PRO ZDROWIE 12 by Szpital specjalistyczny PRO-FAMILIA

WYDANIE 2(12)2017

BEZPŁATNY MAGAZYN SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO BEZPŁATNY MAGAZYN SZPITALA BEZPŁATNY MAGAZYN SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO BEZPŁATNY MAGAZYN SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO

TATA

na porodówce

10 zadań specjalnych

n n P W n stronęP

słońca przeglądamy letnią garderobę

P Słodkie Y Y Mamy Y cukrzyca ciążowa pod lupą

AUTO SPEKTRUM SP. Z O.O. ul. Armii Krajowej 82, 35-307 Rzeszรณw tel. 17 859 15 00 www. autospektrum.pl

„Żeby było mądre, żeby było zdrowe” Jedyny , z CHOLINĄ

w niezbędną gu z ó rozwoju m Twojego dziecka.

Geny to nie wszystko. Masz wpływ na zdrowie i mądrość dziecka! Czy wiesz, że już od pierwszych dni ciąży można wpływać na rozwój i zdrowie dziecka w dalszych latach jego życia? Oprócz genów, które dziecko dziedziczy po rodzicach, pewne cechy można wykształcić poprzez dostarczanie przyszłej mamie już w okresie ciąży odpowiednich składników odżywczych. Badaniem dziedziczenia cech „ponad” genami zajmuje się epigenetyka. Prenatal to specjalistyczna linia preparatów, które zostały opracowane na podstawie najnowszych badań w dziedzinie epigenetyki. Dobierz właściwy preparat dla swoich pacjentek! Dowiedz się więcej na www.genytoniewszystko.pl

Starannie wyselekcjonowane składniki zawarte w DNA Protection Formula przygotowują organizm kobiety do ciąży. Już od momentu poczęcia wspierają prawidłowy rozwój dziecka, chroniąc jego materiał genetyczny. Zawartość imbiru łagodzi nudności, poprawiając komfort życia w tym wyjątkowym czasie.

Wspiera rozwój płodu, dostarczając mu niezbędnych składników rekomendowane przez Ekspertów w dziedzinie ginekologii. Zawartość choliny pozytywnie wpływa na inteligencję dziecka, podatność na choroby cywilizacyjne oraz jakość jego życia w przyszłości.

Prenatal® uno jest polecany: w okresie przygotowań do ciąży oraz do 12. tygodnia ciąży

Prenatal® duo jest polecany: od 13. tygodnia ciąży do końca okresu karmienia

NOWY, udoskonalony skład: Imbir 600 mg

Cholina 125 mg

FolActiv 800 µg

Jod 150 µg

Wit. D3 1500 j.m.

Wit. B6 1,25 mg

Metyl B12 1 µg

www.prenatale.pl

DHA 600 mg

Żelazo 60 mg

Jod 200 µg

Cholina 125 mg

Wit. D3 2000 j.m.

FolActiv 800 µg

Selen 55 µg

Wit. B6 2,6 mg

Metyl B12 4 µg

| MISJA ZDROWIE

BEZPŁATNY MAGAZYN SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO

DOMINIKA CZAPKOWSKA

redaktor naczelna magazynu PRO ZDROWIE

Nadeszło upragnione lato a wraz z nim czas wakacyjnej beztroski i niekończących się przygód. To również dobry moment, aby zadbać o wypracowanie właściwych nawyków żywieniowych u dzieci. Kolorowe, smaczne a przede wszystkim zdrowe przekąski w postaci sezonowych owoców to podstawowe narzędzie do walki z dziecięcą otyłością. Niech zastąpią podjadane w pośpiechu smakowe chrupki, batoniki, kuszące cukiereczki czy czekoladki. Jak wynika z raportu opublikowanego przez Instytut Żywności i Żywienia, już ponad 22% uczniów szkół podstawowych i gimnazjów ma nadmierną masę ciała. Potwierdza to także Światowa Organizacja Zdrowia. Polskie 11-latki są najcięższe w Europie! Wykorzystajmy więc ten wakacyjny czas do pracy z dziećmi. Wybierzmy się w podróż w czasie do lat naszego dzieciństwa, gdzie każdą wolną chwilę spędzało się na grze w berka, podchody czy grze w gumę. Pokażmy dzieciom inny sposób na spędzenie tych beztroskich chwil, tak odmienny od popularnego w obecnych czasach przesiadywania przy komputeP rze czy z tabletem w dłoni. Wspólne wycieczki poza miasto, rajdy rowerowe po lesie, nwodne szaleństwo nad Y pobliskim jeziorem czy basenem – to prosty przepis na udany wypoczynek. Zapraszam do lektury wywiadu o konsekwencjach dziecięcej otyłości, którego udzielili: ordynator oddziału pediatrycznego dr Grzegorz Siteń oraz dietetyk dr Barbara Piekło. Niech ta rozmowa stanie się dodatkową motywacją w walce o zdrowie dzieci. Tymczasem życzę wielu słonecznych dni, bezpiecznych zabaw i niezliczonych wakacyjnych przygód!

dr n. med. MAGDALENA

dr n.med.

dr n. med.

lek. med.

stycznego PRO-FAMILIA w Rzeszowie

ze Szpitala Specjalistycznego PRO-FAMILIA w Rzeszowie

nefrolog, ordynator oddziału pediatrycznego w Szpitalu Specjalistycznym PRO-FAMILIA w Rzeszowie

TREPIŃSKA-BRYMORA specjalista diabetolog ze Szpitala Specjali-

TOMASZ ŁOZIŃSKI specjalista ginekolog-położnik

KAROLINA RADWAN specjalista gastroenterolog

GRZEGORZ SITEŃ specjalista chorób dziecięcych,

NASI EKSPERCI

lek. med.

ALEKSANDRA SZCZEPAŃSKA dermatolog, certyfikowany lekarz medycyny estetycznej ze Szpitala Specjalistycznego PRO-FAMILIA w Rzeszowie

mgr

PRO-FAMILIA w Rzeszowie

terapeutka metody NDT-Bobath ze Szpitala Specjalistycznego PRO-FAMILIA w Rzeszowie

metody NDT-Bobath ze Szpitala Specjalistycznego PRO-FAMILIA w Rzeszowie

PRO-FAMILIA w Rzeszowie

BARBARA PIEKŁO dietetyk ze Szpitala Specjalistycznego

mgr

PRO-FAMILIA w Rzeszowie

KATARZYNA LEW położna ze Szkoły Rodzenia 4

ANNA JAMRÓZ fizjoterapeutka, dyplomowana

KLAUDIA BIELAK dietetyk ze Szpitala Specjalistycznego

AGNIESZKA DĘBOSZ fizjoterapeutka, dyplomowana terapeutka

AGNIESZKA RZEWNIS dietetyk i trener personalny ze Szpitala Specjalistycznego PRO-FAMILIA w Rzeszowie

MARZENA JAROSZ psycholog ze Szpitala Specjalistycznego

WILLIAM HORAN akupunkturzysta ze Szpitala

Specjalistycznego PRO-FAMILIA w Rzeszowie

ARTYKUŁ SPONSOROWANY |

w Rzeszowie!

można znacznie odciążyć swój domowy budżet – my rozumiemy, jak ważne jest dla naszych Klientów zapewnienie rodzinie poczucia bezpieczeństwa. Czy konieczne są jakieś zabezpieczenia spłaty kredytu? – Nie. Nie musisz się martwić o zabezpieczenia dla kredytu, nie wymagamy ich.

w Nest Banku Nest Bank powstał po to, by zapewniać swoim Klientom solidne oparcie, które daje możliwość rozwoju – mówi Aneta Niziołek, dyrektor oddziału Nest Banku w Rzeszowie. – Nest to z angielskiego gniazdo – ta nazwa zobowiązuje nas do dbania o tradycyjne wartości, takie jak rodzina czy bezpieczeństwo. Chcemy zapewniać Klientom solidne oparcie, które daje możliwość rozwoju. Wyznajemy proste i uczciwe zasady. Wiemy, że zaufanie jest bezcenne, dlatego stawiamy na osobiste, bliskie relacje z Klientami. Nasz Bank rozbudowuje sieć oddziałów własnych w całej Polsce, bo chcemy być bliżej tych Klientów, którzy oczekują bezpośredniego kontaktu z doradcą. To wyjątkowe miejsce, takie zupełnie „niebankowe”, dlaczego? – Bo chcemy, żeby nasze placówki nie kojarzyły się z typowym „oddziałem” banku – dlatego są przytulne, kameralne, zachęcające do wejścia. W ten sposób tworzymy atmosferę sprzyjającą rozmowom. sprawy i my to szanujemy. Nest Bank to bogata oferta usług ﬁnansowych dla klientów

– Bo warto poznać bank, który szanuje czas i potrzeby swoich Klientów. My zajmiemy się ﬁnansami, a Ty możesz poświęcić więcej czasu na to, co ważne, jak choćby czas spędzony z rodziną. Jesteśmy partnerem, który umożliwia sprawne pozyskanie kapitału na dowolny cel – prywatny albo biznesowy. Dobrze rozumiemy

Czy procedura otrzymania kredytu jest skomplikowana? – Wręcz przeciwnie. Decyzję kredytową Klient może otrzymać już podczas pierwszego spotkania z naszym doradcą. Wystarczy przynieść dowód osobisty i dokument potwierdzający dochód, np. wyciąg bankowy potwierdzający wpływy wynagrodzenia. To rzeczywiście atrakcyjne i proste. Gdzie znajdę więcej informacji na temat oferty?

Czy dostanę gotówkę na dowolny cel? – Tak. Dla Klientów, którzy potrzebują dużej gotówki i liczą na niską ratę, Nest Bank przygotował specjalną ofertę, która jest idealnym rozwiązaniem dla osób, które potrzebują solidnej gotówki na dowolny cel, również na spłatę innych kredytów. To brzmi zachęcająco.

Zapraszamy do naszego oddziału oraz na stronę www.nestbank.pl

Nest Bank SA ul. Niepodległości 1 lok.7 35-303 Rzeszów T +48 697 772 944 Godziny otwarcia: pn.–pt. 9:30–17:00

– Dodam, że raty mogą być niskie, ze względu na możliwość ich rozłożenia w czasie na długi okres aż do 144 miesięcy. Wszystko to pozwala na dogodne rozłożenie spłaty i dostosowanie wysokości

Nest Bank SA z siedzibą w Warszawie, przy ul. Domaniewskiej 39a, 02-672 Warszawa, wpisanego do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod nr KRS 0000030330, NIP: 526-102-10-21, o kapitale zakładowym w wysokości 313.237.000 PLN w całości opłaconym. Regulaminy oraz tabele opłat znajdziesz na naszej stronie: www.nestbank.pl

| W NUMERZE

CO NOWEGO W PRO FAMILII?

8. Łódź. Nowe oblicze ginekologii - minimalnie inwazyjna endoskopia

10. Rzeszów. Chirurgiczne leczenie otyłości – po raz pierwszy na Podkarpaciu!

BEZPŁATNY MAGAZYN SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO

WYDANIE 2(12)2017

TEMAT NUMERU

12. Otyłość - zmora cywilizacyjna naszych dzieci

STREFA DZIECKA

18. Aktywny maluch 24. Tapy

– kolorowe plastry, które wzmocnią mięśnie i złagodzą ból

ZDANIEM EKSPERTA

SPIS TREŚCI 6

22. Każda zmiana wymaga czasu 31. Dieta kontra cukrzyca 68. Pierwszy rower

MISJA ZDROWIE

26. Tata na porodówce

– 10 zadań specjalnych

28. Słodsze mamy 32. Jedyne takie mleko 36. Nadwrażliwość ukła-

BĄDŹ FIT

54. Złota 10!

Produkty, które skutecznie podkręcą Twój metabolizm

64. Na rowerze… w świat!

du pokarmowego

– choroba naszych czasów

40. W podróży

z brzuszkiem

42. Opalanie

pod kontrolą

WARTO WIEDZIEĆ

34. Cholina – poznaj

najważniejsze fakty!

62. Kierunek: przygoda!

74. Śniadanie

KULINARIA

80. Bestsellery

70. Czas na piknik!

na trawie

OD MAMY DLA MAMY

44. Sen nocy… letniej! 58. Wakacje offline!

SPOTKANIE ZE SZTUKĄ

76. Gotowi

na Pop-art?

MODA &URODA

50. Akupunktura

– skuteczny sposób na zmarszczki

52. W stronę słońca 56. Zastrzyk młodości

DZIEJE SIĘ

78. Kulturalne co nieco

| CO NOWEGO W PRO-FAMILII ŁÓDŹ?

NOWE OBLICZE GINEKOLOGII - minimalnie inwazyjna endoskopia

Nazywana „operacją przez dziurkę od klucza”, oferuje pacjentce mniejsze ryzyko powikłań, doskonały efekt kosmetyczny oraz mniej bolesny i szybszy powrót do normalnych czynności życiowych w porównaniu do klasycznej – wykorzystującej szerokie nacięcie powłok brzusznych – laparotomii. Od czerwca, zabiegi z wykorzystaniem technik laparoskopowych wykonywane są w Szpitalu Specjalistycznym PRO-FAMILIA w Łodzi.

Laparoskopia ginekologiczna Techniki laparoskopowe pozwalają na przeprowadzanie większości operacji ginekologicznych wykonywanych wcześniej na drodze konwencjonalnej chirurgii. – Odbywają się one z minimalnym ryzykiem uszkodzenia tkanek, a pacjentki znacznie wcześniej mogą być wypisane do domu po operacji – przekonuje dr n.med. Robert Bartkowiak, specjalista ginekolog-położnik ze Szpitala Specjalistycznego PRO-FAMILIA w Łodzi. Jak wygląda zabieg? Całą procedurę wykonuje się przez kilka niewielkich nacięć (8-10 mm) poprzez które wprowadza się optykę laparoskopu oraz instrumenty chirurgiczne. Dzięki temu, pacjentki odczuwają mniej dolegliwości bólowych oraz znacznie szybciej wracają do pełnej sprawności.

Minimalnie inwazyjna histeroskopia – U wszystkich pacjentek – szczególnie w wieku rozrodczym z rozpoznaniem niepłodności – diagnostyka jamy macicy powinna być małoinwazyjna. Chodzi przede wszystkim o jak najmniej urazowe pokonanie kanału szyjki macicy bez konieczności jego rozszerzania – wyjaśnia dr n. med. Robert Bartkowiak. Do jednych z najbardziej skutecznych metod małoinwazyjnych zaliczana jest histeroskopia, która polega na wprowadzeniu optyki przez pochwę i szyjkę macicy do jamy macicy w celu oceny kształtu i zawartości jamy macicy oraz kanału szyjki macicy. Zabieg z sukcesem stosowany jest również do usuwania patologii wewnątrz jamy macicy. – Histeroskopia wykonywana jest w warunkach ambulatoryjnych, bez konieczności znieczulania pacjentki. Jest to możliwe dzięki wykorzystaniu nowej generacji miniaturowych histeroskopów diagnostyczno – operacyjnych. Niewielki rozmiar histeroskopu oraz jego szczególna konstrukcja umożliwiają bezurazowe wprowadzenie urządzenia przez wąski kanał szyjki macicy bez potrzeby poszerzania, wykorzystywania wziernika i kulocią-

SZEROKIE SPEKTRUM MOŻLIWOŚCI gu oraz – co bardzo ważne – bez konieczności znieczulania pacjentki – podkreśla nasz ekspert. Dodatkowy kanał pozwala na zastosowanie instrumentów roboczych w celu pobrania biopsji celowanej, usunięcia patologii wewnątrzmacicznych, czy ciał obcych. Innowacyjne parametry techniczne histeroskopu pozwalają w wielu przypadkach na ograniczenie histeroskopii diagnostycznej i leczniczej do jednej procedury, a przez to skrócenie czasu hospitalizacji oraz podniesienie bezpieczeństwa i komfortu pacjentek.

Laparoskopowo wykonać można następujące rodzaje operacji ginekologicznych: • Laparoskopowe całkowite wycięcie macicy (wraz z szyjką macicy). • Laparoskopowa nadpochwowa amputacja macicy (z zachowaniem szyjki macicy). • Laparoskopowe wyłuszczenie mięśniaków macicy. • Laparoskopowe wyłuszczenie torbieli jajnika. • Laparoskopowe usunięcie jajowodów zmienionych przez wodniaki lub ciążę pozamaciczną. • Laparoskopia diagnostyczna ze sprawdzeniem drożności jajowodów oraz oceną anatomii macicy i przydatków – stosowana u pacjentek leczonych z powodu niepłodności.

| CO NOWEGO W PRO-FAMILII RZESZÓW?

CHIRURGICZNE LECZENIE OTYŁOŚCI – po raz pierwszy na Podkarpaciu! W Szpitalu Specjalistycznym PRO-FAMILIA chirurdzy wykonali pierwsze na Podkarpaciu zabiegi bariatryczne, polegające na operacyjnym leczeniu otyłości. To szansa dla wielu chorych borykających się z problemem otyłości olbrzymiej, którzy do tej pory musieli szukać pomocy w ośrodkach medycznych poza regionem.

Podkarpackie Centrum Leczenia Otyłości, które zostało uruchomione na początku roku w Szpitalu Specjalistycznym PRO-FAMILIA, to pierwszy ośrodek w województwie zajmujący się kompleksowym leczeniem otyłości olbrzymiej. Nowy zespół tworzą nie tylko chirurdzy, ale także inni specjaliści, m.in. psychologowie, dietetycy, kardiolog oraz pulmonolog. To ważne, ponieważ do zabiegu pacjent musi zostać odpowiednio przygotowany.

FOT. Patryk Ogorzałek

– Pod koniec marca z sukcesem przeprowadziliśmy trzy zabiegi bariatryczne, po raz pierwszy na Podkarpaciu. We wszystkich przypadkach zastosowaliśmy metody, które są uznawane aktualnie za „złoty standard” w chirurgicznym leczeniu otyłości. U pierwszego pacjenta wykonaliśmy laparaskopowe wyłączenie żołądka na pętli Roux, a w kolejnych dwóch przypadkach zastosowaliśmy laparoskopową rękawową resekcję żołądka – wyjaśnia chirurg dr n. med. Maciej Matłok, kierujący oddziałem chirurgii endoskopowej i metabolicznej w PRO-FAMILII. Jak podkreślają chirurdzy, tak skomplikowane, małoinwazyjne zabiegi z dostępu laparoskopowego – czyli przez kilka niewielkich nacięć – wykonywane są tylko w kilkunastu ośrodkach w Polsce. Tym samym Rzeszów dołączył do grona wiodących ośrodków chirurgicznych w zakresie chirurgii jamy brzusznej. – Już po kilku godzinach od operacji, pacjenci samodzielnie wstali z łóżek i rozpoczęli przyjmowanie pierwszych płynnych pokarmów, a po kilku dniach opuścili szpital. Było to możliwe dzięki zastosowaniu kompleksowego protokołu opieki okołooperacyjnej ERAS©, który nasz szpital wprowadził także jako pierwszy na Podkarpaciu. Jednak musimy pamiętać, że operacja to dopiero pierwszy krok na drodze do sukcesu. Przed pacjentami kolejne etapy rekonwalescencji prowadzone już w warunkach domowych, jednak w ścisłej współpracy z zespołem dietetyków, psychologów i fizjoterapeutów – dodaje dr Matłok.

Efekt operacji? Utrata wagi, nawet do 60 procent nadmiaru masy ciała. Jakie są wskazania do zabiegu? Warto wiedzieć, że chirurgiczne leczenie otyłości to ostateczny etap. Gdy inne metody zawodzą, należy zgłosić się do poradni, gdzie lekarze wykonają odpowiednią kwalifikację. Wstępne kryterium to tzw. wskaźnik masy ciała (BMI). Jeżeli przekracza 40, rozważane jest leczenie operacyjne. – Zabieg bariatryczny zmienia sposób funkcjonowania przewodu pokarmowego. Zmienia się jednak nie tylko objętość żołądka. Mówiąc w dużym uproszczeniu, zmniejsza się także produkcja i wydzielanie hormonów odpowiedzialnych za uczucie głodu, a zwiększa się produkcja hormonów wywołujących uczucie sytości – wyjaśnia specjalista. – Dzięki operacji chory może stracić zbędne kilogramy, ale co najważniejsze – poprawia się poziom glukozy, normalizuje się ciśnienie tętnicze, a także poprawie ulega funkcjonowanie układu krążenia czy układu oddechowego. Dzięki temu zmniejsza się ryzyko śmierci z powodu otyłości, która dziś na świecie zabija więcej ludzi niż nowotwory – dodaje.

Tak skomplikowane zabiegi wykonywane są tylko

w kilku ośrodkach w Polsce! Nowa oferta Podkarpackie Centrum Leczenia Otyłości zapewnia kompleksową opiekę również tym pacjentom z problemem otyłości, którzy nie są zainteresowani leczeniem operacyjnym. Oferta przygotowana jest także dla dzieci i młodzieży. – Oferta naszego centrum spotkała się z bardzo dużym zainteresowaniem. Okazało się, że wiele osób z problelem otyłości szuka wsparcia nie tylko w zakresie leczenia operacyjnego, ale również kompleksowej pomocy ze strony dietetyka, psychologa i trenera personalnego. Dlatego podjęliśmy decyzję o poszerzeniu naszej oferty, która skierowana jest do dzieci, młodzieży i dorosłych. Stworzyliśmy kompleksowe programy, których realizacją zajmuje się zespół specjalistów – wyjaśnia lek. med. Janusz Kidacki, dyrektor ds. medycznych w Szpitalu Specjalistycznym PRO-FAMILIA. Tekst: Dominika Czapkowska

Zespół chirurgów, którzy wykonują zabiegi bariatryczne w PRO-FAMILII, tworzą: dr n. med. Maciej Matłok oraz dr n. med. Jacek Pszeniczny.

| TEMAT NUMERU

OTYŁOŚĆ - zmora cywilizacyjna naszych dzieci

Raport dotyczący otyłości i nadwagi u polskich dzieci opublikowany przez Instytut Żywności i Żywienia szokuje. Z badań wynika, że już ponad 22 procent uczniów szkół podstawowych i gimnazjów w Polsce ma nadmierną masę ciała. Fakt ten potwierdza również Światowa Organizacja Zdrowia, która ogłosiła, że 11-latki z Polski są najcięższe w Europie! O problemie otyłości wspólnie rozmawiają – ordynator oddziału pediatrycznego dr Grzegorz Siteń oraz dietetyk dr Barbara Piekło.

PRO ZDROWIE:

Barbara Piekło: Ze swoją córeczką bardzo często bywam na placach zabaw i niestety nie widzę aby dziewczynki grały np. w słynną z naszego dzieciństwa gumę. Nie ma zabawy w berka czy gry w piłkę. Jeżeli dzieciaki już przychodzą na plac zabaw, ich aktywność kończy się na spędzaniu czasu na huśtawkach. Co więcej, często obserwuje dzieci, które siedząc na ławeczkach wokół placu zabaw grają na komórkach.

FOT. Joanna Kielar | www.lullabeestudio.pl

Najnowsze raporty szokują! Jakie są przyczyny tycia wśród dzieci? Grzegorz Siteń: Musimy zdawać sobie sprawę z tego, że otyłość i nadwaga to nie tylko problem wyglądu. Najprawdopodobniej rośnie pokolenie, którego średni czas życia będzie po raz pierwszy w historii krótszy od poprzedniego. Przyczyny powstania choroby u dzieci są podobne jak w przypadku dorosłych. Złe nawyki żywieniowe, przekarmianie oraz brak aktywności fizycznej. Spacerując po rzeszowskich osiedlach, rzadko spotykam bawiące się na polu dzieci. Place zabaw są w dzisiejszych czasach praktycznie puste. A jako lekarz chciałbym zobaczyć biegające czterolatki, pięciolatki czy dziesięciolatki, bawiące się w chowanego. Niestety, zamiast na świeżym powietrzu, spędzają prawdopodobnie czas przed komputerami.

PRO ZDROWIE:

Ale przecież dzieci są w naturalny sposób hiperaktywne. Wydaje się, że ta naturalna energia jest w dzisiejszych czasach skutecznie tłumiona. G.S.: Niestety. Ta aktywność tłumiona jest już od samego początku. Od pierwszych lat życia. Zarówno przez szkołę, jak i przez rodziców. W rezultacie dziecko spędza pół dnia w pozycji siedzącej w szkolnej ławce, a następnie w domu przed komputerem czy play station.

BARBARA PIEKŁO

DR DIETETYK ZE SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO PRO-FAMILIA W RZESZOWIE

GRZEGORZ SITEŃ

LEK. MED. SPECJALISTA CHORÓB DZIECIĘCYCH, NEFROLOG, ORDYNATOR ODDZIAŁU PEDIATRYCZNEGO W SZPITALU SPECJALISTYCZNYM PRO-FAMILIA W RZESZOWIE

| TEMAT NUMERU

B.P.: W całym aspekcie problemu otyłości ważna jest też kwestia stylu życia rodziców. Teraz nasza praca wygląda trochę inaczej niż praca naszych rodziców. Nasze mamy kończyły pracę o godzinie 15, a późniejszy czas poświęcały tylko i wyłącznie rodzinie. Spędzały czas z dziećmi na podwórku, żyjąc wśród sąsiadów i z sąsiadami. Natomiast w dzisiejszych czasach tryb naszego życia bardzo przyśpieszył. Wszystko robimy w biegu, nie mając czasu tak naprawdę na nic.

PRO ZDROWIE: I jest problem

przekarmiania, o którym powiedział Pan doktor na samym początku rozmowy. B.P. Przekarmianie to domena szczególnie wszystkich babć i dziadków. Uwielbiam stwierdzenie: „Miłość babci określana jest proporcjonalnie do ilości przygotowanych przez nią posiłków”. Idealnie odzwierciedla jak wygląda cała sytuacja w praktyce. Nasz maluch spędzając sześć godzin u dziadków, zjada w tym czasie sześć posiłków. Oczy-

wistym probleme są również słodycze. Nawet jeżeli rodzice trzymają się zasady, że nie ma słodyczy w domu, niestety u dziadków ta zasada już nie obowiązuje. G.S.: Byłoby dobrze gdyby sytuacja dotyczyła tylko jednego posiłku. Natomiast – o zgrozo – tak jak mówisz, tych posiłków jest sześć w ciągu tak krótkiego czasu. I jest to budyń, ciastko, czekolada. Kolejna rzecz na którą chciałbym zwrócić uwagę to zwyczaje rodziców. Nie zapominajmy o tym, że dzieci są czujnymi obserwatorami i potrafią bardzo wiernie naśladować dorosłych. Jak rodzic wraca z pracy o 18 czy 19, to pierwsze co robi to kładzie się na kanapie i bierze pilota do ręki albo laptopa. Natomiast o tej godzinie nie ma już czasu na to, aby wziąć dziecko na spacer lub plac zabaw. A gry planszowe czy gry w karty niestety stały się już dawno przeszłością. Nikt nie gra już w szachy, nikt nie składa też modeli samolotów. Nie zachęcamy też dzieci do wspólnego eksperymentowania w kuchni. Nie pozwalamy im choć trochę narozrabiać przygotowując wspólnie posiłek, bawiąc się przy tym dostępnymi produktami. A szkoda. I ostatni element – słodkie i słone przekąski, które są w domach wszechobecne. Nie oczekujmy od dzieci miłości do warzyw i owoców, jeżeli sami, jako rodzice, nie będziemy się do takich zasad żywieniowych stosować. B.P.: Tak jak Pan doktor wspomniał – klucz do całej sprawy – nawyki żywieniowe. Słodkie napoje gazowane, czekolada, cukierki czy żelki. Niestety, to właśnie te produkty królują na naszych stołach.

G.S.: Najbardziej boję się tych wszystkich soków w kartonach. Co prawda na opakowaniach widnieje napis – 100 procent naturalnego soku, ale jak przeczytamy skład to zobaczymy, że niestety ta informacja z prawdą nie ma nic wspólnego. W rzeczywistości jest to sok zrobiony z soku naturalnego, wody oraz fruktozy, która jest cukrem fatalnym. A warto wiedzieć, że właśnie fruktoza oraz cukier kukurydziany odpowiedzialne są m.in. za powstanie choroby takiej jak kłębuszkowe zapalenie nerek. Nie zapominając oczywiście o otyłości czy cukrzycy.

PRO ZDROWIE:

Z cukrem jesteśmy za pan brat od najmłodszych lat. B.P.: Dokładnie! Od najmłodszych lat nasze dzieci są przyzwyczajane do bardzo wysokiego poziomu cukru. Gdybyśmy sprawdzili większą część produktów, które są przeznaczone dla dzieci, to pierwszy lub drugi wymienony składnik to cukier. Mogę zary-

zykować stwierdzeniem, że producenci w ten sposób uzależniają swoich konsumentów od cukru, wychowując ich sobie w ten sposób na kolejne 70 lat. Konsumentów, którzy będą zawsze chcieli zjeść coś słodkiego. G.S.: Dla mnie najlepszym takim przykładem jest ketchup, który ma ogromne ilości cukru, a po który dzieci sięgają od najmłodszych lat.

PRO ZDROWIE: Eksperci alarmują, że jeżeli fala otyłości

nie zostanie zatrzymana, nasze społeczeństwo zacznie chorować i konsekwencje bedą bardzo poważne. Jakie problemy towarzyszą nadwadze? G.S.: Tak naprawdę te konsekwencje już są. Jeżeli chodzi o nefrologię, czyli stricte moją działkę, to ponad 20 tysięcy osób korzysta z leczenia nerkozastępczego, z czego na pierwszym miejscu wśród nowych pacjentów znadują się chorzy z cukrzycą. I to nie jest cukrzyca dziecięca a raczej cukrzyca typu II i otyłość. Niestety, większość tych pacjentów nie kwalifikuje się do przeszczepu ze względu właśnie na otyłość. Wciąż nie wszyscy zdają sobie sprawę, że otyłość może stać się przyczyną bardzo poważnych chorób. Ponadto, panuje opinia, że schorzenia takie jak cukrzyca wieku dorosłego, miażdżyca, udar mózgu czy choćby zawały serca dotyczą tylko dorosłych. Nic bardziej mylnego. Coraz częściej diagnozujemy te poważne choroby również u nastolatków. A wszystko to na skutek otyłości. Dzieci z nadmierną masą ciała mają wyższe ciśnienie tętnicze krwi, co prowadzi do patologicznego przerostu mięśni serca, nasilenia zmian miażdżycowych, zaburzeń lipidowych, nietolerancji glukozy oraz wielu innych schorzeń, z którymi dziecko wkracza w wiek dorosły. Ponadto musimy sobie zdawać sprawę z tego, że dzieci otyłe znacznie wcześniej będą musiały zmierzyć się z zespołem metabolicznym oraz wszystkimi jego konsekwencjami. Lista następstw otyłości jest naprawdę długa. Prędzej czy później osoby otyłe stają się pacjentami diabetologów, kardiologów, onkologów, ginekologów, endokrynologów oraz psychologów i psychiatrów. Przykładem tego co nas czeka jest historia Indian, żyjących w Ameryce Północnej. Są tam całe wioski, w których u każdego mieszkańca w wieku dorosłym diagnozuje się cukrzycę. Każdy jest też otyły i każdy się w końu dializuje. To jest koszmar. B.P.: Przyczyna leży w uwarunkowaniach kulturowych i genetycznych. Indianie nie są przystosowani do żywności przetworzonej, która zawiera m.in. syrop fruktozowo-glukozowy. G.S.: Niestety, im dalej w las tym więcej drzew oczywiście. Coraz mniej jest ludzi, którzy wierzą w to, że otyłość jest konsekwencją głównie złej diety. Zwykle tłumaczymy to sobie genem otyłości, istnieniem choroby współistniejącej takiej jak niedoczynność tarczycy czy zaburzeniami hormonalnymi. Tysiące powodów, żeby tylko nie powiedzieć – tak jestem gruby, bo za dużo jem i się nie ruszam. Dla przykładu. Justyna Kowalczyk jest w stanie zjeść od 3 do 5 tysięcy kalorii, ale ona te 5 tysięcy kilokalorii spala podczas biegania, podczas trwania treningu. A przeciętnemu człowiekowi wystarczy 1500 kilokalorii na dzień i to już jest wynik z tzw. górką.

PRO ZDROWIE:

Nie pomaga z pewnością fakt, że dzisiejsza kultura akceptuje problem otyłości. „Maluch musi dużo jeść, bo rośnie”. „Nie jest gruby, tylko pulchny i jak będzie duży to z tego wyrośnie”.

| TEMAT NUMERU

G.S.: Nasza europejska kultura niestety próbuje zamaskować problem otyłości. Jeszcze 20 lat temu nosiłem rozmiar L, potem płynnie przeszedłem do rozmiaru M, a dziś niektóre rzeczy mam w rozmiarze S. A przecież 20 lat temu ważyłem 5 kg mniej! B.P.: Bagatelizujemy problem, bo przecież dziecko przy kości to dziecko zdrowe, z apetytem. Rodzice nierzadko nie przyjmują do wiadomości faktu, że ich dziecko jest chore i potrzebuje leczenia. G.S.: Problem jest olbrzymi. Mam wrażenie, że walczymy z wiatrakami. Z jednej strony stale mówimy o tym, że ruchu powinno być więcej, a z drugiej strony jest go coraz mniej. Pomimo silnego w dzisiejszych czasach ruchu fit. Przecież z roku na rok uczestników maratonów przybywa. Na ulicach widzimy też coraz więcej rowerzystów. B.P.: Obserwuje to samo w zakresie dietetyki. Wszędzie mówi się o roli nawyków żywieniowych, o profilaktyce, o edukacji dzieci. Natomiast jak przeglądam dzienniczki żywieniowe dziesięciolatków to jestem zdruzgotana – jakością jedzenia, brakiem śniadań, częstotliwością jedzenia posiłków. Niestety, nierzadko bywa tak, że dzieciaki jedzą śniadanie, a kolejnym posiłkiem jest obiad w domu o godzinie 18. Odległość czasu jest ogromna!

PRO ZDROWIE: W jaki sposób rodzice mogą obiektywnie

ocenić wagę swojej pociechy? B.P.: Do oceny stopnia nadwagi i otyłości dla dzieci i młodzieży do 18 roku życia wykorzystuje się siatki centylowe i tzw. wskaźnik masy ciała BMI. Siatki centylowe umożliwiają graficzne przedstawienie pozycji danego parametru i porównanie go z normą określoną dla populacji, regionu czy obszaru geograficznego. Badacze Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) i Amerykańskiej Akademii Pediatrii (American Academy of Pediatrics – AAP) są zgodni co do oceny, że BMI w przedziale 85–95 percentyla upoważnia do rozpoznania nadwagi, a powyżej 95 percentyla – otyłości.

PRO ZDROWIE: Czy w przypadku dzieci stosuje się diety

odchudzające? B.P.: Nie zaleca się stosowania u dzieci diet odchudzających. Nie jest to jednak jednoznaczne z tym, że gdy dziecko waży za dużo, to nie trzeba z tym nic robić. Na począku warto zacząć od spisywania tego, co dziecko zjadło i wypiło w ciągu dnia. Tym sposobem możemy w łatwy sposób wyeliminować błędy w diecie malucha. Kolejna sprawa to regularność posiłków. Powinno ich być pięć dziennie: śniadanie, drugie śniadanie, obiad, podwieczorek i kolacja. Pomiędzy posiłkami dziecko nie powinno podjadać, warto zrezygnować też ze słodzonych napojów. Wykluczamy też z diety różnego rodzaju fast foody i słodkie przekąski. Warto zastąpić je suszonymi owocami. Pamiętajmy jednak o tym, że dziecko z dnia na dzień nie pokocha suszonych moreli, gdy zaproponujemy je zamiast czekolady. Nawyki żywieniowe najlepiej kształtować od najmłodszych lat. G.S.: Niezbędna jest też odpowiednio dobrana aktywność fizyczna. Kolejnym bardzo ważnym aspektem jest zaangażowanie wszystkich bliskich w leczenie dziecka. To nie powinien być problem tylko dziecka i rodziców. Pomocna może okazać się również pomoc psychologa. Jako rodzice pamiętajmy o bodźcach pozytywnych, w zamian za negatywne – straszenia dziecka chorobami czy śmiercią. Starajmy się stale pokazywać dobre skutki zlikwidowania nadwagi. To z pewnością pomoże. Rozmawiała: Dominika Czapkowska

KOMPLEKSOWE LECZENIE DZIECI I MŁODZIEŻY Podkarpackie Centrum Leczenia Otyłości, które zostało otwarte kilka miesięcy temu w Szpitalu Specjalistycznym PRO-FAMILIA oprócz leczenia operacyjnego oraz leczenia zachowawczego dla osób dorosłych, oferuje również pomoc dla dzieci i młodzieży. Kompleksowy program leczenia realizuje zespół specjalistów: pediatrzy, dietetycy, psycholodzy i fizjoterapeuci.

Dowiedz się więcej!

oordynator Programu dla Dzieci i Młodzieży: K dr Barbara Piekło tel. 606 220 901 e-mail: barbara.pieklo@pro-familia.pl

oordynator Programu dla Dorosłych: K Anna Skóra e-mail: anna.skora@pro-familia.pl

Koordynator Programu Bariatrycznego - Leczenie Operacyjne Osób Dorosłych: Agnieszka Chmiel tel. 791 088 184 e-mail: agnieszka.chmiel@pro-familia.pl

| STREFA DZIECKA

AKTYWNY MALUCH

Musimy mieć świadomość tego, że kształtując u malucha od najmłodszych lat nawyki zdrowego jedzenia i regularnej aktywności fizycznej, możemy problemowi otyłości skutecznie zapobiec. To obowiązek każdego z nas – każdego rodzica. Co najważniejsze, nasza pociecha z tak wypracowanymi nawykami zostanie na całe dorosłe życie – przekonuje Anna Jamróz, fizjoterapeutka ze Szpitala Specjalistycznego PRO-FAMILIA w Rzeszowie.

ANNA JAMRÓZ

MGR FIZJOTERAPEUTKA, DYPLOMOWANA TERAPEUTKA METODY NDT-BOBATH ZE SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO PRO-FAMILIA W RZESZOWIE.

PRO ZDROWIE: Już od pierw- PZ: Jak regularna aktywność wpływa na rozwój psychorucho-

wy malucha? A.J: Nie od dziś wiemy, że regularna aktywność fizyczna ma znaczący wpływ na nasze zdrowie oraz jakość i długość życia. Odpowiednio dobrana sprzyja rozwojowi organizmu i jego funkcji, wzmacnia wszystkie układy wywierając wpływ na ich budowę i sprawność. Zaspokojenie potrzeby ruchu jest szczególnie ważne dla prawidłowego rozwoju psychoruchowego przedszkolaka, który znajduje się w fazie intensywnego rośnięcia, wzmacniania i doskonalenia wzorców ruchowych. Warto wiedzieć, że niezaspokojenie w tym okresie tzw. „głodu ruchu” może spowodować wiele negatywnych zmian w organizmie dziecka, m.in.: zmniejszenie pojemności płuc oraz wydolności fizycznej, mięśnie mogą być słabsze, a także może pojawić się problem z refleksem czy koordynacją ruchów. Utrwalają się również nieprawidłowości z zakresu budowy i wad postawy. Z kolei dzieci, które regularnie ćwiczą, są mniej narażone na złamania czy m.in. skrzywienia kręgosłupa. Co więcej, aktywne spędzanie czasu przyczynia się do prawidłowego odżywiania chrząstki stawowej, lepszego uwapnienia kości, oraz zwiększenie elastyczności i sprężystości torebek stawowych. Dzięki temu dzieci są mniej narażone na różnego rodzaju urazy. Ponadto ruch świetnie wpływa

FOT. Marzena Arciszewska

szych dni życia ruch staje się nieodłączną częścią naszej codzienności. Anna Jamróz: To prawda. Choć początki nie są łatwe – walka z grawitacją i samym sobą, ale później jest zdecydowanie lepiej. Pierwszy rok jest kluczowy. To właśnie w tym okresie uczymy się całej gamy wzorców ruchowych, schematu naszego ciała i wszystkich funkcji – przechodzimy od leżenia do chodu. Już na tym etapie obserwując naszego niemowlaka możemy stwierdzić – czy będzie „zdobywać świat”, czy będzie raczej „czujnym obserwatorem”. Gdy mamy w domu obserwatora, musimy zadbać o to, aby stał się obserwatorem aktywnym, a nie pasywnym czyli takim, który ogląda świat z leżaczków, czy rąk mamy. Dzieci powinny doświadczać wszystkiego samodzielnie – pozwólmy im na to.

| STREFA DZIECKA

na układ oddechowy. Podczas biegania czy skakania pobieramy większą ilość tlenu, co w rezultacie wpływa na ruchomość klatki piersiowej oraz lepsze dotlenienie komórek organizmu. Lista zalet jest naprawdę długa!

PZ: Do tej listy możemy jeszcze dopisać

profilaktykę otyłości, która staje się chorobą cywilizacyjną naszych dzieci. A.J.: Dokładnie! To kolejny aspekt o którym nie możemy zapominać. Jeżeli dziecko już na tym etapie życia ma problem z wagą, musimy liczyć się z tym, że w przyszłości może borykać się z takimi schorzeniami jak cukrzyca, nadciśnienie czy m.in. choroby serca. Musimy mieć świadomość tego, że kształtując u malucha od najmłodszych lat nawyki zdrowego jedzenia i regularnej aktywności fizycznej, możemy problemowi otyłości skutecznie zapobiec. To obowiązek każdego z nas – każdego rodzica. Co najważniejsze – nasza pociecha z takimi zdrowymi nawykami zostanie na całe dorosłe życie.

PZ: Zabawa w policjantów i złodziei, poszukiwanie skarbów czy gra

w klasy – jako dzieci wolny czas spędzaliśmy głównie na świeżym powietrzu, bawiąc się całymi dniami z rówieśnikami. Dziś spacerując po rzeszowskich osiedlach widok bawiących się dzieci to rzadkość. A.J.: Tak jak zauważyłaś, dzieci coraz mniej chętnie ćwiczą i przebywają na świeżym powietrzu, a zabawa z kolegami na podwórku dawno już przeszła do lamusa. Czas na aktywną zabawę z rówieśnikami został zastąpiony zabawą pasywną przed telewizorem lub komputerem. A przecież nie możemy zapominać również o tym, że ruch jest warunkiem koniecznym do efektywnego uczenia się i przyswajania nowych informacji. Spędzając aktywnie czas dotleniamy mózg, który znacznie sprawniej pracuje, poprawia się pamięć i umiejętność koncentracji, a co za tym idzie – czas poświęcony na naukę staje się odpowiednio krótszy. Ponadto zabawa na świeżym powietrzu pobudza wyobraźnię i uczy radzenia sobie z trudnościami. W jej trakcie można poruszyć trudne dla dziecka tematy. Zabawa wspomaga rozwój psychoruchowy całej rodziny, a rozwój daje radość. Dlatego ważne jest, aby stworzyć dzieciom alternatywę dla modnych dziś konsol i tabletów lub wybierać takie gry, które angażują fizycznie całą rodzinę – np. niedzielne

W domowym zaciszu możemy ze swoimi pociechami urządzić wyścigi na czas,

stworzyć tory przeszkód czy zagrać w ciuciubabkę.

REKLAMA

poszukiwanie pokemonów lub skarbów w parku, na świeżym powietrzu. Pamiętasz z naszego dzieciństwa zabawę w podchody? Jestem pewna, że dziś ta zabawa sprawdzi się równie dobrze! Może warto pokazać naszym pociechom gry z naszego dzieciństwa?

PZ:

Dużą rolę w tym czy maluch pokocha ruch, odgrywają rodzice. W jaki sposób możemy spędzać aktywnie czas z dziećmi w domowym zaciszu? A.J.: Pomysłów jest mnóstwo! Przede wszystkim ważne jest to, że rodzice będą spędzać aktywnie czas ze swoimi pociechami. Spędzając czas razem, a nie „obok siebie”, bez zbędnej technologii, możemy wreszcie porozmawiać, słuchając siebie nawzajem i kolekcjonując tym samym wspólne przeżycia i doświadczenia, co daje poczucie przynależności do rodziny. W domowym zaciszu możemy urządzić wyścigi na czas, stworzyć tory przeszkód czy zagrać w ciuciubabkę. Do zabawy możemy wykorzystać wszystko – krzesła, książki, poduszki czy choćby buty. W słoneczne dni zabierzmy dzieci na rolki lub do parku i zorganizujmy rodzinną zabawę w berka. Te dzieci, które od wczesnego dzieciństwa miały wzorce aktywnego wypoczynku, będą kopiować je w życiu dorosłym. Ponadto musimy pamiętać o tym, że ruch odgrywa jeszcze jedną, bardzo ważną funkcję. Ma wyrównać niekorzystne działanie bodźców współczesnej technologii i przywrócić niezbędną dla prawidłowego rozwoju równowagę czynników korzystnych i szkodliwych. To zadanie dla rodziców, aby ten bilans utrzymywać w równowadze.

FOT. Marzena Arciszewska

PZ: W jakim momencie rozwoju może-

my zapisać malucha na regularne zajęcia dodatkowe – np. taniec lub judo? A.J: Regularną aktywność fizyczną można wprowadzać w życie dziecka już na etapie przedszkola. Warto jednak pamiętać o tym, aby treningi były dostosowane do umiejętności i wieku dziecka. Dajmy dzieciom szansę wybrać to co im się podoba. Niech próbują różnych dyscyplin, aż trafią na taką, która ich zainteresuje. Nic na siłę! To ma być przyjemność i zabawa. W większości szkółek dla dzieci pierwsze zajęcia są za darmo – skorzystajmy z tego. Rodzice powinni szczególnie zadbać o regularny ruch w momencie rozpoczęcia szkoły. Tak, aby zrównoważyć czas spędzony w szkolnych ławkach. Idealnie sprawdzą się zajęcia takie jak: basen lub taniec, minimum dwa razy w tygodniu. Rozmawiała: Dominika Czapkowska

| ZDANIEM EKSPERTA

KAŻDA ZMIANA wymaga czasu!

W jaki sposób zachęcić naszego malucha do zmiany nawyków żywieniowych? Jak poradzić sobie z problemem otyłości u nastolatka? Czy szczera rozmowa i wyznaczenie celu ma sens? Podpowiada Marzena Jarosz, psycholog ze Szpitala Specjalistycznego PRO-FAMILIA w Rzeszowie.

MARZENA JAROSZ

MGR PSYCHOLOG ZE SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO PRO-FAMILIA W RZESZOWIE.

PRO ZDROWIE:

Zmiana dotychczasowych nawyków żywieniowych dla dziecka może okazać się dużym wyzwaniem. W jaki sposób, jako rodzice, możemy zmotywować i nakłonić malucha do zmiany? Na co powinniśmy zwracać uwagę wprowadzając nowe nawyki? MARZENA JAROSZ: Musimy zdawać sobie sprawę z tego, że jako rodzice małych dzieci mamy jeszcze całkowity wpływ na to, jak wygląda ich dieta. To my decydujemy o tym co znajdzie się na naszym rodzinnym stole, po jaką przekąskę sięgnie maluch i jaki napój

Jako rodzice mamy całkowity wpływ na

jakość diety naszych dzieci!

wybierze, by ugasić pragnienie. Dlatego tak istotną rolę odgrywają w tej sytuacji nawyki żywieniowe nas – rodziców. Nie liczmy na sukces i nie wymagajmy od dziecka tego, że sięgnie po marchewkę i wodę mineralną, gdy my dorośli, będziemy zajadać się czipsami, które popijać będziemy coca-colą. Warto wiedzieć, że nawyki żywieniowe kształtują się już na bardzo wczesnym etapie. Pamiętajmy o tym już na etapie rozszerzania diety naszego malucha, pokazujmy mu co warto jeść. Do jedzenia zdrowych i zróżnicowanych pokarmów możemy zachęcać na różne sposoby – sami pokazując, że są smaczne – dzieci uczą się poprzez modelowanie – naśladownictwo. Angażujmy też maluchy w gotowanie, zabawę jedzeniem, układanie kolorowych talerzy oraz pozwólmy na to, aby dotykały i samodzielnie poznawały potrawy. Jeśli doszło już do sytuacji, gdy potrzebujemy wprowadzić zmiany w nawykach żywieniowych, trzeba to dziecku spokojnie wytłumaczyć. Powoli i konsekwentnie eliminujmy niepożądane rzeczy z jadłospisu. Dajmy dziecku wybór pomiędzy zdrowymi przekąskami, okażmy cierpliwość i co najważniejsze nie zmuszajmy do jedzenia. Jeśli do tej pory czekolada była dla malucha codziennością, to warto wprowadzić zasadę jedzenia słodyczy na przykład w weekend, albo gdy jedziemy na wycieczkę, podczas której zatrzymamy się na ulubione lody. Warto samemu spróbować stworzyć słodką przekąskę – domowe ciasto lub deser, zrobiony we współpracy z małym pomocnikiem, na pewno będzie smakował wyśmienicie! Ważne jest również to, aby nie wykorzystywać jedzenia jako nagrody lub kary – jak zjesz cały obiad, dostaniesz cukierka. W zamian zacznijmy tłumaczyć dziecku, że zdrowe jedzenie jest potrzebne do tego, by mieć dużo siły i energii na zabawę.

PZ: A co w przypadku, gdy nasz mały domownik będzie się bun-

tował i wprowadzenie do codziennej diety np. warzyw okaże się niemożliwe? Jak rozmawiać na temat problemu otyłości z dzieckiem? M.J.: Jeśli pojawia się bunt czy raczej niechęć do wprowadzania nowych elementów do codziennej diety, najlepszą rzeczą jaką możemy zrobić to: wycofać się, poczekać jakiś czas i spróbować raz jeszcze. Wprowadzanie nawyków żywieniowych, a zmiana ich tym bardziej, musi odbywać się w dobrej atmosferze, bez przymusu, złości i poczucia, że odbywa się to na siłę. Spróbujmy podać ten sam składnik za jakiś czas lub w zmienionej, bardziej przystępnej formie. Wprowadzanie zdrowych nawyków to także większe zaangażowanie w gotowanie, spędzanie czasu w kuchni. Kupne słodycze zastąpmy domowym ciastem, a kupne sosy o nieciekawym składzie tymi, które zrobimy sami. Tak więc zmiana wcale nie musi być radykalna, polegająca na całkowitym wykluczeniu z diety ulubionych produktów. Powinna być raczej jakościowa, ale do tego potrzebujemy naszego czasu i zaangażowania.

PZ: A jak zachować się w przypadku na-

stolatka, który boryka się z problemem otyłości? M.J.: Zwykle jest tak, że gdy nastolatek boryka się z problemem otyłości, prawdopodobnie zmaga się również z problemem samooceny czy trudnościami w kontaktach z rówieśnikami. W takiej sytuacji niezbędne może okazać się wsparcie psychologa i podjęcie psychoterapii. Jednak jako rodzice nadal mamy ogromny wpływ na to, jak dziecko będzie radziło sobie ze zmianami nawyków żywieniowych. Przede wszystkim będzie łatwiej, jeśli to cała rodzina zdecyduje się na pracę nad domowym jadłospisem. Warto rozmawiać! Dowiedzmy się czego nastolatek nie lubi i nie będzie chciał jeść, a co jest możliwe do zmiany i zamiany – niezdrowego w zdrowe. Zachęcanie do wspólnych zakupów i gotowania, branie pod uwagę zdania i upodobań nastolatka na pewno okaże się pomocne. To czego absolutnie nie możemy robić, to podkreślanie i wyśmiewanie niepowodzeń, które na pewno się pojawią na drodze do zmiany. Warto zauważać nawet najdrobniejsze sukcesy, wspierać aktywność fizyczną, rozmawiać szczerze o tym, jakie to trudne i wymagające. Przypominać cel, jakim jest nie tyle utrata kilogramów, co lepsze samopoczucie i zdrowsze ciało.

PZ: Problem z wagą u nastolatka może

mieć różne podłoże – złe relacje z rówieśnikami czy m.in. problemy w szkole. Jakie zachowanie powinno zaniepokoić rodziców? M.J.: Sygnałem alarmowym z pewnością będzie sytuacja, gdy zauważymy, że nasz nastolatek sięga stale po jedzenie – mogą, ale nie muszą być to słodycze. Zwykle jest to znak, że nasz młody członek rodziny boryka się z problemem, o którym nie chce lub trudno mu rozmawiać. W ten sposób „zajada” smutki, które mogą być wynikiem np. problemów w szkole lub z rówieśnikami. To swego rodzaju strategia, aby poradzić sobie w ten sposób z trudnościami. Jako rodzice możemy starać się zrozumieć naszego nastolatka, zachęcić go do szczerej rozmowy, być z nim blisko. Jeśli problem się rozwija i strategie radzenia sobie poprzez jedzenie wzmacniają się – czas na wizytę u specjalisty. Rozmawiała: Dominika Czapkowska

| STREFA DZIECKA

TAPY

AGNIESZKA DĘBOSZ

MGR FIZJOTERAPEUTKA, DYPLOMOWANA TERAPEUTKA METODY NDT-BOBATH ZE SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO PRO-FAMILIA

KOLOROWE PLASTRY, KTÓRE WZMOCNIĄ MIĘŚNIE I ZŁAGODZĄ BÓL

Rozmowa z mgr Agnieszką Dębosz, fizjoterapeutką, dyplomowaną terapeutką metody NDT-Bobath ze Szpitala Specjalistycznego Pro-Familia

PRO ZDROWIE:

Agnieszka Radwańska często gra w tenisa oklejona kolorowymi plastrami. Podobne “ozdoby” widzimy u siatkarzy i piłkarzy. Jaka jest ich rola? Agnieszka Dębosz: Plastry, jakie często widzimy u sportowców, to taping medyczny. Nazwa kinesiotaping jest zbitką słów kinezjologia (kinesiology – nauka o ruchu) oraz taping, co w języku angielskim oznacza oklejanie taśmą. To jedna z nowszych metod, stosowanych w fizjoterapii. Ciało człowieka posiada własny system regeneracji, który pomaga nam szybciej wracać do zdrowia. Kinesiology taping opiera się właśnie na działaniu tego systemu, udoskonalając go poprzez aktywację układów: neurologicznego i krążenia. Mięśnie człowiekowi nie są potrzebne tylko do przemieszczania się i dźwigania ciężaru ciała, ale kontrolują także krążenie żylne i limfatyczne. Terapeuci z Japonii i Korei odkryli, że można aktywować naturalny proces powrotu do zdrowia, używając elastycznych plastrów.

PZ: Plastry znajdują zastosowanie tyl-

ko u sportowców? A.D.: Nie. Można je stosować zarówno u dorosłych, jak i dzieci. Z pomocą plastrów można uśmierzać np. ból pleców w czasie ciąży. Taping służy także do leczenia zaburzeń neurologicznych, ortopedycznych, pediatrycznych. Jest pomocny w okresie pooperacyjnym, gdyż przyspiesza gojenie ran, redukcje obrzęki i poprawia wchłaniania się blizn oraz zwłóknień. Z doświadczeń fizjoterapeutów wynika, że plastrowanie dynamiczne wspomaga także korekcję postawy.

PZ: Taka terapia pomoże w przypadku urazu?

A.D.: Owszem, ale stosowanie tej metody wymaga specjalistycznej wiedzy. Aplikacja musi być precyzyjna. Przykładowo: kiedy mamy do czynienia z uszkodzonym stawem lub więzadłem plaster powinien być rozciągnięty, zanim nakleimy go na skórę. Zniszczone struktury nie są w stanie spełniać swoich funkcji, wiec wspomaga je rozciągnięty dla korekcji plaster. W zależności od urazu taśma będzie bardziej lub mniej rozciągnięta, co nie oznacza, że technika ulegnie zmianie. Z kolei przy plastrowaniu osłabionych mięśni stosuje się zasadę, aby umieścić plaster dookoła mięśnia, zaczynając od przyczepu początkowego, podążając wzdłuż i kończąc na jego przyczepie końcowym. Ważne jest także, aby w każdym przypadku rozciągać skórę przed naklejeniem plastra. Szczególnie przy bólu mięśniowym, gdyż bez wcześniejszego naciągnięcia skóry metoda nie będzie przynosić spodziewanych rezultatów.

PZ: Co się dzieje po naklejeniu plastra?

A.D.: Działanie kinesiotapingu opiera się na uregulowaniu napięcia mięśniowego w miejscu aplikacji taśmy. Wpływa to na zwiększenie zakresu ruchu mięśni oraz ich siły. Jak już wspominałam, naklejanie plastrów powoduje, że skóra jest delikatnie naciągana, co zwiększa przestrzeń pomiędzy skórą, a powięzią, czyli błoną osłaniającą mięśnie i grupy mięśni. Dzięki temu

DZIAŁANIE PLASTRÓW: zmniejsza ból usuwa zastoje i obrzęki limfatyczne wspomaga pracę mięśni koryguje ustawienie powięzi koryguje niewłaściwą pozycję stawu. redukuje zmęczenie mięśni wspomaga pracę mięśni osłabionych, a relaksuje mięśnie nadmiernie napięte normalizuje zakres ruchu

PLASTRY POMOGĄ KORYGOWAĆ WADY POSTAWY usprawnia się praca układu limfatycznego: zwiększa się ilość i prędkość przepływającej limfy, usuwane są zastoiny, zmniejszają się stany zapalne oraz dochodzi do redukcji podskórnych krwiaków. Poprawa mikrokrążenia automatycznie usprawnia również procesy biologiczne, chemiczne i fizyczne zachodzące w skórze. Ogromną zaletą kinesiotapingu jest także redukcja lub całkowite usunięcie bólu. Plastry oddziałują bowiem na tzw. zakończenia Ruffiniego, będące receptorami bólu i czucia głębokiego. Odpowiednia aplikacja Kinesio Tex wspomaga także korekcję niewłaściwej pozycji stawu. Pacjenci stosujący metodę doktora Kenzo Kasego nie muszą się obawiać, że plastry wywołają u nich odczyn alergiczny lub odparzenia w miejscu naklejenia.

PZ: Plastry długo trzymają się na skórze?

PZ: Jak szybko można spodziewać się efektów?

A.D.: Poprawa jest zauważalna bezpośrednio po aplikacji, utrzymuje się także po usunięciu taśmy. Co ważne, aplikacja plastrów daje także możliwość stosowania innych form terapii, w tym wybranych zabiegów fizykoterapeutycznych.

PZ: Istnieją jakieś przeciwwskazania?

A.D.: Jest niewiele stanów, w których aplikacja plastra nie jest możliwa. Należą do nich w szczególności uszkodzenia skóry takie jak: rany w miejscu aplikacji, wypukłe brodawki, świeże blizny oraz uczulenie na klej zawarty w plastrze, co jest jednak bardzo rzadkie. Przed podjęciem decyzji o zastosowaniu metody przeprowadzamy dokładny wywiad, podparty badaniem, w trakcie którego oceniamy m.in. siłę mięśniową, zakres ruchomości. To kluczowe dla powodzenia kinesiotapingu.

fot. Patryk Ogorzałek

A.D.: Dobrze wykonana aplikacja utrzymuje się od kilku dni, do nawet kilku tygodni. Plastry, których używamy są bardzo elastyczne, ich ciężar i grubość są zbliżone do parametrów skóry. Co ważne, nie wywołują uczuleń, nie zawierają leków i latexu. Są także wodoodporne, ale zarazem przepuszczalne dla wody i powietrza. Dużą zaletą tapingu medycznego są także niskie koszty terapii.

W kinesiology tapingu wykorzystuje się aplikacje: mięśniową, więzadłową, powięziową, korekcji powięziowej, limfatyczną i funkcjonalną. Metoda ma szerokie zastosowanie również u dzieci. Można wpływać w ten sposób na prawidłowe ustawienie stóp – korekcja koślawości czy szpotawości, zmniejszenie napięcia np. mięśni brzuchatego łydki i ścięgna Achillesa oraz w celu poprawy propriocepcji (lepsza stabilizacja i koordynacja). Kinesjology taping stosuje się również w korekcji wad postawy np. w skoliozach w celu dłuższego utrzymania efektu ćwiczeń.

| MISJA ZDROWIE

TATA NA PORODÓWCE – 10 Zadań specjalnych

1. Zapewnij jej poczucie bezpieczeństwa. Pobyt w szpitalu może powodować u kobiety strach i dyskomfort. Wiele godzin nasilających się skurczów, które są zwykle bardzo dokuczliwe i trudne do zniesienia – to wystarczające powody, aby mieć przy sobie najbliższą osobę. To, czego kobieta będzie najbardziej od Ciebie potrzebować, to spokój i psychiczne wsparcie. 2. Doceniaj i wspieraj. Na sali porodowej liczyć się będzie najbardziej twoja obecność. Trzymanie za rękę, podawanie wody do picia czy ocieranie potu z czoła to gesty, które z pewnością wpłyną kojąco na mamę podczas porodu. Twoja pomoc okaże się niezbędna również podczas zmiany pozycji oraz gdy pozwolisz się na sobie wesprzeć w czasie skurczów. Nie żałuj słów: „Jesteś dzielna”, „Jestem z Tobą”, „Wierzę w Ciebie, dasz sobie radę”. Pamiętaj, że już sama Twoja obecność to najważniejszy aspekt Twojego udziału w porodzie.

3. Zostań łącznikiem między rodzącą a personelem. W razie potrzeby w każdej chwili zawołasz położną, poprosisz lekarza o udzielenie informacji. Kiedy rodząca będzie skoncentrowana na skurczach, Ty odpowiesz za nią na pytania zadawane przez personel. 4. Osobisty trener. Ważne, aby kobieta w czasie skurczów oddychała torem przeponowym – to korzystnie wpłynie na przebieg akcji porodowej. Możesz pomagać partnerce skoordynować oddech z rytmem skurczów. Poród może trwać nawet wiele godzin, bywają chwile załamania – kobiecie ciężko wtedy zapanować nad prawidłowym oddechem. Wspieraj ją i w kolejnych skurczach staraj się zmobilizować ją do wolnych i spokojnych oddechów. Natomiast przerwy, które następują pomiędzy skurczami, to idealny czas na relaks. Staraj się ją uspokoić. Podkreślaj, że wszystko idzie dobrze, dziecko jest bezpieczne i już niebawem powitacie go na świecie. 5. Masażysta. Dotyk często przynosi kobiecie rodzącej niesamowitą ulgę. Masaż pomaga walczyć z bólem, rozluźnia napięcia oraz relaksuje. Może zdarzyć się, że Twojej partnerce będzie szczególnie dokuczał ból w okolicy lędźwiowo-krzyżowej. Przykładając całą dłoń do bolącego miejsca na plecach, wykonuj okrężne ruchy nie odrywając dłoni od skóry. Obserwuj zachowanie rodzącej – ona podpowie Ci z jaką siłą i w którym dokładnie miejscu masaż przynosi ulgę. Pamiętaj jednak, że nie każda kobieta musi akceptować dotyk podczas porodu. Podążaj za jej potrzebami. 6. Bądź oazą cierpliwości. Podczas porodu możesz usłyszeć, że nie wiesz co to ból, że nie potrafisz pomóc. W skrajnym bólu Twoja partnerka może przeklinać, a nawet wyrzucić Cię z sali porodowej. Brzmi to dość brutalnie, ale musisz zapamiętać jedno zdanie, które znacznie ułatwi Wam to wspólne doświadczenie: rodząca ma zawsze rację, nawet jeśli jej nie ma. Bądź wyrozumiały i pamiętaj, że te słowa to efekt bólu, zmęczenia i stresu.

TEKST:

KATARZYNA LEW

MGR POŁOŻNA ZE SZKOŁY RODZENIA PRO-FAMILIA W RZESZOWIE.

FOT. Joanna Kielar | www.lullabeestudio.pl

Zdecydowałeś się uczestniczyć w porodzie, ale masz pełno wątpliwości i pytań? Zastanawiasz się jak powinieneś zachować się na sali porodowej i w jaki sposób mógłbyś udzielić wsparcia swojej ukochanej? Katarzyna Lew, położna ze Szkoły Rodzenia PRO-FAMILIA przygotowała dla Ciebie wyjątkową listę! Poznaj 10 zadań specjalnych.

7. Asystuj rodzącej w czasie imersji wodnej. Rodzącym zaleca się prysznic lub kąpiel, które mają właściwości rozluźniające, poprawiają krążenie krwi oraz dotleniają mięśnie, łożysko oraz dziecko. Bądź w tym czasie wsparciem – podtrzymuj partnerkę podczas wchodzenia i wychodzenia z brodzika lub wanny. Dopilnuj, by się nie poślizgnęła i nie przewróciła. Taka kąpiel, aby przyniosła oczekiwany efekt, powinna trwać co najmniej 20-30 minut. Pomagaj w jej trakcie – skieruj strumień wody na najbardziej bolesną okolicę: podbrzusze lub plecy. 8. Pomagaj w czasie parcia. W drugim okresie porodu rodząca może potrzebować Twojego silnego ramienia – jeśli będzie rodzić na łóżku porodowym, podeprzesz jej plecy, jeśli poza łóżkiem, możesz stanowić dla niej solidną podporę. 9. Zaopiekuj się dzieckiem. Najpierw będziesz miał okazję przeciąć pępowinę. Położna wskaże Ci odpowiednie miejsce. Później, w czasie gdy świe-

żo upieczona mama będzie rodzić łożysko, Ty zajmiesz się dzieckiem. Możesz wziąć je na ręce lub mówić do niego – Twój głos maluch zna przecież doskonale. Możecie też poprosić personel o umożliwienie kontaktu „skóra do skóry”, który polega na położeniu od razu po narodzinach nagiego noworodka wprost na odkryty brzuch czy piersi mamy. 10. Zaopiekuj się świeżo upieczoną mamą. Pomóż jej przystawić dziecko do piersi – zadbaj, aby przyjęła wygodną pozycję oraz by dziecko prawidłowo uchwyciło brodawkę wraz z otoczką. Pomóż jej, kiedy poczuje potrzebę wstania z łóżka i odświeżenia się. Pamiętaj, że Twoja rola nie kończy się na asystowaniu w czasie porodu. Twoja pomoc będzie nieoceniona przy ubieraniu i przewijaniu malucha w szpitalu. Poproś położną, aby pokazała Ci jak to robić. Gdy mama będzie odpoczywać po porodzie, Ty zaczniesz budować silną wieź z dzieckiem już od pierwszych chwil jego życia.

SZKOŁA RODZENIA DAJE FORY! Przygotuj się do porodu z położnymi ze Szkoły Rodzenia PRO-FAMILIA! Zapisy: Ewelina Rusinek – tel. 793 364 224, Barbara Woźniak – tel. 664 476 737, Katarzyna Lew – tel. 609 922 020

| MISJA ZDROWIE

MAGDALENA TREPIŃSKA-BRYMORA TEKST: DR N.MED.

Słodsze

SPECJALISTA DIABETOLOG ZE SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO PRO-FAMILIA W RZESZOWIE.

MAMY Cukrzyca w ciąży, mimo ogromnych postępów w diagnostyce i leczeniu, nadal stanowi poważne zagrożenie zarówno dla mamy, jak i dziecka. Szacuje się, że z problemem boryka się ok. 16% ciężarnych mam. Podczas trwania ciąży sprawdzamy dodatkowo wiele parametrów w celu zapewnienia maluchowi jak najlepszych warunków do prawidłowego rozwoju. Zdarza się, że zostaje wykryta cukrzyca ciążowa, która nie daje żadnych objawów. Przyszłe mamy, które dowiadują się o chorobie, zwykle zadają wiele pytań – dlaczego ja? Przecież czuję się dobrze, nic się nie zmieniło? Nie bez znaczenia jest fakt, że wokół tematu narosło wiele mitów, które nierzadko wzmacniane są przez nieprawdziwe informacje zamieszczane na przeróżnych forach internetowych. Pojawia się strach i niepokój.

Słodkie Mamy

Jak pokazują badania wykonane w 2012 roku w Polsce, cukrzyca ciążowa diagnozowana jest zaledwie u 3,5% kobiet w ciąży. Jednak najnowsze doniesienia dowodzą, że „Słodkich Mam” wśród wszystkich ciężarnych kobiet na świecie może być aż 16%. Istotną rolę w postrzeganiu problemu cukrzycy w ciąży odegrały badania HAPO, które zostały przeprowadzone w grupie ponad 25 tysięcy ciężarnych z 9 krajów świata. Naukowcy udowodnili, że podwyższony poziom glukozy (cukru) we krwi mamy, ma negatywny wpływ na rozwój dziecka – może dojść m.in. do makrosomii czyli nadmiernej masy ciała dziecka w stosunku do wieku płodowego oraz niewydolności oddechowej noworodka. Dlatego, aby dziecko mogło rozwijać się w najlepszych dla niego warunkach, tak ważne jest aby cukier u ciężarnej mamy był utrzymywany na odpowiednim poziomie. W rezultacie zespół lekarzy-naukowców opracował nowe zalecenia kliniczne, określając bardziej restrykcyjne wartości glukozy w tym wyjątkowym okresie.

Skąd się bierze cukrzyca w ciąży?

Z fizjologicznego punktu widzenia, jej istotą jest odporność komórek na własną insulinę. Insulina to bardzo ważny hormon, który wydzielany jest przez trzustkę w odpowiedzi na zwiększony poziom cukru we krwi, np. po posiłku. Dzięki niej, cukier przemieszcza się z krwi do komórek, gdzie służy jako paliwo niezbędne do ich prawidłowej pracy. Warto wiedzieć, że tzw. insulinooporność pojawia się w każdej ciąży. Dzieje się tak m.in. ze względu na substancje, które są wytwarzane przez łożysko oraz zmiany hormonalne jakie zachodzą w organizmie mamy. Swój maksymalny poziom osiąga zwykle w III trymestrze. Dla większości kobiet te zmiany nie mają żadnego wpływu, jednak u kilku procent pań rozwija się cukrzyca.

Cukrzyca nie boli i nie daje objawów

Najczęściej o rozpoznaniu choroby decyduje badanie nazywane „doustnym testem obciążenia glukozą”, które wykonuje się pomiędzy 24. a 28. tygodniem ciąży. Aby wynik był prawidłowy, trzeba zachować odstęp między ostatnim posiłkiem a pobraniem krwi od 8 do 10 godzin (najlepiej w międzyczasie popijać tylko zwykłą wodę). Ważne jest, aby kobieta na parę dni nie ograniczała się też z jedzeniem, żywiła się tak jak dotychczas. Jak wygląda badanie? W laboratorium krew pobierana jest trzykrotnie. Na czczo, a później po upływie jednej oraz dwóch godzin od wypicia przez pacjentkę glukozy (w dawce 75 g) rozpuszczonej w wodzie. Warto wiedzieć, że podczas wykonywania badania nie wolno wykonywać oznaczeń poziomu cukru we krwi za pomocą glukometru oraz podejmować jakiejkolwiek aktywności fizycznej – np. spacer lub wyjście na zakupy. Dlatego najlepiej do laboratorium zabrać ze sobą książkę lub tablet.

Wyniki badania

Niepokój budzą wartości na czczo powyżej 92, po godzinie powyżej 180 i po 2 godzinach powyżej 153. Gdy choć jeden wynik jest nieprawidłowy, rozpoznana zostaje cukrzyca ciążowa. Jeżeli wyniki są zawyżone, należy natychmiast skontaktować się z ginekologiem lub od razu zapisać się na wizytę u diabetologa, który podpowie co należy zrobić.

Leczenie

Na pierwszej wizycie diabetolog określi cele leczenia, drogi ich realizacji, wyjaśni obsługę glukometru, postara się dodać otuchy i uspokoić mamę, dla której diagnoza zwykle staje się źródłem niepokoju. Cukrzycę ciążową leczy się przede wszystkim dietą. Głównym zadaniem dla „słodkiej mamy” jest wykluczenie z codziennego menu produktów najszybciej podnoszą-

| MISJA ZDROWIE

RUCH – NA ZDROWIE W leczeniu cukrzycy niezbędny jest ruch, który pomaga spalić cukier, czyli zmniejszyć jego stężenie we krwi. Jednak zanim słodka mama rozpocznie trening, powinna skonsultować sprawę z ginekologiem prowadzącym ciążę i wspólnie z nim wybrać odpowiednią w jej stanie aktywność fizyczną.

cych poziom cukru we krwi – z tzw. wysokim indeksem glikemicznym. Zaliczamy do nich m.in. słodycze, białe pieczywo, gotowane ziemniaki i biały ryż. W zamian, należy zadbać o dużą zawartość różnorodnych warzyw, wysokogatunkowych ryb i mięs oraz białka. Z kolei po owoce „słodkie mamy” sięgają w mniejszych porcjach, rozłożonych podczas całego dnia, bez dojadania ich przed snem. Warto zadbać również o regularność spożywanych posiłków, przemiennie – trzy nieco większe i trzy mniejsze. Nie bez znaczenia jest też optymalna masa ciała. Jeżeli przed ciążą była prawidłowa, podczas 9 miesięcy mama powinna przybrać od 8 do maksymalnie 12 dodatkowych kilogramów. U pań z otyłością, przyrost masy ciała nie powinien być większy niż 7 kilogramów. Jednak musimy pamiętać o tym, że kobieta z cukrzycą ciążową nie może się głodzić. Dodatkowe spożywanie 200-300 kalorii na dobę jest niezbędne dla prawidłowego wzrastania dziecka.

Dodatkowe wsparcie

Gdy efekty podjętych działań są niewystarczające (co trzeba określić szybko w ciągu 1-2 tygodni) należy zastosować leczenie insuliną. To mit, że ta terapia jest trudna i wiąże się z bólem. Pacjentki przy pomocy nowoczesnych penów bardzo łatwo i bezboleśnie podają sobie insulinę i czasem zdarza się, że jest im z insuliną lepiej, bo łatwiej pozwolić sobie na małe grzeszki żywieniowe. Warto jednak wiedzieć, że ta terapia wymaga ścisłej współpracy na linii mama – diabetolog. Specjalista podczas wizyty wyjaśni krok po kroku jak działa insulina, dostosuje odpowiednie dawki oraz co najważniejsze – przekaże „słodkiej mamie” wszystkie najważniejsze informacje tak, aby z czasem mogła samodzielnie modyfikować ilość podanej insuliny, dostosowując ją do potrzeb organizmu.

Mija po porodzie

Warto wiedzieć, że taka postać cukrzycy najczęściej mija po porodzie. Należy jednak zachować ostrożność i okresowo sprawdzać stężenie glukozy, a po upływie 8-12 tygodni po

porodzie wykonać ponownie test doustnego obciążenia glukozą, oraz pilnować prawidłowej masy ciała. To ważne, ponieważ przebycie cukrzycy w ciąży zwiększa ryzyko wystąpienia przede wszystkim cukrzycy typu 2 w przyszłości.

Glukometr – największy sojusznik

Największym sprzymierzeńcem dobrego leczenia cukrzycy staje się glukometr. Od rozpoznania cukrzycy ciążowej to właśnie nim słodka mama w domowym zaciszu oznacza poziom cukru we krwi, co najmniej 4 razy w ciągu dnia. Aby utrzymywać cukrzycę w ryzach, zaleca się kontrolować poziom cukru na czczo oraz po upływie jednej godziny od spożycia trzech głównych posiłków – śniadania, obiadu i kolacji. Czasem diabetolog zaleca dodatkowe pomiary – przed snem lub w środku nocy.

Nieleczona = zagrożenie

Nieleczenie tej postaci cukrzycy prowadzi do groźnych konsekwencji. Najgroźniejszym powikłaniem jest ryzyko wewnątrzmacicznego obumarcia płodu. W przypadku makrosomii (czyli nadmiernego wzrostu płodu w stosunku do wieku płodowego) zwiększa się ryzyko urazu okołoporodowego. Ponadto może dojść do niedotlenienia noworodka. Z kolei w przyszłości dziecko może być naznaczone skłonnością do tycia lub cukrzycy. Czasem u malucha diagnozuje się również zespół zaburzeń elektrolitowych, nadmierne otłuszczenie, hipoglikemię i hiperbilirubinemię, czy niedojrzałość płuc w stosunku do wieku płodowego.

Długa lista obowiązków

Ilość obowiązków pokazuje, że „słodkie mamy” są zapracowane już w trakcie ciąży! Muszą opanować nowe umiejętności, wprowadzić dodatkowe obowiązki, inaczej planować zakupy i bardziej świadomie przygotowywać posiłki. Do tego wszystkiego dochodzi stres o zdrowie rosnącego maluszka. W tym wszystkim ważne jest wsparcie zespołu prowadzącego ciążę, ale bezcenne okazuje się wsparcie najbliższych – ich aktywny udział w leczeniu. Dlatego zawsze zachęcam mamy, aby na wizytę przychodziły w towarzystwie przyszłego taty. Z własnych obserwacji wiem, że bliskość drugiej osoby poprawia wyniki leczenia i co najważniejsze – poprawia samopoczucie i daje komfort kobiecie. W końcu ciąża dotyczy całej rodziny.

TEST OBCIĄŻENIA GLUKOZĄ JUŻ NA SAMYM POCZĄTKU CIĄŻY POWINNY WYKONAĆ MAMY, KTÓRE: Rodziły wiele razy Rodziły duże dzieci – powyżej 4kg W przeszłości poroniły Urodziły dziecko z wadami rozwojowymi Mają w rodzinie chorych na cukrzycę typu 2 Chorują na nadciśnienie tętnicze Mają powyżej 35 lat Mają nadwagę lub otyłość W poprzednich ciążach rozpoznano cukrzycę ciążową Chorują na zespół policystycznych jajników

J.Sieradzki „Cukrzyca” Via Medica 2016 „Cukrzyca i ciąża” Materiały z III Konferencji - Poznań 19.11.2016 „Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2017” Via Medica www.slodkiemamy.edu.pl materiały edukacyjne firmy Ascensia Diabetes Care Polska „Cukrzyca w ciąży” materiały edukacyjne firmy Roche Diabetes Care Polska

| ZDANIEM EKSPERTA

Dieta kontra cukrzyca

KLAUDIA BIELAK

MGR DIETETYK ZE SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO PRO-FAMILIA W RZESZOWIE

PRO ZDROWIE:

W jaki sposób dieta może pomóc słodkim mamom utrzymać cukier w ryzach? Klaudia Bielak: Przede wszystkim należy zadbać o jakość spożywanych węglowodanów, które w uproszczeniu można podzielić na dwie grupy – cukry proste (słodycze, owoce, soki) oraz cukry złożone (produkty zbożowe, warzywa). Cukry proste charakteryzują się tym, że bardzo szybko ulegają trawieniu i wchłanianiu, przez co znacząco podnoszą poziom glukozy we krwi w przeciwieństwie do wolniej trawionych cukrów złożonych. Z tego powodu w diecie słodkiej mamy węglowodany powinny pochodzić z produktów zbożowych, pełnoziarnistych, bogatych w błonnik pokarmowy, czyli np. pieczywa i makaronu z mąki razowej, kaszy gruboziarnistej, ryżu brązowego oraz surowych warzyw. Nie możemy całkowicie wykluczyć węglowodanów z naszej diety, ponieważ zapewniają energię dla całego organizmu. Zapotrzebowanie na glukozę w czasie ciąży wynosi 175 g na czczo, z czego ok. 100 g zużywane jest przez mózg mamy, a ok. 33 g przez mózg maluszka.

PZ: Jak w takim razie powinien wyglądać jadłospis słodkiej mamy?

K.B.: W idealnym jadłospisie słodkiej mamy w każdym posiłku oprócz produktów zbożowych pełnoziarnistych i surowych warzyw, powinny znajdować się również produkty będące źródłem białka – mięso, ryby, jaja, sery oraz niewielka ilość tłuszczu. Produkty te oprócz swojego potencjału odżywczego i energetycznego pełnią jeszcze jedną ważną rolę. Mianowicie jeśli są spożywane razem z węglowodanami, to opóźniają opróżnianie żołądka przez co spowalniają wchłanianie glukozy i zapobiegają jej gwałtownym wzrostom we krwi. A to w leczeniu cukrzycy jest bardzo istotne.

PZ: Podobno makaron, ryż i kasza powinny być gotowane zawsze

al dente. Na co warto zwracać szczególną uwagę w codziennej diecie? K.B.: Wybierając pieczywo, sięgajmy po razowe na zakwasie z mąki z pełnego przemiału. Im wyższy typ mąki (2000) tym lepiej. Pamiętajmy również o tym, aby mleka oraz przetworów mlecznych nie spożywać na pierwsze śniadanie, ponieważ znacznie podnoszą poziom cukru we krwi. Z mleka warto w ogóle zrezygnować lub spożywać jego niewielką ilość w porze popołudniowo-wieczornej. Najlepszym sojusznikiem słodkiej mamy są warzywa, które najlepiej spożywać na surowo lub ugotowane al dente. Warto wiedzieć, że ugotowane warzywa korzeniowe znacznie podnoszą poziom cukru niż warzywa surowe. Przy ich wyborze najlepiej kierować się informacjami zawartymi w tabeli indeksu glikemicznego (IG). Im niższy wynik, tym lepiej. Jeżeli chodzi o owoce, również zwracajmy uwagę na ich indeks. Najlepsze będą surowe oraz te słabo dojrzałe. W przypadku mięsa, najlepsze będą chude gatunki. Wyjątek stanowią tłuste ryby morskie. Warto zrezygnować też z soli, która zwiększa IG potraw. Rozmawiała: Dominika Czapkowska

Przykładowy jadłospis SŁODKIEJ MAMY!

I śniadanie: chleb razowy na zakwasie z awokado i jajkiem na twardo. Sałatka z pomidorów z listkami bazylii i pestkami dyni II śniadanie: chleb razowy na zakwasie z masłem, pieczonym indykiem, ogórkiem kiszonym i kiełkami jarmużu Obiad: łosoś pieczony w płatkach migdałowych z kaszą gryczaną i sałatką z kopru włoskiego z nasionami granatu i dressingiem na bazie oleju i soku z cytryny Podwieczorek: jogurt naturalny z malinami i gorzką czekoladą (min. 90% kakao) Kolacja: sałatka z ryżu brązowego, z warzywami (miks sałat, cukinia, brokuł, rzodkiewka, pomidor i ser feta) Kolacja II: chrupkie pieczywo i grejpfrut Kolacja III: bułka kajzerka* z żółtym serem i kiełkami rzodkiewki * białe pieczywo zaleca się w celu uniknięcia pojawienia się acetonu w porannej porcji moczu

| MISJA ZDROWIE

Jedyne takie

MLEKO

BARBARA PIEKŁO

TEKST: DR DIETETYK ZE SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO PRO-FAMILIA W RZESZOWIE

Pokarm mamy to unikalna substancja, która jest idealnie dostosowana przez naturę do potrzeb niemowlęcia. Jak pokazują najnowsze badania, na jego wartość, smak i kolor ma wpływ również codzienna dieta mamy.

Mleko produkowane przez świeżo upieczoną mamę jest idealnym, indywidualnie przygotowanym pożywieniem dla dziecka, w którym znajdują się wszystkie najlepsze składniki odżywcze. Łatwo przyswajalne i lekkostrawne białko, immunoglobuliny, które zapewniają odporność organizmu, a także enzymy, które wpływają na prawidłowe trawienie. W mleku mamy nie brakuje również hormonów, które regulują pracę całego organizmu, a także wartościowych tłuszczów, które uczestniczą m.in. w procesie budowania układu nerwowego maluszka. W „pakiecie” takiego posiłku są także związki mineralne oraz węglowodany, w tym laktoza, która chroni organizm przed drobnoustrojami chorobotwórczymi.

WARTOŚĆ ODŻYWCZA MLEKA

Warto wiedzieć, że skład mleka jest stały wyłącznie w przypadku kaloryczności, zawartości białka, węglowodanów i wybranych składników mineralnych, takich jak sód, wapń, magnez, fosfor, żelazo, cynk oraz miedź. Natomiast już skład tłuszczów, np. zawartość kwasów omega 3 i 6, witamin oraz składników mineralnych, takich jak selen, mangan i jod zmienia się w zależności od codziennej diety mamy. To cenna wiedza, ponieważ dobierając odpowiednio produkty w codziennym menu, karmiąca mama może wpływać korzystnie na rozwój układu nerwowego maluszka, siatkówki jego oka, wzmocnienie układu odpornościowego czy np. odpowiednią mineralizację kości.

A CO ZE SMAKIEM?

Badania przeprowadzone na Uniwersytecie Kopenhaskim dowodzą, że produkty spożywane przez mamy bardzo szybko przenikają do ich mleka. W przeprowadzonym doświadczeniu wzięło udział 18 mam, których mleko zostało przebadane przed i po spożyciu kapsułek o określonych smakach. Jak się okazało – po zjedzeniu banana jego smak był w mleku wyczuwalny przez godzinę, a smak mentolu – aż przez osiem godzin! Z kolei smak lukrecji oraz kminku utrzymywał się przez okres dwóch godzin. Produktem, który najmocniej zmienia smak mleka mamy okazał się czosnek. Co najważniejsze – udowodniono, że dieta mamy karmiącej wpływa na smakowe upodobania dzieci oraz ich zwiększoną tolerancję na nowe smaki.

GRA W KOLORY

Okazało się również, że dieta mamy ma wpływ też na kolor mleka, co wynika z zawartości naturalnych barwników, które występują w żywności. Mleko o zabarwieniu różowym świadczy o zwiększonym spożyciu buraków lub produktów zawierających barwniki czerwone. Mleko o zabarwieniu zielonym pokazuje, że w diecie mamy znalazły się produkty bogate w chlorofil, który znajduje się w jarmużu, sałacie, brokułach, szpinaku, natce pietruszki, koperku i m.in. algach morskich. Z kolei mleko o zabarwieniu żółto-pomarańczowym to dowód na to, że mama spożywała produkty zawierające B-karoten, czyli marchewkę, dynię, brzoskwinię czy morelę. Posiłek malucha może zabarwić się również na kolor czarny, co oznacza, że mama przyjmowała wybrane leki np. antybiotyk działający na trądzik i bakteryjną infekcję dróg oddechowych i moczowych.

WARTO UWAŻAĆ

Niektóre warzywa strączkowe mogą być przyczyną wystąpienia u maluszka przykrych dolegliwości. Zaliczamy do nich fasolę, groch, soję czy bób, jak również inne warzywa wzdymające – kapustę, cebulę, kalafior, paprykę i brukselkę. Te warzywa mogą wywołać objawy nietolerancji pokarmowej. Dzieje się tak ponieważ zawarte w nich drażniące substancje, nazywane substancjami „antyodżywczymi” mogą w niezmienionym stanie przechodzić do mleka mamy. Cukry z rodziny rafinoz zawarte w roślinach strączkowych nie są trawione przez enzymy pokarmowe. Dopiero bakterie znajdujące się w jelitach rozkładają je, co w konsekwencji powoduje powstawanie gazów oraz wzdęć. Maluch może po takim posiłku borykać się również z problemem kolki.

KAWA, HERBATA I COLA NA CZARNEJ LIŚCIE

W okresie laktacji należy zdecydowanie ograniczyć spożycie mocnej kawy, herbaty, coli, orzeszków ziemnych oraz czekolady. Produkty te są źródłem kofeiny, która z łatwością przechodzi do mleka i pojawia się w nim już po 15 minutach od spożycia! Warto o tym pamiętać, ponieważ u mam karmiących szybkość usuwania kofeiny z organizmu znacznie się zmniejsza. Dla porównania: u dorosłych kobiet metabolizm kofeiny w organizmie wynosi około 4-5 godzin, w ciąży trwa 18 godzin, a u maluszka w brzuchu mamy aż 180 godzin! Konsekwencje zbyt dużego stężenia kofeiny u dziecka mogą być bardzo groźne – zwiększa się częstość pracy serca, prowadząc do pobudzenia i zaburzeń snu. Na czarnej liście znajduje się również alkohol, który bezwzględnie powinien być wykluczony z diety zarówno mamy w ciąży, jak i w okresie laktacji.

W TYCH PRODUKTACH ZNAJDZIESZ SKŁADNIKI, KTÓRE WZMOCNIĄ JAKOŚĆ POKARMU: • Kwasy omega 3 i 6 – tłuste ryby, oleje roślinne np. rzepakowy, lniany, z pestek dyni, oliwa z oliwek, orzechy, nasiona słonecznika czy pestki dyni • Selen – orzechy brazylijskie, ryby morskie, jaja, kasza gryczana, czosnek, kakao, pieczywo pełnoziarniste • Mangan – orzechy, nasiona słonecznika, płatki owsiane, kasza gryczana, ryż brązowy, pieczywo pełnoziarniste, kakao, rośliny strączkowe • Jod – ryby morskie • Witamina C – natka pietruszki, papryka czerwona, warzywa liściaste, czarna i czerwona porzeczka, aronia, malina, owoce cytrusowe • Witaminy z gr. B – mleko i jego przetwory, produkty zbożowe z pełnego przemiału, chude gatunki mięs, ryby, jaja, rośliny strączkowe • Witamina D – jaja, ryby, masło, mleko, sery • Witamina E – oleje roślinne, orzechy, nasiona słonecznika, pestki dyni • Witamina K – warzywa liściaste, jaja

| WARTO WIEDZIEĆ

CHOLINA

– poznaj najważniejsze fakty! To prawdziwa gwiazda wśród substancji odżywczych. Korzystnie wpływa m.in. na ochronę struktury DNA, wspomaga rozwój i funkcjonowanie układu nerwowego, wspiera aktywny transport substancji odżywczych przez łożysko, jak również redukuje poziom homocysteiny – czynnika odpowiedzialnego za powstawanie wad rozwojowych płodu. Poznaj 4 najważniejsze fakty o cholinie!

1. Cholina jest organicznym związkiem chemicznym, który pełni wiele ważnych dla organizmu człowieka funkcji biologicznych. Substancja ta ma szczególne znaczenie w okresie przygotowania do ciąży oraz dla kobiet w ciąży, już od momentu pierwszych podziałów komórek w macicy. Jest niezbędna dla prawidłowego rozwoju dziecka, a także funkcjonowania łożyska i wątroby przyszłej mamy. To prawdziwa gwiazda wśród substancji odżywczych. Korzystnie wpływa m.in. na ochronę struktury DNA, wspomaga rozwój i funkcjonowanie układu nerwowego, wspiera aktywny transport substancji odżywczych przez łożysko, jak również redukuje poziom homocysteiny – czynnika odpowiedzialnego za powstawanie wad rozwojowych płodu. Optymalne stężenie choliny w organizmie warunkuje też prawidłowy rozwój mózgu dziecka, a tym samym jego funkcji poznawczych. Cholina zmniejsza także ryzyko wystąpienia chorób cywilizacyjnych – m.in. cukrzycy czy nadciśnienia, poprzez obniżenie poziomu kortyzolu w życiu płodowym.

4. MAŁO KTO WIE, ŻE CHOLINA JEST JEDNĄ Z NAJWAŻNIEJSZYCH SUBSTANCJI O POTENCJALE EPIGENETYCZNYM Oznacza to, że wpływa na sposób odczytania informacji zawartych w genach. Podobnie jak kwas foliowy, witaminy z grupy B i selen, bierze aktywny udział w procesie metylacji – reakcji chemicznej, polegającej na przyłączeniu do nici DNA cząsteczek zwanych grupami metylowymi. Kiedy grupa metylowa zostanie przyłączona, działa jak wyłącznik – wycisza gen, tym samym sprawiając, że informacja zawarta w DNA zostanie odczytana w sposób korzystny dla zdrowia.

2. Ciąża i laktacja to okresy, kiedy zapotrzebowanie na cholinę jest szczególnie wysokie. Rekomendowane dzienne spożycie tego składnika to 450 mg dla kobiet w ciąży oraz 550 mg choliny na dobę dla kobiet karmiących piersią. Niestety, międzynarodowe badania przeprowadzone wśród przyszłych matek wskazują, że nawet w krajach wysoko rozwiniętych dieta ciężarnych jest zwykle zbyt uboga w ten składnik. Średnie spożycie choliny w diecie europejskich kobiet ciężarnych oszacowano na 336 mg na dobę. Badanie przeprowadzone w USA wykazało natomiast, że aż 90 proc. kobiet w ciąży nie spożywa zalecanej dawki choliny, co może skutkować poważnymi i nieodwracalnymi konsekwencjami dla zdrowia dziecka. 3. Cholina występuje m.in. w jajach, mleku i mięsie, jednak jej odpowiednie dawki są trudne do dostarczenia nawet ze zróżnicowaną i dobrze zbilansowaną dietą. Choć w czasie ciąży organizm kobiety samoistnie produkuje większą ilość choliny, zapotrzebowanie na ten składnik przewyższa przeciętną podaż w diecie, dlatego zaleca się rozważenie w tym czasie również dodatkowego wsparcia w postaci suplementacji.

KONSULTACJA: DR N. MED.

TOMASZ ŁOZIŃSKI

SPECJALISTA GINEKOLOG-POŁOŻNIK ZE SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO PRO-FAMILIA W RZESZOWIE.

| MISJA ZDROWIE

NADWRAŻLIWOŚĆ UKŁADU POKARMOWEGO – choroba naszych czasów

Ból brzucha, biegunki, niepokój. Jak pokazują najnowsze statystyki, z problemem czynnościowych zaburzeń układu pokarmowego może borykać się nawet co piąta osoba! Schorzenie dotyka głównie młodych osób, między dwudziestym i trzydziestym rokiem życia, które żyjąc bardzo aktywnie, odczuwają negatywne działanie stresu i napięcia dnia codziennego.

DR N. MED.

KAROLINA RADWAN

SPECJALISTA GASTROENTEROLOGII ZE SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO PRO-FAMILIA W RZESZOWIE.

PRO ZDROWIE: Szacuje się, że

na czynnościowe zaburzenia układu pokarmowego cierpi obecnie nawet co piąta osoba! Kto jest najbardziej narażony na wystąpienie choroby? Dr n. med. Karolina Radwan: To prawda. Czynnościowe zaburzenia układu pokarmowego dotykają bardzo dużej części społeczeństwa. Najbardziej narażone są osoby młode, między dwudziestym i trzydziestym rokiem życia, które żyjąc bardzo aktywnie, odczuwają negatywne działanie stresu i napięcia dnia codziennego.

PZ:

Czynnościowe zaburzenia układu pokarmowego to bardzo szerokie pojęcie. Jaką diagnozę słyszą najczęściej Pani pacjenci z tej grupy? K.R.: Zaburzenia czynnościowe mogą dotyczyć różnych części układu pokarmowego. Może to być żołądek, jelita lub przełyk. Przewód pokarmowy może pracować nieprawidłowo również na całej swojej długości. Objawy są niekiedy tak bardzo dotkliwe, że zaburzają codzienne funkcjonowanie. Niestety, jakość życia chorych na czynnościowe zaburzenia układu pokarmowego, często określana jest jako nie do wytrzymania, a tym samym nie do zaakceptowania. Najczęściej diagnozowane schorzenia to dyspepsja czynnościowa i zespół jelita nadwrażliwego.

PZ: Jakie są przyczyny występowania

obu tych schorzeń? K.R.: Samo podłoże i przyczyny obu schorzeń nie do końca zostały wyjaśnione. Zakładamy jednak, że wpływ na ich występowanie ma kilka czynników, działających jednocześnie. Podkreśla się też fakt, że choroby te występują częściej u osób, które intensywnie przeżywają to, co się dzieje wokół nich. Są może bardziej wrażliwe niż

| MISJA ZDROWIE

ogół społeczeństwa. Często też zaburzenia pokarmowe współistnieją ze spadkami nastroju, z zespołami depresyjnymi i u osób z zespołami lękowymi. Dzieje się tak, ponieważ przewód pokarmowy odbiera zbyt dotkliwie bodźce płynące ze świata zewnętrznego. Mówi się nawet o nadwrażliwości trzewnej, bo trzewia odbierają stresujące bodźce jako ogromny ból, wybijający je z prawidłowej pracy.

PZ: Czy możemy stwierdzić, jakie bodźce zewnętrzne mają najbar-

dziej niekorzystny wpływ na występowanie czynnościowych zaburzeń układu pokarmowego? K.R.: Niestety nie, bo jest to często sprawa indywidualna. Dlatego tak istotna jest współpraca pacjenta z lekarzem. Pacjenci niejednokrotnie potrafią powiedzieć, w jakich sytuacjach czują się gorzej. Mogą to być sytuacje w pracy, które powodują stres lub różnego rodzaju konflikty, czy to w życiu zawodowym czy też w życiu rodzinnym. A do tego dochodzi często nieregularny tryb życia – duża dawka stresu, nieregularne posiłki, nierzadko niskiej jakości. Ponadto, nie możemy zapomnieć o znaczeniu czynników genetycznych. Bowiem nawet u jednej trzeciej pacjentów z tymi zaburzeniami, w rodzinie występują podobne zachorowania. Przyczyna czasem tkwi w zaburzonym przekaźnictwie nerwowym, czyli w zakończeniach nerwowych, które są w ścianie układu pokarmowego. Dużo mówi się też o wpływie mikroflory jelitowej, czyli tych zdrowych bakterii, których mamy bardzo dużo w naszych jelitach. Okazuje się, że w przypadku osób z nadwrażliwością układu pokarmowego, dochodzi do zmian w zakresie określonych gatunków tych bakterii. Przewaga jednych nad drugimi jest bardzo niekorzystna dla pracy układu pokarmowego. Wtedy mówimy nawet o zespole przerostu flory bakteryjnej.

PZ: Jak wygląda leczenie?

K.R.: Obecnie niestety nie potrafimy całkowicie wyleczyć czynnościowych zaburzeń układu pokarmowego, ponieważ nie jesteśmy w stanie precyzyjnie ocenić przyczyny ich występowania. Cały czas trwają badania, szukamy też nowych leków, ale póki co, nasze możliwości są bardzo ograniczone i niedoskonałe. Leczymy przede wszystkim w sposób objawowy, by w istotnym stopniu złagodzić dolegliwości. Każda terapia dobierana jest w oparciu o indywidualne potrzeby i wymaga niejednokrotnie modyfikacji w trakcie leczenia. Czasem dotyczy zmiany leków, niekiedy ich dawek. Ale w leczeniu niezwykle ważny jest też dobry kontakt pacjenta z lekarzem, bowiem zdarza się, że choremu bardziej niż leki, pomagają rozmowy. W niektórych przypadkach, kiedy nie potrafimy w żaden sposób farmakologicznie poradzić sobie ze złagodzeniem dolegliwości w przebiegu tych schorzeń, znakomite efekty daje długofalowa psychoterapia u doświadczonych psychoterapeutów. Zdarza się też, że przypisujemy leki, które stosowane są przez psychiatrów przy leczeniu depresji. Dużą rolę w leczeniu odgrywa również sam pacjent, który musi nauczyć się żyć, a co za tym idzie, pogodzić z obecnością tych schorzeń. Niestety, dopóki nie znajdziemy na to lekarstwa, jest to rozpoznanie na całe życie

PZ: Jakie objawy powinny nas zaniepokoić?

K.R.: W dyspepsji, która jest zaburzeniem głównie górnego odcinka przewodu pokarmowego i żołądka, mogą pojawić się niezwykle silne bóle brzucha, które mogłyby nawet sugerować jakąś poważną chorobę, wymagającą interwencji chirurgicznej. Może pojawić się również niekomfortowe odbijanie się powietrza i uczucie pełności. Z kolei spectrum objawów w przypadku zespołu jelita nadwrażliwego również może być

bardzo różne. To mogą być bóle brzucha, ale zlokalizowane raczej w śródbrzuszu lub podbrzuszu. Często towarzyszą temu zmiany rytmu wypróżnień, na przykład w postaci biegunek, które nasilają się zwłaszcza w sytuacjach stresowych. W skrajnych przypadkach może to być nawet kilkanaście wypróżnień na dobę. W związku z tym, chorzy żyją w ciągłym niepokoju, chociażby z obawy czy w razie potrzeby zdążą do toalety. Z drugiej strony mogą pojawić się problemy zaparciowe, do których dołączają uporczywe wzdęcia. Niekiedy jedne symptomy przechodzą w drugie. Warto wiedzieć, że w przypadku zaburzeń czynnościowych układu pokarmowego, nie występują też tzw. objawy alarmowe, które mogłyby świadczyć o występowaniu organicznej choroby. Chodzi m.in. o obecność krwi w stolcu czy szybką utratę masy ciała, kiedy to w krótkim czasie chudniemy o 5 czy 10 kilogramów. Nie wywołują też najczęściej poważnych powikłań wymagających chociażby chirurgicznego leczenia. Aczkolwiek wszystkie poważne choroby układu pokarmowego, przy rozpoznawaniu nadwrażliwości musimy wykluczyć.

PZ:

Pani doktor a jak wygląda sama diagnostyka? K.R.: Jeśli pacjent jest w wieku poniżej 45. roku życia, nie zgłasza objawów alarmowych i nie obserwuje się odchyleń w badaniach laboratoryjnych, zwykle aby podjąć leczenie nie ma konieczności przeprowadzania inwazyjnej i zaawansowanej diagnostyki przewodu pokarmowego. Sprawa wygląda jednak inaczej u osób powyżej 45.-50. roku życia. Nawet bez wystąpienia objawów alarmowych, zazwyczaj niezbędne są dodatkowe badania diagnostyczne, przede wszystkim badania endoskopowe, kolonoskopia i gastroskopia. Głównie w celu wykluczenia poważnych chorób organicznych, które mogą zagrozić życiu.

PZ:

Czy w przypadku tych schorzeń możemy mówić o profilaktyce? K.R.: Można zalecać komuś higieniczny i bezstresowy tryb życia, ale w aktualnym świecie jest to niemal niemożliwe. Często jednak okazuje się, że kiedy narażenie na czynniki stresogenne maleje, dolegliwości w przebiegu czynnościowych zaburzeń przewodu pokarmowego istotnie łagodnieją lub całkiem ustępują. Na pewno trzeba też zadbać o regularny i zdrowy sposób odżywiania.

| WARTO WIEDZIEĆ

CIĄŻA W SAMOLOCIE Zanim zdecydujesz się na podróż samolotem dowiedz się, czy linie lotnicze, którymi zamierzasz podróżować, nie mają szczególnych wytycznych i ograniczeń w stosunku do kobiet w ciąży. Zazwyczaj do 32. tygodnia ciąży przyszłe mamy mogą podróżować samolotem za zgodą lekarza prowadzącego bez konieczności posiadania dodatkowych zaświadczeń i dokumentów. Im bliżej terminu porodu, możesz spodziewać się większej ilości formalności i ograniczeń w związku z lataniem – zazwyczaj są one jednak podyktowane troską przewoźnika o zdrowie Twoje i Twojego maluszka. Podczas lotu warto też powiadomić personel pokładowy o swoim stanie, dobrze jest mieć przy sobie kartę ciąży – na wszelki wypadek.

KONSULTACJA: DR N. MED.

TOMASZ ŁOZIŃSKI

SPECJALISTA GINEKOLOG-POŁOŻNIK ZE SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO PRO-FAMILIA W RZESZOWIE.

W PODRÓŻY z brzuszkiem Okres letni sprzyja dalekim podróżom, urlopom i wakacyjnemu wypoczynkowi. Zastanawiasz się, czy będąc w ciąży możesz bezpiecznie planować wakacje? Co warto wiedzieć na temat podróżowania z brzuszkiem? O odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania mam zapytaliśmy ginekologa, dr. n. med. Tomasza Łozińskiego. Wprawdzie „ciąża to nie choroba”, niemniej jednak warto z rozwagą planować letnie urlopy, kiedy spodziewamy się maluszka. Jak więc bezpiecznie podróżować i korzystać z uroków lata?

1. Czy Ciąża może być przeciwwskazaniem do wakacyjnych wyjazdów? Ciąża, która przebiega prawidłowo, nie jest przeciwwskazaniem do podróżowania. Należy jednak pamiętać, aby na wakacyjny wypoczynek wybierać takie kraje, w których opieka medyczna jest bardzo dobrze rozwinięta i będziemy mieć pewność, że dostęp do lekarza nie będzie dla nas stanowić problemu. Co ważne – przed rozpoczęciem podróży należy sprawdzić dokładnie zakres naszego ubezpieczenia. Mama w ciąży powinna zrezygnować z długich, męczących wycieczek. Najlepsze wakacje dla ciężarnej to te, które przepełnione są relaksem, spokojem i odpoczynkiem. Aczkolwiek umiarkowany wysiłek jest wskazany, ale tylko wtedy, kiedy nie ma żadnych dolegliwości. Należy pamiętać o odpowiednim nawadnianiu, szczególnie podczas upałów. Kobieta w ciąży w takie dni powinna wypijać co najmniej 2 litry wody dziennie. Nie możemy zapominać również o bezpiecznym korzystaniu ze słońca. Plażowanie na słońcu lepiej zamienić na odpoczynek w cieniu. Brzuszek powinien być zawsze osłonięty. 2. Który z trymestrów ciąży jest najbezpieczniejszy na podróżowanie? W każdym trymestrze ciąży można podróżować. Wszystko zależy od samopoczucia kobiety i przebiegu ciąży. Pamiętajmy jednak, że pod koniec ciąży w każdym momencie może rozpocząć się poród. Przed planowanym wyjazdem najlepiej skonsultować się z lekarzem prowadzącym, który pomoże podjąć odpowiednią decyzję.

3. Jakie środki lokomocji są najlepsze dla kobiety w ciąży? Tak naprawdę kobieta w ciąży może korzystać z każdego rodzaju transportu. Jednak pamiętajmy o tym, aby podczas podróży dbać o regularne przerwy. Jeżeli wybieramy samochód czy pociąg, dbajmy o to, aby od czasu do czasu się przespacerować, wyprostować. Jeżeli planujemy jednak dalszą podróż samolotem, przed wyjazdem warto zaopatrzyć się w specjalne zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do podróży. Niektóre linie lotnicze wymagają takiego dokumentu. W przypadku braku zaświadczenia przewoźnik może odmówić wejścia na pokład samolotu kobiecie ciężarnej. Podczas długiego rejsu samolotem ciężarna od czasu do czasu powinna przespacerować się po pokładzie, a jeżeli nie jest to możliwe, przynajmniej przebierać nogami, ponieważ ryzyko zakrzepicy jest w tym przypadku większe. 4. Czy w ciąży można się opalać? Kąpiel słoneczna jest możliwa, ale pamiętajmy o umiarze. W takiej sytuacji bezwzględnie zasłaniajmy brzuch oraz stosujmy filtry przeciwsłoneczne. Jednak jeżeli odpoczywamy w krajach południowych, bezpieczniej jest w okresie największego nasłonecznienia odpoczywać w cieniu. Tak jak wspomniałem wcześniej, konieczne jest odpowiednie nawadnianie organizmu przyszłej mamy.

CO TO JEST EKUZ? EKUZ to Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego może być wydana osobom ubezpieczonym w Narodowym Funduszu Zdrowia Zapewnia poczucie bezpieczeństwa o tyle, że w razie konieczności skorzystania z opieki medycznej podczas pobytu za granicą, okazując EKUZ lekarzowi, powinniśmy zostać potraktowani tak jak osoba ubezpieczona w tym kraju, za udzielone świadczenie pacjent nie powinien zostać obciążony kosztami, innymi niż koszty, które zgodnie z ustawodawstwem tego państwa ponoszą osoby w nim ubezpieczone Potwierdza prawo do korzystania na koszt NFZ z niezbędnych świadczeń zdrowotnych w czasie pobytu na terenie innego państwa członkowskiego (z wyjątkiem tzw. kosztów własnych pacjenta, o ile zostały przewidziane w ustawodawstwie państwa pobytu) W niektórych państwach członkowskich w trakcie udzielania świadczeń medycznych wymagane jest okazanie dowodu tożsamości – preferowany paszport – wraz z EKUZ oraz pozostawienie lekarzowi kserokopii karty. Dlatego warto jest mieć przy sobie kilka jej kserokopii Wydanie karty przez oddział wojewódzki NFZ jest bezpłatne.

| MISJA ZDROWIE

OPALANIE pod kontrolą Wakacje w słońcu to solidna dawka witaminy D, cennych hormonów oraz wsparcie dla naszego układu nerwowego i psychicznego. Warto jednak pamiętać, że promieniowanie słoneczne wpływa również na proces starzenia się skóry oraz może być przyczyną wielu groźnych chorób. Dlatego zanim rozpoczniesz przygodę ze słońcem, poznaj 10 zasad bezpiecznego opalania. 1. Przygotuj się na kontakt ze słońcem. Nie funduj od razu swojej skórze intensywnej kąpieli słonecznej. Odsłaniaj ciało stopniowo, po południu lub w mniej słoneczne dni.

UVA, UVB oraz IR. Dzięki temu ochronisz swoją skórę nie tylko przed słońcem, ale jednocześnie przed procesem starzenia oraz zastosujesz profilaktykę przeciwnowotworową. Pamiętaj, że oznakowanie SPF widoczne na opakowaniu jest gwarancją wyłącznie ochrony przed promieniowaniem UVB.

2. Zanim wyjdziesz na słońce nakremuj ciało preparatem z odpowiednio dobranym filtrem. Kremy przeciwsłoneczne powinny zapewniać ochronę przed promieniowaniem

3. Dla dzieci najlepszy będzie krem z filtrem 50+, najlepiej wodoodporny. Osoby o jasnej karnacji powinny stosować również krem z wysokim faktorem, te zaś, które opalają się na brązowo, a rzadko na czerwono, mogą rozpocząć opalanie z kremem z filtrem 30-40. Warto kupić krem, który będzie

EAU-THERMALE AVENE, cena: ok. 40 zł, www.pro-apteka.pl Kosmetyki z ochronnej serii przeciwsłonecznej. Zawierają aktywne składniki, które gwarantują skuteczność przy minimalnej ilości filtrów chemicznych. Nie zawierają parabenów i charakteryzują się wodoodpornością.Wygodna pompka Airless umożliwia łatwe i precyzyjne dozowanie.

WARTO WIEDZIEĆ

ALEKSANDRA SZCZEPAŃSKA

KONSULTACJA: LEK. MED.

DERMATOLOG, CERTYFIKOWANY LEKARZ MEDYCYNY ESTETYCZNEJ ZE SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO PRO-FAMILIA W RZESZOWIE.

Odpowiednia ochrona przeciwsłoneczna ma ogromne znaczenie. To bezcenna profilaktyka czerniaka, najbardziej złośliwego nowotworu skóry. Główną przyczyną rozwoju choroby są oparzenia słoneczne, szczególnie w dzieciństwie. Warto wiedzieć, że na naszą skórę negatywnie wpływa nie tylko naturalne promieniowanie, lecz także sztuczne – UVA emitowane w solariach. Dlatego raz w roku wskazana jest wizyta u lekarza dermatologa, który skontroluje znamiona.

przeznaczony dla naszego rodzaju skóry, np. do cery trądzikowej lub naczyniowej. Najlepiej wybierać kosmetyki, które dodatkowo zawierają składniki antyutleniające – witaminę C i E, opóźniające proces starzenia.

6. Warto wiedzieć, że natężenie promieniowania UVA jest takie samo przez cały dzień – od rana do wieczora. Co ważne, nie jest zależne od pogody ani pory roku. Przenika przez chmury, szyby okienne i samochodowe. Dlatego jeżeli w planach masz długą podróż samochodem, pamiętaj aby zabezpieczyć swoją skórę kremem z odpowiednio dobranym filtrem.

4. Krem nakładaj odpowiednio wcześnie – ok. pół godziny przed wyjściem na słońce. Kosmetyk zdąży się wchłonąć i zacznie działać. Po dwóch godzinach na słońcu nałóż krem ponownie na skórę. Zawsze też powtarzaj tę czynność po kąpieli w morzu lub basenie, nawet jeżeli używasz kosmetyku wodoodpornego.

7. Bezwzględnie należy chronić dzieci przed promieniowaniem słonecznym. Ich skóra jest delikatna i niedojrzała. Podczas wakacji nie dopuść do tego, aby twoja pociecha spiekła się na tzw. raczka. Smaruj regularnie skórę malucha, używając kremu z filtrem minimum 50+. Nie zapominaj o nakryciu głowy oraz okularach przeciwsłonecznych – UVA i UVB.

5. Stopniowo wydłużaj czas spędzony na słońcu. Na początku wystarczy skórze 15 minut. Pamiętaj, że przedłużanie tego czasu może skończyć się poparzeniem. Unikaj słońca w godzinach natężenia słonecznego promieniowania – między godz. 11 a 16.

8. Zadbaj wyjątkowo o swoje znamiona. Przed wyjściem na słońce smaruj je specjalnymi blokerami o najwyższym stopniu ochrony przeciwsłonecznej. Raz w roku zgłoś się do lekarza dermatologa, który skontroluje znamiona. To proste i bezbolesne badanie, do którego nie trzeba się specjalnie przygotowywać. To bezcenna profilaktyka czerniaka, który jest najgroźniejszym nowotworem skóry. Osoby z dużą liczbą znamion powinny zrezygnować z przebywania na słońcu. 9. Pamiętaj, że ochrona przeciwsłoneczna to także profilaktyka starzenia się skóry. Nasza skóra pod wpływem intensywnego słońca staje się szorstka, pojawiają się zmarszczki, zaskórniki posłoneczne, przebarwienia, cera staje się mniej jędrna i traci swoją elastyczność. Warto wiedzieć, że nawet niewielkie codzienne dawki promieniowania mają duży wpływ na naszą skórę. 10. Głównym winowajcą fotostarzenia się skóry jest promieniowanie UVA, które emitowane jest również w solarium. Tekst: Dominika Czapkowska

MUSTELA, cena: Spray SPF 50+ 200 ml ok. 75 zł, Mleczko SPF 50+ 40 ml ok. 30 zł, www.pro-apteka.pl Produkty o konsystencji mleczka znalazły zastosowanie w pielęgnacji skóry twarzy i ciała u niemowląt i dzieci. Zapewniają ochronę nawet najbardziej wrażliwej skóry. Zawierają 85% składników pochodzenia naturalnego i 100% filtrów organiczno-mineralnych. KORRES, cena: SPF 30 ok. 95 zł, SPF 50 ok. 105 zł, www.pro-apteka.pl Krem do opalania twarzy z organicznym jogurtem. Idealny dla skóry wrażliwej, posiada właściwości przeciwzapalne i kojące.

| OD MAMY DLA MAMY

SEN NOCY… LETNIEJ!

TEKST:

MARTA ANDREASIK

AUTORKA STRONY O MACIERZYŃSTWIE WWW.MAMASUBIEKTYWNIE.PL ORAZ PODCASTU O ŚNIE DZIECKA “SLEEPCAST”.

Wreszcie nadszedł czas upragnionego wypoczynku! Wymarzone miejsce, błogi czas, piękna pogoda, a na “pokładzie” cała rodzina! Wiadomo, dla rodziców wakacje to wcale nie czas błogiego lenistwa. A gdyby tak dało się coś z tym zrobić? Jak zadbać o spokojny sen dziecka (i rodziców) podczas lata? Podpowiada Marta Andreasik, autorka podcastu o śnie dziecka “Sleepcast”.

Grunt to przygotowanie

Skoro już poświęcacie sporo czasu na zaplanowanie upragnionych wakacji, to zadbajcie również o przemyślenie kwestii snu. Co to w praktyce oznacza? 1. Znajdźcie miejsce przyjazne dzieciom – hotele, domki letniskowe, czy namioty? Wachlarz możliwości jest ogromny. Warto pomyśleć jak będzie wyglądało miejsce do spania waszych pociech. Hotele oferują mnóstwo udogodnień dla rodzin z dziećmi. Przebierając w ofertach możecie znaleźć opcję pokoju typu „apartament”, z dodatkowym pokojem, w którym można umieścić malucha. Jeśli hotel nie oferuje takiej opcji, to dopytajcie o to, jak wygląda pokój. Pozwoli wam to z wyprzedzeniem zaaranżować wygodne miejsce.

2. Zadbajcie o szczegóły – czy zgadniecie z czym nie rozstaję się podczas naszych rodzinnych podróży? Otóż, zawsze mam przy sobie kocyk i… taśmę klejącą. Czy po to żeby bawić się z dziećmi w McGyvera? Nie! Ale nie raz zdarzyło nam się trafić do miejsca, w którym w oknach nie było zasłon. W takich sytuacjach stawiam na kreatywność i dobre przygotowanie. Kocyk albo w wersji ekstremalnej – czarny worek na śmieci – mogą spokojnie posłużyć za tymczasowe zasłony. Może i nie najpiękniejsze, ale za to skuteczne w walce o ciemne lokum do spania. Zawsze możecie też użyć kocyka do wydzielenia małej prywatnej przestrzeni dla waszego podróżnika. Co jeszcze warto zabrać? Wózek. Nawet najlżejszy, najprostszy i najtańszy model, który będziecie mogli śmiało zostawić w hotelu. Kiedy oczekiwanie na lot się przedłuża, albo kiedy wasz umęczony atrakcjami trzylatek pada jak mucha podczas wycieczki, możecie śmiało skorzystać z wózka. Pamiętajcie – to nie tylko środek transportu, ale także doskonałe miejsce do spania. Na przykład w aquaparku czy w restauracji.

Kąpiel, masaż, wyciszenie. To trzy proste kroki do spokojnego snu, które możecie

wykonać praktycznie wszędzie! 44

Nie ma jak w domu

Nawet najlepszy hotel nie zastąpi dziecku domu! Ale może go choć trochę przypominać. Jeżeli więc zauważycie na lotnisku czy na dworcu rodziców-wielbłądy, obładowanych stertami „gratów”, to pamiętajcie, że robią to ze względu na swoje dzieci. Ulubiony kocyk, pachnąca domem pluszowa zabawka, niezastąpiona pieluszka – to atrybuty małego podróżnika, który w ich towarzystwie zasypia łatwiej i śpi dłużej. Co jeszcze pomoże dzieciom przenieść się do krainy snu? Rytuały i rutyna. O ile z tymi pierwszymi zazwyczaj nie ma problemu, bo zwykle rodzice mają już dobrze wypracowane wzorce działania, o tyle z rutyną bywa gorzej. Trudno się dziwić – na wakacjach nie sposób zaplanować całego dnia wokół cyklu drzemek dziecka.

Zmiana miejsca pobytu, liczne atrakcje, większa niż zazwyczaj chaotyczność rodziców – zdecydowanie nie pomagają. Ale można nad tym zapanować. Przynajmniej, do pewnego stopnia. A co z rytuałami? Pozostawcie te, które sprawiają wam frajdę. Ja polecam trzystopniowy rytuał*: kąpiel, masaż, wyciszenie. To trzy proste kroki do spokojnego snu, które możecie wykonać praktycznie wszędzie. Wystarczą – miejsce do kąpieli, ulubiony płyn lub żel, wasze dłonie i oliwka, kojące ramiona oraz dowolna kołysanka.

Zaplanowana spontaniczność

Odpoczywającym z dziećmi rodzicom polecam model „zaplanowana spontaniczność”. O co chodzi? Klucz do sukcesu tkwi w takim przewidywaniu zdarzeń w ciągu dnia, aby nie rezygnować ze spontaniczności i dobrej zabawy. Przy jednoczesnym zaplanowaniu kluczowych wydarzeń. Organizując nasz wakacyjny dzień, miej więcej wiemy co się wydarzy – po śniadaniu będziemy się bawić, po czym nastąpi pora drzemki. W tym czasie nie musimy planować forsujących aktywności, a zamiast tego możemy dać

| OD MAMY DLA MAMY

sobie czas na mały relaks. Potem, naładowani nową energią, możemy „ruszyć w miasto”, by w okolicy wczesnego popołudnia znów odpocząć. Potem już z górki – popołudniowe zabawy i wieczorne aktywności, z kolacją i czasem spędzonym na świeżym powietrzu przed wieczornym odpoczynkiem. Znając ten naturalny rytm naszych dzieci, możemy lepiej dopasować do nich plan wycieczek, bez konieczności rezygnowania z dobrej zabawy.

ku dnia. Bądźmy bardziej wyrozumiali, szczególnie wtedy gdy na przykład nasz dwulatek o 10 wieczorem jeszcze nie śpi. Albo, gdy maluch odmawia spania w ciągu dnia. Ale uwaga! Jeśli świadomość atrakcji nadchodzącego dnia powoduje, że wasze dzieci budza się w środku nocy, interweniujcie. Niestety, maluchy szybko przestawiają się na tryb nocnej zabawy, jeśli pokażemy im, że harce z pluszakami o 2 w nocy to dobry pomysł. Dlatego tu bądźmy konsekwentni. W nocy zachowujemy się cicho, a obudzonego podróżnika zachęćmy „szuszaniem” (może przyda się wam aplikacja z białym szumem lub popularny miś?) do ponownego przeniesienia się do krainy snu.

Ach, te drzemki!

A u dziadków?

A co, jeśli maluch odmawia drzemek w ciągu dnia? Naukowcy, jak Wendy Hall z University of British Columbia w Vancouver**, przekonują, że przemęczone dziecko, któremu brak odpowiedniej regeneracji w ciągu dnia, niekoniecznie będzie spało przez całą noc. Tak zwane „przeciąganie” często kończy się pobudkami skoro świt. A jeśli wasze dziecko jest z tych, co zwyczajnie muszą uciąć sobie drzemkę w ciągu dnia, to w momencie kiedy go jej pozbawicie, może być nieznośne i zwyczajnie „dać wam popalić”. Jeśli więc macie jakiekolwiek trudności z drzemkami, to zadbajcie o przeznaczenie odpowiedniej ilości czasu na wyciszające aktywności. Nawet, jeśli dziecko nie zaśnie, to podczas wspólnego leżakowania czy oglądania książek, zregeneruje się na tyle, by móc dalej odkrywać z wami świat wokół.

Bądź elastyczny

Rutyna to twój przyjaciel – to wie każdy rodzic. Dzieci zwyczajnie lubią powtarzalność i regularność. To one sprawiają, że maluch czuje się bezpieczny. Ale naiwnością byłoby liczenie na to, że podczas wakacji uda nam się utrzymać codzienną rutynę. Kluczem do

Rutyna to twój przyjaciel

– to wie każdy rodzic!

sukcesu jest znalezienie tzw. złotego środka. Nastawmy się na pewną dozę elastyczności. Jeśli trzeba omińmy jedną drzemkę, jeśli czujemy, że to pomoże – śpijmy razem z dzieckiem nawet jeśli nie robimy tego na co dzień. Wakacje to wyjątkowy czas. Także dla nas – rodziców. Nie musimy być wciąż strażnikami rutyny i na siłę forsować ustalonego porząd-

Część z was zdecyduje się w te wakacje pozostawić dzieci pod opieką dziadków. To wspaniale! Nie ma to jak ogrom ich miłości, w połączeniu z cudownymi metodami rozpieszczania ukochanych wnucząt. Jednak aby ułatwić sobie (i dziecku) powrót do „normalności” po wakacjach u dziadków, warto postarać się o dopilnowanie 3 rzeczy:

1. Mniej tv, więcej świeżego powietrza – zdarza się, że dziadkowie zmęczeni całodziennymi harcami z maluchami, włączają im wieczorem bajki by trochę odpocząć. Uczulajmy swoich rodziców, że oglądanie telewizji zaburza naturalny cykl dobowy dziecka i jest nierekomendowane przez naukowców szczególnie przed snem. Udowodniono, że niebieskie światło emitowane przez telewizory i ekrany tabletów czy telefonów utrudnia zasypianie i przebieg snu. Zamiast tego – stawiajmy na sporą dawkę świeżego powietrza (spacer, wizyta w ogródku) przed snem. Dotlenienie i ruch sprzyjają sennym marzeniom.

2. Pamiętajmy o sennej diecie – smażona kiełbaska, nawet najbardziej naturalna, nie przysporzy dziecku zdrowego snu. Podpowiedzmy dziadkowi i babci, by zamiast niej podali malcowi pełnoziarniste płatki z jogurtem, ciepłe kakao lub orzechy i banany. Dostarczą zdrowych kalorii, które pozwolą przespać całą noc. Bez niepotrzebnych bólów brzuszka. 3. Odtwórzmy domowe warunki – podobnie jak w przypadku pobytu w hotelu, tak i u dziadków sprawdzą się pluszaki, ulubione bajki, czy nawet niezastąpiony ręcznik kąpielowy. Wszystko, co maluchowi przypomini dom. A kiedy już skończą się wakacje, nadejdzie czas by powrócić na „właściwe tory” – dajmy sobie sporo czasu, wyrozumiałości i cierpliwości by powrócić do codziennej rutyny. Trzymajmy się sprawdzonych rytuałów, ograniczmy wieczorne atrakcje i spędzajmy razem dużo czasu po to, by z wakacji pozostały nam wspaniałe wspomnienia, a kolejne dni były dalszą niezapomnianą podróżą. * O rytuale sennym posłuchacie w moim podcaście „SLEEPCAST” na blogu: http://mamasubiektywnie.pl/sleepcast-wieczorne-rytualy/ ** Źródło: magazyn „Today’s Parent”, listopad, 2011

| ARTYKUŁ SPONSOROWANY

Jaka jest Matka Polka 2.0?

To Matka zawsze gotowa na wszystko! Dwie kreski na teście ciążowym to początek jednej z najpiękniejszych przygód Twojego życia. Nawet nie wiesz jak wiele się zmieni od tego momentu - i nie mówimy tu tylko o zmianie diety. Będąc mamą musisz być gotowa na wszystko - a nikt nie mówił, że będzie łatwo.

Ciąża to wspaniały czas – pełen nadziei i oczekiwania. W pierwszym trymestrze głównie śpisz, regenerujesz się i z uwagą obserwujesz swoje ciało oraz każdy sygnał świadczący o tym, że jesteś w ciąży. Z niecierpliwością wyczekujesz ruchów dziecka. II trymestr – nie da się ukryć, że to ciąża. Dzielisz się z koleżankami, siostrą, mamą, teściową, panią w sklepie i panią na poczcie wszystkimi nowinkami. Szukasz porad w Internecie i postanawiasz: nie dasz się zwariować! Przecież to nie tylko Ty jesteś w ciąży – postanowienie jest ważne mniej więcej do momentu dopóki nie zobaczysz USG swojego dziecka. III trymestr to już kompletowanie wyprawki pełną parą – odliczasz dni do porodu i chcesz być przygotowana na wszystko. Profilaktycznie zwracasz uwagę mężowi, by nie zapomniał Twojej torby z rzeczami oraz zestawu do pobrania krwi pępowinowej do szpitala. Po porodzie, gdy dostajesz na ręce swoje dziecko – wiesz już, że jest to istota, którą kochasz najbardziej na świecie – wiesz, że zrobisz dla niej wszystko. W momencie, gdyby Twoje supermoce zawiodły – masz w banku rodzinnym komórki krwi pępowinowej na czarną godzinę.

Współczesna matka Polka wcale nie zmieniła się na etapie ostatnich lat – więcej wymaga od partnera, ale jeszcze więcej wymaga od siebie. Dzięki technologicznym udogodnieniom jest cały czas w kontakcie ze światem zewnętrznym i innymi matkami – radząc się czy weryfikując przeczytane informacje. Coraz częściej wie, że musi być przygotowana na wszystko, ponieważ dziecko jej potrzebuje – dlatego nie tylko daje z siebie wszystko w domu, ale również wspina się po szczeblach zawodowej kariery – podsumowuje dr Katarzyna Praissner, kulturoznawca z Uniwersytetu Łódzkiego.

Komórki macierzyste

mają olbrzymi potencjał! Jednak są sytuacje, na które może nie być przygotowana – są to wypadki losowe tj. np. choroby hematologiczne czy neurologiczne. Dlatego coraz więcej kobiet myśląc szerzej o przyszłości swoich dzieci niż kwestia roku czy dwóch, decyduje się na pozyskanie komórek macierzystych krwi pępowinowej podczas porodu – mówi lek. Med. Tomasz Baran z Polskiego Banku Komórek Macierzystych. Komórki macierzyste to pierwotne, niewyspecjalizowane komórki, które mają olbrzymi potencjał do namnażania się oraz wyjątkowe zdolności do przekształcania się we wszystkie komórki organizmu. Dzięki temu można je wykorzystywać do odbudowywania lub zastępowania uszkodzonych komórek, a tym samym do walki z wieloma poważnymi chorobami hematologicznymi, onkologicznymi, metabolicznymi oraz immunologicznymi. Stanowią alternatywę dla szpiku i dlatego coraz częściej są wykorzystywane do przeszczepień. Do końca 2015 roku na świecie wykonano ponad 40 tysięcy takich zabiegów u dzieci i dorosłych. W Polsce dotychczas przeprowadzono kilkadziesiąt przeszczepień, z czego ponad 20 u dzieci. Do większości z nich wykorzystano krew pępowinową zmagazynowaną w PBKM.

| MODA&URODA

AKUPUNKTURA

– skuteczny sposób na zmarszczki

Akupunktura odmładza, poprawia wygląd i elastyczność skóry. Sprawia, że twarz jest bardziej promienna i gładka. Jest pomocna także w walce z trądzikiem. Ten prosty zabieg nie tylko znacznie zmniejsza widoczność zmarszczek i eliminuje drobne linie, ale także ujędrnia skórę oraz poprawia jej koloryt i strukturę.

PRO ZDROWIE: Akupunktura PZ: Na czym polega działanie akupunktury? od setek lat jest ceniona na całym świecie. Co możemy powiedzieć o tej metodzie terapeutycznej? William Horan: Akupunktura to starożytna sztuka terapii, która powstała w Chinach 5 tysięcy lat temu i jest używana przez prawie jedną trzecią ludności świata, głównie w krajach azjatyckich, jako podstawowa terapia zdrowotna. Z kolei w wielu innych krajach z sukcesem stosowana jest jako terapia uzupełniająca do medycyny konwencjonalnej. To metoda terapeutyczna, służąca zapobieganiu i leczeniu schorzeń organów wewnętrznych – wachlarz możliwości jest naprawdę duży. Akupunktura może być wykorzystana do leczenia schorzeń ortopedycznych, bólów mięśni i stawów, migren, a także m.in. jako terapia stresu i bezsenności. Stosowana jest również w medycynie estetycznej.

W.H.: Działanie akupunktury polega na stymulowaniu akupunktów, czyli zakończeń nerwowych w skórze lub tkance podskórnej, które poddane nakłuciom, uciskom lub masażowi przenoszą bodźce do określonych organów ciała. Taka stymulacja odbywa się przy pomocy metalowych, jednorazowych igieł, które są bardzo cienkie. Grubością można je porównać do włosa. Celem takiej terapii jest uwolnienie energii i endorfin, a co za tym idzie poprawa krążenia krwi, dzięki czemu organizm skutecznie się regeneruje i odmładza. Ponadto, jest pobudzony do produkcji kolagenu oraz białka przy minimalnej inwazyjności.

PZ: Jakich efektów możemy się spodziewać stosując akupunkturę

na skórę twarzy? Czy jest to skuteczna metoda walki ze zmarszczkami? W.H.: Pacjenci często podkreślają, że skuteczność akupunktury można porównać do działania botoksu. Daje podobne efekty bez ryzyka wystąpienia niepożądanego działania. Nie tylko znacznie zmniejsza widoczność zmarszczek i eliminuje drobne linie, ale także ujędrnia skórę oraz poprawia jej koloryt i strukturę. Pacjenci tuż po zabiegu zwykle zauważają, że ich skóra nabiera zdrowego kolorytu, jest gładka i błyszczy. Twarz jest bardziej zrelaksowana i mniej napięta. Wielu pacjentów zauważa również, że poprawie ulega również ich samopoczucie, mają więcej energii i młodzieńczego entuzjazmu.

W.H.: Medycyna chińska traktuje człowieka jako całość, dlatego zanim terapeuta oceni stan skóry i problematyczne miejsca twarzy, skontroluje też ogólny stan zdrowia pacjenta. Akupunkturzysta często rozpoczyna sesję masażem Tui-Na, który pomaga rozwiązać problemy ciała, koncentrując się w szczególności na aktywowaniu kanałów przez które przepływa krew, płyny i energia. Aktywowane są m.in. punkty na plecach i karku. Akupunkturzysta podczas sesji może zdecydować się na wykorzystanie również

WILLIAM HORAN

AKUPUNKTURZYSTA ZE SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO PRO-FAMILIA W RZESZOWIE.

FOT. Patryk Ogorzałek

PZ: Jak wygląda zabieg akupunktury na twarz?

innej metody – drenażu limfatycznego, na świecie znanego jako – „chińska bańka”. Podczas tego zabiegu specjalne filiżanki ssące są umieszczone na plecach i innych częściach ciała w celu zwiększenia przepływu krwi. Inna technika, która może zostać wykorzystana podczas sesji to indukcja kolagenu poprzez wałkowanie powierzchni skóry. Efekt? Zwiększenie produkcji kolagenu, który utrzymuje naszą skórę w dobrej kondycji. Niestety jego ilość maleje wraz z wiekiem. Następny krok to wbicie bardzo cienkich, złotych igieł w odpowiednie punkty na skórze twarzy, takich jak czoło i policzki. Warto wiedzieć, że wykorzystywane igły są jednorazowego użytku. Tak powstają mikro urazy, które skłonią organizm do zwiększenia przepływu krwi i składników odżywczych, a także skierowanie takiego „koktajlu odżywczego” do konkretnego obszaru na skórze. Sprzyja to procesowi odmłodzenia skóry. Igły zazwyczaj pozostają w skórze na około 30-45 minut. Na sam koniec, po ich wyciągnięciu, skóra jest masowana z wykorzystaniem specjalnej maści lub olejków eterycznych.

Twarz po zabiegu jest zrealskowana,

gładka i błyszczy! PZ:

Ile takich sesji musimy wykonać, aby uzyskać upragniony efekt? W.H.: To zależy od wielu czynników, takich jak wiek, ogólny stan zdrowia, dieta, styl życia itp. Większość pacjentów zauważa znaczną poprawę po trzech lub czterech sesjach, ale najczęściej pierwsze zmiany widoczne są już po upływie kilku godzin od pierwszego zabiegu. Wszystko zależy też od każdego z nas i od tego, jak bardzo chcemy odmłodzić twarz i poprawić ogólny stan organizmu.

CHCESZ DOWIEDZIEĆ SIĘ WIĘCEJ O ZABIEGACH AKUPUNKTURY? ZADZWOŃ POD NUMER TELEFONU:

tel. 17 717 50 48

| MODA & URODA

Stradivarius, cena: 45,90 zł

Mango, cena: 119, 90 zł

Bershka, cena: 49,90 zł

W STRONĘ

SŁOŃCA

Pull and Bear, cena: 39 ,90

Kwiatowe motywy, falbanki, intensywne barwy. W tym sezonie plażą zawładną wszystkie kolory tęczy! Nie zabraknie jednak klasycznej czerni i ponadczasowych marynarskich pasków. Czas złapać trochę słońca!

Mango, cena: 159, 90 zł

ZARA, cena: 139 zł

ZARA, cena: 119 zł

Pull and Bear, cena: 34,90 zł

Bershka, cena: 99,90 zł

zł

WAKACJE Z BRZUSZKIEM

Stradivarius, cena: 45,90 zł

Pull and Bear, cena: 139,90 zł

Nappies, cena: 119 zł

Paez, cena: 159, 90 zł

Mama Licious, cena: 169,90 zł

Mama Licious, cena: 249 zł

Mango, cena: 199,90 zł

GAP Maternity, cena: 189 zł

Mama Licious, cena: 139 zł

Mint & Berry Mom, cena: 269 zł

Pietro Brunelli, cena: 649 zł

Paulina, cena: 709 zł

| BĄDŹ FIT!

ZŁOTA 10!

Produkty, które skutecznie podkręcą Twój metabolizm Nasz metabolizm działa jak silnik – napędza organizm, zmienia jedzenie w energię i pomaga spalić tłuszcz. To od nas zależy, czy będzie działał szybko i skutecznie, czy wręcz przeciwnie – wolno i bez efektów.

1. Woda

– to produkt niezbędny, który pomoże rozkręcić nam nasz metabolizm. Dlatego każdy dzień warto zacząć od szklanki wody z dodatkiem soku z cytryny – nie tylko pobudzi nasz układ trawienny, ale również odkwasi i oczyści organizm z toksyn. Aby dodatkowo podkręcić trawienie, można dodać do wody szczyptę imbiru, pieprzu cayenne czy łyżkę octu jabłkowego. Warto też w ciągu dnia sięgać po wodę, najlepiej pomiędzy posiłkami (minimum 20 minut przed lub 20 minut po nich). Popijając posiłki, rozrzedzamy soki żołądkowe, co z kolei zaburza procesy trawienne.

3. Ostre przyprawy

– zwłaszcza papryczka chili, czarny pieprz, pieprz cayenne, kurkuma, cynamon oraz imbir okażą się naszymi najwierniejszymi sojusznikami. Zawarta w nich kapsaicyna nasila proces termo genezy, czyli produkcji ciepła, co powoduje, że organizm musi zużyć więcej energii do jego ochłodzenia. Dlatego warto włączyć tego typu dodatki do diety nawet w symbolicznych ilościach.

2. Kwasy tłuszczowe omega-3 – spożywanie pro-

duktów bogatych w kwasy tłuszczowe omega-3 przyspiesza metabolizm dzięki zmniejszeniu produkcji leptyny, która z kolei jest odpowiedzialna za jego spowalnianie. Bogatym źródłem tych cennych kwasów są: tłuste ryby, nasiona, orzechy włoskie, awokado, oleje: rzepakowy i lniany. Warto wiedzieć, że gdy włączymy je do naszej codziennej diety, pomogą nam zlikwidować złogi tłuszczy oraz wzmocnią procesy przemiany materii.

4. Produkty pełnoziarniste – zawierają witaminy z gru-

py B, które wspomagają przemiany metaboliczne. Znajdziemy je przede wszystkim w płatkach owsianych, otrębach, pełnoziarnistych makaronach, brązowym ryżu, razowym pieczywie, które są dodatkowo doskonałym źródłem błonnika pokarmowego, który wspomaga odchudzanie usprawniając perystaltykę jelit.

5. Kawa

– stosowana w umiarkowanych ilościach okazuje się świetnym sposobem na pobudzenie metabolizmu. Jej najważniejszy składnik – kofeina, pobudza wydzielanie noradrenaliny, która stymuluje spalanie tłuszczu i przeciwdziała odkładaniu się go w naszym organizmie. Dlatego warto ją pić przede wszystkim rano do śniadania oraz na krótko przed planowanym treningiem. Warunkiem właściwego działania kawy jest spożywanie jej w wersji naturalnej, tj. czarna bez dodatku cukru i mleka. Należy jednak pamiętać o umiarze, gdyż jej zbyt duża ilość może być przyczyną innych problemów zdrowotnych.

6. Czerwona herbata

– to jeden z najlepszych naturalnych spalaczy tłuszczu. Zawarte w niej enzymy i polifenole (teina) zwiększają wydzielanie soków trawiennych, stymulując pracę jelit, dzięki czemu nasz metabolizm przyspiesza, a w efekcie następuje spalanie tłuszczu. Specjalna odmiana czerwonej herbaty Pu-Erh ma największe odchudzające właściwości – przez wielu uznana za najlepszego zabójcę tłuszczu. Aby w pełni wykorzystać właściwości tej herbaty, trzeba przestrzegać ważnej zasady: suszu nie zalewa się wrzącą wodą – jej optymalna temperatura powinna wynosić ok. 95° Celsjusza. TEKST:

AGNIESZKA RZEWNIS

DIETETYK, TRENER PERSONALNY ZE SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO PRO-FAMILIA W RZESZOWIE.

7. Zielona herbata

– nie tylko zawiera teinę, która pobudza wydzielanie soku żołądkowego przyspieszając tym samym przemianę materii, ale również przeciwutleniacze, które spowalniają procesy starzenia się komórek. Czynnikiem odpowiedzialnym za przyspieszanie spalania tłuszczu są katechiny (silne antyoksydanty), które spalają tłuszcz głównie w okolicy brzucha. Najlepiej wyrobić sobie nawyk picia zielonej herbaty nawet do kilku filiżanek dziennie.

8. Białko – produkty, które zawierają

w swoim składzie łatwo przyswajalne białko, doskonale wpływają na nasz metabolizm. Dzieje się tak, ponieważ organizm na strawienie białka potrzebuje dwa razy więcej energii niż w przypadku węglowodanów. Dlatego chcąc przyspieszyć metabolizm, warto zadbać o odpowiednie spożycie produktów będących źródłem protein, tj.: mięso, jaja, ryby, nabiał, warzywa strączkowe, nasiona, orzechy. Należy pamiętać również o tym, aby sięgać po produkty jak najmniej przetworzone.

9. Owoce cytrusowe –

wszystkie cytrusy to bardzo bogate źródło witaminy C, która jest prawdziwym pogromcą tłuszczu. Wpływa ona na produkcję L-karnityny, która sprawia, że tłuszcz nie odkłada się w komórkach, lecz jest na bieżąco przetwarzany na energię. Dzięki temu redukujemy ilość kalorii dostarczanych w posiłku, a w konsekwencji – chudniemy.

10. Jabłka – angielskie powiedzenie

mówi, iż „jedno jabłko dziennie pozwala trzymać się z dala od lekarza”, ale pozwala też trzymać się z daleka od tłuszczu. Jedzenie jabłek powoduje dłuższe uczucie sytości, korzystnie wpływa na procesy trawienia oraz zawiera dobroczynne antyoksydanty. Dzięki dużej zawartości błonnika, przyczyniają się m.in. do uregulowania poziomu cukru we krwi, dlatego też warto wprowadzić je do diety u osób chorych na cukrzycę czy w przypadku ryzyka wystąpienia cukrzycy typu 2.

CZY WIESZ, ŻE... Metabolizm to całokształt przemian biochemicznych oraz energetycznych, jakie zachodzą w naszym organizmie. Mówiąc prościej, metabolizm to obrót energii, którą z jednej strony dostarczamy wraz z pożywieniem, a z drugiej wydatkujemy na różne procesy życiowe. Może działać prawidłowo lub być zaburzony, m.in. przez nieprawidłową dietę lub brak aktywności fizycznej. 55

| MODA & URODA

ZASTRZYK MŁODOŚCI Po jej zastosowaniu twarz jest rozluźniona, wygląda na zrelaksowaną i wypoczętą, a skóra jest znacznie gładsza. Skuteczna w walce ze zmarszczkami czy kurzymi łapkami. Toksyna botulinowa, potocznie zwana botoksem – czym jest i w jaki sposób działa na naszą skórę?

Toksyna botulinowa, potocznie zwana botoksem, swoją historię w świecie medycyny estetycznej rozpoczęła w roku 1992. Początkiem jej światowej kariery stały się badania naukowe na temat jej wpływu na zmarszczki, które opublikowali kanadyjscy okuliści i dermatolodzy. Jednak w medycynie była wykorzystywana już znacznie wcześniej. O jej skuteczności przekonali się m.in. neurolodzy, ortopedzi czy okuliści, którzy wykorzystują ją w swojej pracy od lat.

ZATRZYMUJĄC CZAS

Jedną z największych zalet toksyny botulinowej jest to, że zanika po upływie ok. 30 godzin od aplikacji. Natomiast efekt upiększający utrzymuje się nawet do 8 miesięcy. Wykorzystując ją podczas zabiegu efektywnie wygładzimy zmarszczki, które sprawiają, że wyraz twarzy jest zbyt surowy lub smutny. Dlatego botoks najczęściej stosowany jest w korekcie zmarszczek na czole, tak by zlikwidować tzw. lwią zmarszczkę lub kurze łapki. Drobna w sumie korekta daje piorunujący efekt. Twarz po zabiegu jest rozluźniona, wygląda na zrelaksowaną i wypoczętą, a skóra jest znacznie gładsza.

mięśni stopniowo powracają, aż osiągną stan wyjściowy. Istotne jest to, że działanie botuliny jest czasowe. Po kilku miesiącach od aplikacji mięśnie wracają do wyjściowej siły skurczu. Wiele pacjentek obawia się, że po zakończeniu wstrzykiwania botoksu zmarszczki się nasilą. Wręcz przeciwnie. Zmarszczki będą mniejsze, ponieważ skóra zdąży się zregenerować. Jeżeli zabieg nie będzie powtarzany, skóra po pewnym czasie wróci na tor swojego normalnego procesu starzenia i zmarszczki stopniowo będą się pogłębiały.

JAK UKŁUCIE KOMARA

Zabieg polega na wstrzyknięciu preparatu do precyzyjnie określonej części mięśnia mimicznego za pomocą bardzo cienkiej igiełki. Dla pacjenta nie jest zbyt bolesny, nakłucia można porównać do ugryzienia komara, dlatego nie ma potrzeby stosowania znieczulenia. Na jego wykonanie lekarz potrzebuje zaledwie kilku minut, stąd

JAK DZIAŁA?

Botulina wstrzyknięta pod skórę powoduje czasowe wyłączenie pracy mięśni. W związku z tym nie dochodzi do powtarzanego codzienną mimiką zaginania skóry twarzy, co daje jej czas na regenerację i odzyskanie jędrności w miejscu, gdzie są widoczne zmarszczki. Po upływie kilku miesięcy ruchy

ALEKSANDRA SZCZEPAŃSKA

LEK.MED.

SPECJALISTA DERMATOLOG, CERTYFIKOWANY LEKARZ MEDYCYNY ESTETYCZNEJ ZE SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO PRO-FAMILIA W RZESZOWIE

Pierwsze efekty zabiegu pojawiają się

już po kilkunastu godzinach!

jego popularna nazwa – zabieg lunchowy. Po zabiegu można od razu wrócić do pracy. Jedynie przez pierwsze cztery godziny nie należy się kłaść, wykonywać dynamicznych ćwiczeń i pić alkoholu. Pierwsze efekty pojawiają się już po kilkunastu godzinach, maksymalne osiąga się po upływie kilku dni i utrzymują się nawet do 8 miesięcy. Poza klasycznym zastosowaniem, czyli redukcją zmarszczek wokół oczu, tzw. kurzych łapek, poziomych zmarszczek na czole oraz poprzecznych zmarszczek między brwiami, można ją wstrzykiwać również nad górną wargę lub wygładzić szyję. Z sukcesem wykorzystywany jest również w leczeniu

nadpotliwości oraz bólów migrenowych. Zabieg polecany jest stosunkowo młodym kobietom z bogatą mimiką twarzy. Użyty wówczas preparat działa na zmarszczki silnie profilaktycznie. Toksyna rozluźnia nadmiernie aktywne mięśnie i sprawia, że pojawiające się zmarszczki nie utrwalają się i nie pogłębiają.

BĘDĄC W CIĄŻY, POCZEKAJ

Lista przeciwwskazań do wykonania zabiegu jest tak naprawdę krótka. Zalicza się do nich m.in. ciążę, okres karmienia piersią oraz stany grypowe. Nie powinno się go wykonywać również podczas przyjmowania leków zmniejszających krzepliwość krwi, ponieważ mogą sprzyjać powstawaniu siniaków i wybroczyn. Zabieg odradzany jest również osobom z zaburzeniami neurologicznymi, mięśniowymi czy chorobami autoimmunologicznymi. Tekst: Dominika Czapkowska

| OD MAMY DLA MAMY

WAKACJE OFFLINE! „A może by tak rzucić wszystko i wyjechać w Bieszczady?” To już nie tylko marzenie bohatera popularnego żartu. To realny trend. Coraz więcej z nas – zabieganych, zmęczonych przesytem informacji, szuka prawdziwego odpoczynku. Wylogować się – to cel tysięcy ludzi na świecie. Wakacje to doskonały czas na porzucenie Internetu na rzecz czasu spędzanego w “realu”. Dotyczy to tak samo nas, jak i naszych dzieci.

TEKST:

MARTA ANDREASIK

AUTORKA STRONY O MACIERZYŃSTWIE WWW.MAMASUBIEKTYWNIE.PL ORAZ PODCASTU O ŚNIE DZIECKA “SLEEPCAST”.

Wakacje to okres niezwykłej kreatywności! To czas błogiej, nieskrępowanej zabawy z tym co mamy wokół i co mamy w głowie. Może i przemawia przeze mnie nostalgia za czasami mojego dzieciństwa, kiedy biegaliśmy z kluczami od domu na szyi i kiedy mama wołała nas przez okno wyłącznie na obiad i na kolację. Ale czy to były takie złe czasy? Mimo, że spędzane całkowicie bez dostępu do WiFi, tableta czy smartfonu, nie były wcale gorsze. Nie wierzycie, że to dziś w ogóle możliwe? A co jeśli byście spróbowali? Choćby tylko na parę miesięcy, dni, może jeden tydzień?

Idea wakacji „offline”

Wakacje z opcją „digital detox” (cyfrowego detoksu) weszły już do stałej oferty wielu hoteli na całym świecie. Filozofia jest prosta – wybierasz miejsce, w którym nie ma dostępu do sieci internetowej. A czasem również – do telefonicznej. Zanurzasz się w ten sposób w całkowicie analogowy świat, oddając się przyjemności z bycia „tu i teraz”. Stąd blisko

| OD MAMY DLA MAMY

Dajmy naszym dzieciom być twórcami!

Dajmy się im ponudzić!

Więcej pomysłów na gry i zabawy znajdziecie na mamasubiektywnie.pl.

już do filozofii uważności (ang. mindfulness), która polega na koncentrowaniu się na tym, co przeżywamy w danym momencie. Ktoś nieprzekonany powie: „Jasne, jeśli masz miliony monet i możesz sobie pozwolić na medytację nad brzegiem oceanu.” Ale wiecie co? Tu wcale nie chodzi o zasobność portfela. Przenieśmy się razem do mojego, opisanego przed chwilą, wspomnienia.

Nudzi mi się! I dobrze!

Pamiętajmy o tym, że wakacje nie są od tego by planować czy tworzyć harmonogramy. Jeśli nasz maluch nie ma co robić – to dobrze. Jeśli nudzi się i słania po domu – to idealnie! Wiecie dlaczego? Bo to czas, kiedy sam musi pobudzić swoje szare komórki do działania. To także czas tylko dla niego (albo dla niego i jego podwórkowych przyjaciół). Wróćcie wspomnieniami do swoich lat dzieciństwa. Prawda, że najlepsze z nich macie właśnie z podwórka? Nawet, jeśli zdarzyło się, że ktoś miał gry komputerowe, to wygrywał z nimi trzepak. Albo gra w kapsle. Z tej ostatniej mój mąż, wtedy oczywiście kilkuletni berbeć, stworzył z kolegami jedną z najpopularniejszych gier na osiedlu, która przetrwała lata! Osiedlowa liga kapslowa, igrzyska

olimpijskie w Rymanowie Zdroju czy Eurobiznes z autorskimi miastami – to nieśmiertelne, bo żyjące w naszych wspomnieniach zabawy z czasu wakacji. Wiecie dlaczego tak jest? Jestem przekonana, że to właśnie nuda jest matką sukcesu tych gier. To ona, towarzysząca nam od przebudzenia w każdym dniu wakacji „bez planu” i „bez all inclusive” sprawiała, że chciało się nam wymyślać. Dlatego postuluję – dajmy naszym dzieciom być twórcami. Pozwólmy się ponudzić. Z tymi najmłodszymi nie ma problemu – ich wystarczy wypuścić na świeże powietrze i zadbać o bezpieczeństwo, a strumień kreatywności sam znajdzie ujście. Tym starszym – cztero- czy pięciolatkom, możemy czasem coś podpowiedzieć, dając impuls do twórczych poszukiwań. Cel jest prosty – zero Internetu, który pożera bezcenny czas dzieciństwa. I zero edukacji podanej wprost – niech odkrywają świat, tworząc własne gry i ich zasady. Niech uczą się dzielenia i pilnowania ustalonych reguł. Niech doświadczają czym jest współpraca w grupie oraz jak się zachować w towarzystwie. To wszystko osiągną, jeśli nie zapełnimy im grafiku wszystkimi atrakcjami świata.

Zabawy na (PRO) zdrowie Licząc na to, że tegoroczne lato nie będzie „jakieś szare” podsuwam wam kilka pomysłów na aktywną zabawę dla waszych pociech na świeżym powietrzu. To taka ściągawka, do której możecie sięgnąć kiedy wasze maluchy, początkowo zaskoczone brakiem Internetu na wakacjach, nie będą mogły same wpaść na żaden pomysł. Z czasem wymyślanie kolejnych zabaw przyjdzie im już dużo łatwiej.

REKLAMA

5 POMYSŁÓW NA WAKACJE OFFLINE: 1. Ogniskowy MasterChef

Widzieliście pięciolatki gotujące niczym szefowie z dwudziestoletnim stażem w kuchni? Ja też! Możemy rozbudzać w maluchach pasję do gotowania nawet na biwaku. Zaangażujmy dzieciaki do wspólnego nakłuwania (wykałaczką) lub nacinania (plastikowym nożem) kiełbasek, do dobierania przypraw i posypywania nimi ziemniaków z ogniska czy do marynowania kurczaka na grilla. To świetna zabawa ucząca zręczności, przekazująca zdrowe nawyki żywieniowe i pozwalająca kreatywnie spędzić czas. A może zechcecie urządzić konkurs na najlepsze danie?

2. Biwakowe bajanie

Kto nie pamięta historii (nieraz strasznych, nieraz śmiesznych) opowiadanych podczas ogniska czy biwaku? Nie potrzebujecie wiele do tej zabawy. Może dziadek lub babcia zechcą wieczorem rozłożyć w ogrodzie koc i przy blasku gwiazd poopowiadać „o dawnych czasach”? Zachęcajcie dzieci do wymyślania własnych historii na zadany temat lub prosząc je o dokończenie pierwszego zdania. Gwarantuję, że będą je pamiętać przez długie lata.

3. Kocia muzyka

Na co dzień uciszamy dzieci. Teraz łamiemy zasady! Weźcie garnki, pokrywki, łyżki i inne domowe sprzęty. Dwu- i trzylatki na pewno zachwyci możliwość zorganizowania koncertu na wolnym powietrzu dla całej rodziny. Wreszcie będą mogły się popisać bez konsekwencji!

4. Chodnikowi artyści

Jeśli jak ja walczysz czasem o czyste ściany w domu, to widocznie masz pod dachem wyjątkowy talent artystyczny. Daj mu się wyrazić, organizując konkurs malowania kredą po chodniku. Ta zapomniana zabawa „z dawnych lat” i doskonała okazja do rozwijania pasji dziecka. Pozwoli też nawiązać nowe znajomości, jeśli zachęcisz malucha do gry w klasy.

5. Osiedlowe igrzyska olimpijskie

Rozbudzicie zdrową rywalizację w dzieciach i zachęcicie do ruchu, stawiając na mini-igrzyska olimpijskie. Wystarczy trochę wysypanego piasku czy zaznaczone na trawie odległości by zorganizować konkurs skoku w dal. Rzut pokrywką może zamienić się w konkurencję rzutu dyskiem, a rozstawiając drobne przeszkody na trawniku – stworzycie plac do biegów z przeszkodami. Pomysłów bez liku, a ubaw po pachy.

| WARTO WIEDZIEĆ

Kierunek:

PRZYGODA! Złociste plaże, urocze nadmorskie miasteczka, a może góry lub gwar europejskich stolic? Zanim wyruszycie na upragnione wakacje z waszym maluchem, zapakujcie do plecaka przydatne gadżety, które przydadzą się podczas każdej podróży. Przegląd przygotowała: Małgorzata Tomaka ze Sklepu Medycznego PRO-FAMILIA

POUSZKA ANTYWSTRZĄSOWA, La Millou, cena: 59 zł, www.sklep.pro-familia.pl Niweluje wstrząsy i zapewnia maksymalny komfort podczas podróży, szczególnie w przypadku tych najmłodszych. Tę niezwykłą poduszkę polecamy już od pierwszych dni od narodzin maluszka. Dzięki specjalnemu wyprofilowaniu Angel’s Wings, główka dziecka jest mniej narażona na mikrowstrząsy podczas jazdy autem czy spacerów po nierównej powierzchni. Poduszka odnajdzie się doskonale w każdym środowisku: fotelik samochodowy, wózek, spacerówka, fotelik do karmienia, przewijak i wszędzie tam, gdzie twoje dziecko będzie jej potrzebować.

TERMOS, Skip Hop, cena: 95 zł, www.sklep.pro-familia.pl ETUI NA BUTELKI, SKIP HOP, Termos obiadowy znanej amerykańskiej firmy Skip cena: 80 zł, Hop. To idealne rozwiązanie dla dzieci, które zamiast www.sklep.pro-familia.pl kanapki lubią zjeść ciepły posiłek. Wykonany jest ze Bardzo praktyczne termoizostali nierdzewnej i utrzymuje temperaturę jedzenia lacyjne opakowanie na butelki przez kilka godzin. Wyposażony jest w uniwersalny i jedzenie amerykańskiej firmy uchwyt na sztućce. W komplecie znajduje się wySkip Hop. Opakowanie jest godny łyżeczko-widelczyk. Termos idealnie mieści duże – zmieści 2 butelki lub się w lunch‘ówce Skip Hop. inne pojemniczki z jedzeniem. Zamykane na suwak, z poręczną rączką do trzymania. Idealne podczas spacerów, oraz podróży.

TORBA, SKIP HOP, cena: 329 zł, www.sklep.pro-familia.pl Torba Dash Delux to jedna z najbardziej funkcjonalnych toreb na rynku. Ta wielokrotnie nagradzana torba będzie prawdziwym ułatwieniem w życiu każdej Mamy. Jest bardzo pojemna, dzięki czemu wszystkie potrzebne rzeczy, takie jak pieluszki, mleko, jedzenie, zabawki, chusteczki i wiele innych bez problemu znajdzie swoje miejsce. W komplecie: mata do przewijania. Wymiary: 32×11×31 cm

BAMBUSOWA KOŁDERKA DO WÓZKA, Studio Camphora, cena: 149 zł, www.sklep.pro-familia.pl Mięciutka, delikatna, wykonana z materiałów najwyższej jakości. Pielęgnuje skórę Twojego dziecka, dzięki właściwościom termoregulacyjnym zapobiega przegrzaniu się maluszka. W komplecie do kołderki jest płaska podusia o wymiarach 30x35 cm - idealna do wózka.

ULUBIONA MASKOTKA, TIAMO, cena: 59 zł, www.sklep.pro-familia.pl MIFFY - mięciutka maskotka marki Tiamo. Zabawka została wykonana z wysokiej jakości bezpiecznych dla dzieci materiałów i jest milutka w dotyku. Będzie doskonałym towarzyszem każdego malucha. Wydaje przyjemny dla ucha dźwięk.

CHUSTECZKI DO CZYSZCZENIA SMOCZKÓW, DIFRAX, cena: 24,90 zł, www.sklep.pro-familia.pl Niezawodne chusteczki do czyszczenia smoczków. Zaprojektowane specjalnie do czyszczenia przedmiotów które dzieci biorą do buzi (smoczki, gryzaki itd). Idealne w podróży oraz na spacerach. Nie zawierają: parabenów, alkoholu, perfum. Bezzapachowe i bezsmakowe. KOCYK, POOFI, cena: 99 zł, www.sklep.pro-familia.pl Kocyk bardzo często staje się najlepszym przyjacielem dziecka – z powodzeniem zastępuje przytulankę, chroni przed chłodem, przywołuje miłe wspomnienia. Miękki i przyjemny w dotyku, wykonany z bawełny organicznej kocyk szybko zyska sympatię dziecka, zapewniając mu ochronę przed chłodem i tworząc przytulną atmosferę, w sam raz na drzemkę w aucie czy wózku. Kocyki tkane Poofi wykonane są z przędzy organicznej posiadającej certyfikat GOTS.

REKLAMA

LUSTERKO, Skip Hop, cena: 149 zł, www.sklep.pro-familia.pl Lusterko służące do obserwacji dziecka podczas podróży samochodem. Umożliwia obserwację dziecka siedzącego w drugim i kolejnych rzędach foteli, podróżującego w fotelikach tyłem do kierunku jazdy. Dzięki niemu rodzic może bardziej pilnować i kontrolować co się dzieje z jego maluchem. PIELUCHA/OTULACZ LODGER, Lodger, cena: 89 zł, www.sklep.pro-familia.pl Dzięki wymiarom 120x120 cm pielucha może być używana na wiele sposobów. Można nią łatwo wysuszyć dziecko po kąpieli, ale również może służyć jako narzuta na wózek z budą i osłonić dziecko przed promieniami słonecznymi. Pieluszka na pewno przyda się podczas karmienia dziecka, można ją również wykorzystać jako prześcieradło do łóżeczka lub kołyski.

Akcesoria dla kobiet w ciąży oraz wspomagające karmienie i pielęgnację maluszka Produkty znanych i docenianych marek

MAGICZNY BARANEK, Sweet Dreamers Ltd., cena: 149 zł, www.sklep.pro-familia.pl Magiczny baranek EWAN pomaga uspokajać i usypiać dzieci na całym świecie już od narodzin do nawet 7. roku życia i powyżej! Magiczny baranek EWAN może być używany w domu - w łóżeczku, w kołysce itp., ale także podczas spacerów i podróży. Baranka można bezpiecznie przypiąć do wózka lub fotelika używając zapięcia na rzep w ogonku baranka. PRZENOŚNY ZESTAW DO MYCIA I SUSZENIA BUTELEK, BOON, cena: 77 zł, www.sklep.pro-familia.pl Zestaw zawiera dwie dwustronne szczotki z różnymi końcówkami, które przystosowane są do czyszczenia butelek, smoczków, systemu odpowietrzającego oraz do mycia części od laktatora. Ponadto, zestaw zawiera suszarkę przystosowaną do suszenia przedmiotów w każdym kształcie, doskonale je podtrzymuje, w czasie kiedy woda ścieka na tackę znajdującą się pod spodem. Wszystkie części zestawu mieszczą się w zamykanym pudełku, które zmieści się w każdej torbie do wózka.

Sklep medyczny PRO-FAMILIA ul. Witolda 6B 35-302 Rzeszów tel. 17 77 35 895 606 987 772

SKLEP INTERNETOWY NOWA ODSŁONA

www.sklep.pro-familia.pl Sklep prowadzi również wypożyczalnię laktatorów i wag niemowlęcych.

| BĄDŹ FIT

NA ROWERZE… w świat! Rower to świetny pomysł na aktywne wakacje dla każdego. Zwłaszcza, że nasz region obfity jest w trasy rowerowe, dzięki którym można odkryć piękne i nieznane miejsca. Listę szlaków, które koniecznie musicie poznać, przygotował Grzegorz Sowa z klubu Rzeszowska Akcja Sportowa. Propozycję tras przygotował: Grzegorz Sowa z klubu Rzeszowska Akcja Sportowa

Śladami św. Wojciecha

Szlak Cieklinka

Długość: 23 km PRZEBIEG: Nowy Żmigród – Podgóry – Góra Grzywacka – Kąty – Skalnik – Góra Jeleń – wzgórze Walik – Brzezowa – wzgórze Bucznik – Mytarz – Nowy Żmigród

Długość: 8 km PRZEBIEG: Józefów – Ostra Góra – Cieklin – Cieklinka

Trasa przebiega w jednej części po malowniczych leśnych i polnych drogach, a w drugiej po nawierzchni asfaltowej. Na początku warto zwiedzić nowożmigrodzkie zabytki, m.in. rynek lub parafialny kościół. Kierując się w stronę Góry Grzywackiej, warto zobaczyć wieżę widokową, która jest zwieńczona Milenijnym Krzyżem Papieskim oraz stacje drogi krzyżowej, które rozmieszczone są w kierunku kościoła w Kątach. Z kolei w Skalniku czeka na zwiedzających Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej Królowej Gór. Kierując się dalej wzdłuż trasy, napotkamy grodzisko obronne z VIII-X wieku o powierzchni ok. 4 hektarów! Wreszcie w Brzezowej upragnione źródełko św. Wojciecha, a w Mytarzu – wzgórze Trzech Krzyży.

Trasa przebiega głównie po nawierzchni szutrowej i drogach polnych. Warto przy okazji rowerowej wyprawy zobaczyć cmentarze z I Wojny Światowej, kościół parafialny w Cieklinie wybudowany w latach 1897-1903 oraz dwór, który jest obecnie leśniczówką Magurskiego Parku Narodowego, grób prawnuka Tadeusza Kościuszki, a także urokliwie położony przysiółek Wałaskie. Punkt widokowy w Cieklince położony na wysokości 512 m jest zwieńczeniem całego trudu i pracy włożonej w przebycie dystansu.

Ścieżka rowerowa „Solina” Szlakiem kraczkowskich kapliczek i krzyży Długość: 15 km PRZEBIEG: Grunwald – Magdalenka – Cierpisz – Grunwald Trasa rozpoczyna się i kończy w Kraczkowej, przy pomniku Chwały Grunwaldzkiej. Na jej szlaku znajduje się 20 zabytkowych kapliczek, 4 krzyże, okazałe 300 letnie dęby, kościółek pod wezwaniem Marii Magdaleny, ośrodki kultury i liczne punkty widokowe, z których możemy podziwiać piękny Rzeszów i okolice.

Długość: 24 km PRZEBIEG: Skrzyżowanie dróg Polańczyk i Polańczyk Zdrój – Zatoka Jeziora Solińskiego – Wołkowyja – Górzanka – przełęcz pod Górą Markowską – Wola Matiaszowa – Myczków – Polańczyk Bardzo malownicza trasa prowadząca szosą wzdłuż zatok Zalewu Solińskiego pozostawia w pamięci niezapomniane obrazy. Mimo, że szlak rowerowy nie jest długi, wymaga jednak dobrego przygotowania kondycyjnego, ponieważ znajduje się tutaj kilka długich i nieco męczących podjazdów. Najtrudniejszy z nich – po drodze szutrowej – prowadzi na Górę Markowską skąd rozpościera się widok na okoliczne wzgórza.

| BĄDŹ FIT

Trasa rowerowa po fortach Twierdzy Przemyśl – cz. południowa

Trasa rowerowa po fortach Twierdzy Przemyśl – cz. północna

Długość: 43.6 km PRZEBIEG: Przemyśl – Dybawka – Fort Prałkowce – G. Wapielnica – Fort Helicha – Fort Grochowce – Fort Optyń – Łuczyce – Fort Siedliska – Fort Borek – Przemyśl

Długość: 33.2 km PRZEBIEG: Przemyśl – Kuńkowce – Fort Łętownia – Fort Brunner – Fort Orzechowce – Fort Duńkowiczki – Żurawica – Fort Bolestraszyce – Arboretum Bolestraszyce – Przemyśl

Jest to kontynuacja trasy po fortach w okolicach Przemyśla.

Trasa rozpoczyna się na placu Orląt Przemyskich. Przebiega przez ruiny twierdzy Przemyśl, które należą do najważniejszych zabytków architektury obronnej w Polsce i cieszą się coraz większym zainteresowaniem miłośników fortyfikacji i turystów odwiedzających miasto. Pod koniec wycieczki można odpocząć podziwiając niezwykłe odmiany roślin w bolestraszyckim arboretum.

Trasa rowerowa Jasło – Granica Państwa Długość: 52 km PRZEBIEG: Jasło – Dębowiec – Załęże – Osiek Jasielski – Nowy Żmigród – Kąty – Brzezowa – Jaworze – Desznica – Świątkowa Wielka – Rozstajne – Grab – Ożenna – granica państwa Trasa przebiega w 90 procentach po nawierzchni asfaltowej, lecz w niewielkim stopniu prowadzi również przez szutry. Będąc w sercu Jasła, warto zobaczyć Kościół Farny, Klasztor i kościół O. Franciszkanów, a także Kościół św. Stanisława, Stary Cmentarz, Neogotycki dworek Sroczyńskich, a także muzeum jasielskie. W Dębowcu uwagę turystów z pewnością przykuje Sanktuarium Matki Bożej Saletyńskiej, kościół p.w. św. Bartłomieja Apostoła z 1848 r. oraz małomiasteczkowa zabytkowa drewniana zabudowa. W Załężu i Osieku Jasielskim znajdują się piękne, zabytkowe, drewniane kościoły z cennymi ołtarzami. W Nowym Żmigrodzie warto zobaczyć dziewiętnastowieczny rynek, fragment ulicy z XII w., cmentarz parafialny z kaplicą cmentarną z XVIII w., a także ze starymi kamiennymi nagrobkami oraz pomnikiem konfederatów barskich. Nie możemy zapomnieć również o cmentarzu żydowskim – kirkut oraz sanktuarium bł. ks. Władysława Findysza – męczennika w kościele parafialnym. W Desznicy uwagę przykuwa cerkiew murowana p.w. św. Dymitra z 1790 r., która jest obecnie kościołem rzymskokatolickim. Swoją cerkiew z 1757 r. posiada również Świątkowa. W Świątkowej, jak w Rozstajach, znajdziemy także stary łemkowski cmentarz. Z kolei przy samej granicy – w Ożennej – będziemy mieli okazję zobaczyć trzy cmentarze z okresu I Wojny Światowej.

Szlak rowerowy koloru zielonego Długość: 28.6 km PRZEBIEG: Matysówka – Maria Magdalena – Borówki – Matysówka Trasa przebiega poprzez piękne i malownicze tereny położone niedaleko stolicy Podkarpacia. Po drodze możemy podziwiać zabytkowy kościółek z początku XVIII wieku, położony na wzniesieniu Marii Magdaleny. W miejscowości Borówki znajduje się punkt z widokiem na panoramę Pogórza Dynowskiego. Poruszając się dalej po szlaku, dotrzemy do kościoła parafialnego pw. Św. Bartłomieja z 1742 roku, który ma status Sanktuarium Maryjnego, a także kalwarii poświęconej w 1996 r. Po drodze znajdziemy liczne gospodarstwa agroturystyczne, gdzie można odpocząć, zjeść ciepły posiłek, czy spędzić noc.

SKLEP I SERWIS FIL-BIKE, ul. Dąbrowskiego 21 https://www.facebook.com/FilBike/

| ZDANIEM EKSPERTA

Jazda na rowerze ma właściwie same zalety. Pomaga dziecku rozwijać poczucie równowagi, koordynację ruchową i koncentrację, a także oswaja z prędkością. Pozytywnie wpływa na kondycję, a przede wszystkim jest źródłem niekończącej się radości. Podpowiadamy, na co zwrócić uwagę przy wyborze pierwszego jednośladowca dla malucha. Rozmowa z Grzegorzem Sową z Klubu – Rzeszowska Akcja Sportowa.

PRO ZDROWIE: W którym mo-

mencie życia dziecka możemy pomyśleć o rozpoczęciu nauki jazdy na rowerze? Grzegorz Sowa: Tak naprawdę wszystko zależy od dziecka, ale bardziej od podejścia rodziców. Taką naukę najlepiej zacząć jak najwcześniej, między trzecim a piątym rokiem życia – w zależności od metody nauki którą wybierzemy.

i odpycha się nogami. Dzięki temu nasze pociechy w naturalny sposób łapią balans i równowagę, co jest przecież istotą jazdy na rowerze. Najważniejsze zalety takiego rozwiązania to: bezstresowa nauka utrzymania równowagi dla dziecka i o wiele mniej stresu dla rodzica. Kiedy już widzimy, że nasz mały trzy- lub czteroletni rowerzysta używa swoich nóżek tylko do odepchnięcia się, a potem utrzymuje równowagę jadąc i trzymając nogi nad ziemią, to znak że możemy myśleć o rowerku z napędem. Dziecko obserwując nas szybko nauczy się jak należy naciskać na pedała i w bardzo krótkim czasie pojawi się w naszej rodzinie nowy rowerzysta.

PZ: Jak taka nauka powinna wyglądać? PZ: Na co rodzice powinni szczególnie zwracać uwagę, wybierając G.S.: Dzieci mają w sobie tą niezwykłą, naturalną chęć poznawania nowych rzeczy. Rodzice powinni to wykorzystać i im to umożliwić. Jeszcze parę lat temu nauka jazdy polegała na tym, że maluch siadał na rower z kołami 12 lub 16 calowymi z kółeczkami bocznymi, podporowymi. Niestety, w ten sposób maluch nabywał od samego początku złych nawyków zachowania równowagi. Im dłużej rodzice zwlekali z tym, aby odkręcić boczne kółeczka, tym dziecku było trudniej nauczyć się samodzielnego poruszania się na rowerze. Rodzice zwlekali z prostej przyczyny. Zniechęcała ich wizja biegania za maluchem na rowerze i asekurowania go przed upadkiem. Od kilku lat na szczęście zmieniła się technika i taktyka nauki jazdy. Umożliwiły to tzw. rowerki biegowe, na kółkach 12 calowych, pozbawione napędu czyli suportu, korb, pedałów i łańcucha. Dzięki wyeliminowaniu z konstrukcji rowerka tych podzespołów, dziecko siedząc na siodełku dotyka stopami podłoża

pierwszy rower dla swojej pociechy? G.S.: Pierwszy rower biegowy, który możemy nazwać przejściowym, składa się z bardzo prostej konstrukcji. Jest wyposażony w ramę, kierownicę, koła i hamulec. Takie rowerki znajdziemy w przedziale cenowym od 150 do 500 złotych. Z kolei pełnoprawny rower wyposażony jest w napęd i według prawa o ruchu drogowym powinien mieć akcesoria, takie jak: dzwonek, światełka odblaskowe i światełka zwykłe zasilane bateriami lub dynamem. Dobieramy go do wzrostu naszej pociechy, będzie on na kołach 12 lub 16 calowych. Chyba że rodzice zawodowo grali w koszykówkę i maluch jest większy, to może okazać się, że najlepszym wyborem będzie rower z kołami 20 calowymi. Przy zakupie tego roweru rodzice bardzo często popełniają błąd i wybierają za duży model – na wyrost, bo przecież maluch szybko rośnie. Jest to przede wszystkim niebezpieczne dla dziecka. Na za dużym rowerze gorzej będzie mu utrzymać równowagę, pokonywać zakręty a przede wszystkim startować i zatrzymywać się. Kolejną bardzo istotną kwestią o której nie możemy zapomnieć, jest waga roweru. Przykładowo – tani rower na kołach 20 calowych może ważyć nawet 13 kilogramów. Dla porównania – rower dobrej klasy około 7 kilogramów. To ogromna różnica! Wybierając najlepszy model dla naszej pociechy, zwróćmy uwagę na to, aby ramę miał wykonaną ze stopu aluminium i aby nie był wyposażony w zbędne amortyzatory, czy hamulce tarczowe, które przeważnie nie działają dobrze, a bardzo dużo ważą. Zrezygnujmy z zakupu roweru, który na pierwszy rzut oka wygląda „bajerancko”. Ma amortyzatory, grube koła itp., bo na pewno nie będzie to rower lekki. Każdemu z nas – rodziców zależy na tym, aby nasze dziecko uczyło się samodzielności od najmłodszych lat. Jeżeli rower nie będzie zbyt ciężki, to nie tylko będzie się na nim łatwiej jeździć, ale nasza pociecha z łatwością wprowadzi go np. do klatki.

PZ:

Niezbędnym wyposażeniem każdego rowerzysty powinien być kask. Czy potrzebne są również ochraniacze? G.S.: Wpajanie zasad bezpieczeństwa od najmłodszych lat to najważniejszy obowiązek rodziców. Kask jest niezbędny! Najlepiej jeżeli to my – rodzice, damy przykład naszym pociechom, i na każdą wycieczkę również będziemy go zakładać. Ochraniacze również będą pomocne, szczególnie na początku nauki. Rozmawiała: Dominika Czapkowska

| KULINARIA

CZAS NA PIKNIK! Kolorowy koc, wiklinowy koszyk i rower. A w perspektywie leniwe śniadanie w otoczeniu zieleni, słońce i towarzystwo najbliższych. Czas na piknik! Podpowiadamy, jak przyrządzić pyszne i zdrowe przekąski dla całej rodziny, idealne na letnią ucztę w plenerze. Przepisy i zdjęcia: Justyna Kłeczek, autorka bloga „Smukłe Widelce”, doradca żywieniowy, edukatorka programu „Zdrowo jemy, zdrowo rośniemy”.

PRZEPISY I ZDJĘCIA:

JUSTYNA KŁECZEK

AUTORKA BLOGA „SMUKŁE WIDELCE”, DORADCA ŻYWIENIOWY, EDUKATORKA PROGRAMU „ZDROWO JEMY, ZDROWO ROŚNIEMY”.

GOFRY MARCHEWKOWE Składniki 5-6 sztuk » 2 jajka » 8 łyżek mąki » 2 łyżki cukru lub ksylitolu » szczypta soli » 1 łyżeczka sody » 40 g masła » 150 ml mleka » 1 marchewka

do podania » serek homogenizowany » 1/3 łyżeczki skórki z cytryny » łyżka miodu » owoce

Wykonanie: Białka oddzielamy od żółtek, ubijamy je na sztywną pianę ze szczyptą soli Mąkę mieszamy z żółtkami, cukrem, sodą i marchewką (startą na małych oczkach, odciśniętą z nadmiaru soku). Do całości dolewamy roztopione masło i mleko Do gotowej masy dodajemy pianę z białek i mieszamy do uzyskania kremowej konsystencji Niewielkie porcje ciasta nakładamy na rozgrzaną gofrownicę i pieczemy kilka minut Podajemy z serkiem wymieszanym z miodem i skórką i dekorujemy świeżymi owocami. Część mieszamy z puddingiem chia i nakładamy do szklanek lub pucharków. Na wierzch nakładamy pokrojone mango i ozdabiamy jogurtem sojowym oraz nasionkami chia. Deser nadaje się od razu do jedzenia, można go też dodatkowo schłodzić w lodówce.

JAGODZIANKI Składniki na 6-8 sztuk » 200 g zimnego masła » 2 szklanki mąki » ok. 3-4 łyżki cukru lub ksylitolu » 4 łyżki zmielonych migdałów » szklanka jagód » 1-2 łyżki jogurtu

Masło kroimy na kawałki i mieszamy z mąką. Zagniatamy ciasto, na końcu dodajemy jogurt, by uzyskać pożądaną konsystencję (ciasto nie może kleić się do rąk). Wkładamy ciasto do lodówki na 30 minut (może leżeć nawet kilka dni jeśli nie chcemy robić na raz wszystkich tart). Ciasto dzielimy na kilka równych części (tyle ile chcemy jagodzianek), każdą z nich rękami lub za pomocą wałka formujemy na koło (nie musi być równe). Gotowe placki nakładamy na blaszkę wyłożoną papierem. Jagody mieszamy z cukrem i zmielonymi migdałami, nakładamy je na okrągłe placki i boki ciasta zagniatamy do środka, tak by powstała sakiewka. Pieczemy w piekarniku nagrzanym do 180 stopni około 30 minut. Gotowe jagodzianki możemy posypać cukrem pudrem i udekorować listkami mięty.

| KULINARIA

KOLOROWE WRAPSY W PAPIERZE RYŻOWYM Składniki na 10 sztuk » opakowanie papieru ryżowego » filet z kurczaka » łyżeczka kurkumy » łyżeczka oregano » sól, pieprz » pół łyżeczki słodkiej papryki » łyżka masła » ocet balsamiczny kremowy » dowolne dodatki warzywno-owocowe (mix salat, cukinia, papryka, rzodkiewki, kiełki, truskawki, bazylia itp.)» 3 łyżki syropu daktylowego Kurczaka kroimy na paski, obtaczamy w przyprawach i podsmażamy na maśle. Papier ryżowy pocieramy wodą, nakładamy do środka warzywa pokrojone w paski i inne dodatki. Zawijamy namokniętym papierem. Gotowego wrapsa polewamy octem balsamicznym lub maczamy w sosie sojowym.

ZIELONY KOKTAJL Składniki na 2 porcje » banan » kiwi » garść jarmużu » łyżka młodego jęczmienia » świeże listki mięty » szklanka wody Wszystkie składniki wrzucamy do blendera i miksujemy.

Chcesz poznać więcej inspirujących przepisów? Zaglądnij na stronę www.smuklewidelce.pl

KOKOSOWE BABECZKI Z DŻEMEM JAGODOWYM Składniki na 7-8 sztuk » 1,5 szklanki mąki » 1/3 szklanki mąki kokosowej » łyżeczka proszku do pieczenia » 3 łyżki miodu lub ksylitolu » jajko » szklanka mleka » 4 łyżki oleju » dżem jagodowy Suche składniki mieszamy razem, mokre osobno. Całość łączymy ze sobą. Do silikonowych foremek nakładamy ciasto, łyżeczkę dżemu i drugą warstwę ciasta. Pieczemy ok. 20 minut w 180 st. Ostudzone babeczki posypujemy cukrem pudrem.

BURGERY Z SOCZEWICY Składniki 4 porcje » » » » » » » » » »

100 g kaszy jaglanej (woreczek) 5-6 łyżek czerwonej soczewicy garść natki pietruszki pół łyżeczki skórki z cytryny sól, pieprz garść zielonych oliwek łyżeczka słodkiej papryki mielonej szczypta chili 4 bułki z ziarnami dodatki – sałata, rzodkiewka, majonez itp.

Kaszę i soczewicę gotujemy do miękkości. Mieszamy je ze sobą, dodajemy pokrojone w kółka oliwki, posiekaną pietruszkę i przyprawy. Pieczemy w piekarniku ok. 20 minut w 180 st. Przekrojone bułki wrzucamy do nagrzanego piekarnika na 5 minut. Część bułki smarujemy majonezem, nakładamy sałatę, inne warzywa, kotlecika z soczewicy i przykrywamy drugą bułką.

| WARTO WIEDZIEĆ

2. 3.

4. 6.

ŚNIADANIE NA TRAWIE! 10.

11.

14. 12.

13.

1. Jednorazowe sztućce drewniane – Deco24.pl, ok. 12 zł 2. Bidon Sigg, – ok. 72 zł 3. Lampki ogrodowe, a’Tab, ok. 199 zł 4. Przenośny grill, KLER, ok. 1100 zł 5. Kubek ze słomką, a’Tab, ok. 19 zł 6. Snack ball, – ok. 32 zł 7. Mata piknikowa – Home&You, ok. 79 zł 8. Koc piknikowy – plonores.pl, ok. 199 zł 9. Lampion z uchwytem – Scandiconcept.pl, ok. 90 zł 10. Pojemnik na żywność, a’Tab, ok. 29 zł 11. Kosz na pieczywo - IKEA, ok. 20 zł 12. Kosz piknikowy, Cilio, ok. 320 zł 13. Stolik – a’Tab, ok. 130 zł 14. Kosz piknikowy - DUKA, ok. 330 zł 74

| SPOTKANIE ZE SZTUKĄ

Bernard PRAS „Mick Jagger” Inventaire 110, fotografia na dibondzie, 160x120cm, nr 1/8, 2010

NAJWIĘKSZYM WROGIEM SZTUKI JEST DOBRY GUST

TEKST:

DAGMARA KOWAL-HAZUKA DAGART GALERIE W RZESZOWIE.

– Marcel DUCHAMP Pop-art to jeden z nielicznych kierunków w sztuce, który z założenia przemawia do szerokiej publiczności, posługując się zrozumiałym językiem, nie wymaga od odbiorcy specjalistycznego przygotowania. Gdy w latach 50. ubiegłego stulecia pop-art kiełkował w Anglii, następnie w USA, rozlewając się na całą Europę, był swoistą manifestacją kulturalną, stylem życia, grupował różnorodne fenomeny artystyczne oddające ducha epoki. Z jednej strony odciskająca się traumatycznym lękiem tragedia II Wojny Światowej, a z drugiej euforyczna fascynacja nowinkami technologicznymi, niosącymi za sobą rozwój mass mediów, designu, konsumpcjonizmu stanowiły idealne tło dla młodego kierunku. Po raz pierwszy w historii sztuki artyści sięgali po tematy banalne, często pozbawione komentarza społecznego, odrzucając misyjność sztuki oraz jej elitarność. Posługiwali się prostym językiem reklamy, komiksu, a popularne gwiazdy kina i show biznesu stawały się głównymi bohaterami dzieł, obok osób kompletnie anonimowych, czy przedmiotów codziennego użytku, takich jak puszka coca-coli, puszka zupy Campbell, dolar.

DagArt Galerie Al. Kopisto 1/277 35-315 Rzeszów Millenium II poziom Te: +48 519 310 221 dk@dagartgalerie.com www.dagartgalerie.com

POP NOW 2! 12 maja-2 lipca 2017

Wystawa „Pop Now 2!” w DagArt Galerie to druga prezentacja światowej sławy artystów, czerpiących nieprzerwanie inspirację z największych arcydzieł lat 50.-80. Tegoroczna odsłona pop-artu pokazuje prace ośmiu europejskich twórców oraz amerykańskiego, legendarnego artysty Keitha Haringa (1958 – 1990 r.). Gościem honorowym wystawy, który był obecny na wernisażu, jest Francuz Bernard Pras, którego twórczość jest czystą kwintesencją pop-artu. Na wystawie możemy zobaczyć 12 prac artysty, w tym fotografie i instalacje. Urodzony w 1952 roku Bernard Pras ukończył Szkołę Sztuk Pięknych w Tuluzie. Po 20 latach uprawiania malarstwa, w 1997 roku, stworzył nową formę ekspresji artystycznej, łączącą malarstwo, rzeźbę i instalację. Praca nad dziełem rozpoczyna się od szkicu przygotowawczego, następnie artysta zbiera według koloru i kształtu przedmioty mające związek z tematyką instalacji. Najdłuższy, kilkutygodniowy, etap montażu kończy się „zamrożeniem” instalacji i sfotografowaniem jej. Bernard Pras jest znany ze swych niewiarygodnych, amorficznych dzieł na całym świecie. Jego prace znajdują się w wielu kolekcjach prywatnych oraz muzealnych. Ponadto, na wystawie zobaczymy rzeźby oraz malarstwo Brata, który specjalnie na wystawę przygotował portret Kory. Zaskoczą nas trójwymiarowe fotografie Freda Benoita oraz grafiki 3D Amerykanina Charlsa Fazzino. Atmosferę zatłoczonych ulic Nowego Jorku i opustoszałych bezkresnych amerykańskich autostrad odnajdziemy w malarstwie Bernarda-Marie Kowalczuka i Bertranda Lefebvra oraz w rzeźbach Frederica Lavauda.

Spadkobiercy epoki POP-ARTU

Choć Pop-art nie przekradł się przez „żelazną kurtynę” do Polski, niezmiennie jednak od ponad 60 lat jest wciąż jednym z najbardziej fascynujących kierunków w sztuce, odciskając swe piętno na wielu płaszczyznach życia (muzyka, film, architektura, design, moda itd.). Czaruje, oszałamia kreatywnością, bawi przewrotnym humorem, fascynuje niekonwencjonalnymi środkami wyrazu artystycznego. Wystawy „Pop Now 2!” nie można przegapić, nie tylko dlatego, że dzieła Keitha HARINGA nigdy dotąd nie były prezentowane na Podkarpaciu, ale przede wszystkim dlatego, że organizowana już od dwóch edycji wystawa jest artystycznym zapisem naszych czasów.

POP NOW2! 12/05-02/07/2017 Godziny otwarcia: pon – niedz. 10:00-20:00 WSTĘP WOLNY Organizator: DagArt Galerie Współorganizator: Millenium Hall oraz Stowarzyszenie Promocji Polskiej Sztuki Współczesnej „Namaluj mi Europę”

| DZIEJE SIĘ

KRAKÓW LIVE FESTIWAL OD 18 DO 19 SIERPNIA KRAKÓW, LOTNISKO – MUZEUM LOTNICTWA WSTĘP: OD 199 ZŁ

JESSIE WERE W GDAŃSKU I WARSZAWIE GDAŃSK - 26 LIPCA - STARY MANEŻ WARSZAWA - 27 LIPCA - PALLADIUM WSTĘP: OD 125 ZŁ Uwielbiana w Polsce autorka przebojów Say You Love Me i Wildest Moments powraca na dwa koncerty! Debiutancki album Devotion potwierdził unikalny talent Brytyjki do łączenia nowoczesnych brzmień z tym, co uniwersalne i ponadczasowe: świetnymi aranżami, znakomitymi melodiami i unikalnym głosem. Drugi album w karierze, Tough Love, to płyta będąca fuzją elektroniki, popu i klasycznego R&B. Utwory z dwóch albumów Jessie Ware usłyszymy już 26.07 w Gdańsku (Stary Maneż) i 27.07 w Warszawie (Palladium).

Organizowany przez Alter Art festiwal tym razem potrwa dwa dni - wakacyjne święto muzyki w stolicy Małopolski odbędzie się 18 i 19 sierpnia 2017 roku, a jego główną gwiazdą będzie Lana Del Rey. Artystka wystąpi w Krakowie, na terenie Muzeum Lotnictwa Polskiego. Wcześniej organizatorzy imprezy zapowiedzieli, że na festiwalu wystąpią również Ellie Goulding i Alt-J.

FESTIWALOWY ROZKŁAD JAZDY OPEN’ER FESTIWA 2017 OD 28 CZERWCA DO 1 LIPCA GDYNIA, LOTNISKO GDYNIA-KOSAKOWO WSTĘP: OD 239 ZŁ W dniach 28 czerwca - 1 lipca w Gdyni wystąpią dziesiątki artystów z Polski i z całego świata, w tym Radiohead, Foo Fighters, The Weeknd i Lorde. Organizatorzy ogłosili też ostatnich artystów, którzy dołączają do line-upu Alter Stage. Wystąpią: Arca, DJ Monki, Blanck Mass, Gverilla, SALK, Marcin Krupa, Niemoc, ENZU, New People, Urbański i Suwal. Wcześniej swoje koncerty na tej scenie potwierdzili: Mery Spolsky, Wacław Zimpel i Kuba Ziołek, Holak, Bownik, Bitamina, A_Gim, Majlo, Ralph Kaminski, JMSN, Hańba!, Bisz/Radex, The Shelters, Buslav, Benjamin Booker, Kevin Morby i Duit.

Kulturalne co nieco

A W RZESZOWIE....

DAGADANA – NIEZWYKŁA FUZJA DŹWIĘKÓW 21 LIPCA, GODZINA 20:00, RZESZOWSKI RYNEK WSTĘP: BEZPŁATNY Zespół DAGADANA już od ośmiu lat znakomicie łączy elementy kultury ukraińskiej i polskiej za pomocą jazzu, elektroniki czy world music. Po 4 latach podróży do Państwa Środka, muzycy z zespołu DAGADANA z liczną grupą gości zagrają wspólnie w Rzeszowie, by zaprezentować materiał z płyty “Meridian 68”. Hasibagen -przybysz z Dalekiego Wschodu- w swojej twórczości pokazuje piękno mongolskiej tradycji połączonej z muzyką współczesną. Śpiew gardłowy miesza się z wirtuozyjnymi partiamimorin-khuuru. Nie stroniący od eksperymentowania Hasibagen spotkał się wraz polsko-ukraińskim zespołem DAGADANA w 2013 roku w Pekinie. Jedynym językiem porozumienia była muzyka. Silna więź, determinacja oraz wsparcie zarówno Instytutu Polskiego w Pekinie, Instytutu Adama Mickiewicza, jak i Wydziału Kultury Miasta Poznania pozwoliły doprowadzić do wydania płyty “Meridian 68” oraz wspólnego koncertowania w Polsce i Chinach.

DRUGA EDYCJA KONGRESU BUSINESS WITHOUT LIMITS 21 – 22 LIPCA G2A ARENA, JASIONKA Business Without Limits to unikalne wydarzenie na mapie kongresowej Polski. Pierwsza edycja, która miała miejsce w grudniu 2016, była dużym sukcesem – zgromadziła blisko 1000 uczestników, którzy uczestniczyli w prelekcjach, dyskusjach i spotkaniach w wyjątkowym otoczeniu G2A Areny, Centrum Wystawienniczo – Kongresowego Województwa Podkarpackiego. W tym roku kongres zyskuje nową, nietypową formułę, co zbiega się z pierwszą rocznicą funkcjonowania Centrum, dlatego też Business Without Limits będzie wyjątkowy. W ciągu dwóch dni odbędą się panele wiodące o zróżnicowanej tematyce gospodarczo społecznej. Równocześnie zapraszamy na niezależne konferencje branżowe, prezentacje oraz wykłady. Konferencje poprzez swoją zróżnicowaną tematykę i szerokie grono ekspertów będą inspirującym środowiskiem do rozmów, wymiany kontaktów, a także pogłębienia wiedzy.

PO PORODZIE SKORZYSTAJ Z BEZPŁATNEJ WIZYTY U PSYCHOLOGA! Wszystkie świeżo upieczone mamy mogą skorzystać z bezpłatnej wizyty u psychologa w terminie do 6 tygodni od porodu. Specjaliści ze Szpitala Specjalistycznego PRO-FAMILIA podczas wizyty pomogą mamie oswoić i zaakceptować nową sytuację, a także odnaleźć się w tej pięknej, zupełnie dla niej nieznanej roli. Wizyta może zostać wzbogacona o poradę laktacyjną. ZAPISY: Marzena Jarosz, psycholog, psychoterapeuta - 502 963 531 Marta Watts, psycholog kliniczny, psychoterapeuta – 606 819 274

PORADNIA DIABETOLOGICZNA PRO-FAMILIA JUŻ OTWARTA! Pacjentów przyjmuje dr n. med. Magdalena Trepińska-Brymora, specjalista diabetolog. Poradnia zajmuje się: • diagnostyką i leczeniem pacjentek z cukrzycą ciążową, • diagnostyką i leczeniem pacjentów dorosłych z typem 1, 2, 3 cukrzycy oraz stanami przedcukrzycowymi, • prowadzeniem edukacji w zakresie diety (także WW i WBT). • nauką samokontroli glukozy na glukometrze, podawaniem insuliny za pomocą wstrzykiwaczy – penów, • prowadzeniem profilaktyki i leczeniem przewlekłych powikłań cukrzycy. ZAPISY: 17 773 57 00 Działanie akupunktury polega na AKUPUNKTURA W PRO-FAMILII pobudzaniu zdolności regeneracyjnych i naprawczych organizmu. Stosowana jest z sukcesem m.in. w leczeniu bólu, po urazach sportowych, oraz w przypadku schorzeń neurologicznych. Akupunktura znajduje także zastosowanie w leczeniu migreny oraz medycynie estetycznej. Pacjentów w nowym gabinecie w PRO-FAMILII przyjmuje William Horan, który poznawał tajniki stosowania tej metody w najlepszych ośrodkach w Stanach Zjednoczonych. Zapisy: 17 717 50 48

BEZPŁATNA DIAGNOSTYKA NIETRZYMANIA MOCZU Wszystkie świeżo upieczone mamy mogą skorzystać z bezpłatnej diagnostyki mięśni dna miednicy EMG Biofeedback po upływie ok. 4. tygodni od daty porodu. Diagnostyka zostanie wykonana w gabinecie Rehabilitacji Uro-Ginekologicznej w Szpitalu Specjalistycznym PRO-FAMILIA i przeprowadzona przez doświadczonego terapeutę mgr Jakuba Pradiucha. Z bezpłatnej diagnostyki mogą skorzystać również wszystkie pacjentki po przebytych zabiegach ginekologicznych oraz pacjenci oddziału urologicznego. *Bezpłatna diagnostyka dostępna jest tylko dla pacjentek i pacjentów Szpitala Specjalistycznego PRO-FAMILIA. Zapisy: 17 773 57 00

REKLAMA

WARTO WIEDZIEĆ!

| WARTO WIEDZIEĆ KASZKI NESTLÉ - ŻELAZNE WSPARCIE TWOJEGO DZIECKA.

BESTSELLERY

Teraz każda porcja kaszek dla niemowląt i małych dzieci Nestlé dostarcza ponad 50% dziennego zapotrzebowania dziecka na żelazo, ważne dla rozwoju funkcji poznawczych oraz prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego, a obecność witaminy C zwiększa jego wchłanianie. Kaszki dostępne są w wielu wariantach smakowych. NESTLÉ, cena rynkowa około 5,50 zł, www.zdrowystartwprzyszlosc.pl

ZAPOMNIJ O BLIZNACH

Sutricon to innowacyjne plastry silikonowe, przeznaczone do stosowania podczas leczenia wszystkich rodzajów blizn. Dzięki swej wyjątkowej strukturze charakteryzują się niezwykłą wygodą stosowania. Skuteczność plastrów silikonowych została potwierdzona w licznych badaniach klinicznych. Sutricon, cena - ok. 139 zł/ 5 plastrów, www.sutricon.pl

Z MYŚLĄ O ZDROWIU MAMY W CIĄŻY

Prenatal Duo jest unikalnym preparatem polecanym kobietom w okresie od 13 tygodnia ciąży do końca karmienia piersią. Składa się z dwóch preparatów – Prenatal Classic oraz Prenatal DHA 600. Zawiera cholinę oraz kompleks niezbędnych składników, wyselekcjonowanych pod względem korzystnego wpływu na matkę i dziecko w odpowiednio wysokich dawkach rekomendowanych przez PTG. Prenatal, cena - ok. 60 zł/60 + 30 sztuk, www.prenatale.pl

KOMPRESY DLA KARMIĄCEJ MAMY – MULTI – MAM

Kompresy Multi-Mam to nowoczesne podejście do leczenia bolesnych sutków. Preparat nasączony jest bioaktywnym żelem opartym na kompleksie 2QR, który nakłada się jednocześnie z kompresem; przywraca równowagę mikroflory i wspomaga naturalne procesy gojenia. Kompresy Multi-Mam pakowane są pojedynczo. W jednym opakowaniu 12 sztuk. Multi-Mam, cena – ok. 43 zł, www.multi-mam.pl

OWOCOWE DESERKI

DLA MAMY W OKRESIE LAKTACJI

Wiele współczesnych kobiet cierpi na brak pokarmu po porodzie lub ma problemy z laktacją spowodowane często poczuciem zbyt małej ilości wytwarzanego mleka. Ostatnie badania potwierdziły znane od lat przekonanie, że słód jęczmienny, główny składnik preparatu Femaltiker dla mam karmiących piersią, w znaczący sposób wspomaga proces laktacji. Prenatal, cena - ok. 23 zł/ 12 saszetek, www.prenatale.pl

9 niezwykłych, bogatych w smaki, kolory i zapachy owocowych deserów w tubkach GERBER to sposób na naukę smaków, którą rozpocząć można po 6. miesiącu życia i… nie kończyć nigdy. Zdrowa przekąska, dzięki której głód można zwalczyć w dowolnej chwili i miejscu. GERBER, cena rynkowa około 3,49 zł, www.zdrowystartwprzyszlosc.pl

NAWILŻENIE I OCHRONA OKOLIC INTYMNYCH

Mucovagin został opracowany z myślą o milionach kobiet, które cierpią z powodu suchości miejsc intymnych. Mucovagin dedykowany jest również kobietom po zabiegach ginekologicznych, w tym ginekologii estetycznej. Mucovagin to szybkie nawilżenie i regeneracja dla kobiet w każdym wieku. Mucovagin, cena - ok. 32 zł/ 10 sztuk, www.mucovagin.pl

ZESTAW POBRANIOWY

Zestaw do pozyskania krwii pępowinowej. W 3. trymestrze ciąży zgłoś się do Polskiego Banku Komórek Macierzystych, aby omówić możliwość zdeponowania krwi pępowinowej. Zestaw pobraniowy zabierz ze sobą na porodówkę, aby zabezpieczyć życiodajne komórki. Polski Bank Komórek Macierzystych, cena – 680 zł, www.pbkm.pl

WYNAJEM I SPRZEDAŻ SPRZĘTU BUDOWLANEGO

www.exall.pl

ul. Dworzysko 2, Rzeszów

| WAŻNE NUMERY

www.pro-familia.pl RZESZÓW

Oddział Neonatologiczny z Intensywną Opieką Medyczną Oddział Ginekologiczno-Położniczy Oddział Pediatryczny Oddział Ortopedyczny Oddział Urologiczny Oddział Chirurgii Ogólnej Oddział Okulistyczny Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii

ARTUR KRUPA | WWW.AGENCJAMIRAGE.PL

ul. Witolda 6b 35-302 Rzeszów www.pro-familia.pl

Rejestracja Główna Izba Przyjęć Stomatologia

17 773 57 00/01/02 17 773 57 03 17 773 57 58/59

ŁÓDŹ

Chirurgia Plastyczna i Rekonstrukcyjna Ginekologia Estetyczna Pracownia USG Poradnie Specjalistyczne Medycyna Estetyczna Stomatologia Podkarpackie Centrum Leczenia Otyłości

Oddział Ginekologiczno-Położniczy Oddział Neonatologiczny z Intensywną Opieką Medyczną Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii Oddział Wielozabiegowy z Chirurgią Plastyczną Poradnie Specjalistyczne

MAGDALENA MAJEWSKA

ul. Niciarniana 49 92-320 Łódź www.pro-familia.pl

Infolinia Rejestracja Główna Izba Przyjęć

42 207 00 07 42 208 13 00 42 208 14 00

WYDANIE 2(12)2017

WYDAWCA BEZPŁATNY MAGAZYN SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO BEZPŁATNY MAGAZYN SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO BEZPŁATNY MAGAZYN SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO

Szpital Specjalistyczny PRO-FAMILIA ul. Witolda 6 b, 35-302 Rzeszów

TATA

n n P W n stronęP

słońca

przeglądamy letnią garderobę

Słodkie Y Y Mamy Y

cukrzyca ciążowa pod lupą

FOTOGRAFIA NA OKŁADCE

Artur Krupa | www.agencjamirage.pl

Schutterstock

FOTOGRAFIE

AZYN SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO

na porodówce

OPRACOWANIE GRAFICZNE

Dominika Czapkowska dominika.czapkowska@gmail.com

BEZPŁATNY MAGAZYN SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO

10 zadań specjalnych

REDAKTOR NACZELNA

WSPÓŁPRACA Marta Andreasik Justyna Kłeczek Grzegorz Sowa Dagmara Kowal-Hazuka Małgorzata Tomaka

Joanna Kielar | www.lullabeestudio.pl Marzena Arciszewska Patryk Ogorzałek

Chcesz otrzymać bezpłatne egzemplarze magazynu? Skontaktuj się z nami: prozdrowie@grupadobrydom.pl tel. 17 852 52 20 wew. 4

Copyright by PRO FAMILIA 2017 Opracowanie graficzne i merytoryczne magazynu stanowi własność Wydawcy. Kopiowanie oraz wykorzystywanie w jakikolwiek sposób materiałów bez pisemnej zgody Wydawcy jest zabronione. Wydawca nie odpowiada za treść reklam oraz artykułów sponsorowanych zamieszczonych w katalogu. Ceny prezentowanych produktów są uaktualnione w okresie redagowania pisma (grudzień 2016). Przewodnik Pro Zdrowie ma charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Jest zbiorem wielu przydatnych informacji o medycynie i zdrowym stylu życia, które nie mogą być traktowane jako zalecenia, ale wyłącznie jako pomoc w dbaniu o własny organizm. Zaistniałe problemy czy wątpliwości dotyczące konkretnych przypadków należy bezzwłocznie konsultować ze stosownym specjalistą w danej dziedzinie. PRO FAMILIA nie odpowiada za treść reklam, nie ponosi również żadnych konsekwencji prawnych ani odpowiedzialności za następstwa mogące wyniknąć na skutek zastosowania podanych informacji bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem.

Nawilżenie i regeneracja

Zapomnij o bliźnie po cesarskim cięciu

okolic intymnych

Silikonowe plastry na blizny Sutricon: Zmniejszają widoczność blizn Zapewniają dyskrecję i wygodę (ultracienkie, przezroczyste)

Przyspieszają regenerację i gojenie po zabiegach ULTRACIENKA MEMBRANA POLIURETANOWA, przepuszczająca TLEN

Zmniejszają ból i swędzenie blizny Do blizn po cesarskim cięciu, operacji, urazie, oparzeniu

Globulki i żel z drobnocząsteczkowym kwasem hialuronowym Mucovagin:

Żel silikonowy o właściwościach adhezyjnych

ginekologicznych (m.in. po porodzie) Uelastyczniają tkanki pochwy i zmniejszają uczucie

dyskomfortu Intensywnie nawilżają poprawiając komfort

FOLIA zabezpieczająca

kontaktów intymnych Nie zawierają hormonów, parabenów,

olejków i wyciągów roślinnych

Skuteczność i bezpieczeństwo silikonu potwierdzają badania kliniczne. Silikon to jedyna nieinwazyjna metoda pielęgnacji blizn, rekomendowana na podstawie dowodów naukowych.1 1 Updated Scar Management Practical Guidelines: Non-invasive and invasive measures, Monstrey S, Middelkoop E, Vranckx JJ, Bassetto F, Ziegler UE, Meaume S, Teot L, Journal of Plastric, Reconstructive & Aesthetic Surgery (2014) 67 1017-1025.

Sprawdź www.sutricon.pl

Dowiedz się więcej na www.mucovagin.pl

BEZPŁATNY MAGAZYN SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO

# 2(12)2017

BEZPŁATNY MAGAZYN SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO BEZPŁATNY MAGAZYN SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO