1 minute read
Klasik Koşullanmanın Doğal Rolü
hissederiz. Çünkü bugün bize ödemeyi çağrıştırmakta ve kendi bir koşullu uyaran olan ödeme ise alacağımız şeyleri hatırlatmaktadır.
Klasik Koşullanmanın Doğal Rolü
Davranışçı ekol ile bağlantılı bilim adamları, öğrenmenin tecrübeyle kazanıldığını ve doğanın hiçbir rolü olmadığını savunmuşlardır. Tecrübeyi temel alan klasik koşullanma bir nevi çevrenin etkisini temsil etmektedir. Fakat , klasik koşullanma sadece tecrübe ile anlaşılamaz, doğanın da önemli bir rolü olduğunu unutmamak gerekir.
Klinik psikologlar, bir nesneye , aktiviteye ya da duruma karşı güçlü ve rasyonel olmayan korku olarak nitelenen fobiyi açıklamak için klasik koşullanmadan faydalanmışlardır. Örneğin araba kullanmak insanlarda korkuya sebep olmayan bir nötr olaydır. Ancak birey araba kullanırken panik atak tecrübesi yaşarsa araba kullanma ile panik arasında ilişki kurmayı öğrenebilir. Araba kullanmak koşullu uyaran haline gelir.
Bireyler , bazen, insanlara geçmişte zarar vermiş objelere (yılan, örümcek..) karşı fobi geliştirebilirler. Modern yaşamda bir insanın evinde bir tarantula ya da bir yırtıcı tarafından saldırıya uğraması pek mümkün değildir ama bizim evrimsel geçmişimizdeki yılan ya da örümcek saldırıları halen fobi yaratacak derecede çağrışımlar yapabilmektedir. Diğer bir evrimsel koşullanma tipi ise yiyecekle ilgili koşullanmadır. John Garcia, yaptığı bir deneyde tat, görüntü ve sesi nötr uyaran olarak kullanarak farelere kendilerini kötü hissettirecek ilaçlar vermiştir. Garcia, tadın çok önemli bir uyaran olduğunu farenin yaşadığı kötü durumu tat ile ilişkilendirip tattan uzak almasıyla keşfetmiştir. Ancak sese ve görüntüye dair tepkiler çok sınırlı kalmıştır. Klasik koşullanma, posttravmatik stres bozukluğu(PTSD) tecrübesini açıklamak için de kullanılmıştır. PTSD, ölüm tehditi gibi korkutucu bir olay sonucu ortaya çıkan anksiyete bozukluğudur. PTSD, amigdalada sinirsel aktivite üreten bir olaya ait duygu tecrübeleri sonucunda gelişir ve birey, korkutucu travmanın kendisiyle, travmayı çevreleyen durumsal faktörlerin arasında ilişki kurar( asker üniformasının savaşı çağrıştırması).