Le Domaine d’Aucrêt 2018

Dézaley Grand Cru Epesses Lavaux, Clos de la République 2017

Chasslie Heitersheimer Maltesergarten, Weingut Zotz 2018

Dit domein tref je in Cully, eveneens in het kanton Vaud. Jonas Dubois heeft wijnstokken van meer dan 35 jaar oud en maakt een licht witgoudkleurige wijn met de oogst van een wijngaard waarvan de bodem bestaat uit klei en kiezel. Geuren van citrusvruchten, frisse appel, bloemen en minerale indrukken sieren het boeket. In de smaak: dezelfde fruitaroma’s, ranke zuren, spanning en dynamiek. Het geheel is evenwichtig afgerond met een fijne lange finale waarin een aangenaam bittertje zorgt voor een droge finish. Ideaal bij zeevruchten.

Deze wijn wordt gemaakt door Patrick Fonjallaz van het domein Clos de la République dat uitkijkt op het meer van Genève en een grote reputatie kent. De schitterende goudgele kleur verwijst meteen door naar een rijk aroma, licht exotisch, met toetsen van appeltaart, nadien ananas en mango, gekruid met koriander en kardemon gedrenkt in wat honing. De smaak is prachtig evenwichtig met hetzelfde exotische, rijpe fruit, sappig en omringd door verfrissende zuren die ondersteund worden door toetsen van gekonfijt fruit en een puntje zout. De aanhoudende afdronk eindigt met een fijn optillend bittertje. Past bij een rijke traditionele keuken maar evenzeer bij exotische gerechten.

Winnaar in de Mondial du Chasselas in 2019. Dit is geen Zwitserse maar een Duitse chasselas uit Baden afkomstig van druivelaars op een löss- en kiezelbodem. Lichtgroene kleur met een verrassende aanzet waarin een zilte toets gevolgd wordt door herfstige tonen van mispel en appelmoes en hints van anijs en komijn. In de smaak intens en evenwichtig. De rijke, romige textuur wordt opgefrist door fijne zuren en minerale elementen. Knapperig fruit, groene appels en kruisbessen, zwarte peper en zoethout ontwikkelen zich in de kern. Een aangenaam bittertje rondt het geheel af: een uitstekende metgezel voor een minerale chabichoukaas.

Cure d’Attalens, AOC Lavaux Chardonne GC, Domaine Obrist 1992

Deze grand cru van het domein Obrist in Vevey is het pure bewijs dat ook chasselas ruim wat jaren kan ouderen. De schitterende goudgele kleur, de complexe aroma’s met toetsen van gele perzik, rijpe peer en lindebloesem in de geur, het rijke mondaroma, versmolten en intrigerend, nog steeds vineus en gevuld, houden je een tijd lang in de ban. Heel rijke wijn, mooi evenwichtig met een bijzondere, lange en verleidelijke finale. Passend bij een terrine van schaaldieren of diverse kaassoorten.

K E N W I J N -magazine - jaargang 17 - nr. 34

KRISTEL BALCAEN C o m m a n d e r ij Caudalie

VLOEIBAAR GOUD

WIJN BIJ ASPERGES

We kijken er al een tijdje naar uit, en eindelijk is het zover: het jaarlijks aspergeseizoen. Tot 24 juni kunnen we genieten van de Asparagus offcinalis L., meer poëtisch bekend als: de koningin der groenten, het Belgische witte goud, het eetbare ivoor of de ‘pointes d’amour’. Mijn kookvingers kriebelen om tijdens deze vreemde tijden van lockdown en gesloten restaurants er zelf mee aan de slag te gaan. Tijdloze klassiekers zoals aspergesoep, asperges op Vlaamse wijze, met Hollandaisesaus, in hespenrolletjes of met garnaaltjes, ham of gerookte zalm staan zeker op het menu. En er zal vemoedelijk ook wel geëxperimenteerd worden met meer exotische bereidingen…

Uiteraard horen daarbij de juiste wijnen, en bij asperges lijkt dit vaak niet evident. Witte asperges hebben een fijne, delicate textuur. Ze smaken zacht maar tegelijk een beetje vegetaal, een beetje bitter en een beetje zoet. Daarnaast, zoals altijd bij wijn en gerecht, hou je best ook rekening met de bereidingswijze.

WIT OF ROOD? Als algemene richtlijn gaan we op zoek naar wijnen met voldoende karakter, die de smaak en textuur van asperge kunnen aanvullen zonder ze te overheersen. Wijnen die voldoende frisheid bevatten, maar geen extreem hoge aciditeit, tannine of een te sterk bittertje, wat de natuur-

Belgische wijnen

onze Belgische wijnbouwers (en wijnhandels) te steunen in deze uitdagende tijden. Veel van de druivenrassen die het bij ons goed doen zijn trouwens klassieke aspergepartners. Dat hebben we gemeen met onze Duitse buren, waar ze al even trots zijn op hun ‘Spargel’ als wij. Populaire aspergebegeleiders uit België en omstreken zijn: pinot blanc (weissburgunder), pinot gris (grauburgunder), auxerrois, silvaner, (droge) muscat, müller-thurgau, kerner, gutedel (chasselas) en de minder bekende souvignier gris of bacchus. Maar ook onze rieslings, (droge) gewürztraminers en niet-houtgelagerde chardonnaywijnen doen het vaak goed bij romige en wat complexere aspergegerechten.

INTERNATIONALE KLASSIEKERS MET ASPERGES

lijke bitterheid van de asperge teveel zou benadrukken. Om die reden: jammer voor rode wijn-fanaten, maar rood bij asperges is niet ideaal. Bij groene asperges kan dat soms wel, maar voor de broze finesse van witte asperges zijn rode wijnen doorgaans te uitgesproken, te krachtig en vooral ook te tanninerijk. Als je echt geen witte wijn lust: probeer eens een blanc de noirs (een witte wijn gemaakt van blauwe druiven), of een droge, niet al te exuberante rosé. Of gril de asperges en combineer ze met ham, een stevigere vissoort of een fijn stukje vlees. Dan kan je daarbij wel een lichte rode wijn schenken, maar liefst één zonder houtlagering. Enkele suggesties: wijnen van de gamaydruif (bijvoorbeeld uit Beaujolais), Alsace pinot noir, Duitse früh- of spätburgunder, en verschillende andere rode wijnen uit koele klimaten, zoals België en Nederland. Maar de beste aspergewijnen zijn voor mij zonder twijfel wit: levendige, droge, frisse wijnen, en die mogen gerust wat karakter – en leeftijd – hebben. Minerale en florale toetsen kunnen zeker, maar let op met houtlagering, te veel restsuiker, al te hoge aciditeit of extreem geparfumeerde wijnen. Deze zijn niet per definitie uitgesloten van de aspergetafel – veel hangt af van de bereiding en de bijgerechten die je serveert – maar wees voorzichtig en proef in die gevallen de combinatie zeker vooraf, vooraleer je ze vol vertrouwen aan je tafelgenoten voorzet.

#DRINKLOCAL: LEKKER BELGISCH Levendige, droge, frisse wijnen uit koele klimaten. Zoals België dan? Absoluut! De kwaliteit, kwantiteit en beschikbaarheid van Belgische wijn is nog nooit zo hoog geweest, en het is belangrijker dan ooit om

Als je het toch liever buiten onze landsgrenzen zoekt, loont het de moeite om, naast Duitsland, ook aspergeland Oostenrijk nader te bekijken. Zowel de strakke als de rondere versies van hun paradepaardje, grüner veltliner, passen goed bij diverse aspergebereidingen. De regio Steiermark maakt bekoorlijke sauvignon blancs, en ook de ‘field blends’ uit de DAC-appellatie Wiener Gemischter Satz zijn vaak verrassend lekker bij asperges. In Frankrijk zijn droge, aromatische wijnen uit de Elzas een goeie keuze, net als de elegante en minerale sauvignon blancs uit de Loire. Verder ook Côtes de Gascogne assemblages van ugni blanc, colombard en sauvignon blanc; de meer subtiele, verfijnde viogniers; maar ook lichte witte bordeaux- en bourgognewijnen, met inbegrip van Chablis, Saint-Bris sauvignon blanc en aligoté’s. Voor wie houdt van aparte smaken en gedurfde experimenten: probeer eens savagnin of chardonnay-savagnin blends uit de Jura, Jurançon Sec of een mooi verouderde Loire chenin blanc. Voor liefhebbers van Zuid-Europese wijnen wil ik uit Italië zeker arneis, soave, verdicchio en vermentino vermelden; Rias Baixas albariño en verdejo voor Spanje; en assyrtiko, malagouzia en moschofilero wat Griekenland betreft. Velen daarvan zijn erg lekker bij groene asperges, en de elegantere versies doen het vaak ook goed bij de witte variant. Smakelijk!

K E N W I J N -magazine - jaargang 17 - nr. 34

BOEKREVIEW:

WIJNZOT! AVONTUREN VAN EEN VLAAMSE WIJNHANDELAAR BIJ WIJNBOEREN WERELDWIJD. J E A N - P IE R R E TAV E R N IE R C o m m a n d e r ij M o l e n b e r g

Wijnliefhebbers beseffen maar al te goed dat wijn ook een subjectief verhaal is. Een wijnbouwer die je goed ontvangt en begeesterend en eerlijk over zijn product vertelt, die je meeneemt in de geschiedenis van het domein en met jou de kelder en de wijngaarden verkent… Velen onder ons mochten dit ervaren. Zo ook Paul Wallaert die in zijn zoektocht naar lekkere wijnen voor “ De Wijnzolder” markante en interessante wijnbouwers ontmoet.

WIJN & BOEK

PA U L WA L L A ER T WIJNZOT!, UITGE VERIJ DE W I J N Z O L D E R , 17 5 B L Z , € 2 0 . I S B N 9 7 8 94 6 4 0 7 9 6 61

“Wijn is alles waar ik zot van ben”, een herkenbare uitspraak. Er is geen goede wijn zonder verhaal. De ontmoetingen met de wijnbouwers zijn boeiend en amusant. De auteur wil vooral leuke en boeiende verhalen brengen die de lezer entertainen. In Zuid-Frankrijk wordt de auteur achterna gezeten door een groep wilde everzwijnen. In Zuid- Afrika kan hij zijn ogen niet geloven als hij kennis maakt met de baboon patrol man. Op het domein van Graham Back, waar de favoriete schuimwijn van Barack Obama wordt gemaakt, rijdt de baboon patrol man tussen de wijnranken een hele dag rond op de ﬁets met een witte vlag om de druiven te beschermen tegen gulzige bavianen. Wie ooit in Zuid-Afrika is geweest kan zich dit zeker voorstellen. De auteur onderhoudt de lezer verder met een Zuid-Afrikaanse wijnbouwer die de regelgeving van de Franse overheid omzeilt, een garagist die in het Heuvelland wijnbouwer wordt, een wijnbouwer in Portugal die zijn ﬂessen onder water bewaart…. Ondertussen weet de auteur subtiel en op een niet schoolse manier wat kennis over wijn maken in zijn verhalen te smokkelen. Paul Wallaert heeft de gave van het schrijven en het vertellen. Ook al sprak de lay-out van het boek me minder aan, als lezer word je meegezogen in de boeiende en leuke ontmoetingen met de wijnbouwers!

VINTAGE CHAMPAGNE PE T ER D O O MEN D e n B l o e y e n d e n W ijn g a e r d t Vintage champagne? Je houdt me voor de gek! hoor ik je al roepen. Want waarom zou zo een gespecialiseerd onderwerp ook maar enigszins interessant kunnen zijn voor de modale wijnliefhebber? Simpelweg: omdat dit boek véél meer is dan een overzicht van de jaargangen in Champagne. De auteur heeft zich verdiept in Champagne en benadert de streek met een eigen invalshoek. Daarbij put hij uit de enorme collectie proefnotities die hij opdeed onder andere als veilingmeester bij Christies. Vintage champagne begint met een omschrijving van wat 'vintage' betekent in Champagne. Op goed twaalf bladzijden krijg je de essentie voorgeschoteld van wat een jaargang maakt. Daarna volgt een klassering van de champagneproducenten naargelang de kwa-

liteit. Dat is altijd goeddeels subjectief, maar Curtis gaat onder andere uit van de herverkoopwaarde van de wijnen. Niet enkel de bekende producenten als Krug of Dom Pérignon komen hier aan bod, maar soms ook kleine, totaal onbekende domeinen die toevallig ook tot mijn favorieten behoren zoals Etienne Calsac en Sadi Malot. Daarna volgt de hoofdschotel: een bespreking van elke vintage gaande van 1899 tot 2019, keurig gerangschikt per decennium met telkens ook een beschrijving van de belangrijkste gebeurtenissen in dat decennium. Als dessert serveert Curtis nog zeven teksten, waaronder een Engelse vertaling van het beruchte Cahier des Charges, dat de unieke regelgeving voor de regio bevat.

Kortom: een uiterst nuttig boek en een must have voor iedereen die 'champagne' in zijn lijstje van lievelingswijnen noteert. Goed om weten: de auteur vertelde me dat er ook een digitale versie verschijnt. Handig voor wie in de streek vertoeft. Momenteel is het boek enkel in het Engels beschikbaar.

CHARLES CURTIS V IN TA G E C H A M PA G N E – 18 9 9 T O 2 0 19, W IN E A L P H A (N E W Y O R K ) 2020, 534 BL Z, RICHTPRIJS € 2 5 . I S B N 9 7 8 - 0 - 9 9 0 6 8 4 4 -2- 8

IEDEREEN KAN

PROEVEN ALS EEN PRO PE T ER D O O MEN D e n B l o e y e n d e n W ijn g a e r d t

Net voor het hele coronagedoe ontmoet ik een rijzige Nederlandse heer die zich later - in gezelschap van heel wat wijnkenners voorstelt als “ik ben ook wel een groot wijnliefhebber”. Valse of echte bescheidenheid? In elk geval is Cees ook Master of Wine en heeft hij zijn eigen proefmethode ontwikkeld. Eigen proefmethode? De wijnmeesters van de Vlaamse Wijngilde zijn kritisch, want om nu écht origineel en dus eigen te zijn, is de uitdaging wel héél groot. Maar in elk geval geeft iedereen Cees wel het nodige krediet. Het handige letterwoord dat de proefmethode van Cees vat, is KARAAT. Het staat voor

Kleur, Aroma's, Restsuiker, Aciditeit, Alcohol en Tannine. Het leeuwendeel van het boek is een beschrijving van typische wijnen aan de hand van die KARAAAT-methode. Dat verleent deze proefmethode een diepgang die je elders vaak te weinig krijgt. Verder valt op dat het boek erg visueel en kleurrijk is. Vele tabellen en ﬁguren ondersteunen de lezer in zijn zoektocht naar een beter proefgeheugen. Voor mij is dit in elk geval het wijnboek van het jaar, tenminste in het Nederlandstalige taalgebied. De weinige typfoutjes neem ik er graag bij.

Slotsom: een absolute aanrader voor iedereen die zijn wijnproeftechniek wil verﬁ jnen.

C EE S VA N C A S T ER EN IE D E R E E N K A N P R O E V E N A L S EEN PRO, TREEBOOKS.NL, 3 3 6 B L Z , P R I J S: € 2 9,9 5 . I S B N 9 7 8 9 0 8 3 0 9 76 0 2

K E N W I J N -magazine - jaargang 17 - nr. 34

HET LAATSTE WOORD PE T ER D O O MEN N a t i o n a a l W ijn m e e s t e r

AFSCHEID VAN EEN LEERMEESTER

k was 25 en had net een extra studie informatica aangevat. Gaandeweg ontwikkelde ik echter een belangstelling voor wijn en zo zat ik dus meer met mijn neus in de glazen dan met mijn ogen op de bytes. Bij een burenbabbel, dat kon toen nog, raakte ik in gesprek met een buurman die lid bleek te zijn van de wijngilde in het Hageland. Jos van Goidsenhoven was toen penningmeester in die commanderij en ook zijn vrouw Paula was een trouw lid. De volgende proefavond stond er een beroemd domein uit Californië op het programma. Merryvale. Ik herinner me nog dat het een eersteklas avond was met hoogstaande wijnen. Maar het was ook gezellig: aan onze tafel schoven onder meer apotheker Gery en zijn vrouw Ilse aan, maar ook Karel, de 'captagondokter' van Leuven. Mijn vrouw Sigrid en ik werden uiteraard lid. We hadden niet enkel goede buren, maar ook echte wijnvrienden ten huize van Goidsenhoven - Boogaerts. Zo diepte Jos eens een fles wijn op uit zijn kelder. Het bleek een vooroorlogse bordeaux te zijn, een fles die Jos nog gekregen had van zijn tante, die ze op haar beurt had gekregen van iemand die in 1918 overleed. Het etiket was onleesbaar, al maakte ik uit enkele letters op dat het een margaux was. Jos vroeg me of ik wilde proberen de uiterst poreuze kurk zachtjes te verwijderen. "Mijn hand bibbert te veel", zei hij. Na een kwartiertje zweten en friemelen was de verbrokkelde kurk eindelijk uit de fles geraakt. Het was mijn eerste kennismaking met een écht oude wijn

van gerijpte wijnen, maar enkel in de praktijk kun je ervaren wat het echt is.

en wat een openbaring! Alle wijnleerboeken staan vol beschrijvingen

wijn serveren.

Toen we een jaar later een huis kochten in mijn geboortestad Lier, bleven we de proefavonden in het Hageland bijwonen. Altijd in hetzelfde bonte gezelschap. Ondertussen verdiepte ik me meer en meer in wijn en we besloten in het Lierse zelf een commanderij te starten. Hageland bood zich spontaan aan om het peterschap op te nemen. Een sierlijke karaf in onze wijnkast is daar nog getuige van. Jos stond erop dat we dit geschenk zouden krijgen, en dat we goede banden zouden blijven houden. We zagen elkaar op evenementen van de Vlaamse Wijngilde, maar ook op de wedstrijd 'Beste Brabantse Wijn' die de commanderij Hageland jaarlijks inrichtte. Plots, in volle coronatijd, kwam dan het onvermijdelijke nieuws dat Jos van ons was heengegaan. Pas dan besefte ik dat Jos één van die mensen is geweest die mij heeft gesteund, met raad en daad zoals dat heet, in de periode dat ik nog maar net de poort naar de wondere wereld van de wijn had geopend. 29 juli 2020 verwisselde hij het tijdelijke voor het eeuwige. Het ga je goed, Jos, en ik hoop dat de engelen behalve rijstpap ook nog lekkere

HAGENBROEKSESTEENWEG 180, 2500 LIER • TEL. 03/480 85 95 WWW.WIJNEN-DEKOK.COM • INFO@WIJNEN-DEKOK.COM