PRO ZDROWIE 20 by Szpital specjalistyczny PRO-FAMILIA

WYDANIE 2(20)2019

BEZPŁATNY MAGAZYN SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO

CZNEGO

Jak przetrwać upały z maluchem? Karmienie piersią po cesarskim cięciu Stomatologia Y bez bólu

| NASZ ZESPÓŁ

NASI EKSPERCI:

lek.stom.

dr n.med.

PRO-FAMILIA

dyrektor ds. medycznych w Szpitalu Specjalistycznym PRO-FAMILIA

JOANNA WAPIŃSKA stomatolog, dyrektor Stomatologii

dr n. med.

lek.

Specjalistycznego PRO-FAMILIA

narządu ruchu ze Szpitala Specjalistycznego PRO-FAMILIA

Specjalistycznego PRO-FAMILIA

ARTUR BOCIAN specjalista chirurg-onkolog ze Szpitala

MICHAŁ SZCZYGIELSKI specjalista urolog ze Szpitala

lek.

mgr

PRO-FAMILIA

BEATA DUDEK pediatra ze Szpitala Specjalistycznego

mgr

ANNA KOŁACZ położna ze Szkoły Rodzenia PRO-FAMILIA

JANUSZ KIDACKI specjalista anestezjolog,

MICHAŁ KLIBA Fizjoterapeuta ze Szpitala Specjalistycznego

mgr

ALICJA ANNA MARSZAL położna ze Szkoły Rodzenia PRO-FAMILIA

VICTOR TOUMA specjalista ortopedii i traumatologii

mgr

KATARZYNA LEW położna ze Szkoły Rodzenia PRO-FAMILIA

ALEKSANDRA ŁUKASZEK-KOLASA specjalista chorób dziecięcych ze Szpitala

mgr

EDYTA WRÓBEL-KOSIOR

położna, Certyfikowany Doradca Laktacyjny ze Szkoły Rodzenia PRO-FAMILIA

mgr

MARZENA JAROSZ psycholog ze Szpitala

Specjalistycznego PRO-FAMILIA

PAULINA BOBER kosmetolog, linergistka

| W NUMERZE

CO NOWEGO W PRO-FAMILII?

8. Lekarz na medal 12. Nowa przestrzeń dla pacjentów

MISJA ZDROWIE

PSYCHOLOGIA

50. Gdy gaśnie

radość

58. Sześć pytań o plastykę piersi

62.

Jak poradzić sobie z haluksami?

64.

Zmora biegacza – rozcięgno podeszwowe

BEZPŁATNY MAGAZYN SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO

WYDANIE 2(20)2019

STREFA DZIECKA

OD MAMY DLA MAMY

14. Ruch na receptę 22. Jak przetrwać

56. Niezbędnik

upał z maluchem?

26. Gdy krzyżują

się alergie

SZKOŁA RODZENIA

mamy

72. Macierzyństwo daje odwagę

38. Do porodu warto

się przygotować

40. Największe tabu

po porodzie – nietrzymanie moczu

SPIS TREŚCI n

STOMATOLOGIA

18. Stomatologia bez bólu 68. Paradontoza – problem

42. Karmienie piersią

po cięciu cesarskim

54. Pomoże świadomy oddech i masaż

55. Szpitalna

MODA & URODA

70.

Z metką „Made In Poland”

wyprawka

prawie każdego z nas

MISJA ZDROWIE

30. Kiedyś – 160 kg a dziś – 70 kg

34.

Na męskie problemy – laser

52. Poród ze znieczuleniem – co warto wiedzieć?

WARTO WIEDZIEĆ

46.

Q&A – karmienie piersią

KULINARIA

76. Gdy świeci słońce

60. Podróże małe i duże

66. Linergistka

– w służbie kobiecego piękna

POLECAMY

80. Bestsellery dla mamy i malucha

| CO NOWEGO W PRO-FAMILII?

LEKARZ NA MEDAL Mało kto wie, że lek. Grzegorz Siteń, ordynator oddziału pediatrycznego w Szpitalu Specjalistycznym PRO-FAMILIA, to nie tylko wielki pasjonat medycyny, ale również m.in. nart i medalista Mistrzostw Świata Lekarzy.

– Za mną sezon życia! Zaliczyłem łącznie 42 dni na śniegu. W czasie treningów wykonałem 3500 skrętów w Slalomie Gigancie, 2000 skrętów w Slalomie, 300 skrętów w Super Gigancie. Szczególnie trudny trening przeżyłem na stoku w Pozza, który przygotowany był pod Mistrzostwa Świata Juniorów. Tam po raz pierwszy zmierzyłem się z takim podłożem – zamiast wyratrakowanego śniegu jest

spreparowany lód. I nie chodzi tu o stromość stoku, ale o lodowisko, które tylko z daleka przypomina śnieżną górę. Efekt? Na Mistrzostwach Polski Lekarzy zdobyłem 2. miejsce w kategorii Slalom Gigant i 3. miejsce w Slalomie. Na Mistrzostwach Europy Lekarzy też stanąłem na podium, zajmując 1. miejsce w kategorii Slalom Gigant, 1. miejsce w kategorii Supergigant i 3. miejsce w Slalomie. Jednak największym sukcesem ubiegłego sezonu był mój udział w Mistrzostwach Świata Lekarzy, podczas których zdobyłem dwa medale. Brąz za udział w Slalomie Gigancie i srebro rywalizując w kategorii Supergigant – opowiada dr Grzegorz Siteń.

FOT. Archiwum Grzegorz Siteń

| CO NOWEGO W PRO-FAMILII?

BEZPŁATNA KOLONOSKOPIA W ZNIECZULENIU OGÓLNYM

SKUTECZNA TERAPIA BÓLU – BTL SIS

W Szpitalu Specjalistycznym PRO-FAMILIA można wykonać bezpłatną kolonoskopię w kierunku wykrycia raka jelita grubego. Badanie wykonywane jest w znieczuleniu ogólnym. Już trwają zapisy. Rak jelita grubego jest trzecim najczęściej występującym na świecie nowotworem, który przez wiele lat może przebiegać bezobjawowo. W Polsce statystyki nie wyglądają lepiej – to drugi pod względem częstości „zabójca” wśród nowotworów złośliwych. Każdego roku rozpoznaje się ok. 18 tysięcy nowych przypadków. Dlatego tak ważna jest profilaktyka. • Rak jelita zwykle rozwija się ze zmian łagodnych, tzw. polipów, nie dając przez wiele lat żadnych objawów. Zanim ostro zaatakuje i dojdzie do typowych objawów, może minąć kilkanaście lat, a wtedy zwykle jest już za późno na skuteczne leczenie. Dlatego kolonoskopia to badanie, które może uratować życie. Wcześnie wykryte zmiany w jelicie są niegroźne i łatwo je usunąć, zwykle podczas tego samego badania – wyjaśnia dr n.med. Janusz Kidacki, dyrektor ds. medycznych w Szpitalu Specjalistycznym PRO-FAMILIA. Dlatego tak ważne jest, aby jak najwięcej osób przełamało lęk i zapisało się na badanie. • Zachęcić do badania może fakt, że wykonywane jest w znieczuleniu ogólnym, co znacznie wpływa na komfort pacjenta – dodaje lekarz.

Kto może skorzystać z bezpłatnego badania? W Pracowni Endoskopii w Szpitalu Specjalistycznym PRO-FAMILIA z bezpłatnego badania kolonoskopowego mogą skorzystać mieszkańcy Podkarpacia – osoby z grup ryzyka, czyli: – osoby między 50. a 65. rokiem życia bez objawów sugerujących obecność choroby; – osoby między 40. a 49. rokiem życia, jeśli w ich rodzinie występowały nowotwory jelita grubego; – osoby między 25. a 49. rokiem życia z rodzin z zespołem Lyncha; – do badania będą kwalifikowane osoby, które nie miały wykonanej kolonoskopii przez ostatnie 10 lat (poza pacjentami z zespołem Lyncha) oraz osoby, które nie mają objawów klinicznych sugerujących istnienie raka jelita grubego. Rejestracja: 662 318 547 Badania realizowane są w ramach projektu „Nowoczesna Endoskopia – Program profilaktyki raka jelita grubego dla mieszkańców Województwa Podkarpackiego” realizowanego w ramach RPO Województwa Podkarpackiego na lata 2014-2020.

W Centrum Medycyny Sportowej PRO-FAMILIA pacjenci mogą skorzystać z terapii BTL SIS (Super Indukcyjna Stymulacja). To innowacyjna technologia w fizjoterapii, która wykorzystuje pole elektromagnetyczne wysokiej intensywności do natychmiastowej i trwałej ulgi w bólu zarówno w stanach ostrych, jak i przewlekłych. W zależności od wybranej częstotliwości oraz intensywności pola elektromagnetycznego, SIS korzystnie wpływa na redukcję bólu, mobilizację stawów, przyspieszenie gojenia

To kolejny gabinet specjalistyczny otwarty w ostatnim czasie w Szpitalu Specjalistycznym PRO-FAMILIA. W poradni psychiatrycznej dla dzieci i dorosłych można szukać pomocy z zakresu: konsultacji z psychiatrą, diagnozy psychiatrycznej i m.in. leczenia farmakologicznego. Pacjentów przyjmuje lek. Łukasz Filipowski, lekarz psychiatra. Rejestracja: 17 773 57 00

Rejestracja: 17 773 58 05

ZAMIAST W SZPITALU, WYKONAJ BADANIE W PORADNI GINEKOLOGICZNEJ Trwa zaledwie kilka sekund, wykonywana jest w gabinecie lekarskim i stanowi alternatywę dla zabiegu wykonywanego w szpitalu w znieczuleniu ogólnym. Biopsja aspiracyjna endometrium to małoinwazyjny zabieg diagnostyczny, który umożliwia wykrywanie stanów przednowotworowych i nowotworów kobiecego układu płciowego.

PORADNIA PSYCHIATRYCZNA DLA DOROSŁYCH I DZIECI OTWARTA

oraz rozluźnienie lub wzmocnienie mięśni. Z ciekawostek - z terapii BTL SIS w rehabilitacji korzystają najlepsi sportowcy na świecie, m.in. piłkarze drużyny FC Barcelona.

Wskazaniem do wykonania badania są głównie nieprawidłowe krwawienia z dróg rodnych, ale także m.in. nieprawidłowy obraz jamy macicy w USG, problem z zajściem w ciążę oraz zaburzenia cyklu miesiączkowego, czy przygotowanie do oszczędzającego zabiegu operacyjnego. Badanie pozwala na wykrycie wszelkich nieprawidłowości w błonie śluzowej macicy, jej rozrostów oraz zmian poprzez pobranie niewielkiego wycinka do diagnostyki, który następnie poddawany jest histopatologicznej ocenie. • Badanie wykonywane jest w gabinecie lekarskim, trwa zaledwie kilka sekund i nie wymaga podania znieczulenia. Polega na wprowadzeniu do jamy macicy przez kanał szyjki macicy cieniutkiej plastikowej rurki zwanej Pipelle, która dzięki wytworzonemu podciśnieniu umożliwia pobranie materiału niezbędnego do

oceny histopatologicznej. To alternatywa dla bardziej inwazyjnego zabiegu, jakim jest wyłyżeczkowanie jamy macicy, który wykonywany jest w szpitalu w znieczuleniu ogólnym i obarczony jest większym ryzykiem powikłań. Ponadto, konieczna jest hospitalizacja – krok po kroku wyjaśnia dr n.med. Tomasz Łoziński, specjalista ginekolog-położnik ze Szpitala Specjalistycznego PRO-FAMILIA. Badanie jest komfortowe dla pacjentki i nie wymaga specjalnego przygotowania. Na wynik badania histopatologicznego trzeba poczekać ok. 14 dni. Biopsja aspiracyjna endometrium wykonywana jest w Poradni Ginekologicznej w Szpitalu Specjalistycznym PRO-FAMILIA w Rzeszowie. Rejestracja: 17 773 57 00

| CO NOWEGO W PRO-FAMILII?

Nowa przestrzeń dla pacjentów Szpital Specjalistyczny PRO-FAMILIA stawia na ciągły rozwój i inwestycje. Gdy w 2011 roku drzwi szpitala zostały dla pacjentów otwarte po raz pierwszy, placówka zajmowała 6 tysięcy metrów kwadratowych. Dziś powierzchnia jest trzy razy większa – ma blisko 20 tysięcy metrów kwadratowych. Od kwietnia pacjenci mogą korzystać z nowego segmentu szpitala. Jak twierdzi Dyrektor, Radosław Skiba – to kolejny krok do zapewnienia wielowymiarowej opieki w jednym miejscu.

W nowym budynku znajdują się m.in.:

FOT. Joanna Kielar

Centrum Medycyny Sportowej, które jest najnowszym projektem PRO-FAMILII. Zostało zlokalizowane na IV piętrze, gdzie znajduje się kilkanaście gabinetów ortopedycznych i rehabilitacyjnych, ale także trzy sale treningowe, wyposażone w nowoczesny sprzęt. Centrum to kompleksowa opieka w zakresie diagnostyki, leczenia ortopedycznego, rehabilitacji i przygotowania motorycznego – nie tylko dla sportowców. Odbywają się tu także zajęcia fitness – m.in. dla kobiet w ciąży i po porodzie oraz wszystkich, którzy chcieliby bezpiecznie wrócić do formy. Do nowego budynku zostały przeniesione oddziały: urologii, chirurgii plastycznej, ortopedii, które działają w oparciu o kontrakt z NFZ, ale także prywatnie. Podkarpackie Centrum Leczenia Otyłości – zajmujące się chirurgicznym leczeniem otyłości. Nowoczesna pracownia endoskopii i pracownia densytometrii – zajmująca się diagnostyką osteoporozy. Bank Mleka Kobiecego. Dwie szkoły rodzenia. Poradnie Specjalistyczne – m.in. gabinety dietetyków, psychologów, psychiatrów i ginekologów.

| CO NOWEGO W PRO-FAMILII?

Ruch na receptę „Ruch na receptę” to jeden z najnowszych projektów Szpitala Specjalistycznego PRO-FAMILIA. To zajęcia fitness, które odbywają się w kameralnych grupach od poniedziałku do soboty. Doświadczeni trenerzy prowadzą zajęcia m.in. dla kobiet w ciąży i po porodzie, dla osób z nadwagą i otyłością oraz dla wszystkich, którzy chcą bezpiecznie wrócić do formy po kontuzji lub dłuższej przerwie od aktywności. W ofercie są również m.in. treningi kickboxingu dla dzieci i dorosłych, które prowadzi mistrzyni świata w kickboxingu Iwona Nieroda. Można także skorzystać z oferty treningów indywidualnych.

FOT. Wojciech Sasiela

Sprawdź grafik zajęć na stronie

www.rzeszow.pro-familia.pl/fitness FOT. Łukasz Chudy

FOT. Joanna Kielar

FOT. Łukasz Chudy

FOT. Kamil Ozimek

Największym zainteresowaniem cieszą się zajęcia „Mama wraca do formy.” To trening dla kobiet po porodzie, które chcą bezpiecznie odzyskać sylwetkę sprzed ciąży, a przy okazji spędzić czas w towarzystwie innych mam. Na zajęcia mama może przyjść w towarzystwie swojego malucha. Instruktorzy dbają wtedy o to, aby muzyka była spokojna, a ćwiczenia

dobrane tak, by mama mogła ćwiczyć razem z maleństwem. Ponadto wszystkie mamy po porodzie w Szpitalu Specjalistycznym PRO-FAMILIA, mogą skorzystać z bezpłatnej wizyty u dietetyka w terminie do 6. tygodnia od rozwiązania. Podczas spotkania dietetyk doradzi m.in. jak komponować codzienny jadłospis, aby w sposób właściwy odzyskać wagę sprzed ciąży.

FOT. Lullabeestudio

Zapisy i informacje: 17 773 58 05 15

| CO NOWEGO W PRO-FAMILII?

Ruch

na receptę ZADBAJ AKTYWNIE O ZDROWIE AKTYWNA MAMA - zajęcia dla kobiet w ciąży MAMA WRACA DO FORMY - zajęcia dla mam po porodzie ZAJĘCIA DLA DZIECI FITNESS + zajęcia dla osób z nadwagą i otyłością COMBAT SYSTEM TRENINGI INDYWIDUALNE KICK BOXING z mistrzynią świata IWONĄ NIERODĄ

Dowiedz się więcej: 17 773 58 05 FOT. Wojciech Sasiela

| STOMATOLOGIA

STOMATOLOGIA bez bólu

Maluch podczas wizyty

U małych dzieci, z wagą do 20 kilogramów, stosujemy syrop Dormicum, który pomaga najmłodszym pacjentom opanować lęk. Syrop działa już po upływie ok. 20 minut od podania. Dziecko staje się spokojne i senne, a jego ruchy są spowolnione. Warto wiedzieć, że dziecko podczas zabiegu jest przytomne, cały czas zachowuje kontakt m.in. z rodzicem. Substancją czynną syropu jest midazolam, który powoduje niepamięć wsteczną. Dzięki temu maluch nie pamięta wizyty u stomatologa i związanego z nią stresu, co nie pogłębia jego lęku na przyszłość – a to dla nas najważniejsze.

woduje, że pacjent nie odczuwa lęku przed i w trakcie zabiegu. Wycisza się, uspokaja, czasem zapada w drzemkę. Co więcej, u wielu pacjentów możemy zaobserwować efekt niepamięci. To bardzo bezpieczny sposób na złagodzenie lęku, ponieważ pacjent jest w pełni świadomy i reaguje na polecenia. Istotne jest również to, że po krótkim czasie od zakończenia zabiegu działanie gazu się

Jak wynika ze statystyk, ponad połowa Polaków boi się wizyty u dentysty. Zwykle lęk związany jest nie tylko z negatywnymi doświadczeniami z dzieciństwa, ale również z brakiem wiedzy na temat nowoczesnych technik, które gwarantują bezstresowe i bezbolesne leczenie w gabinecie stomatologicznym.

TEKST:

lek. stom. JOANNA WAPIŃSKA DYREKTOR STOMATOLOGII PRO-FAMILIA

Lęk przed leczeniem stomatologicznym może mieć różne podłoża. Zwykle pogłębiają go złe doświadczenia z dzieciństwa, a także negatywne nastawienie otoczenia – np. rodziców. Nie bez znaczenia jest również brak wiedzy na temat nowoczesnych technik leczenia. Pacjenci często nie wiedzą, że leczenie nie musi być bolesne, a wizyta w gabinecie stomatologicznym nie musi wiązać się z cierpieniem. Stomatologia w dzisiejszych czasach rozwija się bardzo dynamicznie. Mamy dostęp do technologii, które sku-

tecznie minimalizują ból oraz stres podczas leczenia. Ponadto dysponujemy m.in. świetnymi narzędziami diagnostycznymi, dzięki którym możemy szczegółowo zaplanować cały proces leczenia. Co w rezultacie poprawia jakość leczenia oraz skraca czas potrzebny na jego wykonanie.

FOT. Łukasz Chudy

Aby zabieg w znieczuleniu ogólnym mógł zostać wykonany w gabinecie stomatologicznym, placówka musi posiadać odpowiednie zaplecze anestezjologiczne. Muszą zostać też spełnione rygorystyczne wymogi zarówno jeżeli chodzi o sprzęt, wyposażenie sali, a także kompetencje personelu.

Aby zredukować u dzieci stres, zabiegi wykonujemy w bezbolesnym i bezpiecznym znieczuleniu komputerowym lub stosujemy łagodne środki uspokajające, jak np. „gaz rozweselający”. Najmłodszym pacjentom pomagamy przy pomocy syropu Dormicum, który powoduje też niepamięć wsteczną. Maluch nie pamięta zabiegu, a jedynie moment wypicia syropu.

Sedacja wziewna

Zarówno w przypadku starszych dzieci, jak i osób dorosłych możemy wykonać bezstresowe leczenie z zastosowaniem sedacji wziewnej. Sedacja polega na podaniu pacjentowi mieszanki podtlenku azotu i tlenu, czyli tzw. gazu rozweselającego. Uspokojenie, które towarzyszy wdychaniu tego bezwonnego gazu za pomocą specjalnej maseczki zakładanej na nos, po-

cofa. Warto podkreślić, że obniżenie stresu podczas zabiegu ma szczególne znaczenie także w przypadku pacjentów mających astmę czy padaczkę oraz m.in. problemy z sercem.

| STOMATOLOGIA

Znieczulenie ogólne – pod ścisłą kontrolą anestezjologa

Ponadto w zabiegu wykonywanym w znieczuleniu ogólnym zawsze biorą udział dwa zespoły – stomatologiczny oraz anestezjologiczny, który podczas całego procesu uważnie monitoruje parametry życiowe pacjenta.

Na zabiegi wykonywane w zznieczuleniu ogólnym decydują się najczęściej pacjenci z objawami silnej dentofobii, czyli odczucia panicznego strachu przed leczeniem zębów. Ale nie zawsze. Czasem znieczulenie ogólne to jedyny możliwy sposób na przeprowadzenie leczenia stomatologicznego w przypadku osób niepełnosprawnych lub borykających się z określonymi chorobami. Aby takie znieczulenie mogło zostać wykonane, gabinet stomatologiczny musi posiadać odpowiednie zaplecze anestezjologiczne. Muszą zostać też spełnione rygorystyczne wymogi zarówno jeżeli cho-

Aby znieczulenie ogólne mogło zostać wykonane, muszą zostać spełnione

rygorystyczne wymogi.

WARTO WIEDZIEĆ Decyzję o możliwości przeprowadzenia zabiegu w znieczuleniu ogólnym zawsze podejmuje lekarz anestezjolog wraz ze stomatologiem. Dlatego tak ważna jest wcześniejsza konsultacja, podczas której anestezjolog przeprowadza szczegółowy wywiad z pacjentem na temat jego stanu zdrowia, a także zleca wykonanie niezbędnych badań laboratoryjnych m.in. morfologię krwi, układ krzepnięcia, określenie poziomu elektrolitów – sodu i potasu. W uzasadnionych przypadkach wykonuje się również m.in. EKG serca. Wszystko po to, aby anestezjolog mógł prowadzić najbardziej odpowiednie i bezpieczne znieczulenie. Ważne jest również to, że podczas całej procedury nad zdrowiem pacjenta czuwa doświadczony zespół anestezjologiczny. Ponadto funkcje życiowe – pracę serca, ciśnienie tętnicze oraz utlenowanie krwi – stale monitoruje specjalistyczny sprzęt. Narkoza, bo tak potocznie nazywane jest znieczulenie ogólne, polega na czasowym wyłączeniu świadomości w wyniku działania różnych leków, które są podawane dożylnie. Pacjent zasypia, nie odczuwa bólu ani lęku, a także nie ma świadomości tego, że jest poddawany zabiegowi. W stomatologii narkozę stosuje się nie dłużej niż przez sześć godzin. Zdarza się, że po zastosowaniu znieczulenia ogólnego może być konieczna dłuższa obserwacja. W takich przypadkach pacjent zostaje w szpitalu do następnego dnia. Taką możliwość zapewnia pacjentom Szpital Specjalistyczny PRO-FAMILIA.

dzi o sprzęt, wyposażenie sali, a także kompetencje personelu. Ponadto w takim zabiegu zawsze biorą udział dwa zespoły – stomatologiczny oraz anestezjologiczny, który podczas całego procesu uważnie monitoruje parametry życiowe pacjenta. Oprócz lekarzy, nad bezpieczeństwem pacjenta czuwa również doświadczona pielęgniarka anestezjologiczna. Zarówno w trakcie, jak i po zabiegu.

FOT. POGOimages

Pełne spectrum zabiegów

W czasie takiej wizyty możemy u pacjenta przeprowadzić leczenie zachowawcze, leczenie kanałowe czy usunąć m.in. chorego zęba. Znieczulenie ogólne polega na czasowym zahamowaniu czynności ośrodkowego układu nerwowego, dzięki czemu pacjent nie odczuwa bólu ani lęku. Najprościej mówiąc, pacjent podczas takiego znieczulenia, które jednorazowo może trwać nawet sześć godzin, po prostu śpi. Jed-

nak musimy pamiętać o tym, że decyzję o możliwości przeprowadzenia zabiegu w znieczuleniu zawsze podejmuje stomatolog wraz z anestezjologiem, dlatego konieczne są wcześniejsze konsultacje.

| STREFA DZIECKA

Jak przetrwać upał z maluchem? Jak przetrwać upały z dzieckiem i co robić, aby nie dopuścić do odwodnienia? Podpowiada lek. Beata Dudek, pediatra ze Szpitala Specjalistycznego PRO-FAMILIA.

lek. BEATA DUDEK PEDIATRA ZE SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO PRO-FAMILIA

Woda stanowi ponad połowę masy ciała dorosłego człowieka – w przypadku dziecka to 75 proc., a u noworodka nawet 94 proc. Woda – szczególnie podczas ciepłych dni – jest stale wydalana z organizmu między innymi przez nerki, drogi oddechowe, skórę. W czasie upałów pocimy się. To obrona organizmu przed przegrzaniem. Tę utratę wilgoci musimy jednak szybko uzupełnić. Woda (lub mleko mamy jeśli niemowlak jest karmiony tylko piersią) musi być dostarczana w odpowiedniej ilości do organizmu, by prawidłowo przebiegały procesy fizjologiczne. To ważne, ponieważ wraz z wodą tracimy wiele ważnych mikroelementów i elektrolitów, co może powodować kolejne zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej. Niestety, dzieci często nie odczuwają pragnienia lub nie pokazują po sobie, że chce im się pić. Dlatego tak istotne jest, aby podczas lata dbać o to, aby maluch regularnie uzupełniał płyny.

Upały są niebezpieczne przede wszystkim dla małych dzieci. To właśnie one najbardziej są narażone na negatywne skutki wysokiej temperatury, czyli na odwodnienie. Jak opiekować się dzieckiem podczas ciepłych dni? Niedobór wody w organizmie jest groźny dla zdrowia, dlatego przy odwodnieniu należy zadbać o odpowiednią podaż płynów i elektrolitów. O ile u dzieci starszych wyliczanie podstawowego zapotrzebowania płynowego ma sens (100 ml/kg na pierwszych 10 kg, 50 ml/kg na kolejnych 10 kg i po 20 ml/kg na każdy następny kilogram), o tyle u niemowląt objętości zjadanego mleka są większe niż wychodziłoby z powyższego wzoru.

zgłaszanie się do piersi. Maluchy karmione mlekiem modyfikowanym mogą być dopajane wodą, ale należy pamiętać, aby nie robić tego rutynowo u zdrowych dzieci, które nie są narażone na nadmierną utratę płynów (np. w czasie upałów). Mleko modyfikowane ma odpowiednią osmolarność do tego, aby nawadniać organizm dziecka. Zwiększając podaż mleka zwiększamy też podaż kalorii, co przy długotrwałym stosowaniu mogłoby sprzyjać nadmiernym przyrostom masy ciała. Ale pamiętajmy, że nawet jeśli upały trwają 3 miesiące, to nie jest tak, że dziecko stale jest narażone na wysokie temperatury. Jeśli unikamy godzin „upałowego szczytu”, staramy się aby w domu było na tyle chłodno, na ile się da lub korzystamy z klimatyzacji, to te dodatkowe mililitry nie są aż tak potrzebne. Z drugiej strony jeśli jesteśmy na wakacjach na plaży i maleństwo kilka godzin spędza w upale (choć w cieniu) to wtedy pewnie lepiej dać mu wodę. Trzeba przede wszystkim zachować zdrowy rozsądek i ponownie obserwować.

DOPAJANIE WODĄ

Czym? Jak? Kiedy?

NAWADNIANIE I DOPAJANIE

Ale zacznijmy od podstaw. Niemowląt karmionych piersią przed rozpoczęciem rozszerzania diety nie należy dopajać wodą. Nawet w upały. Takie dzieci należy częściej przystawiać, albo reagować na ich częstsze

JAK PRZETRWAĆ UPAŁY Z MALUCHEM W DOMU? • Ubierz dziecko jak najlżej, a najlepiej zostaw je w samej pieluszce. • Często zmieniaj malcowi pieluszki. To zapobiegnie odparzeniom. • Gdy zaśnie, okryj malucha flanelową pieluszką lub lekkim ręcznikiem (a nie kocykiem).

może zmniejszać apetyt i spowodować, że dziecko nie będzie chciało potem jeść. Jeśli podajemy dziecku wodę, może być przegotowana z kranu lub woda butelkowana. Wybierajmy źródlaną, nie mineralną, niskosodową, najlepiej z atestem dla dzieci (w praktyce to ta sama, którą rodzice używają do przygotowania mleka modyfikowanego). U najmniejszych niemowląt można podawać przez butelkę ze smoczkiem,

w razie potrzeby też łyżeczką lub strzykawką. U starszych (tych, które mają już rozszerzaną dietę) z kubka-niekapka, później otwartego kubka czy bidonu – z tego, z czego dziecko pije na co dzień. Największym problemem okazuje się ilość. Nie ma co do tego jasnych zaleceń, ale z praktyki wiem, że niemowlaki nie są zbyt chętne do picia wody, także raczej nie wypiją więcej niż powinny. Dlatego w pierwszym półroczu można próbować podawać 20-30 ml. Starsze dzieci też niech decydują – ile wody chcą wypić. Czy dziecko potrzebuje dodatkowych płynów, możemy się dowiedzieć, oceniając konsystencję stolca – jeżeli jest twardy i dziecko wypróżnia się z trudem, warto podawać mu płyny.

Po pierwsze zawsze dopajamy raczej po karmieniu, ewentualnie pomiędzy, nigdy przed. Wypełnienie żołądka wodą

FOT. Dariusz Puchala

| STREFA DZIECKA

Jak sprawdzić czy doszło do odwodnienia?

O odwodnieniu może świadczyć: • wzmożone pragnienie, zmniejszona ilość śliny lub jej brak. Usta stają się suche i spierzchnięte, ponieważ brak wody w skórze znacznie zmniejsza jej elastyczność i jędrność; • zmniejszona diureza (rzadkie i/lub skąpe oddawanie moczu). Niekiedy, zwłaszcza u niemowląt, w przypadku jednoczesnego oddawania płynnych, obfitych stolców, objaw ten może być trudny do oceny. Można zaobserwować zmianę koloru oddawanego moczu, ze słomkowej na ciemnożółtą. Zmniejsza się też znacznie jego ilość oraz częstość oddawania. Dzieje się tak z powodu niewystarczającej ilości wody potrzebnej do wypłukania toksyn przez układ moczowy. Nerki, aby utrzymać prawidłowe ciśnienie krwi i odpowiedni poziom elektrolitów, zwracają część wody z powrotem do organizmu. Ciemna barwa moczu wynika z przeładowania go toksynami i zbędnymi produktami przemiany materii i jest poważnym ostrzeżeniem, aby nawodnić organizm; • płacz bez łez; • zmiana zachowania dziecka ( zmniejszona aktywność, apatia, senność, rozdrażnienie); Woda, zawarta w płynie mózgowo-rdzeniowym, chroni mózg przed nagłymi wstrząsami oraz uszkodzeniami mechanicznymi (podobnie jak wody płodowe chronią płód w łonie matki). Jeśli na skutek odwodnienia jest jej za mało, zmniejsza się również ilość płynu mózgowo-rdzeniowego, narażając mózg na „uderzenia” i uszkodzenia ze strony kości czaszki. Wywołuje to ból i zawroty głowy, dezorientację i uczucie zmęczenia. Złe samopoczucie i osłabienie wynika również ze zmniejszenia ilości krwi i wzrostu ciśnienia. Serce, do utrzymania prawidłowego ukrwienia mózgu, musi zużyć więcej energii. Dzieci odczuwają przez to osłabienie i senność. Odwodnienie prowadzi również do zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej. Obniżenie stężenia elektrolitów, głównie potasu i magnezu we krwi, może dodatkowo powodować nieprawidłową pracę serca i układu nerwowego. • ubytek masy ciała (o ile pomiary są wiarygodne);

• zapadnięte gałki oczne (dziecko inaczej wygląda, ma „zaostrzone” rysy twarzy); • zapadnięte ciemię u niemowląt; • suche śluzówki, sucha, pozbawiona elastyczności skóra (fałd skóry na brzuchu można „postawić”, rozprostowuje się powoli, skóra uszczypnięta i puszczona wyrównuje się bardzo powoli); • zaparcia; • omdlenie, nudności, czasami wymioty; • tachykardia, przyspieszony oddech; • podwyższenie temperatury ciała; • skurcze i bóle mięśni. Jeżeli wymienione objawy występują u dziecka, powinno ono zostać zbadane przez lekarza w celu oceny stopnia odwodnienia. Trzeba przede wszystkim ocenić stan dziecka. Wiadomo – w przypadku udaru nie ma wątpliwości. Podobnie jeśli dziecko ma zaburzenia przytomności („odlatuje”, nie daje się dobudzić, jest podsypiające), dziwne dla rodzica ruchy twarzy czy kończyn – należy czym prędzej udać się do szpitala lub wzywać karetkę. Lekkie odwodnienie zwykle jest leczone w domu płynem do nawadniania doustnego. W sytuacji, gdy objawy są bardziej nasilone, konieczne może być przyjęcie dziecka do szpitala i zastosowanie nawadniania dożylnego.

IDĄC NA SPACER – PAMIĘTAJ! Najlepsza pora na spacery upalnym latem to ranek (do godziny 10) i popołudnie (po 17) – wtedy nie jest tak gorąco; • Jeżeli sama z trudem wytrzymujesz w cienkiej sukience na ramiączkach, nie wciskaj malucha w kaftaniki i śpioszki. Bawełniane body bez rękawów lub cienki bawełniany podkoszulek i pieluszka w zupełności wystarczą; • Przed wyjściem na spacer posmaruj dziecko kremem z wysokim filtrem przeciwsłonecznym (co najmniej 20). Pamiętaj, że słońce opala także w cieniu; • Nawet najcieńsza chusta, nie mówiąc o tradycyjnym nosidle, w upał grzeje i noszącego i malucha. Na spacer wybierz się z wózkiem; • Weź na spacer wodę w sprayu. Możesz nią ochłodzić i malca, i siebie; • Zabierz na spacer wodę do picia dla dziecka i dla siebie. Regularnie uzupełniajcie płyny. Jeśli karmisz wyłącznie piersią, częściej przystawiaj dziecko do piersi. Mleko matki to zarazem napój i pokarm. Na początku każdego karmienia zawiera dużo wody i przede wszystkim zaspokaja pragnienie dziecka. Sycące jedzenie z dużą ilością białka, tłuszczów i węglowodanów pojawia się nieco później; • Przymocuj do wózka dającą cień parasolkę, zamiast podnosić budkę, która z wózka czyni mało przewiewne pudełko; • Niemowlęta do 6. miesiąca życia powinny przebywać wyłącznie w cieniu. Nigdy nie stawiaj wózka z niemowlęciem na słońcu; • Jeśli dzień jest naprawdę upalny i nie masz siły ruszyć ani ręką, ani nogą, a w domu panuje przyjemny chłodek, z czystym sumieniem możesz w ogóle zrezygnować ze spaceru.

| STREFA DZIECKA

Gdy krzyżują się alergie Jesteś uczulony na pyłki roślin i myślisz, że tylko one mogą wywołać alergię? Nic bardziej mylnego. Niestety, większość alergenów wchodzi w reakcje krzyżowe, dlatego u osób uczulonych na pyłki może pojawić się silna reakcja alergiczna na niektóre owoce i warzywa.

LEK. ALEKSANDRA ŁUKASZEK-KOLASA SPECJALISTA CHORÓB DZIECIĘCYCH ZE SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO PRO-FAMILIA

PRO ZDROWIE:

Alergia krzyżowa – co to takiego? Aleksandra Łukaszek-Kolasa: O alergii krzyżowej mówimy, gdy u jednej osoby pojawia się podobna reakcja alergiczna, ale na dwa różne alergeny, w dodatku alergeny wnikające do organizmu inną drogą. Alergia krzyżowa polega na tym, że u osoby uczulonej na jeden alergen (np. pyłki brzozy) niepożądane objawy mogą się pojawić także po kontakcie z innym alergenem (np. jabłkiem). I właśnie w taki sposób alergie wziewne łączą się z alergią pokarmową. Polskie Towarzystwo Alergologiczne szacuje, że około 30% pacjentów, którzy są uczuleni na pyłki roślin, reaguje krzyżowo z pokarmami, głównie z surowymi owocami i warzywami. Problem nasila się szczególnie latem i wiosną, kiedy pylą najbardziej alergizujące drzewa, trawy i zboża. Ogromne znaczenie dla zdrowia osób uczulonych ma w tym okresie świadomość tego, co mogą jeść, a czego jeść nie powinni. Alergia krzyżowa może zachodzić zarówno wśród alergenów pochodzących ze źródeł spokrewnionych gatunkowo (pyłki kwiatowe blisko spokrewnionych drzew, biał-

PRO ZDROWIE:

Kiedy mamy do czynienia z alergią krzyżową? A.Ł.K: Z alergią krzyżową mamy do czynienia wówczas, gdy przeciwciała klasy IgE wytworzone przez organizm alergika pierwotnie w kierunku jednego alergenu, rozpoznają podobne białko pochodzące z innego alergenu. W jednym czasie pojawia się wtedy reakcja alergiczna na co najmniej dwa alergeny. Białka, które są obecne w pyłkach roślin, bywają identyczne lub bardzo zbliżone pod względem budowy chemicznej do niektórych alergenów pokarmowych. Wobec tego przeciwciała IgE wytwarzane przez układ immunologiczny w odpowiedzi na kontakt z alergenem mogą nie rozpoznać różnic w budowie poszczególnych antygenów i potraktować je jako tożsame. „Myląc się”, atakują wszystkie podobne do siebie białka, czego skutkiem jest współwystępowanie objawów alergii u osób wykazujących jednoczasową nadwrażliwość na alergeny pokarmowe, wziewne i kontaktowe (panalergeny).

PRO ZDROWIE:

Jakie objawy mogą świadczyć o takiej krzyżowej reakcji? A.Ł.K.: Objawy kliniczne tej choroby mogą być niezwykle zróżnicowane, jednak najczęściej występującymi są: wodnisty katar, skurcz oskrzeli, pieczenie i świąd języka, warg, policzków, spierzchnięte wargi, zajady, a także zmiany skórne i łzawienie oczu. Do tego mogą się dołączyć zaburzenia ze strony układu pokarmowego, takie jak: bóle brzucha, wymioty i biegunka. Rzadziej mogą pojawić się objawy ogólnoustrojowe, takie

Reakcja krzyżowa najczęściej zachodzi już po 15-30 minutach od zjedzenia produktu, który wchodzi w reakcję z innym alergenem. ka mleka pokrewnych gatunkowo ssaków), jak i niespokrewnionych (roztocze, krewetki). Zawsze należy rozróżnić zjawisko alergii krzyżowej od współwystępowania uczulenia na kilka alergenów.

jak wstrząs anafilaktyczny. Reakcja krzyżowa najczęściej zachodzi już po 15-30 minutach od zjedzenia produktu, który wchodzi w reakcję z innym alergenem. Co jest bardzo ważne, reakcję krzyżową może wywołać nawet niewielka ilość alergenu.

JAKIE BADANIA NALEŻY WYKONAĆ? • badanie krwi w celu określenia poziomu IgE (immunoglobuliny typu E) całkowitego i specyficznego, • immunoelektroforeza krzyżowa, • doustne próby alergiczne, • immunoblotting – metoda służąca identyfikacji antygenów, • testy skórne – polegają one na wprowadzeniu konkretnego alergenu płytko pod naskórek i obserwowaniu reakcji, • test zahamowania RAST (polega na określeniu stężenia przeciwciał IgE reagujących z określonym antygenem).

FOT. Dariusz Puchała

| STREFA DZIECKA

PRO ZDROWIE:

Pani doktor, proszę nam powiedzieć więcej o zespole alergii jamy ustnej -OAS (oral allergy syndrom)? A.Ł.K.: Bardzo specyficzne dla alergii krzyżowej jest występowanie tzw. zespołu alergii jamy ustnej. Pojawia się on u osób uczulonych na pyłki roślin, u których dochodzi do reakcji krzyżowej między alergenami pyłków roślin a alergenami surowych owoców i warzyw. Reakcja alergiczna pojawia się wówczas w miejscu kontaktu, czyli w jamie ustnej i gardle. Objawia się pieczeniem i swędzeniem wewnątrz ust, możliwy jest także obrzęk i świąd języka oraz chrypka. Tego typu reakcje alergiczne noszą angielską nazwę OAS (oral allergy syndrom) i budzą bardzo duży niepokój u rodziców zwłaszcza małych dzieci, ale także wśród lekarzy. W przypadku wystąpienia zespołu alergii jamy ustnej u małego dziecka zawsze jest konieczna hospitalizacja celem obserwacji i diagnostyki. Co ciekawe, takie reakcje dotyczą tylko surowych owoców czy warzyw. Przetworzone nie będą nas już uczulać, a czasem wystarczy po prostu obrać owoc ze skóry.

PRO ZDROWIE: Jak więc powinno wyglądać menu osoby

chorej? Co jeść, a jakich produktów unikać? A.Ł.K.: Generalnie chorzy na alergię krzyżową mogą jeść gotowane lub pieczone owoce i warzywa, a muszą wystrzegać się surowych. Natomiast niestety w przypadku alergenów, takich jak mleko czy pszenica, obróbka termiczna nie wystarcza. Dzieje się tak dlatego, że alergeny mogą posiadać zarówno epitopy (są to fragmenty alergenu łączące się z przeciwciałami) liniowe – które są oporne na wysoką temperaturę – jak i epitopy konformacyjne, które są wrażliwe na nią. Dlatego tak ważna w przypadku alergii krzyżowej jest dieta eliminacyjna – czyli unikanie czynnika wywołującego objawy chorobowe.

PRO ZDROWIE:

Jak wygląda leczenie? A.Ł.K.: Kluczowym elementem terapii alergii krzyżowej jest oczywiście unikanie czynnika wywołującego objawy chorobowe, jeśli został on określony. Przykładem takiego postępowania jest dieta eliminacyjna. Nie należy jednak stosować jej „na wszelki wypadek”, lecz wykluczać ewentualne produkty spożywcze po zaobserwowaniu symptomów schorzenia bezpośrednio po ich spożyciu. Aby zdiagnozować alergię krzyżową, wykonuje się szereg testów skórnych. Szuka się ponadto swoistych dla danej alergii przeciwciał. Wykonuje się testy immunologiczne, aby potwierdzić lub wykluczyć alergię krzyżową. Alergie są trudne nie tylko do zdiagnozowania, ale i do leczenia. Standardowo stosuje się leki antyhistaminowe, które blokują aktywność histaminy – substancji pośredniczącej w przebiegu reakcji alergicznej, immunoterapię swoistą – która polega na regularnym przyjmowaniu alergenów (pierwotnie uczulających – np. pyłek brzozy) w minimalnej dawce, która nie wywołuje objawów alergii, ale stopniowo uodparnia organizm na jej działanie.

TABELA ALERGII KRZYŻOWYCH WYSTĘPUJĄCYCH NAJCZĘŚCIEJ: • pyłki brzozy – owoce (jabłka, gruszki, kiwi, morele, brzoskwinie), warzywa (marchew, seler, pomidory), orzechy laskowe; • pyłki traw – owoce (kiwi, melony), warzywa (ziemniaki, pomidory, seler, groch), orzeszki ziemne, produkty mączne; • pyłki leszczyny – orzechy i kasztany jadalne; • pyłki bylicy – warzywa (seler, marchew); • roztocze kurzu domowego – skorupiaki (owoce morza); • mięso wieprzowe – mięso wołowe, mleko krowie; • jad pszczoły – jad szerszenia i osy; • lateks – banany, kiwi, awokado, melon, mango, kasztan jadalny, migdały, orzechy, seler, ziemniaki; • kwas acetylosalicylowy – niesteroidowe leki przeciwzapalne.

| MISJA ZDROWIE

PRO ZDROWIE:

Dzień dobry Panie Jacku. Zawsze się uśmiecham, gdy Pana widzę. Doskonale pamiętam nasze pierwsze spotkanie. Młody człowiek, który miał problemy, aby pieszo dojść do mojego gabinetu. Musiał Pan po drodze kilkakrotnie odpoczywać. Dziś widzę uśmiechniętego, pełnego energii mężczyznę. Jak się Pan czuje? Jacek Siwiec: Witam serdecznie Pani Agnieszko. Miło Panią widzieć. Ja też dobrze pamiętam nasze pierwsze spotkanie. Sierpień, gorący dzień. Zaparkowałem dość daleko, więc idąc do Pani musiałem robić przystanki, aby odsapnąć. Gdy teraz o tym pomyślę... na szczęście to już przeszłość. Dziś mogę powiedzieć, że nigdy nie czułem się lepiej. Ważę 70 kilo, co oznacza, że dzięki operacji i zmianie nawyków żywieniowych zredukowałem swoją wagę o 90 kilogramów!

Kiedyś - 160 kg Dziś - 70 kg

PZ: To zacznijmy od początku. Co wydarzyło się w Pana życiu, że

- Było ze mną źle, bardzo źle. Poruszałem się wszędzie tylko samochodem, co też nie było łatwe, bo nawet przejście kilku metrów stanowiło ogromne wyzwanie. Uświadomiłem sobie, że nie mogę i nie chcę tak żyć. Ważyłem 160 kilogramów – wspomina Jacek, który poddał się operacji bariatrycznej i przeszedł metamorfozę, która całkowicie odmieniła jego życie.

pomyślał Pan o operacji bariatrycznej? J.S.: Było ze mną źle, bardzo źle. Poruszałem się wszędzie tylko samochodem, co też nie było łatwe, bo nawet przejście kilku metrów do samochodu stanowiło ogromne wyzwanie. Mam cudowną siostrzenicę, z którą nie mogłem wyjść na plac zabaw, bo nie byłem w stanie za nią nadążyć. Uświadomiłem sobie, że nie mogę i nie chcę tak żyć. Ważyłem 160 kilogramów.

Operacja bariatryczna to dopiero początek.

Kluczowe jest podejście, zmiana nawyków żywieniowych i regularna aktywność.

FOT. Kamil Ozimek

PZ:

Jak to się stało, że wybrał Pan nasz ośrodek? J.S.: Zdecydowało chyba to, że ośrodek jest na miejscu. Co wiele ułatwia. Jak się okazało, był to świetny wybór. Spotkałem się tu z serdecznością i profesjonalną opieką. Na każdym etapie czułem, że mogę liczyć na wsparcie całego zespołu. Pani pomoc również okazała się bezcenna. Przeprowadziła mnie Pani przez cały proces – krok po kroku. To naprawdę pomogło.

PZ:

Operacja bariatryczna to nie sam zabieg. To przede wszystkim kompleksowe przygotowania, konsultacje z całym zespołem, badania. Jak Pan wspomina ten okres przygotowania do zabiegu? Czy badania, które musiał Pan wykonać, były skomplikowane, trudne, wymagające specjalnego przygotowania? J.S.: Badań i konsultacji było faktycznie całkiem sporo. Wizyty u kardiologa, diabetologa, endokrynologa i m.in. psychologa. Do tego stały kontakt z dietetykiem. To wszystko stanowiło duże wyzwanie, ale wiedziałem, że mam cel, który chcę osiągnąć.

PZ:

Panie Jacku, u Pana była troszkę dłuższa droga do pokonania. J.S.: Zgadza się, byłem bardzo otyły, proporcje miałem prawie idealne – waga 160 kg przy wzroście 165 cm. Dlatego cały proces został podzielony na dwa etapy. Pierwszym etapem było założenie balonu żołądkowego, który

pomógł mi zredukować wagę i przygotować ciało do kolejnego etapu leczenia, czyli etapu chirurgicznego. Utrata kilkunastu, a nawet kilkudziesięciu kilogramów w trakcie terapii balonem sprawia, że późniejsze leczenie operacyjne jest znacznie bezpieczniejsze.

PZ:

Wraca Pan czasem do dnia zabiegu, wspomina, zastanawia się czy warto było go zrobić? J.S.: Podjęcie tej decyzji wiązało się z ogromnym lękiem. Podczas spotkań z zespołem ekspertów uświadomiłem sobie, że operacja wcale nie rozwiązuje problemu i nie jest cudownym środkiem, który sprawi, że wszystko wróci do normy. Operacja to dopiero początek. Kluczowe jest podejście, zmiana nawyków żywieniowych i regularny ruch. Dziś wiem, że to była jedna z lepszych decyzji w moim życiu.

BEZPŁATNE SPOTKANIE EDUKACYJNE Chcesz dowiedzieć się więcej na temat chirurgicznego leczenia otyłości? Zastanawiasz się jak wygląda przygotowanie do zabiegu i życie po? Weź udział w bezpłatnym spotkaniu edukacyjnym, które odbywają się cyklicznie w 3. czwartek miesiąca o godzinie 16:00 w Szpitalu Specjalistycznym PRO-FAMILIA. W trakcie spotkań uczestnicy mogą nie tylko wysłuchać ciekawych wystąpień specjalistów poświęconych leczeniu otyłości, ale także podzielić się wzajemnymi doświadczeniami.

| MISJA ZDROWIE

PZ:

Teraz sport to taki styl życia. J.S.: Dokładnie. W tygodniu raczej chodzę na siłownię, ale podczas weekendu, kiedy mam więcej czasu, idę się przejść i to najlepiej jak najdalej.

PZ:

Garderoba wymieniona, można swobodnie wejść do sklepu i wybierać ubrania w odpowiednich kolorach, fasonach, a nie to co pasuje. To z pewnością wpływa na Pana samopoczucie. J.S.: To niesamowite! Nigdy bym nie pomyślał, że można iść do sklepu i bez problemu coś wybrać. Nigdy też nie sądziłem, że będę mógł nosić ciuchy w rozmiarze M. Rodzina śmieje się, że stroję się jak księżniczka, bo co chwilę coś kupuję

ZABIEG BARIATRYCZNY – CO WARTO WIEDZIEĆ? Podkarpackie Centrum Leczenia Otyłości, które działa w Szpitalu Specjalistycznym PRO-FAMILIA, to pierwszy ośrodek w województwie zajmujący się kompleksowym leczeniem otyłości. Zespół tworzą nie tylko chirurdzy, ale także inni specjaliści, m.in. anestezjolodzy, psychologowie, dietetycy, kardiolodzy, stomatolodzy czy endokrynolodzy. To ważne, ponieważ do zabiegu pacjent musi zostać odpowiednio przygotowany. Chirurgiczne leczenie otyłości to ostateczny etap. Gdy inne metody zawodzą, należy zgłosić się do poradni, gdzie lekarze wykonają odpowiednią kwalifikację. Wstępne kryterium to tzw. wskaźnik masy ciała (BMI). Jeżeli przekracza 40, rozważane jest leczenie operacyjne.

FITNESS + ZAJĘCIA DLA OSÓB Z NADWAGĄ I OTYŁOŚCIĄ Warto wiedzieć, że w Szpitalu Specjalistycznym PRO-FAMILIA odbywają się zajęcia fitness +. To idealna propozycja dla osób z dużą nadwagą lub borykających się z problemem otyłości. Zajęcia odbywają się w kameralnej grupie pod okiem doświadczonego trenera. Obowiązują wcześniejsze zapisy: 17 773 58 05

PZ:

Proszę mi powiedzieć, jak bardzo zmieniło się Pana, życie. Czy prowadzenie zdrowego trybu życia jest bardzo wymagające, utrudnia codzienne życie, czy da się zdrowo żyć? Nie podjadać, zajadać stresu? J.S.: Łatwo nie jest, pokusy są na każdym kroku, czasem niestety się im ulegnie, ale wtedy wyrzuty sumienia sprawiają, że chce się jak najszybciej spalić nadprogramowe kalorie. Trzeba się bardzo pilnować, pomaga wsparcie najbliższego otoczenia

PZ:

A jak wygląda sprawa z Pana aktywnością fizyczną? Pamiętam, że na samym początku, gdy poprosiłam Pana o kilka minut regularnego spaceru każdego dnia, Pan powiedział, że chyba żartuję. Powiedział Pan też, że ledwo chodzi a co dopiero sport regularny. J.S.: Na początku 5-minutowy spacer był dla mnie abstrakcją, ale z dnia na

dzień było coraz lepiej. Szedłem coraz dłużej i coraz dalej, spacery zaczęły sprawiać mi przyjemność. Jeszcze przed operacją, kiedy pokonałem 23 km trasę, byłem z siebie niesamowicie dumny. Staram się też ćwiczyć na siłowni. Próbowałem też roweru, ale to chyba nie jest moja bajka. W 2018 roku przeszedłem około 500 km. Główna motywacja to oczywiście chęć zrzucenia kolejnych kilogramów. Spacery też stały się dla mnie formą relaksu i sprawiają mi niesamowitą przyjemność. Obecnie przyjemność ze spaceru jest jeszcze większa, bo od kilku miesięcy nie spaceruję już sam.

PZ:

Rozumiem, że Pana życie toczy się po staremu tylko z nowym „ JA” w oparciu o zdrowy styl życia, ze zdrowymi nawykami żywieniowymi i aktywnością fizyczną. J.S.: Początkowo właśnie tak było, żyłem po staremu z nowym „ja”, ale to się zmieniło. Dzięki operacji poznałem kogoś, jestem bardzo szczęśliwy i raczej nie ma nowego „ja” a nowe „MY”.

PZ:

Osoby, które rozważają poddanie się operacji bariatrycznej, często mają obawy związane z powrotem do pracy po wyjściu ze szpitala, a także z powrotem do normalnego trybu życia. Jakie Pan ma doświadczenia? J.S.: Z powrotem do pracy nie było żadnego problemu. Dłuższą nieobecność w pracy zaliczyłem po złamaniu palca niż po operacji. Warto sobie zaufać i pozwolić sobie zawalczyć o nowe ja.

PZ:

Panie Jacku, bardzo dziękuję Panu za rozmowę i życzę w imieniu nas wszystkich wszystkiego dobrego. J.S.: Pani Agnieszko, to ja bardzo dziękuję. Rozmawiała: Agnieszka Chmiel, koordynator Podkarpackiego Centrum Leczenia Otyłości

Zabieg bariatryczny zmienia sposób funkcjonowania przewodu pokarmowego. Zmniejsza się jednak nie tylko objętość żołądka. Mówiąc w dużym uproszczeniu, maleje także produkcja i wydzielanie hormonów odpowiedzialnych za uczucie głodu. Zwiększa się natomiast produkcja hormonów wywołujących uczucie sytości. Dzięki operacji, chory może stracić zbędne kilogramy, ale co najważniejsze – poprawia się poziom glukozy, normalizuje ciśnienie tętnicze, lepiej funkcjonuje układ krążenia czy układ oddechowy. Dzięki temu zmniejsza się ryzyko śmierci z powodu otyłości, która dziś na świecie zabija więcej ludzi niż nowotwory. W Szpitalu Specjalistycznym PRO-FAMILIA stosowane są dwie metody, uznawane za „złoty standard” w chirurgicznym leczeniu otyłości. Są nimi: laparoskopowe wyłączenie żołądka na pętli Roux oraz laparoskopowa rękawowa resekcja żołądka. Jak podkreślają chirurdzy, tak skomplikowane, małoinwazyjne zabiegi z dostępu laparoskopowego, czyli przez kilka niewielkich nacięć, wykonywane są tylko w kilkunastu ośrodkach w Polsce.

* Podkarpackie Centrum Leczenia Otyłości PRO-FAMILIA - kontakt: 791 088 184

| MISJA ZDROWIE

Na męskie problemy - LASER Prostata to przypadłość, która przychodzi z wiekiem. Choroba początkowo ma łagodny przebieg, jednak z upływem czasu objawy nasilają się wpływając na jakość życia. O diagnostyce oraz możliwościach leczenia opowiada lek. Michał Szczygielski, specjalista urolog ze Szpitala Specjalistycznego PRO-FAMILIA.

PRO ZDROWIE: Czy rozrost PZ: Jak wygląda diagnostyka? gruczołu krokowego (prostaty) to częsta dolegliwość wśród mężczyzn? Michał Szczygielski: Prostata stopniowo powiększa się z wiekiem, po około 45-50 roku życia. Nazywamy to łagodnym rozrostem stercza. Dolegliwość stwierdza się u 80 procent mężczyzn w wieku 75 lat, z czego mniej więcej u połowy występują objawy. To przypadłość, która przychodzi z wiekiem. Dlaczego tak się dzieje? Przyczyny nie są do końca znane, ale jedna z teorii mówi, że ma to związek z poziomem testosteronu.

M.S.: Lekarz na początku przeprowadza wywiad pozwalający na określenia czasu trwania choroby oraz ocenę stopnia nasilenia objawów, ewentualne skłonności rodzinne. Konieczne jest wykonanie USG , badania przepływu cewkowego oraz badania per rectum. Dodatkowo zleca wykonanie badania ogólnego moczu oraz pomiar stężenia we krwi antygenu sterczowego (PSA).

PZ:

Jakie są sposoby leczenia? M.S.: Wszystko zależy od stopnia nasilenia objawów. Gdy objawy są łagodne, pomocna może okazać się fitoterapia i odpowiednie zachowania prozdrowotne – unikanie przetrzymywania moczu, unikanie nadmiaru alkoholu czy kofeiny, profilaktyka przeziębień. Jeżeli mamy jednak do czynienia

KWALIFIKACJE DO ZABIEGU W PRO-FAMILII lek. MICHAŁ SZCZYGIELSKI

Kwalifikację do zabiegu wykonuje lek. med. Michał Szczygielski, specjalista urolog. PORADNIA UROLOGICZNA Rejestracja: 17 773 57 00

SPECJALISTA UROLOG ZE SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO PRO-FAMILIA

PZ:

Jak dolegliwość wpływa na zdrowie, codzienne funkcjonowanie? M.S.: Na początku wyjaśnię czym jest gruczoł krokowy i jaką pełni funkcję. Wielkością i kształtem przypomina orzech włoski i znajduje się tuż pod pęcherzem moczowym, otaczając cewkę moczową. Jest odpowiedzialny za produkcję specjalnego płynu, który wchodzi w skład nasienia. Gdy gruczoł się powiększa, może uciskać cewkę moczową, co z kolei prowadzi do zaburzeń przepływu moczu podczas jego wydalania. Choroba początkowo ma łagodny przebieg. Jednak z upływem czasu objawy nasilają się i zaczynają się kłopoty z oddawaniem moczu. Pacjent boryka się z takimi problemami, jak: słaby strumień oddawanego moczu, uczucie niecałkowitego opróżnienia pęcherza, częste oddawanie moczu zarówno w dzień, jak i w nocy, czy z naglącym parciem. Rozrost gruczołu krokowego może mieć niestety poważne konsekwencje zdrowotne. Nawracające infekcje pęcherza moczowego, tworzenie się kamieni w pęcherzu. Ma negatywny wpływ również na górne drogi moczowe. Może być przyczyną zastoju moczu, co sprzyja zakażeniom, kamicy nerkowej a nawet ich niewydolnościom. Powikłaniem jest również nagłe zatrzymanie moczu, które wymaga natychmiastowej interwencji chirurgicznej.

FOT. Dariusz Puchała

z silniejszymi objawami, lekarz może zalecić leczenie farmakologiczne, które polega na przyjmowaniu leków ułatwiających odpływ moczu z pęcherza poprzez rozluźnienie mięśniówki gruczołu krokowego i szyi pęcherza, czy leki zmniejszające objętość gruczołu. Jeżeli mamy jednak do czynienia z silnymi i bardzo uciążliwymi objawami a prostata zaczyna stanowić mechaniczną przeszkodę w oddawaniu moczu, konieczna może okazać się operacja. Jednym ze sposobów jest małoinwazyjny zabieg laserowy.

PZ:

Na czym polega taki małoinwazyjny zabieg laserowy? M.S.:W Szpitalu Specjalistycznym PRO-FAMILIA używamy lasera diodowego UroBeam 250W firmy Dornier. Do tej pory wykonaliśmy z sukcesem ok. 300 zabiegów laserowych – głównie laserowej enukleacji stercza. Laser działa bardzo precyzyjnie. Naczynia krwionośne od razu się zamykają, więc zabieg jest prawie bezkrwawy. Ułatwia to lekarzowi dokładne usunięcie gruczolaka, co zmniejsza częstość nawrotów i powikłań. Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym lub podpajęczynówkowym. Gdy pacjent jest znieczulony, lekarz przez cewkę moczową wprowadza do pęcherza moczowego resektoskop laserowy, dzięki czemu nie ma konieczności nacinania powłok brzusznych. Wprowadzony resektoskop wyposażony jest w małą kamerę, dzięki której lekarz na monitorze uzyskuje dokładny obraz gruczołu krokowego. Zabieg polega na przecięciu tkanki gruczołu laserem i wyłuszczeniu gruczolaka. Płaty gruczołu krokowego, które zostały usunięte za pomocą lasera wypłukiwane są z pęcherza przez cewkę moczową po wcześniejszym rozdrobnieniu. Ta metoda to także większy komfort dla pacjenta. Najczęściej chory opuszcza szpital w drugiej dobie po zabiegu bez cewnika.

PZ:

Jak wygląda życie po leczeniu? Czy konieczne są wizyty kontrolne? M.S.: Pacjenci po zakończonym leczeniu nie wymagają przyjmowania leków i znacznie rzadziej wymagają wizyt kontrolnych u urologa.

| MISJA ZDROWIE

można uzupełnić modelowaniem i powiększeniem piersi, z wykorzystaniem implantów i lipofillingu – efekty są spektakularne.

6 pytań

PZ:

o plastykę piersi Jeszcze nigdy chirurgia piersi, zarówno ta estetyczna jak i onkologiczna, nie miała tak wiele do zaoferowania kobietom. Nowoczesne techniki operacyjne, nowe generacje implantów, nawet „sztuczna skóra” sprawiają, że zabiegi dają doskonałe, naturalne efekty.

PRO ZDROWIE:

Jakie zabiegi estetyczne piersi są najpopularniejsze wśród pań? Artur Bocian: Z roku na rok Polki coraz chętniej decydują się na zabieg powiększania piersi. To obustronne operacje z użyciem protez, czyli implantów wypełnionych specjalnym żelem. Przez niewielkie nacięcie umieszczane są pod mięśniem piersiowym. Blizny są niemal niewidoczne. Nowinką ostatnich lat jest lipofilling, czyli wypełnianie piersi komórkami tłuszczowymi pobranymi w czasie liposukcji z tkanek podskórnych brzucha, ud i pośladków. Efekt jest bardzo naturalny. W przeciwieństwie do zabiegów z wykorzystaniem implantów, podczas lipofillingu nie ma nacięć i drobnych blizn wokół brodawki lub pod piersią. Konieczne nakłucia mają średnicę od 1,2 do 1,8 mm. Oba zabiegi wykonuje się w znieczuleniu ogólnym. Pacjentki, które chciałyby powiększyć biust więcej niż o jeden rozmiar, mogą skorzystać z zabiegu łączącego wszczepienie implantu z lipofillingiem – metoda ta jest bardzo popularna w wiodących klinikach chirurgii plastycznej w USA. Dzięki lipofillingowi możliwa jest też korekcja zaburzeń kształtu piersi – symetryzacja, wypełnienie górnego profilu piersi tak, by dekolt wyglądał bardzo kobieco.

PZ:

Wiele pań decyduje się na powiększenie piersi, ale całkiem spora grupa marzy o tym, by je zmniejszyć. Czy to trudny zabieg?

Symetryzacja to kolejny zabieg dla doskonałej estetyki piersi… A.B.: Dysproporcje w wielkości obu piersi nie są rzadkością. Na szczęście z pomocą przychodzą nie tylko implanty, ale także nowoczesny lipofilling, dzięki któremu można skorygować kształt piersi własnymi komórkami tłuszczowymi. Gwarantuje to naturalny kształt biustu, który jest miękki w dotyku, ujędrniony i może być też większy. Efekt utrzymuje się przed długie lata.

PZ:

Wszystkie z wymienionych technik operacji piersi wykorzystuje Pan również w zabiegach onkoplastycznych, czyli łączących ratowanie życia przed rakiem i rekonstrukcję o wymiarze estetycznym. A.B.: Jako chirurg onkolog, na co dzień zajmuję się walką z rakiem. Dzięki zabiegom rekonstrukcji piersi pomagam paniom jak najlepiej zachować ich kobiecość. Współczesna chirurgia onkologiczna ma wiele możliwości, by oszczędzać pierś nawet

w przypadku konieczności wycięcia nowotworu. Rekonstrukcji można dokonać podczas tej samej operacji. Można też wykorzystać w czasie zabiegu „sztuczną skórę”, tzw. bezkomórkową macierz ADM, która doskonale uzupełnia naturalne tkanki pacjentek. ADM stosuje się z wielkim powodzeniem w USA od 1994 roku, wykorzystując macierz do operacji rekonstrukcji piersi. Ryzyko powikłań jest znacznie mniejsze.

PZ:

Wykonuje Pan także zabiegi mastektomii prewencyjnej, czyli dokładnie takie, jakim poddała się Angelina Jolie, będąc nosicielką genów odpowiedzialnych za raka. A.B.: To zabiegi, które już wykonuje się w Polsce, choć oferuje je niewiele ośrodków. Dzięki takiemu rozwiązaniu możemy zredukować ryzyko wystąpienia raka piersi o około 95 procent! Sprawa dotyczy pań, które obciążone są mutacją genów BRCA1, BRCA2 oraz innych, co predysponuje je do zachorowania na raka piersi. Znając taką diagnozę coraz więcej kobiet decyduje się na tak radykalną profilaktykę. Zabieg mastektomii prewencyjnej wykonuje się jednocześnie z zabiegiem rekonstrukcji obu piersi przy pomocy implantów i bardzo często z użyciem ADM lub specjalnych siatek.

CHIRURGIA PLASTYCZNA W PRO-FAMILII Dowiedz się więcej: 886 606 880

dr n.med. ARTUR BOCIAN SPECJALISTA CHIRURG-ONKOLOG ZE SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO PRO-FAMILIA

A.B.: Spośród 250 zabiegów piersi, jakie rocznie wykonuję, około 30 procent to zabiegi redukcji biustu. Jest to operacja znacznie trudniejsza niż powiększenie piersi. Jednak dla wielu z pań, które mają z tego powodu kompleksy, kłopoty z kręgosłupem czy uprawianiem sportu to wybawienie. Podczas zabiegu usuwa się część gruczołu piersiowego i znaczny fałd skóry. Następnie modeluje się piersi tak, by były symetryczne, kształtne i jędrne. Zmniejsza się również brodawki. Zabieg trwa kilka godzin, w zależności od rozmiaru piersi i wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym. Podczas zabiegów zmniejszania biustu posługuję się m.in. metodą SPAIR. Jej twórcą jest amerykański chirurg plastyk, doktor Denis Hammond, w którego klinice mogłem uczyć się jej tajników. Dzięki jej zastosowaniu blizny po zabiegu są nie tylko mniejsze, ale i mniej widoczne.

PZ:

Panie doktorze, a jak można przywrócić piersiom wygląd sprzed ciąży? Albo po ekstremalnym odchudzaniu? A.B.: Zaproponowałbym mastopeksję, czyli zabieg podniesienia piersi i przywrócenia im dawnego położenia oraz napięcia. Osiąga się to między innymi dzięki redukcji nadmiaru zwiotczałej, pozbawionej elastyczności skóry. Problem zwiotczałych, tracących objętość piersi, zwykle dotyczy pań po ciąży lub wielu ciążach. Nierzadko też pań, które znacznie zredukowały swoją wagę. Poddają się mu również kobiety, których biust stracił swą objętość w wyniku naturalnych procesów starzenia. Czasem problem ten dotyka młode osoby, których skóra charakteryzuje się słabą elastycznością. W zależności od indywidualnych potrzeb pacjentki, zabieg podniesienia

| SZKOŁA RODZENIA

SZKOŁA

RODZENIA

FOT. Joanna Kielar

| SZKOŁA RODZENIA

Do porodu warto się przygotować

wraca do formy. Co najważniejsze – świeżo upieczona mama unika w ten sposób problemu z obniżeniem macicy oraz z nietrzymaniem moczu. Są także ćwiczenia, które przygotowują do porodu szyjkę macicy. Na zajęciach pokazujemy również, jak ćwiczyć parcie, ale te ćwiczenia kobieta może rozpocząć dopiero od 38. tygodnia ciąży. Z kolei mężczyzn uczymy masażu, który wykonywany po 38. tygodniu przynosi kobiecie rozluźnienie. Rodzice dowiadują się też, jak dotykiem można uspokoić dziecko i jak wykonać masaż niemowlęcia.

Na zajęciach, które prowadzą świetnie wyszkolone położne, przygotujesz się do porodu, nauczysz się jak rozpoznać jego początki i potrenujesz różne pozycje rodzenia. Na kursie dostaniesz także wiele cennych informacji, które ułatwią rodzicielski debiut i pomogą w opiece nad maluchem podczas pierwszych dni jego życia.

POŁOŻNA-SPECJALISTA, INSTRUKTOR SZKOŁY RODZENIA PRO-FAMILIA

PRO ZDROWIE:

Czego uczycie podczas zajęć w Szkole Rodzenia? Alicja Marszal: Zanim na świecie pojawi się dziecko, rodzice nierzadko czują strach, niepewność i obawy związane z nową sytuacją. Udział w zajęciach Szkoły Rodzenia ma pomóc przyszłym rodzicom przygotować się do nowej roli. Na zajęcia kobieta może przyjść sama, w towarzystwie męża lub przyjaciółki. Podczas zajęć, które odbywają się raz w tygodniu przez okres jedenastu tygodni, uczymy kobiety m.in. jak przygotować się do porodu i jak rozpoznać jego początki. Szkoła Rodzenia pomaga również mężczyznom odnaleźć się w nowej roli. Staramy się przekazać przyszłym rodzicom wszystkie istotne informacje. Im więcej wiedzą, tym mniej się boją. Opowiadamy o różnych sposobach pielęgnacji malucha oraz pierwszym kontakcie rodziców z dzieckiem. Oprócz teorii prowadzimy zajęcia praktyczne. Kursanci na lalkach ćwiczą jak przebierać malucha, czy np. jak przygotować kąpiel dla noworodka. Istotnym elementem

PZ:

Przyszła mama podczas zajęć poznaje także m.in. pozycje, w których może urodzić dziecko. A.M.: Kobieta może rodzić w pozycji, która jest dla niej najlepsza. Rodzenie na łóżku porodowym nie jest już obowiązkowe, chociaż wciąż wiele pań chce właśnie, aby poród przebiegał w ten sposób. Przy czym nowoczesne szerokie łóżka pozwalają na rodzenie w każdej pozycji. Dziś na niektórych oddziałach położniczych można rodzić na materacu, na stołku porodowym, na piłce czy na specjalnym worku sako. Przyjmujemy porody także w wannie. Podczas zajęć pokazujemy kobietom każdą z tych możliwości i uczymy, jak sobie w każdej pozycji radzić. Kursantki często martwią się co zrobią, jeżeli zapomną i nie będą wiedziały, jaką pozycję wybrać. Uspokajamy je i wyjaśniamy, że właśnie po to w trakcie porodu jest położna, która pomoże i pokieruje całą akcją. Podczas porodu położna pomoże rodzącej się ustawić i przybrać najlepszą dla niej pozycję.

FOT. Dariusz Puchała

mgr ALICJA ANNA MARSZAL

naszych spotkań jest nauka karmienia piersią. Pokazujemy różne pozycje, wyjaśniamy jakie problemy mogą pojawić się podczas naturalnego karmienia i jak sobie z nimi radzić.

PZ:

Podczas zajęć przyszłe mamy ćwiczą też odpowiednie oddychanie? A.M.: Takie ćwiczenia to już przeszłość. Dziś nie uczymy rodzącej jednej, określonej techniki. Każda kobieta powinna znaleźć

swój rytm i oddychać tak, jak chce. Szybciej, wolniej czy głębiej. Ona wie, jak jest dla niej najlepiej. Jedyne na co warto zwrócić uwagę, to wydłużenie oddechu, co wpływa na rozluźnienie całego ciała.

Czego przyszli rodzice boją się najbardziej? A.M.: Kobiety najbardziej obawiają się, że nie rozpoznają objawów porodu i nie zdążą dojechać do szpitala na czas. Dlatego część czasu na zajęciach poświęcamy na to, aby opisać poszczególne fazy porodu. Dzięki zajęciom przyszła mama wie, które objawy są sygnałem rozpoczęcia porodu, a którymi nie powinna się denerwować. Na przykład odejście czopa śluzowego nie jest powodem do jazdy na porodówkę. To tylko dobry sygnał, że ciało kobiety przygotowuje się do porodu. W takich chwilach wątpliwości, przyszła mama może zawsze do nas zadzwonić. Przyszli rodzice obawiają się także bólu, poród kojarzy im się z cierpieniem, spodziewają się strasznego przeżycia. Na zajęciach pokazujemy, że może być inaczej, a poród to nie tylko ból, ale przede wszystkim szczęście i niezwykły moment.

PZ:

WARTO WIEDZIEĆ Do szkoły rodzenia najlepiej zapisać się podczas II trymestru ciąży, między 22. a 27. tygodniem. Rozpoczynając kurs na samym początku ciąży, przyszła mama skończy go zbyt szybko i sporo ważnych rzeczy zapomni.

Odpowiednie ćwiczenia przed porodem pomagają? A.M.: Warto ćwiczyć mięśnie Kegla. Oczywiście jeżeli nie ma żadnych przeciwwskazań lekarskich. Prawidłowo wykonywane ćwiczenia podczas ciąży przygotują krocze do porodu i pomogą podczas akcji porodowej. Ćwiczenia warto kontynuować po porodzie. Połóg, który trwa ok. 6 tygodni, nie jest wtedy tak ciężki i kobieta szybciej

| SZKOŁA RODZENIA

NAJWIĘKSZE TABU PO PORODZIE – nietrzymanie moczu Ciąża i poród to ogromny wysiłek dla ciała kobiety. W zależności od wieku, kondycji fizycznej i innych biologicznych uwarunkowań, niektóre z nas szybko wracają do formy po porodzie, a niektóre trochę dłużej. TEKST:

KATARZYNA LEW POŁOŻNA ZE SZKOŁY RODZENIA PRO-FAMILIA

Co możesz zrobić, żeby wzmocnić mięśnie Kegla? W tym czasie w organizmie kobiety – świeżo upieczonej mamy – dochodzi do zmian, których celem jest przywrócenie stanu sprzed zajścia w ciążę. Następuje kurczenie się macicy oraz gojenie poporodowych ran, jajniki zaś wracają do swoich poprzednich czynności. Występują w tym okresie również nieprzyjemne dolegliwości, do których kobiety nie chcą się przyznać – nietrzymanie moczu.

Problem co drugiej kobiety

Szacuje się, że problem nietrzymania moczu dotyka aż połowy kobiet po porodzie fizjologicznym, lecz zdarza się także u kobiet po cięciu cesarskim. Temat wstydliwy, o którym wiele mam boi się powiedzieć lekarzowi oraz osobom z najbliższego otoczenia. Wystarczy, że kobieta kichnie, zakaszle albo podskoczy, a mocz mimowolnie ucieknie. Od popuszczenia pojedynczych kropli podczas wysiłku do wycieku moczu w trakcie chodzenia, a nawet spoczynku. Nic dziwnego, że kobiety czują się niekomfortowo i wstydzą się o tym mówić.

Już na sali porodowej możemy pomyśleć o „mini-rehabilitacji”. Możemy już ćwiczyć mięśnie Kegla, żeby powoli wracało prawidłowe ukrwienie w obrębie pochwy. Krótko po porodzie będzie łatwiej niż po kilkunastu godzinach. Wystarczy zacisnąć mięśnie krocza, policzyć do trzech i rozluźnić. To rozluźnienie musi być pełne – to bardzo ważne. I potem zacisnąć jeszcze raz – najmocniej, jak się potrafi. I tak powtórzyć trzy razy. Mięśnie krocza stopniowo będą się wzmacniały. Dodatkowo należy zaniechać po porodzie nadmiernego wysiłku fizycznego. Korzystajmy z pomocy najbliższych. Nie dźwigajmy. Nie podejmujmy za szybko wysiłków fizycznych zmierzających do poprawienia sylwetki. Nie podejmujmy przez pół roku ćwiczeń na mięśnie brzucha, ponieważ obciążają one dno miednicy. Jeśli chcemy uprawiać sport, niech to będzie sport delikatny, np. pilates, stretching, joga, pływanie, pelvicore (połączenie pilatesu z ćwiczeniami mięśni Kegla). Gdy kobieta dobrze się czuje, ćwiczenia można wykonywać już w trakcie połogu. Do szóstego miesiąca po porodzie unikajmy ćwiczeń siłowych, aerobowych, czyli siłowni, intensywnego fitnessu ze skakaniem i opadaniem.

Nie wstydź się – zgłoś się do lekarza

Jeśli dyskomfort utrzymuje się przez kilka miesięcy po porodzie, wówczas należy zgłosić się do swojego ginekologa, który skieruje kobietę na odpowiednią diagnostykę – badanie urodynamiczne, a następnie na odpowiednią terapię. Jedną z takich terapii jest np. elektrostymulacja mięśni dna miednicy (pobudzanie do skurczów mięśni poprzez zastosowanie prądu elektrycznego), biofeedback (kontrolowane przez tera-

Diagnostyka Urodynamiczna wykonywana jest w Szpitalu Specjalistycznym PRO-FAMILIA w ramach kontaktu z NFZ oraz prywatnie, Rejestracja: 17 717 50 48 Osłabione mięśnie Kegla

Wszystkiemu winne są zmiany, które w ciąży i w czasie porodu osłabiły mięśnie dna miednicy, tzw. mięśnie Kegla – to one podtrzymują narządy w jamie brzusznej. Po porodzie często następuje ich rozluźnienie oraz zwiotczenie, a także więzadeł podtrzymujących dolny odcinek układu moczowego i płciowego. Wśród mięśni dna miednicy ważny jest szczególnie mięsień łonowo-guziczny, który zamyka cewkę moczową. Kiedy mięsień po porodzie jest rozluźniony, dochodzi właśnie do wycieku moczu. Na dolegliwości narzekają przede wszystkim kobiety, które urodziły duże dzieci – ponad 4 kg dziecko, mają za sobą kilka porodów, a także te, u których zastosowano podczas porodu kleszcze lub próżniociąg.

FOT. Joanna Kielar

peutę i pacjentkę ćwiczenie skurczów mięśni przy zastosowaniu aparatury). Czasami niezbędne jest leczenie farmakologiczne lub zabieg, który ma za zadanie ustabilizować cewkę moczową.

PAMIĘTAJ! Z problemem nietrzymania moczu zmaga się ponad połowa kobiet po porodzie i nie należy się tego wstydzić, tylko zgłosić się do lekarza, który pomoże pozbyć się problemu. Długie, nieleczone zmaganie się z problemem nietrzymania moczu może doprowadzić do wielu chorób o podłożu fizycznym i psychicznym. Dbanie o mięśnie dna macicy oraz o zdrowie dróg moczowych powinno wejść w nawyk każdej kobiety i to nie tylko podczas ciąży i połogu. Niećwiczone mięśnie z wiekiem osłabiają się i coraz trudniej będzie je odbudować. Nietrzymanie moczu, co prawda nie jest dolegliwością uniemożliwiającą funkcjonowanie, jednak z pewnością znacznie obniża jakość życia. Ćwicz więc regularnie! Warto.

| SZKOŁA RODZENIA

Karmienie piersią po cięciu cesarskim Czy zabieg, jakim jest cięcie cesarskie, jest przeciwwskazaniem do karmienia piersią? Czy po cięciu cesarskim kobieta ma pokarm? Wątpliwości rozwiewa Edyta Wróbel-Kosior, położna, Certyfikowany Doradca Laktacyjny ze Szkoły Rodzenia PRO-FAMILIA.

Na samą myśl o możliwości ukończenia ciąży poprzez cięcie cesarskie wiele kobiet ogarnia strach, lęk i dylematy dotyczące karmienia piersią. Przecież kobiecy pokarm jest bezcennym darem, jaki możemy ofiarować swojemu dziecku już od pierwszych chwil życia. Jest wszystkim, co najlepsze i czego niczym nie możemy zastąpić. Produkcja pokarmu w kobiecych piersiach rozpoczyna się około 16. tygodnia ciąży. Dlatego niezależnie w którym tygodniu ciąży nastąpi wielki finał nazwany porodem, każda kobieta jest w stanie wykarmić swoje dziecko. I bez względu na sposób ukończenia ciąży to mleko w piersiach kobiety jest i musimy to sobie uświadomić. Za produkcję i wypływ

pokarmu odpowiadają hormony, takie jak prolaktyna i oksytocyna, a ich droga rozpoczyna się już w momencie urodzenia łożyska. To właśnie ta gra hormonów i świadomość mamy, jak ważne jest karmienie piersią dla nowonarodzonego dziecka sprawia, że jest ono możliwe!

Pierwsze dwie godziny

Zabieg cięcia cesarskiego sprawia, że to pierwsze karmienie zostaje rozpoczęte od kontaktu skóra do skóry wykonanego przez ojca dziecka. To właśnie tata kanguruje – przytula noworodka tuż po porodzie. Ten wyjątkowy kontakt staje się ważnym ogniwem na drodze do udanego karmienia piersią – dlatego drodzy tatusiowie, nie bójcie się tego. Gdy lekarze zakończą operację, mama trafia na salę pooperacyjną, gdzie jest już tata z maluszkiem. Prawidłowe przystawienie noworodka do piersi mamy powinno nastąpić w ciągu pierwszych dwóch godzin po porodzie. I pomimo, iż jest to operacja, która wymusza poziomą pozycję ciała, to karmienie piersią jest jak najbardziej możliwe. Pozycja leżąca nie utrudnia karmienia. Wręcz przeciwnie, jest

TEKST:

mgr EDYTA WRÓBEL-KOSIOR POŁOŻNA, CERTYFIKOWANY DORADCA LAKTACYJNY ZE SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO PRO-FAMILIA

FOT. Dariusz Puchała

REKLAMA REKLAMA

| SZKOŁA RODZENIA

bardzo wygodna i bezpieczna dla dziecka. Noworodek jest ułożony wzdłuż ciała lub skośnie. Matka podtrzymuje dziecko ramieniem lub dłońmi. Ramiona są podparte poduszkami, albo zrolowaną kołdrą. Ta „wymuszona” pozycja w wyniku przebytego zabiegu wspiera naturalne odruchy i zachowania noworodka. Pamiętaj, że nie jesteś sama podczas pierwszych chwil! Twoim sprzymierzeńcem na sali pooperacyjnej i na oddziale położniczym jest położna, która zawsze udzieli ci wsparcia i pomocy. Możesz również uzyskać pomoc od wykwalifikowanego doradcy laktacyjnego, na każdym etapie twojej drogi laktacyjnej.

Pierwszy dialog

Pierwsze oznaki gotowości noworodka do jedzenia pojawią się w niedługim czasie po porodzie. Maluszek da ci znać, że jest głodny poprzez otwieranie buzi, wysuwanie języka, wkładanie rączek do buzi, poruszanie główką – obserwuj go cierpliwie. Nauka karmienia piersią to proces, który wymaga czasu i spokoju zarówno z twojej strony, jak i dziecka. Początki mogą okazać się wyzwaniem, ale pamiętaj żeby nie zrażać się podczas pierwszych niepowodzeń. Nie poddawaj się. Uświadom sobie wówczas, że twoja siła, opanowanie i spokój ogarnie też twoje dziecko. Gdyż ono odczuwa wszystkie emocje, które są w tobie. Zachęcaj go do ssania, ale nie zmuszaj. Zapewnij mu nieograniczony dostęp do piersi

Pacjentki Szpitala Specjalistycznego PRO-FAMILIA w terminie 2 tygodni od porodu możesz skorzystać z bezpłatnej wizyty w Poradni Laktacyjnej. Rejestracja: 17 773 57 00

PO PORODZIE ZAKOŃCZONYM CIĘCIEM CESARSKIM MASZ PRAWO: • Rozpocząć karmienie piersią najwcześniej jak to tylko możliwe – najlepiej w pierwszych dwóch godzinach po urodzeniu dziecka. • Pozostawać z dzieckiem w systemie rooming in przez cały okres pobytu w szpitalu – to znaczy przebywać razem na jednej sali. • Przyjmować w miarę potrzeby leki przeciwbólowe bez obaw o ich działania niepożądane – są bezpieczne w dawkach zwykle zalecanych. • Kontynuować karmienie na żądanie, bez ograniczeń czasowych. • Stosować wszelkie możliwe techniki relaksacji i odpoczynku – stres i zmęczenie mogą opóźniać proces laktacji. • Uzyskania wsparcia i pomocy w zastosowaniu właściwej techniki karmienia.

i czas, jaki potrzebuje. Pamiętaj – karmienie piersią na żądanie to najlepszy zalecany sposób żywienia. To karmienie według potrzeb zarówno dziecka, jak i matki. Warto pamiętać również o tym, że przerwy pomiędzy karmieniami nie powinny przekraczać 3 godzin od rozpoczęcia karmienia. Im więcej dziecko ssie, tym bardziej stymuluje pierś do produkcji mleka. Dlatego przystawiaj dziecko tak często, jak to możliwe.

Leki przyjazne laktacji

Doznania bólowe odczuwane przez kobietę po cięciu cesarskim i stosowana przez nią terapia przeciwbólowa również nie jest przeciwwskazaniem do karmienia piersią. Oczywiście dolegliwości bólowe mogą być utrudnieniem w dobraniu odpowiedniej pozycji i prawidłowym przystawieniu noworodka do piersi, ale właśnie dlatego terapie przeciwbólowe dobierane są odpowiednio z myślą o karmiących mamach. Do leków przyjaznych laktacji zaliczamy paracetamol, niesterydowe leki przeciwzapalne, tramal, ketonal, morfinę i jej pochodne. Dlatego nie bój się, że poprzez przyjmowanie leków przeciwbólowych zaszkodzisz swojemu dziecku. Wręcz przeciwnie – one sprawią, że ból, który utrudnia ci prawidłowe funkcjonowanie, zmniejszy się i będziesz mogła cieszyć się urokami macierzyństwa już od pierwszych chwil.

| WARTO WIEDZIEĆ

Q&A

– karmienie piersią Kiedy pojawia się pierwszy pokarm? Karmić z jednej czy z obu piersi? Czy można przerwać karmienie na kilka dni? Odpowiadamy na najczęściej zadawane pytania!

W jaki sposób i jak często Po czym można poznać, że dziecko karmić malucha piersią? przełyka mleko i ssie efektywnie? Karmienie piersią na żądanie to najlepszy, zalecany sposób żywienia malucha. Karmimy według potrzeb dziecka i mamy. Trzeba tu postawić znak równości. Nie tylko maluch woła, że jest głodny, ale i mama, gdy czuje wypełnione piersi, zachęca go do jedzenia. Na początku powinno być miminum 8 karmień, najlepiej 10-12 w ciągu doby, z czego 1-2 karmienia w nocy. (Ilość karmień zarówno w dzień, jak i w nocy może być jednak znacznie większa. Dzieci mogą mieć różne potrzeby). Przerwy między karmieniami nie powinny być dłuższe niż 3 godziny od rozpoczęcia karmienia, z jedną dłuższą przerwą nieprzekraczającą 4 godzin. Gdy przerwy są dłuższe i dziecko nie podejmuje ssania, można je delikatnie wybudzać i aktywizować, np. poprzez łaskotanie stóp. Od 7. miesiąca zaleca się, aby liczba karmień wynosiła około 6-8 na dobę. Podczas drugiego roku to średnio 3-5 karmień na dobę. Warto wiedzieć, że przez cały ten czas pokarm jest wartościowy dla dziecka!

FOT. Natalia Wróbel - Havasreti

W czasie karmienia mama powinna słyszeć, jak dziecko przełyka mleko. Z reguły przez pierwsze 2 minuty noworodek ssie pierś i nie przełyka – to fizjologia. Dopiero po tych pierwszych minutach, przy prawidłowym wypływie mleka, wykonuje serię zassań: 3 zassania – 1 przełknięcie, 2 zassania – 1 przełknięcie bądź najczęściej 1 zassanie – 1 przełknięcie.

Karmić z jednej czy z obu piersi?

Ze względu na możliwość wypracowania laktacji na wysokim poziomie, przez pierwsze 2-3 tygodnie zaleca się karmić malucha z obu piersi podczas jednego karmienia, rozpoczynając od piersi, która pozostała „niedokończona” podczas ostatniego karmienia. Karmienie z każdej piersi powinno trwać ok. 15-25 minut (minimalny czas karmienia wynosi 10 minut, maksymalny 40). Po upływie 2-3 tygodni dziecko może najadać się z jednej piersi, ale zawsze należy proponować mu obie na jedno karmienie. Na tym etapie czas karmienia skraca się, może trwać nawet ok. 10 minut. Im dziecko będzie starsze, tym krócej będzie trwało karmienie.

REKLAMA

| WARTO WIEDZIEĆ

Jak rozpoznać, że maluch jest głodny?

Są momenty, że maluch chce stale ssać pierś. Co wtedy zrobić?

Czy mleko traci swoją wartość?

Ssanie rączek, otwieranie buzi, wzmożony ruch oczu. Noworodek sygnalizuje w ten sposób, że jest głodny – to tak zwane wczesne oznaki głodu. Płacz z kolei jest późnym objawem głodu. Wtedy mama może mieć problem z przystawieniem dziecka do piersi. Najlepiej wtedy je uspokoić, przytulić a kiedy poczuje się bezpieczniej – zaproponować ponownie pierś.

Na pewnych etapach swojego życia dziecko przechodzi przez tzw. skoki rozwojowe. Zwiększa się jego zapotrzebowanie na pokarm, co można zaobserwować po częstszym przystawianiu do piersi. Mama może mieć wtedy nawet wrażenie, że maluch mógłby spędzać przy piersi większą część dnia. To naturalny etap okresu laktacji i zwykle trwa kilka dni.

Mleko mamy jest wartościowe przez cały czas! Oznacza to, że jest cennym pokarmem nie tylko dla noworodka, ale również dla starszego malucha: powyżej pierwszego roku życia i dwóch lat.

Jak rozpoznać, że dziecko jest najedzone? Noworodek po karmieniu jest zadowolony, często sam wypuszcza brodawkę. Zasypia (początkowo) lub jest spokojny, czuwa a pierś w okresie stabilizacji laktacji po nakarmieniu staje się luźniejsza.

Czy można przerwać karmienie na kilka dni?

Jeśli karmienie zostanie przerwane na kilka dni, trzeba się liczyć z ryzykiem zarówno zmniejszenia ilości pokarmu, jak i odrzucenia piersi przez dziecko. Warto wiedzieć, że podczas choroby nie trzeba odstawiać dziecka. Lekarz w wielu przypadkach może dobrać taki lek, który nie będzie wymagał zaprzestania karmienia piersią. W przypadku leczenia szpitalnego, można wdrożyć postępowanie chroniące i podtrzymujące laktację.

Jak długo karmić piersią?

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca: – Wyłączne karmienie piersią do ukończenia przez dziecko 6. miesiąca życia. – Kontynuację karmienia piersią do ukończenia drugiego roku życia i dłużej przy jednoczesnym wprowadzaniu pokarmów stałych.

Czy karmienie w miejscu publicznym jest dozwolone? Oczywiście! Karmienie w miejscach publicznych to nieodłączna część życia społecznego. Do tego praktyczna i wygodna – zarówno dla mamy, jak i dziecka. Podczas podróży lub spotkania z przyjaciółmi pokarm dla dziecka mama ma zawsze przy sobie, bez konieczności użycia dodatkowych akcesoriów.

| PSYCHOLOGIA

GDY GAŚNIE RADOŚĆ Do narodzin dziecka przygotowujemy się przez kilka miesięcy. W tym czasie wyobrażamy sobie, jak to będzie w roli mamy, cieszymy się z powiększenia rodziny. Nierzadko bywa jednak tak, że gdy maluch jest już na świecie, dominuje nie radość, ale strach i silny niepokój.

MARZENA JAROSZ PSYCHOLOG ZE SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO PRO-FAMILIA

PRO ZDROWIE:

Dlaczego tak się dzieje, że kobieta nierzadko po narodzinach swojego długo wyczekiwanego dziecka, zamiast szczęścia czuje strach i niepokój? Marzena Jarosz: To naturalne odczucia. Świeżo upieczone mamy są niejednokrotnie zaskoczone poziomem zmęczenia, jaki wiąże się z opieką nad noworodkiem i trudnościami w pozwoleniu sobie na odpoczynek. Nie bez wpływu na ten stan pozostają hormony, których poziom w dość szybkim tempie spada i daje się dotkliwie odczuć. Kobiety po porodzie mogą być niepewne, czy takie samopoczucie jest normalne, czy może zaczyna się depresja poporodowa.

PZ:

Co jest zatem normą, a co może wskazywać na depresję poporodową? M.J: Huśtawki nastroju, przechodzenie od

chwilę pojawia się ogrom przerażenia: jak poradzimy sobie ze zmianą pieluszki czy karmieniem? Warto zwrócić uwagę, czy gorsze samopoczucie poprawia się w ciągu kilku dni czy tygodni po porodzie. Jeżeli wahania nastroju, płaczliwość, niepewność ustępują w ciągu kilku dni lub tygodni, to prawdopodobnie mamy do czynienia z powszechnym „baby bluesem”, który sam w sobie nie jest jeszcze alarmujący. „Czerwona lampka” powinna zapalić się wtedy, gdy taki stan nie ustępuje i się przeciąga.

PZ:

Co jeszcze powinno alarmować? M.J.: Niepokoić powinna sytuacja, gdy pojawia się silna złość do dziecka, która napędza poczucie winy i sprawia, że młoda mama wyrzuca sobie, iż jest złą matką, nie potrafi być z dzieckiem i się nim dobrze zająć. Może dojść wówczas do stopniowego wycofywania się z kontaktu z maluszkiem lub zadręczania myślami, które nie pozwalają być z nim w prawdziwej bliskości. Sygnałem o rozwijającej się depresji może być nadmierny lęk, gdy np. kobieta panicznie boi się zostawać sama z dzieckiem w domu. I nie chodzi tu o zostanie samej dwa dni po porodzie, kiedy potrzeba pomocy i wsparcia faktycznie jest wtedy wysoka. Alarmujący jest lęk o życie lub zdrowie dziecka, kiedy nie ma obiektywnych czy zewnętrznych sygnałów, że coś jest z nim nie tak.

WAŻNE JEST WSPARCIE NAJBLIŻSZYCH Ojciec dziecka na początku rodzicielstwa odgrywa ważną, często niedocenianą rolę. Z jednej strony odsuwa się nieco od pary matka – dziecko, by dać im czas i miejsce na bliskość, nawiązanie więzi. Jednocześnie dobrze jest, gdy „stoi na straży” spokoju rodziny, chroniąc ją niejako przed światem zewnętrznym, będąc łącznikiem z nim. Jako tata zadbaj o spokój mamy i maluszka, daj swojej partnerce czas i przestrzeń, by oswoiła się z nowym życiem, wspieraj tam, gdzie jej taka potrzeba. Słuchaj i obserwuj uważnie.

BEZPŁATNA WIZYTA U PSYCHOLOGA Pacjentki Szpitala Specjalistycznego PRO-FAMILIA w terminie do 6 tygodnia od porodu mogą skorzystać z bezpłatnej wizyty u psychologa.

płaczu i niepokoju do równowagi, bądź silnego wzruszenia są zjawiskami naturalnymi, które dotykają naprawdę wiele kobiet. Duża intensywność i tempo zmian mogą powodować spore zamieszanie w świecie naszych emocji, a czasem trudności w adaptacji do nowej rzeczywistości. Normalne i powszechne jest, że po porodzie jesteśmy przemęczone, zatroskane i niewyspane. Że gdy dziecko zasypia, nie kładziemy się odpocząć, tylko wpatrujemy się w maluszka i sprawdzamy, czy wszystko z nim w porządku. Trudno nam uwierzyć, że jesteśmy rodzicami. Zalewa nas ogrom miłości, a za

PZ:

Gdzie szukać pomocy „dla ducha” w trudnych chwilach po porodzie? M.J. Trzeba zaznaczyć, że pacjentem jest nie tylko młoda mama, jest nim też noworodek czy niemowlę. Nie ma bowiem możliwości, by depresja poporodowa nie wpłynęła na relację mamy z dzieckiem czy na funkcjonowanie i rozwój samego malucha. Jeśli kobieta lub jej najbliższe otoczenie zauważą niepokojące sygnały lub nie będą mieć pewności, czy już należy się niepokoić, warto zgłosić się po pomoc do specjalisty. Konsultacja u psychoterapeuty pomoże zdecydować, czy potrzebna jest pomoc i w jakim wymiarze. Przyniesie także konieczne w tym czasie wsparcie dla młodych rodziców. Im szybciej sama mama czy jej rodzina zdecydują się wyciągnąć rękę po pomoc, tym lepiej. Wsparcie psychologiczne, konsultacja u lekarza psychiatry lub podjęcie psychoterapii dają szansę na polepszenie funkcjonowania pary matka – niemowlę.

Rejestracja: mgr Marzena Jarosz 502 963 531 lub mgr Joanna Żyszkiewicz 660 291 445

| SZKOŁA RODZENIA

Poród ze znieczuleniem – co warto wiedzieć? O bólu porodowym i metodach jego łagodzenia rozmawiamy z anestezjologiem dr. n.med. Januszem Kidackim, kierującym oddziałem Anestezjologii i Intensywnej Terapii w Szpitalu Specjalistycznym PRO-FAMILIA.

dr n.med. JANUSZ KIDACKI ANESTEZJOLOG, KIERUJĄCY ODDZIAŁEM ANESTEZJOLOGII I INTENSYWNEJ TERAPII W SZPITALU SPECJALISTYCZNYM PRO-FAMILIA

PRO ZDROWIE:

Większość kobiet spodziewających się dziecka zapytanych o poród odpowiada, że z pewnością będzie to chwila niezapomnianego szczęścia, ale także bólu nie do zniesienia. Czy poród zawsze jest bolesny? Lek. med. Janusz Kidacki: Każdy z nas inaczej odczuwa ból. Ma na to wpływ wiele różnych czynników. Jeśli Pani pozwoli, opowiem kilka słów o dolegliwościach związanych z porodem. Skurcze, pojawiające się w pierwszej fazie porodu, nie dla wszystkich kobiet bywają bolesne. Często przypominają bóle menstruacyjne i pojawiają się falami. Skurcz się zbliża, narasta, osiąga szczyt i szybko ustępuje. Najpierw skurcze są rzadkie, a potem się nasilają. W miarę postępu porodu pojawiają się inne dolegliwości. Skurczom rozwierającym szyjkę macicy towarzyszy ból w dole brzucha i w dolnej części kręgosłupa (okolica krzyżowo-lędźwiowa). W kolejnej fazie ból obejmuje cewkę moczową i odbytnicę. Pamiętajmy jednak o tym, że to w jakiej skali odczuwamy ból, jest zawsze sprawą indywidualną. Dla jednej kobiety skurcze będą źródłem bólu nie do zniesienia, dla innych będą w odczuciach mniej przykre.

być podawane wziewnie, dożylnie, domięśniowo i regionalnie. Podczas porodu z wyboru stosowane jest znieczulenie zewnątrzoponowe, tzw. epiduralne. Jest najbardziej efektywne, a zarazem najbezpieczniejsze dla mamy i noworodka.

PZ:

Czy kobieta może wybrać rodzaj zastosowanego znieczulenia? J.K.: Decyzję o sposobie znieczulenia podejmuje anestezjolog wspólnie z prowadzącymi poród lekarzem i położną. Konieczna jest również zgoda rodzącej. Pacjentka zawsze jest w pełni informowana o wszystkich możliwych powikłaniach.

PZ:

W którym momencie porodu anestezjolog podaje znieczulenie? J.K.: Znieczulenie zewnątrzoponowe stosuje się w pierwszej, aktywnej fazie porodu, przy otwarciu szyjki macicy na szerokość około 5 cm. Anestezjolog najpierw znieczula skórę, wprowadza cewnik do kanału kręgowego, a następnie podaje leki, które działają już po kilku minutach. Kobieta czuje skurcze, ale są one niebolesne. Podczas znieczulenia może pojawić się przejściowe uczucie „słabych” nóg, ale z naszego doświadczenia wynika, że pacjentki mogą się poruszać.

PZ:

Czy takie znieczulenie może mieć negatywny wpływ na zdrowie dziecka? J.K.: Znieczulenie zastosowane w odpowiednim momencie nie ma negatywnego wpływu zarówno na stan matki, jak i dziecka. Dodatkową korzyścią zastosowania znieczulenia, poza zniesieniem bólu porodowego, jest lepsza współpraca pacjentki z zespołem prowadzącym poród, co zwykle wpływa na skrócenie akcji porodowej.

WARTO WIEDZIEĆ Szpital Specjalistyczny PRO-FAMILIA posiada kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia. Oznacza to, że każda kobieta objęta ubezpieczeniem ma zagwarantowaną bezpłatną opiekę podczas porodu, oraz pobyt w szpitalu mamy i noworodka. Jeżeli nie ma przeciwwskazań medycznych, każda kobieta może otrzymać bezpłatne znieczulenie zewnątrzoponowe, które znosi ból w trakcie porodu.

PZ:

W złagodzeniu bólu porodowego podobno pomaga masaż. W pierwszej fazie porodu warto też przytrzymać się drabinki lub usiąść na piłce czy worku sako. Czy takie metody są skuteczne i pomagają zmniejszyć ból? J.K.: Metod niefarmakologicznych stosowanych w celu złagodzenia bólu porodowego jest naprawdę dużo. Pomaga głębokie oddychanie, ćwiczenia rozluźniające mięśnie, zmiana pozycji czy masaż. Skuteczny może okazać się również prysznic, wydawanie dźwięków czy kołysanie i kręcenie biodrami, jak w tańcu. Jednak są to metody niewystarczające dla wszystkich kobiet. Dlatego wiele pacjentek prosi o zastosowanie znieczulenia farmakologicznego.

PZ:

Panie Doktorze, proszę opowiedzieć nam więcej o tym, jakiego rodzaju znieczulenia są stosowane. J.K.: Stosowanych jest wiele sposobów podawania leków łagodzących ból podczas porodu. Substancje przeciwbólowe mogą

FOT. Archiwum PF

PZ:

Czy istnieją przeciwwskazania medyczne do zastosowania znieczulenia? J.K.: Przeciwwskazań medycznych jest tak naprawdę mało. Zaliczamy do nich m.in. zaburzenia krzepnięcia czy schorzenia skórne, które uniemożliwiają podanie znieczulenia.

PZ:

Dlaczego podczas cesarskiego cięcia rzadko wykonuje się znieczulenie pod narkozą? J.K.: W przypadku porodu zakończonego cesarskim cięciem stosowane jest znieczulenie ogólne lub miejscowe. Znieczulenie ogólne, tzw. narkoza, u kobiet w ciąży wiąże się z większym ryzykiem ciężkich powikłań, dlatego jest rzadkością. Z wyboru stosowane jest znieczulenie regionalne – podpajęczynówkowe, które jest bezpieczniejsze dla matki i dla dziecka.

PZ:

Jestem już po znieczuleniu. Leżę na stole operacyjnym, widzę obok mnie anestezjologa, a ginekolog rozpoczyna procedurę cesarskiego cięcia. Co czuję? J.K.: Działanie znieczulenia rdzeniowego można porównać do znieczulenia u dentysty. Czujemy nacisk wiertła na ząb, ale nie odczuwamy bólu. Podobnie jest z cięciem cesarskim. Czujemy lekki dotyk, ale nie ból. Poza tym, przytomna matka zaraz po zakończeniu cesarskiego cięcia może przytulić noworodka do piersi, co jest niezwykle ważne dla niej i dla dziecka.

| SZKOŁA RODZENIA

Pomoże świadomy oddech i masaż Dla większości kobiet źródłem paraliżującego strachu jest obawa przed bólem porodowym. Odczucie bólu kojarzy się głównie z cierpieniem, odbieranym jako sygnał, że coś złego dzieje się w naszym organizmie. W przypadku porodu naturalnego jest zupełnie inaczej. Ból towarzyszy prawidłowemu i fizjologicznemu procesowi, jakim są narodziny dziecka. Pełni funkcję informacyjną o tym co się dzieje i na jakim etapie jest poród. Co więcej - zapewnia poczucie bezpieczeństwa rodzącemu się dziecku.

TEKST:

mgr ANNA KOŁACZ POŁOŻNA ZE SZKOŁY RODZENIA PRO-FAMILIA

Ból porodowy jest potrzebny

Ból towarzyszący skurczom porodowym mobilizuje organizm matki do zebrania sił i skoncentrowania się na działaniu, reguluje czas aktywności i odpoczynku podczas porodu. Ból porodowy, często postrzegany jako coś niepożądanego, jest tak naprawdę kluczowy w porodzie naturalnym. Warto więc korzystać z tego, co daje skurcz i nie należy z nim walczyć, natomiast jeśli odczucia są zbyt silne należy je łagodzić.

FARMAKOLOGICZNE METODY ŁAGODZENIA BÓLU W PORODZIE: Entonox Znieczulenie zewnątrzoponowe Znieczulenie podpajęczynówkowe, najczęściej stosowane w przypadku cięcia cesarskiego

bieta poczuje, że działa, unikając tym samym poczucia bezradności. Inną formą łagodzenia odczuć bólowych jest masaż w okolicy krzyżowej kręgosłupa. Pozwala na zmniejszenie odczuć bólowych poprzez wykonywanie ucisku palcami na kości miednicy w miejscu, gdzie zlokalizowane są nerwy odpowiedzialne za nasze odczucie podczas skurczu. Dużą ulgę w trakcie porodu przynoszą ciepłe okłady. Można stosować termofor czy woreczki z pestkami wiśni podgrzewane w mikrofalówce. W trakcie skurczu kładziemy je w miejsca, gdzie go najbardziej odczuwamy. Warto skorzystać z prysznica, bądź wanny w fazie rozwierania. Ciepła woda relaksuje, rozluźnia spięte w trakcie skurczu mięśnie a tym samym łagodzi doznania bólowe. W trakcie porodu warto korzystać z różnych metod. To rodząca decyduje, które z nich i jak długo chce stosować, a podczas porodu ciało szybko podpowie, co przynosi mu największą ulgę, czyli możliwie najlepszy efekt przeciwbólowy. Dodatkowo stworzenie kobiecie warunków bezpieczeństwa i intymności w trakcie porodu oraz możliwość przebywania w towarzystwie bliskiej osoby, działa uspokajająco i wyciszająco, co wzmaga wydzielanie hormonów – oxytocyny i usprawnia przebieg porodu.

Naturalne metody

Wśród naturalnych metod łagodzenia bólu porodowego na pierwszym miejscu jest oddech. Wykonywany świadomie pozwala skoncentrować się na działaniu, osiągnąć stan zrelaksowania, a także lepiej dotlenić organizm matki, jak i dziecka. W I fazie porodu dużą rolę odgrywa ruch. Przybieranie pozycji wertykalnych, tj. chodzenie, wykonywanie kolistych ruchów biodrami czy siedzenie na piłce zmniejsza odczuwanie bólu i zwiększa działanie sił grawitacji, co przyśpiesza rozwieranie szyjki macicy. Świadoma praca ciałem wspomaga wstawianie się główki dziecka do kanału rodnego. Do przyjmowania pozycji wertykalnych można wykorzystać sprzęt obecny na sali porodowej: piłki, worki sako, drabinki, materace, liny. Przyjmowanie rożnych pozycji w II okresie porodu ułatwi zstępowanie główki w kanale rodnym. Ko-

NATURALNE METODY ŁAGODZENIA BÓLU W PORODZIE : Oddech Ruch, pozycje porodowe Masaż Okłady ciepłe i zimne Imersja wodna Towarzystwo bliskiej osoby Aromaterapia

RZECZY DLA CIEBIE

Trzy koszule (1 – do porodu, 2 – do karmienia); Szlafrok; Dwa biustonosze z odpinanymi do karmienia miseczkami; Ciepłe skarpetki, które mogą się przydać w klimatyzowanej sali porodowej; Jednorazowe majtki (najlepiej ze specjalnej siateczki lub włókniny); Klapki pod prysznic, a także kapcie; Przybory toaletowe i środki higieny: ręcznik, płyn do higieny intymnej, szare mydło lub żel pod prysznic, wazelina do ust, pasta do zębów i szczoteczka, szampon do włosów i inne potrzebne ci przybory toaletowe; Płyny do picia (woda niegazowana lub płyny wieloelektrolitowe), najlepiej w butelce z ustnikiem, który ułatwi picie. W domu, w osobnym miejscu, możesz również przygotować ubranie, w które ubierzesz się wychodząc do szpitala.

Szpitalna wyprawka Nie zostawiaj pakowania torby na ostatnią chwilę. Odpowiednio wcześniej przygotuj potrzebne dokumenty, badania, ubrania i kosmetyki, które przydadzą się na porodówce.

Spakuj wszystkie rzeczy co najmniej miesiąc przed wyznaczonym przez lekarza terminem porodu. DOKUMENTY

Dowód osobisty / paszport lub akt małżeństwa – jeżeli nazwisko w dowodzie nie jest zgodne z aktualnym; Karta przebiegu ciąży; Oryginał grupy krwi lub KREWKARTA – wystawiona na aktualne nazwisko; Wynik badań Hbs-AG – jest to badanie na antygen wirusowy wykonany w przypadku zachorowania na WZW typu B, GBS – wymaz z pochwy w kierunku paciorkowców z grupy B oraz HIV. Warto zabrać ze sobą również wyniki morfologii, jeżeli była wykonana w ciągu ostatniego miesiąca; Wszystkie karty informacyjne związane zarówno z twoim pobytem w szpitalu, jak i konsultacjami na Izbie Przyjęć Ginekologiczno-Położniczej (jeżeli takie posiadasz); W przypadku współistnienia innych chorób, konieczne jest posiadanie zaświadczenia od odpowiedniego lekarza prowadzącego, które będzie zawierało zalecenia dotyczące zbliżającego się porodu; Warto zabrać ze sobą również wyniki wszystkich USG, z czego najważniejszym jest tzw. USG połówkowe; Jeżeli zdecydowaliście się na pobranie krwi pępowinowej, potrzebny będzie zestaw pobraniowy Polskiego Banku Komórek Macierzystych, który po dotarciu na Trakt Porodowy przekażecie położnej.

OPCJONALNIE: RZECZY DLA MALUSZKA

Chusteczki nawilżane; Maść do pielęgnacji pupy; W szpitalu dla każdego maluszka przygotowane są ubranka, jednak warto do torby spakować dodatkowy zestaw – najlepiej pajacyki – dostosowane do danej pory roku, rożek lub kocyk.

Sprzęt do słuchania muzyki; Kadzidełka do aromaterapii; Książkę lub czasopismo; Aparat; Poduszkę do karmienia.

RZECZY DLA TATY! Do torby z rzeczami dla mamy warto dołożyć kilka elementów, które przydadzą się tacie chcącemu uczestniczyć w porodzie – jednorazowy zestaw porodowy, który składa się z koszuli, spodni i obuwia ochronnego. Przyda się też coś do picia i jedzenia.

REKLAMA

| OD MAMY DLA MAMY

NIEZBĘDNIK MAMY Karmienie w miejscach publicznych dla wielu mam okazuje się nie lada wyzwaniem. Zupełnie niepotrzebnie! To przecież najbardziej naturalna czynność na świecie. Pomocne mogą okazać się dedykowane ubrania dla karmiących mam, które ułatwią Ci zadanie.

Ciepła bluza z wakacyjnym printem. Możesz ją nosić nie tylko w okresie gdy karmisz. System zamków jest praktyczny i ozdobny jednocześnie. Mamatu, cena ok. 200 zł www. Mamatu.pl

Ta marynarska bluzka sprawdzi się na każdą okazję, podczas pierwszych miesięcy ciąży oraz przez długi czas po porodzie. Bez zamków, guzików i zatrzasków. Aby nakarmić maluszka wystarczy odsunąć brzeg koszulki. A do tego jest uszyta z delikatnej wiskozy. COOLMAMA, cena 108 zł www.coolmama.pl

Sukienka w której każda kobieta, niezależnie od figury, poczuje się piękna! Kopertowa góra ułatwia karmienie, ale także modeluje biust – niezależnie od rozmiaru. Z kolei lejący się materiał idealnie układa się na sylwetce, podkreślając tym samym talię, a marszczony dół maskuje pozostałości po brzuszku. Dodatkowy atut – piękny kolor obok którego nikt nie przejdzie obojętnie. MOIALOVE, cena 179 zł www.moialove.com

Bluza idealnie sprawdzi się podczas podróży, spaceru czy spotkania z przyjaciółmi. Posiada rozcięcia po bokach, dzięki którym karmienie na zewnątrz nawet w chłodne dni nie jest problemem. Dostępna w różnych kolorach. GRANATOVO, cena 209 zł www.granatovo.com Sukienka posiada kopertową podszewkę ułatwiającą karmienie. Po zakończeniu mlecznej drogi sprawdzi się jako codzienna sukienka na letnie wieczory. Idealna propozycja na chrzest lub wesele. H&M, cena ok. 169 zł www.2.hm.com

Pozytywka podróżna Sowa Podróżna pozytywka wyposażona jest w silikonowy pasek, dzięki któremu z łatwością zamontujesz ją w wózku, nosidełku, torbie i każdym innym miejscu. Gra dwie piosenki i dwa odgłosy natury. Posiada regulator głośności i auto-wyłącznik – możesz nastawić 15, 30 lub 60 minut ciągłego grania. Skip Hop, cena 89 zł

Podwójny pojemnik na żywność b.box Plastikowa miseczka podzielona na dwie części, pozwalająca serwować dziecku zróżnicowany posiłek. Świetna na przekąski oraz na obiadek. W zestawie łyżeczka z miękką końcówką idealnie pasująca do super szczelnej pokrywki, łatwa w zdejmowaniu. B.BOX, cena 39,00 zł

REKLAMA

| WARTO WIEDZIEĆ

A dla kobiet oraz wspom Akcesoria karmienie i piel dla kobiet w ciąży m

oraz wspomagające karmienie i pielęgnację Sklep medyczny PRO ul.maluszka Witolda 6B

Innowacyjny bidon ze słomką b.box Jedyny bidon na rynku, z którego dziecko może pić przechylając go do góry nogami, tak jak z butelki. Niezastąpiony kubek do picia w domu, w podróży, na spacerze. Razem z podwójną miseczką na ulubione przekąski oraz podróżnym śliniakiem stanowią świetny „posiłkowy niezbędnik”. Zalecany wiek: 6m+. B.BOX, cena 59 zł

PODRÓŻE MAŁE I DUŻE

Otulacz/Pieluszka bambusowa Pieluszki bambusowe posiadają wiele zastosowań. Taka pieluszka sprawdzi się jako ręcznik, podkład do wózka, otulacz, a także prześcieradło do łóżeczka. Dzięki naturalnym zdolnościom tkaniny bambusowej do zatrzymywania szkodliwego promieniowania UV, pieluszka jest przewiewna. Tkanina bambusowa oddycha, oddając zbędne ciepło oraz posiada właściwości termoregulacyjne, utrzymując temperaturę niższą o 2-30C niż otoczenie (120x120). Texpol, cena od 7,90zł do 89 zł

35-302 Rzeszów tel. 17 77 35 895 606 987 772

Sklep PRO-FAMILIA ul. Witolda 6B 35-302 Rzeszów tel. 17 77 35 895 570 557 909

INTE NOWA

www.sklep.pro-fa

Sklep prowadzi również wypożyczalnię laktatorów

www.sklep.pro-familia.pl Sklep prowadzi również wypożyczalnię laktatorów i wag niemowlęcych.

Spakowanie walizki na rodzinny wyjazd to nie lada wyzwanie. Podpowiadamy, co może się przydać podczas podróży z maluchem. PRZEGLĄD PRZYGOTOWAŁA: MAŁGORZATA TOMAKA ZE SKLEPU MEDYCZNEGO PRO-FAMILIA.

Zapraszamy

Eco Baby Mineralny Filtr UV SPF 30, 75ml Wysoka ochrona przed promieniami UVA i UVB dla dziecka już od pierwszego dnia życia. Polecany również kobietom w ciąży i matkom karmiącym, jako najbezpieczniejszą, naturalną ochronę. Produkt wysoce wodoodporny i hipoalergiczny. Zawiera tylko mineralne filtry. Derma, cena 49 zł

Angel’s Wings Poduszka idealna na upały, wykonana ze 100% przędzy bambusowej. Miękka i przewiewna tkanina zapobiega przegrzewaniu się dziecka. Szczególnie polecamy dla dzieci z wrażliwą skórą. Wspólnie z uznanym fizjoterapeutą, Pawłem Zawitkowskim został opracowany optymalny kształt poduszki, która niweluje wstrząsy i zapewnia maksymalny komfort podczas podróży. Polecana już od pierwszych dni od narodzin maluszka. La Millou, cena 69 zł

Podgrzewacz Do Butelek i Słoików 2w1 z adapterem do gniazda zapalniczki samochodowej Podgrzewacz podgrzewa dania gotowe w słoiczkach oraz butelki – także te z szeroką szyjką. Posiada pokrętło umożliwiające łatwe ustawienie idealnej temperatury mleka lub jedzenia. Dostosowany do użytkowania w domu lub w samochodzie. Thermobaby, cena 219 zł

Chustka bambusowa z daszkiem Chustka z daszkiem idealna dla maluszków do ochrony przed słońcem lub wiatrem została uszyta ze 100% tkaniny bambusowej, dzięki czemu doskonale sprawdzi się latem. Chustka jest z tyłu wiązana i pasuje na maluszki w różnym wieku – rośnie z dzieckiem. Samiboo, cena 39 zł

do naszego nowego sklepu z produktami La Millou przy ul.Kościuszki 13

Nowy

Sklep medyczny PRO

ul. Kościuszki 13, 35-03 533 114 855

Ręcznik bambusowy Ręcznik idealnie wchłania wodę, a frotta bambusowa jest niebywale delikatna i miękka. Jest antybakteryjny, antygrzybiczny, antyalergiczny, wolny od pestycydów, formaldehydu i zanieczyszczeń, absorpcja wody jest o 60% wyższa niż w bawełnie. Texpol, ceny od 99 do 159 zł

Etui na butelki Elegancka i praktyczna termotorba SKIP HOP GRAB & GO przechowa w odpowiedniej temperaturze dwie butelki, bidon, słoiczki z jedzeniem lub inne ulubione przekąski. W torbie przenosić można ciepłe dania, jak i wymagające chłodu napoje. Skip Hop, cena 80 zl

Sklep PRO-FAMILIA, ul.Kościuszki 13 35-030 Rzeszów, tel.533 114 855

| MISJA ZDROWIE

Jak poradzić sobie z haluksami? Haluksy, bądź paluchy koślawe, to jedna z bardziej powszechnych dolegliwości ortopedycznych występujących przede wszystkim u kobiet. Po 50. roku życia schorzenie dotyka średnio 1 na 40 kobiet.

PRO ZDROWIE:

Jaka jest przyczyna powstawania haluksów? Victor Touma: Powstawaniu haluksów sprzyja między innymi stosowanie nieprawidłowego obuwia, ale znaczenie mają też predyspozycje rodzinne. Przyczyn jednak może być znacznie więcej. Zaliczamy do nich płaskostopie, urazy, nadmierną długość palucha, przykurcz w okolicy ścięgna Achillesa, reumatoidalne zapalenie stawów, patologię ścięgna mięśnia piszczelowego tylnego, łuszczycowe zapalenie stawów czy dnę moczanową. Nie bez znaczenia jest też płeć. Choroba znacznie częściej dotyka kobiet niż mężczyzn. Ma to związek ze słabszym aparatem więzadłowym stopy kobiecej.

P.Z.:

LEK. VICTOR TOUMA SPECJALISTA ORTOPEDII I TRAUMATOLOGII NARZĄDU RUCHU ZE SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO PRO-FAMILIA

Dlaczego warto zgłosić się do lekarza, gdy zobaczymy już pierwsze objawy? V.T.: Początkowo zmiany są bezbolesne i występują sporadycznie, jednak z biegiem czasu rozwija się miejscowy stan zapalny, który charakteryzuje się nasilonym bólem. Schorzenie prowadzi do deformacji charakteryzującej się koślawością (odchyleniem) pierwszego palca stopy na zewnątrz poza krawędź stopy oraz odchyleniem I kości śródstopia w kierunku wewnętrznej krawędzi stopy. W efekcie wystająca kość podrażniana jest przez obuwie, co powoduje częste zapalenie kaletki stawowej i tworze-

P.Z.:

Z jakich możliwości może skorzystać pacjent? V.T.: Łagodne, bezbolesne deformacje można leczyć „prewencyjnie” z zastosowaniem m.in. ortez odwodzących. Średnie i ciężkie objawowe paluchy koślawe wymagają leczenia operacyjnego. Dzięki coraz nowszym rozwiązaniom operacyjnym możliwe jest uniknięcie późniejszego noszenia gipsu i długotrwałego unieruchomienia. W Szpitalu Specjalistycznym PRO-FAMILIA stosujemy ortezy odciążające przodostopie, dzięki czemu możliwe jest chodzenie bez obciążenia przedniej części stopy. Pełny powrót do sprawności osiągany jest już po 6 tygodniach. Wszystko oczywiście zależy od zastosowanej metody operacyjnej. Musimy pamiętać, że nie ma jednej skutecznej metody walki z haluksami, ponieważ różne są przyczyny ich powstawania. Ponadto, warto wiedzieć, że

Początkowo zmiany są bezbolesne i występują sporadycznie, jednak z biegiem czasu rozwija się stan zapalny, który powoduje ból.

nie się charakterystycznej nadbudowy kostnej. W zaawansowanej, długoletniej postaci paluch zachodzi na palec drugi, a niekiedy nawet trzeci i może się skręcać, co jest źródłem silnego bólu uniemożliwiającego chodzenie, a nawet może prowadzić do deformacji całej stopy.

P.Z.:

Jak wygląda leczenie? V.T.: Przed przystąpieniem do dalszego leczenia fundamentalne znaczenie ma dokładne badanie lekarskie, ocena objawów podawanych przez pacjenta, ustalenie oczekiwań pacjenta co do funkcji i kosmetyki stopy. Następnie wykonywane jest RTG stóp w pełnym obciążeniu, ocena i kwalifikacja choroby do poszczególnych grup zaawansowania schorzenia. Dopiero mając takie informacje, można prawidłowo zakwalifikować chorego do leczenia zachowawczego czy operacyjnego.

FOT. Pogo images

leczenie operacyjne nie jest bardziej uciążliwe od leczenia zachowawczego a podstawową zaletą jest zahamowanie choroby, korekcja deformacji i ochrona przed konsekwencjami zaburzonej anatomii stopy. Dlatego jedynym skutecznym sposobem leczenia palucha koślawego jest operacyjna korekcja na tkance kostnej przywracająca prawidłowy balans tkankowy stopy.

| MISJA ZDROWIE

ZMORA BIEGACZA – rozcięgno podeszwowe TEKST:

mgr MICHAŁ KLIBA FIZJOTERAPEUTA ZE SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO PRO-FAMILIA

Biegniesz i wydaje Ci się, że coś uciska stopę? Czujesz palący ból, jakbyś miał siniaka na podeszwie? Lepiej od razu wybierz się do lekarza. Nasilenie dolegliwości bólowych rozcięgna podeszwowego wkrótce może uniemożliwić Ci bieganie.

Rozcięgno podeszwowe jest mocnym, łącznotkankowym pasem, zaczynającym się na guzowatości kości piętowej a kończącym na podstawie dystalnych paliczków wszystkich palców. Do jego zadań należy wysklepienie stopy, a także stabilizacja oraz amortyzacja. Odgrywa bardzo ważną rolę dla czynności stopy podczas chodu i biegu. Na rozcięgno działają wielkie siły – podczas chodzenia pięta zostaje obciążona w 110 proc. naszej masy ciała, a w przypadku biegania to aż 200 proc.! Nazwa „zapalenie rozcięgna podeszwowego” sugeruje, że źródłem problemu jest stan zapalny, jednak bardziej wnikliwe badania wykazały, że głównym czynnikiem wpływającym na rozwój schorzenia są procesy zwyrodnieniowe (mikrourazy oraz martwica włókien kolagenowych).

Gdy problem się nasila

Zwykle przyczyną choroby są przebyte mikrourazy, które spowodowały napięcia łydek i samego rozcięgna. Najczęściej proces nasila się, gdy zaczynamy intensywnie biegać lub pracujemy długo w pozycji stojącej. Problem może też być spowodowany wadami stóp lub nadwagą. Najczęściej pacjenci skarżą się na ból odczuwany na stronie podeszwowej stopy w okolicach przyczepu bliższego, w okolicach kości piętowej. Zdarza się też, że dyskomfort odczuwany jest na całej długości stopy lub punktowo. Ból opisywany jest jako pieczenie i kłucie. Zwykle dolegliwości pojawiają się rano, po przebudzeniu, kiedy jeszcze się nie „rozchodziliśmy”, w trakcie uprawiania sportu lub po.

Zwykle dolegliwości pojawiają się rano, po przebudzeniu. Skuteczna diagnostyka

FOT. Pogo images

Nie ma badania obrazowego lub badania krwi, które jednogłośnie potwierdzą wystąpienie choroby. Diagnoza zwykle opiera się na zaobserwowaniu zbioru objawów: nasilającego się bólu przy stawianiu pierwszych kroków lub wchodzeniu po schodach. Ból jest samoistny i pojawia się w okolicach pięty.

| WARTO WIEDZIEĆ

LINERGISTKA

PRO ZDROWIE:

Czy efekt jest trwały? P.B.: Jak każdy makijaż permanentny, areolę brodawki sutkowej należy odświeżyć co pewien czas. Częstotliwość wykonywanych zabiegów jest bardzo często uzależniona od predyspozycji indywidualnych pacjentki oraz od jej oczekiwań w odniesieniu do aspektów wizualnych. Szacowany czas wynosi od roku do 3 lat. Konieczność odświeżenia makijażu permanentnego jest spowodowana tym, iż naskórek się złuszcza wraz z wykonanym makijażem. Złuszczanie naskórka jest normalnym procesem u każdego człowieka. Warto przypomnieć, że makijaż permanentny jest wykonywany płytko, do pierwszych warstw naskórka, ponieważ tylko w ten sposób pigment nie ulegnie rozlaniu pod skórką, a co za tym idzie będzie ona wyglądała na perfekcyjnie dopracowaną w każdym szczególe.

– w służbie kobiecego piękna Rekonstrukcja piersi po mastektomii ratującej życie przywraca kobietom nadzieję na powrót do normalności. Czasem jednak dla uzyskania ostatecznego – pięknego efektu, konieczne jest wykonanie tatuażu-makijażu permanentnego brodawki 3D.

PRO ZDROWIE: PRO ZDROWIE:

Kim jest i czym zajmuje się linergistka? Paulina Bober: Linergistka -kosmetolog to wizażystka, której specjalnością jest wykonywanie makijażu permanentnego, czyli makijażu trwałego. To bardzo trudna sztuka, która wymaga odpowiednich szkoleń oraz zdecydowanie gruntownego przygotowania w jego zakresie. Osoba specjalizująca się w makijażu permanentnym, poza tym że powinna mieć zmysł estetyczny, aby prawidłowo dobrać kolory i odcienie pigmentów oraz móc prawidłowo wymodelować owal twarzy, lub jak w przypadku pigmentacji medycznej np. pierś, musi posiadać doskonale wyćwiczone umiejętności posługiwania się specjalistycznymi narzędziami i urządzeniami używanymi w jej zawodzie. Trendy w makijażu permanentnym zmieniają się regularnie, a na rynek wprowadzane są coraz nowsze i nowocześniejsze rozwiązania – dlatego szkolenia, warsztaty i konferencje to nieodłączna część naszej pracy. Trzeba być na bieżąco, gdyż za tymi zmianami idą zmiany w preferencjach klientek. Tak, aby powodować uśmiech na twarzy klienta, wzmacniać jego pewność siebie, ale również podnosić jego samoocenę.

PRO ZDROWIE: Wspiera Pani

kobiety, które przeszły chorobę nowotworową i straciły z jej powodu pierś. Można powiedzieć, że działa Pani w duecie z chirurgiem, który wykonuje rekonstrukcję utraconej piersi, a Pani stawia „kropkę nad i” wykonując tatuaż permanentny brodawki 3D. Na czym polega Pani praca?

Czy zauważa Pani u swoich pacjentek zmianę? Czy zabieg wływa na samopoczucie i poczucie własnej wartości? P.B.: Kobiety, które zostały doświadczone przez los zabiegiem mastektomii, odczuły w życiu sporą stratę, nawet pod względem utraty kobiecości. Długotrwałe leczenie nowotworu osłabia organizm kobiety pod względem fizycznym, ale również psychicznym. Brak piersi jest źródłem często traumatycznych doświadczeń. Dodatkowo zmiana wyglądu z perspektywy kobiety – postrzegana jako utrata własnej kobiecości, ale również co ważniejsze – wartości samej siebie. Przełomowym momentem w życiu kobiety jest właśnie rekonstrukcja piersi i brodawki. Pozwala jej na pełny powrót do zdrowia zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Wygląd jak sprzed choroby daje nadzieję takiej kobiecie na chwilę zapomnienia o przebytej chorobie. Pozwala to na poprawę jej codziennego funkcjonowania, ponieważ staje się pewniejsza siebie, radosna i po prostu szczęśliwa. Myślę, że poprzez rekonstrukcję piersi oraz brodawki 3D, dajemy kobiecie po chorobie nowotworowej szansę na nowe lepsze życie, bez choroby.

PAULINA BOBER KOSMETOLOG, LINERGISTKA ZE STUDIA URODY ZOE W RZESZOWIE

P.B.: Tak. Jest dokładnie tak, jak Pani mówi. Odtworzenie brodawki sutkowej jest ostatecznym etapem w procesie rekonstrukcji piersi. Tak jak Pani zauważyła, można powiedzieć, że jest postawieniem takiej „kropki nad i”. Areola nadaje zrekonstruowanej piersi naturalnego wyglądu. Moim zadaniem jest właśnie w odpowiedni sposób odtworzenie otoczki brodawki sutkowej, tak aby imitowała ona w maksymalnie możliwy sposób wygląd piersi sprzed choroby. Bardzo się cieszę, że ja, jako linergistka, mam możliwość niesienia pomocy osobom, które zostały doświadczone przez życie tak traumatycznymi przeżyciami, jakimi jest choroba nowotworowa.

PRO ZDROWIE:

Jak wygląda taki zabieg? P.B.: Rekonstrukcja brodawki sutkowej 3D polega na stworzeniu na skórze rysunku, który do złudzenia będzie odzwierciedlał naturalną otoczkę brodawki sutkowej. W pierwszym etapie linergistka przeprowadza wywiad z pacjentką oraz zapoznaje ją ze wszystkimi etapami pigmentacji. W kolejnym kroku linergistka przystępuje do wykonania rysunku technicznego, tj. rysunek brodawki sutkowej wykonany kredką. W tym etapie dokonuje ona odpowiedniego doboru kształtu oraz odcieni odtwarzanej brodawki sutkowej. Dopiero po akceptacji rysunku wstępnego przez pacjentkę, przechodzi do pigmentacji prawidłowej. Sama pigmentacja medyczna otoczki brodawki sutkowej polega na zastosowaniu techniki w taki sposób, aby barwnik po wprowadzeniu do skóry stworzył naturalny obraz brodawki sutkowej. Dlatego też w tym zabiegu używa się barwników kamuflujących w odcieniach koloru ciała. Odcień beżu, brązu czy różu. Makijaż permanentny daje możliwość rekonstrukcji otoczki brodawki z uwzględnieniem jej wszystkich detali. Praca ta wymaga ogromnych umiejętności oraz bardzo dużego skupienia podczas zabiegu. Precyzja i dbanie o wykończenie każdego detalu pozwala na uzyskanie efektu idealnego. Jednakże nawet nie sam efekt końcowy zabiegu, ale szczery uśmiech i zadowolenie na twarzy pacjentki dają pełną satysfakcję z tego co robię.

WARTO WIEDZIEĆ Dla kobiet, które przeszły zabieg rekonstrukcji piersi w szpitalu specjalistycznym Pro-Familia, makijaż permanentny brodawki 3D wykonywany jest bezpłatnie. Więcej informacji: studio urody zoe

tel. 17 85 76 402 FOT. POGO images

| STOMATOLOGIA

PARADONTOZA – problem prawie każdego z nas

Na paradontozę cierpi 7 na 10 Polaków. Obok próchnicy to najczęstsze schorzenie jamy ustnej, jednak znacznie bardziej niebezpieczne.

KONSULTACJA:

EWELINA GRANDA

Szczoteczka ma znaczenie! – Minimum dwa razy do roku powinniśmy pokazywać się w gabinecie stomatologicznym na profilaktyczny przegląd zdrowia naszych zębów. Często choroby dziąseł czy zębów są bezobjawowe – zęby nie bolą, dziąsła nie krwawią, a skoro zęby nie bolą, myślimy że są zdrowe. Nic bardziej mylnego – wyjaśnia higienistka, Ewelina Granda. Szybko wykrytą paradontozę można zatrzymać, z kolei próchnicę łatwo wyleczyć. – Paradontoza, najprościej mówiąc zapalenie przyzębia, nieleczone może doprowadzić do utraty zęba, wpłynąć na kondycję naszego całego organizmu. Choroba nierzadko jest lekceważona, ponieważ przebiega pozornie bezobjawowo. Gdy pojawia się krwawienie – jeden z symptomów choroby, lekceważymy je. Zamiast pójść do lekarza i poddać się leczeniu, sięgamy m.in. po pasty lecznicze czy żele, które niestety działają tylko objawowo, nie lecząc przyczyny i nie zatrzymując trwale postępu choroby – dodaje higienistka.

Powstanie paradontozy wiąże się m.in. z nieprawidłowym myciem zębów. Jest ono przyczyną paradontozy blisko w 90 proc. przypadków. – Podczas wizyty profilaktycznej higienistka przeprowadzi również instruktaż prawidłowej higieny ustnej. Wybierze dla nas szczoteczkę, pokaże jak prawidłowo codziennie dbać o nasze zęby. Zdarza się, że dobieramy za miękką lub za twardą szczoteczkę. Nie dla każdego będzie także nić dentystyczna czy przypadkowo wybrany płyn do higieny. Sposób szczotkowania zębów też ma znaczenie – podkreśla nasz ekspert.

Jak zapobiegać paradontozie?

– Najlepszym sposobem jest profilaktyka. Prawidłowa higiena jamy ustnej, zdrowa dieta, zabiegi higienizacyjne przeprowadzone w gabinecie stomatologicznym oraz regularne wizyty kontrolne. Wcześnie wykrytą chorobę można zatrzymać – dodaje.

Próchnica, problem nie tylko dzieci

– Podczas wizyty kontrolnej, dzięki specjalistycznemu sprzętowi, możemy zauważyć powstającą próchnicę, która nie jest widoczna „gołym okiem”. Wcześnie wykrytą próchnicę możemy wyleczyć już podczas jednej wizyty. Z kolei wykryta w późniejszym stadium może doprowadzić do powikłań, takich jak: zapalenie nerwu czy utrata zęba – tłumaczy Ewelina Granda. Pod „lupę” lekarz bierze nie tylko zęby, ale także m.in. błonę śluzową podczas badania w ramach profilaktyki raka jamy ustnej.

| MODA & URODA

FABIOLA

Cena – 220 zł / www.torebki-fabiola.pl

FABIOLA to manufaktura, która szturmem zdobywa polski rynek tworząc ręcznie robione skórzane torebki. Fanstastyczna skóra, jakość wykonania i możliwość personalizacji – nic dziwnego, że na Instagramie torebki Fabiola to jeden z najbardziej porządanych dodatków. My prezentujemy model Freya – torebka która zostanie z Tobą na długie lata. Zamawiając możesz wybrać jej rozmiar lub rodzaj i kolor skóry.

CAT CAT Studio

Cena – 349 zł / www.catcat.eu

W sukienkach CAT CAT Studio zakochasz się jak tylko je zobaczysz. My wybraliśmy jako must have sezonu sukienke LEA – kopertowa góra, zapinana na zatrzaski, wązana w pasie wąskim paskiem. Kochamy m.in. za wyjątkowy, atramentowy kolor. Dostępna też w krótszej wersji i nnych kolorach. Idealnie sprawdzi się w okresie karmienia.

Z metką „Made in Poland” Polskie marki mają wizje. Są odważne, twórcze, konsekwetne i wytrwale budują swoją pozycję. Ubrania, buty lub dodatki z metką MADE IN POLAND kojarzone są dziś z jakością i gwarancją oryginalności. Nic więc dziwnego, że polska moda przechodzi renesans, a nasze rodzime firmy podbijają światowe rynki, zyskując rzesze zadowolonych i świadomych klientów. Przejrzeliśmy uważnie polskie marki i wybraliśmy nasz TOP 10.

ANIS

Cena – 279 zł / www.anis.com

Z roku na rok powstaje coraz więcej marek butów MADE IN POLAND, które sa projektowane i szyte w naszym kraju. Nasze serce skradła częstochowska rodzinna firma ANIS. Firma zbudowana jest na doświadczeniu aż trzech pokoleń! Model karin, który prezentujemy na zdjęciu to zamszowe sandały na słupku, które możeciw kupić w wielu kolorach.

Loft37

Cena – ok. 342 zł / www.loft37.eu

ELEMENTY

Cena – 319 zł / www. elementywear.com

Elementy – warszawski koncept, który stawia na proste fasony, świetną konstrukcję i najlepszy gatunek materiału. W sklepie online znajdziecie ponadczasowe sukienki, spodnie i m.in. koszule, które sprawdzą się jako basic wielu stylizacji. Sukienka marzec, którą wybraliśmy została uszyta z wysokiego gatunku matowej wiskozy – dostępna w wielu kolorach. Idealnie sprawdzi się w okresie karmienia.

W przeglądzie nie mogło zabraknąć marki LOFT37 – marki obuwniczej stworzonej przez dwie kobiety, które jak twierdzą – chcą dojść daleko w obłędnych butach. Jako pierwsze wprowadziły na rynek personalizowane obuwie. Kolejce są szyte ręcznie z naturalnych skór i materiałów. Na zdjęciu prezentujemy sandały Verve Plus, na niskim subtelnym obcasie.

| MODA & URODA

NATULA

Cena – 298 zł / www.natula.pl

JNatula to marka, której motywem przewodnim są naturalne tkaniny - w tym sezonie rządzi wysokiej jakości len, który świetnie sprawdzi się w upalne dni. Wszystkie produkty wytwarzane są w niewielkich ilościach, we współpracy z lokalnymi rzemieślnikami. Nam szczególnie przypadła do gustu sukienka lniana Kalumi, którą można nosić na różne sposoby - dostępna w różnych kolorach.

moodBAGS

Cena – 469 zł / www.moodbags.pl

MoodBags to przede wszystkim odważne kolory obok których nie przejdziesz obojętnie. Różowe, niebieskie lub zielone plecaki i torebki tworzone z zamszu to oryginalna propozycja, która zachwyca! Plecaki szczególnie docenią mamy lub podróżniczki. Pomimo swojego zgrabnego rozmiaru potrafią pomieścić naprawdę dużo.

RISK MADE IN WARSAW

Cena – 389 zł / www.riskmadeinwarsaw.com

Jeżeli nie lubisz nosić sukienek, musisz poznać te towrzone przez markę Risk Made in Warsaw. Markę w 2011 roku założyły dwie przyjaciółki – Klara Kowtun i Antonina Samecka. Ubrania szyte są w Polsce na bazie rodzimych materiałów. Nasza propozycja na lato to sukienka Party Romantic, obok której nikt nie przejdzie obojętnie.

| OD MAMY DLA MAMY

Macierzyństwo daje odwagę - Jeśli uwierzysz w siebie, w swój produkt, w swoją usługę, to nic Cię nie pokona. Jeśli ludzie powiedzą Ci, że szkoda czasu, to mów, że czas i tak upłynie – przekonuje Karolina Pograniczna, twórczyni marki moodBAGS, która opowiada nam w szczerej rozmowie o początkach swojej firmy, obawach i macierzyństwie.

PRO ZDROWIE:

Macierzyństwo okazało się dla Pani nie tylko źródłem miłości, ale także inspiracją do stworzenia własnego biznesu. Powołała Pani do życia markę moodBAGS, której produkty – zamszowe torebki i plecaki – zdobyły serca kobiet z Polski i nie tylko. Skąd pomysł na taki biznes? Karolina Pograniczna: Wychowałam się w miejscowości, w której garbarstwo do dziś daje ludziom chleb. Znam zapach skóry z zupełnie innej strony niż ten, który znamy ze sklepowych półek. Garbarzem był mój dziadek, obie moje babcie, a dziś garbarzem jest mój ojciec chrzestny, przyjaciele i znajomi z rodzinnych stron. Wiem o skórze dużo, a mimo to ciągle uczę się o niej czegoś nowego, fascynującego. Jest dla mnie jednym z najcenniejszych surowców na świecie, darzę ją ogromnym szacunkiem. Poszukiwałam dla siebie miejsca, by po urlopie macierzyńskim nie wracać do swojego poprzedniego trybu, gdzie pracowałam 7 dni w tygodniu, a w domu spędzałam głównie wieczory. Już wtedy wiedziałam, że straconego czasu z dzieckiem nie kupię za żadne pieniądze i awanse. Próbowałam odszukać siebie - z miłości do skóry stworzyłam projekty toreb i plecaków. Kolejnym ważnym etapem była podróż do Maroka, gdzie zakochałam się w surowej formie garbarstwa. To właśnie dzięki tej podróży niektóre torby zostały zaprojektowane bez podszewek. Rozpoczęła się przygoda, a lawina działań ruszyła od pewnej rozmowy, od pierwszego szkicu, od wzięcia do rąk kolorowych błamów zamszu. Wszystko to zaczęło się, gdy byłam dokładnie w połowie urlopu macierzyńskiego. Kiedyś usłyszałam, że właśnie wtedy pojawiają się najciekawsze pomysły na siebie, być może z „wolnego czasu”, a być może ze strachu.

PZ:

Proszę nam zdradzić, jak wygląda Pani firma od kuchni. Kto projektuje torby i plecaki? Kto szyje? K.P: Naturalny zamsz, z którego szyjemy nasze torby i plecaki, pochodzi z Włoch. Bardzo dużo czasu poświęciłam na znalezienie polskiej garbarni, która miałaby surowiec odpowiadający moim oczekiwaniom. Niestety, bez skutku. Jako Polacy jesteśmy niezastąpieni w obrabianiu skóry licowej, którą kupują od nas marki światowej sławy. Nie specjalizujemy się jednak w zamszu, więc zmuszona byłam szukać go za granicą. Gdy ten wyjątkowy surowiec zostaje wreszcie dostarczony do naszej pracowni, zaczyna się magia! Po pierwsze – nie lagujemy skór, każdy błam jest starannie ręcznie cięty, aby odpadu pozostało jak najmniej. Tym właśnie charakteryzuje się szacunek do surowca. Szyjemy na jednej maszynie, a nasza pracownia ma może z 6 metrów kwadratowych. Od początku stawiałam na to, aby produkt robiony był z miłością, bez pośpiechu. Nie wyobrażam sobie zlecenia szycia szwalniom kaletniczym, bądź wywiezienia etapu produkcyjnego na azjatycki rynek. Bardzo szanuję pracę ludzi. To czas, który bezpowrotnie tracą na rzecz zarabiania na przysłowiowy chleb. Nie pozwoliłabym sobie

na to, aby nie mieć wglądu w to jak pracują i jak żyją ludzie, za których poniekąd jestem odpowiedzialna. Cały etap produkcyjny, od momentu zaprojektowania, konstrukcji po cięcie skór, szycie, impregnację i pakowanie, należy do nas – mojego zespołu, z czego jestem ogromnie dumna.

PZ:

Czy tworzenie takiego biznesu było trudne? Jak Pani łączy macierzyństwo z pracą? K.P.: Kiedyś przeczytałam słowa E. Hanson, które w dużym uproszczeniu brzmiały: „- A co jeśli upadnę? – A co jeśli pofruniesz?” i jestem pewna, że to jest najtrudniejszy moment w budowaniu biznesu – bycie gotowym. Bycie gotowym na „pofrunięcie”, trzymanie się swojej wizji, posiadanie idei, cierpliwość, podnoszenie się, ciągłe bycie „na tak”, wiara w siebie. Na początku mojej drogi spotykałam osoby chcące kreować na siłę wizerunek mojej marki i określać drogę, którą mam iść. Żadna z tych osób nie była nawet w żaden sposób związana z marketingiem. Gdybym wtedy ich posłuchała, nie miałabym dziś własnej unikatowej marki, a niezdarną kopię innych firm. Dlatego tak ważne jest, aby słuchać siebie, czerpać inspiracje od mądrych i doświadczonych osób. Samo prowadzenie biznesu jest trudne dla całej rodziny. Jest trudne dla mojego Męża, jest trudne dla mojego Synka. Własna marka nie jest bowiem pracą od 8-16. Zdecydowałam się na pracę w domu, ponieważ kocham być Mamą. I kochałabym nią być także na etacie, ale stworzyłam sobie alternatywę, wyjście. Staram się pogodzić pracę z macierzyństwem, ale jeśli czytają mnie Rodzice to wiedzą, że często na staraniu się kończy. Odnoszę sukcesy na obu polach, więc pogodzenie wszystkiego jest możliwe. Wszystko jest kwestią dobrej organizacji.

PZ:

Czym charakteryzują się produkty moodBAGS? K.P.: Gdybym miała określić dwoma słowami, czym charakteryzują się produkty, które zrodziły się z mojej idei, to byłby to szacunek i kolor. Szanuję polskie produkty, szanuję naturalną skórę, nade wszystko szanuję czas i pasję. Natomiast kolory toreb i plecaków mają sprawić, abyśmy się w końcu uśmiechnęły; aby nasze ulice nie były takie szare; aby nasz ubiór mówił „Tak! Jestem odważna!”. Pamiętam, gdy na początku mojej drogi, wiele osób dziwiło się, że zamawiam ogromne ilości skóry w różowym kolorze. Mówili „to się nie uda, nie ma mowy”. A ja wierzyłam w to, że Kobiety mogą, i jak tylko zechcą to nic ich

| OD MAMY DLA MAMY

przed kolorem nie powstrzyma. Miałam rację, dziś różowy plecak jest najczęściej sprzedawanym produktem mojej marki.

PZ:

Czy pamięta Pani swoje pierwsze zamówienie? Swój pierwszy sukces na tym polu? K.P.: Oczywiście! Pamiętam, jak otwierałam sklep internetowy, równo o godzinie 10 rano, a dwie minuty później wpłynęło pierwsze zamówienie. To był mój największy sukces. Potem pojawiało się jedno zamówienie na tydzień, a ja skakałam z radości. Później dwa, trzy w ciągu tygodnia. Zaczęły napływać zamówienia z zagranicy, głównie z USA i Wielkiej Brytanii. Codziennie odnoszę sukces. Z każdym zamówieniem. Każde z nich czytam po kilka razy, przygotowuję skórę, pudełko, karteczki, kolorowe wstążeczki. Ważne jest każde przeszycie, ułożenie bawełnianej podszewki. Największy sukces odniosłam natomiast w chwili, kiedy nie nadążaliśmy kroić, szyć i zamawiać nowych skór z Włoch. Czułam wtedy, że w całym tym hałasie i nerwach o to właśnie chodzi, o to aby wszystkim zależało. Sukcesem są zdjęcia, które dostaję od Klientek z całej Polski, a także z najdalszych zakątków świata. W marcu odbył się również pierwszy pokaz marki moodBAGS na Festiwalu Kobiet w Głownie k. Łodzi. Ujrzenie swoich toreb na wybiegu to emocje, których nawet dzisiaj nie jestem w stanie opisać.

PZ:

Ciąża i macierzyństwo to dla mnie magiczny i piękny czas. Nigdy nie czułam się tak szczęśliwa

Co Panią najbardziej zaskoczyło w byciu mamą? K.P.: Wszystko. Bardzo chciałam być Mamą, choć wiedziałam, że to będzie najbardziej odpowiedzialne i najcięższe „zadanie”, z jakim przyjdzie mi się zmierzyć. Ciąża i macierzyństwo to dla mnie magiczny i piękny czas. Nigdy nie czułam się tak szczęśliwa i spełniona, jak właśnie w tej roli. Chłonę to uczucie całą sobą. Czas macierzyństwa przyszedł, gdy miałam poukładane życie, dom, świetną pracę, zaplecze finansowe. Bycie we trójkę przewróciło wiele rzeczy do góry nogami, ale ja nie czekam „aż wszystko wróci do normy”, ponieważ teraz bycie Mamą jest moją normą. Zaskakuje mnie natomiast to, jak bardzo wydłużył mi się dzień, ile potrafię zrobić rzeczy, jak potrafię być zorganizowana i że można kochać aż tak bardzo, że na widok małych stóp łzy do oczu napływają.

PZ:

Co Pani daje macierzyństwo? K.P.: Kobiecość. Wcześniej byłam dziewczynką. Taką co to wybierała godzinę szampon do włosów, martwiła się o wiele błahych spraw. Dzisiaj jestem Kobietą. Taką z pięknym ciałem, z pięknymi włosami, nawet gdy umyje je szarym mydłem. Taką Kobietą, co ceni siebie za siłę i odwagę. Czuję się lwicą. Nie byłabym taka, gdyby nie przeświadczenie, że wszystko ode mnie zależy. Macierzyństwo to przepiękny, ale trudny czas. Nauczyło mnie cierpliwości i pokory. Uświadomiło mi, że nie jestem w stanie wszystkiego zaplanować. Staram się być Mamą, która daje dużo swobody, nie chroni przed błędami, pozwala upadać i samemu wstać, uczy samodzielności, reaguje na potrzeby. Nie omija mnie złość, frustracja czy zmęczenie, ale macierzyństwo nauczyło mnie, że takich rzeczy nie można ukrywać, dusić w sobie. Jestem o wiele spokojniejsza, ale o wiele bardziej emocjonująca się. Czasem płaczę na reklamie proszku do prania.

PZ:

Wracając do pełnej kolorów marki moodBAGS. Jaka będzie Wasza przyszłość? Czego Pani sobie życzy? Jakie są marzenia firmy? K.P.: Mam takie ogromne marzenie, aby przypadkowo spotkać kiedyś osobę niosącą moją torebkę czy plecak. W tramwaju. W kinie. W restauracji. Chciałabym się zetknąć z własną marką – twarzą w twarz. Każde pakowanie produktu to święto, każdą sztukę dokładnie wyczesuję, impregnuję, piszę spersonalizowaną karteczkę. Chciałabym poznać osoby po drugiej stronie. A później to już tylko wywiady, reflektory, telewizja, pokazy mody. Nie snuję marzeń o wielkiej fabryce, bo to nie byłabym już ja. Chciałabym tworzyć markę, która obroni się prawdą, a nie ilością. Czy zarobki są dla mnie ważne? Oczywiście, po to ludzie zakładają firmy. Chciałabym jednak, aby te pieniądze były wymierne - na rozwój, na pracę dla innych osób, na wolny czas, na szczęście.

PZ:

Jaką radą mogłaby się Pani podzielić z innymi mamami, które chcą założyć własny biznes? K.P.: Jedyną radę jaką mam, to taka, aby nie słuchały rad. Jeśli uwierzysz w siebie, w swój produkt, w swoją usługę, to nic Cię nie pokona. Jeśli ludzie powiedzą Ci, że szkoda czasu, to mów, że czas i tak upłynie. Jeśli powiedzą, że szkoda pieniędzy, no cóż, to przecież Twoje pieniądze. Chcesz stworzyć coś swojego, naucz się własnego „ja”, komunikuj o swoich potrzebach i lękach, naucz się chwalić siebie i bliskich i nigdy nie wstydź się sukcesu. I jeśli kiedyś zadasz sobie pytanie „a co jeśli upadnę?” to wiedz, że jest przynajmniej jedna osoba na świecie, która zapyta „a co jeśli pofruniesz?”. Bądź na to gotowa!

i spełniona, jak właśnie w tej roli. 76

| KULINARIA

Gdy świeci słońce PRZEPISY PRZYGOTOWAŁ:

MAREK BARSZCZOWSKI SZEF KUCHNI RESTAURACJI PRO-FAMILIA

FOT. POGO images

Smoothie rabarbarowo-truskawkowe

Krem z zielonych szparagów

200 g truskawek » 200 g rabarbaru (zamrożonego) » 1 banan » 1 łyżka syropu z agawy (lub do smaku)

1 kg szparagów » 400 g cebuli » 2 ząbki czosnku » 3 łyżki masła » 1 l bulionu » 125 ml śmietanki 30% » 1/4 łyżeczki soku z cytryny » gałka muszkatołowa, sól, pieprz

PRZYGOTOWANIE: Truskawki odszypułkować » Łodygę rabarbaru pokroić na 1 cm kawałki (nie obieramy rabarbaru) » Obrać banana » W misie miksera kielichowego umieścić wszystkie składniki i zmiksować » Przelać do szklaneczek » Podawać natychmiast po przygotowaniu.

PRZYGOTOWANIE: Odciąć czubki z 6 szparagów, jeżeli są dość grube przeciąć wzdłuż na pół. Resztę szparagów pokroić na 1cm kawałki. » Rozpuścić 2 łyżki masła w garnku i dodać posiekaną cebulę. » Dusić aż będzie miękka, ale niezrumieniona – około 5 minut. » Dodać pokrojone szparagi, sól i pieprz, gałkę muszkatołową i czosnek, dusić przez następne 5 minut. » Wlać 1l bulionu, gotować na małym ogniu aż szparagi będą miękkie, około 10 minut. » Pod koniec dodać śmietankę. W międzyczasie ugotować odcięte czubki szparagów, około 2 minut i odcedzić. » Ugotowaną zupę zmiksować. » Przyprawić do smaku solą i pieprzem, zagotować i dodać pozostałą łyżkę masła i sok z cytryny. » Ozdobić ugotowanymi czubkami szparagów.

| KULINARIA

Sałatka z mango, arbuzem i fetą 100 g arbuza » 100 g melona żółtego » 80 g sera typu feta » 50 g rukoli » 30 g pestek dyni, słonecznika i orzeszków pini » 20 g miodu » 15 ml soku z limonki » mięta świeża » 20 ml oliwy

PRZYGOTOWANIE: Arbuza, mango i fetę kroimy w kostkę ok,1,5 cm. Rukolę myjemy i osuszamy na ręczniku papierowym. Pestki dyni, słonecznik i orzeszki pini prażymy na suchej patelni ok. 3 minuty co jakiś czas mieszając. Ściągamy i odkładamy do ostygnięcia. Z pozostałych składników, czyli oliwy, mięty, miodu i soku z limonki, robimy dressing w blenderze. Układamy warstwowo: rukola, arbuz, mango, feta, prażone pestki i całość polewamy dressingiem według uznania. Do dekoracji użyłem jadalnych świeżych kwiatów.

Beza Pavlova 5 białek » 250 g cukru » 2 łyżki cukru waniliowego » 2 łyżeczki mąki ziemniaczanej » 1 łyżeczka soku z cytryny » 250 ml śmietany kremówki » 200 g serka mascarpone » świeże owoce

PRZYGOTOWANIE: Białka (najlepiej w temperaturze pokojowej) ubijamy w mikserze na średnich obrotach. Dobrze spisuje się tu stojący, bo ubijanie zajmie dość dużo czasu. Kiedy lekko się spienią, dodajemy powoli cukier i cukier waniliowy – łyżka po łyżce czekając aż poprzednia partia dobrze się wymiesza. W trakcie ubijania nastawiamy piekarnik na 150 stopni. Ubita piana powinna być gęsta i lśniąca, a kiedy weźmiemy nieco i rozetrzemy między palcami, nie powinno być tam drobinek cukru. Mnie ubijanie bezy z 4 jajek zajmuje zwykle ok. 15 minut. Jeśli chcecie nieco przyspieszyć ten proces, warto użyć cukru o drobnych kryształkach. Do ubitej piany dodajemy mąkę ziemniaczaną i sok z cytryny i miksujemy do połączenia składników. Na papierze do pieczenia rysujemy okrąg (mój ma 22 cm średnicy) i odwracamy papier zarysowaną stroną do spodu. Można przykleić papier do blaszki używając masy na bezę jak kleju. Do formowania bezy przydadzą się: silikonowa szpatułka i duża łyżka. Szpatułką wygodnie przełożymy masę na blaszkę, łyżką można zrobić wgłębienia na brzegach, które będą ładnie prezentować się po upieczeniu. Wykładamy pianę na przygotowany papier i rozsmarowujemy szpatułką. Brzegi wyrównujemy i robimy ozdobne wgłębienia. W środku bezy formujemy lekki dołek – dzięki temu będziemy mieć idealne miejsce na krem i owoce. Uformowaną bezę wkładamy na dolny poziom piekarnika nagrzanego na 150 stopni i od razu zmniejszamy temperaturę na 120 stopni. Piekarnik powinien być ustawiony na opcję góra dół, bez termoobiegu. Pieczemy przez godzinę. Po tym czasie zmniejszamy temperaturę na 100 stopni i suszymy około 1,5 godziny. Zanim wyłączymy piekarnik, warto upewnić się czy spód bezy jest dobrze wysuszony – powinien uformować chrupiącą skorupkę bez lepkich mokrych miejsc. Jeśli Pavlova jest wilgotna od spodu, należy suszyć ją jeszcze przez kolejne 15 minut. Po tym czasie wyłączamy piekarnik i zostawiamy w nim bezę do wystudzenia. Można nawet na całą noc. Podczas pieczenia Pavlova lekko urośnie. Może też nieco popękać, w środku powinno utworzyć się zagłębienie, gdzie będziemy nakładać krem i owoce. Dobrze wystudzoną bezę dekorujemy ubitą śmietaną kremówką z mascarpone i świeżymi owocami.

ul. Witolda 6b, 35-302 Rzeszów, www.pro-familia.pl

Oddział Neonatologiczny z Intensywną Opieką Medyczną Oddział Ginekologiczno-Położniczy Oddział Pediatryczny Rejestracja Główna Oddział Ortopedyczny 17 773 57 00/01/02 Centrum Medycyny Sportowej Oddział Urologiczny Oddział Chirurgii Ogólnej Izba Przyjęć Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii 17 773 57 03 Chirurgia Plastyczna Chirurgia Piersi Ginekologia Estetyczna Ortopedia i Rehabilitacja Pracownia USG 17 773 58 05 Rezonans Magnetyczny Pracownia Endoskopii Stomatologia Bank Mleka Poradnie Specjalistyczne 17 773 57 57 Medycyna Estetyczna Stomatologia Podkarpackie Centrum Leczenia Otyłości Pracownia Densytometrii | Diagnostyka Osteoporozy Szkoła Rodzenia

WYDANIE 2(20)2019

WYDAWCA BEZPŁATNY MAGAZYN SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO

BEZPŁATNY MAGAZYN SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO

REDAKTOR NACZELNA

FOTOGRAFIE

OPRACOWANIE GRAFICZNE

Dominika Czapkowska

Natalia Wrona-Havasreti

Artur Krupa | www.agencjamirage.art

dominikaczapkowska@gmail.com

Łukasz Chudy

Y MAGAZYN SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO

AZYN SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO Szpital Specjalistyczny PRO-FAMILIA ul. Witolda 6 b, 35-302 Rzeszów

WSPÓŁPRACA Agnieszka Chmiel

Dariusz Puchała

FOTOGRAFIA NA OKŁADCE

POGO Images

Natalia Wrona - Havasreti

Joanna Kielar Kamil Ozimek Wojciech Sasiela

Jak przetrwać upały z maluchem? Karmienie piersią po cesarskim cięciu

Stomatologia

Y bez bólu

Copyright by PRO FAMILIA 2019 Opracowanie graficzne i merytoryczne magazynu stanowi własność Wydawcy. Kopiowanie oraz wykorzystywanie w jakikolwiek sposób materiałów bez pisemnej zgody Wydawcy jest zabronione. Wydawca nie odpowiada za treść reklam oraz artykułów sponsorowanych zamieszczonych w katalogu. Ceny prezentowanych produktów są uaktualnione w okresie redagowania pisma (grudzień 2017). Przewodnik Pro Zdrowie ma charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Jest zbiorem wielu przydatnych informacji o medycynie i zdrowym stylu życia, które nie mogą być traktowane jako zalecenia, ale wyłącznie jako pomoc w dbaniu o własny organizm. Zaistniałe problemy czy wątpliwości dotyczące konkretnych przypadków należy bezzwłocznie konsultować ze stosownym specjalistą w danej dziedzinie. PRO FAMILIA nie odpowiada za treść reklam, nie ponosi również żadnych konsekwencji prawnych ani odpowiedzialności za następstwa mogące wyniknąć na skutek zastosowania podanych informacji bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem.

www.pbkm.pl

ponad

2550 leczonych pacjentów*

Krew pępowinowa bezcenny dar dla dziecka

NAJWIĘKSZY bank komórek macierzystych w Polsce NAJWIĘKSZE doświadczenie w przekazywaniu komórek macierzystych do terapii - ponad 2550 pacjentów UNIKATOWA możliwość pobrania komórek sznura pępowiny ULTRANOWOCZESNE laboratorium do preparatyki krwi pępowinowej i sznura pępowiny

Chcesz dowiedzieć się więcej?

ZADZWOŃ DO NAS +48 608 200 777

* W tym pacjenci, którzy otrzymali komórki macierzyste w ramach medycznych eksperymentów leczniczych. Dane na dzień 31.05.2019 r.

BEZPŁATNY MAGAZYN SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO

# 2(20)2019

BEZPŁATNY MAGAZYN SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO BEZPŁATNY MAGAZYN SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO