เกาะคา

à¡ÒФÒ

ÊØ¢ 360 ͧÈÒ โดย สันติสุข กาญจนประกร

Healthy Planet สุขคดีทองเที่ยวชุมชนเพื่อการเรียนรู เกาะคา สุข 360 องศา เรื่อง สันติสุข กาญจนประกร ภาพ รุงฤทธิ์ ออกแบบปกและรูปเลม ณขวัญ ศรีอรุโณทัย เลขมาตรฐานสากลประจำหนังสือ

978-616-7374-12-3 บรรณาธิการอำนวยการ

ดวงพร เฮงบุณยพันธ กองบรรณาธิการ

สำนักสนับสนุนการสรางสุขภาวะในพื้นที่และชุมชน จัดพิมพและเผยแพรโดย

สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสรางเสริมสุขภาพ (สสส.)

979/116-120 ชั้น 34 อาคารเอส. เอ็ม. ทาวเวอร ถนนพหลโยธิน แขวงสามเสนใน พญาไท กรุงเทพฯ 10400 โทรศัพท 0 2298 0500 ตอ 1707 โทรสาร 0 2298 0230 www.thaihealth.or.th พิมพครั้งที่ 1

ธันวาคม 2553

ดำเนินการผลิตโดย

เปนไท พับลิชชิ่ง จำกัด Penthai Publishing โทรศัพท 0 2736 9918 โทรสาร 0 2736 8891 waymagazine@yahoo.com

¤Ó¹Ó เมื่อ ไม นาน มา นี้ เวลา ที่ เรา นึกอยาก จะ ไป เที่ยว ที่ไหน สัก แหง เรา มัก จะ มี จินตนาการ ดาน ดี เกี่ยว กับ สถานทีที่ เรา ่ กำลังจะไป...ทะเลสีฟาใส หาดทรายทอดยาว สี ขาว จัด ภูเขา เขียว ครึ้ม หมอก โรย เรี่ย ยอดไม อาหาร ทองถิ่นรสชาติแปลกลิ้นแตถูกปาก ชาวบานจิตใจดีหาบ คอนตะกราฉีกยิ้มบริสุทธิต์ อนรับนักทองเที่ยว ฯลฯ เมื่อเร็วๆ นี้ เวลาที่เรานึกอยากจะไปเที่ยวที่ไหน สัก แหง เรา มัก พก พา อารมณ โหย หา อดีต กอน ลงมือ คนหาขอมูลพิกัดตำบลเปาหมายที่จะพาเราพบ...อาคาร บาน เรือน ยุค คุณ ปู คุณยา ตลาด เกา แก กาแฟ โบราณ ของเลนสังกะสี ขนมกินเลนหนาตาเชยๆ แตอรอย เพราะ ปรุงแตงดวยรสชาติอดีต ฯลฯ จินตนาการและความคาดหวังทำนองนี้ บางทีก็ สมดังใจ แตหลายครั้งก็คลาดเคลื่อนไปจากภาพที่เคย คิดเอาไว คลาด เคลื่ อ น เพราะ ข อ เท็ จ จริ ง หลาย ประการ เปลี่ยนไป แลวทุกวันนี้ เรายังมีจินตนาการและอารมณความ รูสึกชนิดใดอีก เมื่อคิดถึงการทองเที่ยวศึกษาบานเมือง ของเราเอง

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

ความ จริ ง มี อยู ว า ป จ จุ บั น นี้ ชุ ม ชน ทุ ก ตำบล หยอมยาน ใน ประเทศไทย ลวน กำลัง เปลี่ยน ไป และ ก็ แน น อน ว า ความ เปลี่ ย นแปลง ที่ ว า นี้ หา ได มี แต ความหมายเชิงลบ หลาย ป ที่ ผ า น มา ผู ค น ใน ชุ ม ชุ น ระดั บ ตำบล หลายตอหลายแหงในประเทศของเรา ไดอาศัยตนทุน ทรัพยากรเดิมเทาทีชุ่ มชนมี ผนวกกับออกแรงขับเคลื่อน เปลี่ยนแปลง สรางสรรค ชุมชน ที่ พวก เขา เปน เจาของ ใหเปนชุมชนทีสามารถ ่ ผลิตความสุขและคุณภาพชีวติ ทีดี่ ปอนกลับคืนสูวิถีชีวิตของสมาชิกในชุมชนดวยกันเอง คนเล็กคนนอยเหลานี้ลงมือทำมานาน หลายแหง ประสบความสำเร็จในระดับนาอิจฉา แตเราจะอิจฉาไดอยางไร ถาไมไดไปสัมผัสจับตอง และมองเห็นดวยตารอนๆ ของเราเอง ชุมชนเหลานี้อาจจะไมมีหาดสีขาวทอดยาว ทะเล ไมใสจัด แถมยังไมมีตลาดโบราณรอยป แตนอกเหนือจากความสุขในวันนีแล ้ ว สิง่ ทีพวกเขา ่ มีอีกแนๆ คือ ‘อนาคต’ เราอยากออกแบบอนาคตของชุมชนเราใหเปนไป แบบไหน ลองเดินตามเราเขาไปชมตัวอยางสาธิตไดจาก หนังสือเลมนี้ ¤³Ð¼ÙŒ¨Ñ´·Ó

9

10 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

ทั้งๆ ที่หางกันไมนาจะเกิน 20 กิโลเมตร แต ตัว เมืองลำปางกับ อำเภอเกาะคา อำเภอที่ มี วัดดังอยางพระธาตุลำปางหลวงก็ดูแตกตางกันลิบลับ มันคนละที่นั่นใช แตเกาะคา ดูเงียบกวา สงบกวา แมจะมีบรรยากาศของความเปนเมืองอยูเข  มขน เหนืออืน่ ใด ทีนี่ ยั่ งมีแหลงเรียนรูม ากมาย เหมาะยิง่ สำหรับคนที่กำลังตามหาความสุข ความสุขที่ไมไดเอาเงินทองเปนตัวตั้ง กอนอื่น มาทำความรูจักทีนี่ ่กันสักนิด เทศบาลตำบลเกาะคา ยกฐานะจากสุขาภิบาลเปน เทศบาลตำบล เมื่อวันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ใชชื่อ เดียวกับอำเภอ ซึ่งมีประวัตความ ิ เปนมา เพราะที่วาการ อำเภอแตเดิมตั้งอยูในตำบลเกาะคา คำวา ‘เกาะคา’ มีประวัตความ ิ เปนมาคือ บริเวณ ที่ตั้งตำบลแตเดิมเปนทางน้ำของลำน้ำแมยาว ซึ่งไหล

11

12 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

มาจากภูเขาขุนตาน (เขาผีปนน้ำ) เขตติดตอกับจังหวัด ลำพูน ผานตำบลใหมพัฒนาและตำบลไหลหินมาบรรจบ กับแมน้ำวังที่ตำบลเกาะคา ครั้นนานเขา น้ำไดพัดเอาตะกอนดิน หิน และ ทราย มาก อง รวม กัน จน กลาย เปน สันดอน ทราย ขึ้น (สันดอนทราย ชาวบานพื้นเมืองเรียกวา เกาะ) ภายหลัง ลำน้ำ แม ยาว ได เปลี่ยน ทาง เดิน ของ รอง น้ำ ทำให เกิด สันดอน ทราย เปน บริเวณ กวาง แลวก ลาย สภาพ เปน พื้นดินปนทรายซึ่งมีหญาคาขึ้นงอกงามเต็มที่ ต อ มา ได มี ชาว บ า น ไป ตั้ ง ถิ่ น ฐาน บ า น เรื อ น ใน บริ เ วณ ดั ง กล า ว ชาว บ าน จึ ง เรีย ก ว า เกาะคา มา จน ทุกวันนี้

·ÓàÅ

ที่ตั้งเทศบาลตำบลเกาะคา ตั้งอยูในพื้นที่อำเภอ เกาะคา ครอบคลุม พื้นที่ บาง สวน ของ 3 ตำบล คือ ตำบลศาลา ตำบลทาผา และตำบลเกาะคา ตั้งอยูในเขต ภาค เหนือ ตอน บน อยู สูง จาก ระดับ น้ำ ทะเล ประมาณ 270 เมตร สภาพพื้นที่โดยทั่วไป เปนที่ราบริมฝงแมน้ำ โดย มี แมน้ำ วัง ไหล ผาน ตรง กลาง พื้นที่ หาง จาก กรุงเทพฯ ตาม เสน ทางหลวง แผน ดิน สาย พหลโยธิน สาย เอเชีย ประมาณ 590 กิโลเมตร โดยหางจากตัวจังหวัดไปทาง

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

ทิศใตประมาณ 15 กิโลเมตร

ÅѡɳÐÀÙÁÔ»ÃÐà·È

ลักษณะ ชุมชน ของ เทศบาล ตำบล เกาะคา หนา แนน เฉพาะบริเวณชุมชนตลาดและสอง ฝง ริม แมน้ำ วัง นอกจาก พื้นที่ ดัง กลาว เปน บาน เรือน ที่ อยู อาศัย และ ที่ทำการเพาะปลูกแตไมมากนัก การกอสรางบานเรือน จะแออัดในเขตชุมชนตลาด และอุตสาหกรรม บานเรือนสวนใหญเปนบานพักอาศัย สำหรับตึก อาคารพาณิชยจะอยูหนา  แนนบริเวณหนาโรงงานน้ำตาล เกาะคา สวนถนน ตรอก ซอย คับแคบ พืน้ ทีจำกั ่ ด เพราะ เปน ชุมชน ที่ อยู กัน มา นาน ไมมี การ วาง ผังเมือง มา กอน ทำใหการพัฒนาและดูแลรักษาทำไดตามขอจำกัด

¢ŒÍÁÙŪØÁª¹

เทศบาลตำบลเกาะคามีจำนวน 7 หมูบาน ไดแก หมูที่ 3 บานผึ้ง หมูที่ 4 บานทาผา หมูที ่ 5 บานไรออย หมูที่ 6 บานเกาะคา หมูที่ 7 บานเหลาแมปูน หมูที่ 10 บานหนองจอก หมูที่ 11 บานแสนตอ

13

ตำบลเกาะคา

วัดเกาะคา

ºŒÒ¹ Ò¹àà¡¡ÒÐÐ¤Ò Ò¹à¡ ¤

โรงเรี เรียยนเ ี นเ น กกาะ า คาว คา ิท

ตำบลทาผา

á¼¹·ÕèáËÅ‹§»¯ÔºÑμÔ¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ

à¡ÒФÒ

01 กลุมเลี้ยงไสเดือน 02 กลุมผามัดยอม 03 กลุมดอกไมประดิษฐ 04 ธนาคารขยะชุมชน

กาะ า คาว าะ คา ทย ิทยาคม

โรงเรียนจิตตพงษ โร ตำบลศาลา

ตำบลทาผา

01

ºŒºÒ¹ Ò¹¹¼Ö ¼é§é

02

การรประะปาเ การประ ะปาเเกกาะ า คาา

ศูนยแสด ยแสดง สดงสิสินคคาเซร เซซ ามิมิค โรงพยา โรง พ บาล พยา บาลอำเ อำเภอเ อำเ ภอเ ภอเกาะ า คา ค สถาานีวทย ทิ ยกอ กุ องทัพั ภาค ภา 3 ภา

วัดน้ำผึผงชา ้งชา งชาวไร ววไร ไไรรออย ออย 

ººŒÒ¹ ÒŒ ¹àËËÅ‹Ò

โ เรียนอ โร โรง ยี นออนุบาลเ ลลเกาะะคา

ววัดท ัดททาผาา

ºŒºÒÒ¹¹·‹·Ò¼ Ò¼Ò Ò¼

โโรง ร เรี เ ยนบ เร ยนบ นบาานนท นททาผาา

ºŒºÒ¹¹áÁ á ‹»Ù¹

ตำบลศาลา

โรงงาน โรง งาน าานนนำตาล น้ำ้ตา ตตาล าลเกา ลเกา เกาะคา ะคา คา

ºŒÒ¹ ÒŒ ¹Ë¹¹Íͧ ͧ¨Í ¨¡ ¨Í

วัดปาสำราญนิวาสส วัดั ไร ไ ออยไช ไร ยไ ย

03

ºŒºÒ¹ Ò¹äà ҹ äË͋ŒÍ äà ººŒÒ¹ ÒŒ áÊ áÊ¹μ ¹¹μμÍ

04

ตำบลศาลา

16 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

ÍÒªÕ¾

ประชากรสวนใหญประกอบอาชีพคาขาย รับจาง การเกษตร ทำ เป น ส ว น น อ ย บาง ส ว น ของ ประชากร ประกอบ อาชี พ ทาง ด า น รั บ จ า ง ทำงาน ตาม โรงงาน อุตสาหกรรม ใน เขต เทศบาล ตำบล เกาะคา และ เขต ติดตอ ราษฎรบางสวนประกอบอาชีพทางดานการเกษตร ปลูกพืชสวนตามริมฝงแมน้ำวัง ที่สำคัญ คือ ลำไย สมโอ มะมวง เปนตน โดยผลผลิตทางดานการเกษตรจะนำ ไปจำหนายในตลาดในหมูบ า น ผลผลิตสวนใหญจะไดผล ดีมากเพราะมีน้ำจากแมน้ำวัง

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

¹âºÒ¢ͧà·ÈºÒÅμÓºÅà¡ÒÐ¤Ò 1. ´ŒÒ¹àÈÃÉ°¡Ô¨ Êѧ¤Á ¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ ¡ÒþѲ¹Ò ¤Ø³ÀÒ¾ªÕÇÔμ áÅлÃÐà¾³Õ ÇѲ¹¸ÃÃÁ มุง สนับสนุนสงเสริม กิจกรรมดานสวัสดิการ สังคม และการพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนใหอยูดีมีสุข มีการพัฒนาสงเสริมการลงทุน พาณิชยกรรมทองเที่ยว และมีการสงเสริมการพัฒนาอาชีพและผลิตภัณฑชุมชน โดย ยึ ด หลั ก เศรษฐกิ จ พอ เพี ย ง พั ฒ นา ด า น สวัสดิการชุมชนสงเคราะหชวยเหลือครอบครัวผูมี รายได นอย ผูสูงอายุ ผูดอยโอกาสและคนพิการในพื้นที่อยาง ทัว่ ถึง รวมถึงสงเสริมใหประชาชนมีสวนรวมในการพัฒนา ทองถิ่น เพื่อนำไปสูชุมชนเขมแข็ง และสังคมเอื้ออาทร มีการสงเสริมอนุรักษ ศิลปวัฒนธรรมประเพณีอันดีงาม ของทองถิ่น และสนับสนุนภูมิปญญาทองถิ่น

17

18 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

2. ´ŒÒ¹¡ÒúÃÔËÒèѴ¡ÒÃáÅоѲ¹ÒºØ¤ÅÒ¡Ã เปนการ ขับ เคลื่อน ยุทธศาสตร ที่ เปนการ พัฒนา คนซึง่ เปนหัวใจสำคัญของการพัฒนา โดนมุง สงเสริมการ ศึกษา การเรียนรูอยางตอเนื่องและหลากหลาย ทั้งใน และ นอก ระบบ โดย มุง จัดการ การ ศึกษา ให ทั่ว ถึง มี คุณภาพ และมีประสิทธิภาพ และทีสำคั ่ ญคือสงเสริมการ มีสวนรวมของประชาชนในการพัฒนาทองถิ่น เพื่อ ให มี การ บริหาร จัดการ พัฒนา และ แกไข ปญหาของชุมชน ดวยกระบวนการมีสวนรวมของคนใน ชุมชนซึ่งถือวาเปนเจาของทองถิ่นอยางแทจริง มีการดำเนินการสงเสริมและพัฒนาระบบงานของ ทองถิน่ ใหสามารถตอบสนองความตองการของประชาชน ไดอยางมีประสิทธิภาพ มุงปฏิบัตงาน ิ โดยยึดหลักธรรมา ภิบาล และประโยชนสูงสุดของสวนรวมเปนสำคัญ รวม ถึง สง เสริม การ สราง ระบบ บริหาร บาน เมือง และสังคมที่ดีในองคกร มีการ พัฒนาระบบเทคโนโลยี สารสนเทศ การ พั ฒนา ประสิ ท ธิ ภ าพ บุ ค ลากร การ ปรับปรุงเครือ่ งมือเครือ่ งใช ใหมีประสิทธิภาพ ประสิทธิผล เพื่อสามารถตอบสนองตอการบริการประชาชนไดอยาง เต็มที่

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

3. ´ŒÒ¹¡ÒþѲ¹ÒÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁ ÊÒ¸ÒóÊØ¢ ÊØ¢ÀÒ¾ áÅÐÊØ¢ÒÀÔºÒÅ มุง เนนใหเปนเมืองนาอยู ดานสิง่ แวดลอม และเมือง ในสวน เนนการสรางพื้นที่สีเขียว ประชาชนมีสวนรวม ในการอนุรักษทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม เปน สังคมมุงเนนการจัดการสิ่งแวดลอม ทั้งการจัดการขยะ น้ำเสีย อยางเปนระบบ ครบวงจรและยั่งยืน โดยเฉพาะการรณรงคคัดแยกขยะอยางครบวงจร พัฒนาปรับปรุงดานการรักษาความสะอาด สวยงามของ เมือง รวมถึงการสงเสริมสุขภาพอนามัยของประชาชน สงเสริมการออกกำลังกาย และการเลนกีฬาของประชาชน ทุกวัย การพัฒนาสุขาภิบาลอาหารเพื่อใหผูบริโภคไดรับ ความปลอดภัยและมัน่ ใจ และมุง เนนอนามัยสิง่ แวดลอม เพื่อปองกันและควบคุมโรคตางๆ

4. ´ŒÒ¹â¤Ã§ÊÌҧ¾×é¹°Ò¹ áÅÐÊÒ¸ÒóٻâÀ¤ พัฒนาโครงสรางพืน้ ฐาน อันไดแก ถนน ทอระบายน้ำ พนังกันตลิ่ง ขยายผิวจราจร ปรับปรุงซอมแซม ขยาย เขตไฟฟา น้ำประปา ฯลฯ และกอสรางสาธารณูปการ เพื่อเปนการอำนวยความสะดวก และใหประชาชนไดรับ บริการ ที่ ดี แกไข ปญหา ความ เดือด รอน ของ ประชาชน ตรงจุด ตรงประเด็น โดยมุงเนนการทำงานเชิงประสานและมีสวนรวม

19

20 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

ของ ทุก ชุมชน ใน การ เสนอ ปญหา และ ความ ตองการ ต า งๆ รวม ถึ ง การ ปรั บ ปรุ ง พั ฒ นา สาธารณู ป โภค สาธารณูปการตางๆ ตลอดจนการวางแผนเพื่อรองรับ การขยายตัวของเมืองในอนาคต

5. ´ŒÒ¹¡ÒþѲ¹Ò¤ÇÒÁʧºÊØ¢¤ÇÒÁ»ÅÍ´ÀÑÂ㹪ÕÇÔμ áÅзÃѾ ÊÔ¹¢Í§»ÃЪҪ¹ การ พั ฒนา จะ มุ ง เน น การ สร า ง ความ ปลอดภั ย และรักษาความสงบเรียบรอยในชีวิตและทรัพยสินของ ประชาชน มีการปรับปรุงและพัฒนาคุณภาพของบุคลากร ใหมีประสิทธิภาพ และความพรอมในการปองกันอุบตั ภิ ยั อัคคี ภัย และ บรรเทา อันตราย หรือ ความ เสีย หาย จาก สาธารณภัยตางๆ เพื่อใหความชวยเหลือ บรรเทาความ เดือดรอนแกประชาชนไดทันทวงที รวมถึงการสรางความรู ความเขาใจ แกประชาชน เพื่อใหการปองกันบรรเทาสาธารณภัย การรักษาความ สงบเรียบรอยและความปลอดภัยของชุมชนเปนไปอยาง มีประสิทธิภาพ

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

ทีมงานจากเทศบาลตำบลเกาะคา อาสาขับรถพา เราไปดูงานตามแหลงเรียนรูตางๆ ถาวาง ขึ้นรถมากับ พวกเราเลยดีกวา จะไดรูว า ความสุขแบบไมอิงเงินทองนัน้ มันมีจริงไหม

21

22 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

23

24 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

ʶҹշÕè 1 ธนาคารขยะ

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

ชุมชนบานแสนตอ เปนชุมชนขนาดเล็ก อยูทาง ทิศใตของอำเภอเกาะคา ผูคนใชชีวิตเรียบงาย พอเพียง อยางไร ก็ตาม ชุมชน แห ง นี้ ก็ ยั ง เกิ ด ป ญ หา การ จัดการ ขยะ จึง เกิด แนวคิด บริหารจัดการขยะเสียใหม โ ด ย ป ร ะ เ ด็ น ห ลั ก ใน การ ทำงาน ยึ ด ถื อ ตาม แนวทาง เศรษฐกิจ พอ เพียง เป น ก ระ บวน การ ที่ เกิ ด ขึ้ น จาก แรง ผลั ก ดั น ของ คนใน ชุ ม ชน ด ว ย กั น เอง แรก เริ่ ม เพื่ อ ให คนใน ชุ ม ชน รู จั ก คั ด แยกขยะ ปลูกจิตสำนึกของ ชุมชน ให มี สวน รวม ใน การ รักษา ความ สะอาด ใน เขต เทศบาลตำบลเกาะคาอยางเอาจริงเอาจัง มี เปา หมาย ดำเนิน การ เปน ศูนย การ เรียน รู ของ ชุมชน อีก ทาง หนึ่ง ซึ่ง จะ ทำให เกิด องค ความ รู ใหมๆ ดานการขจัดขยะมูลฝอย และการรักษาสิ่งแวดลอมที่ ถูกตอง กระบวนการจัดการของบานแสนตอ เกิดขึน้ หลังจาก การจัดตั้งธนาคารขยะของชุมชน ที่นอกจากรับซื้อขยะ เพื่อ นำไปขายตอ ยังมี การนำเอาวัส ดุเหลือ ใช กลับมา

25

26 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

รีไซเคิลทำเปนของใช เชน หมวก ตะกรา “เราเริ่มจากการคัดแยกขยะกันกอน” สมคิด สุริยงค – ผูจัดการธนาคารขยะ กลาว “นำ มา หมัก แปน ปุย ใช เอง ประหยัด ไป ได เยอะ เดีย๋ วนีปุ้ ย เคมีกระสอบละพันกวาแลว ขยะมันก็แบงได 4 ประเภท เอาทีเรา ่ ใชได คือขยะเปยกเนาเสียได เราก็มาทำ ปุย ขยะแหง มารีไซเคิลได เราก็มาทำเปนผลิตภัณฑตางๆ โดยเชิญวิทยากรจากที่อื่นมาสอน ทำหมวก ทำอะไร “ชวงแรก เทศบาลก็สนับสนุนใหแตละบาน เขา โครงการคัดแยกขยะ ตอนนัน้ ผมเปนผูใ หญบาน เทศบาล มาชวนใหบานแสนตอนำรองกอน ผมก็ยินดี สังเกตดูวา ้ ถนนหนทาง จะไมมีถังขยะ” เดี๋ยวนีตาม เปนรายละเอียดเล็กๆ นอยๆ ที่เรามองขามไป จริงๆ “เพราะทุกบานรูจักคัดแยกเองหมดแลว มีแคนัด วา ทุกวันจันทรรถขยะของทางเทศบาลจะมาเก็บนะ ให เอามาวางไวที่หนาบาน สวนถังขยะในบานนั้น มีแจกให อยูแลว ตอมาจึงมีการประกวดโครงการนาบานนามอง ซึง่ ลุงสมคิดพูดประโยคติดตลกวา “จางเจาของบานทำความสะอาดหนาบานตัวเอง นั่นแหละ (หัวเราะ)” ถามถึงชื่อธนาคาร ลุงบอกวา หลายคนอาจเขาใจ วา ตองเปนอาคารใหญโต มีเงินมาฝาก

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

“แถวนี้คือเลาไกเกาของผม” แกวาพลางหัวเราะ “ขยะ มี คา มาก ทุก อยาง นำ ไป ขาย ได หมด คือ ทองคำดีๆ นี่เอง ที่นี่จึงรับซื้อขยะ แลวนำไปขายตอ เงิน ที่ได ก็นำมาปนผลใหแกสมาชิก ใหทุนการศึกษาแกเด็ก นักเรียนบาง ตอนทำใหมๆ ขายไดเงินหมุนเวียนเปนแสน แตเดี๋ยวนี้ขยะมันลดแลว คนเริ่มรูจักคา “สำหรับสมาชิกที่ซื้อหุน เราก็มีสมุดบัญชีเงินฝาก เหมือนของธนาคารเลย เวลาขายขยะแลว จะเอาเงิน ไป หมด หรือ ฝาก ไว ก็ได ที่มา ขาย เยอะ ที่สุด คือ พวก พลาสติก พวกหนังสือพิมพก็เปนทีต่ องการ เพราะลำปาง มีโรงงานเซรามิก เขาเอาไปใชหอ” ถือเปนการหมุนเวียนที่นารัก “เมื่อกอนขยะเยอะนะ เทศบาลนำไปทิ้ง กองเปน ภูเขา สงกลิ่นเหม็น มันเปนปญหาที่เราตองเริ่มตน ไม ผลักกันไปผลักกันมา เพื่อใหบานเมืองเราสะอาด ทำไป ทำมากลับสนุก ผมตองเริ่มทำกอน อันนี้ไมใชแคเรื่อง ขยะ แตเปนทุกเรื่อง ถาผูนำไมทำกอน สั่งใหใครทำ เขา ไมทำหรอก”

Êǹ¢ÂТͧªÒÇáʹμÍ ชาว บาน แสน ตอ ทำการ เก็บ ขยะ ไว ตรง มุม ใด มุม หนึ่งของบาน เพื่องายตอการจัดการดังนี้ 1.ประเภทเศษเหล็ก 2.ประเภทกระดาษ

27

28 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

3.ประเภทขวดแกว 4ประเภทโลหะ 5.ประเภทพลาสติก

“รูสึกอยางไรที่ตองทำงานกับของที่เขาทิ้งขวาง” เราถาม “แรกๆ ชาวบานเรียกผมวา นัน่ ๆ มาแลว ผูใ หญบาน ขยะ ผมก็อะไรวะ” แกวา กอนหัวเราะรวน “ก็ภูมใิ จแหละ มันคืองาน แถมมีคนมาดูงานเพียบ เลย” ทิพวรรณ เดชฐี - เหรัญญิกธนาคารขยะ เสริมวา ตอนแรกก็หวั่นๆ วามันจะเหม็นไหม แตพอรูว าขยะมีคา เธอก็ผานจุดนั้นมาได “มัน คัด แยก แลว เปยก ไว ที่ แหง ไว ที่ ดู แลว ไม สกปรก เราเองก็นาทำได” เทาที่เห็นไมนาใชแคทำได เพราะสมุดเซ็นชื่อของ คนที่มาขอดูงาน หมดไป 2 เลมแลว “จริงๆ มันนามีอะไรตอบแทนกลับมามากกวานี้ เราทำดวยจิตอาสา ไมมราย ี ไดเลย แตการทีถนน ่ มันงามตา ก็ถือเปนความสำเร็จของเรา ที่มากกวาเงินทอง” หลังจากนั้น ทิพวรรณก็พาเราเดินดูของใช ที่ทำ จากของ ‘เหลือใช’ มีทัง้ หมวกกลองนม กระเปา และอืน่ ๆ

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

29

30 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

อีกมากมาย รวมถึง โลหรางวัลอันดับ 4 โครงการธนาคารวัสดุ รีไซเคิลเฉลิมพระเกียรติ 80 พรรษา ป 2551 จากการ ประกวดทั่วประเทศ ชวาล แกวลือ - ผูอำนวย  การ กองสาธารณสุขและ สิง่ แวดลอม เทศบาลตำบลเกาะคา บอกกับเราวา กอนทำ ธนาคารขยะ มีปริมาณขยะตอวันประมาณ 10 ตัน “เปดธนาคาร 23 มิถุนายน 2549 รับซื้อขยะทุก วันอาทิตยสิน้ เดือน หลังจากนัน้ ขยะมันก็ลดลงเห็นไดชัด บริษัทที่รับซื้อมาแค 3 เดือนครั้ง จาก 10 ตัน ลดเหลือ 3.2 ตันตอวัน มันบอกเลยวา ชุมชนมีการจัดการเรื่อง สิ่งแวดดอมดี มีสวนรวมทำใหบอขยะของเรา อยูกั บเรา ไดนานที่สุด” ดาน หลัง ธนาคาร ขยะ มี สายน้ำ วัง ไหล ผาน เรา สงสัยวา แลวขยะในแมน้ำละ นาเปนหวงไหม

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

ÁÒÃÙŒ¨Ñ¡áÁ‹¹éÓÇѧ แมน้ำวัง เปนแมน้ำอยูในภาคเหนือของไทย เกิด จากเทือกเขาผีปนน้ำในเขตจังหวัดเชียงราย มีความยาว 382 กิโลเมตร ไหลไปรวมกับแมน้ำปง ทีอำเภอ ่ บานตาก จังหวัดตาก กอนจะไหลไปลงแมน้ำเจาพระยา จากการเพิ่มขึ้นของประชากร การขยายตัวของ ชุมชน การพัฒนาดานเศรษฐกิจและสังคม ทำใหมีการ ใชทรัพยากรธรรมชาติอยางสิ้นเปลืองในดานตางๆ เชน

31

32 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

การบุกรุกทำลายพื้นที่ปาตนน้ำลำธาร การเปลี่ยนแปลง การ ใช ที่ดิน จาก พื้นที่ ปา เปน พื้นที่ เพาะ ปลูก และ ที่ อยู อาศัย ทำให เกิด ปญหา ตอ เนื่อง ใน ดาน ทรัพยากร น้ำ ไดแก ปญหาน้ำทวม ปญหาขาดแคลนน้ำ และปญหา น้ำ เสีย โดย สรุป ภาพ รวม ปญหา ดาน ทรัพยากร น้ำ ใน ลุมน้ำวัง ในปจจุบันมีดังนี้ การ ขาดแคลน น้ำ มี ความ วิกฤติ สูงสุด ใน ฤดู แลง ลุม น้ำ สาขา แม น้ำตุย แมน้ำ วัง ตอน กลาง แมน้ำ จาง แมน้ำต๋ำ แมน้ำวังตอนลาง การ ขาดแคลน น้ำ สะอาด เพื่อ การ อุปโภค บริโภค มีปญหาปานกลางในจังหวัดลำปางและจังหวัดตาก พื้ น ที่ เกษตร ขยาย ตั ว ไป จน เกิ น ศั ก ยภาพ ของ ทรัพยากรน้ำในลุม น้ำ โดยเฉพาะมีการเพาะปลูกทีมี่ การ ใชน้ำในฤดูแลงเพิ่มขึ้นเปนปริมาณมาก ทำใหเกิดปญหา การขาดแคลนน้ำเพื่อการเกษตรมากทั้งในพื้นที่จังหวัด ลำปาง จังหวัดตาก น้ำทวมในเขตลุม น้ำวัง ซึง่ มีโอกาสน้ำทวมสูงไดแก แมน้ำวังตอนลาง คือจังหวัดตาก ดานการบริหารจัดการน้ำในลุม น้ำวัง มีปญหาการ ขาดแคลนน้ำตนทุน เนือ่ งจากเขือ่ นกิว่ ลม ทีกั่ น้ ลำน้ำวังมี พื้นที่เก็บกักนอย ไมเพียงพอตอความตองการ ดานคุณภาพน้ำ มีปญหาสูงที่สุดในจังหวัดลำปาง

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

รองลงมาเกิดขึ้นในจังหวัดตาก ดานทรัพยากรที่เกี่ยวของในลุมน้ำ เชน ปาไมถูก ทำลายอยางมากและดินริมฝงตลิ่งถูกกัดเซาะ

อาสาสมัครนักสืบสายน้ำ – แสงเดือน สุริยงค ชี้ไปที่แมน้ำวังซึ่งกำลังไหลเอื่อยๆ กอนบอกวา “เรา มีหนา ที่ สำรวจ คุณภาพ ของ น้ำ มี เครื่อง มือ น้ำยา 3 ตัว คือดูคาออกซิเจนในน้ำ สำรวจกันทุกเดือน แลวสงผลใหกับทางเทศบาล เอาเยาวชน ชาวบาน มา ชวยกันทำ เพราะกอนหนานีน้​้ ำเสีย ปลาตาย เราไปอบรม แลวก็กลับมาทำเลย” เป น การ ช ว ย กั น ระหว า ง คนใน ชุ ม ชน กั บ ทาง เทศบาล เพื่ออนุรักษสิ่งแวดลอม ความ หมาย ของ น้ำ เสีย ตาม พ.ร.บ.สง เสริม และ รักษาสิง่ แวดลอมแหงชาติ หมายถึง ของเสียทีอยู ่ ใน  สภาพ ทีเป ่ นของเหลว รวมทั้งมวลสารทีปะปน ่ หรือปนเปอนอยู ใน ของเหลว นั้น โดยลักษณะ ของ น้ำ เสีย แบง ออก ได 3 ดาน คือ ดานกายภาพ ดานเคมี และดานชีวภาพ การตรวจสอบความเนาเสียของน้ำ หรือการวัด ปริมาณออกซิเจนที่ละลายอยูในน้ำ นิยมหาได 2 แบบ คือ 1. หาปริมาณออกซิเจนที่ใชทำปฏิกิริยากับสาร

33

34 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

35

36 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

อินทรียใน  น้ำเสีย ทัง้ จุลนิ ทรียย อยสลายไดและไมได วิธนี​ี ้ เปนวิธีทางเคมี 2. หาปริมาณออกซิเจนทีจุ่ ลนิ ทรียใช  ยอยสลายสาร อินทรียตางๆ ในน้ำเสีย วิธีนี้ถือวาเปนวิธทาง ี ชีววิทยา สวนอีก 2 แบบคือ การหาปริมาณจุลินทรียในน้ำ และการวัดความ เขมขนของสารตางๆ ทีละลาย ่ อยูในน้ำ อีกทั้งคนในชุมชน ยังมีการปลูกหญาแฝก เพื่อลด ปญหาการกัดเซาะของตลิ่ง ซึ่งทำติดตอกันมา 3 ปแลว เนื่องจากกอนหนานี้ น้ำซัดบานพังมา 1 หลัง

37

38 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

ʶҹշÕè 2

เลี้ยงไสเดือน กำจัดขยะเปยก

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

เพื่อจัดการกับปญหาขยะลนเมือง ชาวเกาะคายัง ไดมีการคิดเลี้ยงไสเดือน เพื่อขจัดปญหาเหลานั้น ทางกลุมอาสาสมัครบานผึง้ ไดรวมตัวนำขยะจาก บานตัวเอง มาทดลองเลีย้ งไสเดือน และมีการเก็บปุย จาก ไสเดือนเพื่อไปจำหนายหารายได นำมาพัฒนาขอบเขต การเลี้ยงไสเดือนใหเพิ่มมากขึ้น ทั้งนี้ ไม เนนการ หาราย ได แต เนนให สมาชิกได ปฏิบัติจริง ใน ต า ง ประเทศ นั้ น ระยะ เริ่ ม แรก มี การ วิ จั ย ที่ สถานีทดลองโรธามส ประเทศอังกฤษ ป 1980 ซึ่งขยะ อินทรียที่ใชไสเดือนดินยอยสลายประกอบดวย มูลสุกร มูลวัว มูลมา มูลกระตาย ของเสียจากการเลี้ยงไกไข ไกกระทง ไกงวง เปดและกากเหลือทิ้งจากอุตสาหกรรม การผลิตตางๆ ซึ่งภายหลังไดมีการวิจัยใชไสเดือนดินกำจัดเศษ เหลือทิ้งจากการ ผลิตผักดวย โดยเฉพาะเศษเหลือทิ้ง ใน อุ ต สาหกรรม การ ผลิ ต เห็ ด อุ ต สาหกรรม มั น ฝรั่ ง อุตสาหกรรมการผลิตเหลาและเบียร และเศษเหลือทิ้ง จากอุตสาหกรรมการผลิตกระดาษ ในระยะเริ่มตนไดทดลองในหองปฏิบัติการขนาด เล็ก แตตอมาไดพัฒนาและขยายไปทดลองในระดับพืน้ ที่ ที่ใหญขึ้น เชน ในฟารม และในที่สุดก็พัฒนาระบบตางๆ ใหเหมาะสมสำหรับใชในเชิงพาณิชย

39

40 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

ขั้น ตอน การ เลี้ยง ไส เดือ นข อง ชาว เกาะคา เริ่ม ตนโดยการเตรียมที่อยูใหไสเดือน คือการนำมูลสัตวมา ผสมกับดินรวนในอัตราสวนเทาๆ กัน รดน้ำใหเปยกชุม เพื่อใหมูลสัตวคลายความรอน ใชเวลาประมาณ 3-4 สั ป ดาห วั ด อุ ณ หภู มิ ต่ ำ กว า 30 องศาเซลเซี ย ส จึงสามารถเลี้ยงได ตอ มา นำ ไสเดือน ลง ปลอย ใน บอเลี้ยง ใช พื้นที่ 1 ตารางเมตร ตอไสเดือน 1 กรัม ในกระบวนการจัดการขยะเหลือทิ้งตางๆ เหลานี้ โดยใชไสเดือน โดยมากมีวัตถุประสงค 2 หัวขอหลักคือ 1. เพื่อ นำ เศษ เหลือ ใช หรือ ขยะ อินทรีย ทางการ เกษตรมาใหไสเดือนดินยอยสลาย แลวนำผลผลิตที่จาก การยอยสลายขยะอินทรียเหลานั้นมาใชเปนปุยใสเขาไป ในพื้นดินที่ทำการเกษตรเพื่อปรับปรุงโครงสรางของดิน และ เพิ่ม แร ธาตุ อาหาร แกพืช นำ มา ใช กับ การ ผลิต พืช สวนประดับ เชน การใชเปนวัสดุเพาะกลา หรือใชผสม กับวัสดุปลูกอืน่ ๆ สำหรับปลูกไมกระถางทางการคา เพือ่ ลดตนทุนการซื้อปุยเคมี 2. เพือ่ นำผลผลิตของตัวไสเดือนดินทีขยาย ่ ไดจาก ขบวนการกำจัดขยะ นำมาผานขบวนการทีเหมาะ ่ สมเพือ่ ผลิตเปนอาหารโปรตีนสูงสำหรับสัตวตางๆ เชน ไก ปลา หมู และสัตวชนิดอืน่ ๆ เพือ่ ลดคาใชจายในการซือ้ โปรตีน อาหารสัตว

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

41

42 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

ในประเทศทีพั่ ฒนาแลว คาใชจายในการกำจัดขยะ และสิ่งปฏิกูลที่เกิดจากบานเรือนสูงมาก ประกอบกับ นโยบายดานการพัฒนารักษาสิ่งแวดลอมที่เขมงวด และ จิตสำนึกในการรักษาสิ่งแวดลอมของประชาชน สงผลใหการกำจัดขยะอินทรียที่เกิดจากครัวเรือน มีประสิทธิภาพมาก ซึ่งการใชไสเดือนดินยอยสลายขยะ อินทรีย ใน ครัว เรือน ก็ เปน อีก วิธี การ หนึ่ง ที่ ได รับ ความ นิยม มาก และ สามารถ ลด ประมาณ ขยะ อินทรีย จาก ครัวเรือนได ภายในบานเรือนทีมั่ กมีกิจกรรมตางๆ ทีก่ อใหเกิด ขยะอินทรียหลายชนิด โดยเฉพาะกิจกรรมการประกอบ อาหารของครอบครัวในแตละวันจะมีขยะอินทรียจำพวก  เศษ ผั ก เปลื อ ก ผล ไม หรื อ เศษ อาหาร เหลื อ ทิ้ ง เป น ประจำ ซึ่งในแตละครัวเรือนโดยเฉลี่ยจะทิ้งขยะอินทรีย ตางๆ เหลานี้อยางนอยประมาณ 1.5-3 กิโลกรัมทุกวัน ซึ่งในชุมชนที่ใหญกวานี้ ยอมมีขยะอินทรียที่มากกวานี้ หลายรอยเทา ขยะอินทรียเหลานี้จะถูกใสถุงขยะแลวทิ้งทุกวัน โดยรถเทศบาลจะมารับแลวนำไปกำจัดตอไป ขยะที่ทิ้ง ออกจากบานเรือนเปนจำนวนมากกอใหเกิดมลพิษตอ สิ่งแวดลอม กอใหเกิดกลิ่นเหม็นเปนแหลงสะสมและ แหลง กอ โรค และ แพร กระจาย โรค โดย แมลงวัน หรือ

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

แมลงสาบ รวมทั้งกอใหเกิดน้ำเสียในหลายๆ พื้นที่ ซึ่งตอง สูญเสียคาใชจายในการแกไขสิง่ แวดลอมทีเป ่ นพิษเหลานี้ ปละหลายลานบาท ดังนัน้ หากแตละบานเลีย้ งไสเดือนภายในบานและ กำจัดขยะอินทรียตางๆ เหลานี้ก็จะสามารถลดปริมาณ ขยะ ลง ได เปน จำนวน มาก โดย การ เลี้ยง ไสเดือน ดิน ภายในภาชนะตางๆ เชน อางพลาสติก ลิ้นชักพลาสติก บอซีเมนตหรือกระถางตนไมไวภายในบริเวณบานหรือ ภายในหองครัว เมื่อประกอบอาหารและมีเศษผัก เศษ ผลไม หรือเศษอาหารเหลือ ก็สามารถนำไปใสภายใน ภาชนะตางๆ ที่เลี้ยงไสเดือนดินดังกลาวใหไสเดือนดิน ยอยสลายกลายเปนปุยตอไป สามารถใสเศษขยะอินทรียไดทุกวัน และเมื่อครบ 30-60 วัน ก็สามารถแยกนำมูลไสเดือนดินภายในภาชนะ หรือน้ำหมักที่รองไดไปใชปลูกตนไมในบานได หรือ นำ ไสเดือนที่ขยายเพิ่มขึ้นก็สามารถนำไปใชเลี้ยงในภาชนะ อื่นๆ ตอไป หรือใชจำหนายใหบอตกปลาหรือใชเปน อาหารเลี้ยงไก เลี้ยงปลา เพื่อเปนโปรตีนเสริมได ป จ จั ย การ เลี้ ย ง ไส เ ดื อ น ที่ สำคั ญ คื อ ความชื้ น 80-90 เปอรเซ็นต อุณหภูมิ 15-30 องศาเซลเซียส ความเปนกรด-ดางเปน 7 แหลงอาหารและการระบายอากาศ

43

44 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

ความมืด รวมถึงการดูแลเอาใจใส ผลที่ไดจากการเลี้ยงไสเดือน คือปุยมูลไสเดือน 100 เปอรเซ็นต มีลักษณเปนเม็ดรวน ละเอียด สีดำ ออกน้ำตาล โปรงเบา มีความพรุน ระบายน้ำและอากาศ ไดดี สวนปุยน้ำหรือฉีของ ่ ไสเดือน ผสมน้ำ 1 ตอ 20 ใชพน รดตนไม ไมมีกลิ่นเหม็น กรรณิการ ขาวละมูล – ประธานกลุม เลีย้ งไสเดือน ยอมรับวา แรกๆ เธอก็กลัวไสเดือนไมตางจากผูหญิง ทั่วๆ ไป “เลี้ยงไปเรื่อยๆ เราก็ชิน เห็นถึงความนารัก และ

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

ประโยชน ปุยที่ไดก็ดีกวาปุยหมักทั่วไป มีคุณภาพกวา มีจุลินทรียเยอะ ฉี่ของมันดีกวาอีเอ็มเสียอีก ราดหองน้ำ ที่เต็มไดดวย รานดอกไมก็มาซื้อไสเดือนไปทำเอง” ในอนาคต เธอคาดหวังวา อยากใหทุกครัวเรือน สามารถเลี้ยงไสเดือนดินเองได

45

46 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

ʶҹշÕè 3

สรางอาชีพใหชุมชน

47

48 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

นอกจากเรือ่ งขยะๆ คนในชุมชนเกาะคายังใชเวลา วางทำอาชีพเสริม ไมไดอยากรวยหรอก เพราะจากที่ไดพูดคุย สิ่งที่ พวกเธอ (เนนวาเธอ เพราะเห็นแตผูหญิง) ไดรับจริงๆ คือมิตรภาพและความรัก ความสามัคคี เมื่ออยูรวมกันบอยๆ ตอไปมีปญหาอะไรเกิดขึ้น กับชุมชน มีหรือที่มันจะผานมือแมบานเหลานี้ไปได ปราณี จันทรแจง – หนึ่งในสมาชิกกลุมดอกไม ประดิษฐบานผึง้ บอกวา อาชีพหลักของเธอคือเปนแมบาน ไมไดขัดสนเงินทองแตประการใด “เราอยูวางๆ เลยรวมกลุมกัน อาจสรางรายได ใหบาง ชวยใหผูสูงอายุไมเหงา ดอกไมนี่ก็ใชในงานศพ งานแตง เทศบาลชวยเราซื้อดวย” ทางเทศบาลยังหาคนมาชวยสอนวิธีทำ เบื้องตน ก็ใชมือทำ แตเดีย๋ วนีพั้ ฒนา มีเครืองอัดกลีบ อัดดอกแลว พรอมดวยสมาชิกทั้งหมด 15 คน ตอนนี้เขาสูปที่ 11 เลว มีการดัดแปลงรูปแบบไปตามจินตนาการของคน ทำอีกมายมาย

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

ดอกไมทีประดิ ่ ษฐขึน้ มาอาจมีความเหมือนหรือไม เหมือนธรรมชาติก็ได ขึ้นกับวัตถุประสงคการใชงาน โดย คุณสมบัตของ ิ ดอกไมประดิษฐทีสำคั ่ ญคือ มีความคงทน งายตอการเคลื่อนยายและดูแลรักษา มีความสวยงาม สามารถนำไปใชในการประดับในโอกาสตางๆ การ ประดิษฐ ดอกไม ดวย ฝมือ มนุษย เปน ศิลปะ ทีมี่ ความละเอียดออน มุง หวังทีจะ ่ ดำรงความงดงามตาม ธรรมชาติของดอกไมใหคงอยู ไมรวงโรย เหี่ยวเฉา การ ทำดอกไมประดิษฐ จึงเริ่มตนที่การใชการสังเกต ศึกษา คนควา รูป ลักษณะ สีสัน ตาม ธรรมชาติ ของ ดอกไม

49

50 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

แตละชนิด แตละประเภท แลวถายทอดการทำออกมา เปนดอกไม อาจถือไดวาเปนมรดกทางวัฒนธรรมของ บาง ชนชาติ ที่ มี การ สื บทอด การ ประดิษ ฐ ดอกไม มา ยาวนาน วัสดุ อุปกรณ หลัก ที่ สามารถ ใช ใน การ ทำ ดอกไม ประดิษฐคือผาชนิดตางๆ อาทิ ผาออรแกนซา / ผาแพร เยื่อไม / ผาปอบปลิน / ผากำมะหยี่ / ผาสักหลาด / ผาหนังเปยก / ผามัสลิน กระดาษชนิดตางๆ อาทิ กระดาษยน / กระดาษสา / กระดาษอื่นๆ ก็สามารถใชได สัตว อาทิ เกล็ดปลา / เปลือกหอย / ขนไก / รังไหม / กระดูกสัตวบางชนิด วัสดุอื่น อาทิ สบู / ดินน้ำมัน / แผนพลาสติก / ถุงพลาสติก / กระจก

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

51

52 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

53

54 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

สวนผามัดยอมนั้น มีสมาชิก ราว 20 คน ผลผลิต ที่ ทำให ชาว เกาะคา ภู มิ ใจ มี ทั้ ง เสื้ อ กางเกง กระโปรง ชุ ด นอน ผ า ปู ที่ น อน ผาเช็ดหนา ผาคลุมผม เรา ยัง อดใจ ไม ไหว ตอง ซื้อ กลับไปฝากคนทางบาน แก ว ป วน ทิ พ ย เนตร ประธาน กลุ ม ผ า มั ด ย อ ม ซึ่ ง มี สมาชิก 20 คน ก็พูดคลายๆ ทาง กลุมดอกไมประดิษฐ “นอกจาก อาชี พ เสริ ม เรา ตองการใชเวลาวางใหเปนประโยชน สรางกลุมใหเขมแข็ง นี่ยังมีผูพิการ ทางการไดยินมามาอยูกับเราดวย ดีกวาใหเขาตองทนเหงา ทนเศรา อยางโดดเดี่ยว” เธอใชเวลาวางจากการทำนา มารวมกลุมกัน

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

à¡ÕèÂǡѺ¼ŒÒÁÑ´ÂŒÍÁ องคความรูเกี่ยวกับศิลปะการนำผามายอมดวย สีที่ไดจากธรรมชาติ ไมใชสิ่งแปลก หรือเพิ่งจะคนพบ นวัตกรรมใหมแตอยางใด แตความรูภูมิปญญาดังกลาว ไดถูกคนพบ ปฏิบัติและถายทอดมาจากรุนสูรุน ตั้งแต สมัยพุทธกาล ดังเห็นไดวา พระพุทธเจาพรอมสาวกทั้งหลายก็ ใชผาบังสุกุลสีขาวที่ใชสำหรับหอศพมาซักแลวก็ยอม ดวยสีธรรมชาติเพื่อเปนผาจีวรนุงหม การทำผามัดยอมใชเอง เปนความภาคภูมใิ จ ของคนทำและคนสวมใสดวย เพราะผลงานชิ้น ดังกลาวเปนศิลปะหนึ่งเดียวในโลกที่ไมเหมือน ใครและไมมีใครเหมือน สีตางๆ ที่ไดจากธรรมชาติไดแก ราก แกน เปลือก ตน ผล ดอก เมล็ด ใบ ซึ่ง ตนไมแตละชนิดใหโทนสีตางกัน ขึ้นอยูกับ คุณสมบัตของ ิ ตนไมนั้นๆ อาทิ - สีแดง ไดจาก รากยอ แกนฝาง เปลือกสมอ ครั่ง - สีคราม ไดจาก ตนคราม - สี เหลือง ได จาก แกน ขนุน ตนหมอน ขมิ้น ดอกดาวเรือง

55

56 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

- สีตองออน ไดจาก เปลื ปลือกผลทั กผลทับทิม ตนคราม ใบหูกวาง เปลือกและผลสมอพิเภก ใบสมปอยและผงขมิน้ ใบแค ใบสับปะรดออน - สีดำ ไดจาก ผลมะเกลือ ผลกระจาก ผลและ เปลือกสมอ - สีสม ไดจาก เปลือกและรากยอ ดอกกรรณิการ (สวนที่เปนหลอดสีสม) - สีเหลืองอมสม ไดจาก ดอกคำฝอย

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

- สีมวงออน ไดจาก ลูกหวา - สีชมพู ไดจาก ตนฝาง - สีน้ำตาล ไดจาก เปลือกไมโกงกาง เปลือกผล มังคุด - สีเขียว ไดจาก เปลือกตนมะริดไม ใบหูกวาง เปลือกสมอ

57

58 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

59

60 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

ʶҹշÕè 4

ศิลปะ-วัฒนธรรม

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

เมื่อบริบทของชีวิตเคลื่อนหนีจากความทุกข สิ่ง ตอ มา ที่ มนุษย มัก แสวงหา คือ ความ งดงาม ทาง ศิลปะ รวมถึงทางดานวัฒนธรรม เพือ่ บงชีถึ้ งความสามัคคี และ ความงดงามของอารยธรรรมแหงมวลมนุษยชาติ เฉก เชน มนู ใจ งาม - สมาชิก เทศบาล ตำบล เกาะคา ทีใช ่ เวลาวาง ใชความรูส วนตัว มาสอนการเขียน การอานตัวหนังสือเมือง ที่นับวันจะสูญหาย “ถาเราไมคิดอนุรักษ ของดีๆ ประจำลานนาจะ สูญหาย เพราะสวนมาก มันจารึกอยูใน  สมุดขอย ใบลาน แลวจะมีใครอานได” ลูกศิษยตอนนี้มีอยูแค 6 คน “ที่มีนอย เพราะมองไมเห็นความสำคัญของมัน ตำรายาโบราณนี่ก็จารึกเปนภาษาเมือง” มนูยืนยันวา มาเรียน ไมเกิน 2 เดือนก็พออาน ไดแลว “นั่นตองมาทุกวันนะ แตผมสอนวันเวนวัน เพื่อ กันความเบื่อ” อักษรธรรมลานนา หรือ ตัวเมือง พัฒนามาจาก อักษรมอญ เชนเดียวกับอักษรตัวธรรมของลานชางและ อักษรพมา อักษรลานนาใชในอาณาจักรลานนาเมื่อราว ป 1802 จนกระทัง่ ถูกพมายึดครองใน ป 2101 ปจจุบนั ใชในงานทางศาสนา และพบไดในวัดทางภาคเหนือของ ประเทศไทย

61

62 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

สมาชิกเทศบาลตำบลเกาะคาคนนี้ ยังรับสอนการ ตัดตุง ซึ่งเปนศิลปะสำคัญของทางภาคเหนืออีกดวย คำวา ตุง ในภาษาถิน่ ลานนา หมายถึง ธง ในภาษา ไทยภาคกลาง ตุง เปนสิง่ ทีทำ ่ ขึน้ เพือ่ ใชในงานพิธทาง ี พุทธศาสนา ทั้งในงานมงคลและอวมงคลตางๆ โดยมีขนาดรูปทรง และ ราย ละเอียด ดาน วัสดุ ตางๆ แตก ตาง กัน ไป ตาม ความเชือ่ และพิธกี รรม ตลอดจนตามความนิยมในแตละ ทองถิ่นดวย

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

จุดประสงคของการทำตุงในลานนาคือ 1. ถวายเปนพุทธบูชา สรางใหแกตนเองและผูล วง ลับไปแลว จะไดพนจากเวรกรรมและไดขึ้นสวรรค 2. ประดับประดาศาสนสถาน ศาสนวัตถุ เพื่อ เปนการเฉลิมฉลอง เชน งานปอยหลวง เปนตน 3. เพื่อสะเดาะเคราะห ขจัดภัยพิบัติตาง ๆ ให หมดสิน้ ไป โดยเฉพาะภัยทีเชื ่ อ่ วาเกิดจากภูตผีปศาจ หรือ บาปกรรมทั้งหลาย 4. ใชในทางไสยศาสตร ทำเสนหบูชาผีสางเทวดา 5. ใช ใน พิธีกรรม และ เทศกาล ตาง ๆ เชน พิธี สวดมนต พิธสืี บชาตา การขึน้ ทาวทัง้ สี่ การตัง้ ธรรมหลวง งานปอยหลวง ทอดกฐิน ประเพณีสงกรานต จาก หลัก ฐาน ตำนาน นิราศ ลิลิต และ พงศาวดารตาง ๆ ไดเขียนถึงอานิสงสของการ สราง ตุง วา ผู ที่ สราง ตุง ถวายเปน พุทธ บูชา จะไมตกนรก ไดเกิดในสวรรคชั้นดาวดึงส ถากลับมาเกิดในโลกมนุษยก็จะไดเปน ใหญเปนโต ถ า สร า ง อุ ทิ ศ ให ผู ตาย ผู ตายก็ จะ พน จากการ ไป เปน เปรตหลุดพนจากบาปกรรม ที่ทำไว

63

64 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

จากอานิสงสดังกลาวนี้ ทำใหชาวลานนานิยมสราง ตุงกันทุกชั้นวรรณะ ซึ่งรูปแบบของตุงจะมีความแตกตาง กัน ขึ้น อยู กับ ฐานะ ทาง สังคม ของ เจาของ พิธี พื้น ฐาน ความเชื่อของสังคม วัสดุและความสามารถของคนใน ทองถิ่นในการที่จะนำเอาวัสดุที่มี มาประดับตุงโดยใช เทคนิควิธีการตาง ๆ ในคัมภีรใบ  ลานเรือ่ ง อานิสงสทานตุง ฉบับวัดแมตัง๋ ตำบลแมพริก อำเภอแมพริก จังหวัดลำปาง ก็ไดกลาวถึง อานิสงสการสรางเสาตุงและเสาหงสบูชาพระพุทธเจาวา จะไดผลบุญพนจากอบายภูมไป ิ เกิดยังสวรรคชัน้ ดาวดึงส หางตุงกวัดแกวงในยามลมพัด หากพัดแกวงไปทางทิศตะวันออก ผูสรางตุงก็จัก ไดเปนจักรพรรดิราช หากพัดไปทิศอาคเนยจักไดเปน มหา เศรษฐี พัด ใน ทิศ ทักษิณ จัก ได เปน เทวดา ชั้น มหา ราชิก พัดไปทิศหรดีจักไดเปนพระยาประเทศราช พัด ไปทิศปจจิมจักไดเปนพระปจเจกโพธิญาณ หากพัดทิศ พายัพจักไดทรงปฎกทั้ง 3 พัดไปทิศอุตตระจักไดเปน ทาวมหาพรหม พัดไปทิศอีสานจักไดเปนสมเด็จอมรินทราธิราช หากพัดลงดานลางจักไดเปนใหญในโลกนี้ หากพัดขึน้ บน อากาศจักไดเปนพระพุทธเจาองคหนึง่ และไดพบพระศรี อาริยเมตตรัย จากคติความเชื่อเหลานี้ ทำใหการพบรูปลักษณ

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

ของตุง เปนพุทธศิลปสำคัญในวัดตาง ๆ ของลานนาอยาง หลากหลาย แมในปจจุบันชาวลานนาสวนใหญยังนิยม สรางตุงเพื่อใชในพิธีกรรมตางๆ ทั้งทางศาสนาประเพณี เกีย่ วกับชีวติ ประเพณีเกีย่ วกับการตาย งานเทศกาล และ เฉลิมฉลองตางๆ ตามคติความเชื่อดั้งเดิม แตแนวโนมการใชตุงเริม่ เปลีย่ นไปเนือ่ งจากบรรดา หนวยทั้งภาครัฐและเอกชน มักใชตุงประดับตามสถานที่ จัดงานตางๆ เพือ่ ความสวยงาม บางงานนำตุงไปใชอยาง ไมเหมาะสมเปนการทำลายคติความเชื่อดั้งเดิมของชาว ลานนา เชน การนำตุงไปประดับเวทีประกวดนางงาม บางงานใชตุงปกประดับได แตควรใชตุงใหถูกประเภท และเหมาะสม หากไมมการ ี อนุรกั ษและศึกษารูปแบบคติ

65

66 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

ความเชื่อเกี่ยวกับการใชตุงใหเขาใจ ถองแทแลว อนาคต การใชตุงในพิธีการตางๆ ตามคติความเชื่อเดิมคงจะถูก ดัดแปลงใหผิดเพี้ยนในที่สุด ครั้นไปเยี่ยมเยือน จารึก ฉลูทอง ที่กำลังสอน เหลาแมบานทำบายศรี ก็ไดความรูไปอีกแบบ “ฉันก็เรียนรูเองนั่นแหละ เพราะเห็นวาในทองที่ เราไมมใคร ี ทำเปนเลย จะใชในงานพิธีอะไร ก็ตองไปซื้อ ตางถิ่น” สวน ประกอบ ที่ สำคัญ ใน การ ทำบายศรี ซึ่ง นิยม กันคือ 1. ไขขวัญหรือไขยอด เปนไขตมสุก อาจเปนไขเปด หรือไขไกก็ได ตามความนิยมของแตละทองที่ ไขขวัญนี้ จะใหผูรับทำขวัญกิน เชน ทำขวัญคนปวยจะใหคนปวย กิน อยูส วนบนสุดของบายศรี ซึง่ หมายถึงทำใหเกิดมงคล และเปนเครือ่ งหมายแหงการเกิด วิธทำ ี คือ นำไขเปดหรือ ไขไก เริม่ ดวยนำไขใสในน้ำเย็นพอน้ำเริม่ รอนใหใชไมพาย คนไขทีต่ มตลอดเวลา เพือ่ จะทำใหไขกลมไมมสี วนใดบุบ เมื่อสุกแลวยกลง 2. ตัวแมงดาหรือเตา คือสวนที่วางระหวางกลาง ตัว บายศรี การ ทำตัว แมงดา ใชใบ ตอง กวาง ประมาณ 8-11 เซนติเมตร ใหญหรือเล็กตามขนาดของบายศรี ตัด ตามรูป เจาะทำใหเปนลวดลายใหสวยงาม ขอควรระวัง บาง ครั้ง จะ ทำให ใบตอง แตก ควร ใช มีด คมๆ เจาะ ลาย

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

ควรใชใบตองดานแข็งอยูส วนบน 3. แตงกวา กลวยน้ำ เปนอาหารทีอยู ่ ภายใน  บายศรี โดยนำแตงกวา และกลวยน้ำวาอยางละ 1 ผล แบงเปน 3 ซีก ตามยาวของแตงกวาและกลวย โดยไมปอกเปลือก เมื่อแบงไดเปน 3 ชิ้น จึงนำไปพนมเขากับกรวย 4. กรวย คือทีบรรจุ ่ ขาวสุกปากหมอ ใชใบตองตานี ชวงยาวไมมีที่ตำหนิ กวางประมาณ 12 นิ้ว ใชใบตอง 2 ทบ เอาดานมันออกมวนจากทางขวามือมาทางซายมือ ใหเปนรูปกรวย โดยกะขนาดปากกรวยลงระหวางบายศรี ทั้ง 3 พอดี

67

68 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

ความสูงของกรวยจะตองสูงกวาบายศรีเล็กนอย ประมาณ 1-2 นิว้ เมือ่ มวนกรวยแลวใบตองทีอยู ่ ข างนอก จะตองเปนสันตั้ง เมื่อไดขนาดที่ตองการใหนำเข็มหมุด กลัดไว และตัดปากกรวยทำดอกจันมอบปากกรวยให เรียบรอย แลว นำ ขาว สุก ปาก หมอ ใส ให แนน พยายาม กดตรงยอดใหแนน เพื่อกันเวลาเสียบยอดจะไดไมออน

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

เมื่อใสขาวแนนแลว ตัดใบตองกลมปดปากกรวย 2 ใบ ซอนกัน 5. ไมไผสีสุก 3 อัน ใชประกบบายศรีกันโงนเงน เปนการยึดบายศรี หรืออาจหมายถึงบันไดที่จะไปสูเขา ไกรลาส 6. ผาหมบายศรี และยอดตอง ยอดตอง 3 ใบควร

69

70 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

เปนยอดตองออนใชหมบายศรีหรือหมขวัญ โดยจะหมทัง้ ไมไผสามซีกทีรั่ ดไวกับบายศรี และใชผา เชน ผาตาดทอง หรือผาลูกไมหมอีกชั้นหนึ่ง แตในปจจุบันตองการโชว บายศรี และอีกประการหนึ่งคงไมสะดวกในการจะหม องคบายศรี เลยใชมวนวางไวขางๆ องคบายศรี 7. อาหารในบายศรี ควรจะเย็บกระทงใบเล็กๆ ให เรียบรอยใสในบายศรีสูขวั  ญ บายศรีบวชนาคจะมีอาหาร ใส อาหารอืน่ ๆ เชน กลวยทัง้ หวี มะพราวนัน้ โดยมากจะ ใสพานไวตางหากเพราะไมสามารถจะใสไวในบายศรีได 8. การ ครอบ ครู บ า ยศ รี ให ใช ดอกไม ธู ป เทียน เปนการประสิทธิ์ประสาทวิชาของครูใหแกลูกศิษย เพื่อ ใหเกิดความมัน่ ใจและกำลังใจทีศิ่ ษยจะปฏิบตั ติ อไป การ ครอบครูบายศรี ครูจะจับมือเขาองคบายศรี การทำบายศรีของภาคเหนือนัน้ ใชรับขวัญคนปวย รับแขกบานแขกเมือง สมโภชน ใชในพิธีบวชนาค พิธี แตงงาน ประเพณีทางเหนือนิยมที่จะมีการสูขวัญโดยใช สายสิญจนวนรอบบายศรีมีหมอขวัญทำพิธีสูขวัญแลว เชิญผูใหญมาผูกขอมือบาวสาวดวยสายสิญจน ญาติ ผู ใ หญ ก็ มา ร ว ม ให ศี ล ให พร แก คู บ า ว สาว พรอมทัง้ ใหแกว แหวน เงินทอง เปนเครือ่ งรับไหว บายศรี ทางเหนือถาใชในพิธีแตงงานมักจะทำตัวบายศรี 6 ตัว ในพานนั้น สวนตัวรองไมจำกัดจำนวน สวนใหญจะใชเลขคู

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

71

72 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

73

74 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

ใช ภาชนะ เปน พาน ใหญๆ หรือ เปน พาน แวน ฟา ก็ได ขางในใสกระทงขนม ขาว ผลไม เมี่ยง บายศรี 6 ตัวนี้ กะใหไดระยะหางพอๆ กัน แลว แตงดอกไมระหวางองคบายศรี กลุมบายศรีตอนนี้มีสมาชิก 15 คน จัดการอบรม ทุกวันอาทิตย ณ ศาลาอเนกประสงค บานหนองจอก ที่เกาะคา ยังมีชมรม ผูสูงอายุ ที่ใชเวลาวางจาก การ อยู บาน เฉยๆ มา ประดิษฐ โคม ไฟ แบบ ภาค เหนือ อันสวยงาม คำ กำไร – ประธานกลุม บอกพรอมรอยยิ้มวา “เราทำโคมไฟกระดาษสา ทำที่ใสของถวายพระ กลองขาวเหนียว ที่นี่มีผูสูงอายุ 130 คน ชวยคิดทำโนน ทำนี่ ทำหลายอยางทีตลาด ่ ตองการ ไดเงินมาก็เอาไป ทำบุญบาง” ยังมีชมรม จุมสะหรี ทีเอา ่ เด็กๆ มาใชเวลาวางให เกิดประโยชน ดวยการละเลนแบบทางภาคเหนือ เชน การรำเปง ซึ่งเจาตัวนอยรำใหดูกันสดๆ พูดตามความจริง การจะไปเยี่ยมชมแหลงเรียนรู ตางๆ ในเกาะคา ตองใชเวลามากกวานี้ วาแต คุณมีเวลาวางๆ สักอาทิตยไหมละ เพื่อตามหารอยยิ้มที่มาจากความสุขอยางแทจริง

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

75

76 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

77

78 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

äÎäÅ· ʶҹ·Õ跋ͧà·ÕèÂÇÊÓ¤ÑÞ อนุสาวรียสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ตัง้ อยูใน  เทศบาลตำบลเกาะคา เนือ่ งจากเปนเมือง หนาดาน คูแฝดกับอำเภอเมือง เปนสถานที่ตั้งของวัด พระธาตุลำปางหลวง หากนักทองเทีย่ วมาลำปาง รวมถึงใชเปนทางผาน เพื่อไปเชียงใหม สามารถแวะกราบไหวเพื่อเปนสิรมงคล ิ แกชีวิตได

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

79

80 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

เรือนสปา พาเกษม มีทั้งที่พักแบบโฮมสเตย และสปาสำหรับ คน รัก สุขภาพ บรรยากาศ รื่นรมย เปน กันเอง แถมยังรับประกันเรื่องฝมือทำกับขาวของแมครัว ไปแลว อยาลืมรองขอขนมจีนน้ำเงีย้ ว เด็ดอยาบอก ใคร ติดตอที่ โทร 087-890-4360

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

81

82 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

83

84 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

äÎäÅ· ÍÒËÒêǹªÔÁ สมตำแยกน้ำ / หอยเปนพวงๆ แยกน้ำราดไว ซื้อกลับบาน ไมมีเซ็ง เจาของอยากทำใหมีเอกลักษณ จน สุดทาย กลาย เปน อีก หนึ่ง สัญลักษณ ของ เกาะ คา แซบจนมีลูกคาติดงอมแงม เปนเจาแรกของประเทศไทย

85

86 à¡ÒÐ¤Ò ÊØ¢ 360 ͧÈÒ

ขาวซอยเกาะคา / รานสะอาดนานัง่ บรรยากาศดี ริมน้ำ มาเมืองเหนือ ถาไมไดกินขาวซอย ก็เหมือนมาไมถึง รสชาติของรานนี้ถือวาไมเบา ยิ่งถาปรุงใหถูกปากตัวเอง แลว อรอยจนตองขอเบิ้ล ตบทายดวยลอดชองเย็นๆ อิ่มสบายไปเลย

ขาวแตนกำไรทอง / ของฝากคูจั งหวัดลำปาง ของ เจานี้ไมหวานเลี่ยนจนเกินไป เจาของมีเทคนิคการหรี่ไฟ ในเวลาทอด ทำใหไดขาวแตนกรอบอรอยจนวางไมลง เราไปพิสูจนกันถึงโรงงานผลิตเลยเชียว

ÊѹμÔÊØ¢ ¡ÒÞ¨¹»ÃСÃ

ขาวเกรียบเหนือ / อาจไมเคยเห็นที่ไหนมากอน ต า ง จาก ข า ว เกรี ย บ ว า ว ตรง ที่ แผ น เล็ ก กว า ทำ จาก แปงขาวเหนียว เกลือ และงาดำ เวลากินนำไปทอด จะฟู นาลิ้มลอง

87