De stem, 67 nummer 2

Jaar gang67no2 August us2015

KONINKLIJK HEERLENS MANNENKOOR ST.-PANCRATIUS sinds 1878

Preses:

mr. J.J.A.M. Amkreutz

Secretariaat:

Koninklijk Heerlens Mannenkoor Sint-Pancratius Postbus 283 6400 AG Heerlen

Secretaris:

L.G. Arets Tel.: 045-5113682 E-mail: secretaris@pancratiuskoor.nl

Website: www.pancratiuskoor.nl Banknummer: NL75RABO0119995077 1988: 1991: 1997: 1997: 2001:

Zilveren diploma Internationaal Korenfestifal Budapest Limburgs koor van het jaar categorie mannenkoren Limburgs koor van het jaar categorie mannenkoren Eerste prijs categorie mannenkoren Internationaal Mannenkorenfestival Apeldoorn Zilveren diploma categorie mannenkoren Musica Sacra Praga Festivalprijs voor orginaliteit en variĂŤteit repertoire van concerten in Praag

Kun je zingen?

Zing dan met ons mee in het Koninklijk Heerlens Mannenkoor St.-Pancratius!

Kom a.s. donderdag tussen 19.45 uur en 22.15 uur geheel vrijblijvend kijken en luisteren in het Juphuis, Schandelerstraat 81 Heerlen.

Voor actuele informatie zie onze website: www.pancratiuskoor.nl

JAARGANG 67 - NUMMER 2 - AUGUSTUS 2015

Beste lezer, Sinds de laatste editie van De Stem zijn weer enkele maanden verstreken. Het is september, wat betekent dat er voor ons koor weer werk aan de winkel is. Onze eerste repetitie na de vakantie zit er weer op en op de agenda staan extraatjes als een studiedag en ingelaste koorscholingen.

Wanneer we de voorbije maanden evalueren, dan kunnen wij onder anderen terugzien op een mooi Florence Nightingale Concert en een geslaagde laatste repetitieavond op kasteel Terworm Niet alleen hebben de bezoekers van het 2e Florence Nightingale Concert in het Parkstad Limburg Theater genoten van de optredens van ons koor en diverse artiesten, ook hebben wij ons doel kunnen verwezenlijken: het op immateriële en materiële wijze in de bloemetjes zetten van de vele mantelzorgers in Parkstad. Inmiddels zijn wij bezig met de voorbereiding van het 3e Florence Nightingale Concert in 2016. Agendeert u maar alvast 10 mei 2016!

Op 9 juli vond onze laatste repetitie vóór de zomerstop plaats. Het is een mooie traditie dat de familie Van der Valk ons uitnodigt om deze repetitie op kasteel Terworm te houden en zorgdraagt voor spijs en drank voor de aanwezigen. Het

COLOFON De Stem van Pancratius is het periodiek van het Koninklijk Heerlens Mannenkoor St.-Pancratius en verschijnt drie keer per jaar.

Redactiecommissie: Paul Franken jr., Leo Klinkers, Koos Linders, Jo Vroomen Tekstverwerking: Leo Klinkers Lay-out: Leo Klinkers Ontwerp kaft: Theo Lenartz Druk: Drukkerij L’Ortye Inlichtingen Ulbe Balt advertenties: telefoon 045-5722714 Redactieadres: l.klinkers@planet.nl

openluchtconcert was zeker een zoveelste mooie happening dit jaar. Bij dezen wil ik niet onvermeld laten dat wij in juni te gast waren tijdens de Internationale Chorbiennale in Aachen. Ons koor nam met meer dan 70 andere koren deel aan de lange Chornacht. Op de Marktplatz genoten bijna 15.000 luisteraars van de koormuziek. De komende maanden is uiteraard nog een aantal optredens.

Wij zien u graag bij onze muzikale omlijsting van de Allerzielenviering op 1 november om 11:00 uur in de Bernardinuskapel en niet te vergeten ons inmiddels vermaarde kerstconcert dat dit jaar plaatsvindt op 13 december, omstreeks 20:00 uur in de Pancratius kerk.

2015 krijgt een heel bijzondere afsluiting met onze bijdrage aan 3FM Serious Request, die dit jaar in Heerlen plaatsvindt. Tijdens Serious Request worden in de week voor kerst drie bekende DJ’s van 3FM opgesloten in een Glazen Huis. De betreffende DJ’s mogen in die week niets eten en hun bezigheden zijn 24 uur per dag live te volgen op de radio. De bedoeling is dat hun actie geld oplevert voor het goede doel: het bieden van toekomst voor de jeugd in oorlogsgebieden. De laatste editie bracht € 12 miljoen in het laatje. Wat zal Heerlen bijeenbrengen? Ons koor levert in ieder geval daaraan een actieve bijdrage door een concert op dinsdag 22 december om 19:30 uur op kasteel Terworm. De volledige recette van die avond komt ten goede aan Serious Request. Voor een klinkende gift zijn wij in belangrijke mate afhankelijk van u als bezoeker! Wij rekenen op uw aanwezigheid en support.

Wilt u zien of deelname aan een gezellig en ambitieus koor ook iets voor u is, dan willen wij u opmerkzaam maken op onze workshop koormuziek. Tussen 17 september en 5 november bent u elke donderdagavond welkom om eens een repetitie mee te maken. Geheel vrijblijvend en gratis. De workshop start om 18:45 uur in het Juphuis aan de Schandelerstraat 81 in Heerlen.

Graag tot ziens!

Jos Amkreutz preses KHM St.-Pancratius 1

VAN DE REDACTIE...

Verslag van het verenigingsjaar 2014

Florence Nightingale concert 12 mei

Traditioneel verschijnt in het tweede nummer van elke jaargang het verslag van het afgelopen verenigingsjaar van onze secretaris, waarin hij het wel en wee van ons koor weergeeft.

Het Florence Nightingale Concert 2015 is uiteindelijk een hele happening geworden. De opzet en de programmering van het concert hadden dit al helemaal in zich: klassieke en eigentijdse muziek, muziek van verre en van eigen bodem, stil aanhoorde luisterliedjes en gouden Limburgse meezingers en meedeiners: voor elk wat wils.

18 april: Zwolle meets Heerlen 30 mei: Heerlen meets Zwolle Het Groot Mannenkoor Zwolle (GMZ) en het KHM St.-Pancratius hebben wat gemeen met elkaar. Het zijn mannenkoren, groot, timmeren aan de weg met vernieuwend repertoire, hun dirigenten kennen elkaar en, zoals zou blijken, het zijn gewoon gezellige verenigingen. In het voorjaar ontmoetten beide koren elkaar twee maal, een keer in Heerlen, een keer in Zwolle. Hoogtepunten in die ontmoetingen waren de concerten, maar zeker ook de nazit erna.

Heerlen, 4 mei Dodenherdenking Op 4 mei 2015 herdachten we alle Nederlandse oorlogsslachtoffers die sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog zijn gevallen of vermoord.

Wie de ogen sluit voor het verleden, is blind voor de toekomst.

De eerste Lentefair 9 mei Ons zeer actieve damescomité organiseerde op 9 mei de eerste Lentefair op het bedrijventerrein van C-Mill te Heerlen. Liefst vijftig standhouders presenteerden er hun producten.

2

Internationale Chorbiennale Aken 13 juni Op 8 unieke locaties werden door diverse koren uit Frankrijk, België, Nederland, Letland, Oekraïne en de Verenigde Staten prachtige gezangen ten gehore gebracht. Het KHM St.-Pancratius gaf in de St.-Nicolauskirche een zeer gevarieerd concert, dat enthousiast en zeer gewaardeerd ontvangen werd door een overvolle kerk.

De laatste repetitie van het seizoen 9 juli Heel bijzonder was de laatste repetitie rond het fraaie kasteel Terworm: clipopnamen op de binnenplaats, bij het bruggetje, bij de fontein in de rococotuin en feestelijke liederen voor de gasten met als toetje zingen met Paul van Loo. Zangersportret: Caruso, het fenomeen Enrico Caruso (1873-1921) was de eerste mondiale popster die zijn faam dankte niet aan zijn looks, maar aan zijn geweldige tenorstem, zijn vakmanschap en de opkomst van grammofoonplaat.

Tijd - het is vreemd, het is vreemd mooi ook nooit te zullen weten wat het is en toch, hoeveel van wat er in ons leeft is ouder dan wij, hoeveel daarvan zal ons overleven zoals een pasgeboren kind kijkt alsof het kijkt naar iets in zichzelf, iets ziet daar wat het meekreeg zoals Rembrandt kijkt op de laatste portretten van zichzelf alsof hij ziet waar hij heengaat een verte voorbij onze ogen het is vreemd maar ook vreemd mooi te bedenken dat ooit niemand meer zal weten dat we hebben geleefd te bedenken hoe nu we leven, hoe hier maar ook hoe niets ons leven zou zijn zonder de echo's van de onbekende diepten in ons hoofd niet de tijd gaat voorbij, maar jij, en ik buiten onze gedachten is geen tijd we stonden deze zomer op de rand van een dal om ons heen alleen wind uit: ‘Onder het vee’ Uitgeverij G.A. van Oorschot, Amsterdam 1966

3

VERSLAG VAN HET VERENIGINGSJAAR 2014 KONINKLIJK HEERLENS MANNENKOOR ST.-PANCRATIUS Geachte leden, 2014: het jaar erna Voorzitter Jos Amkreutz memoreerde al in zijn voorwoord van nummer 1, jaargang 2015 van De Stem dat de viering van ons 135-jarig jubileum weer achter ons ligt. Bij een jubileum wordt natuurlijk extra uitgepakt en dat deden we met een geweldig jubileumconcert in november en een indrukwekkend kerstconcert in samenwerking met het 100-jarig Bernardinuscollege.

Het is niet ongewoon dat na zo’n intensieve periode wat gas terug genomen wordt en bovendien moet voor de uitdagingen van het nieuwe concertseizoen weer nieuw repertoire opgebouwd worden.

In ieder geval zijn we met velen op 9 januari weer van start gegaan met de 1e repetitie die traditiegetrouw werd afgesloten met een Nieuwjaarsborrel, waarvoor naar goede gewoonte ook

Jan van den Bosch 1937-2014

onze partners waren uitgenodigd. Een gelegenheid waarbij terug en vooruit gekeken wordt en de contouren van het programma 2015 in grote lijnen werden geschetst; het belooft opnieuw een enerverend jaar te worden.

De vereniging Ultimo 2014 telde ons ledenbestand, per saldo, 82 leden, een uitbreiding met 4 leden. Dit jaar werden 8 nieuwe leden geĂŻnstalleerd.

Van de leden van wie wij afscheid hebben genomen, herdenken wij hier in het bijzonder Jan van den Bosch en Cor Snouck die in dit jaar zijn overleden, beiden met een lange staat van dienst in ons koor. Wij zijn hen dankbaar voor alles wat zij voor het koor betekend hebben.

Oud-lid Jan Kroes 1934-2014

4

Jan en Cor zijn eerder treffend en met hen toekomend respect herdacht in een in memoriam

in de Stem evenals de oud-leden Jan Kroes en Harrij van Heumen.

Tijdens het jaarlijks Caeciliafeest is Rien Van der Werf gehuldigd in verband met zijn 25-jarig jubileum. Vijfentwintig jaar waarvan hij vele jaren ook bestuurlijk en organisatorisch voor het koor actief was. Ook komend jaar hebben wij maar ĂŠĂŠn jubileum te vieren, hetgeen mogelijk al duidt op een geleidelijke breuk in de lidmaatschapsduur van de koorleden.

Scholing Vanwege de behoefte aan stabilisatie door de explosieve groei van de laatste jaren is er in 2014 geen workshop ten behoeve van de werving van nieuwe leden gehouden. Desondanks hebben zich nog 5 nieuwe aspirant-leden aangemeld. Voor de opzet van een brede basisopleiding is intussen een programma ontwikkeld en subsidie door het VNK toegekend. De opleiding voor ca. 40 zangers wordt gegeven door Augustine Boshouwers.

In het kader van opleiding en training werd ook dit jaar weer een Thema-/Studiedag georganiseerd in het Bernardinuscollege met als bijzonder onderdeel een workshop Koorregie. In twee sessies werd ons door docente Marijke de Wit gewezen op functie en belang van een goede

Cor Snouck 1940-2014

presentatie. Laat zien dat je beleeft wat je zingt en straal plezier uit. Uiteindelijk voor ieder herkenbaar. Scholing vraagt permanente aandacht als we onze ambities zoals aangegeven in de ledenraadpleging willen realiseren. Hetzelfde geldt voor inzet en discipline. Globale cijfers laten zien dat ten aanzien van het repetitiebezoek nog winst valt te halen.

De deelname op 12 april aan het project Opleiding koordirigenten van KNZV-Limburg i.s.m. het Conservatorium Maastricht was weliswaar geen direct scholingsprogramma, maar wel leerzaam en interessant. Bovendien een goede gelegenheid om (nieuwe) contacten te leggen: op voorstel van Hennie Ramaekers werden hier de eerste afspraken gemaakt voor een kooruitwisseling met het Groot Mannenkoor Zwolle.

Huisvesting

Oud-lid Harrij van Heumen 1929-2014

Een belangrijk signaal uit de ledenraadpleging betrof onze oefenfaciliteiten en huisvesting in de Beerkompanie. Bovendien valt met de beeindiging van de bestaande parkeerfaciliteiten te rekenen. In de algemene ledenvergadering 2014 werd een voorstel aangenomen tot benoeming van een huisvestingscommissie met de opdracht alternatieve huisvestingsmogelijkheden 5

te onderzoeken. Een en ander op basis van een programma van eisen dat door het bestuur is opgesteld. Intensief en taai speurwerk heeft uitgewezen dat het Juphuis te Schandelen het best aan onze eisen beantwoordt.

Op 27 november werd tijdens een proefrepetitie de geschiktheid van de accommodatie getest, waarna tijdens een extra algemene ledenvergadering op 3 december in meerderheid werd ingestemd met de verhuizing naar het Juphuis op voorwaarde dat voor een aantal verbeterpunten nog oplossingen werden aangedragen. Intussen zijn de afspraken contractueel vastgelegd. De verhuizing is gepland per 1 februari 2015.

Bestuur Henk Vos is tussentijds afgetreden als bestuurslid; in zijn opvolging wordt voorzien in 2015.

Ter voorkoming van overbelasting en ter bevordering van participatie en continuĂŻteit is besloten de commissies meer in de werkzaamheden te betrekken. Daarvoor worden bestaande commissies uitgebreid en zo nodig nieuwe commissies ingesteld. Het bestuur is verantwoordelijk voor de coĂśrdinatie van alle

11 mei: Florence Nightingale concert met Jan Vayne

activiteiten. Te vermelden valt dat de PR-commissie gestart is met de werkzaamheden voor de realisatie van de koorclip die ons in 2013 door het VNK werd aangeboden ter beloning voor onze succesvolle ledenwervingscampagne.

Op hun initiatief werden Twitter en Facebook accounts aangemaakt om ook met behulp van de social media Pancratius en zijn activiteiten brede bekendheid te geven.

De commissie Fondswerving timmert hard aan nieuwe wegen, maar initiatief en creativiteit leiden niet automatisch naar nieuwe sponsors, adverteerders en donateurs.

De activiteitencommissie heeft ook dit jaar weer veel werk verzet voor de organisatie van een gezellig en onderhoudend Caeciliafeest. Op 29 november waren weer veel zangers en partners van de partij in het gemeenschapshuis op de Heksenberg.

Veel werk tenslotte is dit jaar verricht ten behoeve van een productie in het kader van het Jaar van de Mijnen. Met hulp van Jochem Rietjens, een oudleerling van John Gerits, is een imposant concept voor een grootse muzikale manifestatie uitgewerkt waarin het Koninklijk Heerlens Mannenkoor St.-Pancratius leading zou zijn. Jochem, o.a. redactielid van het zondagmiddagprogramma Paul Witteman, heeft een respectabel netwerk in de wereld van cultuur en muziek.

26 april: mevrouw dr. Margarethe Schmeer heet ons welkom in Aken

6

Het was ongetwijfeld een ambitieus programma, maar alle inspanningen ten spijt is een constructief overleg met het programmabureau van het Jaar van de Mijnen niet van de grond gekomen, wat

daar ook de redenen voor geweest kunnen zijn.

Mogelijk dat onderdelen in een later stadium nog te gebruiken zijn.

Concerten en evenementen In 2014 heeft KHM St.-Pancratius opnieuw een interessante en gevarieerde mix van concerten en optredens verzorgd.

Op 26 april werd ter gelegenheid van Koningsdag een concert verzorgd in de Krönungssaal van het Stadhuis in Aken waar wij hartelijk welkom werden geheten door mevrouw dr. Margarethe Schmeer, Bürgermeisterin für Aachen. Het hoeft geen betoog dat het in deze prachtige en historische entourage een lust is om geconcentreerd en vol overgave te concerteren. In haar slotwoord benadrukte mevrouw Schmeer dat zij van ons optreden had genoten en wij op de Chorbiennale 2015 beslist niet mogen ontbreken.

11 mei: Florence Nightingale concert

11 mei: Florence Nightingale concert met Kumulus Bigband

Zondag 11 mei vond in de Schouwburg Heerlen op het naamfeest van St.-Pancratius en de geboortedag van Florence Nightingale de 1e uitvoering van het Florence Nightingale Concert plaats. De opzet is om met donaties van m.n. werkgevers in de zorgsector primair zoveel mogelijk mantelzorgers een avond heerlijke ontspanning te bieden en met een deel van de recette het werk van het Steunpunt Mantelzorg te ondersteunen.

Uiteraard heeft ook het gewone publiek tegen betaling toegang tot dit concert. Het ligt in de bedoeling van dit concert een jaarlijkse traditie te maken met als vast onderdeel de uitreiking van de award aan iemand met bijzondere verdiensten

Manders bouw- en timmerbedrijf realiseert al meer dan 35 jaar bouwprojecten. Van een eenvoudige reparatie tot het maken van een keuken, badkamer, dakkapel, garage of huis! Wij zijn u met raad en daad van dienst en tonen graag ons vakmanschap.

6% BTW pak het mee en profiteer nu!

Bel voor een vrijblijvende offerte

uw vakman: Martien Manders telefoon: 06 21 57 36 75

Bekijk onze website: www.mandersbouwentimmerbedrijf.nl

7

voor het werk van de mantelzorgers. Dit jaar viel die eer te beurt aan Angèle van Kasteren, coÜrdinator Steunpunt Mantelzorg Parkstad.

Een fraai programma met een keur aan medewerkenden met publiekstrekker Jan Vayne, de Kumulus Bigband, ons vaste jong talent, Trees Verburg op accordeon en een bijzondere rol voor onze eigen bariton Hans Knubben in een geweldige vertolking van het bekende New York van Frank Sinatra. Het geheel onder leiding van John Gerits met begeleiding van Augustine Boshouwers.

Een prachtige avond met veel lof en waardering maar desondanks met een wat wrang bijsmaakje; sponsoring en kaartverkoop zijn nogal achtergebleven bij onze verwachtingen. Waar het ook allemaal aan gelegen heeft, het maakt wel duidelijk hoe kwetsbaar de amateurkunst is en welk (financieel) risico men loopt bij het opzetten van dergelijke producties; alle noeste inspanningen bij voorbereiding en organisatie ten spijt.

Een leuke ervaring met wisselend en langslopend publiek in een bijzondere entourage die overigens niet in alle opzichten ideaal is voor de uitvoering van koorzang.

5 september: receptie stadsschutterij St.-Sebastianus

Tijdens ons jubileumconcert vormde de stadsschutterij St.-Sebastianus een ere-escorte en gaf daarmee een extra martiaal accent aan ons openingsnummer Choeur des Soldats. Op zijn beurt luisterde het KHM St.-Pancratius op 5 september de receptie op die door de schutterij ter gelegenheid van het Bondschuttersfeest werd gehouden. De warmte weerhield ons niet de 12 jubilarissen van harte uit volle borst toe te zingen.

22 juni: Classic Open Air in Openluchttheater Vijverpark Brunssum

Op 22 juni lag het Openluchttheater in het Vijverpark in Brunssum er stralend bij. In het kader van een door de stichting Klassieke Zomer Parkstad georganiseerd festival verzorgde het Koninklijk Heerlens Mannenkoor St.-Pancratius in samenwerking met het Harmonie Orkest Concordia Treebeek een concert onder het thema Classic Open Air. Afwisselend verzorgenden koor en orkest een blokje muziek om in een derde blok gezamenlijk enkele werken onder wisselende directie ten gehore te brengen.

Als vocale solisten traden op Hans Knubben en Marjolein Klein, een jonge Duitse sopraan die nog studeert aan het Conservatorium te Maastricht.

8

17 september: Heerlen 70 jaar bevrijd

Op 17 september 2014 herdacht Heerlen dat de stad 70 jaar geleden bevrijd werd van de nazibezetting. Met een eenvoudige ceremonie werden om 12.00 uur 9 Amerikaanse veteranen van het 119th Regiment van de 30ste Infanterie Divisie door burgemeester Paul Depla ontvangen. Het Koninklijk Heerlens Mannenkoor St.-Pancratius opende de ontvangst met het zingen van het Wilhelmus waarna de bijeenkomst nog met enkele liederen werd opgeluisterd.

Bij gelegenheid van het het 95-jarig bestaan van de Weltense harmonie Tot Onderling Genoegen

in de Bernardinuskapel. Vieringen waaraan wij met overtuiging en respect onze medewerking verlenen. De immateriĂŤle waarde ervan reikt veel verder dan de prestatie die meetelt voor de jaarlijkse waarderingssubsidie zoals dat eerder geldt voor ons optreden in het kader van de WAKmanifestatie.

9 november: matineeconcert TOG, KHM St.-Pancratius, Kelly God

(TOG) werd op 9 november met de harmonie een matineeconcert verzorgd in de Pancratiuskerk.

Een bijzondere rol vervulde de uit Heerlen afkomstige gastsoliste Kelly God, sinds 2006 verbonden aan het Staatstheater van Hannover. Met langdurig applaus gaf een enthousiast publiek aan dat het bijzonder genoten had van dit concert.

Ook dit jaar vormde het kerstconcert weer het klassieke slotstuk van het jaar. Met medewerking van blazersensemble Cupros vertolkte ons koor op sfeervolle wijze de hoofdrol van dit concert, een traditioneel en onvervangbaar element van onze programmering. Met enthousiast applaus en gulle (vrije) gave liet het publiek blijken hoezeer men weer van dit kerstconcert had genoten.

20 december: kerstconcert Pancratiuskerk

2014 Was wederom een succesvol en volwaardig verenigingsjaar. Daarvoor past dank aan iedereen, directie, zangers, sponsoren en publiek die dit steeds weer mogelijk maken.

Dat het allemaal niet vanzelfsprekend is, bewijst ook de brede zorg die alom wordt waargenomen over de toekomst van de mannenkoren. Maar tegelijkertijd zien we ook overal experimenten en ontwikkelingen die er op gericht zijn de mannenkoormuziek weer (een nieuwe) toekomst te geven.

Die toekomst blijft nog steeds aan ons.

Vaste elementen vormen jaarlijks ook de Dodenherdenking op 4 mei en de Allerzielenviering

Leo Arets secretaris

Al meer dan 75 jaar uw bandenspecialist

Willemstraat 80 - 6412 AT Heerlen - T. 045 572 59 10 9

BIJZONDERE VERMELDINGEN Overleden

A. Emonds z.g.

J. Knippenbergh W. Gielgens z.g.

J. Maassen z.g.

H. Noestheden z.g.

J. Beekman z.g.

J. Kroes z.g.

H.Slenders J. Palmen J. Stouten H. Muys

Jan van den Bosch, bariton Cor Snouck, bariton Jan Kroes oud-lid, bas Harrij van Heumen oud-lid, bas Nieuwe geïnstalleerde leden Peter van den Broeck, bariton Leo Custers, bariton Hub Knubben, bariton Francois Lommelen, tenor 1 Hans Mentinck, bas Wim Plug, tenor 1 Frits van Roon, tenor 1 Paul de Wolf, bas

Ereleden

Uit respect voor hun verdiensten tegenover de vereniging vermelden we de namen van hen, onderscheiden met de ‘Gouden Pancratiusring’, leden van verdienste en ereleden.

Onderscheiden met de Gouden Pancratiusring J. Schlösser z.g.

H. Heijdendaal z.g.

C. Rentenaar z.g.

P. Kerckhoffs z.g.

E. Akkerman z.g.

W. Gielgens z.g.

J. van Dijk A. Emonds z.g.

J. Knubben

sinds 1953 sinds 1961 sinds 1962 sinds 1963 sinds 1975 sinds 1991 sinds 1994 sinds 1996 sinds 2013

Leden van verdienste J. Wintgens z.g.

J. Schlösser z.g.

L. Cools F. Schreurs z.g.

E. Akkerman z.g.

P. van Zeil z.g.

J. van Dijk J. Lardinois L.Mulders z.g.

P. van Els M. Knubben P. Franken 10

sinds 2006 75 jaar lid sinds 1983 40 jaar lid sinds 1992 40 jaar lid sinds 1993 40 jaar lid sinds 2004 40 jaar lid sinds 2006 40 jaar lid sinds 2008 40 jaar lid sinds 2010 40 jaar lid sinds 2011 40 jaar lid sinds 2012 40 jaar lid sinds 2013 50 jaar lid

sinds 1964 sinds 1966 sinds 1976 sinds 1976 sinds 1980 sinds 1992 sinds 1994 sinds 1997 sinds 1998 sinds 2001 sinds 2004 sinds 2006

P. Cadeveille H.K.H. Prinses Juliana z.g.

Beschermvrouwe tot 20 maart 2004 H. Brand A. Misset M.G.V. Schlägel und Eisen P. Jochems z.g.

S. Nieuwland J. Reiziger De heer en mevrouw Kohnstamm A. Widdershoven z.g.

J. van Straaten z.g.

W. Frösch H. Stienstra J. Pleumeekers F. van der Valk A. Sakkers H. Luesink, eredirigent T. Gresel Mevrouw R. Gielgens Mevrouw A. Beckers

sinds 1952 sinds 1953 sinds 1954 sinds 1957 sinds 1960 sinds 1966 sinds 1969 sinds 1972 sinds 1975 sinds 1975 sinds 1978 sinds 1986 sinds 1994 sinds 2000 sinds 2002 sinds 2003 sinds 2007 sinds 2010 sinds 2012 sinds 2013

Bestuur Preses Jos Amkreutz Vice-preses Jeu Knubben Secretaris Leo Arets Penningmeester / archivaris Hub Slenders Lid John Knubben Lid Frans Raemaekers Lid Jo Vroomen Muzikale staf John Gerits Augustine Boshouwers

dirigent repetitor / pianiste

Commissie Fondswerving

Bibliotheekcommissie Aloïs Comello René de Koning Hub Slenders

bibliothecaris

Muziekcommissie Jeu Knubben Aloïs Comello John Gerits Henk Hendriks John van Os Paul Ramaekers Hub Slenders

voorzitter secretaris dirigent

Partijcommissariaat Tenor 1: Tenor 2: Bas 1: Bas 2:

Jo Genders, Hub Slenders Jan Stouten. Bernard Donners Harrie Bastin, René de Koning Jos Wanten, Frans Ramaekers

hoofdredacteur

Concertcommissie Jeu Knubben James Barton Sjir van der Linden Frans Ramaekers Paul Ramaekers René van Rooyen Aloys Wouters

voorzitter

Ceremonieel Frans Ramaekers Jos Wanten

ceremoniemeester vandelbeheerder

Lou Cloodt Sjir van der Linden René van Rooijen Stichting ‘Damescomité KHM St.-Pancratius’

PR commissie Peter Corstjens Leo Klinkers John Knubben Jo Vroomen

voorzitter

Activiteitencommissie

Redactie ‘De Stem van Pancratius’ Leo Klinkers Paul Franken jr.

Koos Linders Hub Slenders Jo Vroomen

Jos Amkreutz Ulbe Balt Cor Duijf Hub Lindenlauf Hub Slenders Henk Vos

hoofdredacteur ‘De Stem’ webmaster

Voorzitter Penningmeester Secretaris Lid Lid Lid Lid

Anny Ramaekers José Hendriks José Van der Werf Annie Beckers Charlotte van Rooyen Gonnie Schoenmaekers Eveline Willemsen

11

18 APRIL 2015: ZWOLLE MEETS HEERLEN 30 MEI 2015: HEERLEN MEETS ZWOLLE

Het Groot Mannenkoor Zwolle (GMZ, waarover wij in De Stem van april 2015 al berichtten) en het KHM St.-Pancratius hebben wat gemeen met elkaar. Het zijn mannenkoren, groot, timmeren aan de weg met vernieuwend repertoire, hun dirigenten kennen elkaar en, zoals zou blijken, het zijn gewoon gezellige verenigingen. In het voorjaar ontmoetten beide koren elkaar twee maal, een keer in Heerlen, een keer in Zwolle. Hoogtepunten in die ontmoetingen waren de concerten, maar zeker ook de nazit erna. En om maar meteen met de deur in huis te vallen: gastvrij Heerlen kan nog wat leren van gastvrij Zwolle!

Naar het zonnige zuiden Op 18 mei ontvingen wij het GMZ in de Pancratiuskerk in Heerlen. Het eerste deel van het concert kwam voor rekening van Pancratius met een zestal liederen, waaronder Choeur des Soldats, Dostojno Jest, Once we were kings en Landkjending met onze eigen solist John van Os.

hymne Vecht en IJssel de Sassenpoort, Zwolle waar de Victorie gloort. Het knalde de kerk in en

De jonge pianist Youp Schyns speelde tien pianovariaties van Wolfgang Mozart uit Unser dummer Pöbel meint, met vlammende vingertjes over het toetsenbord. Fenomenaal, we zullen nog veel van Youp horen, het is al eerder gezegd en geschreven.

De Hongaarse tenor Kristiàn Egyed zong als solist Schenkt man sich Rosen in Tirol en tenslotte bracht het Pancratiuskoor drie liederen, waarvan de Afrikaanse gospel Sana Sananina volgens het GMZ het meest indruk maakte.

Na een kort changement nam het GMZ het concert over. Heel verrassend begon het koor met hun 12

Youp Schyns, pianovirtuoos

meer eigentijdse stukken als I only want to say uit Jesus Christ Superstar en It aint necessarely so uit Porgy and Bess, waarbij Kristiàn Egyed opnieuw soleerde. Een wonderlijke stem: hij zingt tenorpartijen én bariton!

Tot slot zongen beide koren samen onder leiding van Pancratius-dirigent John Gerits One hand one heart uit de West Side Story, Softly as I leave you en Domine, Salvum Fac Regem Nostrum, een gebed voor onze koning. Alleen al de massaliteit van zo’n 120 zangers stond borg voor een indrukwekkende afsluiting.

Kristiàn Egyed, tenor

de toehoorders waren meteen onder de indruk. Dat zou wat voor Pancratius zijn, een eigen hymne als een soort Heerlens volkslied. GMZ zette zichzelf met deze hymne meteen neer als trots koor uit Zwolle, en terecht.

GMZ o.l.v. Henny Raemakers

Bloemen voor dirigenten, solisten en pianisten; met een staande ovatie werd deze avond afgesloten. Dank zij de meegekomen partners van het GMZ was de kerk nog aardig gevuld. Had het alleen van Heerlen afgehangen, dan was het aantal toehoorders heel magertjes gebleven… Na afloop was er een nazit in de Beerkompagnie waar nog nagepraat werd over het concert en plannen gesmeed werden voor het tegenbezoek.

John van Os, bariton

Twee Hebreeuwse traditionals volgden, Kodoch en Vaânachnu, die uit het hoofd gezongen werden. Tussendoor kwam een variatie van Bach Jesus bleibet meine Freude, gevolgd door het Morning has broken van Cat Stevens, The Rose, Mi Mancherai met de Hongaarse solist Kristiàn Egyed, het monnikenkoor uit La forza del destino en Coro di Cavalieri van Verdi.

De indrukwekkende bijdrage van het GMZ werd afgesloten met een aantal moderne en min of

Vervolgens naar de IJssel 30 mei vertrok een bus vol zangers, een dirigent, een repetitor/begeleidster en een preses naar Zwolle. In één ruk legden we de afstand HeerlenZwolle af tot we bij het hotel aankwamen, waar we nog even moesten wachten tot de kamers klaar waren. Daarom werd er eerst geluncht en genoten van een kop koffie/thee. De gastvrijheid van de Zwollenaren werd tijdens de lunch al meteen manifest: we werden uitvoerig welkom geheten met informatie over de stad, folders en een uitnodiging om een stadswandeling onder 13

begeleiding van een van onze collega-zangers van het GMZ te maken. De stadswandeling was een openbaring, zeker voor diegenen die deze Hanzestad nog nooit bezocht hadden.

1452, indrukwekkend en met een volle klank.

Het is een levend monument, dat vaderlandse en geloofsgeschiedenis vertelt. Oorspronkelijk een katholieke kerk, toegewijd aan St.-Michael (zijn beeld staat nog boven de voorgevel van de kerk) werd het na de reformatie een protestante kerk, de Grote kerk. De kerk is nog steeds in gebruik voor de eredienst.

Vertrek naar Zwolle

Zwolle herbergt een rijke geschiedenis die zichtbaar is geworden in gebouwen, straten en pleinen en in mensen, die de stad groot hebben gemaakt.

Voor mij was het bezoek aan de Broerenkerk, waar Waanders een prachtige boekhandel gevestigd heeft, een openbaring. De gids refereerde aan de Dominikanerkerk in Maastricht, waar ook een boekhandel zit, en vertelde zo terloops dat de Zwolse kerk toch indrukwekkender en mooier was.

Boekhandel Waanders in de Broerenkerk

Na de generale repetitie gingen we terug naar het hotel voor het avondeten. Een van de gastvrouwen werd door ons vergast op een loflied, Mala Moia, hetgeen zij blozend van weelde onderging. Het avondmaal was copieus en, het moet gezegd worden, Pancratius deed het voedsel alle eer aan.

Alsof een stel hongerige wolven aangeschoven was. Een van de argumenten tot het ruim innemen was Het is betaald, alles is gratis! Argumenten als Houd ruimte voor je ademhaling, je stem, golden niet. Het was gewoon ontzettend lekker.

Toch konden we 100% van de zangers in de bus proppen richting Zwolle, om daar het concert te geven. Dat moet je ze dan nageven: eerst flink culinair te keer gaan, maar dan vervolgens ook je samenpakken (om het maar eens in slecht Nederlands te zeggen) en te doen wat er van je verwacht wordt: een goed concert neerzetten.

Stadswandeling Zwolle

Een geloei onzerzijds ontkrachtte zijn opmerking.

Leuk toch, dat vriendschappelijk jennen! Na afloop van de wandeling hadden we even een vrij moment om verder de stad te verkennen, maar we moesten al snel in de Grote of St-Michaelskerk zijn, waar het concert plaats zou vinden.

De kerk is een gotische hallenkerk, voltooid in 14

Onder leiding van dirigent Hennie Ramaekers en Philine Coops aan de piano opende het GMZ het concert. Het trof wel: het was de week van de amateurkunst en de kerk was flink bezet, beter dan in Heerlen. Na de GMZ-hymne vervolgde het koor met Schuberts Die Nacht. Het getuigt van lef om zo’n subtiel werk met een groot koor te zingen.

GMZ slaagde daar wonderwel in, prachtig. Met een mix van gevestigde klassieken en modern

repertoire zette het koor een mooi concert neer, waarbij de solist Jasper Schweppe interessante accenten aanbracht. Schweppe is geen onbekende voor het koor uit Zwolle, ze hebben menigmaal met hem opgetreden. Het Chor der Priester uit Mozarts Zauberflöte en het Slavenkoor uit Verdi’s Nabucco toonden aan dat het GMZ zijn klassieken beheerst: een warme, voorname en emotievolle klank.

Na het intermezzo op de piano (Philine Coops namens GMZ en Augustine Boshouwers namens Pancratius) vervolgde Pancratius het concert.

Van klassiek tot modern, we zongen het allemaal.

Landkjending, waarbij onze Hans Knubben de solo voor zijn rekening nam, kwam bijzonder goed aan, vooral omdat er in het auditorium een gezelschap Noren aanwezig was, dat te gast was bij enkele Zwollenaren, die hen naar het concert hadden meegenomen. Ze waren heel blij en verrast dat in dit voor hen vreemde en verre land een herkenbaar lied gezongen werd.

York werd juichend ontvangen, niet in het minst vanwege de act van Hans, die zijn pet het publiek ingooide.

En ook hier, tot slot, zongen beide koren samen onder leiding van GMZ-dirigent Hennie Ramaekers One hand one heart uit de West Side Story, Softly as I leave you en Domine, Salvum Fac Regem Nostrum, nadat de voorzitter van het GMZ op charmante wijze de toehoorders had bedankt.

Na afloop van het concert werden alle zangers uitgenodigd voor de nazit. We kregen penningen voor een consumptie en togen naar een lokaal etablissement voor een nabeschouwing. Het was supergezellig. Uitwisselen van zangervaringen, nog even samen zingen in die kroeg onder leiding van onze dirigent, maar daarover later. En dan de GMZ-partners. Wij kregen het voor de kiezen dat onze partners er niet bij waren: de Zwolle-dames vonden dat echt niet kunnen.

We hebben ze uitgelegd dat we dit probleem aan een algemene ledenvergadering hadden voorgelegd: partners wel of niet mee? Unaniem werd toen, zeer democratisch na een geheime stemming, besloten om onze partners thuis te laten… Om 11 uur stipt vertrok de bus weer naar het hotel. Enkele diehards zijn nog in de stad gebleven, maar uiteindelijk keerde iedereen weer veilig terug in het hotel.

Ten slotte naar Giethoorn

De Grote of St.-Michaelskerk

Mien Limburgs Landj landde heel goed bij het publiek, vooral omdat het met verve gezongen werd en iets liet horen/zien van onze affiniteit met ons gewest. De afsluiting New York New

De volgende ochtend, na een copieus ontbijt dat weer alle eer werd aangedaan, vertrokken we naar Giethoorn, het Venetië van het noorden. De stemming was opperbest, hoewel de weergoden ons niet bijster goed gezind waren. Voor het vertrek sprak de dirigent ons nog toe over het concert. Zijn stem was enigszins schor, hetgeen hij toeschreef aan het lawaai in het kroegje van de avond tevoren. Vileine opmerkingen over zijn gebrekkige adembeheersing en tekortschietende stemtechniek pareerde hij met een verwijzing naar de limmenaad die ruim vloeide. Nee, aan humor ontbreekt het Pancratius niet.

Dat zou nog blijken in Giethoorn, waar we na aankomst in een zogenaamde fluisterboot plaats 15

aanwezigen, onder wie de groep Noren, die de vorige avond bij het concert aanwezig waren. De eerlijkheid gebiedt ons te zeggen dat de kreten van herkenning pas klonken bij de binnenkomst van Henk Vos en ondergetekende: kennelijk hadden zij de meeste indruk gemaakt…

Enthousiast vertelden ze over het concert, dat zij heel gevarieerd vonden en dat geconcentreerd en met overgave gebracht werd. Bedolven onder zoveel complimenten konden we niet anders doen dan twee toegiften zingen: Sana en, for the beautiful ladies from Norway, Mala Moja.

Aankomst in Giethoorn

namen voor een rondvaart van een uur. Het is een prachtig plaatsje met mooie doorkijkjes door de vaarten, interessante huizen, aparte bruggetjes en veel kunst langs de vaarroute, onder andere een bronzen beeldengroep van zon aanbiddende jonge meiden, die volop commentaar in de boot opriepen. Het commentaar was aanleiding om, daarbij ook verwijzend naar de overheersende haarkleur van de inzittenden, de boot snel om te dopen in de vijftig tinten grijsschuit, met James Barton als capo di capi tutti en Koos L. als zijn consigliere.

Voor het thuisfront: groeten van de ‘50 tinten grijs’ lolbroeken uit Heerlen e.o.

We genoten van de omgeving en met grote regelmaat denderden de lachsalvo’s door de schuit.

Zonder gêne werd commentaar gegeven op de mensen die wij passeerden, niet neerbuigend, maar humoristisch, zoals het echte kwajongens betaamt. Af en toe gilden we naar buiten dat men maar eens op www.pancratiuskoor moest kijken om te zien wat er voor gezelschap op die zondag Giethoorn onveilig maakte.

Bij binnenkomst van het restaurant waar we zouden gaan lunchen werden we herkend door enkele 16

Giethoorn

Na de lunch vingen we de terugreis aan naar Heerlen om onderweg via de radio getuige te mogen zijn van de terugkeer van Roda in de Eredivisie. Onze dank geldt natuurlijk allereerst Lou Cloodt, Koos Gulpen, Jeu Knubben en Sekoy ter Horst voor het prima organiseren van dit tegenbezoek aan Zwolle. Heel jammer dat Sekoy niet mee kon, we hebben dat meerdere keren tijdens het weekend gememoreerd.

Vervolgens is het goed om ook hier grote dank uit te spreken aan onze zangersvrienden uit Zwolle, die er een mooi weekend van gemaakt hebben.

We hebben ervan geleerd.

Een geslaagd weekend, goed voor de onderlinge band in het koor. De Pancratianen die helaas niet mee konden, hebben wat gemist. Er schijnt weer een nieuw initiatief voor een uitwisseling met een koor op stapel te staan. Bij dezen teken ik alvast in.

Koos Linders

17

HEERLEN, 4 MEI DODENHERDENKING Bring him home uit de musical Les Miserables.

Bonnie van der Valk droeg het gedicht Goede morgen lief dagboek van Sonna Seegers voor. Hierin beschrijft de dichteres haar angst op het moment dat de Duitsers Nederland binnenvallen.

Gastspreker Martin van der Weerden, docent geschiedenis aan het Bernardinuscollege, schetste in zijn toespraak de gevolgen van de mijnwerkerstaking die een reactie was op de proclamatie van generaal Cristiansen waardoor alle ex-militairen zich moesten melden voor de Arbeitseinsatz in Duitsland. Zo werden op 2 mei 1943 in het heidegebied bij Venlo zeven personen gedood door een vuurpeloton van de Grüne Polizei. Onder de slachtoffers bevonden zich drie mijnwerkers: Reinier Savelsberg en Meinardus Tempelaars uit Heerlerheide en Servaas Toussaint uit Hoensbroek.

Op 4 mei 2015 herdachten we alle Nederlandse oorlogsslachtoffers die sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog zijn gevallen of vermoord.

Wie de ogen sluit voor het verleden, is blind voor de toekomst.

‘Helaas is dit thema van het Nationaal Comité 4 en 5 mei zeer actueel en treffend voor de wereld waarin we leven. Met oorlogen tussen landen en volkeren, spanningen tussen regeringen, haat en onbegrip jegens religies en pesterijen vaak al op het schoolplein, lijkt het of we niets of weinig geleerd hebben van het verleden’, aldus Wil Houben, voorzitter van het Comité 4 en 5 mei Heerlen.

Om 19.00 uur opende ceremoniemeester Hans van der Logt de herdenkingsbijeenkomst in het stadhuis. In zijn toespraak ging burgemeester Frans Weekers dieper in op het thema Wie de ogen sluit voor het verleden, is blind voor de toekomst.

Als muzikaal intermezzo zong het Koninklijk Heerlens Mannenkoor St.-Pancratius hierna twee liederen. Indrukwekkend klonk Dostojno jest van Tsjaikovski en ingetogen het gebed van Valjean 18

Toepasselijk zong het Koninklijk Heerlens Mannenoor hierna uit de vespers van Rachmaninov Bohoroditse devo raduisya en Nella fantasia, filmmuziek van Ennio Moricone, een lied waarin een utopische wereld wordt geschetst waar mensen vredig en zorgzaam met elkaar leven.

Judith Pieters sloot de bijeenkomst met het declameren van haar gedicht Dit nooit meer.

Vervolgens formeerde zich een stoet van een elftal organisaties die in een stille tocht op weg ging naar de Vredeskapel en het Joods monument, gelegen aan de Akerstraat.

Deze kapel, ontworpen door architect F. Peutz en geopend op 24 december 1961 is architectonisch gezien een spel met getallen. De opvallende achthoekige vorm - het getal 8 - is in het oude christendom symbool voor opstanding op de achtste dag. De achthoek, gevormd door 2 vierkanten op elkaar - het getal 4 - staat voor doorgaande bewegingen: de jaargetijden, de maanstanden en de windstreken. De solitaire vorm - het getal 1 - staat voor nieuw begin. De eencellige ruimte heeft 3 gevelopeningen - het getal 3 - symbool voor de Goddelijke Drie-eenheid: de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. De rijzige kapel staat op een verhoging met 3 treden, symbolen voor geloof, hoop en liefde, ook vaak te zien bij grafmonumenten.

Steph Quadvlieg speelde op doedelzak Flower of the forest, een oud Schots volkslied over de Schotse nederlaag bij Flodden in 1513. Op klokslag 20.00 uur werd 2 minuten stilte in acht genomen.

Vervolgens speelde TOG Welten het Wilhelmus, terwijl ons koor de coupletten 1 en 6 zong.

Maud Cornips declameerde een gedicht, waarna

Lerros For Fellows Gardeur Bugatti Ben Barton Van Gils Pierre Gardin Gross Alberto State of Art Baileys Olymp

burgemeester Frans Weekers in een korte toespraak nogmaals inging op de betekenis van 4 mei in onze tijd.

Bij de gedenksteen met de tekst Wij hebben hier den strijd ons opgelegd volstreĂŤn. Ter eerbiedige en dankbare gedachtenis aan de gevallenen uit onze stad in de Tweede Wereldoorlog. De burgerij van Heerlen, legden de burgemeester en wethouder Nico Aarts de eerste krans. Vele organisaties en burgers volgen hun voorbeeld door zowel voor de kapel als bij het Joods monument kransen en bloemen te leggen.

Leo Klinkers

Nieuwe Dameskelder geopend Geleenstraat 34-36 & Promenade 33, hartje Heerlen ook vestigingen in Sittard en Deurne

Ledub Esprit Stones Tenson Mac Meyer Tom Tailor ‘S Oliver Tence Esprit Mac Soya

19

DE EERSTE LENTEFAIR

Na verschillende keren de Kerstfair te hebben georganiseerd in Auberge De Rousch te Heerlen, wilden we als damescomité in de lente graag een fair organiseren in de open lucht.

veel werk. Het was namelijk de eerste keer dat we dit organiseerden. Er werd een plan van aanpak gemaakt en elke 3 weken hebben we over de voortgang hiervan vergaderd.

In eerste instantie wilden we graag een Kunstfair.

Dit bleek echter geen haalbare zaak, doordat er te weinig gegadigden waren die zich hiervoor aanmeldden. Het plan werd bijgesteld en iedereen die zelf spulletjes maakte, kon ook deelnemen, mits ons damescomité de deelname goedkeurde.

Onze limiet aan deelnemers was 50 standhouders.

Ook mochten er maar maximaal twee dezelfde producten worden aangeboden, zodat de variëteit divers zou blijven.

De vraag was echter waar dit in Heerlen mogelijk was. Een geschikte plek zou het bedrijventerrein C-Mill kunnen zijn, waar een van onze bestuursleden een atelier heeft. Na een bezoek aan deze plek werd er al vlug een besluit genomen.

We zouden aan de directie van C-Mill vragen of we er een fair mochten organiseren. De directie was meteen akkoord en enthousiast over ons plan.

We kregen dan ook veel medewerking om onze plannen te kunnen realiseren.

De voorbereiding, die in december begon, was heel intensief en kostte enkele van de bestuursleden 20

Uiteindelijk werd het een Lentefair waar vooral

stands stonden met kunst, sieraden, zelfgemaakte producten zoals jam, honing, gebak enz. Ook werden er spullen aangeboden, gemaakt van leer, hout en andere materialen.

Zoals al vermeld, was het aanbod van de standhouders gevarieerd en van heel goede kwaliteit.

Hoewel we voor dit festijn veel reclame hebben gemaakt, viel het bezoekersaantal wat tegen.

Het was wel de eerste keer dat we een lentefair organiseerden, maar toch hadden we meer bezoekers verwacht.

Zo zijn er honderden posters opgehangen, duizenden flyers uitgedeeld en in brievenbussen gestopt. De minuut van L1 radio is ingesproken en uitgezonden, en de aankondiging van de fair heeft verschillende keren in kranten gestaan. Bovendien kondigden we de fair aan via Facebook en de webpagina van ons mannenkoor.

Het was een gezellige dag en als damescomité waren we tevreden over de opbrengt van onze eerste Lentefair.

Er waren ook enkele stands met brocante. Wij als damescomité hadden ook een stand waar broodjes, loempiaatjes, wafels, koffie, thee en fris werden verkocht.

Na een enquête onder de standhouders, na afloop van de fair, hebben we toch besloten om de volgende Lentefair niet meer op deze locatie te laten plaatsvinden. Het is beter over een locatie te beschikken waar we niet afhankelijk zijn van weersomstandigheden.

Bij deze gelegenheid wil ik graag gebruik maken om de Kerstfair onder jullie aandacht te brengen.

Deze zal op 22 november plaatsvinden in Auberge De Rousch. Hopelijk mogen we jullie daar begroeten.

Op de dag zelf, 9 mei, liet het weer ons een beetje in de steek. Het was tijdens de fair weliswaar droog, maar d’r Heëlesje Wink was nadrukkelijk aanwezig. Zelfs enkele stands vlogen bijna de lucht in en van verschillende standhouders waaiden spullen om en vielen kapot.

Vriendelijk groetend namens het damescomité,

Anny Ramaekers

Foto’s: Gabriëlle Vroomen 21

FLORENCE NIGHTINGALE CONCERT 12 MEI 2015

Het ‘Florence Nightingale Concert 2015’ is uiteindelijk een hele happening geworden. De opzet en de programmering van het concert hadden dit al helemaal in zich: klassieke en eigentijdse muziek, muziek van verre en van eigen bodem, stil aanhoorde luisterliedjes en gouden Limburgse meezingers en meedeiners: voor elk wat wils. En die ‘elk’ was met name de vrijwilliger bij zorginstellingen, de mantelzorger en iedereen, die een hulpbehoevende medemens belangeloos bijstaat. Aan hen was het concert, dat gesponsord werd door de ‘Meandergroep’, ‘Cicero zorggroep’, ‘Vebego’, het ‘FSI’, de gemeente ‘Heerlen’ en de provincie ‘Limburg’, opgedragen. Ook M2015, het ‘Jaar van de Mijnen’, hoorde tot de sponsoren, omdat in de programmering aan het mijnverleden van ‘Parkstad Limburg’ gerefereerd werd.

Het KHM St.-Pancratius opende het concert met Choeur des Soldats en Landkjending, twee stukken uit het repertoire waarmee het koor zich meteen duidelijk aanwezig stelde. De jonge pianist Youp Schyns (Sjins, zo moesten we zijn naam uitspreken!) vervolgde met een gevoelige Schubert en Scarlatti, die hij met brille over het voetlicht bracht. Youp is een talent waar we nog veel van zullen horen.

Het optreden van het koor vóór de pauze (Nella Fantasia, Softly as I leave you (met Paul Kicken op hobo), en One hand one heart en Somewhere uit West Side Story werden afgewisseld met bijdragen van de Schinveldse tenor Martin Hurkens, de winnaar van Holland’s got talent in 2010 en Paul 22

van Loo en Yvo Rosbeek. Martin zong met onze Hans Knubben het beroemde duet uit Bizets opera

Duet uit Bizets ‘De Parelvissers’: Martin Hurkens en Hans Knubben

de Parelvissers en solo Because we believe van Andrea Bocelli. Martin Hurkens, een man zonder kapsones, vriendelijk, een geweldige zanger!

Paul van Loo en Ivo Rosbeek tekenden voor De Lantaarn, een bijzonder fraaie en eigen cover van Thé Lau. Paul en Ivo, die steevast gepresenteerd worden als de gepensioneerde leraar en de jonge architect, maken steeds meer indruk met hun vertolking in lied en verhaal van de dagelijkse zaken des levens, geplaatst in een Zuid-Limburgse setting, waardoor ze bij hun publiek emotievolle, ontroerde, en soms weemoedige reacties opwekken, omdat de teksten dikwijls een feest van herkenning zijn.

Er is niks gekunstelds aan hun muziek, puur, eerlijk, invoelend, met regelmatig een stevige humoristische toets, die een lachsalvo door de zaal laat gaan. Een evergreen een gouwe ouwe blijft nog altijd de Limburgse vertolking van het (bijna) gelijknamige lied van de Groninger Ede Staal: ’t is nog noëts zoë donker geweës’, waarbij in het geval van dit concert het koor het refrein meezong.

Paul van Loo en Ivo Rosbeek

Na de pauze werd het Limburgs karakter van het programma nóg duidelijker. Met de mijnwerkersliederen Once we were kings en Glück auf opende het KHM St.-Pancratius het tweede gedeelte. Als extra decor, ondersteuning van de muziek kwam een aantal koempels, met mijnlamp en al, vanuit de zaal het toneel op. Indrukwekkend, alleen waren ze zó happig om naar voren te komen dat ze al tijdens de pauze hun lampen door de zaal lieten schijnen, zodat het effect een beetje verloren ging.

van Hooren

Saroleastraat 59 Tel.: 045-5712741

6411 LS Heerlen Fax 045-5741189

E-mail: vanhooren.info@planet.nl www.vanhoorenkantoorcentrum.nl Voor al uw: kantoorartikelen en schrijfwaren relatiegeschenken kantoormeubelen kantoormachines schoolartikelen Luxe schrijfwaren als: Mont Blanc

Cerruti, Ungaro, Nina Ricci e.a.

Graf Von Faber

Faber Castell Waterman Lamy Parker

En nog meer...

23

nondedjuu neet mit en Nölke Sjmeets wilt renner waere.’ Luidt het origineel: ‘Wao mien mooder mich gelierd haet óm te laeve. Wie ‘t laeve dat altied van mich verlank.’, daar maakte Herman Veugelers dus de volgende variant: ‘Wao mien mooder mich gelierd haet óm te laeve, vilt ’t laeve om de nondedjuu neet mit.’ Ook hier zong het koor het refrein mee, hetgeen aan Paul de opmerking ontlokte dat hij nu, voor de eerste keer, het Pancratiuskoor had horen/zingen vloeken.

Mi mancherai: koor, violiste Saskia Frijns en Martin Hurkens

Niet getreurd, bie ôs kunnen koempels geen kwaad doen. Hun hard, gevaarlijk en soms onderbetaald werk bracht ons land welvaart. Het Jaar van de Mijnen zal er mede voor zorgen, dat we onze koempels niet zullen vergeten. Treffend was het commentaar van een van hen op Glück auf: ‘Zingen jullie ook het derde couplet? Daarin zingen we dat we zo blij zijn wanneer we weer heelhuids bij onze geliefde thuisgekomen zijn’.

Nee, dat zongen we niet … Maar een volgende keer wel!

De nummers van De Schintaler Ingel in ’t hols van de nach, Genaete zo lang es ’t geit en Num mich wie ich ben brachten de zaal echt in Stimmung.

Er werd meegezongen en meegesjoenkeld, niet in het minst door een aantal enthousiaste zorgverleensters, die na de pauze op de eerste rijen waren gaan zitten en uiteindelijk onvervalste fans van onze eerste tenor Frans bleken te zijn! Mi Mancherai en Schenkt man sich Rosen in Tirol nodigden eveneens uit tot meedeinen en wanneer een concert als dit dan ook nog afgesloten wordt met Mien Limburgs landj, dan kan het niet meer kapot.

Paul, Ivo en koor zongen de variant van Herman Veugelers op het aloude lied ’t Kapelke. Uit de Limbo-Wiki: ‘Veugelers rekende hie aaf mèt geromantiseerde beeld van Limburg dat de traditioneel troubadours dèks nao veure brachte.

Sjlagersj van häöm: Wo mien mooder mich gelaerd haet om te laeve; Vilt ‘t laeve om de Koor en hoboïst Paul Kicken

De finale werd groots gebracht door alle zangers én door het publiek. Limburg Allein en Wie sjoen os Limburg is werden met enthousiasme gezongen en was voor Martin Hurkens aanleiding om met een kleine tekstwijziging aan te geven dat van de Limburgse maedjes die van Schinveld toch de sjoenste zijn. Waarvan acte. Maar de maedjes va Heële…

De Schintaler

24

De enthousiaste reacties na afloop deden ons snel de foutjes in het concert vergeten. Het publiek sprak van een gevarieerd programma, snel en vaardig gepresenteerd, een programma dat aansloot bij de verwachting en de beleving van het

publiek. Van mooie luistermuziek tot luidkeels meezingen. Van ontroerende muzikale juweeltjes tot meestampers, het zat er allemaal in.

Nu kun je gaan zeuren over het (té) Limburgs karakter van het programma (en ik als Brabo zal dat zéker niet doen, ik ben al meer dan 50 jaar hier geïntegreerd en wil van z’n lang zal ze leven niet meer weg, vooral vanwege dét Venloos maedje), maar het wordt tijd dat we met trots naar onszelf gaan kijken.

Prachtig land, grootse geschiedenis, goed bier, heerlijk eten, kostelijke wijn, prettige mensen en een toekomst die voor ons ligt en die we gaan grijpen. Onze kenniscentra groeien, we zijn steeds meer grensoverschrijdend bezig, ook letterlijk, en men, of het nu uit Japan is of Holland, weet ons meer en meer te vinden. Af dat Calimeroeierdopje. En zingen dat het een lust is.

Chapeau voor dirigent John Gerits, onze vaste begeleidster en repetitor Augustine Boshouwers en de muziekcommissie. Het programma was

Slotlied: koor en solisten

een gouden greep, een format dat we nog eens kunnen gebruiken. Al was het maar omdat onze zorgverleners het dubbel en dwars verdienen.

Op naar het Florence Nightingale Concert 2016.

Parkstad Limburg Theater zal op zijn grondvesten schudden.

Koos Linders

25

‘HET GAAT DOOR!’ Mille Voix of de vierde Internationale Chorbiennale van Aken

Het duurde eventjes voordat de kreet ‘Het gaat door!’ op de site van het KHM St.-Pancratius te lezen was.

Net terug van de reis uit Zwolle op 30 mei was op 13 juni een mini tournee door Aken slechts een koud kunstje. Toch werd er voor zo’n ad hoc onderneming een groot beroep op de flexibiliteit van de koorleden gedaan. Zwolle vormde echter een goede generale repetitie. Hadden we in Zwolle maar één tegenstander, tijdens de Chorbiennale in Aken moesten we het opnemen tegen 70 koren. Ongeveer 1700 zangers kwamen tussen 31 mei en 14 juni 2015 naar deze stad om deel te nemen aan de ‘Beste Art des Singens’.

Op verschillende unieke locaties werden door diverse koren uit Frankrijk, België, Nederland, Letland, Oekraïne en de Verenigde Staten prachtige gezangen ten gehore gebracht. Het KHM St.-Pancratius voelde zich thuis op het priesterkoor, zoals in Zwolle en net als thuis in de Pancratiuskerk te Heerlen.

Zij moest in de St.-Paul optreden. In de St.Peter startte om 19:00 uur een ander Limburgs muziekgezelschap, genaamd Canto Rinato, onder leiding van Ton Kropivšek.

Het KHM St.-Pancratius mocht eindelijk aan de Lange Chornacht meedoen: een koormarathon met maar liefst 70 koren, verspreid over de hele stad.

Ook de Heerlense Oratorium Vereniging onder leiding van Emmanuël Pleijers, onze voormalige dirigent, deed mee aan deze concertmarathon.

De concertmappen worden binnengebracht

Dit enorme evenement was verspreid over acht spannende locaties: het startte om 18:00 uur en was afgelopen om 23:00 uur. De locaties waren van west naar oost: Theresien Kirche, Aula Carolina, de Münsterplatz, Anna Kirche en de Stadsschouwburg. Tijdens het festival traden ook op Studium Chorale van het conservatorium van Maastricht en het Vocaal Ensemble uit Kerkrade.

26

Tevens musiceerde het Kinderkoor Musicanti o.l.v. Van Lieshout. We bevonden ons dus in uitstekend Nederlands gezelschap.

deze Lorelei was het voor velen een moeilijk karwei om het lokaal in het betonnen labyrint te kunnen vinden.

Voor het inzingen kregen we de laatste instructies van de dirigent: Softly as I leave you kon aan het repertoire worden toegevoegd. Als laatste klonk het nummer Somewhere enthousiast door de St.-Nikolauskirche. We kregen hiervoor een uitbundig applaus en de dirigent en pianiste kregen gelukkig snel een bloemstuk in cellofaan met een mooie aronskelk in de handen gedrukt, als een dankgebaar voor hun prestaties, voordat ze het podium moesten vrijmaken voor een dameskoor.

Ceremoniemeester Frans Ramaekers geeft aanwijzigingen

Het KHM St.-Pancratius wilde om 20:00 uur in de St.-Nikolauskerk met zijn concert beginnen, maar het duurde een hele tijd voordat er gestart kon worden. Eerst werd er gerepeteerd in een sportaccommodatie naast het openbare zwembad.

Daar werd de laatste hand gelegd aan de volgorde van de nummers in de mappen.

Hallenbad Elisabethhalle is een zwembad in jugendstil uit 1911, dat op dit moment gerestaureerd wordt. Voor de gevel staan hoge steigers met gespannen zeildoek. Het is een mooi zwembad met zuilen, moza誰ek en een Neptunusfontein die tijdens de Tweede Wereldoorlog enorm beschadigd werd. De plaats waar we hadden afgesproken om in te zingen heette Elisabethstrasse 9, een gymzaal naast het zwembad.

De deur werd opengehouden door een lieftallige freiwillige Helferin van de organisatie. Zonder

Even later klonken de klanken van dit koor, door de kerkdeur heen, over de straat, terwijl wij buiten op de dirigent wachtten. Met nota bene: Nella Fantasia. Volgens de dirigent een nogal fletse versie. Deze poffertjes klonken lek geprikt, zonder de meerstemmigheid die wij gewend zijn.

St.-Nikolauskirche Aken

Daaruit blijkt de gelaagdheid en het hoge niveau nogmaals van ons koor. Helaas voor het publiek kregen we geen introductie van de liederen door een woordvoerder in het Duits. Een beetje

27

Luisteren

Alleen de topmerken met KEMA- of KIWA-keur Sanitair & accessoires Grohe CV & accessoires. Agpo - Radson - Nefti - Danfoss Elektrotechnische installaties Kracht-, licht- en zwakstroom

Doet u het zelf, wij adviseren hoe!

Laat u het uitvoeren, wij verzorgen de calculatie, planning en installatie WATERVAL, DE INSTALLATIESPECIALIST VOOR DE BEWUSTE DOE-HET-ZELVER

... is onze sterke kant

toelichting vooraf versterkt toch de band met het publiek.

ingewijd als de Nikolauskirche. Later in 1656 werd weer een deel van de kerk in as gelegd door de stadsbrand van Aken. De Nikolauskirche werd datzelfde jaar weer opgebouwd.

Terug naar het concert: fluisterend geeft Hub Slenders ons een teken dat we onze formatie kunnen sluiten en met gestrekte pas naar binnen kunnen marcheren. Mappen links. Op zijn beurt ontving hij dit teken van Frans Ramaekers, die binnen in de kerk stond en de vorderingen daar gadesloeg. Net als in Waterloo. De generaal bracht met het heffen van zijn sabel de officieren met hun regimenten in beweging.

Voordat we de kerk in mochten schreiden, moesten we ons opstellen voor de achteringang. Tussen het zand, löss en leem en andere ruïneresten van een uitgestelde restauratie. Daar werd duidelijk dat de kerk verkeerde in een staat van een altijd durende verbouwing.

Op het moment dat ik dit artikel schrijf, wordt door duizenden re-enactors een enorme veldslag nagespeeld in Waterloo, vlakbij Brussel. Bij de slag om Waterloo op 18 juni 1815 werd Napoleon verslagen door Nederlandse, Duitse en Engelse

Volgens historici blijkt dit voor de St.-Nicolaus al eeuwen lang hetzelfde liedje te zijn. Tussen het puin groeit met een verrassende pracht de wilde roos, wellicht geschonken door de verbijsterende natuur. Tirol, uit ons gelijknamige lied, lijkt hier niet ver vandaan. In 1327 is de kerk in gothische stijl opgebouwd als kloosterkerk voor de minderbroeders op een kruispunt aan de Grosskölnstrasse, vlakbij de binnenste Barbarossa-stadsmuur van Aken en het oude raadhuis.

Even later in 1333 werd de kerk door een brand verwoest. Terwijl hij net op 6 december 1327 was 28

De muzikale staf

bestijgen, werden alle koren uitgenodigd om op zondag 14 juni Lieder Zum Abschluss mee te zingen, met alle andere zangers. De partituren kon jezelf downloaden en uitprinten vanaf de site van Mille Voix. Er werd een grootse samenzang ingezet met liederen van Rheinberger, Moore, Schulz en Schotse volksliederen: Nehmt Abscheid, Brüder, ungewiss.

geallieerden. Tijdens de bezetting door Napoleon in 1794 werden er Franse gewonden verpleegd in de refter van dit franciscaanse kerkklooster en er verbleven 130 paarden in het gebouw. Het Choer des Soldats was dus een toepasselijke keuze.

Ein bisschen Frieden, ein bisschen Freuden und gemütlichkeit. Vrolijke klanken klonken ook in de kassa’s van menig horeca-uitbater. Zij kregen dit keer geen bezoek van enkele winkelende Nachbarn van over de grens, maar van 1700 hongerige en dorstige koorleden.

Intussen is de kerk weer heropgebouwd om in 1875 weer verwoest te worden door een orkaan. Het dak werd toen eraf gewaaid. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd opnieuw de kerk zwaar beschadigd. En onlangs tijdens de nieuwjaarsnacht van 2011 werd de kerk enorm toegetakeld door vuurwerk dat door het raam naar binnen vloog en miljoenen euro’s aan schade veroorzaakte.

Maar vandaag was het rustig, vredig en saamhorig, zoals je dat in een kerk verwacht. Muziek verbroedert. Sommige bezoekers zag ik zelfs vrolijk meezingen in de kerk, met onze Some-where.

Andere nummers die ten gehore werden gebracht waren Choeur des Soldats, All by Myself, Nella Fantasia, Dostojno Jest, Sana Sananina en Softly As I leave You. Ter afsluiting van deze onvergetelijke Chorbiennale, waar bijna iedereen het podium mocht

Er werden tijdens die dagen in de Akense etablissementen heel wat tafeltjes aan elkaar geschoven om deze muzikale gasten van dienst te kunnen zijn. Het KHM St.-Pancratius ging al zaterdag naar huis, maar eerst streek het nog even neer op de terrassen op de markt, vóór het historische Rathaus, om het glas te heffen op de goede afloop.

Dankzij de midzomernacht bleef het nog lang licht op het plein.

Paul Franken jr.

U kunt bij ons tevens terecht voor drukwerk, belettering en andere reclame-uitingen!

Heerlerbaan 56, 6418 CH Heerlen W www.coriotrading.com

info@coriotrading.com

29

DE ‘LAATSTE REPETITIE’: GEVECHT TEGEN DE WIL DER WEERGODEN

Wanneer de Britse advocaat in Bram Stoker’s thriller ‘Dracula’ uit 1931 zich per koets naar het kasteel ‘Bran’ in Roemenië laat vervoeren, lijkt het slot een onneembare vesting. Regen, donderslagen en bliksemschichten. Het K.H.M. St.-Pancratius stond voor hetzelfde dilemma. Twee jaar geleden mochten we de ‘laatste repetitie’ al uit ons hoofd zetten. We kregen uitstel van executie. We mochten in plaats van begin juli in september optreden op Terworm, voor het matineeconcert van 22 september 2013. Dit concert werd door sommigen het ‘eerste concert’ genoemd, omdat er zoveel ‘laatste repetities’ aan vooraf gingen. In ‘De Stem’ van 2013 staat te lezen: ‘Donkere wolken voorspellen weinig goeds’. Een jaar later in 2014 hebben we wéér heibel met de weergoden. De repetitie wordt afgelast. In 2015 wordt het geduld wederom op de proef gesteld. Maar dit keer: een dubbel happy end!

In een mail van 6 juli 2014 lezen we de serieuze woorden van de secretaris dat de repetitie op kasteel Terworm bijzonder spijtig, maar onvermijdelijk niét doorgaat. De secretaris roept in een tweede mail op: zelf de mappen naar de Beerkompanie te brengen. Géén laatste repetitie in 2014, dan valt er een grote stilte op het einde. Maar niet ten overvloede. Berichten in de kranten rond 10 juli 2014 spraken van onweer, bliksem, evacuaties en talloze straten onder water. In 2015 lijkt de rust wedergekeerd rond het onheilspellende slot. Ziet KHM St.-Pancratius opnieuw een kansje voor een romantische laatste repetitie of is de allerlaatste helaas in zicht?

30

Op de site werd het al van tevoren aangekondigd: alleen bij mooi weer werden er opnames gemaakt voor de koorclip. Tijdens de laatste repetities was de kans op regen altijd groot. Dikwijls stond het koor opeengepakt in de Oranjerie. De pilotenhemden waren doorweekt en druppels hingen nostalgisch aan de snorren. De gezangen klonken binnenin het theehuis nog beter dan daarbuiten vanwege de cerebrale akoestiek. Onze verbazing was dus groot toen 4 juli de opname van de koorclip werd afgelast vanwege de hitte.

Een kleine hittegolf teisterde kort ons kikkerlandje. Zonnig weer heb je voor een videoclip

wel nodig. Er ontstaat een hittegolf wanneer de thermometer vijf dagen achter elkaar een temperatuur laat zien van 25 graden of meer, waarvan drie dagen boven de 30 graden Celsius. Volgens het KNMI zijn er tegenwoordig meer hittegolven door het broeikaseffect. Normaal is het op zaterdag 4 juli gemiddeld 22,4 graden, nu is was het 32,7 graden Celsius. Dan mogen we spreken van een kleine tropische verrassing, daar mag niemand het slachtoffer van worden. Om een koor met een leeftijd van 18 tot 88 jaar te blijven, vraagt ‘t van ons veel offers, maar géén mensenoffers.

Het bruggetje en het bootje

mantelpakje. Het Pancratiusblauw viel die avond extra goed in de smaak. Blauw is niet alleen een kleur in de uitdrukking van de blauwe knoop zijn.

De leden van Pancratius zijn meer van de blauwe strik, ze drinken liever een goed glas ná een uitvoering dan ervoor. Ook in de uitdrukking blauw bloed in de aders hebben, zit de kleur blauw. Het was die avond niet van de lucht.

Het camerateam aan het werk

Elk dilemma vraagt om een dubbele lading wijsheid. Een nieuwe dag inplannen en opnieuw 80 heren overhalen om te komen is ondenkbaar. Dus inhaken bij het programma van de laatste repetitie op donderdag 9 juli. Ook bij dit inhaakplan werd er roet in het eten gegooid. Helaas waren de zalen van Terworm ’s middags in bezit genomen door een gezelschap. Om hen niet te storen is er voor gekozen om de opnames te verschuiven van 16:00 uur naar 18:00 uur ‘s avonds. Het optreden werd vooruitgeschoven naar 20:00 uur. Overwerken voor de muzikale staf en helaas geen pensioenregeling voor afgematte zangtalenten. De dag 9 juli bestond uit de opname van de clip en het eerste en het tweede deel van het optreden. Tussenin een welverdiende pauze.

Jammer, geen beloofde broodjes voor na de koorclip. Wel de heerlijke onovertroffen bitterballen van Annie en Freek, die werden aangeboden door de gastvrouw die al enkele jaren helpt bij het lessen en laven van de Pancratiusheren: onze spiksplinternieuwe hostess mevrouw Miedema. Ze was dit keer gestoken in een modern kobaltblauw

Het hooggeëerde publiek was zeer vereerd door het klassieke repertoire en de inspanningen van de familie Van der Valk werden eveneens zeer gewaardeerd. Zij hebben het vervallen kasteel gerenoveerd en omgetoverd in een speciale ontmoetingsplek: een coulisse, voor álle mensen die openstaan voor de kunst van de levensgenieter.

Onze preses schonk er in het welkomstwoord extra veel aandacht aan: Het is een eer om als koninklijk mannenkoor in een adellijke omgeving ontvangen te worden. Freek van der Valk, onze gastheer, onderstreepte nogmaals de waarde van de traditie met de woorden Hopelijk mag deze traditie lang blijven voortbestaan.

Stuurman Wim Plug en cameraman

31

vaak meer terug. Elke keer worden we zo weer verrast op Chateau le Faucon. Zo zullen wij weer vol energie verder zingen in het tweede deel van de laatste repetitie na deze goed verzorgde pauze.

Bij de fontein in de rococotuin

Verschil kan er ook zijn in een adellijke omgeving. Door onze hostess Femke Miedema werd er onderscheid gemaakt in rode wijn en in witte wijn. Ze liet me het etiket op de fles zien, voordat ze voorzichtig de glazen van de zangers inschonk. De helft rood, de andere helft wit. En er werd uiteraard ook vers en ijskoud geperst sinaasappelsap geschonken in de pauze. Deze was zó vers en zonnig van smaak, dat hierdoor zelfs de korenwolf, een bijna uitgestorven Limburgse diersoort, opnieuw tot leven wordt gebracht. Bij koren succes verzekerd.

De witte wijn was volgens haar zeggen een Domaine la Clapiere, Figuerette uit 2014 afkomstig uit de Languedocstreek. Gemaakt van Chardonnay en Viognier druiven. De rode wijn was een Domaine la Clapiere, Jardin de Jules uit 2013.

Met een uitgebalanceerde druivenselectie, bestaande uit Merlot, Carignan, Cabernet Sauvignon en Syrah druiven. Net als de liederen van Pancratius: goed proeven, meezingen en goed onthouden, want deze smaken en momenten komen niet

Paul Kicken, hobo

32

In het eerste deel werd het publiek wederom verrast met het zonnige stukje wereldmuziek Sana Sananina. Dit eenvoudige lied werd ook tijdens de opname van de koorclip uitgevoerd. De dynamische choreografie met de vingerknip is een levendig audiovisueel motief. De camera filmde ons van boven, van voren en van opzij. Het koor stond opgesteld in een cirkel met de pianiste als enige vrouw, maar nooit alleen, in het midden van de cirkel.

Bert Rutters, bariton

Ten tweede werd Nella Fantasia voorgedragen.

Ook uit het hoofd. Dat lijkt bijzonder voor zo’n sentimenteel Italiaans lied, maar dat is het niet.

Men weet dat bijna alle Pancratianen beschikken over een fotografische geheugen. Bovendien speelde het lied een belangrijke rol in de koorclip.

En men ziet over het algemeen nooit zangers met een stuk bladmuziek in een muziekvideo. Dus was er tijdens de oefening en tijdens de opnames steeds een geluidsband aanwezig die ons de gevraagde muzikale steun gaf tijdens de opnames.

Een saillant detail is dat er ook een heus roeiboot je in de clip opduikt, een subtiel Venetiaans accentje. De e-mail van de secretaris voorspelde

scheepslading, aan boord bij Wim Plug, was ongeveer 4000,- euro. De penningmeester zal hem dankbaar zijn voor zijn vakkundige stuurmanschap. De muziekclip gaat waarschijnlijk eind september in première in ‘t Juphuis.

Hans Knubben, bariton

het al driemaal is scheepsrecht. Het bootje werd bemand door de kersverse aanwas Fons van Roij en Wim Plug. Zij bestuurden het bootje al even professioneel als de bemanning van rederij Stiphout de rondvaarten op de Maas naar Luik. Wim Plug moest bij een opname zelfs even een cameraman een lift over de gracht geven. In volle vaart werd het koor vanaf het water op de korrel genomen door de spectaculaire handheld camera van Submedia.nl. De cameramannen heten Mark en Joris; ze waren erg blij met het mooie weer.

Wim Plug moest flink aan de pedels trekken om het gewenste tempo van de camerabeweging te halen. De enorme dure camera met de ingenieuze stabilisator bleef daarbij hoog en droog, terwijl de cameraman het KHM St.-Pancratius filmde, poserend op de boogjesbrug. In 1890 is dit mooie bruggetje door bouwmeester Fisenne, in opdracht van Baron de Loë, aan het slot toegevoegd. De set waarmee het gefilmd werd bestond uit een Black Magic camera en een DJI Ronin Gimbal.

Een gimbal is het ingenieuze handvatsysteem waarmee schokkerige beelden in de opname worden voorkomen. De Black Magic camera is een professionele camera die wordt gebruikt voor een kleurrijke scherptediepte.

Hopelijk komen met deze techniek, het tijdloze patin en het nostalgische karakter van het koor goed uit de verf. De geschatte waarde van de

Tijdens de laatste repetitie op het binnenhof werd het Italiaanse Nella Fantasia stemmig begeleid door Paul Kicken op de hobo. In het eerste deel van het optreden werden er verder de volgende nummers ten gehore gebracht: Lullabye, Glück Auf, Softly As I Leave You. Dit laatste nummer werd ook tijdens de opname van koorclip gezongen. Daarbij stonden de heren in een cirkel rond de fontein voor de Oranjerie, terwijl een aantal andere leden van verre kwamen aanlopen om zich op een later moment bij de groep te scharen. De leden treffen elkaar elke donderdag tijdens de repetitie en komen uit alle windstreken en mijnstreken op ’t Juphuis af.

In het eerste deel van de uitvoering werd ook de zeer sentimentele Limburgse tearjerker ‘t Is nog noёts zoa donker geweёs gezongen met de leadzanger van de The Black Stars: Paul van Loo. Ongeveer in de periode dat Gé Reinders Bloasmuziek uitbracht, was dit Van Loo’s antwoord op het nieuwe Limbo-gold uit 2002. De meeste toehoorders in Heerlen kennen Paul van Loo als de aardrijkskundeleraar van het Bernardinus- en het voormalige Coriovallumcollege, die nog hipper is dan zijn leerlingen. Sinds 2010 is hij met pensioen en timmert hij aan de weg als chansonnier en troubadour van Groningse liedjes, die hij met succes naar het Limburgs heeft vertaald.

Een van de meest onvergetelijke nummers is uitgevoerd op een cd met de titel Ede Staal. ‘t Is Nog Noëts is uitgebracht in 2003 op Marista records.

Bert Paffen

Postbus 32081 6370 JB LANDGRAAF Mobiel 06-22235929 Kantoor 045-5317953 E-mail info@paffenbewind.nl Web www.paffenbewind.nl KVK 56049722

33

de hij zo 9 symfonieën, 81 opera’s, 99 sonates en 59 concerto’s, die tot op de dag van vandaag met veel bewondering worden beluisterd in concertzalen en die ook als herkenningsmelodie worden gebruikt van bijvoorbeeld Teleac.

Paul van Loo en koor

Dit nummer neemt je mee naar de aardedonkere landweggetjes van Terworm. Soms zie je dan, in het pikzwarte firmament, de Melkweg als een omgevallen poedersuikerbus, even helder als in de Languedoc-streek zelf. Maar al is het nog Zoa Donker altijd de concertmap inleveren, voordat je naar huis gaat.

Van Loo sloot de avond ook af als solist, begeleid door een geluidsband, zoals Charles Aznavour en Gilbert Becaud in de belangrijkste week van de Tour de France voor Nederland. De Tjech Znedek Stybar lukt het om vandaag de eerste plaats in de Tour te veroveren. Als een dorstige Dracula manifesteert hij zich in een spannende etappe waarbij de gele trui drager Tony Martin en Vincenzo Nibali ten val komen. De eerste Nederlander is vandaag terug te vinden op de 12e plaats: Robert Gesink. Met het nummer Schenkt Man Sich Rosen Aus Tirol werd het eerste deel van de uitvoering werkelijk afgesloten. Een kampioensboeket voor oosterbuur André Greipel, voor zijn vier ritzeges en zijn snelle binnenkomst op de Champs Elysées, enige etappes later.

In het tweede deel, na de pauze, brachten Paul Kicken en Augustine Boshouwers een muzikaal stuk ten gehore van Tomaso Giovanni Albinoni.

Albinoni was als een autodidact geboren in 1671 in Venetië. Hij componeerde als een natuurtalent en speelde meesterlijk viool. Johan Sebastiaan Bach was een bewonderaar van hem. Vanwege het feit dat hij zijn afkomst mee had, was het niet nodig om steeds in dienst te zijn van een kerk. Zo kon hij zich vrijelijk ontwikkelen voor een profaan publiek. Tot zijn tachtigste jaar produceer34

Het binnenhof was muisstil toen Paul Kicken Albinoni’s Adagio in G Mineur voor orgel en strijkers uitvoerde op de althobo, begeleid door Augustine. Het werd een heerlijke inspirerende verrassing, een instrumentaal intermezzo. Terwijl wij op Heerlen letten als de buren op vakantie zijn, klinkt het Adagio als een barokkunstwerkje, dat je graag had beluisterd tussen de krekels in Toscane of in de kapelletjes van Umbrië. Om te zorgen dat de gasten kippenvel kregen van de muziek en niet van de koude, werden er door de gastheer en gastvrouw, weldoordacht groene dekens verspreid, die men als een plaid kon omslaan.

Na de gezellige pauze werden er twee nummers aangevuld met een solistisch optreden van twee bekenden binnen het koor. Elke zanger vulde het nummer dat hij met microfoon zong aan met een eigen improvisatie. Hans Knubben improviseerde over Kerkrade in Wie sjoon os Limburg is, waarbij het koor hulp kreeg van de dames uit het publiek of eigenlijk de dames hulp kregen van het koor.

Bij het lied Limburg Allein werden de coupletten gezongen door Bert Rutters en kreeg het koor wederom steun van de dames uit het publiek. Bert Rutters refereerde binnen het couplet aan het echtpaar de Valk met de woorden Familie de Valk allein in plaats van Limburg allein. Hij onderstreepte nogmaals dat het met het KHM St.-Pancratius

Bloemen voor Annie van der Valk

er nooit alleen voor stond. Het meezingen met het koor vond het publiek erg leuk, omdat dit het karakter van de laatste repetitie duidelijk maakte.

Tijd voor een pittige opdracht van de zangdocent en publieksdirigent John Gerits. Er werden partituren uitgedeeld van het nummer In vino veritas.

Zo kon het publiek pas merken en ervaren waar het koor toe in staat is. Het refrein werd ingestudeerd met de dames, zoals het op een echte repetitie ook gaat gebeuren. Vervolgens werd Aus der Traube in die Tonne gezongen, wederom uit het hoofd. De wereld wordt steeds dommer door alle nieuwe computertechnologie en zakjapanners.

Het collectieve muzikale geheugen is bijna geïmplodeerd tot de afmeting van een facebookpagina.

Echter het muzikale IQ van KHM St.-Pancratius groeit onverstoorbaar verder in alle windrichtingen en over alle continenten, zoals dit sinds 1878 de bedoeling is. Of het memoriseren ook de kwaliteit van de uitvoeringen goed doet, zullen we na de vakantie van de dirigent vernemen, in de nabespreking.

Ook Lebe Liebe Lache werd a l’ improviste voorgedragen en kort daarna werd er een heuse Toast ten gehore gebracht voor de gastheer en gastvrouw. Een zeer speciale Ein Prosit welteverstaan, waar alle koorleden enthousiast aan meededen. Tot slot werden de klassiekers uit de kast gehaald. Mala Moja werd uit het hoofd voorgedragen, maar dat deden we al, dat blijven we doen en het kan op een laatste repetitie niet ontbreken.

Met al die andere barbershops, die als de stimmung er goed in zit, op het einde van de avond uit de mouw worden geschud. Een verrassing is altijd welkom, zeker als het goed klinkt. Heel Zwolle kan erover meepraten.

Applaus. Alle hoofdrolspelers krijgen op het einde van de avond een mooie bos bloemen uitgereikt. Als een welgemeend dank-je-wel voor alle inspanningen én voor alle onnavolgbare prestaties op het muzikale vlak, omdat bloemen van mensen houden en van klassieke muziek. De onversterkte muziek bracht tevens nieuw leven in de talloze goede gesprekken en conversaties, zodat ook in de pauze de liefde voor het lied de mensen weer nader tot elkaar bracht, waardoor vriendschapsbanden werden gesmeed. Albert van Lieshout vertelde dat hij met veel plezier op de eerste rij

Giel Braeken en dochter

had gezeten en nu eens eindelijk van dichtbij kon genieten van de prestaties van het koor.

Ook Giel Braeken trok veel bekijks, omdat hij dankzij zijn dochter het optreden wist te bezoeken. Dat het KHM St.-Pancratius een grote aantrekkingskracht op hem heeft gehad, blijkt uit de velen jaren dat hij de repetities heeft bezocht. Hij is al 37 jaar lid en voorheen was hij ook nog eens 28 jaar lid van de Mestreechter Staar. 65 jaar zangkunst, In de Liefde Bloeyende, zoals op de wand van het Muiderslot geschreven staat. Alleen een aantrekkelijk en afwisselend repertoire, samengesteld door goede dirigenten kan de reden zijn om steeds de grote afstand vanuit Maastricht naar Heerlen af te leggen. Wanneer volgend jaar de nieuwe Groene Loper van de A2 klaar is, zal Giel Braeken zonder files, véél vaker kunnen repeteren in ‘t Juphuis.

Tot die tijd: iedereen opgelet. Vermijd de snelwegen rond zaterdag 1 augustus, want dan is het Zwarte Zaterdag. Dan worden de autowegen verstopt door Nederlandse caravans en de volgeladen Franse spacewagons. Neem een sluiproute via het Groene Hart, dan kom je vlakbij Utrecht een duizendkoppig vrouwenkoor tegen om de renners langs de route aan te moedigen. Een betere oppepper is er niet denkbaar.

We laten ons graag verrassen door klassieke zang, ook onderweg naar onze bestemming, op de radio of…live!

Paul Franken jr.

Foto’s: Gabriëlle en Jo Vroomen 35

ZANGERSPORTRET: CARUSO, HET FENOMEEN de koning van Oostende Voor Nederland was hij veel te duur, zelfs in Wenen fronste operadirecteur Gustaf Mahler zijn wenkbrauwen toen Caruso 10 duizend kronen per avond vroeg. In de chique badplaats Oostende waren ze wel wat gewend: hier zong Caruso avond na avond voor duizenden mensen. Het was voor hem de ideale vakantieplaats na een druk operaseizoen. trof. Het leek wel of de grote operahuizen op hem stonden te wachten. Tevens lieten giganten als Tamagno en de ziek geworden tenor Jean de Reszke een leegte achter die om invulling vroeg.

In enkele jaren groeide Caruso uit tot een wereldster, het enige wat zijn opmars kon tegengaan, waren zijn privéproblemen en zijn wankele gezondheid. Het is opmerkelijk dat Caruso tot aan zijn relatief vroege dood, tijdens zijn carrière van 20 jaar, nauwelijks door andere zangers werd overtroefd. In Duitsland bijvoorbeeld was hij een absolute ster en dat zonder een noot van Richard Wagner te zingen, wiens muziek hem niet zo lag.

Zijn strategie was niet zozeer berekenend, maar kwam vooral voort uit zijn karakter.

Enrico Caruso1873-1921

Enrico Caruso (1873-1921) was de eerste mondiale popster die zijn faam dankte niet aan zijn looks, maar aan zijn geweldige tenorstem, zijn vakmanschap en de opkomst van de grammofoonplaat. Hij was een van de weinige zangers die het belang van dit medium inzag in een tijd dat hieraan getwijfeld werd. Na het succes van zijn eerste opnamen in 1902 volgden veel zangers zijn voorbeeld, zodat de 78-toerenplaat aan een opmars begon. Aan het eind van zijn loopbaan had Caruso ongeveer 5 miloen platen verkocht en was hierdoor de onbetwiste nummer één. Zeer zeker was dit ook de grondslag voor de mythe Grootste zanger van de eeuw die tijdens zijn loopbaan ontstond.

Hij groeide op in een volksbuurt in het verpauperde Napels. Niets wees erop dat hij een wereldster zou worden. Hij moest opboksen tegen belcantozangers van de oude school, zoals Fernando De Lucia en Francesco Tamagno. De stijl van zingen werd bepaald door het verisme - het realisme in de opera - waarin Caruso zijn voorgangers over36

Hoe ontzaglijk rijk Caruso ook werd, nooit vergat hij dat hij uit het arme Napels kwam. In Amerika gaf hij gul aan minderbedeelden en zong Napolitaanse liederen voor vele Italiaanse migranten. Hij werd dankzij de pers een kleurrijk icoon van The American dream. In wezen bleef hij een gesloten man, zonder arrogantie: er school een bijgelovig jongetje in hem, altijd bereid tot het maken van fratsen. Op het podium transformeerde hij pas tot de ster die iedereen kende; hij incasseerde de triomfen en de dollars als iets wat hem vanzelfsprekend toekwam.

Caruso’s zangtechniek - hij beheerste een volledige controle van de adem (ademsteun) - stelde hem in staat om hoge en volle tonen te produceren, klanken die het publiek van hem verwachtte.

Zijn stem evalueerde met de jaren, zodat hij zowel lyrische als dramatische rollen aankon. Hoewel hij sporadisch werken van Mozart, Donnizetti en Bellini zong, focuste hij zich vooral op de kaskrakers van Verdi, Puccini en Bizet.

Een avond met Caruso was een sociaal evenement: het publiek ging uitsluitend voor hem, on-

geacht wie of wat er verder ook was aangekondigd. Zijn klank, timbre (kleur) en stemvolume pasten goed bij de grote zalen en openluchtarena’s van die tijd.

Vooral in zijn vele recitals gaf hij het uitzinnige publiek precies waar het om vroeg. Toch is de paljas Canio uit de opera Pagliacci (Vesti la Giubba) de rol en de aria waarmee hij tot op de dag van vandaag wordt vereenzelvigd. Toen Ada Giachetti met wie hij ongehuwd samenwoonde en twee zonen had hem in de steek liet voor haar privéchauffeur, in die tijd was dat wereldnieuws, werd Caruso ook een echte canio, een bedrogen man die zijn gekwetste trots uitschreeuwde.

Enrico Caruso en Dorothy Benjamin

De tragedie leverde hem veel sympathie op, hoewel het een publiek geheim was dat hij achter de schermen relaties aanging met jonge zangeressen.

Hij had zelfs een verhouding met Ada’s zus Rina, een sopraantje met wie hij af en toe op het podium stond, terwijl het juist Ada was die haar eigen carrière had opgeofferd voor het gezinsleven met Enrico. De druiven waren zuur. Na al zijn perikelen met vrouwen en beschuldigingen van woordbreuk en vermeende aanrandingen vond Caruso

eindelijk rust en evenwicht in zijn leven.

Zijn leven kreeg een belangrijke wending toen de 45-jarige operaster de jonge Amerikaanse Dorothy Benjamin huwde, afkomstig uit een welgestelde familie in New York. Hoewel de dominante vader de Italiaanse charmeur liever zag gaan dan komen, dreef Enrico zijn zin door. Zijn geluk was slechts van korte duur. Sinds jaren kampte hij met chronische hoofdpijn en in de loop der jaren stapelden zijn gezondheidsproblemen zich op. In de winter van 1920 openbaarde zich een longaandoening die snel verergerde. Hoewel de zware operatie geslaagd leek, moet hij lang herstellen.

Hij ging terug naar het romantische Sorrento in zijn vaderland, ging zelfs naar de Madonna de Rosa in Pompeii om haar te bedanken voor zijn herstel. Toch overleed hij geheel onverwacht in Napels op 2 augustus 1921, 48 jaar oud, op weg naar een nieuwe ingreep.

Het Belgische Oostende behoorde tot die plekken, waarmee Caruso een speciale binding had: zijn vakanties verbleef hij het liefst aan de Belgische kust. De glorie van Oostende begon met de komst van het massatoerisme in de tweede helft van de negentiende eeuw. Koning Leopold II investeerde in zijn favoriete badplaats om deze een mondain elan te geven. De rijke zakenman Georges Marquet legde de lat nog hoger en wist vanaf 1904 sterren naar Oostende te lokken. Het was de tenor Fr. Tamagno die voor een ware volkstoeloop zorgde en zijn plotselinge dood liet een leegte achter.

Enrico Caruso was de ideale troonopvolger. Hij werd uitgenodigd om in de gloednieuwe koninklijke schouwburg de hoofdrol in de opera Rigoletto van Verdi te zingen en aanvullend een recital te verzorgen in de mooie Kursaal. Het was het begin van een romance met de badplaats Oostende.

Tijdens zijn bezoek aan Oostende verbleef hij in

Fysiotherapie Molenberg Locaties: Kerkraderweg 54 Voskuilenweg 129F (MediPoint Parkstad) 6416 CK Heerlen 045 541 04 44 6416 AJ Heerlen 045 571 86 85 www.fysiomolenberg.nl 37

het Royal Palace Hotel, een hotel met vijfhonderd kamers en met de allure van het paleis van Versailles.

Tussen het optreden door zwom hij in zee, vermaakte de kinderen, deelde handtekeningen uit en zong Funiculi-Funicula en O sole mio voor verbaasde badgasten op het strand. Op het podium van de Kursaal werd hij omringd door de mooiste diva’s van die tijd: Lina Cavaleri en Marthe Chenal. Hij liet zich uitnodigen voor diners met notabelen en societyfiguren en waagde graag een

gokje in het casino. Toen Caruso in augustus 1910 zijn laatste recitals in Oostend gaf, trok hij bijna 18000 bezoekers per optreden. Het was zijn zwanenzang, het einde van een glorieus tijdperk, mede veroorzaakt door de Eerste Wereldoorlog en zijn stemproblemen. Pas in 1928 kreeg de badplaats Oostende in de figuur van de Russische bas Fjodor Chaljapin een waardige opvolger voor het fenomeen Caruso.

Bron: R. Spriet Profiel vocaal

Leo Riemens zangrecensent

John van Os en Leo Klinkers

ZANGTIPS ● Zuivelproducten en specerijen Deze zijn vaak niet goed voor de zangstem. ● Geneesmiddelen De meeste geneesmiddelen m.b.t. verkoudheden drogen de stembanden uit. ● Guailfenesin Gebruik deze slijmverdunner met mate. ● Drinken Drink zo veel water dat de urine wit wordt. ● Eten Eet niet te veel voor het zingen. ● Kopstem of falsetstem Senioren zingen vaak met te weinig kopstem, waardoor de stem te weinig glans heeft. Door de tonen licht aan te zetten, is dit het begin van een goede kopstemtechniek.

Veel zangplezier.

Bron: Harrie Spronken, muzikaal adviseur

John van Os

Luijten Advocaten Grootmeesters & specialisten op het gebied van: LIKE ONS OP :

• Mr. V.C.C. Luijten

• Mr. E.R. Th. A. Luijten

• Mr. R.P.H.W. Haas

Gratis open spreekuur:

Elke dinsdag van 15.30-17.00 uur & elke donderdag van 17.00-18.00 uur (gelieve vooraf per mail of telefonisch aan te melden).

Ons adres:

Ruys de Beerenbroucklaan 16 | 6411 GB Heerlen | T 045 571 38 88 secretariaat@luijtenadvocaten.nl | www.luijtenadvocaten.nl

38

• Echtscheidingsrecht • Ontslagrecht • Personen- en familierecht • Burengeschillen • Erfrecht • Huurrecht • Arbeidsrecht • Verbintenissenrecht

Post uitvaartzorg VOOR ZORG EN NAZORG afscheidskamer: Kruisstraat 16 6411 BT Heerlen info@postuitvaartzorg.nl www.postuitvaartzorg.nl

045 542 99 88 39

CHAARELKE HUURDE DAT... ● het nieuwe ontwerp van de kaft van ons periodiek De Stem van Pancratius enthousiast ontvangen werd; ● niet alleen de redactie, maar vooral de ontwerper, onze bariton en beeldend kunstenaar Theo Lenartz hiervoor vele complimenten kreeg; ● het Groot Mannenkoor Zwolle en het KHM St.-Pancratius elkaar op 18 april in Heerlen en op 30 mei in Zwolle ontmoetten; ● deze ontmoetingen door de gezamenlijke concerten en de nazit hierna zeer succesvol waren; ● de stadswandeling in Zwolle o.l.v. een zangervriend uit Zwolle veel indruk maakte: ● tijdens de boottocht in Giethoorn bleek dat de mannen van Pancratius echte lolbroeken zijn; ● het koor bij de Dodenherdenking op 4 mei in het stadhuis zeer fraaie en toepasselijke liederen zong; ● ons zeer actieve damescomité als primeur op 9 mei een Lentefair op het bedrijventerrein C-Mill te Heerlen organiseerde; ● liefst 50 standhouders hun waren voor de bezoekers uitgestald hadden; ● het Florence Nightingale Concert op 12 mei een ware happening was: ● dit mede te danken was aan de voortreffelijke programmering: klassieke en eigentijdse muziek, muziek van verre en eigen bodem, stil aanhoorde luisterliedjes en gouden Limburgse meezingers; ● dirigent, pianiste, solisten en koor vele complimenten voor dit concert in ontvangst mochten nemen; ● het een bijzondere eer was om voor de Internationale Chorbiennale te Aken op 13 juni uitgenodigd te worden; ● tijdens de lange Chornacht 70 koren zich hier op diverse locaties presenteerden; ● ons koor voor een enthousiast publiek in de St.-Nicolauskerk te Aken een uitstekend concert gaf; ● de aankondiging van één koor wel heel bijzonder was: Afrikanische Frauen treffen auf Königliche Männer; ● de laatste repetitie van het seizoen in kasteel Terworm door het fraaie weer, de opnamen voor onze clip en zingen met Paul van Loo heel bijzonder was; ● we weer zeer gastvrij door Annie en Freek van der Valk onthaald werden.

ED HEUVELMANS BLOEMSIERKUNST Weltertuinstraat 80 6419 XD Welten- Heerlen

Tel.: 045-5718533 Fax.: 045-5740665

E-mail: info@edheuvelmans.nl Website: www.edheuvellmans.nl

PANCRATIUS’ VERJAARDAGSKALENDER september 1 september 2 september 7 september 12 september 12 september 14 september 20 september 23 september 24 september 24 september 30 september

Jeu Knubben Pascal Buck Ed Koord André van Belkom Sjir van der Linden Pierre van Els Jo Moonen Henk Kremer Willem ter Horst Ed Quett René de Koning oktober

11 oktober 14 oktober 16 oktober 17 oktober 19 oktober 21 oktober

Hub Winthagen Mathieu Crombag Frank Janssen Albert van Lieshout Jos Eurlings André Coort november

18 november 20 november 21 november 24 november 24 november 27 november

Theo Lenartz Johan Palmen Bert Rutters Ger van Ham Hans Mentink John van Os december

1 december 3 december 8 december 16 december 16 december 19 december 28 december 29 december

40

Henk Muys Hub Lindenlauf Albert Balt Jo Bovendeert Theo Fontaine Lou Cloodt Toine Berkx Jo Souren

K.H.M. ST.-PANCRATIUS

GEEF UW STEM AAN PANCRATIUS