TATERWATER

1870 13,2 liter per persoon

2022 oktober première ‘Taterwater’

2009 tv ­ reeks ‘De Smaak van de Keyser’

2022 november feest 40 jaar museum

De schouw aanschouwt en ziet van bovenuit dat alles goed is. Ze kijkt vooral uit naar de winter. Dan ziet ze hoe alles mooi wit wordt: de takken, de bomen, de daken,… Maar af en toe ziet ze ook een dak dat niet wit wordt; de kleur van de dakpannen blijft felrood. Dan weet ze: daar zit weer iemand illegaal jenever te stoken.

Het is een van de anekdotes in de voorstelling ‘Taterwater’, van theatermaker Ief Gilis (De Wenkbrauwerij). De stokerij, de distilleerketel, de schouw, de stoommachine, de baksteen, de trap en zelfs de leuning vertellen wat zij allemaal zien en horen. “Ik wilde absoluut het onroerend erfgoed zelf aan het woord laten. Door de dingen in plaats van de mensen te laten spreken, is het eigenlijk een beetje een sprookje voor volwassenen geworden”, legt de theatermaker uit.

RIJPEN

“Acht jaar geleden ontmoette ik Davy Jacobs, directeur van het Jenevermuseum in Hasselt, voor het eerst. Zouden we de geschiedenis van jenever in een theatervoorstelling kunnen gieten? En dat in 2022, het jaar dat het Jenevermuseum 40 kaarsjes uitblaast. Net zoals bij jenever het geval is, moet een goed idee een tijdje rijpen”, vertelt Ief. “Drie jaar geleden, net voor corona, kregen we een go om met de steun van de provincie Limburg met het jeneververhaal aan de slag te gaan. Samen met collega Steven Wouters sprak ik met stokers en doken we in archieven en bibliotheken. Ik stond ervan versteld hoe weinig we eigenlijk weten over jenever terwijl het eigenlijk zó belangrijk is voor Limburg.”

Kettingreactie

Borrelke, drupke, kwekhoan, taterwater. Meer dan 700 bijnamen. Limburg was vroeger één grote stokerij. Elk dorp had zijn eigen stokerij. “Jenever is de industrie die Hasselt groot gemaakt heeft. De industrialisatie in de 19de

2023 ‘Taterwater’ voor groot publiek eeuw bracht veel innovatie in de nijverheid. De jeneverindustrie was er al vroeg bij en gebruikte snel nieuwe technieken zoals de stoommachine. En dat bracht een kettingreactie met zich mee. Ook andere sectoren bloeiden dankzij de jenever. Denk maar aan de leerlooierij, de middenstand, het geautomatiseerde transport en de koperslagerij”, vertelt Davy Jacobs, directeur van het Jenevermuseum. Het vakmanschap dat in ‘Taterwater’ alomtegenwoordig is, kenmerkt Limburg en zijn jenevergeschiedenis. Ief Gilis maakte het decor zelf, samen met de studenten architectuur van de

Universiteit Hasselt. Ze baseerden zich op het Jenevermuseum, dat zich in de voormalige stokerij Stellingwerff/ Theunissen gevestigd heeft.

Davy Jacobs: “In het museum hebben we nog een werkende 19de-eeuwse stookinstallatie, waar onze meesterstoker op basis van oude recepten graanjenevers en vergeten likeuren stookt. Op het einde van de rondleiding krijgen onze bezoekers een glaasje voorgezet. Bijgevolg hebben wij altijd tevreden bezoekers.”

Alcoholici

De wereldoorlogen, de wet tegen drankmisbruik en de economische crisissen maakten het de jeneverindustrie niet gemakkelijk. “Ook die uitdagingen geven we weer in het museum. Een deel van onze tentoonstelling gaat bijvoorbeeld over alcoholmisbruik. Vandaag gaan consumenten ook veel bewuster om met alcohol dan vroeger. Maar als ze dan een glaasje drinken, stellen ze meer dan ooit lokaal vakmanschap op prijs. En dat komt de jeneverhandel ten goede. De jeneverstokerijen gingen rond de eeuwwisseling door een moeilijke financiële periode. De vernieuwde interesse voor lokale streekproducten zorgt voor een revival.”

De voorstelling ging in première in het Jenevermuseum en zal deze zomer opnieuw te zien zijn in het Openluchtmuseum Bokrijk. Voor meer speeldata en info over boekingen: www.dewenkbrauwerij.be