2 minute read
Etik Araştırma Yürütmek
kavramsal değişkenken bu “hastanın payına düşen psikoterapi saatleri “ olarak ölçülebilir değişken haline getirilebilir. Psikolojik Araştırmada Kullanılan Kavramsal Değişkenlerin Operasyonel Tanımlamaları ile ilgili Örnekler Saldırganlık: Diğer bir öğrenciyi şok eden düğmeye basılma sayısı/ Trafik ışığı yeşile dönünce öndeki arabaya korna çalmanın kaç saniye sürdüğü Kişilerarası Cazibe: Bir bireyin sandalyesini diğerlerinden kaç santim yukarı yerleştirdiği/ Bir kişi diğerine baktığında gözlerini kaç milim açtığı Çalışan Mutluluğu: Bir çalışanın ayda kaç kez zamanında işe geldiği/ İşinden mutlu olma durumunun 1’den 9’a kadar derecelendirilmesi
Karar verme becerileri: Grup performansı çalışmasını kaç grubun doğru olarak çözdüğü/ Bir insanın bir problemi çözmesinin kaç saniye aldığı Depresyon: Yaratıcı bir hikayedeki olumsuz kelime sayısı/ Psikoterapistle buluşma sayısı
Etik Araştırma Yürütmek
Bilim insanlarını en büyük endişelerinden biri araştırmalarının etik olup olmadığıdır. Örneğin bir fizikçi deneylerinden çıkacak nükleer materyallerden dolayı endişe duyabilir. Tıbbi araştırmacılar klinik olaylarda yararlı uyuşturucular kullanmanın etik olup olmadığından endişe duyabilirler. Psikologlar da diğer bilim insanlarından farksız olarak aynı endişeyi yaşamaktadırlar. Psikolojik araştırma, katılımcılarına zarar verebilir ve onlarda rahatsızlık yaratabilir. Araştırmaların etik olup olmadığı , Amerikan Psikoloji Derneği gibi bilimsel kurumlar ile federal hükümetler tarafından geliştirilen kodlar çerçevesinde incelenir. Ayrıca Sağlık ve İnsan Hizmetleri Departmanı araştırmalardaki etik standartlar için yönergeler belirlemiştir. Bilimsel araştırma, birçok insanın hayatını geliştiren bilgi sağlamaktadır. Bu yüzden araştırmanın maliyetinden veya araştırma yürütülmemesi gerektiğinden bahsetmek mantık dışıdır. İnsanı Katılımcı Olarak Kullanan Etik Araştırma Projesinin Özellikleri
-Araştırmacı ile katılımcı arasında güven ve pozitif ilişki oluşturulur. -Hem araştırmacının hem de katılımcının hakları belirlenir ve aralarındaki ilişki karşılıklı olarak faydalıdır -Deneyci katılımcıya ilgi ve saygıyla yaklaşarak araştırmanın keyifli ve bilgilendirici olmasını sağlamaya çalışır -Araştırma başlamadan önce katılımcıya verdiği kararla ilgili olarak fiziksel tehlike ve psikolojik stres de dahil olmak üzere tüm olasılıklar hakkında bilgi verilir
-Katılımcıya süreçle ilgili soru sorma şansı verilir ve bundan sonra katılımı beklenir
-Deney bittikten sonra eğer herhangi bir hile yapılmışsa bu durum nedenleriyle beraber açıklanır -Deneyci, katılımcıya soruları cevaplamak suretiyle deneysel süreç hakkında özellikle araştırma hipotezinim altını çizerek bilgi verir. -Deneyci , eğer katılımcı deney sonrası sonuçlar ile ilgili bilgi almak isterse ona bilgi verebilir, onunla temasa geçebilir.
Listede anlatılmaya çalışılan faktörler psikologların araştırmalarını dizayn ederken dikkate alması gereken noktalardır. Etik araştırma, katılımcıların araştırmaya katılıp katılmama konusundaki kararlarında özgür seçim garantisi sunar. Araştırmacı, araştırma katılımcısının mahremiyetine de özen göstermelidir. Diğer bir etik endişe ise hiledir. Hile, katılımcıya katılımdan önce araştırmanın doğası ile ilgili bilgi verilmemesi ya da eksik bilgi verilmesidir. Hile aktif ya da pasif iki yolla olur. Aktif yola örnek, yapılan araştırmanın öğrenme ile ilgili olduğu söylenmişken aslında ana temanın otoriteye itaat olması olabilir. Pasif yol ise üzerinden çalışılan hipotezin ve toplanan verinin kullanımı ile katılımcıya bir şey söylenmemesidir. Hilenin kullanılmasıyla ilgili olarak araştırmacılar ikiye bölünmüştür. Bir kısım araştırmacı, katılımcının tam anlamıyla bilgilendirilmesinin etik gereği olduğunu savunup aldatmanın olumsuz sonuçlar doğurabileceğine inanmaktadır. Bir kısım