De stem 68,3 website by Koninklijk Heerlens Mannenkoor St.-Pancratius

Jaar gang68no3 December2016

KONINKLIJK HEERLENS MANNENKOOR ST.-PANCRATIUS sinds 1878

Preses:

mr. J.J.A.M. Amkreutz

Secretariaat:

Koninklijk Heerlens Mannenkoor Sint-Pancratius Postbus 283 6400 AG Heerlen

Secretaris:

L.G. Arets Tel.: 045-5113682 E-mail: secretaris@pancratiuskoor.nl

Website: www.pancratiuskoor.nl Banknummer: NL75RABO0119995077 1988: 1991: 1997: 1997: 2001:

Zilveren diploma Internationaal Korenfestifal Budapest Limburgs koor van het jaar categorie mannenkoren Limburgs koor van het jaar categorie mannenkoren Eerste prijs categorie mannenkoren Internationaal Mannenkorenfestival Apeldoorn Zilveren diploma categorie mannenkoren Musica Sacra Praga Festivalprijs voor orginaliteit en variĂŤteit repertoire van concerten in Praag

Kun je zingen? Zing dan met ons mee in het Koninklijk Heerlens Mannenkoor St.-Pancratius! Kom a.s. donderdag tussen 19.45 uur en 22.15 uur geheel vrijblijvend kijken en luisteren in het Juphuis, Schandelerstraat 81 Heerlen. Voor actuele informatie zie onze website: www.pancratiuskoor.nl

JAARGANG 68 - NUMMER 3 - DECEMBER 2016

BESTE LEZER,

Voor u ligt de laatste uitgave van De Stem van dit jaar. Het aantal weken dat ons nog scheidt van kerst is op één hand te tellen. Wij leven weer toe naar de viering van wat door velen als het mooiste feest van het jaar wordt gezien. Een feest dat in het teken staat van de geboorte van een kind dat zorgt voor vrede op aarde. Enerzijds lijkt die vrede met de nu aanwezige brandhaarden en terrorisme ver weg. Ook anderszins blijkt de wereld op zijn kop te staan. Verkiezingsuitslagen tonen aan dat de samenleving ernstige moeite heeft met de gevestigde orde, waarbij zelfs een vriendelijke Zwarte Piet voor velen een sta in de weg is voor vrede op aarde. Anderzijds is voor menigeen de decembermaand allesbehalve een mooie tijd. Met name nu missen zij een dierbare, zijn ze alleen of kunnen zij zich een fijne kerst niet permitteren. De kersttijd is van oudsher een tijd waarin tradities

COLOFON De Stem van Pancratius is het periodiek van het Koninklijk Heerlens Mannenkoor St.-Pancratius en verschijnt drie keer per jaar. Redactiecommissie: Paul Franken jr., Leo Klinkers, Koos Linders, Jo Vroomen Tekstverwerking: Leo Klinkers Lay-out: Leo Klinkers Ontwerp kaft: Theo Lenartz Druk: Drukkerij L’Ortye Inlichtingen Ulbe Balt advertenties: telefoon 045-5722714 Redactieadres: l.klinkers@planet.nl

een plek hebben. Een tijd van lange donkere dagen, maar waarin het licht het donker steeds meer zal gaan verdrijven. Ook de aanloop naar kerst is een mooie tijd. We genieten van de voorbereidingen, van het samenzijn, van mooie muziek of een goed boek. We staan stil bij de gebeurtenissen van het afgelopen jaar en nemen deze samen met anderen nog eens door. Het is een tijd van rust en bezinning. Met tijd voor je gezin, voor je familie, maar ook voor jezelf. Terugkijkend naar het afgelopen jaar kan ons koor terugblikken op een succesvol 2016. Wij hebben onze doelstellingen bereikt en een aantal mooie concerten verzorgd. Voor degenen, die onze concerten gemist hebben of in de spirit van kerst willen komen, bevelen wij ons kerstconcert van 18 december aanstaande van harte aan. Om 14.30 uur (!) zal ons koor in de Pancratiuskerk tezamen met o.a. een blazersensemble en musicerende leerlingen van het Bernardinuscollege een sfeervolle kerstrecital geven. In 2013 bleek de mix van jonge en oud(er)e musici reeds uitermate geslaagd. Dus mis dit concert niet! Namens de leden en het bestuur wil ik iedereen bedanken, die ook in 2016 heeft bijgedragen aan de doelstellingen van ons koor. Namens koor en bestuur wens ik u een heel fijn en gezegend kerstfeest en een mooi 2017. Het Bestuur van het Koninklijk Heerlens Mannenkoor St.-Pancratius, namens deze, Jos Amkreutz preses 1

VAN DE REDACTIE... In memoriam Peter Corstjens Als je plompverloren te horen krijgt dat Peter, een van je beste zangersvrienden, plotseling is overleden, dan slaat dat in als een bom en dan wil je dat niet als waarheid accepteren. Al gauw bleek het echter de bittere en harde realiteit te zijn. Studiedag Bernardinuscollege De jaarlijkse studiedag van het koor stond dit jaar onder het motto Investeren en de puntjes op de i zetten. Belangrijk was om bestaand repertoire te verdiepen en bij te slijpen, kwaliteit te geven, te laten klinken als echte muziek. Concert met Eckernförder Chorgemeinschaft Op 19 oktober vond er in de Pancratiuskerk een concert plaats van de Eckernförder Chorgemeinschaft von 1860 e.V. en het KHM St.-Pancratius. Nieuwe leden stellen zich voor De afgelopen maanden werd Adri Hagen, bas, als nieuw lid geïnstalleerd; hij stelt zich aan onze lezers voor. Cecilafeest Het Ceciliafeest werd nu al weer voor de tweede keer georganiseerd in het Juphuis. Het was een

bijzondere avond met speciale zangeressen en verrassende acts. Jubileumreis Heerlens Bruidskoor 70 jaar Het managementteam van het Heerlens Bruidskoor heeft een voortreffelijk weekend georganiseerd naar Bachem en Ahrweiler ter gelegenheid van zijn 70-jarig bestaan voor de leden en hun partners. Open repetitie met Martin Hurkens 27 oktober Op deze zeer geslaagde avond presenteerde het KHM St.-Pancratius zich met Martin Hurkens, ambassadeur van de koorzang, aan belangstellenden als 138-jarige vereniging. Allerzielen Bernardinuskapel 6 november Aan een jarenlange traditie kwam jammer genoeg een einde: het KHM St.-Pancratius omlijstte voor de laatste keer de Allerheiligen-Allerzielenviering in deze prachtige kapel. Zingen als een lijster In de vorige editie van De Stem liet Hans Knubben ons kennis maken met de ademhalingstechniek of wel het beheersen van de adem tijdens het zingen. Nu gaat hij dieper in op de houding en het besturen van het aanzetstuk.

De redactie wenst het bestuur, de muzikale staf, leden en hun partners, donateurs, adverteerders en allen die zich bij ons koor betrokken voelen een gelukkig en zalig kerstfeest en alle goeds voor 2017.

IN MEMORIAM PETER CORSTJENS bariton * Helmond, 20 juni 1955 † Kerkrade, 1 september 2016 Als je plompverloren te horen krijgt dat Peter, een van je beste zangersvrienden, plotseling is overleden, dan slaat dat in als een bom en dan wil je dat niet als waarheid accepteren. Al gauw bleek het echter de bittere en harde realiteit te zijn. Verslagenheid en vooral ongeloof maakten zich op die zwarte donderdag van ons meester, te meer daar de laatste berichten over de behandeling van zijn hartritmestoornissen zo positief waren.

kale en regionale pers en media die hij telkens benaderde voor het uitdragen van onze activiteiten.

Een bijzonder koorlid is ons ontvallen. Peter was zeer betrokken bij het wel en wee van onze vereniging. Ruim 30 jaar was hij actief zanger en wist zich ondanks de verplichtingen in zijn praktijk als dierenarts, als het ook maar even kon, vrij te maken voor onze uitvoeringen. Hij was niet alleen een zeer betrokken zanger, ook heeft hij veel betekend voor de PR van onze vereniging. Zo’n 12 jaar was hij bestuurslid en bouwde gestaag aan een netwerkbestand van lo-

Ook na zijn bestuurlijke periode is hij het PR-werk blijven doen vanuit de PR-commisie, waar hij uiteindelijk de kartrekker was. De ontwikkelingen en toepassingen van de social media als medium voor de PR volgde hij op de voet. ‘Ik weet daar ook niet het fijne van,’ zei hij ooit, ‘maar ik ga toch uitzoeken hoe wij daar gebruik van kunnen maken.’ Hij heeft ervoor gezorgd dat ons koor op Facebook 4

te volgen is in de meest brede zin van het woord. Je kon op hem bouwen, je kon op hem aan: hij deed geen half werk. Met dezelfde toewijding zoals hij zijn beroep uitoefende, zo verzorgde hij ook de PR voor ons koor. Consciëntieus en zorgvuldig als hij was, had hij ook een groot normbesef, dat hemzelf ook wel eens in de weg stond en waarmee hij dat voor zichzelf moeilijk kon dealen. Dat maakte hem soms onzeker. Peter was een gezelschapsdier en had een sociale inborst. Na de repetities bleef hij graag nog even napraten onder het genot van een biertje. Hij had graag mensen om zich heen, hield van een praatje en een goeie mop. Hij was altijd geïnteresseerd in het wel en wee van de ander, gaf vanuit zijn medische achtergrond graag adviezen om mensen met medische problemen een hart onder de riem te steken en waar mogelijk te helpen en dat terwijl hij er zelf behoorlijk mee te maken had. Discussies ging hij niet uit de weg, maar hij hield toch meer van oplossingen in consensus. Hij was kritisch naar het bestuur ten aanzien van te nemen besluiten. Hij peilde heel graag zoveel mogelijk meningen om ervoor te waken dat niemand voor het hoofd gestoten werd of dat anderszins het belang van de vereniging geschaad werd.

jaar nog een bezoek aan Düsseldorf. Hij was het die er dan voor zorgde dat niet alleen het aangename op het programma stond, maar dat ook het educatieve element een plaats kreeg in de vorm van een bezoek aan een museum of andere bezienswaardigheden die de moeite waard waren. Dit jaar zal het anders zijn en zullen we Peter node missen bij ons geplande bezoek aan de wijnfeesten. Herhaaldelijk zullen we nog in vele opzichten herinnerd worden aan zijn gemis. Afgelopen zaterdag 24 oktober al was het zo onwerkelijk dat zijn plek leeg was bij de uitvoering van ons Heerlens Bruidskoor, waar hij ook een zeer trouw lid van was.

Ook in muzikaal opzicht had Peter regelmatig een kritische noot. Dan deed hij dat niet in eerste instantie voor zichzelf, maar niet zelden namens en in het belang en ter ondersteuning van zijn medezangers. Binnen ons vriendenclubje was hij de animator bij het organiseren van weekenduitstapjes. Zo hebben we dierbare herinneringen aan Keulen, vele weekendjes skiën in Winterberg en vorig

We zullen hem missen bij de repetities, de uitvoeringen, bij het verzorgen van het PR-werk, het gezellig napraten aan de bar en gewoon als vriend. In onze dankbare herinneringen zal Peter blijven voortleven als die betrokken en gezellige zangersvriend, die begaan was met onze vereniging. Mi Mancherai (Ik zal je missen…) Peter, bedankt!

Jeu Knubben 5

HET KERSTGEVOEL Gisternamiddag, de zon ging onder en het kwam plots op. Ik kreeg enorm de behoefte aan de geur van dennennaalden en mos. Daarop volgde een groot verlangen om met een stel dierbaren bij een boom met ballen te gaan zitten. Dit kon maar een ding betekenen: Het kerstgevoel. Ik heb het weer. Elk jaar opnieuw kamp ik met zeer sterk ontwikkelde kerstgevoelens. Vaak steken ze begin november al de kop op. Bij een temperatuur van twee graden of minder, een droge buitenlucht, voorzichtige schemering en een vleugje eenzaamheid rijpen ze het best. Dan hoef ik maar ergens een kaarsje te zien branden of een rood strikje in een etalage te zien liggen en de kerstgevoelens doen zich in volle glorie aan mij voor: Ik wil ter plekke vrede, liefde en rollade! Ik noem het lijden aan heftige kerstgevoelens ook wel ‘het meisje-met-de-zwavelstokjes-syndroom’. Dat is de onverdraaglijke hunkering naar het hele dagen languit voor een brandende kachel liggen, sabbelend aan een kerstkransje, luisterend naar een oude vrouw die met doorleefde stem in een donkerbruine schommelstoel ‘de herdertjes lagen bij nachten’voor je neuriet! Dat wil toch iedereen als het buiten vriest. Maar ja, waar moet je met al deze smarten naar toe, als je net op dat moment ergens geld staat te

pinnen, of drie stronken witlof in een plastic zakje doet bij de supermarkt. De gemiddelde voorbijganger weet zich ook geen raad met de opmerking: ‘Ik sta hier nu wel witlof te wegen maar jee tje, wat heb ik trek in vrede!’ Dus wacht ik elk jaar op de grote dag. Want pas op vijfentwintig december kan ik los. Dan kan ik ongegeneerd m’n kerstgevoelens de vrije loop laten gaan. Dan mag ik mij blind staren op het prachtige porseleinen kindje in de kribbe. Helaas, de werkelijkheid valt altijd tegen. Elk jaar op eerste kerstdag vind ik mijzelf rond vier uur ’s middags terug op de bank. Het schone, delicate kerstgevoel is ver te zoeken. Het ligt ergens te vergaan op de bodem van mijn maag, bedolven onder amandelspijs, roombotercroissants, stukken brie en hier en daar een garnaal, dobberend in glühwein. Meestal heeft een dapper familielid nog de kracht om door de vraatzucht heen te breken en te roepen: ‘Laat die wokkels liggen, jongens! We gaan even naar het bos! Dan hebben we misschien daarna wel weer honger!’ Ik zwijg, vraag me alleen maar af: ‘Kerstmis. Is dit het nou?’ Nathalie Baartman cabaretière

DECEMBER

Het lijken wel oude mannen die laatste dagen van ‘t jaar, heel oude, vermoeide mannen als ganzen achter elkaar. In grijze, loodgrijze jassen sjokken ze voort door de mist en het sjokkesjok van hun passen wordt daadlijk weer uitgewist. Voor één zijn verhaal kan beginnen is het al oud en al uit. Ik roep ze maar niet meer naar binnen ik kijk naar ze achter de ruit. De zesde, de achtste, de elfde - het nummer doet er niet toe ze lopen en zeggen hetzelfde en allemaal kijken ze moe. Maar dan rek ik me hoog op m’n tenen, Wat zie ik daar blinken van ver? Ik weet het wel. Daar komt die ene die blinkt als een zilveren ster. Door mensen en kinderen samen wordt de kerstdag naar binnen gehaald, waar straks, door deuren en ramen zijn licht in de duisternis straalt. Mies Bouwhuys Uit: De twaalf mannetjes, 1957

SEPTEMBER 2016 STUDIEDAG BERNARDINUSCOLLEGE: DE PUNTJES OP DE I

De jaarlijkse studiedag van het koor stond dit jaar onder het motto‘Investeren en de puntjes op de i zetten’. Het instuderen van nieuw repertoire was dus niet het belangrijkst, belangrijk was om bestaand repertoire te verdiepen en ‘bij te slijpen’, kwaliteit te geven, te laten klinken als echte muziek. Onder leiding van onze vaste pianiste en repetitor Augustine Boshouwers begonnen we met een

masserende, losmakende activiteit en zoemden we als een bijenzwerm in het rond, waarbij de aandacht voor elkaar centraal stond. Zingen doe je samen, niet alleen, en het werd meteen in praktijk gebracht met de kerstspiritual Whisper. Vervolgens werd de Serenade d’hiver van Saint Saens onder de loep genomen. Al enige tijd oefenen we aan dit mooie, maar moeilijke werk. In dit stuk wil de dirigent veel gaan investeren met als doelstelling: ‘Het moet leuk worden om dit te zingen’. Op z’n Ruttiaans: ‘We gaan hier aan vreten’. De Serenade is een ingewikkeld werk, dat bedoeld is voor concoursen, omdat het een werk is, waarmee we ons in kwaliteit en moeilijkheidsgraad kunnen onderscheiden. Datzelfde geldt voor Gesang eines welken Baumes und der Sonne, een pittig stuk dat het uiterste van het koor vraagt: discipline, muzikaliteit, inzicht in het werk. In de pauze werden we weer goed verzorgd. Ook al is het Damescomité helaas ter ziele, er waren toch nog vier engelen die over ons waakten: José, José, Annie en Annie. De pauze-kal was aangenaam en zorgde voor de zo nodige smeerolie

in onze vriendschappelijke betrekkingen. De dirigent vertelde over zijn 3M-reizen, waarin goede Muziek, smakelijke Maaltijden en uitstekende verzorging (Matras) centraal staan. In huize Ramaekers schijnt de rust weergekeerd te zijn, nu er niet meer dagelijks over het koor gesproken hoeft te worden… Ondergetekende vertelt omstandig dat er verhuisplannen zijn (van groot naar klein en geriefelijk), maar de plannen zijn intussen gewijzigd: we blijven lekker in de Laan wonen. Na de pauze richtten we ons meer op het aanstaande kerstprogramma. Het ritme van de kleine drummer werd met aandacht gerepeteerd. Het is zeker bij dit nummer van groot belang goed op de dirigent te letten. Voor de baritons wordt dit extra moeilijk, gezien hun ingewikkelde tekst: pom pom pom pom pom, pom pom pom pom pom. Dan móet je wel voortdurend naar het blaadje turen. Een voor de meesten betrekkelijk nieuw werk wordt aangepakt: Es ist ein Ros entsprungen. Om te weten wat we zingen het volgende: Es ist ein Ros entsprungen aus einer Wurzel zart, wie uns die Alten sungen, von Jesse kam die Art und hat ein Blümlein bracht mitten im kalten Winter, wohl zu der halben Nacht.

Hoe eenvoudig dit liedje ook mag overkomen, het zit vol symboliek en zelfs vol West-Europese godsdienstgeschiedenis, met name de theologisch verschillende opvattingen tussen de katholieke en protestantse tradities in onze christelijke wortels van Europa. Het heeft zelfs tot godsdienstoorlogen geleid…

Das Röslein, das ich meine, davon Jesaia sagt, ist Maria die reine, die uns das Blümlein bracht. Aus Gottes ewgem Rat hat sie ein Kind geboren und blieb ein reine Magd.

De meest bekende zetting van Es ist ein Ros entsprungen is van Michael Praetorius (1571-1621), die het in 1609 componeerde. In Nederland bestaat een katholieke en een protestantse versie van het lied. De tekstverschillen zijn voornamelijk terug te voeren op de plaats die Maria in beide geloofstradities inneemt. In de katholieke traditie is Maria dé middelares tussen ons, gewone stervelingen, en God. Ze is de superheilige, de Moeder Gods, of, in de Christelijk orthodoxe traditie, de Theotokos, de Godbarende. In de protestante traditie is ze gewoon de moeder van Jezus. Niks meer en niks minder. Oorspronkelijk stond de roos symbool voor Maria. In het lied wordt gezinspeeld op de tekst van de profeet Jesaja, hoofdstuk 11, vers 1-2: Maar opschieten zal een twijg uit de tronk van 9

Jesse, een scheut uit zijn wortels zal bloeien. Rusten zal op hem de geest van de Ene, een geest van wijsheid en verstand, een geest van beraad en sterkte, een geest van kennis en ontzag voor de Ene (Vertaling ontleend aan de Naardense Bijbel). De zin Das Röslein, das ich meine, davon Jesaia sagt, ist Maria die reine, die uns das Blümlein bracht verwijst weliswaar naar de geboorte van Christus, maar toont ook aan dat de oorspronkelijke tekst aan Maria was gericht. Voor de protestantse eredienst was deze benadering minder passend, reden waarom - door Praetorius - al snel een aanpassing aan de tekst werd verricht, waarbij das Röslein gekoppeld werd aan Christus: Christus was het Röslein. In latere protestantse versies werd deze roos soms door een rijs (= twijg) of rijsje vervangen, hetgeen meer conform de oorspronkelijke tekst is en zo direct naar Christus verwijst. Er bestaat zelfs een Friese vertaling, namelijk: In Roas is iepensprongen (Lieteboek foar de tsjerken, 1977). Waar blijft de Limburgse versie? Jesse was de vader van koning David. Het was de evangelisten er alles aan gelegen om Jezus, via zijn vader Jozef, in de stamboom van Jesse te plaatsen en zo aan te tonen dat hij de lang verwachte Messias was, die immers uit het huis van David zou voortkomen. Vanaf de elfde eeuw vinden we in de iconografie

De Jesseboom kathedraal Chartres

voorstellingen, waarop Jesse ligt te rusten of te slapen. Uit zijn borst komt een wortel, die zich vertakt tot een grote boom. In de takken van die boom zitten de koningen van Juda verborgen en de top van de boom wordt gevormd door Maria en haar kind Jezus. De mooiste bomen van Jesse treffen we aan bij de fresco’s op de buitenmuren van de Orthodoxe kloosters in Noordoost Roemenië. In het westers cultuurgebied is de Jesseboom van de kathedraal van Chartres het meest bekend. Roos? Rijs? Het Latijnse woord voor rijs, takje, is virga. Virgo is het Latijnse woord voor maagd, verwijzend naar de maagd Maria. Virga? Virgo? Words, words, words, zoals Shakespeare al schreef. We zullen ons niet in theologische of exegetische disputen over rozen, twijgjes en bloemetjes verliezen. We gaan het gewoon zingen, met aandacht. En met kracht, want we dienen op te werken tegen een trombonekwartet… Tijdens deze studiedag werden dus enkele puntjes op enkele i’tjes gezet: er werd muziek gemaakt. Waarmee dus de doelstelling voor het komende verenigingsjaar helder gesteld is: mooie muziek maken, waarvan ons publiek gaat genieten. Koos Linders

OKTOBER 2016 BEZOEK ECKERNFÖRDER CHORGEMEINSCHAFT

Concert Pancratiuskerk 19 oktober

Van 16 tot 20 oktober waren leden van de ‘Eckernförder Chorgemeinschaft von 1860 e.V.’ te gast bij ons koor en brachten zijn een bezoek aan de Euregio Charlemagne. Zij waren gehuisvest in Rolduc en bezochten van daar uit, begeleid door leden van het Pancratiuskoor, onder andere Maastricht, Heerlen, de Catacomben in Valkenburg en het fameuze Drielandenpunt in Vaals. Onze gasten hadden een lange reis achter de rug: Eckernförde ligt zo dikke 600 km van Heerlen en is een havenstad met zo’n 21.000 inwoners in Schleswig Holstein aan de Oostzee. De Eckernförder Chorgemeinschaft is een gemengd koor, opgericht in 1860. Het koor telt momenteel 60 actieve zangers en zangeressen van verschillende leeftijden, hetgeen zorgt voor een mooie koorklank. Als amateurgezelschap hanteert het koor geen toegangseisen. Iedereen, aldus de tekst op de

website, mag meedoen, maar moet wel getuigen van gemeenschapszin en plezier in het samen zingen met anderen. De dirigent is mevrouw Angela Lins die het koor inspireert met haar frisse kijk op muziek. Vooral haar geduld en plezier aan het koorwerk motiveert de leden - naar eigen zeggen - tot bijzondere prestaties. De vaste begeleidster aan de piano is mevrouw Karin Pinior. 11

Op 19 oktober verzorgden beide koren een concert in de Pancratiuskerk in Heerlen. Eckernförde mocht, als gast, het spits afbijten en deed dat met een aantal opmerkelijk fris gezongen spirituals als Kumbaya my Lord, Swing low sweet Chariot, Heaven is a wonderful place en Rock my soul: de laatste spiritual nodigde de aanwezigen uit om ritmisch mee te klappen. Het koor sloot dit deel af met een opmerkelijk en toepasselijk lied over vrede in de wereld.

Sah ein Knab‘ ein Röslein stehn, Röslein auf der Heiden, war so jung und morgenschön, lief er schnell, es nah zu sehn, sah‘s mit vielen Freuden. Röslein, Röslein, Röslein rot, Röslein auf der Heiden. Knabe sprach: „Ich breche dich, Röslein auf der Heiden!“ Röslein sprach: „Ich steche dich, dass du ewig denkst an mich, und ich will‘s nicht leiden.“ Röslein, Röslein, Röslein rot, Röslein auf der Heiden. Und der wilde Knabe brach, ʼs Röslein auf der Heiden; Röslein wehrte sich und stach, half ihm doch kein Weh und Ach, musst‘ es eben leiden Röslein, Röslein, Röslein rot, Röslein auf der Heiden.

Onder leiding van dirigent John Gerits nam het KHM St.-Pancratius het middendeel voor zijn rekening, daarbij begeleid door Augustine Boshouwers aan de piano en Paul Kicken op de hobo. Het was een doorsnee uit het repertoire, van klassiek tot eigentijds met de nadruk op dat laatste. Begonnen werd met het Benedictus van Karl Jenkins, gevolgd door So Swjateme (Orlowski), dat in dit concert voor het eerst door het Pancratiuskoor in het openbaar gezongen werd: een première dus. Einsam singt ein welker Baum oogstte weer bewondering en het moet gezegd worden dat het stuk steeds beter begint te zitten. Pancratius sloot af met Nella Fantasia en Softly as I leave you. Het slotgedeelte was voor rekening van de Eckernförden Chorgemeinschaft met enkele traditionele Engelse liederen zoals Greensleeves. Met alle respect voor de internationale gerichtheid van het koor, het is toch altijd weer bijzonder wanneer een Duits koor een van de poëtische en muzikale pareltjes uit de Duitse cultuur brengt Sah ein Knab ein Röslein steh’n van Johann Wolfgang von Goethe, op muziek gezet door Heinrich Werner. De tekst is bekend: 12

Wie heeft dit gedicht op de middelbare school niet van buiten moeten leren? Wie heeft het niet gezongen? Ieder naslagwerk van de Duitse literatuur bevat wel een analyse van het gedicht. Goethe zou het geschreven hebben voor de 17-jarige Elzasser domineesdochter Friederike Brion, toen hij enige tijd in Straßburg studeerde. Hij was smoorverliefd op haar en zij op hem. Het is uiteindelijk niets geworden. Friederike bleef ongetrouwd: ‘Wie door Goethe bemind is, kan nooit meer van iemand anders houden’, zo vertrouwde zij haar zus toe. Over

maar toch wel liever tegen hun eigen charmante Chorleiterin op de bok aankeken… Kijk, dat gevoel kennen we. Wij hebben datzelfde, wanneer onze Augustine de baton ter hand neemt. Na Sana sananina en het welhaast mysterieuze Evening rise, een spirtueel lied van de Hopi indianen, werd het concert afgesloten met:

de inhoud is veel hineininterpretiert, tot en met de interpretatie dat Goethe met geweld Friederike ontmaagd zou hebben… Feit is, dat toen de Chorgemeinschaft het lied inzette, de Pancratianen in de kerk genietend mee begonnen te neuriën/zingen, melancholisch terugdenkend aan de tijd, dat zij zelf nog, al of niet op de Brunssummerheide, dolverliefd achter de roosjes aanrenden… Het concert werd afgesloten door een gemeenschappelijk optreden van beide koren, afwisselend gedirigeerd door Frau Chorleiterin Angela Lins en Herr Chorleiter John Gerits, die het heel goed met elkaar konden vinden. Bij navraag bij onze mannelijke Duitse zangersvrienden bleek overigens, dat zij onze dirigent een heel goede vonden,

Von fern klinkt leise eine Melodie, singt von Liebe und von Frieden, es kündet leise eine Melodie, Glück und Harmonie, Musik klingt, die neue Lieder bringt Die deine Sorgen nimmt, sing mit im Chor Musik erklingt, die neue Freude bringt Ihr Klang uns frölich stimmt, Sing mit im Chor. Heel toepasselijk, zeker in deze tijd. Een gezellige en geslaagde nazit in de Beerkompanie sloot dit bezoek af. Geschenken werden uitgewisseld, compleet met Sprotten uit Kiel, en er klonk voor een laatste keer muziek. Het plan bestaat om elkaar in 2018 weer te ontmoeten. Lijkt me een uitstekend idee! Foto’s: Gabriëlle Vroomen

Koos Linders

Manders bouwen timmerbedrijf realiseert al meer dan 35 jaar bouwprojecten. Van een eenvoudige reparatie tot het maken van een keuken, badkamer, dakkapel, garage of huis! Wij zijn u met raad en daad van dienst en tonen graag ons vakmanschap. 6% BTW pak het mee en profiteer nu! Bel voor een vrijblijvende offerte

uw vakman: Martien Manders telefoon: 06 21 57 36 75

Bekijk onze website: www.mandersbouwentimmerbedrijf.nl

BEZOEK UIT ECKERNFÖRDE Van zondag 16 oktober tot donderdag 20 oktober waren de leden van de ‘Eckernförder Chorgemeinschaft von 1860 e.V.’ op bezoek in Limburg en de gasten van het ‘Koninklijk Heerlens Mannenkoor Sint- Pancratius’. Daarom staan enkele leden met dirigent John Gerits op zondagavond 16 oktober te Rolduc te wachten om hen welkom te heten en met hen kennis te maken. De eerste die voet op Limburgse bodem zet, is Sigrid Jungke, de reisleidster en secretaresse van het koor, gevolgd door voorzitster Inge Wenzel. Sigrid en Inge heb ik het vorig jaar leren kennen tijdens mijn bezoek aan Eckernförde. Tijdens het avondeten verwelkomt Jos Amkreutz, onze preses, onze gasten met een gepast Moin in Limburg. De kennismaking met het koor verloopt vlot, is hartverwarmend en er heerst een gezellig sfeer.

Onderweg vertellen en geven we uitleg en wijzen onze Duitse gasten op bezienswaardigheden. Bij het stadspark in Maastricht staan twee gidsen op ons te wachten. Zij zullen tijdens de wandeling door Maastricht uitleg geven en over de geschiedenis van Maastricht verhalen. Via de Helpoort gaan we langs de Oude Minderbroederskerk en via de Bisschopsmolen op bezoek bij Slevrouwe in de van Onze-Lieve-Vrouwebasiliek. Daarna gaan we via de Stokstraat en de Mestreechter Geis naar de Markt, waar de gidsen uitleg geven over de bouw van het stadhuis. Ook bezoeken we de befaamde boekenhandel Dominicanen in de Dominicaner kerk om te eindigen op het Vrijthof.

Abdij Rolduc

Maandag gaat het koor op bezoek naar Maastricht. Voor vertrek wordt eerst een uur gerepeteerd onder leiding van dirigente Angela Lins. Je bent tenslotte ook op concertreis. Om 10 uur vertrekt de bus via Wahlwiller en Gulpen richting Maastricht. Lou Cloodt en Hub Slenders zijn als begeleiders voor de komende dagen eveneens ingestapt.

Het Vrijhof te Maastricht

Kloosterkerk Rolduc

Hier nemen we afscheid van onze gidsen. Op een terrasje op het Vrijhof wordt iets gegeten en gedronken. We gaan naar Rederij Stiphout voor een rondvaart over de Maas. Je moet immers ook hebben gezien waar onze beroemde Stehgeiger André Rieu woont en Maastricht is vanaf de Maas gezien ook heel erg mooi. Na de boottocht keren we terug naar Rolduc. Omdat het nog even duurt voor gegeten kan worden, vraagt Angela of het mogelijk is om nog even te repeteren. Ik vraag aan de receptie of het koor mag zingen op het altaar in de kerk. We krijgen toestemming om tot kwart voor zes in de kloosterkerk van Rolduc te repeteren.

De verloren zoon

In deze voormalig kloosterkerk van de abdij Rolduc kun je als zanger alleen maar genieten van de geweldig akoestiek. En dat doen de zangers en zangeressen van het koor uit Eckernförde dan ook zichtbaar. Na het avondeten wordt het tenslotte ook nog gezellig in de bar De verloren zoon van de brasserie van abdij Rolduc. Dinsdag staat Wie sjoen os Limburg is op het pro-

Drielandenpunt

gramma. Na de repetitie vertrekt de bus om tien uur voor een tocht door het Limburgse heuvelland. Waar kun je deze tocht toch beter beginnen dan op het hoogste punt van Europees Nederland, dus richting Vaals voor een bezoek aan het Drielandenpunt, waar je een geweldig zicht op drie landen hebt. Terug bij de bus heeft chauffeur Andreas inmiddels de koffie klaar staan. We vervolgen onze ontdekkingstocht in het heuvelland en gaan richting Slenaken. Het weer werkt uitstekend mee en toont ons Limburg in al zijn fraaie herfsttinten. De uitzichten zijn schitterend. Andreas, onze chauffeur, die met de bus heel Europa heeft verkend geniet met volle teugen. ‘Bij ons kennen we de Sleswig Holsteinischer Schweiz’, maar, zo stelt hij, ‘hier in Limburg waan je je in Süd Tirol, zo mooi.’ Via Gulpen gaan we naar Valkenburg, waar we de Romeinse catacomben bezoeken. Hier was ik nog nooit geweest en ben onder de indruk over wat hier inmiddels al honderd jaar bestaat en waarvan

maar weinig Limburgers het bestaan kennen.

Sint-Caecilia, catacomben Valkenburg

In 1908 vatte Jan Diepen, zoon van een rijke textielfabrikant uit Tilburg, het plan op om in Valkenburg in enkele mergelgroeven de Romeinse catacomben van Rome na te bouwen. Onder leiding van vriend en architect Pierre Cuypers werden de belangrijkste catacomben met grote precisie in de mergelgrotten uitgehouwen. Zeer indrukwekkend en zeker een bezoek waard.

Na het bezoek aan de catacomben wordt de tijd om onze gasten kennis te laten maken met onze Limburgse lekkernij en dus gaan we vlaai eten. Uiteraard valt dit in zeer goede aarde. Op weg terug naar de bus valt een van de leden en verwondt zich zo erg dat het verstandig is dat zij even naar het ziekenhuis gaat om dit te laten onderzoeken. De rest van het gezelschap gaat met de bus richting Rolduc, waarna Lou naar het ziekenhuis vertrekt om daar op Ulrike en Inge te wachten en hen ook terug te brengen. Half tien is iedereen weer terug, met dank aan Lou. Ondanks deze domper werd het daarna toch weer gezellig in de De verloren zoon. Woensdag is een bezoek aan Heerlen gepland en â&#x20AC;&#x2122;s avond is het concert van Pancratius met de EckernfĂśrder Chorgemeinschaft in de Pancratiuskerk. In tegenstelling met de dagen ervoor is het weer herfstachtig en nat. Ach ja, Heerlen presenteert zich graag als een rauwe urban stad en daar hoort dit weer bij. Toch?

Bijzonder onder de indruk was ik van het beeld van Sint-Caecilia, patroonheilige van de muziek. Dit beeld is een exacte kopie van het beroemde beeld van Stefano Maderno in de basiliek van Santa Cecilia in Trastevere te Rome.

Op weg naar het concert Pancratiuskerk

Bij de VVV wachten twee gidsen om de mensen rond te leiden en te laten zien dat Heerlen veel te bieden heeft. En weer ben ik verbaasd. Zo heb ik Heerlen nog nooit bekeken. Niet alleen de murals zijn de moeite waard. Er is echt veel meer. Van het Thermenmuseum gaan we naar het andere museum, het Mijnmuseum, waar oud koempels de mensen vertellen over het leven ondergronds. Maar eerst wordt nog neergestreken op de terrassen rond de kerk om wat te eten en een kop koffie hoort erbij. Doorkijkje in Maastricht

Na het bezoek aan het Mijnmuseum gaat het snel

naar Rolduc, zodat de zangers en zangeressen zich kunnen omkleden voor het concert dat om half acht start in de Pancratiuskerk. Jammer dat Hans Knubben vanavond de solo’s niet kan zingen, omdat zijn stem het laat afweten. Maar ondanks dat wordt het toch een mooi concert met de Chorgemeinschaft. In de redelijk goed gevulde kerk beginnen onze gasten met een programma van spirituals en klassieke werken. Verder valt op dat ook zij bezig zijn met koorregie. Dit voegt toch wel wat extra’s toe aan een concert. Ook Pancratius weet het aanwezige publiek te boeien met een gevarieerd programma, waarin So Swateme vanavond voor de eerste keer wordt uitgevoerd.

breid verslag van dit concert zie het artikel van Koos Linders. En werd het daarna weer gezellig in De verloren zoon? Neen, deze keer werd het gezellig in de Beerkompanie, waar de nazit van het concert plaatsvond en de kennismaking tussen beide koren verder werd verdiept. Uiteraard werd er gezongen, maar onze Sleswig Holsteinse vrienden hadden nog een verrassing. Inge Wenzel had een mand bij zich met lekkernijen uit hun thuishaven en zo leerde menige Pancratiaan vanavond hoe hij Kieler Sprotten, eh pardon, Eckernförder Sprotten moet eten. Verder werd de afspraak gemaakt dat Pancratius in 2018 een tegenbezoek aan de Eckernförder Chorgemeinschaft aus 1860 zou brengen. Op donderdagmorgen zijn Lou en ik nog afscheid gaan nemen van onze gasten, die wij hebben leren kennen als vrolijke, lieve en bescheiden mensen. Ulrike heeft haar humor inmiddels weer terug. Ze ziet alleen nog wat bont en blauw, maar ze lacht weer. Tijdens het afscheid werd ons door vele koorleden op het hart gedrukt om toch asjeblieft naar Eckernförde te komen, om ook daar samen te zingen.

Gezellige nazit in de Beerkompanie

Het concert eindigt met een aantal gezamenlijk gezongen werken, afwisselend gedirigeerd door Angela en John. Aan het applaus aan het einde van het concert was duidelijk te horen dan het aanwezige publiek genoten had. Voor een uitge-

Tja, en waar ligt dan Eckernförde? Helemaal in het noorden van Duitsland aan de Ostsee, tussen Kiel en Flensburg in een mooi heuvelachtig land met veel meren, zeg maar Limburg, maar dan met veel water en aan zee. Hub Slenders

NIEUWE LEDEN STELLEN ZICH VOOR Mij even aan u voorstellen… Mijn naam is Adri Hage en ik ben op 1 januari 1956 te Hoensbroek geboren. Ik ben gehuwd met Corrie Schuppen en sinds mijn huwelijk woon in het Eikenderveld te Heerlen.

Jarenlang werkte ik met metaalbewerkingapparaten als de knipmachine en de kantbanken. Op latere leeftijd bediende ik de hijskranen. Ik heb hier 35 jaar gewerkt, totdat ik door artrose afgekeurd werd. Nu geniet ik van mijn kleinkinderen, knutsel in de kerk, tuinier met veel genoegen en maak lange wandelingen met mijn vrouw.. Mijn passie is zingen. Het eerste koor waar ik zong was het dekenale kerkkoor Cecilia, waar ik in een kleinere bezetting ook Gregoriaans heb gezongen. Vervolgens meldde ik me aan bij het Christelijk Gemengd Koor Heerlen. Het was Henk Kremer, ook lid van dit koor, die mij vroeg of ik geen interesse had om eens te komen luisteren tijdens de repetitie van het Koninklijk Heerlens Mannenkoor St.-Pancratius. Hier werd ik gastvrij ontvangen, zodat mijn keuze snel gemaakt was: lid worden van dit koor.

Na mijn opleiding als bankwerker ben ik op jonge leeftijd gaan werken in de centrale verwarming. Dit werk heb ik vijf jaar gedaan, waarna ik ging werken bij de plaatstaalfabriek Feijen, die nu Tatasteel heet.

Ik hoop nog lang met veel plezier in dit koor te kunnen zingen. Adri Hage

Juridisch advies nodig? Maak dan gebruik van ons gratis spreekuur iedere dinsdag van 15.30 uur tot 17.00 uur iedere donderdag van 17.00 uur tot 18.00 uur Via ons telefoonnummer 045-5713888 kunt u zich daarvoor aanmelden. Onze specialisaties: • • • • •

Echtscheidingen Alimentatiegeschillen Erfrecht Huurrecht Incasso’s

• • • • •

Omgangsregelingen Arbeidsrecht Jeugdrecht (OTS, uithuisplaatsing, gezag) Ondernemingsrecht Burengeschillen

BELASTINGADVIES ADMINISTRATIEVE DIENSTEN

MR. JOS AMKREUTZ

Ruim 25 jaar adviseur voor het MKB, medici en andere zelfstandige beroepsbeoefenaren Akerstraat 83 6417 BJ Heerlen

Telefoon: 045-3020000 info@tbbv.nl

van Hooren Saroleastraat 59 Tel.: 045-5712741

6411 LS Heerlen Fax 045-5741189

E-mail: vanhooren.info@planet.nl www.vanhoorenkantoorcentrum.nl Voor al uw:

kantoorartikelen en schrijfwaren relatiegeschenken kantoormeubelen kantoormachines schoolartikelen

Luxe schrijfwaren als:

Mont Blanc Cerruti, Ungaro, Nina Ricci e.a. Graf Von Faber Faber Castell Waterman Lamy Parker En nog meer... 19

EEN LIMBURGSE AVOND MET EEN BITE Ik vraag aan Lou Cloodt wat het thema wordt voor de Cecilia-avond: ‘Oktoberfest of Helloween’? Hij geeft op zijn bekende bescheiden manier een antwoord: ‘Het wordt een Limburgse avond. Maar ook weer niet’. Een thema met een open eind dus. Dan wordt het pas spannend! Deze geslaagde avond heeft inderdaad een verrassend einde. Lou heeft het koor opnieuw verrast met zijn tomeloze energie bij het organiseren van deze ledenfeestavond. Op het einde van deze Limburgse avond met een bite, krijgt hij daarom als klap op de vuurpijl de Pancratius-Wie-Doet-Mij-Na-troffee uitgereikt, uit handen van René de Koning. Waarom, dat leest u in het onderstaande relaas. pies hadden minder geld en sloegen de handen in één en bouwde steen voor steen een geweldige accommodatie, met uitsluitend vrijwilligers, die in 1963 eindelijk af kwam. Het verbouwde patronaatsgebouw werd al snel in gebruik genomen als Gemeenschapshuis. Vanaf 2015 maakt K.H.M. St.-Pancratius dankbaar gebruik van deze huiskamer. Op onze Cecilia-avond van zaterdag 15 november 2016 kwamen maar liefst 77 bezoekers kijken, zingen en dansen. Geen slecht begin. Het allereerste begin van deze avond, in deze mooie en praktische zaal met verhoogd plafond, lag in handen van een hele jonge vrouw. Later werd ze de patrones van de zangers en instrumentenmakers. Haar naam Cecilia. Cecilia werd in 230 na Christus geboren. Ze werd gedwongen te trouwen met een Romeinse jonkheer en zodoende vond ze troost in haar muziek. Omdat ze steeds probeerde, in haar muziek, haar hart tot god te richten, is ze nog steeds het middelpunt van elke Cecilia-avond. Lou heet iedereen van harte welkom

Het Ceciliafeest wordt nu alweer voor de tweede keer georganiseerd in het Juphuis. Ons Juphuis, onze nieuwe repetitielocatie, leent zich uitstekend voor bruiloften, feesten en recepties dankzij de schuifpui die de bar met de zaal kan verbinden. Het Juphuis is ooit ontstaan als een geste aan een jubilaris: het 40-jarige priesterfeest van pastoor Houben in 1956. Er kwamen toen 28.000 bezoekers naar zijn Jupfestival. Een geslaagde serie van ludieke Jupfeesten volgden. Zó geslaagd dat er een traditie ontstond die vroeg om een nieuw gebouw. Deze Juppies zijn niet te verwarren met de Yuppies (the young urban persons uit de hedonistische jaren ’80). Deze Jup20

Op een Cecilia-avond van K.H.M. St.-Pancratius is het gebruikelijk om, voordat men zich tegoed doet aan het buffet, te luisteren naar de inbreng

Lou ontvangt de ‘Wie- doet- me -na’ troffee

op leeftijd? So what!’ Gewoon doorgaan. Om de stem te blijven trainen heeft de K.N.Z.V. rayon Limburg de koorscholing Ontdek Je Stem ontwikkeld met muziekambassadeur Martin Hurkens. De heer Depuits was verheugd om te horen dat K.H.M. St.-Pancratius daar ook aan mee deed. In dat geval wordt een groot deel van de kosten door K.N.Z.V.-Limburg vergoed.

Aloïs Comello 40 jaar zanger

van een ander. Traditiegetrouw hoort het bij deze avond om enkele leden te onderscheiden voor hun inzet en trouw. Maar met een lege maag kun je wel horen, maar niet luisteren. Daarom werd bij binnenkomst iedereen als vanouds op een stukje vlaai en koffie getrakteerd. Er waren daarbij geen files onderweg. Er was een extra lange tafel opgesteld waarop het Limburgse gebak stond opgediend. Er was genoeg voor iedereen, met een ruime keuze aan Limburgse smaken: van rijste- tot zelfs kruisbessenvlaai. Diegenen die dachten dat het een gemoedelijke Limburgse avond zou worden, om bij weg te dromen, die moesten op het einde van de avond bakzeil halen. Het werd een Limburgse avond met een bite.

Ook in 2006 mocht Aloïs naar voren komen op een Cecilia-avond. Hij werd uitgeroepen tot Pancratiaan van het Jaar 2006, met een wisseltrofee als prijs. Uitgereikt door Sint en Piet nota bene. Toen waren de Pancratianen nog lief. Vanwege zijn verdiensten. Het lint van 40 jaar lidmaatschap krijg je vanwege doorzettingsvermogen en discipline, verdiensten zijn dan niet meer belangrijk. Hij weet al 40 jaar lang de donderdagavond vrij te maken voor de repetitie. Het repetitiegebouw van K.H.M. St.-Pancratius werd steeds veranderd. Eerst oefende men in het H.K.B.-gebouw, vervolgens in Oppidom, ook in het Bétahuis, om ten slotte terecht te komen in het Juphuis. Maar de uitdaging bleef dezelfde. Zorgen dat er gezongen kon worden met álle partituren binnen handbereik, 40 jaar lang, dat zijn 2080 repetitieavonden bij elkaar. Een hele hoop limonaadjes, maar ook een hoop mooie authentieke liederen. Steeds begeleid door een topdirigent. Ongeveer op de helft van deze 40 jaar begon zijn bijdrage aan de muziekbibliotheek. Hij kwam bij

Om te beginnen heette Lou Cloodt iedereen welkom. Vervolgens nam ook onze preses Jos Amkreutz het woord en wees erop hoe belangrijk het was dat iedereen deze Cecilia-avond bezocht voor de talrijke bijzondere momenten. Een bijzonder moment is het onderscheiden van de jubilaris. In het officiële gedeelte werd hij in het zonnetje gezet door een bestuurslid van het K.N.Z.V.-Limburg uit Maasbree Luc Depuits. Het spengske werd opgespeld en hij kreeg een oorkonde voor thuis aan de muur. De heer Depuits wilde ook vanavond weer benadrukken dat vooral jongeren tegenwoordig doen waar ze zin in hebben. Dat moeten koren volgens hem ook gewoon doen. ‘Gewoon blijven zingen. Kom je

Ilsa Schoon zingt

het koor in 1975, op aanraden van zijn vader Jan Comello. Hij had voor die tijd nooit speciaal muziekonderwijs gevolgd. Leo Mulders heeft hem ingewijd in het bibliotheekwerk. Hij herinnerde zich nog dat we in het verleden, voor elke partij, een andere kleur map hadden. Om de grandeur van weleer luister bij te zetten werd er een aubade voor Aloïs aangeheven. Hij kreeg de felicitaties door Sananina, Aus der Traube in die Tonne en Hoera! Deze liederen klonken gebroederlijk door het patronaatsgebouw om de onderlinge verbondenheid feestelijk kracht bij te zetten.

plaats Sibbe om de mensen daar te entertainen. Een mooi kerstverhaal. Het resultaat van een ontmoeting met een zeepsteenkunstenaar uit Afrika in de Fluweelengrot van Valkenburg aan de Geul. Dat Lou zich die avond niet alleen als ceremoniemeester, maar ook als headhunter ontpopte, dat had niemand verwacht. Hij was de talentscout van Ilsa Schoon, een telg, afkomstig uit hetzelfde geslacht Cloodt, waar ook de fotografe van deze avond afkomstig van is. Maar hij spotte in Sittard ook de ster Britt Eberson. Ilsa begon de avond met een liedje uit The Sound of Music. Dingen waar ik zo van hou, in de frisse vertaling van Allard Blom. Na vijftig jaar is het stof van deze musical geblazen door Albert Verlinde Producties. Ilsa Schoon liet horen dat zélf zingen iets is waar iedereen zo van houdt. Zonder dat iemand het merkt, zou zij de plaats in kunnen innemen van één van de zeven kinderen van kapitein Von Trapp uit de musical. Echt een gezellig familiair begin van de Limburgse avond met een bite. Wat de bite wordt, dat zien we pas op het einde.

Britt Eberson zingt

Er waren verschillende zangeressen door onze headhunter Lou Cloodt gespot en uitgenodigd. Het werd zo een Limburgse avond met een bite! De toon werd gezet door de Rinus Hermsen One Man Band. Deze muzikant timmert al 35 jaar aan de weg met accordeon en keyboard entertainment. Zijn Yamaha was uitgerust met de laatste technische snufjes en hij kon daarbij zelf zijn eigen basstem vervormen tot een tweede kopstem, met de klank van de Beach Boys. Overal heeft hij al opgetreden. Op een bescheiden manier voelt hij het publiek goed aan. Het bleek daarbij zelfs mogelijk de verschillende zangeressen te ondersteunen, zoals een duo on tour. Zelfs vierde hij zijn eigen jubileum in de sloppenwijken van Kenia! Een vriend, die hij leerde kennen op de kerstmarkt in de Fluweelengrot nodigde hem uit. Zo verliet hij zijn woon22

Wanneer de sterren van de hemel worden gezongen, valt er hopelijk één in het Juphuis. Vrouwe Cecilia was blijkbaar goed geluimd want talentscout Lou Cloodt, rijdt niet alleen met stoomlocs maar reed ook het nationale beroemdheidje Britt Eberson naar station Juphuis. Beroemdheidje, omdat ze pas 17 lentes jong is. Ze kreeg een staande ovatie en drie keer Ja bij het muziekprogramma Holland’s Got Talent. Britt has talent! Met haar ontwapende glimlach van Annie en de innemende personality van Shirley Temple, zong ze het Limburgse liedje Vogelke Leef en I dreamed a dream uit Les Miserables. Met Es de zon

De Vlaegelkes

sjeint van Beppie Kraft en Mag ik dan bij jou van Claudia de Breij, wond ze de hele zaal in één keer om haar vinger. Ze heeft een charisma waarmee ze overal thuis is. En dat bleef helaas niet verborgen voor Sittard en omgeving. Haar glimlach, vol Limburgse onschuld, mocht al stralen op de podia van Sound of Christmas in Amsterdam en Best of Musical 2016 in Rotterdam. In de laatstgenoemde was ze zelfs soliste met maar liefst vijf nummers op haar repertoire. Goed dat Lou haar weer terug naar het Juphuis heeft gehaald. Bring Him Home wordt bring her home. Dat wordt nog een Voice waar Limburg trots op is. Van America tot Oude Pekela. Tussen de zangeressen door, speelde het orgel van Rinus Hermsen. Meezingers en meeswingers, de voetjes gingen van de vloer. Niet alleen het notoire dansgezelschap van Pancratius liet weer van zich spreken, zoals danspaar Wouters, maar ook onze sportieve dirigent werd gesignaleerd tijdens een foxtrot met zijn ega. Tussen de twee zangpartijen door werd de tafel gedekt voor het koudbuffet. Vol met Limburgse spijzen en lekkernijen van Eetidee, van de Heerlerbaan. Er was genoeg voor alle negen tafels. Drie maal drie is negen en ieder zingt een eigen lied. De Yamaha speelde intussen door met betoverende Limburgse klanken. Zelfs de asperges kwamen aan bod en het is dan ook niet verwonderlijk dat niemand deze avond sprak over huzarensalade, maar over koude schotel. Met de typerende smaak van Limburgs bouillonvlees. Op het einde van de Limburgse avond met een

bite, kregen we, u raadt het al: the bite in de vorm van twee jonge razende belhamels met de naam Vlaegelkes. In een wervelstorm van geluid, licht en dans doen ze wat men het liefste doet in een Limburgs patronaatsgebouw. Omkleden, verkleden en weer aankleden. Het heet showtechnisch: bandparodie. Op het ritme van een geluidsband met wel honderd herkenbare muziekfragmenten. Het verrassende echtpaar Hans en Nicole Heuvelmans neemt ons mee op een bizarre muzikale reis langs Amy Winehouse, Elvis en Hip Hop. Twee prachtige show personalities, die in hun eigen vrije tijd het liefste wakker worden op het strand in Katwijk. Overdag is Nicole een rustige thuiszorgverpleegster van het Groene Kruis en Hans werkt bij het CZ. ’s Avonds barst het beest in hen los. In lichtgevende soulshoe’s, dirndl-minirok en fonkelpak zoeken zij de interactie met het publiek. Allemaal de handjes de lucht in. Er is weinig Limburgs aan te bespeuren, maar voor wie goed kijkt, herkent een bekend Limburgs trekje. Ze verrassen iedereen op een sublieme manier met een eenvoudig ding dat iedereen wel op zolder heeft: de carnavalskoffer of -kist.

Voor wie wil nagenieten, de volgende fansites: www.britteberson.nl www.rinushermsen.nl www.vlaegelkes.nl Foto’s: Serena Cloodt

Paul Franken jr. 23

HEERLENS BRUIDSKOOR 70 jaar jubileumreis naar Bachem en Ahrweiler 21 t/m 23 oktober 2016 Het managementteam van het Heerlens Bruidskoor, bestaande uit Werner Ploumen, RenĂŠ de Koning, John Knubben en Koos Gulpen, heeft een voortreffelijk weekend georganiseerd voor de leden en hun partners. Als gasten waren Riet en John Gerits en Sjir van der Linden van harte welkom. Bachem en Ahrweiler

milies: de Ahrburg en de Himmelsburg. Beide kastelen werden vernietigd aan het einde van de Dertigjarige oorlog. In Ahrweiler wisselden de Kelten, Germanen, Romeinen, graven, aartsbisschoppen en de Fransen elkaar in de loop der geschiedenis af. De stadsomwalling van Ahrweiler met stadsmuur en stadspoorten is een van de best bewaarde in het Rijnland. Slechts twee straatdoorbraken en wat oorlogschade in de Tweede Wereldoorlog hebben voor enige aantasting gezorgd.

Ahrweiler: een van de vier stadspoorten

Sinds de fusie van de gemeente Ahrweiler met de naburige gemeente Bad Neuenahr tot gemeente Bad Neuenahr-Ahrweiler in 1969 is Bachem een Ortsteil hiervan. De gemeente behoort tot de Duitse deelstaat Rijnland-Palts en ligt tussen Bonn en Koblenz. Het historische wijndorp Bachem is ingekapseld tussen Ahrweiler en Neuenahr, aan de rechteroever van de rivier de Ahr. De plaats is vooral bekend om de teelt van FrĂźhrburgunder.

Wolffsche Haus 1621

Bijzonder indrukwekkend zijn de vier stadspoorten. De stadsmuur is tot acht meter hoogte bewaard gebleven. Gedeeltelijk zijn ook nog de muurbogen met de weergangen aanwezig. In de autovrije stad kunnen schilderachtige, idyllische vakwerkhuizen in alle rust worden bezichtigd. Het Wolffsche Haus, een vakwerkgebouw uit 1621 met een rijk versierde erker en de Blankartshof uit 1680 zijn een bezoekje meer dan waard. Ahrweiler stadsmuur

Bachem was sinds de 15e eeuw, bijna 400 jaar lang onderwerp van geschil tussen de stad Ahrweiler en Wadenheim, een van de drie dorpen die later Bad Neuenahr hebben gevormd. In 1667 woedde de pest in Bachem. Destijds was deze plaats twee kastelen rijk, gebouwd door plaatselijke ridderfa24

Het marktplein wordt gedomineerd door de eerste driebeukige gotische hallenkerk van het Rijnland, de Sint-Laurentiuskerk. Met de bouw van deze gotische kerk werd in 1269 begonnen. Voor 1300 werd het hoofdkoor voltooid, de rest van de kerk volgde in de vroege veertiende eeuw, de huidige vorm is uit 1623. Het oude raadhuis op dit plein stamt uit 1778 en behoort tot de late rococo.

Vrijdag 21 oktober De reis begon op vrijdag 21 oktober 2016 vanaf het Kerkplein Heerlerbaan alwaar de verzamelplaats en de gelegenheid tot parkeren was gepland. Vertrokken werd om precies 09.30 uur. Om 11.30 uur kwamen we in Ahrweiler aan, waarna het inkwartieren begon. Het logeeradres was het Jugendgästehaus in deze plaats. Hier bleek dat bij aankomst een tweetal kamers behoorlijke waterschade hadden opgelopen, waardoor drie koppels in een dichtbij gelegen hotel werden ondergebracht. Regelmatig ontstond de nodige hilariteit toen bleek dat de slaapkamers voorzien waren van vier stappelbedden. Na de lunch werd onder de bezielende leiding van Herr Klaus Jäger een Stadt Rundführung ondernomen, waarbij een aantal zeer bezienswaardigheden van deze stad werden bezichtigd. Tegen 17.00 uur hadden we een korte repetitie in de Sint-Laurentiuskerk, waarna we om 18.30 uur konden genieten van een koud-warm buffet in de

Ahrweiler St.-Laurentiuskerk

grote ontbijtzaal van het Jugendgästehaus. Zaterdag 22 oktober Op de tweede dag van onze reis kon iedereen na het ontbijt op ontdekking gaan in de plaatsen Bad Neuenahr en Ahrweiler. De opties waren: - Bezoek Oktoberfest in de Hemessener Hütte - Dokumentationsstätte Regierungsbunker - Stadtführung Bad Neuenahr

niet alleen een gezamenlijk diner, maar aansluitend ook een feestavond plaatsvond. Naast het optreden van het Männerchor Bachem (1904) en het Heerlens Bruidskoor oogstte vooral het gezamenlijk optreden veel applaus. Natuurlijk moest ook de wijnkoningin toegezongen worden. Na afloop merkte de dirigent van onze gastheren op: ‘Jungens, was habt ihr gewalltvolle stimmen dabei.’ Lourdeshütte gezamenlijk optreden

- Kirchenführung St.-Laurentius Ahrweiler - Turnusführung durch die Römervilla - Archeologische Wanderung Ahrweiler Wald Na de middag vertrokken we met zijn allen naar Althenahr, een groot wijngebied waar we genoten van de enorme wijnteelt. In het hele gebied waren de wijnfeesten al begonnen. Overal waren de restaurants en pleinen gevuld met toeristen en plaatselijke bewoners; op straat werd zelfs gedanst en het bier en de wijn vloeide in overvloed. Natuurlijk mag ik naast het shoppen de Kaffee und Kuchen niet vergeten. Vooral de stad Ahrweiler bood genoeg diverse leuke winkels en restaurants, zodat iedereen behoorlijk aan zijn trekken kwam.

Onder leiding van onze gastheer Heinz-Rudi Dresen werd er ook nog een toneelstukje opgevoerd. Hierbij gaven enkelen van ons acte de présence. De hoofdrol werd uiteindelijk toch vertolkt door onze Oebbele de Vries. Hij was in dit toneelstuk voornamelijk aanwezig als aankondiger van de volgende act. Dit deed hij door twee lege bierflessen tegen elkaar te slaan. Tot grote hilariteit van alle aanwezigen sloeg Oebbele plotseling de twee flessen zo hard tegen elkaar dat één uiteenspatte. Gelukkig werd hierbij niemand geraakt. Na een heel gezellige en zeer geslaagde avond met onze gastheren en partners reden we tegen middernacht met de touringcar richting huiswaarts.

Voor de bezoekers en toeristen is in dit gebied ook gedacht aan goed openbaar vervoer. Met de Grünkard heb je een vervoersbewijs dat gratis toegang biedt tot het uitgebreide netwerk van openbaar vervoer in de regio Rhein-Mose

Het Heerlens Bruidskoor zingt in de St.-Laurentiuskerk

Zondag 23 oktober 2016 Om 11.00 uur luisterde het Heerlens Bruidskoor de plechtig hoogmis in de St.-Laurentiuskerk in Ahrweiler op. Celebrant was pastor Jörg Meyer. Oebbele staat klaar

Om 19.00 uur vertrokken we per touringcar naar de Lourdes Hütte, het verenigingsgebouw van onze gastheren het Männerchor Bachem, waar 26

Onder de bezielende leiding van onze dirigent Nico Hermans zongen we naast enkel motetten de vierstemmige mis van Asschenmacher. John Gerits, dirigent van het KHM St.-Pancratius als gastzanger ingedeeld bij de baritons, was vol lof over

de zang van het Heerlens Bruidskoor en ook Nico kreeg de nodige pluimpjes. Dat na afloop het aanwezige publiek onze bijdrage tijdens deze dienst zeer waardeerde, bleek wel uit het daverend applaus als dank hiervoor. Na deze dienst zongen we op diverse plekken in Ahrweiler enkele liederen. Velen bleven staan om te luisteren naar ons gezang, waaruit bleek dat het publiek ons optreden wel waardeerde. Hierna kon iedereen op eigen gelegenheid in het centrum van Ahrweiler gaan lunchen. Nadat de koffers waren ingepakt, vertrok de touringcar om 16.00 uur vanaf Busparkplatz Fuerwehr Ahrweiler richting Gangelt, Duitsland. Om 18.00 uur vond het gezamenlijk slotdiner plaats bij cafĂŠ-restaurant Haus Hamacher, Am Freibad te Gangelt. Met veel genoegen betuigde iedereen dat deze reis veel bijgedragen heeft aan een fijne onderlinge vriendschap.

Zingen in Ahrweiler

zangers het idee opperden dat zij graag de koorreis om de drie jaar georganiseerd willen zien, de termijn van vijf jaar is te lang. Hieraan wordt dus gewerkt! Met veel dank aan iedereen besloot Werner Ploumen deze reis en wenste iedereen een goede thuisreis.

Zij tenslotte vermeld dat enkele partners van de

Lerros For Fellows Gardeur Bugatti Pierre Gardin Gross Alberto State of Art Baileys Olymp

Nieuwe Bugatti Shop Geleenstraat 34-36 & Promenade 33, hartje Heerlen ook vestigingen in Sittard, Maastricht en Deurne

Henk Hendriks

Ledub Esprit Stones Tenson Mac Meyer Tom Tailor â&#x20AC;&#x2DC;S Oliver Esprit Mac Soya

OPEN REPETITIE MET MARTIN HURKENS 27 OKTOBER Op donderdagavond 27 oktober om 19.30 uur heette onze vice-preses Jeu Knubben de acht belangstellenden voor de Open Repetitie met Martin Hurkens, ambassadeur van de koorzang, van harte welkom. Zeven van hen werden door zangers van het koor geïntroduceerd, terwijl één onze advertentie had gelezen. Natuurlijk werden bij dit welkom ook de aanwezige partners van de koorleden niet vergeten. Martin Hurkens, geboren 13 december 1953, verhaalt hoe zijn zangcarrière tot stand is gekomen. Hoewel hij niet uit een muzikale familie stamt, deed hij als 7-jarig jongetje auditie voor het jongerenkoor in zijn geboortedorp Schinveld. De toenmalige dirigent Jan Diederen was zeer gecharmeerd van zijn zangkwaliteiten en nam hem onder zijn hoede als solist. Jammer voor zijn vriend die met hem ook auditie deed: hij werd niet aangenomen. Toch is die vriendschap tot op heden blijven bestaan.

hem zonder zijn medeweten aan voor het televisieprogramma Holland’s Got Talent. Humoristisch vertelt hij over het eerste telefonisch contact met een zekere Nienke uit Hilversum: hij dacht dat hij door zijn dochter in het ootje werd genomen. Niets blijkt minder waar: hij vertolkte tijdens de auditie voor HGT prachtige liederen en wist in de finale de meeste stemmen binnen te halen, zodat hij Holland’s Got Talent 2010 won. Deze overwinning bracht zijn muzikale carrière in een stroomversnelling. Hij is nog ontroerd wanneer hij ziet dat zijn woonkamer na dit succes een ware bloemenwinkel leek. Sindsdien beleeft hij vele muzikale hoogtepunten. Zo mocht hij prachtige optredens verzorgen in Nederland, België, Duitsland, Frankrijk, Italië Turkije, China en Taiwan. Toepasselijk dit succes voor hem, daar zijn lijfspreuk luidt: ‘Dromen mag, en soms komen deze ook nog uit.’

Martin Hurkens tenor, Augustine Boshouwers piano

Hij volgde op zijn 13e zang- en pianolessen aan de Brunssumse muziekschool, waar vanwege subsidieproblemen een abrupt einde kwam aan zijn droom om zanger te worden. Hij maakte carrière bij Erkens Bakkerijen en muziek werd enkel nog een hobby, tot hij in 1988 terug naar Schinveld verhuisde.

John Gerits, onze dirigent stelt zich kort aan de aanwezigen voor. Hij is al weer 6 jaar dirigent van het Koninklijk Heerlens Mannenkoor St.-Pancratius en sinds enige tijd ook van het Koninklijk Roermonds Mannenkoor. Nu hij na 40 jaar in het onderwijs gewerkt te hebben met pensioen is ge-

Het waren de dirigenten Pierre Gerits en Ton Kropivšek van Zangvereniging Oranje die hem overhaalden om weer te gaan zingen. Hij zong vele, mooie solo’s, zowel individueel als bij koren, zodat hij in deze jaren zijn liefde en passie voor muziek herontdekte. Na twee jaren werkloosheid, vonden zijn vrouw en dochters dat het roer om moest: ze meldden 28

De gasten stellen zich voor

juiste ademhaling getoond en John laat alle aanwezigen voelen hoe een juiste buikademhaling werkt. Ook laat hij het koor diverse oefeningen zingen voor het losmaken van de stem. Verder demonstreert hij hoe meerstemmigheid klinkt: de vier zangpartijen zingen samen de door hem aangegeven tonen.

Hoe voelt de juiste ademhaling?

Aan het lied Aus der Traube in die Tonne laat hij horen hoe belangrijk dynamiek in het zingen is. Ook de computer is een belangrijk hulpmiddel bij de koorzang. Op de ledenpagina van onze website vinden de leden niet alleen de teksten, maar ook de verschillende zangpartijen die ze thuis kunnen oefenen. Daarbij zorgt de wekelijkse afzonderlijke partijrepetitie van tenoren en bassen voor het sneller instuderen van nieuwe werken. Zijn steun en toeverlaat hierbij is onze pianobegeleidster en repetitor Augustine Boshouwers, die zich daarna kort aan de aanwezigen voorstelt.

gaan, focust hij zich volledig op de koormuziek. Het koor zingt The Rose en Geneet van ‘t Laeve, terwijl onze gasten, gezeten op de eerste rij aandachtig met de partituur in de hand de melodieën volgen, terwijl enkele al voorzichtig meezingen. ‘Zingen in een koor doe je met veel plezier’, zo vervolgt John, ‘maar er is ook bijzondere aandacht voor het gebruik van de juiste ademhaling en koorscholing is een belangrijk hulpmiddel om nieuwe zangers zo snel mogelijk wegwijs te maken in de koorzang. Na acht weken is aan hen de keuze om zich als aspirant-lid aan te melden.’ Aan de hand van een videopresentatie wordt de

Videopresentatie door Hub Slenders

Al meer dan 75 jaar uw bandenspecialist

Willemstraat 80 - 6412 AT Heerlen - T. 045 572 59 10 29

studiemap bijgewerkt is en de koorleden krijgen voor elk concert een keurig verzorgde concertmap. Naast het bestuur kent het koor diverse commissie, opdat de vereniging goed kan functioneren. Binding in een koor is een belangrijk facet en de activiteitencommissie organiseert niet alleen elk jaar het Ceciliafeest, maar draagt ook zorg voor andere activiteiten.

Gemoedelijk onder-onsje met Martin Hurkens

Zij is op velerlei gebied werkzaam: als docente, soliste en begeleidster van vele koren en solisten. Trots is ze op het feit dat ze sinds 2011 dirigent is van Musica Vincit te Landgraaf en gezien al haar activiteiten is daardoor haar week vol van muziek. John Gerits presenteert het driestemmige lied Ich liebe dich van Beethoven, zodat de belangstellenden een idee krijgen hoe nieuw werk wordt ingestudeerd. Vrij vlot studeren tenoren en bassen hun partij in, zodat het eerste gedeelte van dit werk al heel aardig klinkt. Jeu Knubben gaat vervolgens kort in op een stukje geschiedenis van het koor. Dinsdag 18 oktober jl. was het 138 jaar geleden dat het koor werd opgericht. In zijn glorietijd bestond het uit meer dan 120 leden en maakte indrukwekkende reizen naar Amerika, Canada en Israël.

Het koor treedt jaarlijks zo’n 10 à 12 op, waarvan de laatste jaren het Florence Nightingale concert in Parkstad Theater Heerlen het hoogtepunt vormt. Het is opgedragen aan de vele vrijwilligers bij zorginstellingen, mantelzorgers en al diegenen die op enigerlei wijze een hulpbehoevende medemens belangeloos bijstaan. Daarnaast zetten we ook stappen buiten ons landgrenzen: zo nemen we al een aantal jaren deel aan de befaamde Chor Biennale in Aken. Ook zijn de koordagen van het VNK belangrijk voor ons koor. Als afsluiting van het eerste gedeelte van deze open repetitie zingt Martin Hurkens het Wolgalied, terwijl alle aanwezigen het refrein meezingen. Na de pauze zingt Martin Hurkens het bekende You raise me up van Rolf Løvland. Dit lied bracht hem vooral in China grote bekendheid. Na zijn succesvol optreden in Holland’s Got Talent werd hij door L1 benaderd om een clip op te nemen in de O.-L.-Vrouwebasiliek te Maastricht, waar hij

Zes jaar geleden had het koor een dipje in zijn bestaan: het telde nog maar 40 zangers. Met de komst van dirigent John Gerits steeg het aantal zingende leden naar 85. Dat was vooral te danken aan koorscholing en zijn jaarlijkse workshops Ontdek je Stem. Ons jongste lid is 23 jaar en het oudste 94 jaar. Het koor kan putten uit een uitgebreide muziekbibliotheek van meer dan 500 werken. De actieve bibliotheekcommissie zorgt er elk jaar voor dat de 30

Bert soleert in Limburg allein

het Ave Maria zou zingen. Oorspronkelijk was Jack Vinders voor deze clip benaderd, maar die was verhinderd. Hij toog, gekleed in smoking, naar Maastricht waar hij niet in de basiliek, maar als straatzanger in de buurt van het VVV-kantoor You raise me up zong. Door de sfeer - druilerige regen en veel mensen die bleven staan om te luisteren - maakte deze clip veel indruk: zijn hoed die voor hem op de grond lag, telde na dit lied liefs 80 euro. De clip die niet alleen op YouTube te zien was, maar ook op de Chinese versie YouKu werd zelfs 10.900.000 keer bekeken. Hij ontving een grote postkaart, 1x1m, van een bejaardenhuis met felicitaties en een uitnodiging om te komen zingen: ‘Je zingt dan natuurlijk ook Doe reegs mich op’, zo verhaalt Martin lachend. Door deze video kwamen er veel aanvragen voor optredens vanuit China, Taiwan en Japan, waardoor hij met zijn vrouw diverse uitstapjes naar deze prachtige landen kon maken om daar voor volle zalen te mogen zingen. Rond Kerstmis en Nieuwjaar staat weer een tour naar deze landen op zijn programma. Het koor zingt de spiritual Whisper! Whisper!, die de onbetwiste en verrassende uitsmijter was tijdens het kerstconcert 2015. Vervolgens toont het projectiescherm onze koorclip die op 9 juli 2015 in het fraaie decor van kasteel Terworm is opgenomen. In een wat ingekorte versie kan deze zeker meedingen naar de prijs van de beste koorclip van het VNK. Het koor besluit deze zeer geslaagde avond met Love of my live van Queen. Natuurlijk moeten er ook Limburgse liederen gezongen worden. In Wie

Dank aan Martin Hurkens, John Gerits en Augustine Boshouwers

sjoen os Limburg is soleert Martin, die het niet laten kan om in dit lied zijn geboorteplaats Sjilvend te noemen, in Limburg allein soleert Bert Rutters die voor zijn solo Martin in Chinese klanken begroet waarna deze verbaasd om vertaling vraagt: ‘Och’, zegt Bert heel droog, ‘het is maar Blierheis dialect’. John Gerits, als zanger met het Heerlens Bruidskoor op koorreis naar Ahrweiler, hoorde een aardig möpke en Jeu Knubben zingt: Leise, ganz leise, ganz leise kommt der Rausch. Leise, ganz leise, ganz leise kommt der Rausch. Man muss ja nicht besoffen sein, ein kleiner Rausch tut’s auch. Man muss ja nicht besoffen sein, ein kleiner Rausch tut’s auch. Drum singen wir ganz leise vor uns hin, Kiep’ ene rinn, kiep ene rinn, kiep ene rinn. Dankwoorden zijn er voor Martin Hurkens, John Gerits en Augustine Boshouwers voor deze zeer geslaagde avond, waarna Martin besluit met het Napolitaanse volkslied Funiculi, Funiculà. Foto’s: Jo Vroomen

Leo Klinkers

U kunt bij ons tevens terecht voor drukwerk, belettering en andere reclame-uitingen!

Heerlerbaan 56, 6418 CH Heerlen W www.coriotrading.com

info@coriotrading.com

ALLERHEILIGEN, ALLERZIELEN BERNARDINUSKAPEL 6 NOVEMBER

De kapel De kapel van de Heilige Bernardinus van Siena is gebouwd in 1931 in Zakelijk Expressionistische stijl - ontwerp van architect Jos Wielders - door aannemer Reubsaet. Ze is een uitbreiding van het klooster van de Franciscanen en R.-K. HBS, nu het Bernardinuscollege, uit 1912 door architect J. Seelen. De tuin naast de kapel is de oorspronkelijk kloostertuin en is aangelegd als verlenging van het Aambos. Het interieur van de kapel bestaat uit een schip met zes stompe spitsbogen van beton, bekleed met schoon metselwerk. Twee smalle zijbeuken worden van het schip gescheiden door stompe spitsbogen. Boven deze bogen bevindt zich aan beide zijden van het schip de brede strook glas-in-lood, die doorloopt achter de bogen van het schip. De apsis wordt van het schip gescheiden door een kleine spitsboog. In de apsis bevindt zich een smal glas-in-lood venster gelegen achter een kruis van baksteen. Aan het kruis bevindt zich een beeld en aan weerzijden hiervan twee schilderingen. Berschermingswaardig zijn onder meer de 9 brede glas-in-lood vensters, gemaakt door G. Mesterom & Zonen naar ontwerp van Charles Eijck, Bunde in 1932. De kruisweg en de kleine glas-in-loodvensters van pater Renald Rats en het kruisbeeld van Charles Vos. De kapel bezit cultuurhistorische waarde als bij32

zondere uitdrukking van een geestelijke ontwikkeling van de R.-K. Kerk in Limburg. De architectuurhistorische waarden worden bepaald door het bijzonder belang voor de bovenregionale geschiedenis van de architectuur, het bijzonder belang van de kapel in Zakelijk Expressionistische stijl binnen het oeuvre van architect J. Wielders. Verder vanwege de hoogwaardige esthetische kwaliteiten van het ontwerp, het materiaalgebruik, de ornamentiek, de bijzondere samenhang tussen exterieur en interieur en de artistieke betrokkenheid van verschillende kunstenaars. De kapel is vanwege de situering verbonden aan de uitbreiding en het aanzien van de stad Heerlen tijdens de mijnontginningen. Ze is van algemeen belang vanwege de architectonische gaafheid en de architectuurhistorische zeldzaamheid. In 2009 werd op het priesterkoor het MĂźllerorgel uit 1887 geplaatst, dat tot 1986 in de Bernarduskerk van Ubachsberg stond.

Samen Onderweg Eind jaren ’60 en begin jaren ’70 werd door pater Theo Simons ofm een koor opgericht van leerlingen van verschillende scholen uit Heerlen. Door toedoen van Harrie Brouwers, in die tijd kapelaan van de Pancratiusparochie te Heerlen, is de relatie met de Pancratiusparochie gelegd en ontstond uit het koor van pater Simons het Bernardinus-Pancratius koor, het BP-koor. Midden jaren ’70 bestond het koor vooral uit leerlingen van het Bernardinuscollege en had pater Max van der Schoot de leiding overgenomen. Vanaf midden jaren ’80 intensiveerde Max van der Schoot het jongerenpastoraat voor Heerlen en omstreken vanuit de kapel van het Bernardinuscollege. Omdat het werk zich meer en meer uitbreidde en onmogelijk het werk voor één man kon zijn, ontstond de behoefte aan een gedeelde verantwoordelijkheid, die in een stichting zou kunnen worden gerealiseerd. Deze stichting werd onder de naam Samen Onderweg uiteindelijk in de zomer van 1985 een feit, waarbij niet alleen jongerenpastoraat in het vizier lag, maar ook pastoraat voor ouderen, die zich betrokken en geïnspireerd voelden bij en door Samen Onderweg. Het bestuur van de Stichting Samen Onderweg heeft besloten om per 31 december 2016 te stoppen met zijn activiteiten. Het besluit is in hoofdzaak gegrond op het niet kunnen vinden van een pastoraal werker, de krimp van het kerkbezoek, het geringe aantal personen dat alle activiteiten nog draagt en een reflectie op de toekomst. Op kerstavond 2016 om 21:00 uur houdt de Stichting Samen Onderweg een afsluitende viering die wordt opgeluisterd door zoveel mogelijk oud-leden van het BP-Koor o.l.v. van Peter Weinstock.

feesten van de liturgische herfst, die ook verwijzen naar de oogsttijd. De vaste gezangen: Kyrie, Sanctus en Agnus Dei waren uit Messe für Männerchor van Josef Rheinberger. Tussen de lezingen klonk Signore delle Cime van Bepi De Marzi, een troostlied dat hij componeerde voor zijn vriend Bepi Bertagnoli die omkwam bij de beklimming van de Mount Piatta, een lied dat aansloot bij de eerste lezing: woorden van de profeet Jesaja. Tijdens de lichtritus werden de kaarsen ontstoken voor hen die vanaf vorig jaar 2 november vanuit de kapel zijn begraven of gecremeerd. In de geloofbelijdenis sprak de Stichting Samen Onderweg duidelijk haar kerkvisie uit: Ik geloof in een kerk die haar deuren wijd openzet, waar iedereen welkom is en niemand buitengesloten wordt. Het koor zong vervolgens Seigneur, je vous en prie, waarin het forte gezongen afin que je meure par amour uitdrukkelijk klonk. Als communielied So Svjatem van Orlovsky dat we voor het eerst zongen tijdens het concert met de Eckernförder Chorgemeinschaft op 19 oktober jl. Een vertegenwoordiger van de Stichting Samen Onderweg bedankte koor, dirigent en pianobegeleidster voor al die jaren dat zij op prachtige wijze deze viering hebben opgeluisterd, woorden die ook de voorganger onderstreepte en door de kerkgangers na het slotlied Ave Maria van Caccini met een warm applaus bekrachtigd werd. Leo Klinkers

De viering Aan een jarenlange traditie kwam jammer genoeg een einde: het Koninklijk Heerlens Mannenkoor omlijstte voor de laatste keer de Allerheiligen/Allerzielenviering in deze prachtige kapel. Als intredelied zong het koor Schiwiti Adochem, een Jiddische tekst uit Israel zingt van Frederik Hendrik Schorer dat hij in 1948 componeerde. Een passend lied bij Allerheilgen en Allerzielen,

Bert Paffen

Postbus 32081 6370 JB LANDGRAAF Mobiel 06-22235929 Kantoor 045-5317953 E-mail info@paffenbewind.nl Web www.paffenbewind.nl KVK 56049722

ZINGEN ALS EEN LIJSTER Beste collegaâ&#x20AC;&#x2122;s, in de vorige editie van de Stem hebben jullie kennis kunnen maken met de ademhalingstechniek ofwel het beheersen van de adem tijdens het zingen. In deze editie ga ik dieper in op de houding en het besturen van het aanzetstuk. De basisprincipes â&#x20AC;&#x2DC;beheersen van de adem, houding tijdens het zingen en het besturen van het aanzetstukâ&#x20AC;&#x2122; zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De lichaamshouding De lichaamshouding beĂŻnvloedt in belangrijke mate onze manier van ademen en zingen. Een zanger(es) die veerkrachtig, rechtop en goed gebalanceerd staat, produceert een beter zanggeluid dan een zanger(es) die voorover gebogen staat en een verslapte houding heeft. Net zoals een slagwerker veel aandacht besteedt aan het op spanning brengen van zijn instrumenten, zo zal de zanger aandacht moeten schenken aan de veerkracht van zijn lichaam. Een goede houding is helaas geen vanzelfsprekendheid. Wetenschappelijk is aangetoond dat slechts 30% van de West-Europese bevolking een goed functionerende houding heeft.

figuur 1

1. Het goede â&#x20AC;&#x2DC;staanâ&#x20AC;&#x2122; van top tot teen (figuur 1) Een goede houding begint reeds bij de voeten. Het staan op de voorvoet veroorzaakt een kettingreactie in de voor het evenwicht bestemde spiergroepen: van voorvoet, via achterbeenspieren weer naar voren naar de bekkenbodem- en buikspieren. Een goede houding leidt reflexmatig tot een ontspannen 34

houding en omgekeerd. Wanneer we beneden bij de voet verkeerd starten door bijv. te veel op de achtervoet te staan, voltrekt zich het evenwichtmechanisme in omgekeerde richting en trekt men een holle rug. Wanneer men dan gaat zingen kunnen er klachten zoals rugpijn ontstaan. Een holle, overspannen rug, kenmerkt zich door een slappe, naar voren hangende buik. Dit wederom leidt tot een verslapt middenrif, dat zich moeilijk kan bewegen en dus een goede zangademhaling onmogelijk maakt. 2. De houding bij het zingen Zingen behoeft een actieve houding. Een staande houding heeft daarom de voorkeur. Staand kan men een betere ademhaling uitvoeren. Bij repetities wordt er meestal zittend gerepeteerd. Een zittende houding nodigt echter uit tot het aannemen van een niet actieve houding om maar niet te zeggen een slappe houding. Veel zangers zitten onderuit gezakt op de stoel, soms zelfs met de benen over elkaar. Als je solliciteert naar een liesbreuk moet je dit vooral doen. Zoâ&#x20AC;&#x2122;n inactieve houding belemmert een goede ademhaling, en deze, hebben we geleerd, is onontbeerlijk om zuiver en muzikaal te kunnen zingen. Overigens blijkt uit recentelijk onderzoek van de universiteit Maastricht, dat elk extra uur dat mensen op een dag zittend doorbrengen, hun risico op diabetes type 2 met ruim twintig procent toeneemt. a. Zo heb je een goede staande zanghouding: â&#x20AC;˘ Zorg dat je ontspannen bent. In je hele lijf. Maar niet te slap! Dan ga je namelijk slap zingen. đ&#x;&#x2DC;&#x2030; â&#x20AC;˘ Je voeten zijn parallel op schouderhoogte en wijzen recht naar voren. Probeer je gewicht

• • • •

•

een beetje op je voorvoet te brengen, dus een klein beetje naar voren te leunen. Niet naar voor buigen! Zo houd je een actieve houding. Je knieën mogen niet op slot staan, maar licht gebogen. Je bekken zijn licht gekanteld alsof je de holte in je onderrug tegen een muur drukt. Trek dus geen holle rug! Je borst gaat vooruit, trots en fier. Hierdoor maak je ruimte in je longen! Houd je schouders laag. Laat je armen en handen ontspannen hangen. Stel je voor dat er lucht tussen je oksels zit, waardoor je armen een klein beetje los staan van je bovenlijf. Hoofd recht boven de romp. Met het gevoel dat de nek iets langer gemaakt wordt. Natuurlijk nooit de kin op de borst, maar ook absoluut niet de kin in de lucht gestoken. Denk alsof er een touwtje aan je hoofd zit dat je naar boven trekt

Sta je helemaal mooi recht? Wat goed! Complimenten! Je zult merken dat je heel snel weer op één been gaat leunen, je knieën weer op slot gaan, je kin omhoog gaat bij hoge noten, etc. Probeer hier op te blijven letten en jezelf erop te trainen dat je de goede zanghouding aan blijft houden! Hoe vaker je dit doet, des te bewuster je uiteindelijk in de goede zanghouding komt te staan! b. Zo heb je een goede zittende zanghouding tijdens repetities (figuur 2): • Met het zitbeen op de punt van de stoel • Met beide voeten actief op de grond • Met een rechte rug, die niet leunt of neigt tot doorzakken • De partituur op borsthoogte en niet voor het gezicht Besturing van het aanzetstuk Het aanzetstuk is een verzamelplaats voor datgene wat zich boven de stemspleet bevindt en meewerkt aan de toonvorming bij het zingen. De letterlijke vertaling van de Latijnse term voor aanzetstuk tractus vocalis is stemweg. Als zanger hebben we alleen deze weg ter beschikking om resonanties te beïnvloeden en stralend te zingen.

figuur 2

1. Resonantie In de zangwereld gebruikt men de term resonans. Het is de weerklank die een zangtoon in het lichaam teweeg brengt. Door resonantie wordt het zanggeluid versterkt en verfraaid. Het resultaat is een goed geplaatst geluid. Resonans kan vergeleken worden met een stemvork. Het trillend geluid wordt pas hoorbaar als men de stemvork op een houten lessenaar zet, doordat de lessenaar dan mee gaat resoneren. Op dezelfde wijze functioneert de gitaar en en piano. Als we dit principe overbrengen naar de stem, dan zijn de trillende stemplooien te vergelijken met de stemvork en komt het aanzetstuk met de lessenaar overeen. 2. Het stemhuis (figuur 3) Persoonlijk gebruik ik liever de term resonantiehuis: House of Resonance. Alle tonen, ongeacht hoogte of klinker, wonen in hetzelfde resonantiehuis. Het stemhuis of resonantiehuis wordt gevormd door de mond- en de neuskeelholte, waarbij de tong de vloer vormt. De open keel fungeert als een open trap, die de verbinding onderhoudt met alle verdiepingen. 35

b. De lippenkelk en de focus (figuur 4) De mondstand wordt bepaald door de lippen, wangen en onderkaak. De lippenkelk vormt een gulle kusmond ofwel baciare il tuono. Via deze natuurlijke megafoon sturen we het geluid naar voren de zaal in. Bij een goed geplaatst geluid kan het zijn dat er een lichte trilling in de bovenlip waargenomen wordt. Plaats (focus) het geluid naar voren door middel van de lippenkelk.

figuur 3

a. Een open keel Een open keel is van belang om de trillingen van de stemplooien vrij naar het resonantiehuis te brengen. Je keel dichtknijpen tijdens het zingen, door middel van druk op je adamsappel te zetten, je tong te krullen of je hoofd omhoog of omlaag te brengen zal een geknepen toon teweegbrengen en pijn gaan veroorzaken bij het zingen. Middelen om de ruimte in je keel positief te beïnvloeden en te voelen wat er met een open keel wordt bedoeld zijn: • Het suggestieve gapen • Neuriën op ng met de onderkaak naar beneden

Figuur 4

Denk hierbij aan een trompet of trombone. Ook deze instrumenten hebben een kelk die geluid naar voren projecteert. Haalt men deze kelk weg wordt het geluid mat en schraal. Dit geldt ook voor het zingen. Het belangrijkste streven is de toon naar voren te plaatsen ongeacht vocaal, toonhoogte of volume. Stuur de toon energiek naar het voorste gedeelte van je mond, de kelk. Zoals een brandglas de stralen van de zon focust tot hitte, zo kan de vocale focus het zanggeluid bundelen en laten stralen. c. Mond- en neuskeelholte De mond- en neuskeelholte vormen de klankkast. De stembanden produceren een basistoon die wederom een reeks natuurlijke boventonen (formanten) oproept. Het gaat te ver om hier nu aandacht aan te besteden. Belangrijk is te weten dat: • er in je keel niets gebeurt. Deze dient ontspannen te zijn, zodat de stemplooitrillingen ongehinderd de holtes (klankkast) kunnen bereiken en via de lippenkelk naar voren geprojecteerd kunnen worden. De klankkast zal dan van nature de toon versterken. • de mondstand nagenoeg gelijk blijft. Soms zie je zangers veel grimassen snijden om de woorden met verschillende klinkers uit te spreken. De mondstand (lippenkelk) blijft ongeacht klinker, toonhoogte of volume nagenoeg gelijk. Het enige wat verandert, is de stand van de onderkaak en de achterkant van je tong. Het is heel simpel: Alle klinkers wonen in hetzelfe resonantiehuis!

• hoe hoger de toon hoe lager de onderkaak.

Zo is het ook met een goed geprojecteerd groot hard en klein zacht zanggeluid. Beide dragen tot in de uiterste hoek van de concertzaal. Slechts de dynamiek is verschillend Zingen is een actief proces en de basisprincipes van het zingen dienen door oefening en gewaarwording ontdekt te worden. Deze tekst is ook niet meer dan een aanzet tot oefenen. Je zult het zelf moeten ontdekken. Beter leren zingen betekent ook meer plezier in het zingen. Om er een handje bij te helpen zal ik een tutorial video maken waarmee je stap voor stap de technieken kunt oefenen.

• hoge boventonen zoals de ie liggen vóór in de mond met hoge onderkaak, terwijl de aa beneden in de mond wordt aangeboord en de onderkaak laag staat (figuur 6).

figuur 7

figuur 6

Tot slot een vergelijking (figuur 7): Als we achtereenvolgens een grote en een kleine steen in een vijver gooien, zien we weinig verschil in de straal van de ontstane waterkringen, De hoogte van de golven verschilt echter wel degelijk.

Tot het zover is, kun je ook alvast eens een kijkje nemen bij de masterclasses van bariton Thomas Hampson op YouTube. Gewoon masterclasses Thomas Hampson in de browser typen. Hij werkt hier met geschoolde zangers die de basis natuurlijk al hebben, maar het zal e.a. verduidelijken. Ik volg deze al een tijdje en pik er steeds een item uit om aan te werken. Veel plezier!

Hans Knubben

Ludwig van Beethoven Duitse componist 1770-1827

Een valse noot zingen is onbelangrijk, maar zingen zonder passie is onvergeeflijk.

HET

EINDE

De scheurkalender op zâ&#x20AC;&#x2122;n dunst. We ezelen de files in, de winkels uit met mondvoorraad voor tien. De oude kuddegeest drijft ons de laatste avond bij elkaar. Om samen van alles te nemen, te eten, kwinkslagen te kaatsen en oud zeer te soppen, onze hoofden dik gevoerd met roes. De koelkast zoemt van welbehagen. Aan alles komt een begin. Klokslag scheurt het jaar zich los, het jongste uur ontfermt zich over ons, zoent zich wijd in. We drommen vrieskou in voor namaaklicht en gierende bewijzen van bestaan. Veel later krabbelen we zeldzaam traag en zeldzaam langzaam op. We gaan het jaar weer overdoen Inge Boulonois Dagscheurkalender 2012, Meulenhoff

Post uitvaartzorg VOOR ZORG EN NAZORG afscheidskamer: Kruisstraat 16 6411 BT Heerlen info@postuitvaartzorg.nl www.postuitvaartzorg.nl

045 542 99 88 39

CHAARELKE HUURDE DAT... ● verslagenheid en ongeloof in de vereniging heerste bij het bericht van het plotseling overlijden van onze zangersvriend Peter Corstjens; ● het koor op waardige wijze zijn uitvaartdienst op 6 september in de Grote St.-Jan te Hoensbroek muzikaal omlijstte; ● de jaarlijkse studiedag als motto had Investeren en de puntjes op de i zetten bij muziekstukken die op het programma staan; ● tijdens ons concert met de Eckernförder Chorgemeinschaft bleek dat de beide dirigenten goed met elkaar overweg konden; ● het Heerlens Bruidskoor zijn 70-jarig bestaan vierde; ● dit deed door van 21 tot 23 oktober een geslaagde reis naar Bachem en Ahrweiler te maken; ● Oebbele de Vries prominent aanwezig was tijdens een act in de Lourdeshütte van het Bachemse koor; ● hij in zijn enthousiasme wel erg hard twee bierflessen tegen elkaar sloeg; ● tot grote hilariteit van allen deze uit elkaar spatten; ● onze dirigent als gastzanger van dit koor onder de indruk was van de uitvoering van de mis van Assenbacher in de St.-Laurentiuskerk te Ahrweiler; ● de Open Repetitie met Martin Hurkens op 27 oktober zeer geslaagd was; ● hij meermalen de lachers op zijn hand had door het vertellen van humoristische gebeurtenissen uit zijn muzikale carrière; ● Bert Rutters vele kwaliteiten heeft: hij zelfs het Blierheis dialect meester is; ● het 138-jarige koor zich op deze avond uitnodigend aan de belangstellenden presenteerde; ● Jeu Knubben het koor een aardig möpke leerde; ● de beginregel Leise, ganz leise, ganz leise komt der Rauch uitnodigt om te zingen an der Theke; ● jammer genoeg een einde kwam aan een jarenlange traditie: muzikale omlijsting van de Allerheiligen-Allerzielenviering in de Bernardinuskapel; ● de Stichting Samen Onderweg het koor, de dirigent en pianobegleidster hartelijk bedankte voor de jarenlange prachtige zang en muziek; ● de voorganger in deze dienst opmerkte dat Heerlen trots mag zijn op zo’n koor en verzuchtte: ‘Brunssum heeft niet zo’n koor’.

ED HEUVELMANS BLOEMSIERKUNST Weltertuinstraat 80 6419 XD Welten- Heerlen

Tel.: 045-5718533 Fax.: 045-5740665

E-mail: info@edheuvelmans.nl Website: www.edheuvellmans.nl

PANCRATIUS’ VERJAARDAGSKALENDER januari 1 januari 2 januari 8 januari 11 januari 13 januari 15 januari 15 januari 24 januari 25 januari 25 januari 25 januari

Adri Hage Wil Theunissen Oebbele de Vries Willem Beekhuis Giel Braeken Harry Peeters Wim Plug Peter van den Broek Ulbe Balt Frans Ramaekers Paul Ramaekers februari

12 februari 17 februari 17 februari

Leo Custers Koos Gulpen Henk Hendriks maart

3 maart 15 maart 15 maart 16 maart 24 maart 31 maart 31 maart

Augustine Boshouwers Martien Manders Fons van Roy Swie Tjan Tjan John Gerits Sekoy ter Horst Hub Slenders april

6 april 8 april 9 april 10 april 11 april 15 april 16 april 26 april 29 april 30 april

Rien Verburg Lex Magielsen Jan Conjaerts Paul Vijgen Leo Arets Henk Vos Jo Genders Huub Knubben Aloïs Comello Aloys Wouters

kooracties