Davranışçılık ve Özgür İrade Sorusu

Psikodinamik Psikoloji

Psikodinamik psikoloji , insan davranışlarını anlamak için bilinçdışı düşüncelerin, duyguların ve hafızanın rollerine odaklanan bir yaklaşımdır. Bu teorinin atası olan Freud, depresyon, anksiyete yada cinsel işlev bozukluğu gibi rahatsızlıkları olan hastalarının , artık hatırlanamayan acı dolu çocukluk tecrübeleri nedeniyle bu durumda olduklarına inanmıştır. Freud’un bu fikrini, Carl Jung, Alfred Adler, Karen Horney ve Erik Erikson takip etmiştir. Psikodinamik yaklaşımı takip eden bu bilim insanları ve diğerleri, eğer bilinç dışında kalmış olaylar hatırlanırsa hastalara yardımcı olunabileceğine inanmışlar ve bu yolda psikoanaliz süreç olarak tanımlanan konuşma terapisi ve rüya analizi üzerinde durmuşlardır.

Davranışçılık ve Özgür İrade Sorusu

Davranışçılık, aklın üzerinde objektif olarak çalışmanın mümkün olmadığı temeline dayalı bir psikoloji ekolu olup bilim adamlarının davranışın kendisini konu alan çalışmalarında dikkatlerine sınır koymalarını salık vermiştir. Davranışçılık takipçilerine göre akıl, uyarı gönderilen ve tepki alınan bir kara kutudur.

İlk davranışçı Amerikalı John B. Watson’dur. Watson, yiyecek sunumuyla bağlantılı ses tonuna göre salya salgılayan köpekler üzerine araştırma yapan Ivan Pavlov’dan çok etkilenmiştir. Watson ve diğer davranışçılar, insanların ve diğer organizmaların çevreden elde ettikleri tecrübeler ile (uyarıcı) belli davranışlar üretebileceği (tepki)fikrini takip etmişlerdir. Örneğin Pavlov’un araştırmasında yemek, öğrenmeden sonra ses tonu uyarıcı,salya salgılama tepkidir. Watson’un en önemli çalışması Albert adında 8 aylık bir çocukla yaptığı deneydir.. Deney şu şekilde yapılmıştır; Oğlan çocuğu salonun ortasına kondu. Beyaz bir laboratuvar faresi de onun yanına kondu ve çocuğun fareyle oynamasına izin verildi. Çocuk herhangi bir korku belirtisi göstermedi. Sonraki aşamalarda, Albert fareye dokunduğunda demir çubuğa çekiçle vurarak bir ses çıkarıldı. Çocuk sesi duyunca ağladı. Bu iki uyarıcının birkaç eşleştirmesinden sonra fare çocuğa tekrar gösterildi. Bunun üzerine çocuk ağladı ve fareden uzaklaşmak istedi.