De Stem, jaargang 65, nr. 2, augustus 2013

KONINKLIJK HEERLENS MANNENKOOR ST.-PANCRATIUS sinds 1878 Erepreses:

dr. P.F.G. Depla, burgemeester van Heerlen

Preses:

mr. J.J.A.M. Amkreutz

Secretariaat:

Koninklijk Heerlens Mannenkoor Sint-Pancratius Postbus 283 6400 AG Heerlen

Secretaris:

L.G. Arets Tel.: 045-5113682 E-mail: secretaris@pancratiuskoor.nl

Website: www.pancratiuskoor.nl Postrekening: 2304497 Banknummer: 1199.95.077 1988: 1991: 1997: 1997: 2001:

Zilveren diploma Internationaal Korenfestival Budapest Limburgs koor van het jaar categorie mannenkoren Limburgs koor van het jaar categorie mannenkoren Eerste prijs categorie mannenkoren Internationaal Mannenkorenfestival Apeldoorn Zilveren diploma categorie mannenkoren Musica Sacra Praga Festivalprijs voor originaliteit en variĂŤteit repertoire van concerten in Praag

Kun je zingen?

Zing dan met ons mee in het Koninklijk Heerlens Mannenkoor St.-Pancratius!

Kom a.s. donderdag tussen 20.00 en 22.30 uur geheel vrijblijvend kijken en luisteren in de Beerkompanie Pancratiusplein 46 te Heerlen.

Voor actuele informatie zie onze website: www.pancratiuskoor.nl

JAARGANG 65 - NUMMER 2 - AUGUSTUS 2013 BESTE LEZER, Dit jaar bereikt het KHM St.-Pancratius een nieuwe mijlpaal: ons koor bestaat 135 jaar. Als kersverse preses kom ik midden in de feestelijkheden terecht en mag ik namens onze vereniging deze uitgave van De Stem bij u inleiden.

In dit jubileumjaar staat een aantal mooie evenementen op het programma, waarvan ik enkele onder uw aandacht wil brengen.

Op 5 april zong ons koor in een uitverkochte Stadsschouwburg Sittard tijdens het concert ter gelegenheid van het 40-jarig dirigentschap van onze dirigent, John Gerits. De volle zaal heeft van een heerlijk concert en een breed muziekaanbod genoten. Veertig jaar betekent overigens niet dat John het rustiger aan gaat doen. Integendeel. Wij krijgen eerder de indruk dat met de groei van ons koor ook het elan groeit waarmee John het koor naar hogere niveaus tilt. Voor wie er niet bij kon zijn, staan nog andere concerten van Pancratius op de agenda. Op 22 september a.s. is een bijzonder matineeconcert in een bijzondere setting, namelijk een grote feesttent op de binnenplaats van Kasteel Terworm. Met dank aan de onze gastheer, de heer Freek van der Valk, geeft het koor dan een voorproefje op hetgeen het hoogtepunt van ons jaar wordt: het jubileumconcert op zondag 24 november 2013 in de grote zaal van het Parkstad Limburg Theater.

Pancratius zal samen met Guido’s Orchestra, sopraan Wendy Kokkelkoren en andere musici de (hopelijk) 1000 bezoekers van ons jubileumconcert op 24 november een geweldige onderhoudende avond bezorgen. Voor dit concert zijn door Guido Dieteren een aantal op maat gesneden arrangementen gemaakt. Het wordt daarom een bijzonder optreden, dat ook buiten de concertzaal indruk zal maken.

De verkoop van entreekaarten is overigens reeds gestart.

Het jaar 2013 wordt door ons muzikaal afgesloten met een kerstconcert op 21 december. Weer een bijzonder concert, omdat wij dat in coöperatie met het (in 2013) 100-jarig Bernardinuscollege doen. Musicerende leerlingen van Bernardinus zullen samen met ons koor aan dit concert vormgeven. Een mix van jong en oud(er).

Hoe gaat het met de jubilaris? Onze website meldt dat Pancratius een sfeervolle vereniging is met gevoel voor zijn roemrijke verleden en met een onstuitbare creatieve energie richting toekomst. Blijft dat zo? Bij 135 jaar is immers de vraag gewettigd naar de conditie en de verdere levensverwachting van de jubilaris. Dankzij de forse ledengroei in de laatste jaren maken wij ons geen zorgen. Met ruim 30 nieuwe leden zijn wij tegen elke trend in gestaag gegroeid. Het grote en gevarieerde aanbod van andere verenigingen, de ontzuiling en individualisering blijkt op het koor geen vat te hebben gekregen. Veel verenigingen, en in het bijzonder in muziekverenigingen, hebben moeite om het hoofd boven water te houden. Zo niet Pancratius. Na 135 jaar blijken we nog steeds een kerngezonde vereniging met een grote aantrekkingskracht op publiek en nieuwe leden.

Met onze historie en met name door de ontwikkelingen in de laatste jaren is een sterke basis gelegd om ook in de toekomst als vereniging, zowel muzikaal alsook maatschappelijk verder te groeien. Wil ons koor ook in de toekomst sterk het stempel op het culturele leven in Parkstad kunnen drukken, dan moet deze groei worden doorgezet. Ledenaanwas staat dan ook hoog op onze prioriteitenlijst. Op 26 september a.s. starten wij daarom met een nieuwe, gratis workshop koormuziek. Wilt u ook geheel vrijblijvend de mogelijkheden van uw eigen stem ontdekken, dan is deelname zeker iets voor u en bent u van harte welkom.

Pancratius gaat het dan ook met zijn 135 jaar zeker niet wat rustiger aan doen. De organisatie van een jubileumprogramma is natuurlijk spannend. Met name is er de vraag: krijgen we het allemaal rond? Dankzij de inzet van velen gaat dat lukken. Bestuur en leden laten zich van hun beste kant zien. Op een hele goede manier wordt invulling gegeven aan wat het woord vereniging inhoudt.

Het is een cliché maar moet toch worden gezegd: een dergelijke bloeiende vereniging kan niet bestaan zonder de enorme inzet en bijdrage van heel veel mensen. Naast de leden wil ik dan ook namens ons bestuur alle sponsors en begunstigers, de muzikale staf, de dames van het Damescomité en ieder ander die ons koor een warm hart toedraagt enorm bedanken! Met name de bijdrage van onze sponsoren is onontbeerlijk. Dankzij hen wordt de gemeenschap van Parkstad een geweldig koor, een mooi geluid en een gevarieerd programma geboden. Wilt ook u ons in financieel opzicht steunen, dan zijn er diverse mogelijkheden. Een e-mailtje naar secretaris@pancratiuskoor.nl of een telefoontje naar 06-54 93 60 35 volstaat voor het krijgen van meer informatie hierover.

Ik besluit met iedereen een fantastisch en gezellig jubileumjaar te wensen. Laten we samen met de jubilaris de bloemetjes buiten zetten!

Jos Amkreutz preses

COLOFON De Stem van Pancratius is het periodiek van het Koninklijk Heerlens Mannenkoor St.-Pancratius en verschijnt drie keer per jaar.

Redactiecommissie: Paul Franken jr., Leo Klinkers, Koos Linders, Hub Slenders, Jo Vroomen Tekstverwerking:

Leo Klinkers

Lay-out:

Leo Klinkers

Druk:

Drukkerij L’Ortye

Inlichtingen

Hub Slenders

advertenties:

telefoon 045-535 23 03

Redactieadres: l.klinkers@planet.nl

1

DE NIEUWE PRESES JOS AMKREUTZ STELT ZICH VOOR

zijn gezin die niet musiceert. Vrouw en kinderen spelen zeer graag piano en dochter Joanna is daarnaast niet onverdienstelijk op zangterrein en heeft zangles van - de bekende countertenor en docent - Rob Meijers, die ook aan een aantal leden van Pancratius zangles geeft.

Ofschoon Jos niet zelf een instrument bespeelt, luistert hij graag naar muziek. En in principe naar alle muziek.

Hij heeft echter een voorliefde voor klassieke muziek en dan met name koormuziek. Zijn favoriete koorwerk vindt hij terug in het Requiem van Mozart. Jos heeft overigens meerdere uitvoeringen daarvan, alsmede van diverse requiemmissen van andere componisten.

Onze nieuwe voorzitter is 52 jaar oud en een geboren en getogen Heerlenaar.

Samen met zijn vrouw Cissy-Anne en zijn dochters Joanna (16) en Babs (9) woont hij in Welten. Hij is de enige in

Van beroep is hij belastingadviseur. Na zijn studie Fiscaal recht aan de universiteit van Leiden is hij teruggekeerd naar Heerlen. Tot begin 2012 exploiteerde hij samen met een compagnon een advieskantoor onder de naam Amkreutz & Donners Belastingadviseurs. Ruim een jaar geleden heeft hij echter van dat kantoor en zijn zakenpartner afscheid genomen. Ook al bestaat dat kantoor onder die naam nog steeds, hij is sinds die tijd niet meer aan dat kantoor verbonden.

Begin 2012 is hij namelijk zijn eigen administratie- en belastingadviesbureau gestart aan de Akerstraat in Heerlen.

Manders bouw- en timmerbedrijf realiseert al meer dan 35 jaar bouwprojecten. Van een eenvoudige reparatie tot het maken van een keuken, badkamer, dakkapel, garage of huis! Wij zijn u met raad en daad van dienst en tonen graag ons vakmanschap.

6% BTW pak het mee en profiteer nu!

Bel voor een vrijblijvende offerte

uw vakman: Martien Manders telefoon: 06 21 57 36 75 Bekijk onze website: www.mandersbouwentimmerbedrijf.nl

2

VAN DE REDACTIE...

In memoriam

Georganiseerd muziekleven

Ontsteld vernamen we tijdens de repetitie van donderdag 21 maart, de eerste dag van de lente, dat ons koorlid bariton Thijs Giesen die dag was overleden. Waarschijnlijk werd een ongelukkige val met zijn fiets op een tocht door zijn geliefd Limburgs land een week daarvoor hem noodlottig. De aanvankelijke hoop op herstel bleek ijdel.

Op 14 mei belegde het Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap (LGOG) voor zijn leden van Parkstad Limburg en overige belangstellenden om 20.00 uur in het Bernardinuscollege een bijzondere bijeenkomst. Hub Pittie hield een powerpointpresentatie over het Georganiseerd muziekleven in de Oostelijke Mijnstreek in de eerste helft van de 20ste eeuw.

Verslag van het verenigingsjaar 2012 Nieuwe leden stellen zich voor Het jaar 2012 kende naast vreugdevolle ook droeve momenten. Zo omlijstten we muzikaal de uitvaarten van 2 zangersvrienden en die van drie personen die zich sterk bij ons koor betrokken voelden. Daarnaast een vermelding van bijzondere groeperingen binnen ons koor.

40 jaar Dirigent: jubileumconcert John Gerits Op vrijdag 5 april 2013 heeft onze dirigent John Gerits zijn veertigjarig jubileum gevierd met een bijzonder concert in een uitverkochte Stadsschouwburg te Sittard-Geleen. Maar liefst 290 muzikanten traden op in een bijna drie uur durende uiterst gevarieerde show.

Kroniek In deze kroniek een aantal korte verslagen van activiteiten van de afgelopen periode: 22 maart de opening van de Beerkompanie, 4 mei Dodenherdenking, 14 mei gastoptreden na de lezing van Hub Pittie en 16 juni het bezoek van Männerchor Bachem 1904 aan Heerlen.

Toine Berkx bas 2, Jan Conjaerts tenor 2, Lex Magielsen bas 1 en Paul Vijgen tenor 2.

In memoriam Op 18 mei overleed Henk Reumkens die slechts twee jaar lid van ons koor is geweest. In herinnering blijft zijn prachtige, zeer diepe, sonore bas: muziek was zijn leven, elke kritische noot werd geraakt.

Het Garderezjiment, Pancratius en ...

Op 6 april vierde het Garderezjiment d’r Kuëb va Heële zijn tiende verjaardag met een aantal activiteiten op het Pancratiusplein in Heerlen.

Jubileum op het Miljoenenlijntje...

Het bezoek aan de Miljoenenlijn, op zondag 9 juni, was een gouden randje aan de viering van het 135-jarig bestaan van het Koninklijk Heerlens Mannenkoor St.-Pancratius.

Akerstraat 5 - Heerlen

Telefoon: 045-5715550

3

IN MEMORIAM THIJS GIESEN bariton * Nieuwenhagen, 25 juli 1931 †Heerlen, 21 maart 2013 Ridder in de orde van Oranje-Nassau hoofdonderwijzer koorzanger bridgespeler Ontsteld vernamen we tijdens de repetitie van donderdag 21 maart, de eerste dag van de lente, dat ons koorlid bariton Thijs Giesen die dag was overleden. Waarschijnlijk werd een ongelukkige val met zijn fiets op een tocht door zijn geliefd Limburgs land een week daarvoor hem noodlottig. De aanvankelijke hoop op herstel bleek ijdel.

Thijs werd 81 jaar oud en was gedurende 23 jaar actief lid van het Koninklijk Heerlens Mannenkoor St.-Pancratius. Met veel plezier zong hij sinds 1993 ook in het Heerlens Bruidskoor.

sprong van woorden en uitdrukkingen, waarover we zeer geanimeerde gesprekken voerden.

Die belangstelling voor taal was al op de middelbare school gewekt, want hierna wilde hij graag naar de School voor de Journalistiek, een keuze waarin hij niet vrij was. Wel volgde hij de opleiding tot onderwijzer aan de kweekschool St.-Gerardus Majella in het Brabantse Dongen.

Aan de school, geleid door de broeders van Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes, was ook een internaat verbonden, waar Thijs, ver van huis, na de

Thijs werd geboren op 25 juli 1931 in Nieuwenhagen en groeide op in een echt onderwijzersgezin te Wylre, een gezin dat naast de ouders nog drie meisjes en twee jongens telde.

Zijn liefde voor de zang was al vroeg aanwezig.

Zo zong hij als jongenssopraan met Kerstmis, samen met de legendarische tenor Tom Brand (1917-1970), geboren in Wylre, het kerstlied aller kerstliederen Stille Nacht.

Thijs heb ik leren kennen als iemand die zeer geĂŻnteresseerd was in alles wat te maken had met de Nederlandse taal. Meermalen raadpleegde hij me, niet alleen over de spelling, maar ook over de oor4

Kerstconcert 2012

lessen gehuisvest was. Of hij het leven in dat internaat als gelukkig heeft ervaren, weten we niet.

Wel vond zijn oudste zoon Hans in zijn papieren een opstelschrift met daarin een beschrijving over een jongen die naar een internaat gaat, een verhaal dat getuigt van een groot gevoel van ontheemding.

Zijn keuze was nu het onderwijs en wel, zoals dat in zijn karakter verankerd lag, volledig, plichtsgetrouw en met groot verantwoordelijkheidsgevoel.

Hij startte als onderwijzer in Sibbe, waar weer zijn passie voor de zang in het oog sprong, want hij richtte hier een jongenskoor op. Vervolgens was hij een aantal jaren werkzaam in Vlodrop.

In die tijd haalde hij ook de Hoofdakte, een diploma dat nog niet aan de opleiding tot onderwijzer verbonden was. Hij moest hier aparte cursussen voor volgen en het examen was bijzonder zwaar.

In 1967 werd hij benoemd tot hoofdonderwijzer van de toenmalige Mariaschool voor meisjes in Voerendaal. Een aantal jaren daarna leidde hij als directeur tot zijn pensioen de nieuwe basisschool Dammerich, eveneens in deze plaats.

Naast zijn passie de zang, waarin het Koninklijk Heerlens Mannenkoor St.-Pancratius voor hem de kroon was, speelde het kaartspel in zijn vrije tijd een grote rol, eerst met familie en vrienden, daarna in verschillende bridgeclubs in Heerlen.

En daar was hij, zoals een van zijn laatste bridgepartners hem typeerde ook in het spel de meester.

Van zijn vader erfde hij de liefde voor de natuur, waarover hij veel wist en boeiend kon vertellen.

Genieten kon hij van autotochtjes met een van

Ge誰nteresseerd toehoorder bij de koorscholing van aspirant-leden in 2010

zijn zussen door het Limburgse land, evenals lange wandelingen met een van zijn broers.

Op donderdag 28 maart verleenden wij Thijs de laatste eer. Het Heerlens Bruidskoor, een koor van leden en oud-leden van het Koninklijk Heerlens Mannenkoor St.-Pancratius omlijstte muzikaal zijn uitvaartdienst in de Pancratiuskerk te Heerlen-Centrum.

We vormden een erehaag voor hem en zijn familie bij het verlaten van de kerk, terwijl we het altijd indrukwekkende In Paradisum zongen. We wensen zijn kinderen en kleinkinderen veel sterkte bij de verwerking van dit verlies, die hem kort en krachtig kenschetsten op zijn gedachtenisprentje: Nu ga je...

Van alle zorg ontheven.

Je hebt hard gewerkt.

Het is nooit af.

Leo Klinkers

Want wat is sterven anders dan naakt staan in de wind en samensmelten met de zon?

En wat is ophouden met ademen anders dan de adem bevrijden van zijn rusteloze eb en vloed, opdat hij onbelemmerd oprijst en zich ontvouwt en op zoek gaat naar God? Alleen wanneer je uit de rivier van stilte gedronken hebt, zul je waarlijk zingen.

En wanneer je de top van de berg bereikt hebt, pas dan zul je beginnen met klimmen.

En wanneer de aarde je ledematen zal opeisen, pas dan zul je werkelijk dansen.

Kahlil Gibran 5

VERSLAG VAN HET VERENIGINGSJAAR 2012 KONINKLIJK HEERLENS MANNENKOOR SINT-PANCRATIUS Geachte leden, Voor het derde achtereenvolgende jaar presenteer ik mijn jaarverslag. Het jaar 2012 kende naast vreugdevolle ook droeve momenten. Zo omlijstten we muzikaal de uitvaarten van 2 zangersvrienden en die van drie personen die zich sterk bij ons koor betrokken voelden. Zoals gebruikelijk zal dit verslag worden opgenomen in de volgende uitgave van ons periodiek ‘De Stem van Pancratius’, waarin ook bijzondere groeperingen binnen ons koor een plaats krijgen.

Maastricht werd 13 januari 90 jaar, een gebeurtenis die om wel zeer speciale redenen niet alleen de regionale, maar ook de landelijke pers haalde.

Zo kopte het Limburgs Dagblad in een artikel van 19 januari: ‘Met 90 jaar lachend achter de toonbank. Giel Braeken gaat onvermoeibaar door met zijn drogisterij aan de Stenenbrug in Maastricht’.

In een uitgebreid artikel in ons periodiek De Stem van Pancratius besteedde de redactie aandacht aan Giel die nog steeds elke week van Maastricht naar Heerlen reist om met zijn geliefd Pancratiuskoor te repeteren.

Ria Gielgens bedankt damescomité en koor

Tijdens de eerste repetitie van het jaar namen we afscheid van mevrouw Ria Gielgens, die te kennen had gegeven terug te zullen treden als voorzitter en bestuurslid van de Stichting Damescomité van het Koninklijk Heerlens Mannenkoor Sint-Pancratius. Zowel het damescomité als het koor wilde dit niet ongemerkt voorbij laten gaan. Namens het damescomité sprak Gonnie Schoenmakers dankwoorden tot Ria voor haar stimulerende leiding als voorzitter. Als blijk van dank en respect benoemde het zittend bestuur haar tot erevoorzitter, terwijl Gonnie haar woorden met een fraai boeket bloemen onderstreepte. Namens het koor prees Jeu Knubben haar bewonderenswaardige inzet voor het damescomité en daarmee ook voor het koor. Als uiting van waardering benoemde hij haar tot erelid en spelde haar als teken hiervan het ere-insigne op. Verrast bedankte Ria Gielgens het damescomité en het koor voor zoveel eer en gaf aan vanaf de zijlijn het comité te blijven volgen, terwijl zij de zangers uitdaagde het in zijn acties te blijven steunen.

Onze tweede tenor en oudste lid Giel Braeken uit 6

Ook dit jaar waren we op 17 februari van de partij tijdens de Poefelezitting in het feestpaviljoen op het Pancratiusplein. We hadden ons goed voorbereid. Zo waren de stijve en ‘boze’ trekjes de dag voor ons optreden weggewerkt in de spiegels van Charlotte van Rooyen’s balletstudio. Ons feestcomité had carnavaleske pakjes op de kop kunnen tikken en kundige vrouwenhanden zorgden ervoor dat we perfect geschminkt als een kleurrijke, feestelijk groep voor de dag konden komen. De zaal zong uitbundig mee met de liedjes van Wiel Knipa; Paul, Aloys en Henk gaven een geslaagde parodie op de drie tenoren; Bert als een uitbundige Ötzi bracht een ode aan al het vrouwelijk

Poefelezitting 17 februari

schoon en we kregen de zaal helemaal plat met een Duutsje Carnavalsmedley.

Hans Prins 1934-2012

Op 5 maart overleed ons oud-lid en bariton Hans Prins. Aan Hans’ grote wens om bij zijn overlijden zijn geliefde koor te laten zingen, gaven we graag gehoor door tijdens de stijlvolle crematieplechtigheid op 9 maart in het crematorium te Heerlen muzikaal zijn afscheid te omlijsten. Pancratius was Hans’ leven. Zo nam hij nieuwe studiemuziek mee naar huis om die op zijn piano of orgel te spelen, zodat hij die sneller instudeerde, want hij wilde zo snel mogelijk de muziek beheersen en ervan genieten.

Het Betahuis Heerlen, het af-en-toe-kantoor, gevestigd in het gebouw van de oude muziekschool gelegen aan het Wilhelminaplein opende op 20 maart zijn deuren. Met een klein concert luisterden we deze opening op. We hebben in de Beta Arena, een grote ovale zaal op de begane grond, dit jaar diverse malen gerepeteerd, daar onze thuisbasis Oppidom verbouwd werd. Deze zaal bleek akoestisch gezien een fraaie repetitieruimte te zijn.

Toch nog onverwacht overleed op 22 april mevrouw Sophie Braeken-Kerckhoffs, de echtgenote van onze tweede tenor Giel Braeken. Aan Giel’s wens om haar uitvaartdienst op 28 april in de Basiliek van O.-L.- Vrouwe Sterre der Zee te Maastricht muzikaal te omlijsten, voldeden we graag.

Dat ons gezang grote indruk maakte, daarvan getuigde het onroerende dankwoord van Giel in zijn

geliefd Mestreechs dat de redactie van De Stem in het augustusnummer opnam.

Dit jaar koos het gemeentebestuur Heerlen voor een andere invulling van Koninginnedag, zodat de traditionele ontvangst van de gedecoreerden om 12.00 uur in het stadhuis verviel. Jarenlang waren we muzikaal hierbij aanwezig. Jammer dat aan deze traditie een einde kwam. Wel waren we uitgenodigd om op 5 mei mede luister en gedenkwaardigheid te verlenen aan de Dag van de Vrijheid zoals Bevrijdingsdag voortaan heet. Hoewel het officiële gedeelte om 18.00 uur begon, waren wij ingepland om 19.30 uur, een ongelukkig tijdstip, want regen en kou drukten inmiddels hun stempel op de feestelijkheden. Wat verloren en kleumend op een inmiddels zo goed als verlaten Pancratiusplein, opboksend tegen het decibelgeweld van vertrekkende legertrucs, probeerden wij de nog aanwezigen terrasbezoekers te bereiken met onze muziek.

Op initiatief van het Christelijk Gemengd Koor Heerlen vond op zondag 6 mei in de Bernardinuskapel aan de Akerstraat in Heerlen een Lenteconcert plaats, waarvoor het KHM St.-Pancratius was uitgenodigd. Terwijl het buiten kil en regenachtig was, deden beide koren en de solisten Nic Hermans, Annelies Vleugels-Hutsemaker en Augustine Boshouwers binnen hun uiterste best een ‘lentegevoel’ op te roepen. Dat lukte wonderwel, want het was een mooi, afwisselend concert, maar: erg lang, harde banken en geen pauze. Er werd bezield gezongen, met overtuiging en expressie.

Lenteconcert 6 mei

Als blijk van waardering voor het beschikbaar stellen van de St.-Pancratiuskerk voor ons kerst7

concert 2011 luisterden we op 28 mei, tweede pinksterdag, feestelijk de eucharistieviering om 10.00 uur in deze kerk op. Daar ons koor in de afgelopen periode in aantal leden verdubbeld is en de nieuwe leden geleidelijk in bestaande werken worden ingewijd, zongen we uit de vierstemmige mis van Rheinberger alleen het Kyrië en de Sanctus. Daarnaast brachten we een zestal motetten ten gehore, die de kerkgangers bijzonder konden waarderen, getuige het opvallend lang, klaterend applaus dat ons na deze mist ten deel viel.

Gerrit Schriever 1930-2012

Toch nog plotseling overleed ons oud-lid en bas Gerrit Schriever op 26 mei. Op verzoek van de familie, waaraan we graag voldeden, brachten we hem de laatste eer door zijn uitvaartdienst op 1 juni in de St.-Josephkerk te Brunssum muzikaal te omlijsten. Als wens van Gerrit zong onze eerste tenor Nic Sijstermans tijdens de communie het Panis Angelicus. Zingen bij het KHM St.-Pancratius was Gerrit’s passie. Hij verhaalde hier vaak over en was trots dat hij ook al lid was toen Eric Hermans het koor leidde.

Van 2 t/m 10 juni kreeg iedereen in Heerlen de kans om zijn/haar passie te presenteren tijdens de WAK, week van de amateurkunst, die het Open Podium van 2011 verving. Door het slechte weersvoorspellingen was de officiële opening van de WAK op zondag 3 juni van het openluchttheater in Vrieheide verplaatst naar het Corneliushuis.

Naast het optreden van de harmonie St.-Gerardus 8

Heksenberg, tenor Franz Glazhofer en het ballet van Charlotte van Rooyen’s balletschool, verzorgden we een kort programma met een zestal luchtige, gevarieerde liederen, dat het publiek wel waarderen kon.

Onze geliefde gastheer en gastvrouw, Freek en Annie van der Valk, bleken ons ook dit jaar op de laatste repetitie voor de zomervakantie op 5 juli weer enorm te kunnen verrassen met hun gastvrijheid. En dat na 12 jaar nog steeds even hartelijk.

Op 15 juli 1999 verzorgde het koor de opening van het hotel en op 6 juli 2000 werd de ‘laatste repetitie’ voor het eerst gehouden op het hotel.

Dit jaar werden we vriendelijk ontvangen in de Wenckebachzaal, gelegen aan de noordoostzijde van het kasteel en vanuit het kleine arkeltorentje in deze zaal heb je een mooi uitzicht op het slanke slotgrachtbruggetje en de Franse tuin. Naast het repeteren aan nieuw werk zongen we ook voor onze fans tot groot genoegen een aantal liederen.

Zelfs onze dirigent, John Gerits, liet zich niet onbetuigd en zong, begeleid door Augustine Boshouwers, Lachen und Weinen van Schubert. Carl Lalau, Hans Knubben en Jos Wanten werden als nieuw lid geïnstalleerd en Ad Christiaansen van Oppidom werd bedankt en extra in het zonnetje gezet met een persoonlijk cadeau. Vanaf 2000 is zijn Oppidom ons hoofdkwartier, dat met de Romein nu overgenomen is door Alfa. Annie van der Valk, onze kasteelvrouwe, werd uitbundig bedankt voor de gastvrijheid en als een heuse muze in de bloemetjes gezet.

Kasteel Terworm 5 juli

Na een welverdiende rustperiode startten de repetities weer op 16 augustus, waarin het kerstprogramma centraal stond. Op vrijdag 31 augustus omlijstten we om 17.00 uur muzikaal de opening van de tentoonstelling Akerstraat Blues van de in

Maastricht woonachtige Limburgse kunstenaar Fons Haagmans in de Heerlense cultuurtempel Schunck*. Zowel voorafgaande aan als volgend op de toespraak van Christie Arends, de nieuwe directeur van dit cultuurhuis, zongen we tot groot genoegen van de talrijke kunstliefhebbers enkele toepasselijke liederen.

Studiedag Bernardinuscollege 15 september

Het is een goede gewoonte van het KHM St.-Pancratius om het seizoen te openen met een studiedag, waarop gewerkt wordt aan stemvorming en nieuw repertoire wordt ingeoefend. Dit jaar vond de studiedag plaats op 15 september in het Bernardinuscollege te Heerlen. De dag werd geopend door een workshop van de bekende countertenor Rob Meijers, die met het koor presentatie en zangtechniek doornam aan de hand van Adios Nonino.

Daarna begon het werken aan nieuw en bestaand repertoire. Bassen, baritons, eerste en tweede tenoren werden wisselend onder handen genomen door onze eigen dirigent John Gerits, onze vaste begeleidster Augustine Boshouwers, countertenor Rob Meijers en Nico Hermans, dirigent van o.a. het Heerlens Bruidskoor. Hun inspirerende leiding bevorderde in hoge mate de motivatie en het plezier bij het zingen.

Dank aan onze bas Frank Janssen, schoolassistent van het Bernardinuscollege, die een prima gastheer was. Als de verzorging van de inwendige mens niet geregeld is, dan kun je niet zingen.

En die uitstekende verzorging was in handen van leden van ons damescomitĂŠ. Evelien, Annie, Frieda, Cissy, Marijke en Hilde, de koffie was heerlijk en de broodjes en vlaai vormden een goed fundament voor ons zangerswerk. Dank daarvoor.

Traditioneel omlijsten we ieder jaar de viering van Allerzielen met de stichting Samen onderweg

in de Bernardinuskapel aan de Akerstraat, zo ook dit jaar op zondag 4 november. Onze dirigent, John Gerits, had voor een totaal vernieuwd programma gekozen - zelfs zes nieuwe liederen - die uitstekend aansloten bij deze dienst van troost en dankbaarheid. Bijzondere indruk maakte het communielied Adios Nonino waarbij Trees Verburg ons voortreffelijk op de accordeon en Augustine Boshouwers aan de piano begeleidde.

Ook dit jaar vierden we ons Cecilafeest in het gemeenschaphuis in de wijk Heksenberg en wel op 10 november. Rien Van der Werf opent de feestavond om vervolgens het woord te geven aan onze preses Jeu Knubben die de aanwezigen, waaronder onze erepreses Paul Depla, van harte welkom heet. Allereerst worden de jubilarissen gehuldigd. Dat zijn Jan Stouten die dit jaar 40 jaar lid is van onze vereniging en John van Os die inmiddels kan bogen op een 50-jarige zangcarrière.

Zij worden toegesproken door de voorzitter van de Limburgse afdeling van het Koninklijk Nederlands Zangersverbond, de heer Lauw te Mey, die hen naast zijn felicitaties de oorkonde met speldje van het KNVZ overhandigt. Speciale aandacht valt vervolgens Jan Kroes te beurt die, na 44 jaar actief lid te zijn geweest, nu om gezondheidsredenen een stapje terug moet doen en niet langer actief lid kan zijn.

Cecilafeest 10 november

Daarna volgt een indrukwekkend programma van individuele muzikale bijdragen die een aantal leden, zelfs met hun partners, hebben voorbereid: Paul Franken, Inge Kleijkers en Trees Verburg, Johan Palmen, Giel Kleijkers, Hub Slenters, John van Os en ons oudste lid Giel Braeken. Het solistisch gedeelte van deze avond wordt onderbroken, want Frans Ramaekers ontvangt uit handen van Rien de wisselbeker Wie volgt mij na voor 9

zijn voortdurende trouwe en toegewijde inzet. In de pauze is er friet met uit de frietkraam. Om het programma gevarieerd te houden, hebben de organisatoren van deze avond een muzikale acrobatische act ingelast, die verzorgd wordt door Doebbel-3 een trio gevormd door de gebroeders John, Jeu en Hans Knubben.

Dit jaar geen optreden van het Corio-Strauss orkest, want dit vermaarde ensemble had zich dit jaar gestoken in Hollandse boerendracht inclusief klompen en voerde een geslaagde klompendans uit. Hans Knubben’s geslaagde optreden vormde het einde van het programma, maar veel leden met hun partners bleven nog napraten tot in de kleine uurtjes. Een zeer geslaagde avond met dank aan de organisatoren onder leiding van Rien Van der Werf.

Ons bereikte het droeve bericht dat onze oud-erepreses en lid van verdienste Piet van Zeil op 9 november was overleden. Toen Piet van Zeil in 1986 aantrad als burgemeester van Heerlen werd hij daarmee tevens erepreses van ons koor. Hij heeft onze vereniging altijd hoog in het vaandel gedragen en waar mogelijk gepromoot. Hij opende voor ons vele deuren: zo nam ons koor in 1992 als medeafgevaardigde van de provincie Limburg deel aan de culturele manifestatie bij de opening

Piet van Zeil 1927-2012

10

van het nieuwe gebouw van de Staten Generaal in Den Haag; zongen we tijdens de reünie van het derde kabinet Lubbers; waren er optredens in het Provinciehuis en heetten we Prins Willem Alexander en Prinses Maxima muzikaal welkom bij hun bezoek aan Maastricht. Piet van Zeil en zijn echtgenote hebben ons altijd een warm hart toegedragen en als het even kon, bezochten zij onze concerten. Voor zijn vele verdiensten voor ons koor werd hij in 1992 lid van verdienste. Wij zijn Piet van Zeil veel dank verschuldigd en hebben hieraan uiting gegeven door zijn uitvaart op 17 november in de Pancratiuskerk op passende wijze op te luisteren met onze muziek.

Het was alweer voor de vijfde keer dat het damescomité op 25 november de jaarlijkse kerstfair organiseerde, ieder jaar met groeiend succes.

Steeds meer mensen ontdekken dat de kerstfair in Auberge De Rousch een heel leuk feest is met niet alleen kwalitatief goede stands, maar ook in een sfeer die gezelligheid uitstraalt en waarbij het optreden van het koor een belangrijk element is.

Proficiat dames, met dit eerste lustrum. Ook de wafelactie in de maanden november en december was weer een doorslaand succes: er werden liefst 5.850 dunne en 1.500 dikke wafels gebakken.

Op zondagavond 2 december overleed Hub Savelsberg oud-wethouder van Heerlen. Deze prominente Heerlenaar was 42 jaar actief in de politiek.

Daarvan was hij 24 jaar wethouder in Heerlen, waarvan hij 16 jaar fungeerde als locoburgemeester. In 1999 nam hij afscheid van de Heerlense gemeenteraad, al maakte hij van 2002 tot 2006 een comeback als raadslid. Hub Savelsbergh was lid van de Provinciale Staten van 1999-2003. Op passende wijze verzorgden wij muzikaal de dankdienst voor zijn leven in de Pancratiuskerk op 8 december. Samen met sopraan Kim Savelsberg, zijn nicht, zongen we in deze dienst als intredelied Santo.

Ook dit jaar gaven we ons kersconcert in de Pancratiuskerk en wel op 16 december. Het werd gekenmerkt door een grote variëteit in presentaties en muzikale inhoud: het koor, kleinkoor, sopraansoliste Fenna Ograjensek, jongensalt Peter Nass, pianosolo’s Yingshan Hu, accordeon Trees Verburg, djembee Niek Braun, cello Eline Hensels, viool Jana Schell en dwarsfluit Manon Mommers.

comité. Al onze activiteiten werden niet alleen door onze webmaster Jo Vroomen weergegeven op onze website, maar ook door de redactie in ons periodiek De Stem van Pancratius.

Kerstconcert 16 december

Oud, gerenommeerd talent in het koor klonk naast jong, aanstormend talent, ingetogen pianissimo’s tegen klinkende fortissimo’s, van Afrikaanse gospel tot middeleeuwse polyfonie, Astor Piazzola, Morten Lauridsen en Camille Saint-Saens. Een harmonische variëteit, zo zou je het kunnen noemen, het resultaat van de aanpak van John Gerits, de keuze van de muziekcommissie en de opvattingen van het koor zelf, zoals neergelegd in de studiedag van 2012. Een harmonische variëteit: jong en oud konden genieten van goede muziek die hen in de sfeer bracht van het naderende kerstfeest.

Terugblikkend naar het jaar 2012 mogen we spreken van een zeer bewogen verenigingsjaar. Er waren veel vreugdevolle momenten zoals de vele geslaagde optredens en vooral de groei naar 78 zingende leden, maar ook droeve momenten als het muzikaal omlijsten van twee uitvaartendiensten van zangersvrienden en drie van zeer betrokken personen bij ons koor.

Door functiewisselingen binnen het bestuur is dit het laatste verslag dat ik u mag presenteren. Graag spreek ik de wens uit dat ons jubileumjaar 2013 een groots jaar mag worden en dat kan alleen door samen hard te werken, waardoor we ook samen veel plezier aan onze activiteiten kunnen beleven.

Heerlen, 17 april 2013

Er is ontzettend veel werk verricht door het bestuur, de muzikale staf, de pr- en de muziekcommissie en niet te vergeten ons zeer actieve dames-

Jos Eurlings secretaris

Vanouds de bekende plek voor

BOEKEN TIJDSCHRIFTEN EXCLUSIEVE WENSKAARTEN

BOEKHANDEL (v/h boekhandel Winants)

NU OOK LUXE SCHRIJFWAREN WATERMAN - PARKER - LAMY loop eens binnen voor een (hernieuwde) kennismaking

Raadhuisstraat 2 6411 HM Heerlen tel. 045-5711840 e-mail: info@bijhetraethuys.nl website: www.bijhetraethuys.nl

11

Overleden Oud-lid Hans Prins bas 1 Oud-lid Gerrit Schriever bas 2 Oud-erepreses, lid van verdienste Piet van Zeil Nieuwe, geïnstalleerde leden Albert Balt tenor 1 Ulbe Balt tenor 1 Willem Beekhuis bas 2 Guus Brandt bas 2 Mathieu Crombach bas 1 Cor Duijf bas 1 Dirk de Jong tenor 2 Hans Knubben bas 1 Ed de Koord tenor 1 Lucas de Kruijter bas 1 Carl Lalau bas 2 Hub Lindenlauf tenor 1 Toine Mol bas 1 Ed Quett tenor 2 Jo Souren bas 1 Rien Verburg tenor 2 Henk Vos tenor 1 Jos Wanten bas 2 Cees Willemse tenor 2

Onderscheiden met de Gouden Pancratiusring sinds 1953 sinds 1961 sinds 1962 sinds 1963 sinds 1975 sinds 1991 sinds 1994 sinds 1996

Leden van verdienste J. Wintgens z.g.

J. Schlösser z.g.

L. Cools F. Schreurs z.g.

E. Akkerman z.g.

12

sinds 1992 sinds 1994 sinds 1997 sinds 1998 sinds 2001 sinds 2004 sinds 2006 sinds 2006 75 jaar lid sinds 1983 40 jaar lid sinds 1992 40 jaar lid sinds 1993 40 jaar lid sinds 2003 40 jaar lid sinds 2003 40 jaar lid sinds 2004 40 jaar lid sinds 2006 40 jaar lid sinds 2008 40 jaar lid sinds 2010 40 jaar lid sinds 2011 40 jaar lid sinds 2012 40 jaar lid

Ereleden

Uit respect voor hun verdiensten tegenover de vereniging vermelden we de namen van hen, onderscheiden met de ‘Gouden Pancratiusring’, leden van verdienste en ereleden.

J. Schlösser z.g.

H. Heydendaal z.g.

C. Rentenaar z.g.

P. Kerckhoffs z.g.

E. Akkerman z.g.

W. Gielgens z.g.

J. van Dijk A. Emonds z.g.

P. van Zeil z.g.

J. van Dijk J. Lardinois L.Mulders P. van Els M. Knubben P. Franken A. Emonds z.g.

J. Knippenbergh W. Gielgens z.g.

J. Maassen z.g.

H. Muys N. Sijstermans H. Noestheden z.g.

J. Beekman z.g.

J. Kroes H.Slenders J. Palmen J. Stouten

sinds 1964 sinds 1966 sinds 1976 sinds 1976 sinds 1980

P. Cadeveille H.K.H. Prinses Juliana z.g.

Beschermvrouwe tot 20 maart 2004 H. Brand A. Misset M.G.V. Schlägel und Eisen P. Jochems z.g.

S. Nieuwland J. Reiziger De heer en mevrouw Kohnstamm A. Widdershoven z.g.

J. van Straaten z.g.

W. Frösch H. Stienstra J. Pleumeekers F. van der Valk A. Sakkers H. Luesink, eredirigent T. Gresel Mevrouw R. Gielgens

sinds 1952 sinds 1953 sinds 1954 sinds 1957 sinds 1960 sinds 1966 sinds 1969 sinds 1972 sinds 1975 sinds 1975 sinds 1978 sinds 1986 sinds 1994 sinds 2000 sinds 2002 sinds 2003 sinds 2007 sinds 2010 sinds 2012

Bestuur Preses: Jeu Knubben Secretaris: Jos Eurlings Lid / tweede secretaris: Rien Van der Werf Penningmeester / archivaris: Hub Slenders Lid: Leo Arets Lid: John Knubben Lid: Frans Raemaekers Lid: Jo Vroomen

Muzikale staf John Gerits Augustine Boshouwers

dirigent repetitor / pianiste

Ulbe Balt Cor Duijf Hub Lindenlauf Hub Slenders Henk Vos

Bibliotheekcommissie PR-commissie Aloïs Comello René de Koning Hub Slenders

bibliothecaris Jos Eurlings Peter Corstjens Leo Klinkers John Knubben Jo Vroomen

Muziekcommissie Jeu Knubben Aloïs Comello John Gerits Henk Hendriks John van Os Paul Ramaekers Hub Slenders

voorzitter secretaris dirigent

Partijcommissariaat Tenor 1: Tenor 2: Bas 1: Bas 2:

Jo Genders, Hub Slenders Jan Stouten, Bernard Donners Harie Bastin, René de Koning Rien Van der Werf, Frans Ramaekers

Redactie ‘De Stem van Pancratius’ Paul Franken jr.

Leo Klinkers Koos Linders Hub Slenders Jo Vroomen Sponsorcommissie Jos Amkreutz

tekstverwerking en lay-out

voorzitter redacteur ‘De Stem’ webmaster

Concertcommissie James Barton Jeu Knubben Sjir van der Linden Frans Ramaekers Paul Ramaekers René van Rooyen Aloys Wouters

voorzitter

Ceremonieel Frans Ramaekers Albert van Lieshout

ceremoniemeester vaandelbeheerder

Stichting ‘Damescmité KHM St.-Pancratius’ Voorzitter: Penningmeester: Secretaris: Lid: Lid: Lid:

Annie Ramaekers José Hendriks José Van der Werf Annie Beckers Charlotte van Rooyen Gonnie Schoenmakers

13

40 JAAR DIRIGENT: JUBILEUMCONCERT JOHN GERITS

Op vrijdag 5 april 2013 heeft onze dirigent John Gerits zijn veertigjarig jubileum gevierd met een bijzonder concert in een uitverkochte Stadsschouwbrug te Sittard-Geleen. Maar liefst 290 muzikanten traden op in een bijna drie uur durende uiterst gevarieerde show. Naast de drie koren die John Gerits onder zijn leiding heeft, stonden verder op het podium zijn zoon Marco Gerits, Wendy Kokkelkoren, Gabrielle Massa, Jack Vinders, Fanfare St.- Antonius, The Family Guys, Vitzkids, Kyle Schielen, Anita Schielen, Frans Glatzhofer, Augustine Boshouwers, Irina Venckus en Patrick Aendekerk. Met allen heeft John in het verleden meer dan eens samengewerkt.

Drie koren

Het concert

Koorzang verbroedert, zo zegt men wel eens. En dat gebeurde al snel bij de drie koren, die tijdens het jubileumconcert zouden gaan optreden. Het Geleens Mannenkoor Mignon, dat een thuiswedstrijd speelde, toonde zich een prima gastheer en organisator van het jubileumconcert. Het klikte al snel met Pancratius, zowel muzikaal tijdens de optredens als achter de Bühne, waar plagende aanwijzingen klonken als ‘Nu gaat eerst Mignon het toneel op, daarna volgen de zangers’. Een aparte plaats neemt toch wel het Projectkoor Canto Limburg in. In 2007 organiseerde John het koorproject van badkamer naar podium onder de naam Canto Limburg. Dat bleek zo’n succes, dat het Canto-projectkoor nog steeds bestaat. De projecten gaan van klassiek tot pop en van musical tot Limburgs repertoire. Jonge talentvolle solisten krijgen podiumkansen tijdens de concerten van Canto Limburg.

Het concert op vrijdag was, zoals gezegd, voor een uitverkochte ‘tent’. Tot de gasten behoorden

14

haar ware naam vertelt; ze wil de rest van haar leven als kluizenaarster doorbrengen nu ze denkt dat haar beminde Alvaro haar in de steek heeft gelaten. Degene die bij haar in de buurt komt zal getroffen worden door verdoemenis en getroffen door een vloek van de abt. En dan vraagt ze, samen met de broeders, of Maria haar onder bescherming van haar mantel wil nemen: La vergine degli angeli Mi copra del suo manto E me protegga vigile Di dio l’angelo santo.

Wendy Kokkelkoren

de burgervaders van Geleen-Sittard en Heerlen, Sjraar Cox en Paul Depla. Dit onderstreept toch wel het belang van de koren Mignon en Pancratius en hun dirigent voor de cultuur in beide steden. De opening van het spektakel was voor de toehoorders een verrassing. Van achter uit de zaal mengden de koren zich in het publiek om het sonoor klinkende Conquest of Paradise aan te heffen, altijd weer een indrukwekkend moment. Het programma daarna blonk uit in zijn afwisseling, zowel in de keuze van de muziek als wat de uitvoerenden betreft. Operafragmenten als Una Furtiva Lagrima uit Donizetti’s L’elisir d’amore, De Toreromars uit Bizet’s Carmen, het Choeur des soldats uit Gounod’s Faust werden afgewisseld met Amigos para siempre en het Ave Maria, toegeschreven aan Caccini.

In dit laatste nummer soleerde Wendy Kokkelkoren, die net daarvoor Quando M’en Vo van Pucini had gezongen. Wendy is toch een klasse apart en het is altijd een groot genoegen om als koor samen met haar te mogen zingen. Dat was zeker het geval bij het gevoelvolle La Vergine degli Angeli uit Verdi’s La Forza del destino, waarin Mignon en Pancratius het koor van de Franciscaner monniken vertolkten onder aanvoering van vader abt.

La Vergine verveelt nooit, noch om te zingen, noch om naar te luisteren.

Het is het moment waarop Leonora naar een klooster vlucht waar ze de abt, vader Guardiano

Net daarvoor hadden beide koren zich even kunnen uitleven in het In taberna uit de Carmina Burana van Carl Orff. Het is zaak om bij dit stuk het tempo strak te houden en niet te gaan hollen. Het dreigde even goed te gaan, maar het enthousiasme was kennelijk te groot: als een stelletje renpaarden gingen de heren zangers aan de haal met de drank, de dienstmaagden, de monniken, paus en keizer en wie allemaal in de taveerne aanwezig was om zich te laven… Het zij ons vergeven door diezelfde monniken.

John van Os

Als intro tot In taberna had onze eigen bariton John van Os een lichtelijk aangeschoten vader abt neergezet die zich heer en meester waande in Cocagne. De tegenstelling met die andere vader abt uit La forza del destino, waardig en ingetogen door (en ook hier ‘onze eigen’) bariton Hans Knubben, 15

All by myself Anymore Hard to be sure Sometimes I feel so insecure And loves so distant and obscure Remains the cure.

De uitvoering van dit werk kent een ietwat bizarre voorgeschiedenis. Onze dirigent heeft een engelengeduld, maar dat raakte bij de repetities van All by myself op enig moment op. ‘Wanneer dit niet beter gaat, dan voeren we het niet uit. De tempi zijn verkeerd, de inzetten fout. Als jullie het niet aankunnen, dan doen we het dus niet.’

Hans Knubben

kon niet groter zijn: wederom een bewijs van de mogelijkheden en de flexibiliteit van Pancratius.

Een beetje teveel lof toegezwaaid naar onszelf?

Kan zijn, maar we kunnen ook kritisch omgaan met ons zingen en daar ongezouten onszelf mee de waarheid zeggen. Dat heet leren, groeien.

En tussendoor werden we een aantal keren verrast door de komst van Clara Soerbier. Wat een eigengereid zeurend nest, zou je zeggen. Niks van dat.

Clara blijft Clara, geheel zichzelf en zij kleurde dit concert precies waar het gekleurd moest worden.

Kijk, als jullie het niet aankunnen! Dat zeg je niet tegen 75 man, dat is puur jennen, uitdagen. Laten we het maar strategisch, tactisch jennen noemen, zo heeft John het later ook grinnikend toegegeven.

Maar het heeft wel geholpen. Zijn commentaar na afloop: “Het koor overtrof zichzelf. Super. Het tempo lag langzamer dan normaal. Het koor was opperst geconcentreerd, de inzetten erg goed.’’

Voor het overige was het deel na de pauze voor Jack Vinders (broer van Clara Soerbier) met ‘t Land Sjteet Op en Dreum, Hoop Zing. De Vitzkids, Kyle Schielen, Anita Schielen, zij allen hadden hun momentum. Het was bijzonder om Marco Gerits aan het werk te zien, vooral samen met Gabrielle Massa in Release me en Baby come to

Na de pauze trad het moderne en wat genoemd wordt lichtere genre wat meer op de voorgrond.

In dit deel nam Pacratius All by myself voor zijn rekening, een song waarvan de muziek geënt is op het Adagio Sostenuto uit Sergei’s Rachmaninoff’s Piano Concert no. 2 in C-mineur, Opus 18: When I was young I never needed anyone And making love was just for fun Those days are gone Livin` alone I think of all the friends I`ve known When I dial the telephone Nobody`s home All by myself Don`t wanna be 16

Marco Gerits en Gabrielle Massa

me. En natuurlijk swingde het met Canto Limburg en Jack Vinders, Marco Gerits en Gabriela Massa de tent uit.

Gabrielle Massa, in het programmaboekje aangekondigd als geboren en getogen in Neder-land, maar van 100% Italiaans bloed, maakt haar afkomst helemaal waar. Meng pepers, paprika’s, grappa en een fles sprankelende prosecco door elkaar tot een bruisende massa en je hebt Gabrielle Massa. En inderdaad: een ding is zeker, je kan simpelweg niet om haar en haar unieke stemgeluid heen.

Het toetje Het toetje van dit concert bestond uit twee gerechten: Con te partiro en Celebration. In het eerste gerecht soleerden Wendy Kokkelkoren en Franz Glatzhofer, in het tweede Gabriela Massa, die als een soort tweede dirigent alle muzikanten meesleepte om samen een feestje te vieren. Het was hĂŠt moment om de drie koren, Fanfare St.Antonius en de Vitzkids nog eens flink aan het werk te zetten. En dan volgen natuurlijk de

speeches van de voorzitters, de felicitaties, de bedankjes. Het moet voor John Gerits toch wel een enorme verrassing geweest zijn toen de drie koren, onder leiding van Marco Gerits, spontaan een massaal gezongen toast uitbrachten. Dat had hij toch niet verwacht!

De week daarna volgde tijdens de repetitie de evaluatie van het concert. Zowel dirigent als voorzitter spraken hun dank uit voor de inzet van het koor. Het was een testcase voor Pancratius: optreden met (ook) andere muziek dan voorheen.

Het geheel had een goed niveau, de koorklank is mooi, warm. John sprak ook zijn grote tevredenheid uit over Canto: veel nieuwe mensen, leuke groep, goede onderlinge band.

En nu weer vooruit: werken aan kwaliteit, we moeten een echt concertkoor worden met minstens drie grote optredens per jaar. De eerste grote uitdaging staat al klaar: 24 november, het jubileumconcert.

Koos Linders

van Hooren kantoorcentrum

Saroleastraat 59 6411 LS Heerlen Tel.: 045-5712741 Fax 045-5741189 E-mail: vanhooren.info@planet.nl www.pendeluxe.nl www.vanhoorenkantoorcentrum.nl Voor al uw: kantoorartikelen en schrijfwaren relatiegeschenken kantoormeubelen kantoormachines schoolartikelen Luxe schrijfwaren als: Mont Blanc Visconti

Graf Von Faber

Faber Castell Waterman Lamy Parker

En nog meer...

17

KRONIEK

Opening Beerkompanie

het verbouwde voormalige café De Romein dat nu met de open vloer een fraaie doorkijk biedt.

Dodenherdenking Onder het landelijke thema Vrijheid spreek je af vond op 4 mei om 19.00 uur in het gemeentehuis te Heerlen een herdenkingsbijeenkomst plaats.

Deze herdenkt niet alleen zij die in de oorlog en tijdens vredesmissies hun leven verloren, maar houdt ook bezinning in op het heden en de toekomst. De betrokkenheid van iedereen, jong en oud, is daarom van essentieel belang bij vraagstukken als vrede, vrijheid en verdraagzaamheid.

Op 22 maart opende Alfa zijn eerste beerkompanie in Heerlen. Het pand waarin Oppidom en de Romein gevestigd waren, werd verbouwd en prachtig aangepast aan de moderne tijd. Met een nieuw concept Limburgse gerechten en het Limburgse Alfa op de kaart (en tap) lijkt de basis voor dit café en restaurant compleet. Uitnodigend is de tekst van tante Wies (Meens) op een van de muren: Good aete... Good drinke... Gaer hie zin...

Er was een heel programma voor deze feestelijke opening samengesteld, waarin onze dirigent John Gerits als ceremoniemeester optrad. Het trotse echtpaar John en Marie-Jozé Senden, exploitanten van dit unieke etablissement, mochten vele genodigden en bezoekers verwelkomen o.a. Harrie Meens, eigenaar van familiebedrijf Alfa, burgemeester Paul Depla en deken Theo van Galen die volgens goede Limburgse traditie het kruisje zegende dat bij de uitgang werd opgehangen.

Onder feestelijke klanken van de harmonie kwam met paard en wagen een vaatje Alfa, begeleid door door de schutterij en het Garderezjiment d’r Kuëb van Heële, dat met veel applaus werd binnengebracht. Het KHM St.-Pancratius sloot het feestelijk programma af met een aantal toepasselijke liederen, gezongen vanaf de eerste verdieping van 18

Burgemeester Paul Depla ging in zijn kort welkomstwoord hier verder op in. Als vocaal intermezzo zongen we Dostojno Jest en O lux Beata Trinitas. Ricardo Frederiks, jeugd-stadsdichter 2013-2014, droeg vervolgens zijn gedicht Vrijheid spreek je af voor Gastspreker, de heer Hans-Martin Don, directeur van het Leger des Heils voor Noord-Brabant en Limburg ging in zijn indrukwekkende toespraak niet alleen in op het gijzelen van een samenleving in oorlogssituaties, maar legde ook een link naar de stad Heerlen in de periode dat ze werd gegijzeld en ontwricht door drugsproblematiek.

Het grote verschil is wel dat we nu leven in een samenleving in vrijheid die dialoog mogelijk maakt en kansen biedt voor oplossingen. Hij verwees hiervoor naar een passage uit het bijbelboek

Vredeskapel met oorlogsmonument Akerstraat

peringen, waarvan ook wij als koor deel uitmaakten, ging het vervolgens naar de Vredeskapel en het Joods monument aan de Akerstraat. Hier werd om 20.00 uur twee minuten stilte in acht genomen voor allen die slachtoffer zijn van de Tweede Wereldoorlog en andere oorlogen die zij om onze kostbare vrijheid verdedigden.

Na het nationale volkslied Wilhelmus volgden kransleggingen bij het oorlogsmonument bij de Vredeskapel en het Joodsmonument, muzikaal omlijst door toepasselijke klanken van de harmonie TOG Welten. Een leerling uit groep 8 van basisschool Tarcisius, Erin Kaiser, droeg daarna het winnende gedicht van het project Dichter bij 4 mei, de jaarlijkse dichtwedstrijd van het Nationaal Comité 4 en 5 mei, Nachtelijke overdenkingen van Roos Reinartz voor: Joods monumet: 63 Heerlense slachtoffers van concentratiekampen

Jacobus: ‘Zorg ervoor dat uw spreken en uw handelen de toets kunnen doorstaan van de wet die vrijheid heet ’. En die wet van vrijheid gaat over het grootste gebod ‘Heb uw naaste lief als uzelf’.

Hij bleef ook stilstaan bij Nederlandse soldaten en hulpverleners op dit moment in het buitenland, waarvan vele hun leven hebben verloren in oorlogen voor vrijheid in den vreemde. Wij sloten de herkenking in het gemeentehuis af met het zingen van Seigneur je Vous en prie en Schiwiti A Dosjem.

In een stille tocht, bestaand uit een negental groe-

4 mei, ik lig in bed maar kan niet slapen Beelden flitsen door mijn hoofd Foto’s die ik zag op tentoonstellingen kransen onder monumenten een man tegen een muur, zijn ogen gesloten in gebed het kamertje in mijn ooms schuur de lucht zwaar van herinneringen Zo’n klein kamertje zo’n klein belangrijk kamertje een kamertje dat levens heeft gered Ik knip mijn nachlampje aan en kijk om mij heen mijn laptop, mijn volle kledingskast ik schaam mij er opeens voor Mijn heftigste herinneringen zijn die van een ander

Pancratiusplein 46 6411 JZ Heerlen Beerkompanie: een uniek concept van brouwerij Alfa op het gebied van bier. Ultramoderne biertaptafels, gezellige eettafels en relaxed vertoeven gaan hand in hand in de brasserie en de brouwerij.

Een brasserie met klasse: veel Limburgse gerechten, bereid met streekproducten en soms een vleugje bier in harmonie met de bieren van Alfa. Dé plek waar mensen elkaar ontmoeten, een biertje drinken of met een van de huisbrouwers van Alfa bier kunnen brouwen.

Telefoon: 045-571 1877

www.beerkompanie.nl

19

Muzikaal optreden na lezing Hub Pittie Op 14 mei belegde het Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap (LGOG) voor zijn leden van Parkstad Limburg en overige belangstellenden om 20.00 uur in het Bernardinuscollege een bijzondere bijeenkomst. Hub Pittie hield een powerpointpresentatie over het Georganiseerd muziekleven in de Oostelijke Mijnstreek in de eerste helft van de 20ste eeuw.

se, religieuze liederen en operakoren, maar ook hulde aan ons Limburgse land, Afrikaanse gospel en zelfs musicalmuziek, werken die Jeu Knubben met een kort woord inleidde.

Dat ons optreden indruk maakte, bleek niet alleen uit het applaus van de toehoorders, maar ook uit de woorden van de voorzitter van het LGOG waarmee hij onze grote muzikaliteit prees en de professionele presentatie van het koor. Hij liet zijn dankwoorden vergezeld gaan met een enveloppe met inhoud.

Männerchor Bachum 1904 op bezoek

Hij schetste een overzicht van de georganiseerde amateurkunst op muzikaal gebied in deze bijzondere regio, daarbij vooral de blaas- en koormuziek accentuerend. Ook onderstreepte hij het belang van een viertal persoonlijkheden op dit terrein.

Zijn verhaal versterkte hij met een enkel muzikaal fragment. Voor de tekst van deze presentatie zie pagina 22.

Na deze lezing verzorgde het Koninklijk Heerlens Mannenkoor St.-Pancratius een gastoptreden in de Bernardinuskapel, gelegen naast het college, een bijzonder optreden in het jaar van zijn 135-jarig bestaan. Onze dirigent, John Gerits, liet in de keuze van een zevental werken zien hoe breed het repertoire van het koor is: niet alleen Byzantijn-

In oktober 2010 waren wij te gast bij het Männerchor Bachum 1904 tijdens onze driedaagse concertreis naar Bad Neuenahr-Ahrweiler. Op zaterdag 9 oktober 2010 brachten we met dit koor een genoeglijke avond door in zijn Bachemse berglokaal die Lourdeshütte, waar het Duitse koor het lied Leben, Liebe, Lachen zong, een lied dat nu ook op ons repertoire staat.

Op zondag 16 juni brachten onze Duitse zangersvrienden een tegenbezoek aan Heerlen. Zij omlijstten muzikaal om 10.00 uur de eucharistieviering in de Pancratiuskerk. Aansluitende was er frühshoppen in de Beerkompanie, waarna onze gasten genoten van een diner in de brasserie hiervan. ‘s Middags gaven zij met ons koor van 13.30 tot 14.30 uur een openluchtconcert op het Pancratiusplein. Opvallend was dat onze gasten uit het wijndorp Bachem al hun liederen auswendig zongen.

Na het uitwisselen van geschenken sloten we dit concert samen af met Aus der Traube in die Tonne en Lebe, Liebe, Lachen.

Leo Klinkers

20

David Bade 1e editie–David Bade tekent Heerlen onder de tafel Andreas Emenius ‘NEW END, NEW END’ Jan van der Ploeg WALL PAINTING No. 370

Bade

John Körmeling De Kroonluchter, 2012 Officiële opening: zaterdag 24/8 vanaf 17.00 u

www.schunck.nl

Emenius

Van der Ploeg Körmeling SCHUNCK* 21

Als we het georganiseerd muziekleven in de Oostelijke Mijnstreek tijdens de eerste helft van de 20ste eeuw beschouwen, kunnen we gemakshalve uitgaan van 4 hoofdgebieden: ● de blaasmuziek ● de koorzang ● de huismuziek ● overige samenspelvormen Over de blaasmuziek en de koorzang zal ik proberen iets te zeggen. Ik zal daarbij enkele accenten leggen bij verenigingen die met name in Heerlen van grote betekenis waren voor de periode tot 1950. Namen noemen betekent automatisch andere namen niet noemen en mijn keuze is in die zin dan ook oppervlakkig, onvolledig en vrij willekeurig, ook al omdat mijn verhaal zich in zo’n 40 minuten moet afspelen.

Mocht u namen van personen of verenigingen niet horen langskomen, weet dan dat zij de meerderheid vormen binnen het rijke en zeer geschakeerde verenigingsleven van deze regio. Daar komt nog 22

bij dat ikzelf niet uit deze streek afkomstig ben.

Geboren en opgegroeid in Geleen en Beek, dus in de Westelijke mijnstreek en bijna mijn halve leven in Maastricht woonachtig heb ik mijn informatie moeten verzamelen uit allerlei geschreven en gesproken bronnen. Met name dank ik hierbij Koos Linders voor zijn informatieve geschriften ten dienste van het mannenkoor St.-Pancratius en Marcel Put voor de bronnen die inzicht gaven in de sociaal-culturele inbedding van mijn verhaal.

Richten we onze blik eerst op het terrein van de blaasmuziek, dan blijkt ook dat landschap zeer gedifferentieerd. We onderscheiden naar opbouw en instrumentale bezetting de volgende types: - harmonieën - fanfares - drumfanfares - brassband, hiervan zijn in de regio Parkstad geen voorbeelden bekend - pijperkorpsen en pipe-bands - klaroen- en jachthoornkorpsen - ‘zaate hermeniekes’ in overig Nederland met de geuzennaam ‘dweilorkesten’ aangeduid

Ook het uitgebreide veld van de koormuziek moet nader gespecificeerd worden. Een eeuwenoud onderscheid is dat aan de hand van het repertoire.

We onderscheiden daarbij geestelijke (sacrale) muziek, muziek in dienst van de eredienst en wereldlijke (profane) muziek, oratorium-/opera- en overige profane koren.

Een ander onderscheid betreft dat naar samenstelling/stemtype. Zo kennen we gemengde koren (satb), mannenkoren (ttbb), vrouwenkoren (ssa), jeugdkoren (sabr), kinderkoren (sa).

Bij de overige orkestvormen treffen we samenstellingen aan als accordeonorkesten, mandolineorkesten en symfonieorkesten (en strijkorkesten).

Omdat deze voor de ontwikkeling van de georganiseerd muziek in Parkstad in de genoemde periode sterk ondervertegenwoordigd zijn, zullen we deze vormen verder buiten beschouwing laten. Toch moeten het Kerkraads Symfonie Orkest en het Landgraafs Symfonie Orkest wel genoemd worden. Zij zijn echter beide na 1950 opgericht en dus niet van betekenis voor de besproken periode. Het accordeonorkest Accordi uit Eygelshoven werd ook pas aan het eind van de jaren ‘40 actief. Over het mandolineorkest Orkest Napoli in Kerkrade kon ik, afgezien van de getoonde foto, geen nadere informatie vinden.

Het geheel overziend, kunnen we stellen dat de regio Oostelijke Mijnstreek in de eerste helft van de afgelopen eeuw een rijk geschakeerd en uitgebreid verenigingsleven kende, waarin de muziekbeoefening een hoge vlucht nam. Dit vereningingsleven werd vooral aangestuurd en bevorderd door instituties als Kerk, gemeente en grote bedrijven, de Staatsmijnen voorop. Daarnaast werden er ook particuliere initiatieven ontwikkeld om tot een georganiseerde vorm van muziekbeoefening te komen.

Hoewel ik het vooral zal hebben over de ontwikkelingen in de eerste helft van de 20ste eeuw, ontkom ik er niet aan om de wortels in de aanloop hiernaar vanuit de 19de eeuw aan te stippen. Voor wat het koorleven betreft, zien we dat zich dat voornamelijk in en rond de kerk afspeelt en dat een pure mannenaangelegenheid is. Voor zover er van profane mannenzang sprake was, baseerde deze zich op het voorbeeld van de Duitse Lieder-

tafel. Deze behoefte leidt in 1878 tot de oprichting van het mannenkoor St.-Pancratius.

Er was al een Jonggezellengezelschp, waarvan alleen ongehuwde jongemannen lid mochten zijn, dat zich onder leiding van Jos. Kessels aan de zangkunst wijdde. Op 3 maart 1877 werd een tweede vereninging opgericht, de Zangsociëteit ‘Les Amis Réunis’, vermoedelijk een gezelschap van wat bedaagdere heren, gezeten burgers, die onder leiding van ene heer Smeets uit Valkenburg eveneens de zangkunst op een hoog plan wilden beoefenen. Een jaar later smolten de twee verenigingen samen (1878) en behielden de naam ‘Les Amis Réunis’ en hun dirigent, die echter vrij spoedig opgevolgd werd door Jos. Kessels, de dirigent van het voormalige Jonggezellengezelschap. In de Limburger Koerier stond al snel een oproep om op 29 december 1878 deel te nemen aan een vergadering in café Starmans: “Daar het tot den bloei van dit gezelschap veel zoude bijdragen en de ontwikkeling der zo schoone toonkunst zou bevorderen, wordt hiermede aan alle zangliefhebbers van Heerlen eene oproeping gedaan om zich aan dit gezelschap te willen bedeelen en zich in de op Zondag te houden vergadering te willen aangeven en dan zodoende bij beoefening der zangkunst de ware eendracht oprecht te houden en den schoonen naam Les Amis Réunis in den vollen zin des woords eer aan te doen”.

Een jaar later schonk Baron de Loë de vereniging een vaandel, dat tot 1952 dienst heeft gedaan. Bij die gelegenheid werd de naam van de vereniging veranderd in ‘Heerlense Zangvereeniging St.

Heerlense Zangvereeniging St.-Pancratius 1903

23

Pancratius’, de patroonheilig van kerk en dorp.

Voortvarend ging men met 48 zangers aan de slag en in 1880 achtte men zichzelf rijp tot deelname aan in internationaal concours in Keulen. Men had besloten in de tweede afdeling uit te komen, maar omdat daar geen andere deelnemers voor waren, besloot men in jeugdige overmoed in de eerste afdeling uit te komen. Het werd een drama.

‘Kessel’-Musik, schreven de recensies, daarbijverwijzend naar de naam van de dirigent. Diens broer, Mathieu Kessels, schreef een boekje met al titel ‘Naar ‘t concours’ (augustus 1880), waarin hij op humoristische wijze de afgang beschreef.

De enige medaille die het koor ontving was een herinneringsmedaille. ‘Men zwoer wraak op al wat Pruis was en zou ooit een der Jury’s in Heerlen komen, z’n leven was verbeurd’.

Kessels vertrok als dirigent en werd, na een korte onderbreking, opgevolgd door A. Stassen, die het koor door de perikelen van het begin heen hielp en in 1886 op een concours in Valkenburg met de Zangvereniging een ‘eervolle vermelding’ in de wacht sleepte. Pas in 1902 kon er wraak genomen worden op het échec in Keulen: tijdens een internationale wedstrijd in Duisburg keerde de Zangvereeniging met een tweede, een derde en een tweede ereprijs naar huis.

Piet Stalmeier 1912-1990

In1888 wordt de Koninklijke Bond van Zang- en Oratoriumverenigingen opgericht. Rond dat tijdstip beginnen de vrouwen zich steeds nadrukkelijker in de zangerswereld te manifesteren en vanaf dat moment ontstaan er dan ook steeds meer gemengde koren in Limburg. Toch duurt het nog tot 1949 voordat Heerlen toe is aan een eigen oratoriumkoor, de Heerlense Oratorium Vereniging.

De Heerlense Oratorium Vereniging (HOV) werd op initiatief van dirigent Jef Somers op 21 september 1949 opgericht en het was onder zijn inspirerende leiding dat reeds in het Bachjaar 1950 de Matthäus Passion voor het eerst door de HOV in Heerlen kon worden uitgevoerd, In de eerste 25 jaar van haar bestaan heeft de HOV dit werk meer dan 70 maal uitgevoerd. Hiermee heeft het koor zich opgewerkt tot hartstochtelijke pleitbezorger van dit soort barokmuziek, in een tijd dat de belangstelling van het Limburgse publiek zich nog vooral richtte op het lyrisch-romantische genre.

Charles Hennen 1861-1953

24

Naast de passiemuziek heeft het koor zich van begin af aan zich bezig gehouden met een grote verscheidenheid aan muzieksoorten. Jef Somers was dirigent tot 1975, Latere dirigenten waren Ger Withag, Pierre Willems, Fritz Ter Wey en de huidige dirigent Emmanuël Pleyers (al gedurende 20 jaar).

Richten wij nu onze aandacht op de blaasmuziek. Voor deze vorm van muziekbeoefening is de uitvinding van de ventielen door Hein Stölzel in 1813 van beslissende betekenis geweest. De koperen blaasinstrumenten die voordien beperkt waren tot het spelen van natuurtonen konden vanaf nu ook ingezet worden als volwaardige melodieinstrumenten, Dit gevoegd naast verregaande verbeteringen aan de houten blaasinstrumenten en de uitvinding van de saxofoon in 1841 naast de ontwikkeling van de familie der saxhoorns door Adolphe Sax gaf de beslissende stoot aan de ontwikkeling van blaasorkesten als harmonie en fanfare en in hun kielzog kleinere orkestvormen als blaaskapellen en de latere drumfanfares.

In 1830 komen er dan ook steeds meer blaasorkesten in Limburg. Al in 1833, dus nog vóór de uitvinding van de saxofoon, wordt in Heerlen een harmonieorkest opgericht de Societas Sanctae Caeciliae, de rechtsvoorganger van het nog steeds bestaande Koninklijk Harmonie Orkest (KHO) Heerlen, een van de oudste blaasorkesten van Nederland. Meer informatie is te vinden in het uit-

Lerros For Fellows Gardeur Bugatti Ben Barton Van Gils Pierre Gardin Gross Alberto State of Art Baileys Olymp

stekende artikel 150 jaar Blaasmuziek in Heerlen, verschenen in het decembernummer 1983 van Het land van Herle van de hand van Roelof Braad, waaruit de volgende passage: Door de opkomst van de mijnindustrie nam Heerlen geweldig in inwonertal toe en kwam er behoefte aan meer muziekkorpsen. Eerst zijn het de mijnen die overgaan tot het oprichten van harmonieorkesten. Dat gebeurt vlak voor de mobilisatie in 1914. Ze worden opgericht om allelei plechtigheden van de mijn op te luisteren, maar vooral ook om bij begrafenissen van omgekomen mijnwerkers aan de kompels de laatste eer te bewijzen. Het ‘Harmonieorkest Staatsmijn Emma’ en het ‘Harmonieorkest Oranje Nassau-mijnen’ kregen ten gevolge van de mobilisatie meteen na hun oprichting gebrek aan muzikanten.

Gelukkig kwamen er veel Belgische vluchtelingen naar Heerlen, die werden ondergebracht in zogenaamde ‘interneringsdepots’ en die veelal werk vonden in de mijnen. Vele Belgen versterkten tijdens de Eerste Wereldoorlog de mijnkopsen

Nieuwe Dameskelder geopend Geleenstraat 34-36 & Promenade 33, hartje Heerlen ook vestigingen in Sittard en Deurne

Ledub Esprit Stones Tenson Mac Meyer Tom Tailor ‘S Oliver Tence Esprit Mac Soya

25

met hun muzikaal kunnen. In het kamp ‘Beersdal’ hadden zij een eigen muziekkorps. De mijnkorpsen werden wel ‘modelkorpsen’ genoemd, die door hun hoog muzikaal peil - hetgeen mogelijk werd door betaalde repetities en extra verlof voor de muzikanten bij uitvoeringen - ertoe hebben bijgedragen, dat de beoefening van de blaasmuziek in onze regio tot zo’n grote hoogte kon stijgen. De leden van de mijnkorpsen speelden vaak ook in andere verenigingen, wat het muzikale peil aldaar ten goede kwam. Een veel gehoord uitdrukking was dan ook ‘Die spelen helder als mijnwerkers’.

De geschetste ontwikkelingen hadden natuurlijk niet zomaar plaats. Steeds weer waren er mensen die daarin het voortouw namen, die een brede visie hadden en over voldoende doorzettingsvermogen beschikten om hun idealen na te streven en hun doelen te verwezenlijken. Ik wil hier enkele van deze personen de revue laten passeren, maar ook hierbij zij weer opgemerkt dat mijn keuze arbitrair, onvolledig en maar ten dele historisch gemotiveerd zijn.

Als eerste richt ik de schijnwerper op Charles Hennen, de grondlegger van de Heerlense muziekschool, de plaats waar aanvankelijk een elite, maar later steeds meer ‘gewone’ burgers in staat gesteld werden om een instrument te leren bespelen of zich anderszins muzikaal te ontwikkelen.

Charles Hennen werd geboren in Londen als zoon van de violist Frederik Hennen. Hij ontving zijn eerste muzieklessen van zijn vader en kreeg later, na de verhuizing van het gezin, les van Peter Benoit en Emile Ergo te Antwerpen. Hij was zeer begaafd, getuige het feit dat hij reeds op 13-jari-

Henri Heydendael 1906-1994

26

ge leeftijd als violist optrad in de concertzaal van het Luikse conservatorium. Ook was hij lange tijd concertmeester bij de Nationale Opera te Antwerpen. Na de dood van zijn vader in 1909 vestigde hij zich in Huis Strijthagen tot Welten in Heerlen.

In 1910 stichtte hij de Heerlens muziekschool en werd er de eerste directeur. Gedurende 22 jaren leidde hij onder vaak moeilijke omstandigheden dit instituut, in de volksmond de School van Hennen genoemd. Het kwam onder zijn leiding tot grote bloei. Daarnaast trad hij in die tijd ook regelmatig naar voren als solist, componist, dirigent en jurylid. Na zijn afscheid als directeur in 1932 bleef hij nog vele jaren actief in de Heerlense muziekscene. In 1951 ontving hij de Zilveren eremedaille van de stad Heerlen. Hij overleed op 21 augustus 1953 te Welten. In 1986 werd het naar hem genoemde en inmiddels vermaarde Charles Hennen Concours voor kamermuziek en strijkers in het leven geroepen. Inmiddels is dit festival een fusie aangegaan met het niet minder bekende Orlando festival in Kerkrade.

De tweede persoon die onze bijzondere aandacht verdient, is Piet, beter bekend als Peep Stalmeier. Hij werd in 1912 te Denekamp in de Achterhoek geboren en het gezin verhuisde in 1919 naar Hoensbroek. Hij genoot zijn muziekonderwijs aanvankelijk aan de muziekschool in Heerlen en daarna aan het Koninklijk Conservatorium te Luik, waar hij o.a. compositie studeerde en piano. Deze studie werd bekroond met de Prix d’excellence, de prijs van uitnemendheid. Later studeerde hij nog orkestdirectie bij Henri Hermans te Maastricht en bij Eduard Flipse te Eindhoven.

Van 1945 tot 1972 was hij directeur van de Hoensbroekse muziekschool Hij dirigeerde talrijke koren en orkesten, waaronder enkele mijnkorpsen, het laatste het D.S.M.-orkest van 1965 tot 1971. Toen dit orkest werd opgeheven, aanvaardde hij een docentschap aan het Maastrichtse conservatorium als docent Algemene Vakken en HaFa-directie. Hij was daarnaast al docent aan het conservatorium van Tilburg. Verder genoot hij grote bekendheid en dito aanzien als jurylid bij concoursen. Ook als kerkmusicus was hij actief, al vanaf de periode dat hij als tiener zijn vader aan het orgel verving. Hij was geruime tijd organist in Treebeek en Mariarade. Hem vie-

len enige grote onderscheidingen ten deel o.a. de pauselijke onderscheiding Pro Ecclesia et Pontifice in 1974, de Prijs van de Nederlandse Blaasmuziek in 1986 en een jaar later werd hij benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Hij overleed op 2 september 1990 in de muziekstad Wenen.

Iemand die grote verdiensten voor het Heerlense muziekleven heeft gehad, was Henri Heydendael.

Hij werd in 1906 te Heer-Maastricht geboren en studeerde na zijn middelbare school aan de conservatoria van Luik en Keulen. Reeds op 20-jarige leeftijd werd hij organist aan de O.-L.-Vrouwebasiliek te Maastricht, hetgeen hij tot 1951 zou blijven. Hij verruilde deze post voor het directeurschap van de Heerlense muziekschool, waarvan het aantal ingeschreven leerlingen onder zijn leiding spectaculair groeide. Vanaf 1935 was hij docent aan het Maastrichtse Muzieklyceum. Naast zijn drukke werkzaamheden was hij ook actief als componist van werken voor orgel, orkest, mannenkoor en gemengd koor.

In 1936 werd hij dirigent van het Heerlense Mannenkoor St.-Pancratius. Hij leidde dit koor tijdens vele concerten door heel Europa, de V.S. en Canada. Hij bouwde het koorrepertoire zodanig uit dat het alle tijdperken van de koormuziek omvatte.

Tussen 1937 en 1945 was hij tevens dirigent van de Mastreechter Staar. Hij overleed op 17 augustus 1994 te Heerlen.

Een van de belangrijkste componisten van Limburg was ongetwijfeld Matty Niël, die geruime tijd aan de Heerlense muziekschool werkzaam was en in die hoedanigheid door zijn denkbeelden onder-

Matty Niël 1918-1989

huids veel invloed uitoefende via de aan hem toevertrouwde leerlingen. Hij werd in 1918 te Maastricht geboren en studeerde piano en orgel aan het conservatorium te Luik. Vervolgens nam hij compositielessen bij Henk Badings te Amsterdam. De Maastrichtse dirigent Henri Hermans bracht hem in contact met de muziek van Arnold Schönberg en Niël besloot om bij diens collega-componist Anton Webern in Wenen de twaalftoonsmuziek te gaan studeren. In 1944 trok hij naar Parijs en studeerde daar korte tijd bij Olivier Messiaen.

Hij was als compositie- en theoriedocent aan het Maastrichtse conservatorium verbonden en werkte lange tijd op de muziekredactie van de ROZ. Naast zijn werk in Heerlen, Sittard en Maastricht doceerde hij ook enige tijd aan het prestigieuze Lemmeninstituut te Leuven en trad regelmatig op als dirigent en pianist. Met name het begeleiden van het liedrepertoire genoot zijn voorkeur.

Hij had door zijn leerlingen, waaronder Willem Dragstra, Jo Dusseldorf, Tonie Ehlen, John Slan-

27

zijn suite Humoresque voor Strijkorkest uit 1954.

De uitvoering is uit 1999 en wordt gespeeld door het Armenian Chamber Orchestra Serenade, dat tijdens een toernee door West-Europa ook in de Maastrichtse St.-Janskerk optrad, waar deze opname is gemaakt. De opname is in zoverre uniek dat dit werk nooit eerder op cd geregistreerd is.

Mathieu Kessels 1858-1932

gen en Peter Soeters grote invloed op het muziekleven in Zuid-Limburg. Hij was actief lid van de International Webern Society en ontving in 1939 Borovsky Prijs voor piano. In 1956 werd hem de Culturele Prijs Limburg toegekend. Matty Niël overleed op 7 mei 1989 te Sittard. In 1993 werd het Matty Niël Consort opgericht, nadat er in 1991 al een Stichting Matty Niël in het leven was geroepen.

Zijn magnum opus is ongetwijfeld de opera Wege, die echter nooit intergraal is opgevoerd als gevolg van de extreem hoge eisen die aan de verwezenlijking ervan worden gesteld. Wel had ik het bijzondere voorrecht om in 1999 op de 10-jarig sterfdatum van de componist een deel van deze opera met enkele Limburgse solisten en een projectorkest in wereldpremière te leiden. Ik wil mijn verhaal besluiten met een deel uit een compositie van Matty Niël; het betreft het tweede deel uit Luisteren

Andrée Bonhomme 1905-1982

Tot slot nog twee namen die ook van groot belang zijn, maar wegens tijdgebrek wellicht een volgende keer de revue kunnen passeren. Het betreft Mathieu Kessels, instrumentmaker, fabrikant, componist, dirigent en auteur van het eerste boek dat in het Heerlens dialect werd uitgegeven: d’r Kuëb va Heële. Zijn broer Jos. Kessels was gedurende korte tijd dirigent van het mannenkoor St.-Pancratius. En Andrée Bonhomme, pianiste, componiste en docente aan het Heerlense muziekschool. De belangstelling voor haar muziek is de laatste jaren weer groeiende.

Alleen de topmerken met KEMA- of KIWA-keur Sanitair & accessoires Grohe CV & accessoires. Agpo - Radson - Nefti - Danfoss Elektrotechnische installaties Kracht-, licht- en zwakstroom

Doet u het zelf, wij adviseren hoe!

Laat u het uitvoeren, wij verzorgen de calculatie, planning en installatie WATERVAL, DE INSTALLATIESPECIALIST VOOR DE BEWUSTE DOE-HET-ZELVER

... is onze sterke kant

28

IN MEMORIAM

HENK REUMKENS

basso profondo

* Heerlen, 14 november 1943 † Brunssum, 18 mei 2013

Muziek was zijn leven, elke kritische noot werd geraakt.

Henk is niet meer, zijn prachtige, zeer diepe, sonore bas zwijgt voor altijd: muziek was zijn leven, elke kritische noot werd geraakt.

Henk was geruime tijd ernstig ziek, waarvan de meeste zangers van het Koninklijk Heerlens Mannenkoor op de hoogte waren. Hij is slechts twee jaar lid van ons koor geweest en zijn solo als gardiaan in La Forza del destino, tijdens ons kerstconcert in 2010, dat we samen met het Solistenkoor uit Sint-Petersburg gaven, maakte diepe indruk. In december 2012 zong hij nog met het Mannenkoor David tijdens zijn kerstconcert in Simpelveld. Daarna ging zijn gezondheid heel snel achteruit.

Henk begon al heel jong met zingen, eerst bij het Kerkelijk Zangkoor Nieuwenhagen - tot zijn 15e als jongensalt en na de stembreuk als bas - later bij het Limburgs Vocaal Ensemble en het Mannenkoor St.-Rochus uit de Groenstraat te Waubach.

Van 1966 tot 1971 studeerde hij aan het Maastrichts Conservatorium Solozang, met als bijvak Piano. Hij verhief de zang niet tot broodwinning, daarvoor werkte hij bijna veertig jaren van zijn arbeidzaam leven bij het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds in Heerlen.

Van 1977 tot 2002 was hij dirigent van het Kerkelijk Zankoor Terwinselen en aansluitend tot medio 2004 van het Kerkelijk Zangkoor Heksenberg.

Gedurende die periode hield hij zich tevens intens bezig met het vocaal opleiden van zangers en zangeressen, hetgeen de kwaliteit in de door zijn geleide koren zeer ten goede kwam.

In 2006 trad hij toe tot het Vocaal Ensemble Slava o.l.v. Jean Lambrechts, Met dit koor maakte hij twee prachtige concertreizen naar Barcelona. Bij verhindering van Jean nam Henk de honneurs op repetities en uitvoeringen waar. Verder was hij diverse jaren zanger van Cantus Ex Corde, het Euregiokoor, het Limburgs Operakoor, het Koninklijk Heerlens Mannenkoor St.-Pancratius en het Mannenkoor David.

De muziek waar Henk zijn hart aan had verpand, was de Russische operamuziek met haar aparte zangtechniek en ongeëvenaarde solisten, van wie vooral de Russische bas een bijzondere plaats bij hem innam. Veelal nam hij de bassolo’s voor zijn rekening bij de koren waarvan hij lid is geweest.

Vaarwel Henk, we zullen je niet vergeten.

John van Os en Leo Klinkers 29

NIEUWE LEDEN STELLEN ZICH VOOR Beste vrienden van de koormuziek, Na de havo aan het Bernardinuscollege en de pedagogische academie te hebben doorlopen, heb ik enkele jaren gefunctioneerd als onderwijzer. Eerst enkele jaren in Druten (Gld) en daarna in Merkelbeek tot 1979.

Ik hoop dan ook nog lang bij het KHM St.-Pancratius te kunnen blijven zingen.

Met vriendelijke groet, Toine Berkx

Mijn naam is ...

Mijn naam is Jan Conjaerts. Ik ben 63 jaar, ben getrouwd met Els en heb een zoon, Joep, en twee dochters, Sanne en Semret.

Ik ben werkzaam als docent Metaaltechniek aan het Herlecollege (vmbo) te Heerlen. Al vanaf 1980 oefen ik dit beroep uit. Voorheen heb ik bij Philips gewerkt als o.a. fijnbankwerker en technisch tekenaar. Per 1 augustus 2013 ga ik met pensioen. Dan kan ik wat meer van mijn hobby’s gaan genieten o.a. lezen, koken, wandelen, fietsen en niet te ver-geten zingen.

Naast mijn werk, als beginnend docent Economische vakken, heb ik toen vijf jaar economie in Tilburg gestudeerd. Daarna heb ik tot het einde van mijn loopbaan gewerkt als docent Bedrijfseconomie in het m.b.o., eerst aan een van de voorlopers van het Arcuscollege en daarna bij het R.O.C. Leeuwenborgh te Maastricht en Sittard.

Na 40 jaar te hebben gewerkt kwam daar in 2009 door een herseninfarct een einde aan. Door het UWV werd ik in 2011 volledig afgekeurd en heb, samen met mijn vrouw, nu alle tijd voor andere zaken. Wij trekken er graag met de caravan op uit en nemen regelmatig een vliegtuig naar de zon.

In 2012 ben ik de koorscholing van het KHM St.-Pancratius gaan volgen en ben daar inmiddels als lid geïnstalleerd. De repetitieavonden op donderdag vliegen voorbij en ik vind het fijn nieuwe contacten te leggen met andere koorleden. Ook geeft het mij een goed gevoel weer bij een club te horen.

30

Ongeveer 12 jaar geleden ben ik gaan zingen bij Mannenkoor L’Esprit in Heerlen. We zingen vrij veel Slavisch-Byzantijnse muziek o.a. in eucharistievieringen. In december 2012 zong L’Esprit in het Glaspaleis.

Daar hoorde ik ook Pancratius zingen. Ulbe Balt en Huub Schlenders hebben mij toen enthousiast gemaakt om januari 2013 een repetitie bij te wonen en eens te voelen hoe het is bij Pancratius te zingen. Dit is me z贸 goed bevallen, dat ik ben blijven hangen als tweede tenor.

De koorscholing van Jan Gooren is mij zeer welkom: ik steek er veel van op. Al met al heb ik door lid te worden van Koninklijk Heerlens Mannenkoor St.-Pancratius geen slechte keuze gemaakt!

Jan Conjaerts

Wij noemen hem Lex In 1948 werd het geboortekaartje gedrukt van Alexander Franciscus Magielsen, wij noemen hem Alex, inmiddels tot Lex vereenvoudigd.

De wieg van de jongste van zes kinderen in het gezin met een Brabantse vader en Hollandse moeder stond in Heerhugowaard, waar de lagere school werd bezocht en in het jongenskoor van de St.-Dionysiusparochie werd gezongen. Deze koorervaring vormde met de latere muzieklessen op de middelbare school mijn enige muzikale scholing tot de beginnersklas van John Gerits bij het St.-Pancratiuskoor.

De Westfriezen spreken van St.-Pancras, een dorpje dat ik dagelijks tweemaal passeerde op de 10 km lange fietstocht naar het lyceum in Alkmaar. Dit dorpje werd gesticht bij een kapel dat was opgericht op de resten van het verwoeste plaatsje Vronen. De kapel was ter gedachtenis van de gesneuvelden in de slag bij Vronen tussen de opstandige Westfriezen tegen de graven van Holland en Utrecht.

De Westfriezen zijn bondig, dus ook de naam van de populaire (ijs)heilige in de Middeleeuwen.

Na de repetitie bij konkeltoid zou het Westfriese antwoord op de dito vraag Wat hew je dein? luiden Ik hew zongen bai Pancras! Als zoon van ouders van elders hoorde ik al jong de zin je bent niet van hier, h猫!, die ik naderhand in vele streken heb horen herhalen. Naast school zette ik me eerste schreden op het pad van maatschappelijke

activiteiten door als 14-jarige elftalbegeleider van nog jongere voetballertjes te worden.

In 1972 leerde ik Edith kennen, de oudste uit een gezin met een Maastrichtse moeder en een Kerkraadse vader, die gehuwd de rest van hun leven in Heerlen hebben gewoond. Samen kregen Edith en ik een dochter in Rotterdam en een zoon

MAAR WELLICHT GENIET U LIEVER VAN DE SAMENVATTING

31

in Terneuzen, vier kleindochters in Utrecht en Den Bosch en een kleine erbij eind augustus a.s. in Geldermalsen (na een verhuizing uit Utrecht).

De studie voerde me naar de TU en EUR in ZuidHolland.

Het werk bij het NCW voerde me als NCWsecretaris (tevens Brab. Zeeuwse - resp Limburgse Werkgevers Vereniging) eerst naar Zeeland en daarna Limburg. In Limburg heb ik mijn loopbaan vervolgd als secretaris NV bij het LIOF en directiesecretaris bij DSM. Het werk bestreek steeds het terrein tussen industrie en samenleving, hetzelfde aandachtsgebied als het Provinciaal Museum dat in Kerkrade in 1992 werd opgericht, tegenwoordig bekend als Continium (voorheen Industrion). Daarvan mocht ik de bouwdirecteur zijn tot de opening in 1998, waarna nog een aantal succesvolle jaren eraan vastgeknoopt konden worden als eerste directeur.

Van 2004-2011, heb ik verschillende activiteiten gekend als zelfstandige. De voornaamste was het voorzitterschap van de Gebiedscommissie Maastricht en Mergelland, die zich bezighield met Platteland in uitvoering gericht op versterking van het platteland (bijv. landinrichting), natuur (EHS, bosaanleg) en toerisme (bijv. wandel- en fietspaden en routes). Na het genot van het prepensioen zijn nu de pensioenjaren aangebroken.

Mijn maatschappelijke activiteiten hebben in 50 jaar een breed palet bestreken, vanaf mijn 20ste bestuursfuncties, meestal voorzitter, maar ook penningmeester in sportieve, kerkelijke, maatschappelijke en politieke organisaties. Dat was zowel op lokaal, provinciaal als nationaal en zelfs eenmaal op Europees niveau.

Nu ben ik bariton/backbencher en dat bevalt me goed.

Lex Magielsen

Even voorstellen...

Als nazaat van de oudst bekende naamdrager en gemeenschappelijke stamvader Peter Vijgen den 32

alde (geboren in 1526 en schepen van Heerlen) ben ik een beetje trots als inne richtige Winkbuul momenteel lid te mogen zijn van het alom bekende Koninklijk Heerlens Mannenkoor St.- Pancratius.

Evenals die Peter, die destijds ook stadhouder was van de Laathof van het adellijk huis de Dohm (de Doom) te Welten-Heerlen, ben ik opgegroeid in Heerlen in een vrij muzikaal gezin met vijf kinderen.

Nu weer even terug naar de werkelijkheid.

Mijn broer en zussen speelden allen piano en mijn moeder wilde mij eigenlijk graag viool horen spelen. Helaas ben ik toen, al een beetje ge誰nfecteerd door o.a. jazzmuziek, eerst trompet en daarna klarinet gaan spelen in de Heerlense harmonie Sint-Joep.

De pubertijd heeft daar abrupt een einde aan gemaakt, omdat ik niet in zo`n gek pakje over straat wilde lopen. Gelukkig heb ik daarvoor wel met succes in een jongenskoor gezongen in de Heerlense Pancratiuskerk, waar ik ook tijdens de kerst in de nachtmis solo`s heb mogen zingen.

Later heb ik in diezelfde kerk een tijdje in een mannenkerkkoor gezongen.

Na mijn studententijd heb ik bij de Koninklijke Marine na een opleiding tot codeur veelal in bunkers (gelukkig) tussen voornamelijk vrouwelijke officieren mijn diensttijd voltooid. Zodoende heb ik menige geheime en interessante

berichten onder ogen gehad en mogen ontcijferen.

Omdat ik van te voren al bij het Limburgs Dagblad had gesolliciteerd, heb ik helaas een wereldreis met het vliegdekschip de Karel Doorman moeten laten schieten. Bij genoemde krant heb ik jarenlang o.a. als eindredacteur en tot slot op de RTV-redactie leuke en interessante jaren doorgebracht en veel veranderingen in dat snelle en vaak hectische wereldje ervaren en beleefd.

O ja… Ik ben twee keer getrouwd geweest en heb uit mijn eerste huwelijk twee mooie en lieve dochters met succes groot mogen brengen. Mijn tweede verbintenis heeft mij, ook al omdat mijn vrouw toerisme had gestudeerd, op vele mooie en interessante plekken op onze aardbol gebracht die mijn levensvisie hebben verbreed. Onze verste reis was het prachtige en imponerende Nieuw Zeeland.

Tussen al dat gereis door moest er ook nog iets aan de Limburgse cultuur worden gedaan en heb ik als elvenraadslid van de Heerlense carnavalsvereniging De Winkbülle enkele jaren

het carnavalsgebeuren van een andere kant kunnen beleven en ervaren.

Heb ook nog op een blauwe maandag bij een operettegezelschap gezongen. Toen we al ver gevorderd waren met Die Lustige Witwe, viel dit gemêleerde gezelschap plots uiteen… dat was uiteraard niet zo lustig.

Ben van oorsprong een sportief persoon en heb ik mijn jeugd bij VVH `16 en later bij V.V. Bekkerveld tamelijk goed tegen een balletje kunnen schoppen. Heb ook nog gevolleybald en een beetje judo. Momenteel tennis ik al jaren bij de Heerlense tennisvereniging Oranje Nassau en ben o.a. lid van een heemkundevereniging en lid van de club Ou-Hwa (Europa-China).

En tot slot ben ik blij dat ik het zingen weer heb opgepakt en hoop bij het Koninklijk Heerlense Mannenkoor Sint-Pancratius bij de tweede tenoren mijn stem nog jarenlang volumineus te laten klinken.

Paul Vijgen

ich zieë d’r dirigent noe

weer zjweie..! optiek mayk van beek Bautscherweg 68 | 6418 EP Heerlen | 045 - 566 09 90 www.maykvanbeek.nl

33

HET GARDEREZJIMENT, PANCRATIUS EN EEN VERRASSEND SLOT… Op 6 april jongstleden vierde het ‘Garderezjiment d’r Kuëb va Heële’ zijn tiende verjaardag met een aantal activiteiten op het Pancratiusplein in Heerlen. De garde was zelf natuurlijk prominent aanwezig en had een heel Napoleontisch kampement opgericht, er was een prachtige valkenhouderij en de inwendige mens kwam niets tekort: voldoende bier en een varken aan het spit. Het slot van het spektakel was de opvoering van het toneelstuk over het leven van der ‘Kuëb’, geschreven door Jo Braeken.

In geuren en kleuren begint d’r Kuëb over zijn ongelooflijk heldhaftige krijgsverrichtingen in het leger van Napoleon te vertellen. Enige vorm van overdrijving kan hem daarbij niet worden ontzegd, aangezien hij blijkbaar op voet van gelijkheid omgaat met Napoleon.

Het Garderezjiment

Van d’r Kuëb va Heële is bekend, dat hij zich ten tijde van de Slag bij Waterloo (18 juni 1815) in ‘vreemde’ krijgsdienst heeft begeven, althans dat is wat de Heerlense dialectschrijver Mathieu Kessels, als één van de trouwste en vurigste aanhangers van Napoleons Oude Garde ons wil doen geloven. Volgens de overlevering ontmoette Kessels deze Napoleontische figuur op hoogbejaarde leeftijd ergens aan het begin van de twintigste eeuw tijdens een wandeling naar Welten en waarbij hij diens levensverhaal optekende in zijn boekje Der Koehp van Hehle, Ee Hehlisj Vertelsel (1922). Het verhaal begint in oktober 1888.

Samen zitten d’r Kuëb en Kessels op een bankje.

Of de ‘Heerlense Baron van Münchausen’ werkelijk heeft bestaan of dat hij uitsluitend geleefd heeft in de fantasie van de schrijver, is niet bekend. Hij spreekt in ieder geval zozeer tot de verbeelding dat hij al vele malen in verschillende versies opnieuw tot leven werd gewekt en heeft als folkloristisch figuur in Heerlen bestaansrecht gekregen. Het beeld van d’r Kuëb werd vervaardigd door Vera van Hasselt en staat sedert 1971 op het Kerkplein van Heerlen. Het is geheel uit brons gegoten en drie meter hoog.

Het Garderezjiment heeft persoonlijke banden met het KHM St.-Pancratius: we zagen o.a. onze zangersvrienden Guus Brandt, Wil Theunissen, René van Rooyen, Jeu Knubben en Toine Mol, allen in martiale uniformen en met krijgshaftige blik in de ogen: de veiligheid van Heerlen e.o. is in goede handen. En de banden worden meer dan persoonlijk…

Luijten advocaten Grootmeesters en specialisten op het gebied van: • Echtscheidingsrecht • Ontslagrecht • Personen- en familierecht • Burengeschillen • Erfrecht • Huurrecht • Arbeidsrecht • Verbintenissenrecht Gratis open spreekuur: elke dinsdag van 15.30-17.00 uur & elke donderdag van 17.00-18.00 uur Ruys de Beerenbroucklaan 16 | 6411 GB Heerlen | T 045 571 38 88 secretariaat@luijtenadvocaten.nl | www.luijtenadvocaten.nl

34

D’r Kuëb heeft zich niet alleen heldhaftig gedragen op het slagveld, maar ook in de omringende dorpen van Heerlen. Bij veel aanminnige maëdjes is hij weldoende rondgegaan, getuige het aantal

kinderen dat aan hem tijdens de opvoering van het toneelstuk werd toegeschreven. Maar: bij die rondgang langs de maëdjes heeft hij hulp gehad van leden het Garderezjiment: aan het einde van het spektakel wordt aan de kinderen gevraagd zich bij hun ‘vaders’ te voegen. En toen gebeurde het. Mijn kleindochter Sarah, die in het spektakel meespeelde, rende naar haar ‘vader’ en zo kreeg ik ter plekke een nieuwe schoonzoon: Wil Theunissen! Een vermakelijk einde van een mooie middag.

Het Garderezjiment heeft als doelstelling het cultureel erfgoed van Heerlen te behouden. Dit was weer zo’n activiteit waarmee de gardisten eer behaald hebben. Ondanks de kou was het toch een warme bijeenkomst die eraan heeft bijgedragen dat Heerlen zijn tradities, zijn verleden in ere houdt. En in dat verleden neemt d’r Kuëb een prominente plaats in.

Koos Linders

Sarah en Elena met hun ‘vaders’

Bron: www.garderezjiment.nl

35

Het bezoek aan de ‘Miljoenenlijn’, op zondag 9 juni, was een gouden randje aan de viering van het 135jarig bestaan van het ‘KHM St.-Pancratius’. We zingen de klassieke ‘Music for Millions’ en het koor is in dezelfde periode van de ‘Miljoenenlijn’ ontstaan. Het begon allemaal met de ‘Aachen-Maastrichter Eisenbahn’ uit 1853. Om het Simpelvelds kolenspoor uit 1872 hierop aan te sluiten, werd in 1923 de ‘Miljoenenlijn’ aangelegd. Het heet ‘Miljoenenlijntje’ , omdat er - voor Limburgse begrippen - veel geld in werd gestoken. Niet voor niks. Van alle investeringen in mankracht en kapitaal is veel voor het nageslacht bewaard gebleven. Een goed voorbeeld voor ons koor, een uitstekende bestemming om een jubileumdag te organiseren voor het 27e lustrum. Bovendien staat het koor als koninklijke zangvereniging, sinds de ledenwervingsacties en de koorscholing, weer stevig op de rails.

Ook de Miljoenenlijn gaat betere tijden tegemoet.

Door een onderhoudsfonds van 12 miljoen euro in te stellen, lijkt de toekomst van de Zuid-Limburgse Stoomtrein Maatschappij de komende 50 jaar zijn veiliggesteld. 10,5 Miljoen komt van de Provincie, maar opgelet, alléén wanneer Simpelveld, Kerkrade, Valkenburg en Gulpen-Wittem, samen de overige 1,5 miljoen bijleggen. The stake is high. Op deze wijze kunnen de financiële problemen die de spoorwegmaatschappij heeft, adequaat worden verholpen. Directeur Habets kan eindelijk een einde maken aan het ijzingwekkend snijden in de goudmijn van de Limburgse nostalgie.

36

Old soldiers never die. De ZLSM en het KHM vormen een boeiende en bloeiende kruisbestuiving, die vraagt om meer samenwerking in de toekomst. Door flarden stoom zien we smokings, naast het zwarte staal van de stoomtrein. Er klinkt: But come and get your ticket, and board that gospeltrain. Board, chillun git on board, chillun git on board. Room for many and more.

Voor de tickets was gezorgd door Lou, niet te verwarren met de Lou uit een vermaard wachtwoord, maar meester Lou, bariton binnen ons koor. Hij wordt op het baanvak aangesproken met meester vanwege zijn vaardigheden die hij heeft aangetoond als machinist. Elke machinist is professioneel opgeleid door de ZLSM en de NS. Zij worden ook regelmatig getest op hun capaciteiten.

Het kaartje dat we ontvingen is het van oudsher bekende kartonnen plaatsbewijs, dat herinnert aan lang vervlogen tijden toen de conducteur al knippend voorbijkwam met zijn gaatjestang, fluit en seinbordje. Dus goed bewaren en onderweg niet verliezen of weggeven. De leden zijn niet voor één gaatje te vangen. Na de praaltour naar Valkenburg, wachtte ons nog ’n rondleiding, een

retourtje Kerkrade, een retourtje Vetschau én een grandioos diner in stationsrestauratie Bergzicht in Vijlen, want reizen maakt hongerig. Door een medezanger werd opgemerkt dat de hoge eetzaal, zo hoog als een oude stationsrestauratie, verleidelijk goed zou kunnen dienen als repetitieruimte. Met een heet opgediende repas bon voyage werd een ieder klaargestoomd voor de trip naar een volgend jubileum, met hopelijk veel Git on board, git on board, git on board.

Jeu Knubben dankte het comité en sprak alle zangers feliciterend toe na afloop van het diner. De dagtochtcommissie van het 135-jarig bestaan, bestond uit Lou Cloodt, Sjir van der Linden, René van Rooijen en Guus Brandt. Ondanks de room for many and more was er in eerste instantie weinig animo voor de buitendag. Dat bleek aan de inschrijvingen die ingeleverd moesten zijn vóór 7 mei. Daarom werd er een tweede bericht aan de zangvrienden gestuurd, met de oproep dat het programma werd aangepast aan de gegeven omstandigheden.

Er werd opgetreden in de kerk, zoals in den beginne in burgertenue, niet in smoking, waarlijk en passend. Vanaf de zangzolder werd er met veel overtuiging ten gehore gebracht: Dostojno Jest, Adios Nonino, Bring Him Home, Jubilate Deo, Rheinberger en Ave Maria, begeleid door het kerkorgel in plaats van de fluit. Dit orgel is gemaakt in het Duitse Burtscheid in 1908, als een tweemanuaalsorgel, in 1956 is het orgel uitgebreid tot een driemanuaalsmodel. Vanaf het oksaal klonk het koor luid en verdragend. Zelfs tot buiten de kerk was de zang, net als het orgelspel, goed te volgen.

Vervolgens werd er gemeenschappelijk naar Simpelveld gereden.

Pas daar werden we heerlijk beloond voor onze zanginspanningen van een uurtje geleden, door ons barmhartige damescomité. Met koffie, thee en twee broodjes. Eerlijk verdiend. Het bereiken van het station was een hele tour, vanwege de Stoomvrijmarkt. Een markt met 175 kramen, 160 meter tafels en 60 meter aan verkoopwagens. Probeer eens bij zo’n kilometers lange markt de weg te vinden naar het station. Een sluiproute om de vrijmarkt te omzeilen werd uitgereikt na afloop van het kerkconcert. Via Huls. Een opluchting voor velen. De auto werd geparkeerd op de laadplaats

van het station. Op de envelop stond aangegeven in welke groep je was ingedeeld, voor de rondleidingen langs het emplacement, de loods en het seinhuis. Ook waren er consumptiebonnen voor koffietafel en diner aan de envelop toegevoegd.

Regeren is vooruitzien.

Met open mond van verwondering werden de oude briesende locomotieven bestudeerd. Niemand kan de charme van de industriële revolutie weerstaan. Op de perrons kwamen de oude mijnverhalen over de cokes, brikken en eieren, uit de Domaniale Mijnen, naar boven. Niet de steenkool kwam naar boven, maar wel de verhalen. De stoomsteenkool van vandaag komt uit Tsjechië.

Kostbare informatie, over het onderhoud van de machine en het baanvak, werd uitgewisseld. De rest liet het stoomvertier over zich heen komen als een wonderlijke roze wolk. Waarbij gelet werd op de details: zelfs de reclameborden van de sponsoren van vandaag, op het perron, werden overgoten met een ontwerpsausje van vroeger.

Om 13:00 uur vertrok onze stoomlocomotief naar Valkenburg. Locomotief 1040, een waar pronkstuk uit Zweden, gebouwd in 1910. Wij namen plaats in de luxe rijtuigen erachter, uit 1935. Maximale snelheid 70 km/u, maar op het traject Simpelveld-Valkenburg reed de loc niet harder dan 40 km/u. Zoals het rijden in de auto een samenspel is tussen gas- en rempedaal, zo werken op een locomotief machinist en kolenstoker aan een dynamisch samenspel, waarbij de brandstoftoevoer steeds toe- of afneemt. Er werd daarbij gelet op de veiligheid. Attractie of niet, 1 keer per jaar wordt de stoommachine door het Stoomwezen gecontroleerd en eens in de 2 jaar wordt de locomotief aan een grondige revisie onderworpen.

De Zweedse Spoorwegen waren zeer tevreden 37

over de 99 locomotieven die er waren geklonken, van dit B-type. Ze werden geproduceerd tussen 1909 en 1919 en pas in 1970 werden de laatste van deze loc’s buiten dienst gesteld. In 1993 werden twee locomotieven door de ZLSM aangekocht. Ze werden verkocht door de spoorwegen omdat er te weinig gediplomeerde machinisten meer waren.

De types lijken veel op het NS 4000 type, die na WO II, op het Nederlandse spoorwegennet, hebben dienst gedaan. Op zaterdag 2 september 1995 reed de Zweedse aankoop voor eerst al kreunend en puffend, met haar 9620 kg trekkracht, de eerste meters op het spoor van Simpelveld. Een locomotief, die in dit digitale tijdperk, menig hart sneller doet kloppen. ‘n Deus ex machina, die je kidnapt en meeneemt naar een ander tijdperk, ver van hier.

In de loods kwamen we haar tegen: de B 1289. In 2006 buitendienst gesteld en in 2008 weer rijklaar gemaakt. Nu wacht het raspaardje op de benodigde onderdelen voordat de machine de loods weer uit mag. Ook zagen we in de loods een oude bekende, de Blauwe Engel. Een NS dieselloc die op en neer reed tussen Aken en Maastricht. In 1977 werden deze treinen van de rails gehaald, wegens de elektrificatie van het Nederlandse spoor.

Ze werden Blauwe Engel genoemd vanwege de mooie heldere blauwe kleur van de trein waarmee ze rond 1954 geïntroduceerd werden. Twee dieselmotoren zorgden voor de elektriciteit die nodig is voor de aandrijving. In de loods vertelde een stoker ons wat een flens is, geen appelgebak maarde rechtopstaande rand, die haaks op het rolvlak van een treinwiel staat. Zodat het stevig grip heeft 38

op de rails: van onder het wiel en aan de zijkant.

Zo kwamen wij ook te weten dat hobbelende treinen ontstaan door plots remmende machinisten.

Hierdoor krijgen de wielen een afgesleten eivorm.

Waarom machinisten plots moesten remmen werd ons verteld in het seinhuis. Machinisten hebben geen Tomtom en bijna geen voorruit. Half uit hun cabine hangend, moeten ze de seinen en het baanvak voor hen controleren op koeien en gevaarlijke tegenliggers. Dat het niet mis gaat, komt door het seinhuis. Vanaf de mechanische schakelkast van Siemens & Halske worden de seinen omgedraaid en de wissels verplaatst. Kilometers lange trekdraden brengen de beslissingen van de seinmeesters tot in het blikveld van de locomotief. Een wonderlijk schouwspel van mechanisch vernuft.

Waarvan wij getuigen konden zijn, voordat het in de vergetelheid raakte.

Onze railbus uit de late jaren 50 behaalt een maximumsnelheid van 90 km/u. Onze trein vertrok om 16:10 van spoor 2. Deze futuristische zeppelintrein was een grote vreugde voor hen die van licht en uitzicht hielden op hun reis naar Vetschau en Kerkrade. Geen statige hoge rugleuningen en donkere coupe’s, maar lage bankjes maakte de sfeer in de trein gezellig en informeel. Zo paste het hele gezelschap precies in een wagon.

In Kerkrade stapte geen medereizigers in voor de terugweg. Het hebben van een privétrein is een geweldig luxueuze ervaring die alleen miljonairs kennen én jubilarissen.

Tijdens het diner opperde een nieuw lid, dat men zich vooral niet moest laten weerhouden om het enthousiasme over deze boeiende dag uit te dragen. Dan zouden er bij de volgende buitenactiviteit meer zangvrienden aanwezig zijn. Een tweede lege wagon hobbelde achter ons aan. Vanwege onze uitbreidingplannen in de toekomst?

Paul Franken jr.

POST UITVAARTZORG VAKMANSCHAP BEHOEFT GEEN BETOOG... geselecteerd door kwaliteit

voor meer informatie: info@jansimonpost.nl www.jansimonpost.nl

Kruisstraat 16 6411 BT Heerlen 045 542 99 88

39

CHAARELKE HUURDE DAT... ● we een duizendpoot in onze vereniging lijken te hebben; ● hij in liefst 6 commissies zitting heeft; ● het KHM St.-Pancratius in de persoon van de heer Jos Amkreutz een nieuwe preses heeft; ● hij tijdens de jaarvergadering in deze fuctie werd geïnstalleerd; ● door fuctiewisselingen binnen het bestuur Leo Arets nu als secretaris fungeert; ● onze dirigent John Gerits naast een voortreffelijk dirigent ook een uitstekende ceremoniemeester blijkt te zijn; ● hij met veel verve die taak vervulde bij de opening van de Beerkompanie in Heerlen; ● het jubileumconcert van onze dirigent John Gerits op 5 april met 290 muzikanten een bijna drie uur durende uiterst gevarieerde show was; ● Gabrielle Massa, temperamentvolle soliste in dit concert, tijdens haar studie aan het meao van onze lay-outman les heeft gehad; ● zangers van ons koor als tambour en kanonnier deel uitmaken van het nu al befaamde Garderezjiment d’r Kuëb va Heële; ● een aantal Pancratianen tijdens het 10-jarig bestaansfeest van deze Garde op het Pancratiusplein het rezjiment versterkte; ● in april gestart is met de koorscholing voor alle leden; ● de eerste groep enthousiast onder leiding van tenor en zangpedagoog Jan Gooren hieraan deelnam; ● deze groep na 10 weken een presentatie voor het hele koor gaf; ● het koor grote indruk maakte door zijn optreden tijdens de Dodenherdenking in de hal van het gemeentehuis, waarin het landelijke thema Vrijheid spreek je af centraal stond; ● de voorzitter van het LGOG verrast was over de muzikaliteit en de professionele presentatie van ons koor na de lezing van Hub Pittie; ● het Miljoenenlijntje en het KHM St.-Pancratius in dezelfde periode zijn ontstaan; ● Hub Slenders maandag 17 juni zijn 6e graad zang (D) behaalde aan de muziekschool te Hoensbroek.

ED HEUVELMANS BLOEMSIERKUNST Weltertuinstraat 80 6419 XD Welten- Heerlen

E-mail: info@edheuvelmans.nl Website: www.edheuvellmans.nl

PANCRATIUS’ VERJAARDAGSKALENDER september

1 september 2 september 7 september 12 september 12 september 14 september 23 september 24 september 24 september 30 september

Uit: Boekje voor het bloeden

40

Jeu Knubben Pascal Buck Ed Koord André van Belkom Sjir van der Linden Pierre van Els Henk Kremer Willem ter Horst Ed Quett René de Koning oktober

11 oktober 14 oktober 16 oktober 16 oktober 17 oktober 19 oktober 21 oktober

Hub Winthagen Mathieu Crombag Frank Janssen Cor Snouck Albert van Lieshout Jos Eurlings André Coort november

18 november 18 november 20 november 21 november 24 november 27 november

Theo Lenartz Nic Sijstermans Johan Palmen Bert Rutters Ger van Ham John van Os december

Harrie Sevriens: “Je bent pas oud, als je niet meer jong wilt zijn.”

Tel.: 045-5718533 Fax.: 045-5740665

1 december 3 december 8 december 12 december 16 december 19 december 29 december

Hein Muys Hub Lindenlauf Albert Balt Jan Kroes Theo Fontaine Lou Cloodt Jo Souren

K.H.M. ST.-PANCRATIUS

GEEF UW STEM AAN PANCRATIUS