Ρυθμιστικό σχέδιο της ευρύτερης περιοχής της αρχαίας Μίεζας, Νομός Ημαθίας
Master plan of the broader area of ancient Mieza in Imathia
Διπλωματική εργασία Μαρία-Κωνσταντίνα Σαλτέα-Καλογερά Αρχιτέκτων Μηχανικός
Postgraduate thesis Maria-Konstantina Saltea-Kalogera Architect Engineer
Επιβλέπων Γεώργιος Καραδέδος Αναπλ. Καθηγητής, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Supervisor Georgios Karadedos Associate Professor, School of Architecture
19 Ο αρχαιολογικός χώρος της Μίεζας (γνωστός με το όνομα των Λευκαδίων) που βρίσκεται μεταξύ Νάουσας, Κοπανού, Χαρίεσσας και Λευκαδίων, είχε ήδη εντοπισθεί από το 19ο αιώνα, από το Γάλλο περιηγητή Delacoulonche και το Δανό αρχιτέκτονα Kinch, αλλά έγινε αντικείμενο συστηματικής έρευνας μετά το 1950. Εντοπίστηκαν πρώτα οι μεγάλοι μακεδονικοί τάφοι και λίγο αργότερα ο χώρος του Νυμφαίου κοντά στη Νάουσα, που ταυτίζεται με τη Σχολή του Αριστοτέλη. Έχουν ακόμα ερευνηθεί οργανωμένα νεκροταφεία, όπως στη θέση Ρουντίνα Κοπανού, με συστάδα ελληνιστικών λαξευτών τάφων, και στη θέση Καμάρα, όπου αποκαλύφθηκαν τάφοι, στην πλειονότητά τους κιβωτιόσχημοι, που χρονολογούνται από τον 6ο ως τον 4ο αι. π.Χ. Αξιόλογα είναι επίσης τα λείψανα δύο πολυτελών κατοικιών, που κοσμούνται με ωραία ψηφιδωτά δάπεδα των ύστερων ελληνιστικών και των ρωμαϊκών χρόνων, στις θέσεις Καμάρα και Μπαλτανέτο αντίστοιχα. Στην τοποθεσία Τσιφλίκι, όπως ονομάζεται ο λόφος που υψώνεται νότια του χωριού Λευκάδια, υπάρχουν εκτεταμένες αρχαιότητες των ρωμαϊκών και παλαιοχριστιανικών χρόνων, ενώ πρόσφατα ερευνήθηκε στη βόρεια πλευρά του λόφου τμήμα ισχυρού οχυρωτικού περιβόλου, που χρονολογείται στους ελληνιστικούς χρόνους. Τέλος, στη θέση Μπελοβίνα Κοπανού αποκαλύφθηκε το 1992 ένα θέατρο της πρώιμης ρωμαϊκής εποχής, ενώ στον ίδιο χώρο ανασκάπτονται τα τελευταία χρόνια σημαντικά αρχιτεκτονικά κατάλοιπα στωικών και άλλων κτιρίων από το δημόσιο κέντρο της αρχαίας πόλης.
Ρυθμιστικό σχέδιο Το ρυθμιστικό σχέδιο για την ευρύτερη περιοχή της αρχαίας Μίεζας έχει στόχο την αντιμετώπιση της περιοχής ως ενιαίο σύνολο. Επιμέρους στόχοι είναι η προστασία των αρχαιολογικών χώρων και των μεμονωμένων μνημείων, καθώς και η θεσμοθέτηση κανονισμών που θα συντελούν στη διατήρηση και 105
The archaeological site of Mieza (known by the name of Lefkadia) that is located between Naoussa, Kopanos, Chariessa and Lefkadia, had already been discovered in the 19th century by the French traveller Delacoulonche and the Danish architect Kinch, but became subject of systematic research only after 1950. Initially the major Macedonian tombs were revealed and later the site of Nymphaeum near Naoussa, which is associated with the School of Aristotle. Organized cemeteries were also revealed in neighbouring sites, as in Rountina Kopanos, where a cluster of Hellenistic rock-cut tombs was found, and in Kamara, with mainly cist tombs, dated from the 6th to the 4th century BC. The remains of two luxury houses, that were found in Kamara and Baltaneto, are decorated with beautiful mosaics of late Hellenistic and Roman times. In Tsifliki there are extensive antiquities of Roman and early Christian times. Part of the fortification wall, dating back to the Hellenistic period has recently been revealed on the north side of the hill. Finally, in Belovina Kopanos in 1992 a theater of the early Roman era was discovered, while at the same site significant architectural remains of stoae and other public buildings from the center of the ancient city were recently excavated.
Δ.Π.Μ.Σ. «ΠΡΟΣΤΑΣΊΑ, ΣΥΝΤΉΡΗΣΗ & ΑΠΟΚΑΤΆΣΤΑΣΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΏΝ ΜΝΗΜΕΊΩΝ». ΘΈΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΊΟΥ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΉΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΊΑΣ & ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΈΣ ΕΡΓΑΣΊΕΣ 2008-2010 I.P.P.S. “PROTECTION, CONSERVATION & RESTORATION OF ARCHITECTURAL MONUMENTS”. INTERDISCIPLINARY COLLABORATION STUDIO PROJECTS & POSTGRADUATE THESES 2008-2010
θα αποτρέπουν την καταστροφή, την αλλοίωση και γενικότερα την κάθε άμεση ή έμμεση βλάβη σε αυτά. Επίσης, προωθείται η ενοποίηση, οπτική ή φυσική, των αρχαιολογικών χώρων, όπου αυτή είναι δυνατή. Η ενοποίηση νοείται ως η δημιουργία μιας ζώνης στην οποία θα αποκατασταθεί, όσο το δυνατόν περισσότερο, η φυσική συνέχεια των διαφόρων αρχαιολογικών χώρων και μνημείων. Η συνέχεια αυτή θα περιλαμβάνει μία σύνδεση των αρχαιολογικών χώρων, αφενός με τη μεγαλύτερη δυνατή επέκτασή τους, αφετέρου με τη διαμόρφωση του μεταξύ τους χώρου, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η συνέχεια. Τέλος, στόχος είναι και η αξιολόγηση των προβλημάτων και αναγκών ειδικότερα της περιοχής της αρχαίας Μίεζας και η πρόταση συγκεκριμένων λύσεων. Η μελέτη της περιοχής και η προσέγγιση του χώρου, με καταγραφή των στοιχείων του, σε συνδυασμό με τους στόχους που τέθηκαν, οδήγησαν αρχικά στην οριοθέτηση της έκτασης η οποία χρειάζεται προστασία. Στη συνέχεια ορίστηκαν ζώνες διαφορετικού βαθμού προστασίας για τους αρχαιολογικούς χώρους, τα μεμονωμένα μνημεία και την περιοχή γύρω από αυτά. Προτάθηκαν λύσεις για την αξιοποίηση των οικισμών
the archaeological sites, in their greatest possible expansion, and on the other hand will ensure continuity by the landscaping of the free space between them. Finally, another goal is the evaluation of particular problems and needs of the area of ancient Mieza and the proposal of specific solutions. The study of the area and the approach of the site combined with the targets that were set, led initially to the delineation of the area that needs protection. Then zones of varying degrees of protection were designed for the archaeological sites, the individual monuments and the area around them. Solutions have been proposed for the integration of the existing settlements and roads and finally more specific proposals were made for the site of ancient Mieza. Thus, for the area of ancient Mieza, zones of varying degrees of protection around the monuments are suggested. The completion of the excavation works and the maintenance and restoration of various monuments are considered to be necessary. Also, the creation of parking lots and visitors’ information desks for the whole area are proposed. Finally, the creation of visitors’ routes will allow people to explore almost the whole area (by car,
01 Η Σχολή του Αριστοτέλη. The school of Aristotle.
01
02 Τοπογραφικό πρότασης ρυθμιστικού σχεδίου – περιοχή αρχαίας Μίεζας. Master plan of ancient Mieza.
Master Plan The master plan for the broader area of ancient Mieza aims to deal with the site as a whole. Specific objectives are the protection of the archaeological sites and monuments and the enactment of regulations which will help their maintenance and prevent their destruction or alteration. The unification, visual or physical, of the archaeological sites, is also promoted. In this case unification means creating a zone which will restore, as much as possible, the natural continuation of the various archaeological sites and monuments. On the one hand this unified zone will include a connection of
02 106
ΜΑΡΊΑ-ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΑ ΣΑΛΤΈΑ-ΚΑΛΟΓΕΡΆ - ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΌ ΣΧΈΔΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΎΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΉΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΊΑΣ ΜΊΕΖΑΣ, ΝΟΜΌΣ ΗΜΑΘΊΑΣ MARIA-KONSTANTINA SALTEA-KALOGERA - MASTER PLAN OF THE BROADER AREA OF ANCIENT MIEZA IN IMATHIA
Δ.Π.Μ.Σ. «ΠΡΟΣΤΑΣΊΑ, ΣΥΝΤΉΡΗΣΗ & ΑΠΟΚΑΤΆΣΤΑΣΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΏΝ ΜΝΗΜΕΊΩΝ». ΘΈΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΊΟΥ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΉΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΊΑΣ & ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΈΣ ΕΡΓΑΣΊΕΣ 2008-2010 I.P.P.S. “PROTECTION, CONSERVATION & RESTORATION OF ARCHITECTURAL MONUMENTS”. INTERDISCIPLINARY COLLABORATION STUDIO PROJECTS & POSTGRADUATE THESES 2008-2010
και του υφιστάμενου οδικού δικτύου και τέλος, πραγματοποιήθηκαν πιο συγκεκριμένες προτάσεις για την περιοχή της αρχαίας Μίεζας. Έτσι, για την αρχαία Μίεζα προτείνονται ζώνες διαφορετικού βαθμού προστασίας γύρω από τα μνημεία και ολοκλήρωση των ανασκαφικών εργασιών, καθώς και συντήρηση και αποκατάσταση των επιμέρους μνημείων. Επίσης, προτείνεται η δημιουργία χώρων στάθμευσης, αλλά και χώρων ενημέρωσης των επισκεπτών για το σύνολο της περιοχής. Τέλος, η δημιουργία διαδρομών θα δώσει τη δυνατότητα στους επισκέπτες να περιηγηθούν σχεδόν σε ολόκληρη την περιοχή (με αυτοκίνητο, ποδήλατο ή πεζοί) και με διαδοχικές στάσεις να προσεγγίσουν τα μεμονωμένα μνημεία.
Πρόταση
Proposal
Ο επισκέπτης με την είσοδό του στο χώρο συναντά ένα μικρό κτίσμα το οποίο λειτουργεί ως φυλάκιο και εκδοτήριο εισιτηρίων – πωλητήριο. Μετά την έκδοση του εισιτηρίου ο επισκέπτης μπορεί να κατευθυνθεί προς το θέατρο και στη συνέχεια προς το κτιριακό συγκρότημα του δημόσιου κέντρου. Ένας διάδρομος που διαμορφώνεται γύρω από το οικοδόμημα θα δώσει τη δυνατότητα στον επισκέπτη να προσεγγίσει το μνημείο και να ενημερωθεί για αυτό, καθώς σε χαρακτηριστικούς του χώρους τοποθετούνται πινακίδες ενημέρωσης. Στη διαδρομή βορειοδυτικά του οικοδομήματος τοποθετούνται υπαίθρια καθιστικά ώστε οι επισκέπτες να μπορούν να καθίσουν και να απολαύσουν τη θέα προς τον κάμπο, αλλά και να αποκτήσουν μια γενική άποψη του μνημείου. Τελειώνοντας, θα πρέπει να σημειωθεί ότι όλες οι επεμβάσεις που προτείνονται έχουν αντιστρέψιμο χαρακτήρα έτσι ώστε σε περίπτωση επέκτασης της ανασκαφής ή ανακάλυψης νέων ευρημάτων, να υπάρχει η δυνατότητα αναδιαμόρφωσής τους ή ακόμα και κατάργησής τους, χωρίς να αλλοιωθεί ή να καταστραφεί ο αρχαιολογικός χώρος.
Right after entering the site the visitors encounter a small building which functions as a checkpoint and ticket booth – shop. After issuing the ticket, visitors can go to the theater and then to the building complex of the public center. A corridor formed around the complex will enable the visitors to approach the monument and learn about it, as information panels are placed at characteristic parts of the complex. Along the route northwest of the building outdoor seats are set in order to offer to visitors the possibility to enjoy a great view over the valley, as well as a whole overview of the monument. Finally, it should be noted that all proposed interventions are reversible so that in case of extension of the excavations or discovery of new finds, it is possible to remodel or even eliminate the interventions without altering or damaging the archaeological site.
bicycle or on foot) and successive stops will allow them to approach the individual monuments.
Enhancement of the theater and the public building complex of Mieza The urban center of ancient Mieza, that is marked by the theater and the public building of the late 4th century BC, is located in an area full of fruit trees on the edge of a low bushy hill close to the road. The interventions that are proposed for the restoration and enhancement of the monuments follow certain principles including: respect to the authenticity of the monument, distinction of the new interventions and reversibility.
Ανάδειξη θεάτρου και κτιριακού συγκροτήματος δημόσιου κέντρου Μίεζας Το αστικό κέντρο της αρχαίας Μίεζας, που σηματοδοτείται από το θέατρο και το κτιριακό συγκρότημα του τέλους του 4ου αιώνα π.Χ., βρίσκεται μέσα σε κτήματα οπωροφόρων δέντρων, στις παρυφές ενός χαμηλού θαμνώδη λόφου και σε μικρή απόσταση από τον επαρχιακό δρόμο, με τον οποίο συνδέεται με έναν αγροτικό. Οι επεμβάσεις που προτείνονται για την αποκατάσταση και ανάδειξη των μνημείων ακολουθούν ορισμένες γενικές αρχές, όπως: σεβασμός στην αυθεντικότητα του μνημείου, διάκριση των νέων επεμβάσεων και αντιστρεψιμότητα.
03
04 03-04 Απόψεις του θεάτρου. Views of the theater. 05-06 Απόψεις του δημόσιου συγκροτήματος στο κέντρο της πόλης. Views of the public building complex in the city center.
07 05
06
08
09 07-08 Τρισδιάστατες απεικονίσεις της πρότασης. Proposal – 3D illustrations. 09 Τοπογραφικό πρότασης. Proposal – site plan.
107
108