เสือล่องวารี

เสือลองวารี อุเทน วงศจันดา ISBN 978-616-7374-46-8 พิมพครั้งที่ 1 มีนาคม 2555 บรรณาธิการ เวียง–วชิระ บัวสนธ บรรณาธิการบริหาร อธิคม คุณาวุฒิ บรรณาธิการศิลปกรรม พิสิฐ ภูศรี ออกแบบปก ณขวัญ ศรีอรุโณทัย ออกแบบรูปเลม เดือน จงมั่นคง, เรืองกิตต รักกาญจนันท, ปริญญ ปรังพันธ, ภิญโญ สวัสดิ์ศรี พิสูจนอักษร คีรีบูน วงษชื่น, อานันต อุปรี, กนก สงิมทอง, พิชญนาถ ครองญาติ, ปยวรรณ หวงจริง กองบรรณาธิการ อบต.บานควน จ.ชุมพร ผูจัดการ เนาวรัตน ชุมยวง จัดพิมพและเผยแพร สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสรางเสริมสุขภาพ (สสส.) (สำนักสนับสนุนสุขภาวะชุมชน -สน.3) 979/116-120 ชั้น 34 อาคารเอส. เอ็ม. ทาวเวอร ถนนพหลโยธิน แขวงสามเสนใน พญาไท กรุงเทพฯ 10400 โทรศัพท 0 2298 0500 ตอ 1707 โทรสาร 0 2298 0230 www.thaihealth.or.th ดำเนินการผลิต บริษัท เปนไท พับลิชชิ่ง จำกัด โทรศัพท 0-2736-9918 โทรสาร 0-2736-8891 e-mail : waymagazine@yahoo.com

คำบอกกลาว

การเปลี่ยน ผานของสังคมไทยตลอดระยะเวลาที่ ผานมา กอใหเกิดขอวิพากษวิจารณถึงความเสือ่ มทรุดของ องคาพยพทางสังคมแทบทุกสวน หลายตอหลายครั้งเรา ลืมตาตื่นขึ้นมาพรอมกับเผชิญหนาขอเท็จจริงวา องคกร หนวยงาน หรือกระทัง่ สถาบันสำคัญๆ ลวนกำลังเดินทาง มาถึงจุดเสือ่ ม และสงสัญญาณใหเห็นวาพรอมจะลมสลาย ภายในระยะเวลาอันใกล ไมวานัน่ จะเปนการมองโลกในแงรายเกินจริงหรือ ไมก็ตาม แตทามกลางขอเท็จจริงดังกลาว เรากลับพบวา ภาย ใต สภาวะ เสื่อม ถอย ภาย ใต การ ทำงาน ที่ ลม เหลว ครัง้ แลวครัง้ เลาของหนวยงานทีถู่ กออกแบบใหเปนกลไก ขับเคลื่อนสังคม หรือภายใตซากปรักหักพังของสิ่งที่เคย

เปนเสาค้ำยันสังคมไทยตลอดมานัน้ ปรากฏการณเชิงบวก ที่ พอ จะ เรียก ได วา เปน พัฒนาการ ดาน ตรง กัน ขาม กับ ภาพใหญดังกลาวคือ ความเคลื่อนไหวในระดับชุมชน จริง อยู วา กวา คอน ศตวรรษ ที่ ประเทศไทย ถูก กำหนดใหเดินตามทิศทางการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม กระแสหลักนัน้ มันไดบมเพาะปญหา สะสมความขัดแยง ถาง ชอง วาง คุณภาพ ชีวิต ระหวาง ผูคน กระทั่ง รวม ถึง บั่นทอนศักยภาพที่แทจริงของมนุษย ทองถิ่นชนบทเอง ก็หนีไมพนขอเท็จจริงดังกลาว ขอมูลทางวิชาการจำนวน ้ เห็นวาชนบทไทยถูกโบยตีดวยทิศทางการ มหาศาลบงชีให พัฒนาที่ไมเปนธรรม ทองถิ่นถูกชวงชิงทรัพยากร ผูคน แตกกระสานซานเซ็นกลายมาเปนประชากรแอบแฝงอยู ตามเมืองหลวงและหัวเมืองใหญ คำถามสำคัญคือ ภายหลังจากทีผู่ ค นทุกกลุม สังกัด ตระหนักและยอมรับถึงขอผิดพลาดนี้ คนกลุม ใดในสังคม ใชเวลาปรับตัวกับขอเท็จจริงใหมไดรวดเร็วกวากัน เราเชื่อกันมานานแลววา ศิลปะของ ‘เรื่องเลา’ ในรูปแบบ ‘วรรณกรรม’ นั้น ทำหนาที่สำคัญเบื้องตน คื อ สะท อ น ข อ เท็ จ จริ ง ของ สั ง คม ใน แต ล ะ ช ว ง สมั ย ประวัติศาสตร ที่ ผาน มา จึง มี เรื่อง เลา จำนวน มหาศาล ทำ หนาที่ บอก กลาว บันทึก รวม ถึง สำแดง ทัศนะ ของ ผู เขียน ตอ เหตุการณ ที่ เกิด ขึ้น ใน แตละ ยุค แตละ สมัย เรือ่ งราวของชนบทไทยเคยเปนทัง้ ‘ฉาก’ และ ‘พล็อตภาค

บังคับ’ ที่ปรากฏอยูในวรรณกรรมแทบทุกสกุลไมวาจะ ถูกจัดในกลุม ‘สรางสรรค’ หรือ ‘ประโลมโลกย’ กระทั่งวา ในยุคหนึ่งวรรณกรรมที่ถูกเรียกขานอยู ในสกุล ‘สรางสรรค’ หรือ ‘รับใชสังคม’ ก็มักจะใชพล็อต ทา บังคับ เกี่ยว กับ ความ ขัด แยง และ ความ อ ยุติธรรม ใน ชนบทซ้ำแลวซ้ำเลา จนถูกตัง้ คำถามถึงคำวา ‘สรางสรรค’ จริงหรือไม...และมีศักยภาพในการ ‘รับใชสังคม’ จริงดังที่ ผูสรางงานสำคัญตนเพียงใด อยางไรก็ดี ตลอดหลายสิบปทีผ่ านมา ไมวารสนิยม ในการเสพและสรางวรรณกรรมจะเคลือ่ นไปในทิศทางใด ก็ ต าม ไม ว า นั ก เขี ย น รุ น ใหม ๆ จะ ยั ง เขี ย น เรื่ อ ง ราว เกี่ยว กับ ทอง ถิ่น หรือ ไม และ ไม วา คน อาน จะ ตื่น เตน กับ พล็อต เรื่อง ชนบท หรือ เปลา...แต ความ เปลี่ยนแปลง ที่เกิดขึ้นในระดับทองถิ่นก็ยังดำเนินตอไป เจตนาสำคัญในการผลิตชุดนวนิยายทั้ง 9 เรื่องนี้ คือ เราตองการ ‘เรือ่ งเลา’ เกีย่ วกับทองถิน่ ใน พ.ศ.ปจจุบนั บันทึกใหผูคนรวมสมัยเก็บไวเปนหลักฐาน และเผื่อไวถึง ลูกหลานในอนาคต เราเชื้อเชิญนักเขียน 9 คนลงพื้นที่ตางตำบล เพื่อ พูดคุยคนหาเรื่องราวจากผูคน เอื้อมมือสัมผัสผืนดิน สูด ดมมวลอากาศเดียวกันกับฉากและเรื่องราวที่พวกเขาจะ ลงมือเขียน จากนั้นจึงใชจินตนาการ และทักษะสายตา ของนักเลาเรื่อง ถายทอดสิ่งที่พวกเขาไดเห็นเคาะออก

มาเปนตัวหนังสือ อยางที่บอก...เจตนาเบื้องตนของเราคือตองการ บอกเลาเรื่องราวเกี่ยวกับทองถิ่นวา ถึงนาทีปจจุบันมัน ได เคลื่อน ไป จาก พล็อต เรื่อง เดิม เมื่อ กึ่ง ศตวรรษ กอน เพียงใด แตหากผูอานทานใด สามารถสัมผัสไดถึงความ หวัง และบังเกิดจินตนาการที่จะลงมือทำอะไรสักอยาง เพือ่ ให ‘บาน’ หรือ ‘ชุมชน’ ทีตนเอง ่ สังกัดมีระดับคุณภาพ ชีวิตและจิตใจที่สูงขึ้น...นั่นยอมถือเปนกุศลสูงสุดในการ ทำงานครั้งนี้

ดวยมิตรภาพ คณะบรรณาธิการ

คำนำ

ขาพเจาไดรับแรงบันดาลใจมากมายจากการเขียน นวนิยายเสือลองวารี อยางนอยทำใหการกาวผานปญหา ในชวงระหวางนัน้ ผานพนมาดวยดี มันเหมือนมีมวลพลัง บาง อยาง ที่ ผลัก ดัน ให ขาพเจา พบ ทางออก ของ ปญหา แรงบันดาลใจเหลานั้นมิไดเกิดขึ้นเลื่อนลอย ทวาถูกสง ผานมาจากหลายผูหลายคนจากการไดเขารวมโครงการ ‘เขียนวรรณกรรมทองถิน่ ’ ซึง่ ตองลงพืน้ ทีเก็ ่ บขอมูลจริงจัง ่ ว นอกจากนัน้ รวมทัง้ มีเงือ่ นไขของเวลาและโจทยทีตายตั มีเมลจากบรรณาธิการสงเตือนมาเปนระยะๆ ใหตระหนัก ถึง บทบาท หนาที่ ของ ตัว เอง นัยวา เปน ยาก ระ ตุน สมอง ในการทำงาน อุเทน วงศจันดา

7

ข า พเจ า เดิ น ทาง จาก เมื อ ง อุ ต สาหกรรม แถว สมุทรสาคร ใน ระหวาง ที่ น้ำ ยัง ไมทัน ทวม กรุงเทพฯ ใน ระหวางที่พระยังคงจำพรรษาอยูในวัดวาอาราม ดวยการ ขับขีมอเตอร ่ ไซคลงสูใต  จะวาไปแลวมันก็เปนเสนทางสาย เดียวกันที่ขาพเจากลับคืนสูบาน ตางแตวาครั้งนี้ขาพเจา ตอง ขับ เลย ไป ไกล ถึง อำเภอ หลังสวน ระหวาง เสน ทาง นั้นฝนหาใหญยังคงกระหน่ำหนัก บนถนนสายเดียวกัน บางครั้งพบแดดผาว หนาวรอนแตกตางกันออกไป บานควน คือพื้นที่สำหรับลงเก็บเกี่ยวขอมูล ตอง ขอบคุณทุกคนที่ อบต.บานควน ซึง่ ไดใหขอมูลเกีย่ วกับปา ชุมชน ธนาคารตนไม ประเพณีแขงเรือยาว ฯลฯ ทำใหรูว าปา ของประเทศไทยยังมีความหวัง หากมีชุมชนเชนนี้เกิดขึ้น ทัว่ ประเทศ และยิง่ ไดยนิ คำวา ‘เราตองปลูกตนไมในหัวใจ คนกอน’ ยิ่งทำใหตระหนักถึงความสำคัญของการมีอยู ของปาไมและเมือ่ กลับคืนสูเมื  องอุตสาหกรรมขาวน้ำทวม ครั้งใหญยิ่งตอกย้ำใหเห็นความสำคัญของปาไม เมื่อขาพเจาไดศึกษาขอมูลและลงมือเขียน ก็พบ วา เรา มิใช เพียง เขียน ให สนุก สราง ความ รื่นรมย เทานั้น แตเรายังตองรับผิดชอบตอเรื่องราวและจะทำเชนไรให เรื่องราวที่ไดรับรูมานั้นไมจืดชืด ขาพเจานอนครุนคิดอยู  รอบ ครัน่ เนือ้ หลายคืน ปรึกษาหารือบรรณาธิการอยูหลาย ครั่นตัวคลายจะปวยไข อีกทั้งขาวน้ำทวมหนักมีใหเห็น ทุกชองขาว รวมทั้งการบีบคั้นเรื่องเวลาที่กำหนดตายตัว 8

เสือลองวารี

ใหแลวเสร็จ รวมทั้งปญหาสวนตัวและหัวใจอันบอบช้ำ ขาพเจามีงานประจำทีต่ องรับผิดชอบในวันทำการ ปกติ ใน ชวง ดึก ระหวาง ตี สาม ถึง รุง สาง นั้น คือ เวลา อัน เหมาะควรตอการเขียน บางคืนพบความวางเปลานัง่ มอง ความเหงารอบขาง บางคืนราวมีองคลงประทับเขียนไดดัง่ ใจหมายจากบทหนึ่งไปสูอีกบทหนึ่ง ขาพเจาไมอาจบอก ไดวาตัวเองเขียนไดดีเพียงไรและอยากทาทายเหลาทาน ทั้งหลายสักเล็กนอยใหลองอาน บางทีเรือเสือลองวารี อาจพาทานไปสูจุดหมายบางประการ จุดหมายที่วานั้น ขาพเจามิอาจรูได เพียงหวังลึกๆ วา...เทานั้นเอง อุเทน วงศจันดา

อุเทน วงศจันดา

9

เสือลองวารี

อุเทน วงศจันดา

1.

ตะเคียนทอง

ขาสงสัยวายาอยูที่นี่มานานหรือยัง? ย า อยู ที่ นี่ มา นาน แล ว ตั้ ง แต ก อ น ที่ มั น จะ ถู ก เรียกวาเขาสวนรุม สมัยนั้นไมวาจะมองไปทิศทางใด ก็ อุดม สมบูรณ ไป ดวย ปา เห็น แต ความ เขียว ขจี ปา ที่ ยัง มี สิงสาราสัตว อาศัย อยู เนือง แนน เปน ปา ที่ มี ชีวิต ชีวา สรรพ เสียง นานา ประสาน กลมกลืน กัน เปน ทวงทำนอง อันไพเราะ เสียงของน้ำฝนหลนกระทบบางใบของใบไม เสียงของการขยับพลิกตัวของผืนดิน เสียงของตนไมใหญ บิดขี้เกียจ เสียงของลมพัดผานเขามา เสียงของกอนหิน เสียง น้ำตก หลน กระทบ โตรก หิน ไดยิน ไป ไกล แสน ไกล บรรดาเสียงสะทอนกระทบขุนเขาทัง้ หลายเหลานัน้ ทำให ปาเปนปาที่มีชีวิต อุเทน วงศจันดา

13

เสียงของสัตวทีอาศั ่ ยอยูใน  น้ำ เสียงของสัตวปกบน ฟาสูง สัตวเลี้ยงลูกดวยนม สัตวครึ่งบกครึ่งน้ำ สัตวเลื้อย คลาน ยอมมีเสียงที่แตกตางกันออกไปเมื่อเสียงเหลานั้น ถูกเปลงออกมาพรอมๆ กัน เหลาบรรดาตนไมไดแตโยก ไหวไกวกานประกอบเสียงเพลง ยาไมไดโมนะ ยาเห็น แบบนัน้ จริงๆ เห็นตนไมทัง้ ปาพากันเตนรำ เพียงพวกเอ็ง นิ่งฟงเทานั้นละอาจไดยินแมกระทั่งการผลิบานของดอก กลวยไม ที่ อยู สูง ขึ้น ไป เหนือ ยอด ไม โนน ใน ความ เงียบ เชนนั้นมันทำใหภูเขาที่หมอบนิ่งภาวนาใตหมูดาวไมรูสึก รูสาตอการถูกชอนไชของเหลารากไมผูถือวิสาสะ แตเดีย๋ วนีพวก ้ เราไดยนิ แตเสียงแปลกปลอมดังมา จากเมืองขางลางโนน เมืองทีซึ่ ง่ ขยายอาณาเขตไมมวัี นจบ สิน้ เสนทางตัดผานขุนเขารถไมเคยหยุดวิง่ วิง่ ทัง้ กลางวัน กลางคืน เสียงดังจนขาจะกลายเปนคนหูหนวกไปแลว, ยา รูวาเดี๋ยวนี้เสียงที่พวกเอ็งไดยินมันเปลี่ยนไป เปลี่ยนไป เปนเสียงที่หยาบกระดางแหงหวนไรชีวิต ดวยเหตุนี้ละ ยาจึงเปนหวงพวกเอ็งนัก, “มั น คง แก ไ ข ยาก ล ะ ย า ข า เห็ น เพื่ อ น บ า น เรา หลายคนยายไปอยูเมื  องขางลางโนน เขาวาอาหารการกิน อุดมสมบูรณนักแมวาจะอยูในที่คับแคบสักหนอย แตไม อดอยากปากแหงเหมือนอยูที่นี่” “ย า หรื อ ว า เรา จะ ย า ย ลง ไป หา งาน ทำ ใน เมื อ ง โนน” 14

เสือลองวารี

“อายุขนาดยาคงไมมีใครเขาจางแลวละ” “ถามวาอะไรนะ หูยาไมคอยไดยินนักหรอก พูด อะไร ให มัน ดังๆ หนอย บน งึมงำ เหมือน หมี กิน ผึ้ง ไป ได ยัง สาว ยัง แส แทๆ พวก เอ็ง มัน ก็ ชาง สงสัย กัน จริงๆ ถามซอกถามแซกเหมือนพวกปลาซิวปลาสรอยกินเหยื่อ ถามวาอะไรนะเอ็งนั่นละ” “ยาอายุเทาไหร” “อายุยานัน่ เรอะ ไมมใคร ี ถามมานานแลว พวกเอ็ง ลองทายซิ ทายกันเลนๆ นี่ละ ไมตองพนงพนันอะไรกัน ทั้งนั้น ถายายิ้มพวกเอ็งจะทายผิดกันทั้งปาแน อันแน ยายิ้มสวยใชไหมละ ไมตองชิงกันตอบ ตอบทีละคนสิโวย เสียงดังเจี๊ยวจาวเปนลิงเปนคางไปได นั่นตองอยางนั้น อยากตอบก็ตองยกมือ เออมีวัฒนธรรมหนอยคอยนาคุย ดวย ยาอายุเทาไหรนะ” “สิบหกป” “สิบแปด” “ยี่สิบ” “ยี่สิบสอง” “พอๆ เอามือลงคิดวาถาปลอยใหตอบไปเรื่อยๆ แบบนี้คงจะสวางกันพอดี เอาเปนวายาเฉลยเลยดีกวา ปนี้ยางเขาเจ็ดรอยปพอดิบพอดี” “โห ตั้ง เจ็ด รอย ป ยา ไม แก สัก นิด หนา ยัง สาว เหมือนคนอายุสิบแปด ขาเพิ่งอายุรอยสามสิบหาปยังดู อุเทน วงศจันดา

15

แกกวายาอีกแนะ” “อาวเอ็งไมรูเหรอวาเอ็งเปนปาประจำปานี้ ใครๆ เขาก็รูกันทั้งนั้น” “หัวเราะกันเขาไปเดี๋ยวก็ขาดใจตายกันหรอก เอ็ง อายุนอยสุดในกลุมแลวใชไหม” “ใชจะยา” “แตหนาแกกวาทุกคนในกลุมนะยา” “พอๆ เดีย๋ วนองมันก็โกรธหรอก เอ็งอยาไปถือสา พี่ๆ เขานักละ หลานสาวยาสวยกันทุกคนนั้นละ” “ชวยเลาประวัติยาใหพวกขาฟงบางสิ” ประวัตของ ิ ยามันยาว ยาวถึงเจ็ดรอยป ถาพวกเอ็ง อยากฟงโดยละเอียด เห็นทีจะไมจบโดยงาย ชีวิตหนึ่ง เกิด มา คิด วา มัน ยาวนาน มัน ก็ ยาวนาน อยาง เหลือ เชื่อ แต คิด วา มัน สั้น มัน ก็ สั้น เผลอ แปบ เดียว ใคร จะ ไม คิด วา ยาจะอยูมาไดถึงปูนนี้ เอาเปนวาจะเลาโดยยอพอสังเข ออก เสียง วา อยางไร นะ ภาษา แบบ นี้ มัน ไม คอย คุน ลิ้น พอสังเขป เออนั่นละ” จริงๆ แลวยาไมใชคนเขาสวนรุมหรอก พื้นเพเดิม มา จาก บาน ทา ขาม โนน สมัย ทาน ออกญา เคาะ งะ ทรา ธิบดี สุรัตนวลุมหนักพระชุมพรเมืองตรีผูถือนาหาพันไร เมื่อกอนเขาไมไดเรียกวาชุมพรหรอก เขาเรียก อุทุมพร แปลวา ดอกมะเดื่อ มีขึ้นอยูทั่วไปในริมคลองรับรอสมัย นัน้ เขาก็เรียกจากสิง่ ทีสั่ งเกตงายและเห็นบอย คนเรามัน 16

เสือลองวารี

ก็เรียกเพี้ยนกันไดจริงไหมพวกเอ็งวา ตั้งแตยาลืมตาดูโลกก็เห็นสงครามแลว สงคราม เปนสวนหนึ่งของการมีชีวิตอยู บานเมืองมันไมไดสงบสุข แบบ ทุ ก วั น นี้ มี สงคราม รบ รา ฆ า ฟ น กั น ไม รู สิ้ น คน สมัยกอนจึงอายุสั้น โดยเฉพาะที่บานทาขาม แถวอำเภอ ทาแซะนั่นละ เมืองหนาดานนะมันอาภัพรบทัพจับศึก ไมเคยเวน จะตั้งบานแปลงเมือง สรางโบสถวิหารเจดีย คูบานคูเมืองเหมือนเมืองนครศรีธรรมราชก็ยากแท ไหน จะศึกสงครามระหวางหัวเมืองเพชร เมืองกุย เมืองปราณ เมืองคลองวาฬ เมืองกำเนิดนพคุณ(บางสะพาน) เมือง ปะทิว ไหน จะ ศึก สงคราม จาก หัว เมือง ไชยา เมือง กระ เมืองนครศรีธรรมราช หลายตอหลายเมือง อีกทั้งรบรา กับพมารามัญจากเมืองทวาย เมืองมะริด ไอลูกหลานคน บานเรามันเกิดมาเดินไดสองสามกาว เพียงมันย่ำดินเดิน ไดนัน่ หรอก ความรักถิน่ ฐานบานเกิดก็บังเกิดกับหัวใจของ มันทุกคนไป เพราะดินที่ใหมันเหยียบยืนเปนดินที่มันกอ เกิดและเติบโต รกของมันก็ฝงอยูในผืนดินนี้ อาปากพูด คำวาพอแมยังไมทันชัดก็ตองหัดรำมวย รำดาบ ทั้งหญิง และชายไมมีเวน ยายังจำไดไมมีลืมแมวามันจะผานมาหลายรอย ปแลว บรรพชนของพวกเอ็งเคยรบแมกระทั่งกับกองทัพ นับหมื่นนับแสน แมมีคนเพียงไมกี่พัน บานทาขามที่ใคร อุเทน วงศจันดา

17

มันคิดจะขามไปโดยงายนั้น ตองขามศพคนบานทาขาม ไปกอน แมมีแผลนับสิบนับรอยบนเรือนกายแตหากหัวใจ ยังเตนอยู มือที่กุมดาบก็ยังกวาดแกวงไปในดงของขาศึก พอของยาก็เปนคนแบบนั้น แมของยาก็เปนคนแบบนั้น ลุงปานาอา ลูกเล็กเด็กแดง คนบานใกลเรือนเคียง หลวงพอ ประจำอยูในวัดวาอารามทานก็เปนแบบนั้น เมื่อหัวใจ ดวงหนึ่งมันเจ็บแคนหัวใจอีกนับพันดวงยอมเจ็บแคนไป พรอมๆ กัน เมื่อใครสักคนลมตายลงตรงหนา ใครอีกคน ก็ตองเขาไปทำหนาที่แทน สิ่งที่ยิ่งใหญบางทีอาจไมใชชัยชนะหรอกนะ มัน อาจหมายถึงหัวใจที่ไมยอมจำนนตางหาก ทั้งๆ ที่รูวา ตองแพพายแตขอยอมตายบนแผนดินเกิด ดีกวาถูกจับ เปนเชลยศึกใหคนอืน่ เขาเยยหยันดูถกู ดูแคลน ใหเขาโขลก สับเฆี่ยนตีไมตางหมูตางหมา สิ่งนั้นมันไมเคยเกิดกับคน บานเราหรอก คนบานเรามันไมยอมคน แตดวยชัยภูมทีิ ตั่ ง้ เสียเปรียบศัตรู อีกทั้งคลองรับรอก็คับแคบยากจะเปน ดานปราการทางธรรมชาติไวปองกันขาศึก เมืองหนาดาน เล็กๆ กำลังพลคือชาวบานไหนเลยจะรับศึกทัว่ สารทิศได นั่นละคือบานเกิดของยา กอนคอยโยกยายอพยพมาที่นี่ “ถาพวกเอ็งเกิดสมัยนั้นยาถามจริงๆ พวกเอ็งจะ สูไหม” “ขาไมยอมหรอกยาตองสู” “เออไดยินแคนี้ยาก็ดีใจที่เลือดของบรรพบุรุษยัง 18

เสือลองวารี

ไหล เวียน ใน ตัว ของ พวก เอ็ง ทุก คน มัน จะ ไหล เวียน ไป แบบนี้ไมเคยสิ้นหรอก จากคนหนึ่งไปสูอีกคน ดาวคืนนี้ มันสวยแท สวยเสียจนยารูสึกหลงรักมันตั้งแตแรกเห็น ทีเดียวละ พวกเอ็งงวงหรือยังละ” “ขายังไมงวง” “ขาก็เหมือนกัน” “ขาอยากฟงตออยากรูว าทานออกญาเงาะปาเปน ใคร” “ไมชายยยยย... ทานชื่อออกญาเคาะงะทราธิบดี สุรัตนวลุมหนัก ซึ่งแปลไดวาออกญาผูเปนใหญเหนือใคร ทั้งหมด ใน หัว เมือง ชั้น ตรี เรียก ชื่อ ทาน ให มัน ถูก หนอย เดิมทีทานเปนลูกหลานของชาวจามอพยพหนีภัยสงคราม มาจากอาณาจักรจามปาโนน” “อาณาจักรจามปามันอยูที่ไหนยา ใกลบานเรา ไหม”  เมืองญวน “ไกลมากทีเดียวละพวกเอ็งเอย อยูทาง โนน เคยเปนประเทศราชประกาศสงครามแยงชิงแผนดิน กับชาวญวนมาชานาน แตมาถึงยุคหนึง่ สมัยหนึง่ ก็ถูกกลืน ไมเหลือแมแผนดินถิ่นเกิด” “ทำไมทานออกญาถึงไมปกปองบานเกิดเมืองนอน ของตัวเองละยา” มันอาจเปนไปไดหลายสาเหตุ ยาคิดวาผูเป  นใหญ ใน แผน ดิน ของ อาณาจักร จาม ปา เพิก เฉย เสีย ซึ่ง กิจการ อุเทน วงศจันดา

19

บานเมือง อีกทั้งขุนน้ำขุนนางแตกความสามัคคีโกงบาน โกงเมือง ไพรฟาประชาชีเดือดรอนเพราะถูกกดขี่ขมเหง รีดนาทาเรนไมเวนวัน พอศึกประชิดเมืองก็นิ่งเฉยเสีย หรือพากันหลีกหนีไปบานอื่นเมืองไกลไมรูสึกหวงแหน แผนดินเกิด ไมวาบานใดเมืองใดลองไดแตกความสามัคคี มีอันตองวิบัติลมจม โชคดีเหลือเกินบานเราไมเปนเชน นั้น เรือที่มีรอยรั่วเล็กๆ ไมนานมันก็พบกับหายนะได เชนเดียวกัน ครอบครัวของทานออกญาหนีภัยสงครามขามน้ำ ขามทะเลมายังบานเมืองเรา ตายระหวางทางก็เยอะ คน ที่มาทางทะเลเจอพายุเรือลมอับปาง เจอทั้งพวกปลนฆา ชิงสะดม พวกทีม่ าทางแผนดินตัดขามเมืองขอมนัน้ ก็ตาย ดวยพิษไขปา ดวยโจรผูราย ดวยสัตวอันมีพิษ ไมวาไป อาศัยแผนดินไหนอยูก็ เหมือนเปนเนือ้ รายของแผนดินนัน้ จึ ง ถู ก ไล ต อ น ฆ า ฟ น ไร ปรานี เดิ น ทาง เร ร อ น มา ถึ ง กรุงศรีอยุธยานั่นละ คนไรแผนดินถูกตอนรับดวยไมตรี อันดี เหมือนคนเดินทางไกลเหนื่อยแสนเหนื่อยแลวมีคน ยื่นน้ำเย็นในขันใหดื่มกิน ไอคนใกลตายเพราะเดินทาง ไกลและหิวน้ำ เมื่อไดดื่มเพียงน้ำหนึ่งขันก็รูสึกวาน้ำนั้น มีคากวาทองคำพันแทง การชวยเหลือผูคนยามทุกขยาก มันเปนมหากุศลนัก “ทำไมยารูวาทานออกญาผูนั้นมาจากไหน” “อาว ก็ ตอง รู สิ โวย ทาน ออกญา ไม ได เปน ใบ พูด 20

เสือลองวารี

ไทยชัดเปรี๊ยะยิ่งกวาพวกเอ็งเสียอีก แถมมาเกิดที่บาน เมืองเรา” รุน ปู รุน ยา ที่ เดิน ทาง มา กอน คง กำชับ หนัก แนน ่ ดในแผนดินสยามใหจงรักภักดี นัน่ ละ ลูกหลานรุน หลังทีเกิ สืบลูกสืบหลาน หากไออีผูใดมันขาดซึ่งความจงรักภักดี ยอม ไม ตาย ดี ก็ เปน ได ยา ไดยิน ได ฟง ทาน ออกญา เลา อยูบ อยๆ บรรพชนของทานมาอยูที ่ ปทาคูจาม หรือเรียกกัน วา คายคูของชาวจาม อยูทางตอนใตของวัดพุทไธศวรรย เออ ยาลืมบอกไปวาทานเปนแขกอิสลาม คนบานเราเรียก แขกจาม นับแตนั้นมาจึงมีกองรบอาสาของแขกจามรวม รบเคียงบาเคียงไหลกับเรามาตั้งแตอดีตโนน ไมแปลก นัก หรอก คน ตาง บาน ตาง เมือง ลอง ได มา อยู ใน แผน ดิน ของสยามประเทศยอมเกิดความรักภักดีในแผนดินนี้ อนึง่ เปนแผนดินบานเกิดเมืองนอนของตัวเอง ยอมรักและ หวงแหนไมตางพวกเอ็งหรอก เพียงไดยินขาวศึกสงครามประชิดกรุงศรีอยุธยา เทานั้น ก็เกณฑไพรพลชาวจามที่เคยเปนขุนศึกเกาจาก อาณาจักรจามโนนก็มีมาก กลศึกพิชยั สงครามแจงชัดกวา ลายมือของตัวเอง อาสาเปนทัพหนามีขุมกำลังเพียงหา รอยแตไดขึ้นชื่อลือชาวาเปนกองอาสาที่แข็งแกรง นับแต นัน้ มาลูกหลานของชาวจามทีเกิ ่ ดในแผนดินนี้ จึงไดเขารับ ราชการเปนทหารกินยศ กินตำแหนงก็มาก ดวยคุณความดี ที่สรางเอาไวครั้งแลวครั้งเลาก็เพื่อทดแทนคุณแผนดิน อุเทน วงศจันดา

21

“ชื่อทำไมเรียกยากจังยา เคาะกะละมังสังกะสียัง จำไดงายกวา” “พูด แบบ นี้ เดี๋ยว ยา ก็ เคาะ หัว พวก เอ็ง หรอก ลูก ลิงลูกคางพวกนี้ไมรูฟาสูงแผนดินต่ำ เลนหัวไปเรื่อย ถา ไมไดออกญาผูนี้มีหรือพวกเอ็งจะไดออกมาพูดเลนหัว คะนองปากแบบนี้ ยาขอตัวไปนอนกอนดีกวา พรุงนี้ยา มีสิ่งที่ตองทำ มีสิ่งที่ตองใหตัดสินใจ ตอไปพวกเอ็งตอง หมั่นดูแลซึ่งกันและกัน” “ยาชี้มือมาที่ขาทำไม” “ยาอยากบอกวาเอ็งตองดูแลนองๆ ใหดีเผือ่ วาวัน ขางหนา ยาไมไดอยูดูแลพวกเอ็งเหมือนเกากอน” “ยาจะจากพวกเราไปไหน” “คนเรามันตองพลัดพรากจากกันไมวันใดก็วันหนึง่ ชีวติ มีเกิด แก เจ็บ ตาย มีพบ มีพราก เปนของธรรมดา ยา บอกเผื่อเอาไว เผื่อวาพรุงนี้พวกเอ็งอาจไมเห็นยาอีก” “ที่นี่บานของยา ไหนยาบอกวาคนบานเราไมเคย ทิ้งแผนดินถิ่นเกิดใหใครโดยงาย เกิดที่นี่ก็ตองตายที่นี่” “ใชๆ ยาเลาใหเราฟงถึงความกลาของบรรพชน แตอยูดี ๆ ยามาบอกพวกเราวาจะจากทีนี่ ไป ่ ถาเปนขา ขา จะไมยอมใหใครมาบุกรุกถิน่ ฐานบานเกิดของเราเด็ดขาด” “ขาก็เห็นดวย” “ขา ก็ เหมือน กัน จะ ไม ยอม ให ใคร มา รุกราน เรา โดยงาย ถาใครกลา ขาจะทำใหมัน ผูนั้นมีอันเปนไปถึง 22

เสือลองวารี

ตายทีเดียวยา” พวกเอ็งเงียบกันกอน ไมใชยาไมรักแผนดินถิน่ เกิด แตเปนเพราะวายาเห็นความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นปแลว ปเลา เห็นหลายสิ่งหลายอยางเปลี่ยน ยาเฝามองมันอยู ทุกป มีหลายอยางเปลี่ยนแปลงไปมากในขวบปที่ผาน มานี้ พวกเอ็งไมเห็นกันเชียวหรือ วาผืนปากวางสุดลูกหู ลูกตามันหดแคบเขามาเรื่อยๆ พวกเอ็งลืมแลวหรือไรวา รอนเรเดินทางมาจากที่อื่นดวยกันทั้งนั้น ไหนละวารัก แผนดินถิ่นเกิด ไหนละวาไมเกรงกลัวตอผูรุกราน แลว พวกเอ็งทำอะไรไดบางเพื่อรักษาถิ่นฐานบานเกิด เห็น แตรองไหมาขอพึ่งพิงขาดวยกันทั้งนั้น ไหนเอ็งลองพูดสิ เอ็งดวย เอ็งอีกคนปากดีนักเวลายาไมขอความคิดเห็น ตอนนี้ทำไมไมพูด เพราะวาพวกเอ็งมันก็ทิ้งบานทิ้งเรือน ตัวเองมาดวยกันทั้งนั้น ที่นี่มันเปนบานหลังสุดทายแลว ถาหากวายาไมทำอะไรสักอยาง พวกเอ็งอาจตอง เรรอนขามไปทางเทือกเขาตะนาวศรีโนน ไปใหเขาดูถูก ดูแคลน หรือไมก็ตองไปอยูในเมืองที่เต็มไปดวยแสงสี ขางลางโนน ทนอยูคับแคบในสถานที่เขาจัดหาเอาไวให มันไมกวางใหญไพศาลเหมือนปาหรอกนะ พวกเอ็งเห็น มั้ยละ แสงไฟรอบขางนั่นมันใกลเราเขามาทุกที ใกลเขา มาทุกที ไมวันใดก็วันหนึ่ง มันอาจมาถึงจุดที่ยานั่งและ อาจเลยไกลไปเรื่อยๆ จนกวาปาผืนนี้จะหมด ถาวันนั้นมาถึงพวกเอ็งบอกยาหนอยสิ จะพากัน อุเทน วงศจันดา

23

เรรอนเปน ผีสัมภเวสีตอไปเรื่อยๆ อยางนั้นเหรอ ยาไม อยากใหเปนแบบนั้น ที่นี่ควรเปนบานหลังสุดทายของ ่ ตองการนัน้ บางทีมัน พวกเอ็งทุกคน การจะไดมาซึง่ สิง่ ทีเรา ตองแลกดวยบางอยาง มิใชการแลกดวยชีวติ ตอชีวติ อีกตอ ไป แตถาหากวาหนึง่ ชีวติ ของยาสามารถชวยเหลือพวกเอ็ง ทุก คน ได ยา ก็ ยินดี จะ ทำ โดย ไม ลังเล ใจ สักวัน พวก เอ็ง จะเขาใจในสิ่งที่ยาพูดในวันนี้ สักวัน... พวกเอ็งควรไป นอนกันเสียที “ขายังไมงวงเลยยาดูสิดาวยังไมทันดับลับฟาเลย ไหนยาบอกวาจะเลาเรื่องราวในอดีตใหฟงอีกไง” “เอะ เอ็งมันอายุเทาไหรแลวนะ” “ขารึยา” “เออเอ็งนั่นแหละ ทำหนาไรเดียงสาไปได” “ปนี้ขาอายุครบสามรอยป” “เอ็งมาอยูที่นี่ไดกี่ปแลว” “ราวๆ รอยปเห็นจะได ยาถามทำไมรึ” “อาวยาจะถามประวัติเอ็งไมไดเชียวเหรอ” “ถามไดจะยา” “แตไมเคยเห็นยาถามขามานานแลว” “ย า ไม ถาม ข า บ า ง เห รอ ว า อายุ เท า ไหร แล ว ขาอยากบอก” “ใชถามพวกขาดวยสิ ยาลำเอียง” “พวกเอ็งจะงอนยาทำไม แหมอายุอานามก็มาก 24

เสือลองวารี

ดวยกันทั้งนั้นจะมางอนยาเหมือนเด็กๆ ไปได ไมตองมา บีบแขงบีบขายาหรอก ไมไดปวดไดเมื่อยอะไร ถาบีบไป ถูกเสนถีบก็อยาหาวายาใจรายละ” “ยายังมีแรงยกขาถีบใครไดอีกเหรอ” “บะ หรือวาเอ็งจะลองลิ้นปสักดอก” “ขารักยาตรงที่ยาตลกนี่ละ” “ขาก็เหมือนกัน” “ประจบประแจงเกงกันทั้งนั้นหลานสาวยา” เดี๋ยวนี้มีคนแปลกหนาผานเขามาบอยๆ นับวัน จะมากขึน้ และสิง่ ทีคน ่ เหลานีต้ องการก็มากขึน้ ทุกวันเชน เดียวกัน สมัยกอนพวกคนตัดไม นายพราน พวกหาของปา มันยังมีกฎกติกาในการอยูรวมกันบาง อยากไดอะไรมา ขอ ยาไมวาหรอกหากสิง่ เหลานัน้ พอแบงปนกันได ตนไม รึหากมันอยากไดไปสรางเรือน สรางบานมาขอกันดีๆ ยา ก็ให ไมใชวาจะใจจืดใจดำ ปลาในน้ำใครจะเอาไปกินยา ก็ไมเคยวา เพียงเอยปากขอกันบาง ผลหมากรากไม พืช ผักสมุนไพรก็เหมือนกันแตตองใหมันพอดีพองาม แมกระทั่งสัตวที่ยาเลี้ยงเอาไวจะเอาไปกินสักตัว สองตัวก็ไดถามันมีมากพอ แตถามันนอยยาก็ออกปาก ขอรองกันดีๆ วาใหมันเติบใหญออกลูกออกหลานกอน เถิดพอหนุมคอยมาลามายิง ถาขอรองกันดีๆ ไมได ยาก็ ตองไลตะเพิดไป ถาไมทำอยางนั้นสัตวมันจะสูญไปหมด นีมั่ นอาจเปนเหตุผลหนึง่ ทีทำให ่ บานเรามีสัตวเยอะกวาที่ อุเทน วงศจันดา

25

อืน่ ๆ เพราะวาเราใหความปลอดภัยกับพวกมัน สัตวมันก็ รู มันจึงมาอาศัยหาอยูหากินแถวนี้ พวก เอ็ ง ก็ เหมื อ น กั น ต อ ง คอย ช ว ย กั น ดู แ ล ระมัดระวัง ไมใชไปหลงเลหลิ้นคนลวง เชื่อคำหวาน หรือ พึงพอใจกับของฝากจากคนแปลกหนา ถาเปนแบบนั้น เรื่อยๆ มันจะไมเหลืออะไร แลวเอ็งละหายหนาหายตา ไปไหนเปนอาทิตย ยาก็ถามใครตอใครไปทั่ว พวกนี้มัน บอกวาเอ็งหนีตามผูช ายไป คงไมกลับงายๆ ยาละหวงเอ็ง นักกลัวไปหลงแสงสีในเมืองโนนหรือหลงเลหคำลวงของ ผูชายปากหวานที่ขึ้นมาจีบพวกเอ็งพรอมของฝากติดไม ติดมือ ระวังน้ำตาจะเช็ดหัวเขาละ  อน โธ ยาก็พูดซะแบบนัน้ ขาจะเลาใหยาฟงอยูเหมื กันแตเห็นยายุงๆก็เลยไมไดเลาสักที อีกอยางชวงนั้นยา ไปถือศีลยาวนาน เดี๋ยวนี้มันไมไดเปนแบบนั้นแลวละยา ไมไดมาขอกันดีๆ แบบยาเลา ของฝากขาก็ไมได ผูชาย ปากหวานก็หายาก แถมไอคนที่มาหาก็ลวนพูดหยาบ เสียจนตองยกมืออุดหู หนำซ้ำคนเหลานั้นไมไดมาขอพอ กินอิ่มปากอิ่มทอง บางทีก็มาลามายิงเอาเฉพาะสวนเขา หรืองา เอาแคสวนเล็กนอยที่คนเหลานั้นตองการและ คิดวามันมีราคา เขาของสัตวมีคามากกวาหัวใจของสัตว ดวยเหตุนี้สัตวที่มีเขามีงาอันสวยงามจึงถูกฆาอยางไม ปรานี สัตวบางตัวมันมาตายตอหนาขา บางตัวเหลือเพียง ซากศพอันเนาเหม็น บางตัวบาดเจ็บสาหัสขาก็ตองรักษา 26

เสือลองวารี

เยียวยาดวยความรูสึกเจ็บปวดไมแพพวกมัน คนทีขึ่ น้ มาตัดไมก็เชนเดียวกัน ไมไดตองการตนไม เพียงตนสองตน แตพวกนี้ตองการตนไมทุกตนในผืนปา แหงนี้ ไมมากมายขนาดนัน้ ขาคิดวามันสามารถสรางบาน ่ ญไป ไดนับรอยนับพันหลัง สรางเมืองไดทัง้ เมืองและทีสำคั กวานัน้ ตนไมหนึง่ ตนไมไดใชเวลาโคนเปนอาทิตยเหมือน เกากอน ครั้งแรกที่ขาเห็นกลุมคนเหลานั้นพรอมเครื่อง ไมเครื่องมือ ขาก็สงสัยอยูครามครันวามันคืออะไร เมื่อ ไดยนิ เสียงมันคำรามขายังนึกขำอยูเลย  วา เสียงมันชางดัง เหลือเกินและไรซุมเสียงแหงความไพเราะ มันแหบโหย และหอนหวนไปทัง้ ปา ยิง่ กวาการกรีดรองของภูตผีไรญาติ ซึ่งทุกขทรมานตอความหิวโหยและถูกทัณฑทรมานจาก บาปที่เคยทำครั้งยังมีชีวิตอยู จนขาตองยกมือปดหู ขาแอบดูอยูไมไกลหรอกยา วาจะออกไปไลแต ใจหนึ่งขาก็อยากรูวาเจาอุปกรณแปลกใหมนั่นคืออะไร ขา ไดยิน พวก นั้น คุย กันวา มัน คือ เลื่อย เครื่อง ไม ตอง ใช คนลากดึงเหมือนเกากอน มันเปนเลื่อยที่ไมรูจักเหน็ด จักเหนือ่ ย เพียงมันแตะเปลือกไมเทานัน้ ละยา น้ำตาของขา ก็หลนรวง หลนรวงพรอมฝุน ผงของเนื้อไม ขาสัมผัสได ถึงความเจ็บปวดราวกับวาคมเลื่อยนั่นมันกำลังกรีดผาน เนื้อ ของ ขา ความ เจ็บ ปวด ทวี ความ หนัก หนา สาหัส ขึ้น เมื่อมันไดลวงล้ำถึงกระดูก เจ็บปวดจนน้ำตาของขาไหล เปนหยดเลือด อุเทน วงศจันดา

27

ผานไปไมนานนักตนไมใหญที่ยืนหยัดมานานนับ รอยป ไดเรียนรูดินฟาอากาศจนแตกฉาน ซึ่งรากไดหยั่ง ลึกถึงครึ่งโลกยังถูกโคนลงโดยงาย เสียงกัมปนาทฉีกฟา นั่นเปนคำสั่งเสียสุดทายของตนไม ขาไดยินชัดเจนเหลือ เกินยา ไดยนิ จนขารูส กึ หนาวสัน่ ขนลุกขนพอง เหลาตนไม รอบขางตางพากันสัน่ กลัว ขาสัมผัสความรูส กึ ของพวกมัน ได พวกมันกลัวตอสิ่งที่เห็นตรงหนา กลัววาหลังจากนั้น ไมนานนัก อาจเปนมันที่ถูกโคน เพียงพวกมันบอกกลาว กันปากตอปาก ปาทั้งปาก็สั่นสะทาน เหลาบรรดาสิงสาราสัตวที่อาศัยตนไมทำรังหรือ หาอยูหากิ  นบนนัน้ หรือพวกสัตวทีอาศั ่ ยเก็บหมากผลสุก หรือใบไมกิน ตางพากันรับรูถึงรสชาติที่ผิดแผกแตกตาง ของตนไม มีแตความหวาดกลัวอันแสนเศราทีทำให ่ รสชาติ หรือกลิน่ ของตนไมเปลีย่ นไป ขาจึงไดยนิ เสียงตนไมรองไห ดังระงมไปทั้งปา นั่นละขุนเขาที่นอนสงบอยูจึงพลิกตัว ดวยความตกใจ ถาขาไมเห็นกับตาตัวเองก็ยากจะเชื่อวาสิ่งที่เกิด ขึ้น ตรง หนา เปน ความ จริง มัน งาย เสีย จน ขา คิด วา หาก ปลอยไวเชนนั้นตนไมที่เหลืออยูจะพลอยถูกโคนลงในไม ชา จากตนหนึง่ ไปสูต นหนึง่ คนพวกนัน้ ไมมที​ี ทา วาจะพอ งายๆ หัวเราะหยาบกระดาง พนคำหยาบออกจากปากจน ดอกไมปาไมกลาผลิบาน ขารูส กึ เศราเหลือเกินยาตอสิง่ ที่ เกิดขึ้นอยางรวดเร็ว ความจริงขานาจะออกไปหามตั้งแต 28

เสือลองวารี

แรก ถาขาไมสงสัยหรือลังเลตอหนาที่ของตัวเอง ตนไม มันคงไมถูกโคนโดยงาย มันเปนความผิดทีข่ าขอรับเอาไว เพียงคนเดียว ยิ่งไปกวานั้น ขาตกใจจนไมอาจคิดหาวิธี การแกไขอะไรไดทันทวงที ขาสารภาพตามตรงวาขากลัว กลัววาตนไมซึง่ เปน ญาติสนิทของพวกเราจะหายไปทัง้ หมดจากปานี้ กลัววา ขุนเขาทีสงบ ่ จะฉีกปริออกจากกันแลวพังทลายลง กลัววา แหลงน้ำที่อุดมสมบูรณ พลอยเก็บตัวเงียบในชั้นใตดิน ลึกลงไปเรื่อยๆ จนถึงแกนกลางของโลกและกลัววาแม กระทัง่ แสงดาวเดือนในยามดึกจะรังเกียจเราไมยอมออก มาเผยแสงระยิบระยับอีก ขากลัวสารพัดสารเพในตอน นั้น มันสับสนเหลือเกินยา ขาจึงรองไหออกมา ทีแรกขา กล้ำกลืนเสียงสะอื้นเอาไวในอกไมใหมันดังมากนักแตขา มิอาจทำได ความรูส กึ ทีประเด ่ ประดังกันเขามานัน้ รุนแรง และเชี่ยวกราก ขารูส กึ เสียใจและอยากขอโทษตอตนไมทีข่ าไมแม จะหาวิธีการใดๆ ชวยเหลือ เสียงสุดทายที่ขาไดยินมัน เหมือนตนไมรองตะโกนบอกขาวา เจามันก็คนใจโหดหิน เหมื อ น คน พวก นี้ ข า ไม อาจ เก็ บ กลั้ น ความ เจ็ บ ปวด มากมายขนาดนัน้ เอาไวได ขาจึงรองไหดังขึน้ เรือ่ ยๆ เมือ่ เสียงเลื่อยมอดดับ เสียงพูดคุยอันหยาบถอยก็เงียบตาม มันคงเหลือเพียงแตเสียงรองไหของขาแผวโหยซอกซอน ฉีก เปลือก ไม แหง หลุด จากตน เหนี่ยว ดึง ใบไม ชำรุด ให อุเทน วงศจันดา

29

หลุดจากกิ่งกาน เมื่อเสียงขาผานไปถึงหนอนที่ซอนตัว ในดักแดพวกมันเองก็ชะงักตัว ไมกลาโผลออกมาจากใย ที่มันสราง หดกลัวกลับเขาไปในดักแดอีกรอบ บางทีถา โลกภายนอกโหดรายกับมันเกินไป ขาคิดวามันอาจจะขอ อยูในดักแดไปตลอดชีวิต เสียงรองไหของขาอาจทำใหปลาที่ดำผุดดำวาย เก็บตัวเงียบใตน้ำลึก เมือ่ มันรูส กึ ถึงความไมชอบมาพากล ของปานี้ ผิวน้ำจึงเรียบบางราวแผนกระจกสะทอนเพียง ความ วาง เปลา ของ ผืน ฟา สอง สำรวจ ซึ่ง กัน และ กัน อยู อยางนั้น นั่นละใครคนหนึ่งจึงถามหาขา วาใครกันมา รองไหในปานี้ มารองไหดวยเหตุผลกลใดจงออกมา ถา เปนเสือสมิงจะยิงเสียตับฉีก ถาเปนผีผูหญิ  งจะปล้ำทำเมีย เสียในปานี้ ถาสวยอาจปล้ำซ้ำอีกสองถึงสามรอบตาม ประสาคนมีกำลังวังชาดี ขาจึงเดินออกมาจากตนไมกลาวคำขอโทษพวก เขาวา ขาไมไดตั้งใจรองไหหรอกพี่ ขาบอกคนเหลานั้น วาขาสงสารตนไม ขาจึงรองไห พวกมันถามขาวาบาน เอ็งอยูไหน ทำไมมาเดินปาคนเดียวแบบนี้มันอันตราย ขาจึงบอกพวกเขาวาบานขาอยูนี่ พวกมันก็วาไมเห็นมี บานเรือนอันใดอยามาโกหกกันหนอยเลย ขาเลยชี้ไปที่ ตนไมทีถู่ กตัด นัน่ ละบานขา แลวไปนัง่ รองไหเงียบๆ บน ซากศพของตนไม ขาบอกวาตอไปขาจะอยูที ไ่ หนบานของ ขาถูกทำลายเสียแลว 30

เสือลองวารี

ขาพูดไปรองไหไป จึงเอยปากขอพวกเขาใหขาไป อยูด วย ขาจะปรนนิบตั รัิ บใชพวกทานเปนอยางดี ขอเพียง ใหขามีขาวกินมีที่ใหซุกหัวนอน ไมมีใครรับปากขาสักคน ได แต มอง กัน ไปมอง กัน มา ราว ไม เคย พบ เคย เห็น กัน มากอน อีกทั้งชี้มือชี้ไมบอกใหไปอยูกับคนนี้ คนที่ถูกชี้ก็ สายหนาใหไปอยูกับคนโนน คนโนนก็สายหนาชี้ใหไปอยู กับอีกคน อีกอยางน้ำตาของขากลับกลายเปนหยดเลือด ไหลอาบหนา ไหลอาบไปทั่วราง ไอคนที่วาจะปล้ำขาทำ เมีย ทำหนาตาเหมือนคนเห็นผี ขาเองก็พยายามหันมอง ไปรอบๆ วามีผีสางนางไมมาปรากฏตัวก็เปลาเลย มีแต ขาคนเดียวที่ยืนอยูทามกลางหยดเลือดสีแดงทวมตัวไหล เจิ่งนองไปบนซากของใบไม เมื่อพวกเขาวิ่งออกจากปาโดยไมไดหยิบสัมภาระ ใดๆ ออกไปดวย อีกทั้งรองแรกแหกกระเชอทำเอาขา พลอยตกอกตกใจไปดวย จึงไดแตออกวิ่งตามไป เมื่อวิ่ง ไปทันขาก็ออนวอนขอไปอยูดวยจะทำตัวสงบเสงี่ยมไม สรางความเดือดรอนใหใครหรอก ขาจะไมรองไห ขาจะ เขมแข็ง ไมมีใครฟงหรือยอมพูดกับขา พวกเขาเอาแต วิ่ง หนี โดย ไม สนใจ อะไร ทั้ง สิ้น วา ขาง หนา เปน หลุม ลึก เป น โขด หิ น เป น หนอง น้ ำ หรื อ หน า ผา ข า พยายาม รองเตือนสุดเสียงใหระวังกิง่ ไมแหลม เมือ่ เห็นใครคนหนึง่ วิ่งไปในทิศทางนั้น เขาไมสนใจคำเตือนยังคงวิ่งไปในทิศทางนั้นดวย อุเทน วงศจันดา

31

ความเร็ว จนกระทัง่ กิง่ ไมแหลมคมนัน่ เสียบตนขาจนทะลุ ติดอยูอยางนั้นรองโหยหวนเหมือนสัตวเจอบวงบาศของ นายพราน เมื่อขาไปถึงเขายิ่งรองโหยหวนหนักขึ้นไปอีก พยายามดึงขาออกจากกิ่งไมขนาดเทาแขนของขาแตไร ผลมันอาจเสียบติดกับกระดูกของเขา อีกทั้งเลือดไหล ไมยอมหยุด กิ่งไมนั่นอาจเสียบเขากับเสนเลือดใหญดวย ขาเองพยายามชวยทุกวิถีทางแตปลายไมที่เสียบทะลุนั่น ก็ไมยอมหลุดออกมาเสียที สงสารเขาเหลือเกินยายิ่งเห็น เลือด ขน สี ดำ ไหล ออก มา เปน ตาน้ำ เขา รองไห เหมือน เพอคลั่งเมื่อเวลาผานไปนานนับชั่วโมง ขาพยายามตามติดอีกคนที่วิ่งไปทางแมน้ำ ดูเขา จะ ลังเล เมื่อ เห็น ความ เชี่ยว กราก ของ สายน้ำ หาก เขา ทะยานลงไป ไมแนนักสายน้ำอาจจับเขาขวางใสโขดหินจน กระดูกแตก เมื่อเห็นขาปรากฏตัวเงียบเชียบ เขาไมรอชา อีกตอไป กระโดดลงสูสายน้ำเชี่ยว รางนั้นถูกสายน้ำพัด พาไป ถึงแมวาเขาจะพยายามวายตัดผานสายน้ำตรงที่ เชีย่ วกรากและหนุนวน ทวาไรผล น้ำไหลแรงเสียจนไมเปด โอกาสใหเขาไดทำดัง่ ใจวาด คอยๆ จมลงไปทีละนิดแลว เงียบหายไปใตผิวน้ำ ขาไมอาจนิง่ ดูดายทนเห็นคนตายตอ  ำเย็นเฉียบนัน่ หนาตอตาไดหรอกยา จึงทะยานลงสูสายน้ อาจมีเพียงขาเทานั้นที่ชวยเหลือเขาได สายน้ำที่ไหลเชี่ยวกรากนั่นอาจเปน ผลพวงสวน หนึ่งจากน้ำมือของเขาเอง เมื่อเขาตัดตนไม รากสำหรับ 32

เสือลองวารี

ดูดซับสายฝนที่ตกลงมาก็ไรความหมาย ปลอยใหน้ำปา ไหลบารุนแรง แตเขาอาจมีครอบครัว มีลูก มีเมียคอยอยู ที่บานและเขาอาจกลับตัวกลับใจเปนคนดี ขาจึงไมรอชา จะฉุดวิญญาณเขาขึน้ มาจากความตายนำไปสงอีกฝง ของ สายน้ำ เขาเองก็เห็นขา ขาเพียงยิ้มให เมื่อเขาตั้งสติไดก็ วิง่ โขยกเขยกหนีไปโดยไมกลาวคำขอบคุณสักคำ ขาไมวา อะไรหรอก เขาอาจตกอกตกใจกับการจมน้ำและคิดวา ความตายไดมาเคาะประตูเรียกแลว แตพอลืมตาขึ้นมา อีกครั้งกลับพบวายังมีลมหายใจอยู ที่สำคัญไปกวานั้น ขายังยิ้มใหเขาอีก ขา ตาม คน เหลา นั้น ไป ถึง บาน เรือน ของ พวก เขา ทีเดียวละยา ไปขอเศษผงของเนื้อไมที่ติดตามเสื้อตาม กางเกงของคนเหลานั้นคืน ผงของเนื้อไมบางทีมันติดอยู ตามเสนผมบนหัวของคนเหลานัน้ ขาจึงตองใชเวลาทัง้ วัน ทั้ง คืน เพื่อ รีด มัน ออก มา ที ละ เสน ที ละ เสน ขณะ ที่ ขา กำลังขะมักเขมนทำงานอยูนั น้ บรรดาลูกเมียเขาก็เห็นขา ขาพยายามยกนิ้วมือสายไปมาไมใหเขาพูดอะไรออกมา ทั้งนั้นและยิ้มใหเด็กชายตัวเล็กๆ ที่พยายามบอกพอตัว เอง วา มี บาง สิ่ง บาง อยาง อยู บน บา เขา พยายาม จับ หัว ตัวเองหลายครั้งแตเห็นวาไมมีอะไร เขาจึงดาเมียและลูก วาพูดเพอเจอไปเรื่อย ขาไดแตยกมือปดปากไมใหเผลอ หัวเราะออกมา ขาพยายามปรับตัวใหเปนคนอารมณดี เดินบน อุเทน วงศจันดา

33

เรือนก็ไมลงสนหนักใหเกิดเสียงดังอันรบกวน ยามนอนก็ นอนโดยสงบเสงีย่ มพยายามทำตัวใหลีบเล็กทีส่ ดุ ระหวาง กลางผัวกับเมีย เมือ่ เขาตืน่ ขึน้ มากลางดึกและพบวาคนที่ กอดนัน้ ไมใชเมียคนเดิมอีกตอไปแตเปนขา บางทีมันอาจ มีอะไรผิดสัดผิดสวนไมคุนมืออยางเคยนั่นละยา ขาเองก็ พลอยเคลิ้มตามไปดวย ใจหนึ่งก็อยากปลอยใหมันเปน ไปตามครรลองหญิงและชาย แตอีกใจหนึ่งก็พลันไดคิด วา เขามีลูกมีเมียแลว ซึ่งเมียเขาก็นอนกรนอยูขางๆ ขา นี่เอง นั่นละขาจึงจับมือของเขาเอาไวไมใหมันเลื่อนต่ำ ลงไปกวานี้ แตมืออันซุกซนนั่นพยายามเหลือเกินจะไป สูเปาหมายซึ่งอยูอีกไมไกลนัก ขาจึงกระซิบบอกเขาแผว เบา นั่นละเขาจึงลืมตาตื่นและพยายามรองตะโกน ขา จึงใชมืออีกขางปดปากเขาเอาไว เขาพยายามดึงมือกลับ แตขาไมอนุญาตใหดึงกลับโดยงาย จับมือเขาเอาไวแนน กระซิบซ้ำ ขาหนาวแคกอดก็พอนะพี่ เวลากินขาวขาก็นั่งพับเพียบเรียบรอย บางทีขาก็ หยิบปลาทอด หมูทอดใหลูกเขาดวย แมวมันก็ชอบเลนกับ ขามาพันแขงพันขาตลอด ยามกินมันมาวนเวียนอยูใกล  ๆ ขาเองก็รักแมวจึงหยิบปลาทอดชิน้ ใหญสุดใหแมวกิน เขา เองก็ดาลูกวาเอาปลาทอดไปใหแมวกินทำไม แมวมันหา ปลาเปนรึถึงไดกินดิบกินดีขนาดนัน้ พอกินผักจนตัวเขียว จะเปนหนอนอยูแลวไมคิดจะหยิบใหกินบาง คนเปนลูก ก็ทำหนาเหมือนจะรองไหและชี้มือชี้ไมมายังขา เมื่อเขา 34

เสือลองวารี

เห็นขาเทานั้นละ เขาก็บอกลูกวา เออลูกทำถูกตองแลว แมว มัน ชอบ กิน ปลา เอา ปลา ทอด ชิ้น นี้ ให แมว ดวย ลูก พอชอบกินผัก กินผักแลวรางกายแข็งแรง ขาเห็นเขามือสัน่ จนชอนหลุดมือหลนลงในถวยน้ำแกง พยายามยกขันน้ำ ขึน้ ดืม่ แตน้ำก็กระฉอกจนเปยกไปทัง้ ตัว เทานัน้ ละเมียเขา ก็ดาดังไปแปดบานเกาบาน คน ที่ บาด เจ็บ ปาง ตาย ขา ก็ ไป เยี่ยม เขา ถึง โรงพยาบาล ไปนั่งเฝาทีเดียวละยาไปใหกำลังใจ ขายังไดกุม มือเขาเลย มือคนปวยมันเย็นผิดปกติ ขาเองก็เพิ่งสังเกต รู วาธาตุไฟในกายเขาใกลมอดดับเต็มที แตโชคยังดีเขามา ถึงโรงพยาบาลทันเวลา เมือ่ เขารูว าคนทีกุ่ มมืออยูนั น้ เปน ขา ก็พยายามเบี่ยงหนาไปอีกทางราวกับไมสนใจไยดี แต ขาไมอะไรเขาหรอกยา ไดแตถามดวยความหวงใยวาเจ็บ มากไหม? เขาพยักหนาเหมือนคนรองไหโดยไมหันมามอง ขาสักนิด ขาบอกเขาวา “ตนไมมันก็มีชีวิตเจ็บปวดเปน เหมือนคนเรานี่ละ แตโชครายตนไมไมมีโรงพยาบาลให เขารักษา” เขาทำเหมือนรับรูแตเชื่อวาเขาคงไมรูหรอก “ยังไมมีใครมาเยี่ยมเหรอ” เขาสายหนา “งั้นขาอยูเปนเพื่อนก็ไดนะ” เขายังคงสายหนา ขานั่งเปนเพื่อนเขาทั้งคืน ถามอะไรเขาก็เอาแต สายหนาไมพูดไมจา ขายังขำนางพยาบาลไมหายเลยยา ตอนที่เขามาเปลี่ยนถุงเลือด ขาถามวา “เลือดพอไหม” “ถาไมพอจะบริจาคเพิ่มหรือไง” อุเทน วงศจันดา

35

“ใช ขาจะบริจาคเพิ่มตอนนี้เลย” เมื่อนางพยาบาลเห็นขาเทานั้นละ ยิ่งทำหนาตา ตลกใหเห็นอีกตะกุกตะกักพูดกับขาวา “เลือด พอแลว ไม ตอง บริจาค เพิ่ม ก็ได คะ เลือด พอแลว พอแลวเจาคะ” จนขาเผลอหัวเราะออกมา ไอความรูส กึ ตลกนีมั่ น ทำใหขาหัวเราะดังมากทีเดียวละยา ใครจะไปเก็บอารมณขำๆ แบบนัน้ ได ขานึกวาเตา ใสแวนตาเสียอีก คนอะไรหนาเหมือนเตาชะมัด แถมชอบ ยืดคอ หดคอเหมือนเตาอีก มีแตคนเจ็บละยาไมรสึู กตลก ไปกับขา แถมทำหนาทำตาเหมือนคนจะรองไหอยูตลอด เวลา เอาแตสายหนาไปมาไมยอมหยุด ดวยเหตุนี้ละยา ขาจึงหายหนาไปหลายวัน จะวาขาหนีตามผูชายไปก็ไม ผิดนัก เมื่อขาไดผงเนื้อไมครบถวน ขาจึงกลับคืนสูบาน เราอีกครั้ง ยาจะตำหนิขาก็ไดนะ ขาไมวาหรอก ยาจะไปวาอะไรเอ็งได สิ่งที่เอ็งทำมันถูกตองแลว อยางนอยหลานยาก็เปนคนดีเห็นอกเห็นใจผูอื่น สิ่งนี้มัน ควรมีอยูติ ดตัวพวกเอ็งทุกคน แมวา อะไรตอมิอะไรบนโลก ้ นตองมี เดีย๋ วนี้ ใบนีมั้ นเปลีย่ นไป แตจิตใจดีงามแบบนีจำเป ภัยธรรมชาติทวีความรุนแรงขึน้ เมือ่ คนเราไรความเมตตา ตอธรรมชาติ ธรรมชาติก็ยอมแสดงความไรเมตตาตอคน เฉกเชนเดียวกัน ยาไดแตเฝามองสิ่งที่เกิดขึ้นตั้งแตตน เห็นความเปลีย่ นแปลงนัน้ รวดเร็วและรุนแรง ปากวางไกล 36

เสือลองวารี

สุดสายตาหดแคบลงเรื่อยๆ ตรงที่พวกเอ็งยืนอยูนี้ถือวาเปนฐานที่มั่นสุดทาย ของ ปา ผืน นี้ ผูคน ได พา กัน บุกรุก ผืน ปา เขา มา จาก ทั่ว สารทิศไมนาเชื่อวาชั่วระยะเวลาไมถึงรอยปปาใหญไพร กวางเติบใหญมาหลายรอยหลายพันปจะถูกทำลายลง อยางรวดเร็ว การสรางมันใชเวลาเนิ่นนานกวาจะกลาย เปนผืนปาที่อุดมสมบูรณ นับแตนั้นเปนตนมาปารอแตวันหมดไปจากโลก ใบ นี้ เพื่อ ตอบ สนอง ความ โลภ ของ คน อีก ไม นาน นัก หรอกพวกเอ็งอาจพบวา ที่ที่เรายืนอยูจะกลายเปนสวน ยาง สวน ปาลม ของ ชาว บาน เมื่อ เวลา นั้น มา ถึง อาจ มี นางปาลม นางยาง นางมะพราว นางสมโอ นางทุเรียน มาแทนนางตะเคียน กลายสภาพเปนบานเมืองแปลกตา รก รุงรัง และ สกปรก เกิน กวา พืชพันธุ ธัญญาหาร จะ กลา ผลิใบออนขึ้นมาเหมือนเมืองที่พวกเอ็งเห็นขางลางโนน แสงไฟระยิบระยับระโยงระยางเต็มไปหมดไมเคยมอด ดับ เฉกเชนนี้แลวแสงหิ่งหอย แสงจันทร แสงดาวยอมไร ความหมาย พื้นที่ของหัวใจที่เคยดีงามและออนโยนนั้น จะถูกรุกคืบและยึดครองไดงายจากสภาพแวดลอมที่ไร ชีวิตเชนนั้น จึงกลายเปนเพียงมนุษยที่มีลมหายใจแตไร หัวใจ มีชีวิตแตมองไมเห็นคุณคาของการมีชีวิตนี่ละอาจ เรียกวาความเจริญ ขุนเขาใหชีวติ ตนไม แตตนไมไมเคยไรหัวใจเชนนัน้ อุเทน วงศจันดา

37

พยายามทำหนาทีของ ่ ตัวเองสุดความสามารถ ความหนา ทึบของใบนัน้ ชวยใหลมหายใจของโลกสะอาดขึน้ ยามแดด รอนใหรมเงา ยามฝนตกหนักชวยกรองสายฝนลงสูราก ดูดซับน้ำเอาไว ผอนจายทีละนิดคอยไหลลงสูแมน้ำใหญ มันเปนความเอื้ออาทรซึ่งกันและกันไมทางใดก็ทางหนึ่ง เมื่อแมน้ำไดรับความเมตตาจากตนไมยอมยินดีจะคลาย ไอน้ำขึ้นสูฟาแตพอเหมาะกอเกิดเปนมวลเมฆ ผืนฟานั้น ราวสวนฝายที่ผลิบาน เมื่อ มี เมฆ ผู ชรา ผาน ทาง มา จึง ได แต สอบถาม ถึง เรื่องราวการเดินทางไมรูจบ เมฆชราจึงเริ่มตนเลาเรื่อง ดวยการขึ้นตนประโยควากาลครั้งหนึ่งเมื่อนานมาแลว ยิ่งเพิ่มความอยากรูอยากเห็นใหกับบรรดาเมฆหนุมและ เพอฝนไปวาตัวเองตองเดินทางไกลไปสุดขอบโลก ทวา เมื่อมองลงสูเบื้องลาง พบความเขียวขจีของแมกไม พบ สายน้ำที่ใหชีวิตตนและคนพบวาตัวเองไดกอเกิดขึ้นที่นี่ ความคิดนั้นทำใหเมฆหนุมตระหนักรูในทันทีวาไมมีที่ใด ในโลกนีดี้ เทาบานเกิดของเราเอง จึงยอมสละตัวเองเปน เม็ดฝนโปรยปรายลงมา แมกระทั่งสัตวปานับตั้งแตชางลงมาจนถึงแมลง ตัวเล็กๆ มันก็ระลึกรูบุญคุณปาเขา ดูอยางพวกฝูงลิงสิ พวก เอ็ง เห็น มิใช หรือ มัน กิน หมาก ผล ของ ตนไม มัน ก็ ตอบแทนดวยการนำหมากผลทีมั่ นกลืนลงไปเคลือบดวย กากใยอาหารเดินทางไปหาสถานที่แหงใหมในการเพาะ 38

เสือลองวารี

ปลูก เมื่อมันขับถายก็เทากับวาใหปุย เพียงเมล็ดสัมผัส ดินก็พรอมจะงอกงาม ผืนดินโอบอุม ดูแลตนกลานับตัง้ แต วินาทีนัน้ สรรพสัตวนอยใหญจึงมีหนาทีใน ่ การปลูกปาไป โดยอัตโนมัติ แมกระทั่งแมลงมันก็ชวยผสมเกสรดอกไม ไมมี สัตวชนิดไหนที่ไมตอบแทนบุญคุณของปา ยกเวนคน คนเทานั้นที่ชวงชิงและเอาเปรียบผืนปามาตลอด สิ่งที่ ทดแทน ให กับ ปา นั้น เมื่อ เทียบ กับ ปริมาณ ที่ ทำลาย ปา ไมถึงหนึ่งในพันดวยซ้ำ มันเปนแบบนี้มานานแลวและ ธรรมชาติก็ไดมอบความไรน้ำใจคืนสูคนเฉกเชนเดียวกัน ธรรมชาติพยายามสรางความสมดุลใหกับทุกสรรพสิง่ ไมมี สิ่งใดมากเกินหรือนอยเกินไป หากสิ่งหนึ่งใดมากเกินไป ก็เพราะมีความจำเปนที่จะตองมีมาก และหากสิ่งใดสิ่ง หนึง่ มีนอยเกินไปก็เพราะธรรมชาติรูดี วาความจำเปนของ มันมีเทานั้น ธรรมชาติไดจัดสรรปนสวนใหทุกสรรพสิ่ง อยางลงตัว มี แต คน เทานั้น ที่ คิด วา สิ่ง ที่ ธรรมชาติ จัดสรร ปน สวนใหนั้นไมเปนธรรมสำหรับตน จึงเขาไปวุนวายและ จัดสรรปนสวนธรรมชาติเสียใหมดวยการเขาไปทำลายใน สวนทีควร ่ รักษาเอาไว อีกทัง้ ดัดแปลงธรรมชาติ ดัดแปลง ตนไม ดัดแปลงสัตวใหเปนไปเพือ่ ตอบสนองความโลภของ ตนเอง ทุกอยางมันผิดเพีย้ นไปหมดเกินกวาธรรมชาติจะ ทนไดอีกตอไป จึงเขามาจัดความสมดุลใหกับโลกใบนีอี้ ก อุเทน วงศจันดา

39

ครั้ง นั่นละโรคระบาดจึงแพรกระจาย สงครามจึงเกิดขึ้น เพื่อแยงชิงทรัพยากร ผืนดินก็เจ็บปวดเพราะรากเหล็ก ที่ตอกลึกลงในเนื้อดินนั้นไมมีความออนโยนเชนรากไม มันจึงพลิกตัวกอเกิดแผนดินไหวขึน้ มันอาจเปนไปไดสักวัน ในอนาคตโลกใบนี้อาจคืนสูดวงดาวที่วางเปลาอีกครั้ง ย า ไม เคย เห็ น ฝน ที่ ตก ผิ ด เพี้ ย น เช น นี้ มา ก อ น มวลเมฆดำเหลานั้นมาจากที่ซึ่งหางไกลขาดไรไมตรีดุจ เดียวกัน สิ่งที่กอเกิดเปนมวลเมฆก็หาความบริสุทธิ์ไมได เชนเดียวกัน ใครจะไปคิดวาเม็ดฝนเหลานัน้ มันสกปรกจน ่ อเชือ่ โดยแททีน้่ ำ ไมอาจกลืนลงคอได มันชางเปนสิง่ ทีเหลื บริสทุ ธิมี์ อยูแต  ในขวดปดฝาเทานัน้ เดีย๋ วนีมั้ นมีทัง้ ฝนแท ฝนเทียม ใครจะไปคิดวาขนาดฝนยังอาจเปนฝนเทียมได ไอฝนที่พวกเอ็งเห็นนี่ละ นั่นอาจเปนฝนเทียม พวกเอ็ง แยกออกไหมละวาไหนฝนแท วาไหนฝนเทียม เดี๋ยวนี้สิ่งเทียมเลียนแบบสิ่งแทจนยากแยกวาแท หรือเทียม แมกระทั่งสีก็ยังมีแดงแท แดงเทียม เหลือง แท เหลืองเทียม น้ำเงินแท น้ำเงินเทียม ยิ่งไปกวานั้น จริยธรรม ยัง ถูก ลอก เลียน แบบจน ยาก แยกวา ดี แท หรือ ดีเทียม ทั้งคน พืช สัตว ถูกผสมเทียมๆ พวกเอ็งคิดดูสิ โลกมันจะสับสนขนาดไหน คนมันจะสับสนแคไหนที่ไม สามารถแยกแยะอะไรไดชัดเจนเหมือนเกากอนอีกตอไป หัวใจเชนนั้นยอมไมรูสึกรูสากับสิ่งหนึ่งสิ่งใด แมอาจรูสึก ก็ยังไมมั่นใจไดวาตัวเองรูสึกแทหรือรูสึกเทียมๆกันแน 40

เสือลองวารี

แคยาคิดก็ปวดกบาลจะแยแลว ปาถูกทำลายตนไมไมมีแลว เหลือแตตอและราก ตาย ขุนเขาหัวโลนจมอยูกับความเศรามานานแสนนาน กับขาวความตายของตนไมตนสุดทายที่มันพยายามยื้อ ดึงเอาไวสุดแรงเกิดแตทวาไรผล นับแตนั้นเปนตนมามัน ไมมกะ ี จิตกะใจทำอะไรอีกตอไป ฝนเนาตกลงมาเทาไหรก็ ปลอยใหมันบาไหลลงไปเทานัน้ แมนำ้ รูส กึ นอยเนือ้ ต่ำใจ ทีภู่ เขาไมยอมกรองกลัน่ น้ำฝนหรือสิง่ อันมากับสายฝนให เหมือนเกากอน มีแตโคลนตมไหลทะลักลงมากับสายน้ำ ที่ขุนคลั่กมิใชน้ำใสจากตาน้ำ เจา แม คงคา ทาน คง รัก ความ สะอาด สะอาน เมื่อ เห็นโคลนตมทอนซุง เศษหินดินทรายอันเปนปฏิกูลไหล ลงสูแม  นำ้ เทานัน้ ก็ควันออกหู ไปตอวาพญาขุนเขาโดยไม สนวาทานกำลังอยูในชวงไวทุกข ทานพญาขุนเขาก็บอก วาไอเหตุนี้ก็เพราะทานมิใชรึที่ปลอยไอน้ำขึ้นสูฟาเยอะ เกินไปจะโทษขาก็ไมถูกนัก เจาแมคงคาก็ตอกกลับทันที อาวๆ ทานพญาขุนเขาเหตุใดวาจาของทานไรรากไมดูด ซับคำอันหยาบคายเชนนั้นเลา เพราะทานมิใชรึที่ปลอย ใหสิ่งปฏิกูลโคลนตมเหลานี้ไหลลงบานขาโนน เห็นไหม นัน่ แมกระทัง่ ปลาทีข่ าเลีย้ งมันอาจตาบอดไดเพราะความ สกปรกของน้ำ ดูปลาเหลานัน้ สิมันชางนาสงสารแทขึน้ มา หายใจอาปากพะงาบจะตายมิตายแหล แลวทานทั้งสองก็เอาแตทะเลาะเบาะแวงกันและ อุเทน วงศจันดา

41

เชื่อวาสิ่งทั้งหมดทั้งปวงเกิดขึ้นก็เพราะคน คน คน คน เทานั้น พญา ขุนเขา โมโห หนัก และ หมาย จะ แก แคน ให ตนไมที่มันรัก จึงผลักดิน ผลักหินทลายลงมาถลมบาน เรือน ผูคนที่ลวงเกิน นั่นละพวกเอ็งเอย เจาแมคงคาก็ เหลือทนอีกตอไป ผลักทอนซุงเศษหินดินทรายลงสูเบื้อง ลางโนน กลายเปนทะเลโคลนเพียงชั่วพริบตาเดียว น้ำ ทวมไปทุกหนแหง ตอไปมันจะเลวรายกวานี้ พวกเอ็ง คอยดูเถิดเมื่อความเมตตาปรานีมันไดสูญสิ้นไประหวาง กัน สิ่งที่เราจะไดรับก็คือความแลงไรน้ำใจเชนเดียวกัน หากเปนเชนนี้แลงหนาเห็นทีจะแลงนาน หนาวหนาอาจ หนาวเยือกถึงกระดูก รอนหนาอาจรอนจน ผิวไหมราว เพลิงเลีย ทุกอยางเริ่มตนจากคนและสุดทายก็วกมาสูคน เชนเดิม ถมน้ำลายรดฟายอมตกใสหนาตัวเอง ดาขุนเขา ขุนเขายอมดาตอบ ยิ่งเราไรน้ำใจตอธรรมชาติเทาไหร ธรรมชาติก็ยิง่ ไรน้ำใจตอเราเทานัน้ แตถาคนรักธรรมชาติ เทาไหร ธรรมชาติก็รักคนเทานัน้ ถายาไมทำอะไรเลยนัน้ มันยิง่ จะสายเกินไป เรารอใหคนอืน่ มาชวยเหลือแบบเดิม ไมไดอีกตอไปแลว เราตองชวยเหลือตัวเองกอน นัน่ ละยา ตองตัดสินใจทำอะไรบางอยางเผือ่ วามันอาจเปลีย่ นแปลง ความเกลียดชังระหวางกันกลับกลายมาเปนความรักเอื้อ อาทรเห็นอกเห็นใจซึง่ กันและกัน ยาจะตองรุกมิใชรอ แมรู ่ ทำหรือ วามันอาจไดไมคุม เสีย แตอยางนอยเราก็กลาทีจะ 42

เสือลองวารี

เปลี่ยนแปลงใหมันดีขึ้น ยาไมอยากปดบังพวกเอ็งหรอก ในหมูคนเบื้องลางโนนยังมีคนที่เห็นถึงคุณของการมีปา และโทษของการไรปา “หลวงพี่ที่มาหายาเมื่อวานนั่นเหรอ” “เออ นั่น ละ หลวง พี่ รูปนั้น ละ ทาน ได มา ปรึกษา หารือกับยา พวกเอ็งจำทานไมไดเชียวรึสมัยกอนติดสอย หอยตามผูเปนพอเขามาในผืนปาแหงนี้” “คน ไห นรึ ยา มัน มี คน มากมาย ที่ เขา มา ใน ผืน ปา แหงนี้” “ตาเฒาคนทีพวก ่ เอ็งดูถกู ดูแคลนรางกายผายผอม แถมเนือ้ หนังมังสาเหีย่ วยน ผูมา  พรอมกับขวานบิน่ ยาเห็น ทีแรกนึกสงสารยิ่งนัก ยังจะแบกขวานบิ่นเขามาตัดไม” “แตพอไดแกวงขวานบิ่นในมือเทานั้นละ ความ สงสารที่ยามีแตแรกก็เปลี่ยนเปนความโกรธขึ้นมาทันที คมขวานทีถะ ่ ถากเขาไปในเนือ้ ไมนัน้ ปลิววอนไปไกลแสน ไกล ฟง จาก เสียง คม ขวาน บาด กิน เนื้อ ไม ก็ ให รู วา พละ กำลังไมตางคนหนุมเอาเสียเลย” “ออ ขาจำไดแลวยา ตาเฒาคนที่ตนตะเคียนลม ทับนั่นใชไหม” “เออนั่นละ” “ทำไมตนตะเคียนอยูดีๆ จึงลมทับตาเฒาคนนั้น ไดละยา” “มันเปนความประสงคของตนตะเคียน พวกเอ็ง อุเทน วงศจันดา

43

จำเด็กหนุมคนที่มาดวยนั่นไดไหม? เด็กคนนั้นในวันนี้ คือหลวงพีผู่ เคร  งศีลและมีกลิน่ กายอันอมตะราวพญาแรง ทีแรกยาคิดวาสิงสาราสัตวในปาตัวไหนถึงคราวตายหนอ กลิ่นจึงไดเหม็นหึ่งปาถึงเพียงนี้ พอเสาะดมจนแจงชัดก็ ทราบวามาจากจีวรเกาขาดนั่น” “ยามทานเยื้องมือขึ้นราวการกระพือปกของพญา แรงทีเดียวละ มีกลิ่นสาบสางบางอยางโชยออกมาจาก เนื้อหนังของทาน ยิ่งทานพูดยาก็ยิ่งวิงเวียนหนักขึ้น แต ถอยคำทีท่ านเปลงวจีออกมากลับหอมหวนทวนลม ทาน ผูนี้ละมาจุดประกายความหวังใหกับยา” “หลวงพี่ทานตกลงอะไรกับยา ขาเห็นความวิตก กังวลอยูบนใบหนาของยาในวันนั้น” พวกเอ็งอยาเพิ่งรูเลย ยาจะตอบตกลงกับทานใน วันพรุงนี้ อีกไมนานจะสวางแลว แสงสวางกำลังจะขับไล ความมืดออกจากผืนปาแหงนี้ พรุงนี้มันจะเปนวันใหม สำหรับพวกเอ็งทุกคน ยามีคำตอบใหหลวงพี่แลว...

44

เสือลองวารี

อุเทน วงศจันดา

45

2.

พระปกษาพญาแรงพันป

ตอนที่โยมแมปวยหนักดวยโรคภัยไขเจ็บแหงวัย ชรามาประชุมรวมกันในรางกายอัน ผายผอมเพื่อจัดสรร ปนสวนกันวาใครจะยึดครองสวนไหนบาง ตอนนัน้ อาตมา กำลังเดินธุดงคขามเทือกเขาตะนาวศรีไปยังประเทศพมา มีครูบาอาจารยหลายทานไดตักเตือนวาอยาออกธุดงค เพียงลำพังดวยพรรษายังออนและญาณสมาธิไมแกรงกลา พอ จักเปนอันตรายตอดวงจิตอันเปรียบประดุจลูกแกวอัน เปราะบาง หากไมสามารถควบคุมหรือคุมครองดวงจิต อันใสประหนึ่งแกวไดนั้น จิตยอมแตกกระจายกลายเปน พระบาไดในชัว่ พริบตา จึงควรศึกษาดานปริยตั ให ิ ถองแท ใน พระ ธรรม วินัย คำ สอน เสีย กอน อยาง นอย ก็ ควร ได นักธรรมชั้นเอกติดตัวคอยออกธุดงคก็ไมสาย อุเทน วงศจันดา

47

แตอาตมาไมอาจทนอยูและทนเห็นสภาพเหลา ภิกษุสามเณรเปรียญธรรม นั่งประชุมรวมกันหนาจอทีวี เพื่อดูละครหลังขาวหมายจะเขาถึงสัจจะนิยามแหงโลก หรือยามดึกเปดเพลงคลอบรรยากาศเดือนหงายฉายงาม บางครั้งเสียงเพลงอาจดังขามกำแพงวัดเขามาฉีกความ เงียบภายในจิตใจของพระ บอยครั้งพระเองนั่งปรึกษา หารือถึงสาวงามขางวัดวาคนไหนสวยกวากัน อาตมา รูสึกอึดอัดไมอาจทนอยูในวัดประจำอำเภอไดอีกตอไป สิ่ ง ที่ เห็ น และ เป น อยู นั้ น บิ ด เพี้ ย น จาก พระ ธรรม วิ นั ย อาตมาไมสนใจหรอกวาการออกธุดงคเพียงลำพังจะทำ ให เสีย สติ ถึง ขั้นวิปลาส แต เชื่อวาการ ทน อยู กับ สภาพ ที่ เห็นและเปนไปนัน่ แท อาจทำใหอาตมาวิปลาสจนศีลขาด บาตรหลุด เกิดความระอายในบาปจนไมสามารถครองเพศ บรรพชิตได การรูเรื่องปริยัติหรือพระธรรมวินัยเพียงตัวอักษร ใน หนังสือ อาจ ไร คา หาก ไม สามารถ ปฏิบัติ ตาม นั้น ได อาตมาอยากรูพระธรรมวินัยดวยการปฏิบัติจนเปนเนื้อ เดียวกับหลักคำสอน โดยไมตองพะวักพะวงวาสิ่งที่ทำ นั้น จะ อาบัติ หรือ ไม ปริยัติ ใน ความ รูสึก ของ อาตมา จึง เปนเพียงหนังหุมกระดูกเทานั้นมิใชกระดูกของพระพุทธ ศาสนาที่แทจริง อุปมาไดกับนกแกวนกขุนทองในวัด มี ญาติโยมไปหัดไปสอนใหพูดคำวา “พระหัวลาน พระหัวลาน” 48

เสือลองวารี

เมือ่ เห็นพระหัวลานดวยการปลงผมหรือลานดวย ธรรมชาติกอนบวช นกก็พูดประโยคนีออก ้ มา ซึง่ นกเหลา นั้น พูด ได แต ไม อาจ จำแนก หรือ ทำความ เขาใจ เกี่ยว กับ คำที่มันเปลงออกมาได การเรียนปริยัติก็เปนเชนนั้นคือ สามารถ จำ และ นำ ไป สอน ได วา อะไร ดี หรือ ชั่ว ถูกหรือ ผิด เปนเพียงการคัดลอกจากสิ่งที่เรียนรูนำไปกลาวตอ เหมือนนกแกวนกขุนทอง การทำเชนนั้นไมอาจเกิดพุทธิ ทางปญญาที่แทจริงได อาตมาจึงคิดวาการเขาถึงปริยัติธรรมไดนั้น ยอม เกิดจากการปฏิบตั ธรรม ิ กรรมฐาน แนวแนและมุง มัน่ เปน หนึง่ เดียวกับสมาธิ หลอมรวมทะเลแหงความคิดใหกลาย เปนหนึ่งหยดน้ำแหงปญญา เมื่อกอเกิดหนึ่งหยดน้ำทาง ปญญายอมหมายถึงการเขาถึงปริยตั โดย ิ ธรรมชาติของจิต เอง นับจากนั้นเปนตนมาอาตมาจึงเรียนรูปริยัติดวยการ ปฏิบตั ิ ยิง่ จิตกระสับกระสายเพียงใด ยิง่ เพียรพยายามใน การควบคุมจิตเพียงนั้น ทุกลมหายใจเขาและออกใหเห็น ความไมเที่ยงแทของสังขาร มีเกิด มีแก มีเจ็บ มีตาย โดย ยึดธรรมชาติเปนครูสอนมิใชในหนังสืออีกตอไป ครั้งแรกที่ออกจากวัดเจาคณะอำเภอนั้น อาตมา อาศัย ปาชา ประจำ หมูบาน เปน สถาน ที่ ปฏิบัติ ธรรม ซึ่ง ตอน นั้น เพิ่ง พรรษา สาม ดวย การ ขอรอง ญาติโยม ให ไป สราง กุฏิ พอได หลบ แดด หลบ ฝน โดย มี โยม แม เปน ผูอุปถัมภนำอาหารหวานคาวมาถวายมิเคยเวน แมวา อุเทน วงศจันดา

49

จะแกชราหูตาฝาฟางแตโยมแมยังมองเห็นเสนทางมาสู กุฏอาตมา ิ ไดอยางชัดเจน มีเพียงโยมแมและคนเฒาคนแก ่ ทีไป ่ มาหาสู ในชวงพรรษาแรกอาตมาบอก อีกเพียงไมกีคน กับโยมแมและคนเฒาคนแกเหลานัน้ แลววา อาตมาจะไม พูดกับใครทัง้ นัน้ ภายในพรรษา ไมวาใครจะไตรถามอะไร ขอใหรูแจ  งกันนับแตวินาทีนัน้ วา อาตมาจะไมกลาวคำพูด ใดๆ หลุดออกจากปากนีเลย ้ แมจะสะดุดหิน สะดุดตอไม ถอยคำอุทานอันใดจะไมเล็ดลอดออกจากปากเด็ดขาด ถึง แมพระอุปชฌายมาเยี่ยมเยือนหรือองคสังฆราชผานมา พบ อาตมาจะนิ่งเสีย ้ ดออกไปจากปาชา อาตมากลาย พอขาวคราวนีหลุ เปนพระบาทันที เมื่อใครเห็นอาตมาเดินบิณฑบาตก็จัก ไดยิน เสียง ซุบซิบ นินทา วา พระ บา มา แลว พระ บา กลิ่น พญาแรงมาแลว บางก็ทำทีสอบถามสารทุกขสุกดิบ สวนใหญ จะเนนไปที่เลขหวยอันเปนยอดปรารถนาของชาวประชา อาตมานิ่งเสียไมกลาว ไมมอง ไมใหพร เดินจากมาดวย กิรยิ าเงียบใบ คนทีไป ่ มาหาสูอาตมา  นอยลงทุกที นอยลง ทุกที สุดทาย เหลือ เพียง โยม แม โยม แม ไม เคย ถาม เมื่อ จัดเตรียมทุกอยางแลวเสร็จ ก็เดินเงอะๆ เงิ่นๆ ออกจาก เห็นความปวยไข ปาชาคืนสูหมู  บ า น มีบางบางครัง้ ทีอาตมา ่ ในแววตาของโยมแม เกือบพลัง้ ปากถามดวยความหวงใย แตตองกลั้นไว กลืนคำเหลานั้นลงคอและกำหนดรูสมาธิ พิจารณาถึงความไมเที่ยงแทของสังขาร 50

เสือลองวารี

ในยามที่หมูบานมีคนตายและนำศพสูปาชา เชิง ตะกอนตรงลานกวางในปาชาคือสถานที่เผาศพ ไมวา เด็ก คนหนุมสาว คนแก คนโง คนฉลาด คนรวย คนจน คนดี คนเลว ลวนถูกหามมาสูเชิงตะกอน ดวยเสียงร่ำไห โหยหวนออกมาจากปากทางของหมูบาน ดวยฝุนคละ คลุง ของ ธุลี ดิน ที่ ถูก กวน โดย ฝูง คน แหง ความ ทุกข โศก อาตมาเพียงเฝามองดูผูคนเหลานั้น ไมไดเขาไปรวมสวด ศพเพือ่ สงวิญญาณคนตายไปสูประตู  สวรรคหรือปากทาง แหงนรกอเวจี ชีวิต เปน เชน นี้ เอง การ กักขัง ตัว เอง อยู กับ กิเลส ตัณหา ความโลภ ความโกรธ ความหลง ก็เทากับเราติดอยู ในคุกแหงความทุกขโศกไมรูสิ้น ไหนเลยจะพบทางสวาง แหงพุทธิปญญาได ไหนเลยจะวายขามหวงแหงความทุกข เหลา นี้ ไป ได ยอม เวียนวาย ตายเกิดในวัฏสงสาร ตอ ไป ไมรูจบรูสิ้น เมื่อฝูงคนเหลานั้นกลับไปสูเรือนนอนอันอบอุน แหงตน เหลือเพียงความเงียบในความมืด เหลือเพียงความ ขมุกขมัวของพุมไมใบหญาโยกไหวเนิบชาและแสงไฟลุก โชติชวงเหนือซากศพบนตะกอนที่ถูกทิ้งเอาไวโดดเดี่ยว อาตมาไดยนิ เสียงศพรองไหคร่ำครวญถึงคนรัก ไดยนิ เสียง ปริแตกของเนื้อโดนไฟ ไดเห็นวาบไฟสีแดงลุกโชนเหนือ กะโหลกไรหนังหุม เห็นมือหยิกเกร็งยึดจับถานตะกอนเอาไว แน่นราวไม่อยากจากพรากร่างกายที่เคยสวยงามนี้ไป อุเทน วงศจันดา

51

อนิจจา... ชีวติ เปนเชนนีเอง ้ กลิน่ เนาเหม็นของศพ โชยมากับสายลม หะแรกเหม็นเหนือคำบรรยายชอนไช เขาไปในโพรงจมูกรูสึกหวั่นไหวกับกลิ่นไมพึงปรารถนา นั่น เมื่อรูสึกเชนนั้นความเหม็นยิ่งทวีความรุนแรงขึ้นเปน สองเทาและสามเทาไมมที​ี สิ่ น้ สุด เมือ่ กลิน่ ไดชำแรกสูโสต  ประสาทการรับรูเส  นประสาทไดตวัดสรางภาพในมโนคติ เปนภาพแหงซากศพที่ชวนสยดสยอง ครา นั้ น ความ หวาด กลั ว ได เกาะ กุ ม หั ว ใจ ของ อาตมา ดวงจิตทีเคย ่ หลอมรวมเปนผนึกแกวแวววาว เริม่ ปริแตกเปนรอยราวพาดผาน เพียงชั่วไมกี่วินาทีก็แตก กระจาย ออก ไร ทิศทาง เหนือ การ ควบคุม ผี ตาย ที่นอน สงบ นิ่ง บน เชิง ตะกอน ดวย ถาน ไฟ อัน คุ โชน ขยับ ตัว ลุก ขึ้นนั่งและหันหนามาทางอาตมา พยายามใชมือที่เหลือ เพียงเนื้อหนังติดกระดูกเล็กนอยค้ำยันตัวเองใหลุกยืน ซึ่งรางนั้นคุโชนไปดวยไฟ เบาตาแดงระอุดวยเปลวเพลิง จองมองมายังอาตมาผูซึ่งถูกความกลัวครอบงำดวงจิต ทุกทิศทาง สั่นผวาหวาดกลัวจนยากจะระงับกายใหหาย สั่น หนาวจนถึงกระดูก ตองใชมือกดหัวเขาเอาไวแนน มิเชนนั้นอาจดีดกระดอนหงายหลังวิ่งกระเจิงออกจาก ปาชาสูบานเรือนที่จากมา ซากศพลุกโชนไปดวยไฟเผาไหม กาวเดินมายัง อาตมา เชื่อง ชา และ พยายาม เนื้อที่ ไหม ไฟ หลน หลุด ระหวางกาวเหยียบผืนดิน ตนไมใบหญาแหงก็พลอยติดไฟ 52

เสือลองวารี

ไปดวย มือขางซายจวนจะหลุดมิหลุดแหลเมื่อเจอแรง แกวงถึงขั้นหลุดออกจากขอมือเหวี่ยงจนมาถึงดานหนา ของอาตมา ขอมือติดไฟกระเสือกกระสนกระดืบตัวเอง ไม ตาง หนอน ตรง เขาหา อาตมา ภาพ แหง ความ กลัว เลวรายขึ้นตามลำดับเกินกวาจะควบคุมไดอีกตอไป ยิ่ง ศพ ติดไฟ คุ โชน นั่น กาว เขา มา ใกล เทา ไหร ก็ เทากับ ผลัก สามัญสำนึกแหงเหตุและผลออกไปไกลเทานัน้ ความกลัว เปนภาพแหงขุนเขาทะมึนมืดพลันเปลีย่ นกายเปนอสูรราย อาปากหาวพนเพลิงไฟออกมา ระหวางที่จองดูความไมเที่ยงแทของสังขาร จอง มองเขาไปในดวงตาคุโชนดวยประกายไฟ จองมองดวย มวลพลังมหาศาลของสมาธิเหลืออยูเพี  ยงเล็กนอย หัวใจที่ ดีดกระดอนฉีกแหวกซีกโครงกระดูกออกมานัน้ เริม่ ทุเลา เบาบางความหวาดกลัวลง มันอาจเริ่มตนจากความกลัว สุดขีดและเหมือนมีอะไรบางอยางมาดลใจใหคิดได ใหคิด ไตรตรองถึงชีวิตอันไมเที่ยงแทนั้น ใหเห็นสภาพศพตรง หนาเปนเพียงสังขารอันไมเที่ยงแท ใหเห็นถึงความเนา เปอยของเนื้อหนังมังสา สภาพแทจริงตรงหนาคือความ จริงแทของชีวิต ไมวาตัวตนเราเขาลวนเปนเชนนั้นเอง นิ่งเพงอยูเนิ่นนานพลันคิดวาศพที่กาวเดินมาสู อาตมานั้น แทจริงแลวคืออาตมาเอง แทจริงแลวคือผูคน ทั้งหมด บน โลก ใบ นี้ มัน คือ สภาวะ เดียวกัน ที่ เชื่อม โยง ถึงกันและกันและนั่นเองทำใหอาตมาเขาสูธรรมชาติแหง อุเทน วงศจันดา

53

ชีวิตอยางถองแท ขอมือที่หลุดออกมานั้นดีดกระดอนคืน กลับไปสูแขนซาย ซากศพที่กาวเดินเกือบถึงตัวอาตมา คอยๆ กาวถอยหลังกลับทีละกาวเชื่องชา พลันภาพของ โครงกระดูกติดไฟเปลี่ยนไปเปนหญิงสาว รองหมรองไห นาเวทนาสงสาร “หลวงพีทำไม ่ ขาตองตายตอนนีด้ วย หลวงพีทำไม ่ ขาตองตายตอนนี้ดวย” “ขากำลังจะแตงงาน ขากำลังจะแตงงาน ทำไม หลวงพี่ ทำไมขาตองตายตอนนี้ดวย” อาตมามิไดตอบเพียงเฝามองเงียบเชียบ หญิงสาว ลมตัวนอนสูตะกอนไฟ กลิ่นเหม็นถูกราตรีแหงความมืด ดูดซับกลิ่นจนสิ้นแลว อาตมายังคงนั่งอยูที่นั่น นั่งเปน เพื่อนศพที่ตายกอนวัยอันควร นั่งมองจนตีนฟาเปลี่ยน เปนสีแดงระเรื่อ คอยลุกจากมาอยางเงียบสงบ นับจากคืนนั้น อาตมาก็เทียวไปเชิงตะกอนแหง ศพผี ทุกครัง้ ทีมี่ ศพมาสูป าชา ศพไหนจะลุกขึน้ ยืนอาตมา เพียงกวักมือเปนเชิงบอกใหนอนลงตามเดิมไมตองลุกขึน้ มาใหเสียเวลา เห็นเพียงศพสายหนาชาๆ เชิงเสียความ ตัง้ ใจของตัวเองกอนนอนใหไฟกัดกินเนือ้ หนังมังสาเหลือ เพียงเถาธุลี กลายเปนละอองฝุนเล็กๆ ลองลอยไปตาม อากาศ เมื่ อ มอง ร า งกาย ให เห็ น เป น ธาตุ สี่ คื อ มา จาก ดิน น้ำ ลม ไฟ มาจากขันธหา คือ รูป เวทนา สัญญา 54

เสือลองวารี

สังขาร วิญญาณ รางกายนีมา ้ จากสิง่ ใดยอมคืนไปสูสิ ง่ นัน้ อาตมาพบวาการ มองความเปนจริงของสังขารดวยการ ไมปรุงแตงจิตใหคิดเคลิ้มไปตามมายาภาพนั้น ชวยให อาตมา ไมรู สึก กลัว อีก ตอ ไป ความ ไมรู สึก กลัว นั้น มัน ยิ่ง ใหญ พอๆ กับ ความ รูสึก กลัว นั่น ยอม หมาย ถึงวา อาตมามองเห็นความไมสำคัญของสังขารตัวเองอีกตอไป ไมยึดติด ไมหลงรูป เสียง กลิ่น รส รางกายนี้สักวันจัก คืนใหธรรมชาติไป ไมมอะไร ี เทีย่ งแทคงทน กอเกิด ตัง้ อยู และดับไปในทายทีส่ ดุ เพือ่ ใหเขาถึงความจริงแทเหลานัน้ อาตมาจึงเลิกแปรงฟน เลิกสรงน้ำ เลิกซักจีวร ยามวาง เวน จาก การ พิจารณา ศพ ก็ หัน มา พิจารณา รางกาย ของ ตัวเอง เมื่อไมมีการยึดติดรูปก็ยอมไมมีการปรุงแตงรูป ระหวางทีอยู ่ ใน  ปาชามีเพียงโยมแมคนเดียวเทานัน้  ำเสมอ แมคนอืน่ จะวากลาวอาตมาเปนพระ ไปมาหาสูสม่ บาไมพูดไมจามีกลิ่นกายประหนึ่งพญาแรง แตโยมแมไม เคยมองอาตมาเชนที่คนอื่นมอง เมื่อความตั้งใจบรรลุ ตามจิตอธิษฐานไว คือไมพูดกลาวเปนเวลาหนึง่ ป อาตมา กลายเปน ผูรับฟงเสียงบรรดามีจากสิ่งรอบกายมากขึ้น การ ไดยิน อยาง หยาบ ใน คราว แรก นั้น เปลี่ยน เปนการ ไดยิน เสียง ที่ ละเอียด มาก ขึ้น และ เพิ่ม ระยะ ทาง ที่ ไกล ออกไปเรื่อยๆ คราวแรกก็รูสึกตกใจตอการไดยินที่แปลก ประหลาดนี้ รูส กึ ปตปลื ิ ม้ อยูไม  นอย แตพอเนิน่ นานไปสัก ระยะการไดยนิ เสียงตางๆ นัน้ เปนทุกขอยางยิง่ เพราะจิต อุเทน วงศจันดา

55

เราคอยจดจอกับเสียง ยิง่ เสียงนัน้ เปนเสียงอันไพเราะแหง สตรีเพศ การปรุงแตงของจิตก็เกิดขึ้นอยางฉับพลัน ตัณหา ที่ ซอน ตัว เงียบ ใน ความ มืด ดำ ของ จิต ได โอกาสโจนทะยานออกมาราวมาดีดทะยานตัวออกจาก คอกเพื่อทำหนาที่ของตัวเองอยางเต็มที่ ยิ่งตัณหาราคะ รูวาอาตมาเปนพระหนุมผูซึ่งมีวัยอันปะทุงายดวยเชื้อไฟ แหงความงามของสตรีเพศ จึงสงสตรีผูมี รูปกายอันงดงาม มีเสียงอันไพเราะ มีกลิ่นกายอันหอมเยายวนใจ เมื่อใช ความอัปลักษณของซากศพผีตายขมขวัญอาตมาไมได จึง เปลี่ยนวิธีมาใชกลศึกสาวงามมาทดสอบ อาตมา เปน มนุษย ผู ยัง ไม ละ ซึ่ง กิเลส และ ตัณหา ยอมมีอาการอันเกิดขึ้นอยางปกติของบุรุษเพศทั้งหลาย ทัง้ ปวง ความกำหนัดนัน้ รุนแรงจนยากจะกำหนดใหอยูใน  สมาธิได ยิ่งหามไมใหเกิดความกำหนัดเทาไหร เพียงเกิด ชองกำหนัดเล็กๆ เทานัน้ มันจะทวีความรุนแรงขึน้ อยางไม นาเชือ่ ตัณหารูว าอาตมาเกิดความรูส กึ ตองการในเพศตรง ่ ตรง  หนาจึงปลดเปลือ้ งอาภรณ ขามเพียงใด หญิงสาวทีอยู ที่สวมใสออกทีละชิ้น สองชิ้น ใหเห็นลาดไหล เนินนม พะเยิบ ความคอดกิ่วของเอวบาง ความกลมกลึงมนงาม ของสะโพกผาย เหลือเพียงรางกายอันเปลาเปลือยทาม แสงจันทรอาบไลรางกายนั้นงดงามอยางเรืองรอง อาตมาแทบจะพายแพตอเรือนรางอันเปลาเปลือย ตรงหนา อยากสัมผัสแตะตองความนุมละมุนของผิวเนื้อ 56

เสือลองวารี

นวล เมือ่ อาตมายืน่ มือออกไปหมายตะโบมควาเคลน ทวา เมือ่ ไดคิดถึงความไมจีรงั ของสังขาร ความทุกขอันเกิดจาก กิเลส ตัณหา ความสุขอันเกิดจากโลกียรสชั่วชางกระดิก หู ชั่วงูแลบลิ้นนั้น หาใชสุขอันถาวรอยางเชนสุขแหงการ เขาถึงพระนิพพาน เมื่อดึงจิตดวงเดิมที่กระโจนไปสูการปรุงแตงกลับ คืนสูจิตดวงเกาอันสงบเรียบงาย การมองเห็นจึงเปลี่ยน ไป หญิงสาวนัน้ เปลีย่ นรูปไปเรือ่ ยๆ อาตมาจองมองหญิง สาวไมละสายตา เฉกเชนหญิงสาวทีจ่ องมองอาตมาไมละ สายตา การผสานของดวงตาตอกตรึงเราทั้งคูไวบนลาน ประลอง ชางคลายการเผชิญหนาของวัวชน ดวงตาเชนนัน้ แนวแนไมวอกแวก ไมตืน่ กลัว เมือ่ วัวอีกตัวขยับเทานัน้ วัว อีกตัวยอมกระโจนออกไปดุจเดียวกัน การตอสูจึงเริ่มขึ้น พละกำลังวังชาทัง้ หลายของวัวถูกถายเทไปสูปลาย  เขาอัน คมกริบ พละกำลังวังชาทัง้ หลายของอาตมาถูกถายเทไปสู ดวงจิตอันคมกริบ เมือ่ วัวอีกตัวงัดงางเขาขึน้ ปลายเทาทัง้ สี่ ของมันยอมสงรางกายอันอุดมไปดวยมัดเนือ้ แข็งแรงแหง วัวชน ทะยานไปขางหนาขวิดอีกตัวใหเสียหลัก เมื่อหญิง สาวรูส กึ ถึงความไดเปรียบก็ขยับรางใหเห็นสวนลึกเรนของ เรือนกาย กิริยานั้นชวนตอการสัมผัสยิ่งนัก โอ ความงาม แหงสตรีเพศชางงดงามเหนือสรรพบรรยายใดๆ ในโลก หากวัวอีกตัวจำยอมทุกอยางก็แลวจบ วัวที่ชนะ เดินสายอาดบนลานประลอง สะบัดเขาอันคมกริบของ อุเทน วงศจันดา

57

มันใหเห็นถึงความอันตรายของศาสตราวุธที่ติดตัวมันมา แตเกิด ทวามันไมไดเปนเชนนั้นวัวตัวที่เสียหลักจากการ งัดงางของเขาที่ถูกเสี้ยมใหคมกริบ เพียงปะทะถอยดวย สติรู อาศัยเรี่ยวแรงโถมเขามาของวัวอีกตัว ระหวางที่ ใชพละกำลังงางงัดกึ่งถอยนั้น มันจึงปลอยตัวเองใหเบา ราวปุยนุน มันเปนเพียงปุยนุน อันเบาหวิวทีถู่ กสายลมพัด เพียงเล็กนอยอาจปลิวไปไกลแสนไกล นั่นละวัวตัวที่บากำลังและเชื่อมั่นในความคมของ เขามัน จึงผงะและตกใจเมื่อมันขวิดไดเพียงอากาศธาตุ หาใชเนือ้ หนังมังสาของวัวชนดวยกันไม มันจึงร่ำรองดวย ความตระหนกสุดขีด สิง่ ทีอยู ่ ตรง  หนาคือเงาของมันเอง มัน ไลขวิดเงาของตัวเองไปรอบๆ สนามประลอง ไลขวิดเสีย จนมันเหนื่อยหอบและตื่นกลัว ยิ่งมันออกแรงไลเทาไหร มันยิง่ ตกใจเทานัน้ มันวิง่ พลานไปทัว่ ลานประลอง เมือ่ มัน หยุดจึงพบวาลานทั้งลานนั้นมีเพียงมันตัวเดียวเทานั้น อาตมา กำหนด จิต รู ให มาก ขึ้น มาก ขึ้น เสีย จน รางกายของหญิงสาวกลับกลายเปนคนแกและไมนานนัก กอนรุงสางจะมาเยือน รางของหญิงแกก็เหลือเพียงโครง กระดูก สายลมเชาพัดผานเขามาแผวเบา โครงกระดูก นั้นกลายเปน ฝุนละอองปลิวออกไปจากกุฏิ อาตมารูดี วา ถึง เวลา แลว ที่ จะ ออก เดิน ธุดงค ไป ยัง ดิน แดน ตางๆ เพียงลำพัง ไมมีสิ่งใดใหหวาดกลัวหรือยึดติดอีกตอไป อาตมาพรอมแลว 58

เสือลองวารี

ขณะ ที่ อาตมา กำลั ง ใช ใ บ มี ด โกน ปลงผม เหนื อ แมน้ำที่ไหลมาจากขุนเขาตะนาวศรีนั้น โยมพอซึ่งตาย ไปนานแลว เดินตรงเขามาหาอาตมาดวยกิริยาสำรวม ในชวงตะวันยังโพลเพล อาตมาจึงหยุดเสียซึง่ การปลงผม ชั่วขณะ “โยมพอมีธุระอันใดถึงไดเดินบุกปาฝาดงมาไกล ถึงเพียงนี้” “พอจะมาแจงขาวใหทานทราบ” “ขาวอันใดโยมพอ” “แมของทานปวยหนัก” “แลวโยมพอรูไดไงวาอาตมาอยูที่นี่” “ไมมีใครรูวาทานอยูที่ไหน นอกจากพอคนเดียว เทานั้น แถวนี้เปนปาที่พอเคยเดินสมัยเปนพราน พอจึง รูจักเจาปาเจาเขาที่นี่เปนอยางดี ทานควรกลับบานสัก ครั้ง” “อาตมาจะกลับไป โยมพอสบายดีใชไหม” “สบายดี ถาไมไดทาน พอคงไมมโอกาส ี ไดออกมา แจงขาวแบบนี้ พอขอบใจมาก สิ่งที่ทานทำอยูนี้ ทำให พอไดรับมหากุศลแหงการบวช อยาลืมกลับบานไปเยี่ยม แมละ แมถามหาทานอยูเสมอ” อาตมามองการสลายหายไปของโยมพอ กอนคอย ลงมือปลงผมตอ ดวยการใชมือสัมผัสไปบนหนังศีรษะแลว วางคมมีดโกนตามติดเชือ่ งชาแผวเบา รูส กึ ไดถึงคมมีดโกน อุเทน วงศจันดา

59

ลากผานตัง้ แตกลางศีรษะจนถึงทายทอย เฝามองเสนผม ทีหลุ ่ ดลอยไปกับสายน้ำ เมือ่ หลุดจากรางกายไปแลวมันก็ ไมใชของเราอีกตอไป ไมมีอะไรเปนของเรา ทุกอยางคืน สูธรรมชาติ เมื่อเสนผมอีกกระจุกหนึ่งหลนสูน้ำ อาตมา เฝามองเสนผมเหลานั้นลอยไปกับกระแสน้ำระลึกถึงมูล กัมมัฏฐานหาอันไดแก ผม ขน เล็บ ฟน หนัง เมื่อแจมชัด ยอมเห็น เนื้อ เอ็น กระดูก เยื่อในกระดูก มาม หัวใจ ตับ พังผืด ไต ปอด ไสนอย ไสใหญ อาหารใหม อาหารเกา ชางเต็มไปดวยสิง่ ปฏิกลู แมสายน้ำจะสะอาดเพียงไรแตหา ชะลางสิ่งปฏิกูลของรางกายนี้ใหหมดไปได กายนี้มีอันใด ดีหนอ แมหาสิ่งหอมมาประเทืองผิวมากมายปานใดก็ มิซอนความเนาเหม็นภายในได แมจะมีรูปกายสวยงาม ปานใดก็หาหลีกพนความแกชราได ขณะ นั้น อาตมา ได พิจารณา ความ เคลื่อน ไป ของ ไตรลักษณ คือ อนิจจตา ความเปนของไมเที่ยง เกิดขึ้น ตั้งอยูและดับไป ทุกขตา ความเปนทุกขหรือความเปน ของคงทนอยูมิได, อนัตตตา ความเปนของมิใชตัวตน จนรูสึกปติปลื้มขึ้นในดวงจิตยากจะหาความสุขใดในโลก เสมอเหมือน อาตมาตั้งใจเอาไววาจะธุดงคผานประเทศพมา ไป ยั ง อิ น เดี ย เพื่ อ ไป กราบ ไหว สถาน ที่ ประสู ติ ตรั ส รู ปริ นิ พ พาน ของ พระพุ ท ธเจ า เมื่ อ โยม พ อ มา แจ ง ข า ว เกี่ยวกับโยมแมปวยหนัก อาตมาจึงลมเลิกความตั้งใจ 60

เสือลองวารี

นั้นเสีย จัดเก็บอัฐบริขารเพื่อกลับไปเยี่ยมโยมแมสักครั้ง นั่นอาจเปนระยะเวลากวาสิบพรรษาแลวที่ออกธุดงคไป ตามขุนเขาลำเนาไพรเพียงลำพัง อาศัยถ้ำหรือเงื้อม ผา พฤกษาสูง เปนที่ปกกลด อาศัยลานหิน ลานดิน เปนที่ เดินจงกรม อาศัยขาวปลาอาหารจากญาติโยมชาวเขา ชาวปาผูมี ศรัทธาในบวรพุทธศาสนา จึงอธิบายขยายธรรม พอสังเขปใหญาติโยมไดเปนขอคิดเตือนสติไมใหประมาท ในการใชชีวิต ใหตั้งอยูในศีลหาอันเปนเครื่องรักษาตน จากความชั่ว บอยครั้งอีกเชนกันที่ตองเผชิญหนากับพยัคฆแหง บรรพต ฝูงพญาชางสาร อาตมาเพียงปลอยจิตใหเกิด ความวาง ความวางเชนนั้นไรตัวตน ไรซึ่งความยึดติด หนวงเหนี่ยว ไรซึ่งสภาพความมีอยูของรางกาย ความ วางเปลาเชนนั้นไมดำรงอยูใหเห็นเปนรูปลักษณ กลับ กลายเปนหนึ่งเดียวกับธรรมชาติรอบขางมิอาจจำแนกวา อาตมาเปนตนไมใหญ กอนหิน ดินดำ น้ำใส ไกปา หรือเปน เพียงยอดหญาขยับไหวตามสายลม เหลาพยัคฆเหลานั้น จึงจากไปเสีย เหลาพญาชางสารจึงเดิน ผานอาตมาไป เพียง ลม หายใจ ไหล รด กัน ได แม กระทั่ง งู ราย หมาย รัด อาตมาใหกระดูกปริปนกอนกลืนสูทองแหงตน ก็ยังเกิด ความสับสนงุนงงวาอาตมานั้นเปนเพียงจอมปลวกหรือ ตอไมกันแนนะ ชักไมแนใจอาจเปนเพียงกอนหิน เมื่อนั้น งู ร า ย ก็ จาก ไป ความ ว า ง เปล า แห ง จิ ต นั้ น ย อ ม ทำให อุเทน วงศจันดา

61

สรรพสัตวเองรับรูถึงความไมมีอยูเปนอนัตตา อาตมา หลับตาแลวกาวเทาคืนสูบาน อาตมาถึงบานตอนตะวันลับฟาไปนานแลว เมื่อ กาวขึ้นสูบันไดเรือน เหลาญาติพี่นองตางตกใจตอการ ปรากฏตัวของอาตมา ไตรถามเปนเสียงเดียวกันวาอาตมา รูขาวนี้ไดอยางไรและหรือหลายตอหลายคนก็ตางพากัน คิด วา อาตมา ได ตาย ไป แลว ทุก คน ตาง กลาว เปน เสียง เดียวกันวา มีเพียงโยมแมเทานัน้ ทีรู่ ว าอาตมาจะกลับบาน และเฝารอนับจากวันที่ปวยหนักมานานนับป ถึง แมวา ความ เจ็บ ไข ได ปวย กัด เซาะ สังขาร ของ โยมแมจนผุกรอนและพังทลาย ทวาโรคภัยไขเจ็บไมอาจ กัดกินหัวใจทีแข็ ่ งแกรงของโยมแม แมใครตอใครตางบอก โยมแมวาอาตมาไมรไป ู อยูแห  งหนตำบลไหนเงียบหายไป นับสิบกวาป เปนตายรายดีก็เทากันคงไมกลับมาอีกแลว แตโยมแมยืนยันที่จะเฝารอ การปรากฏตัวของอาตมาจึง ทำใหผูคนที่นั่งรายลอมโยมแมนั้นตางพากันตกอกตกใจ อาตมารูดีวาอีกไมนานนักโยมแมจะจากโลกนี้ไป กระนัน้ ดวงตาของโยมแมยังเปนประกายและขยับปากพูด แผวเบาเหมือนกระซิบ “อยูที นี่ เถอะ ่ อยาไดไปไหนอีกเลย ความสงบทีแ่ ท จริงอาจอยูที่การหยุดเดินแสวงหา แมรูวาทานตองกลับ บาน แมรู...” ขณะที่อาตมานั่งอยูบนเรือนนั้นมองเห็นโยมพอ 62

เสือลองวารี

ยืนตรงลานหนาบาน โยมพอหยุดยืนอยูเช  นนัน้ ทามกลาง เสียงเหาหอนของฝูงหมา ไมนานนักโยมแมขยับกายลุก ขึ้นแลวกาวเดินลงเรือน โยมแมหันมายิ้มใหกับอาตมา ชี้มือชี้ไมไปยังโยมพอ “พอมารอนานแลวแมตองไปกอน” อาตมาไมไดตอบอะไรยังคงนิ่งเงียบ เหลาญาติ พี่นองเมื่อเห็นอาตมาหันตามโยมแมก็ตางถามเปนเสียง เดียวกัน “หลวงพี่มองอะไร” “โยมแมไปดีแลว” เทานั้นเองเสียงร่ำไหดังขึ้นแทนเสียงเหาหอนของ ฝูงหมาที่เงียบสงบลง อาตมากาวลงจากบานไปสูวัด เมื่องานศพของโยมแมผานพนไป อาตมาพบวา ปาชาที่กวางและอุดมสมบูรณดวยตนไมนั้นลดนอยถอย ลงอยางไมนาเชื่อ ชาวบานไดพากันถางปารอบขางสราง ที่ดินทำกินกลายเปนไรเปนสวนจำนวนมาก หากปลอย ไวเชนนี้แมผืนดินเชิงตะกอนเผาผีก็อาจกลายเปนสวน ยางพาราภายในระยะเวลาอีกไมกี่ปขางหนา อาตมาจึง แจงใหผูใ หญบานทราบตัง้ แตแรกวา อาตมาจะใชปาทัง้ ปา ที่เหลือนี้เปนวัดสำหรับปฏิบัติธรรม กิริยาของผูใหญบาน เหมือนคนนั่งทับเข็ม “หลวงพี่ผมวาอยาเลย ปาแถวนี้มีคนจับจองหมด แลว ไปอยูวัดบานเราดีกวา กุฏิวางอีกเยอะ ถาใหหวย อุเทน วงศจันดา

63

ดูดวงแมน คนบานเราศรัทธากันทั้งนั้น” “อาตมาอยากดูแลตนไมใบหญาเหลานี้มากกวา ดูดวงนะโยม เปนอันวาตกลงตามนี้นะ” “หลวงพี่ผมขอรองละมันอันตราย” “มีเสือหรือโยม” “เสือไมนากลัวเทานายทุนหรอกครับหลวงพี่” “ธรรมชาติก็เปนทุนดั้งเดิมของที่นี่เหมือนกันนะ โยม” “มันไมใชทุนแบบนั้นหลวงพี่ จะอธิบายอยางไรดี หลวงพี่ถึงเขาใจหัวอกผูใหญบานอยางกระผม” “อาตมาคิดวาควรสรางตนทุนความดีใหกับตัวเอง นะโยม ไมมีทุนอื่นใดเสมอทุนความดี” “สาธุครับหลวงพี่ แตนายทุนที่ผมวาคือพวกคนมี ่ บานเมือง อำนาจยากจะไปยุง เกีย่ วดวย เจาหนาทีกฎหมาย ยังทำอะไรไมไดเลย เอาหูไปนา เอาตาไปไร เอาหัวใจไป อางอบนวดโนน” “นาจะพากันมาวัดนะโยมจะไดฟงอาตมาเทศน” “หลวงพีคน ่ ไปวัดเดีย๋ วนีไป ้ ขอหวยใหพระดูดวงกัน แทบทั้งนั้น พระเองก็ดูเหมือนวาจะเอาดีเรื่องการใหหวย ดูดวงมากกวาสอนธรรมะ” “อาตมาจะทำใหเห็นนีไง ่ ละโยม โยมเองก็ปกครอง ลูกบานควรจะเปลี่ยนความคิดใหลูกบานเขาวัดฟงธรรม บางจะไมดีกวาเหรอโยม ใหเห็นความสำคัญของความดี 64

เสือลองวารี

มากกวาความรวย ใหรูวาตัวเองทำอะไรมากกวาที่จะรู วาอนาคตตัวเองจะเปนอยางไร” “จะเริ่มตรงไหนละหลวงพี่” “เริ่มที่โยมไง” “หลวงพี่ผมขอถามตรงๆ หลวงพี่สรงน้ำบางหรือ เปลา” อาตมาไมไดตอบเพียงนิง่ มองความเศราของผืนปา ในความหมนของแสงแดดสาดผานเมฆครึ้มบนฟากวาง ปลอยใหผูใหญผละจากไป ผื น ป า แห ง นี้ อาตมา คุ น ชิ น มา ตั้ ง แต เด็ ก เคย ติดตาม โยม พอ เขา ปา ลา สัตว เก็บ ผัก หัก ไม มา ทำ ฟน อาศัยหาอยูหากินกับปา หวยหนองคลองละหานมีปลา ชุกชุมสารพัดชนิด แคมีเบ็ดมีแหก็ไดปลามากิน เหลือก็ ตากแหงเอาไวกินวันหนา อีกทั้งสามารถแจกจายบาน ใกลเรือนเคียง ความอุดมสมบูรณของปาทำใหภาพวิถี ชีวิตของชาวบานรักใครปรองดองกัน เมื่ออาตมาโตขึ้น มาอีกหนอยพอมีเรี่ยวมีแรงยกขวานไหว โยมพอก็พาเขา ปาตัดไม มีไมใหญเยอะแยะใหเลือกตัด มันเหมือนเปน อาชีพเกาแกที่ถายทอดถึงกันและกันมาแตโบร่ำโบราณ โยมพอเปนคนรูเรื  อ่ งไม เรือ่ งปา เรือ่ งสิงสาราสัตว ความรู เหลานั้นไดถูกถายทอดมายังอาตมาในฐานะลูกชายของ คนตัดไม เราไมไดตัดไมกันทุกวันหรอก นานๆ ครั้งถึง จะเขาไปตัดสักตน อุเทน วงศจันดา

65

จนกระทัง่ มีคนแปลกหนาจากหมูบ า นอืน่ มาขอให โยมพอไปโคนตนตะเคียนทองริมหวยเขาสวนรุม ทีแรก นั้นโยมพอปฏิเสธเนื่องจากรูดีวาตนตะเคียนทองเปนไม ศักดิ์สิทธิ์มีนางตะเคียนปกปกรักษา ไมใชจะไปโคนเอา โดยงาย ไหนจะตองทำพิธีกรรมสูขอ บวงสรวงจนเจาแม พอใจถึงจะโคนได ตนตะเคียนทองคูริมหวยเขาสวนรุม นั้น อาตมา เคยเห็นมาตั้งแตเด็ก ถูกผูกไวดวย ผาแพร หลากสี มีศาลเพียงตาตั้งอยูคูกัน ไมวาใครจะเขาปาลา สัตว ลงน้ำหาปลา ขึ้นเขาเก็บผักหักฝน หรือขอพืชผัก สมุนไพรไปปลูกบานเรือน ตองมากลาวขอดวยกันทั้งสิ้น จึงไดปลาติดไมติดมือไป จึงไดยิงเกงยิงกวางสักตัว จึงได ไมใหญสักตนไปสรางบานเรือน การกลาวขอตอเจาแม ตะเคียนนั้นปฏิบัติกันมาแตโบร่ำโบราณ หากผูใดละเวน เสียซึ่งการกลาวขอแอบเขาไปขโมยตัดไม หาปลาหรือลา สัตว เก็บของปา มักจะพบกับเรื่องราวพิสดาร อาตมาเคยไดยนิ เรือ่ งเลาเหลานีมา ้ ตัง้ แตเด็ก บาง ก็วาพบหญิงสาวแตงตัวดวยผาสไบสีเดียวกับที่มัดไวกับ ตนตะเคียนมาไตถามดวยความสุภาพวา ขอหรือยัง อีก ทั้งอธิบายใหเห็นถึงโทษแหงการขโมย บางก็วาแมน้ำทั้ง สายไมมีปลาสักตัวเดียว ปลาซิวตัวเล็กๆ ยังหายาก น้ำ ี มา นิง่ จนรูส กึ ถึงความผิดปกติ เทไสเดือนลงน้ำก็ไมมปลา กินสักตัว หวานแหจนปวดลาไปทั้งแขน สิ่งที่ติดมาดวยมี เพียงกิ่งไมหัก ใบไมเนา ดีไมดีแหขาดเอาเสียดื้อๆ บาง 66

เสือลองวารี

ก็วาเห็นเสน ผมสยายเต็มแมน้ำโอบรัดเรือเอาไว คอยๆ ปรากฏหญิงสาวโผลขึน้ มากลางสายน้ำ ฉับพลันหญิงสาว ผูนั้นก็กลายเปนปลายักษทะยานลงสูแมน้ำอยางรวดเร็ว ทั้งๆ ที่ แดด สอง มอง ทะลุ ถึง ใต น้ำ เจา แม ตะเคียน ยัง ปรากฏตัวได อีกทั้งมีนายพรานจากในเมืองมาลาสัตวเพื่อพัก ผอนหยอนใจ ขามเขามาหลายลูกจนกระทัง่ มาถึงเขาสวน รุม ดวยความไมรูหรือดวยความเชื่อมั่นในวิชชาความรูที่ จบมาจากสถานบันการศึกษามีชื่อ ยอมเชื่อเฉพาะหลัก การวิทยาศาสตรที่พิสูจนไดและมีเหตุผลรองรับมิใชเชื่อ อยางงมงาย จึงไมรูสึกหวาดกลัวแมแตนอยเมื่อเห็นศาล เพียงตาสองหลังหนาตนตะเคียนทองคู นายพรานกับ อาวุธปนทีทั่ นสมัยเพียงกาวผานหนาศาล เทานัน้ ก็เหมือน วูบหลนไปสูอีกดินแดนหนึ่ง เพื่อนรักที่มาดวยกันตางพลัดหลงไปคนละทิศละ ทางของปาใหญ อีกทัง้ ปานัน้ ก็เต็มไปดวยความมหัศจรรย จน ยาก จะ เชื่อ ได วา มี อยู จริง ใน โลก ใบ นี้ ตนไม พูด ได ดอกไมพูดได แมน้ำพูดได ปลาพูดได สัตวนานาชนิด พูดภาษาคนได นายพรานรูสึกตกใจและวิ่งหนี แมจะวิ่ง ไปไกลเพียงใดเขายังคงกลับมา ณ จุดเดิมใตตนไมใหญ สูงทะยานสูฟาราวปอมปราสาทโบราณ ทันใด นั้น นาย พราน ก็ได ยิน เสียง คน พูด และ รู วา เสียง อัน ทุม กังวาน ไพเราะ นั้น ออก มา จาก ตนไมใหญ อุเทน วงศจันดา

67

อายุยืนหลายรอยป ไดอธิบายใหเห็นถึงบาปแหงการฆา สัตว ตัด ชีวิต ตนไม ใหญ บอก ให นาย พราน ดู ครอบครัว ของ กวางสี ทอง มี เขา บน หัว เปน ชอ ชั้น งดงาม ทาน ควร จะไปเรียนรูความรัก ความเห็นอกเห็นใจระหวางกันกับ ครอบครัวของกวางสีทอง นายพรานรูส กึ กระหยิม่ ยิม้ ยอง ้ ประดับประดา ในใจ สักวันเขาจะตัดเอาหัวกวางสีทองนีไป เหนือหองรับแขกอันทรงเกียรติและเขาจะบอกตอทุกคน วาเขาคือผูลา เมื่ อ แรก นั้ น นาย พราน ตกใจ ที่ เห็ น ต น ไม และ สิงสาราสัตว พูด ได แต เมื่อ นาน วัน เขา เขา จึง ใช เลห เพทุบาย หลอก ลวง สัตว เหลา นั้น และ แสรง เปน มิตร ที่ ดี กับ กวาง สี ทอง หัวหนา ฝูง จน กวาง สี ทอง ไว วางใจ นาย พรานประหนึ่งเพื่อน เมื่อสบโอกาสนายพรานจึงจวงมีด แทงกวางสีทอง นายพรานเห็นแววตาเจ็บปวดของกวาง เห็นแมกระทัง่ หยาดน้ำตาของกวางและทันใดนัน้ เขาก็พบ วามีดไดฝงจมลงไปในอกของเพื่อนรักที่คบหากันมานาน นับสิบป ที่แทนายพราน ผูนั้นไมไดไปไหนเลย เขายังคง วนเวียนอยูหนาศาลเพียงตานั่นเอง เรื่องเลามันมีเยอะ เหลือเกิน เกินกวาอาตมาจะเลาไดหมด หากวางๆ คอย มานั่งฟงอาตมาพูดก็ยอมได โยมพอของอาตมามือไมออนทีเดียวเมื่อรูวามีคน มาขอรองใหไปตัดตนตะเคียนทองโดยไมไดวาจางสักแดง เดียว อีกทัง้ บอกวาทัว่ ทัง้ อำเภอหลังสวนนีมี้ เพียงโยมพอ 68

เสือลองวารี

คนเดียวเทานั้นจะโคนตะเคียนทองตนนี้ได รางทรงบอก วา นาง ตะเคียน ทาน คุน กับ โยม พอ เห็น เขา และ ออก ปา บอย อีกทั้งสำนวนการขอเกง ขอกวาง ขอไม ขอปลา ขอ สมุนไพรก็มีลูกเลนแพรวพราว รางทรงบอกวาเจาแมชอบ คนตัดไมหนาตาตลกและพูดตลกอยางโยมพอ พวกเขาจึงออกติดตามหาโยมพอของอาตมาใน ตอนนั้น อาตมามารูทีหลังวาตนตะเคียนทองหนึ่งในสอง จะถูกโคนไปทำเรือยาวประจำวัดบรรพต ซึ่งทางวัดจะ รื้อฟนวัฒนธรรมประเพณีแตโบราณมาสืบมาสานกันตอ ดวยการสงเรือยาวเขาแขงขันในชวงเทศกาลออกพรรษา เรือ จึง มิได หมาย เพียง คน ใด คน หนึ่ง อีก แลว ทวา มัน หมายถึงคนทัง้ ตำบลทีร่ วมเรียงเคียงกันจวงฝพายลงสูน้ ำ ราวการฟอนระบำของผีเสื้อและทุกครั้งที่ทำเชนนั้นยอม เกิดความรักความสามัคคีในหมูคณะ  ไหนเลยโยมพอของ อาตมาจะปฏิเสธได แตเหตุไมคาดฝนก็เกิดขึ้น หลังสิ้นเสียงหวีดรอง ของ นาง ตะเคียน เมื่อ คม ขวาน สุดทาย ตัด เยื่อ ใน กระดูก เสียงไมใหญหักโคนกัปนาทไปทั้งปา แตสิ่งที่เหลือเชื่อไป กวานั้นคือโยมพอถูกตนตะเคียนลมทับขณะที่มือยังกุม ดามขวาน แมใครจะรองเรียกใหหลบอยางไร โยมพอยังคง ยืนนิง่ เฉยเฝามองตนตะเคียนทีล่ มลงมาโดยไมคิดจะหลบ หลีก แลวตนไมใหญก็ลมทับกลืนรางของโยมพอ ตอหนา ตอตาเหลาชาวบานและหลวงพอวัดบรรพต อุเทน วงศจันดา

69

ตอนนั้นหลวงพอบอกกับอาตมาวา นางตะเคียน ตองการไดโยมพอของอาตมาไปอยูเป  นเพือ่ นจะไดไมเหงา เพราะคุยถูกคอกัน นั่นเปนครั้งแรกที่อาตมาเรียนรูความ ทุกขแหงการพลัดพรากจากกัน ความไมเทีย่ งแทของชีวติ ความมีอยูและไรซึ่งความมีอยู มันทำใหอาตมาตัดสินใจ บวชนับตั้งแตวันนั้นจนถึงบัดนี้

70

เสือลองวารี

อุเทน วงศจันดา

71

3.

ผูใหญบาน ลิ้นสาลิกา

กระผม ไม อาจ ห า ม ปราม ความ ปรารถนา ของ หลวงพี่ได ที่จะรักษาดำรงไวซึ่งผืนปาตนน้ำเขาสวนรุม แมวากระผมไดอธิบายชี้ชัดเจาะจงไปแลววา ปาทั้งหมด นั้นมีคนจับจองเปนที่เรียบรอยแลว ภูเขาเหลานั้นลวน มีเจาของดวยกันทั้งสิ้น นายทุนและชาวบานทั้งจากที่นี่ และที่อื่นๆ ตางไดกลิ่นการบุกรุกปาสงวนดวยกันทั้งนั้น ไมตางฝูงแรงแยงทึ้งซากศพ ที่สำคัญเจาหนาที่ปาไมเปน คนขายปา หาผลประโยชนจากการเรียกเก็บคาคุมครอง หรือขายปาใหกับนายทุนและชาวบาน ไมใช เรื่อง แปลก อะไร ที่เจา หนาที่ รัฐ จะ กำหนด ราคาของปาดงดิบดวยราคาแสนถูกและคอยขูดรีดจาก ผูบุ กรุกปาอีกที มันจะแปลกอะไรในเมือ่ รัฐบาลเองบางยุค อุเทน วงศจันดา

73

บางสมัยยังใหมีการสัมปทานตัดไมในปาเปนล่ำเปนสัน มันเกิดขึ้นกับผืนปาที่นี่ดวยเชนกัน การบุกรุกทำลายปา กลายเปนสิง่ ถูกกฎหมาย ฝูงชางลากซุงและรถขนซุงทีแล ่ น เขาออกกลับกลายเปนเกียรติยศของนายทุน หาก ชาว บาน บุกรุก ขึ้น ไป ถาง ปา เพื่อ ทำ ไร เลื่อน ลอยปลูกขาว ปลูกพืชไร ถือวาทำผิดกฎหมายและถูกจับ ดำเนินคดี มีคนสองประเภทเทานั้นที่ถูกจับติดคุก กลุม แรกพวกหัวแข็งไมยอมจายใตโตะไมเลนตามน้ำ หัวหมอ มีความรูตีความเกงจะสูในชั้นศาลอยางเดียว บางคนจึง ตายในปา บางคนตองพาเมียพาลูกหนีไปตายเอาดาบ หนา บางคนอาจยอมเปนคนหัวออนมากขึน้ เมือ่ ไดเขาไป ยุงเกี่ยวกับกระบวนการกฎหมายอันยิบยอยและเนิบชา ทรมานความรูสึก เสียเงินเสียทอง เสียเวลาทำมาหากิน กลุมที่สอง คือคนยากจนไมมีเงินจายใตโตะ เปนพวกลูกจางหาเชา กินค่ำโยกยายมาจากถิ่นอื่น หัวออนไมอยากมีเรื่องมีราว กับใครและหวาดกลัวกฎหมายจนขีขึ้ น้ หัว ความหวาดกลัว เชนนีเป ้ นทีสบ ่ อารมณของเจาหนาทีรั่ ฐ เนือ่ งจากปกครอง งาย ไมมากความ ไมกลาตอรอง จะรีดไถเทาไหรก็ยอมได หาก รีด จน หมดตัว ไม เหลือ ขี้ คา ลำไส แลว ก็ จับ เขา คุก เขาตะราง กระผมเขาไปยุงเกี่ยวในกระบวนการนี้อยางหลีก เลี่ยงไมได ในเมื่อกระผมเปนผูใหญบาน ครั้งลูกบานใน 74

เสือลองวารี

ปกครองไดถือมีดถือพราเขาไปในปาเรีย่ วแรงนัน้ นอยกวา ชางลากไมหรือรถลากซุงแตไมอาจรอดพนจากสายตาของ เจาหนาที่ปาไมได ชาวบานที่ถูกจับกุมนั้นถูกตั้งคาหัวไว เบ็ดเสร็จราวถูกโจรเรียกคาไถจับตัวไป มันเด็ดขาดเสียจน กระผมรูส กึ ไดถึงความศักดิส์ ทิ ธิของ ์ กฎหมาย การตอรอง จึงเปนเรือ่ งของอำนาจและเงินทองมากกวาความถูกตอง ชอบธรรม ถามีเงินก็มีอำนาจ ถามีอำนาจก็ยอมมีความ ชอบธรรม ใน ฐานะ คนกลาง กระผม จึง หา ผล ประโยชน ได เปนก อบ เปน กำ และ ยิ่ง มี คดี ความ มาก ขึ้น เทา ไหร ก็ ยิ่ง เพิ่มทักษะความเชี่ยวชาญในรูปคดีใหกับกระผมมากขึ้น ่ การ เทานัน้ จนกระผมกลายเปนตัวแทนของคนในพืน้ ทีใน เขาหาหรือตอรอง ขอเพียงมีเงิน เงินมีอำนาจเพียงพอ ใหคนเปนใบสามารถพูดได ใหเจาหนาที่รัฐผูเครงครัด กฎระเบียบอันชอบธรรม ทำทีวามองไมเห็นชาวบานที่ ถูกจับกุมกลายเปนคนตาบอดหูหนวกไปในฉับพลัน การ แสดงออกระหวางกันนุมนวลขึ้น ถามไถสารทุกขสุกดิบ ราว ญาติ สนิท มิตร สหาย ลืม เรื่อง กอน หนา นี้ ไป หมด สิ้น มีอยูบอยครั้งเชนกันที่กระผมตองรอลูกบานหาหยิบยืม เงิน ให ครบจำนวน กวา จะ ได ครบ ก็ ดึกดื่น เที่ยง คืน แต เจาหนาที่ยังคงรอ รอคอยจนกวาเงินจะเดินทางมาถึง ครั้ง แรก ที่ ถูก ดึง ตัว ไป เปน คนกลาง นั้น กระผม ทำตัวเปนคนกลางจริงๆ เดือดรอนแทนชาวบานจริงๆ อุเทน วงศจันดา

75

ไมเรียกรองคาตอบแทนอะไรทั้งนั้นถือวาทำเพื่อลูกบาน อะไรพอชวยไดก็ยินดีทำใหเต็มกำลังความสามารถ แต เมื่อนานไป นานไป ไดเห็นระบบน้ำเลี้ยงเหลือบไรของ เจาหนาที่รัฐซึ่งเงินเดือนนอยแตตองรับผิดชอบเยอะเกิน กำลัง ปากวางใหญไพศาลมีเจาหนาที่เพียงหยิบมือเดียว ไหนเลยจะดูแลปาทั้งหมดไดจึงเลือกดูบางแหงและขาย หลายแหง กระผมไดทำความเขาอกเขาใจระบบสายพานน้ำ  เลีย้ งนีอยู ้ นาน  จึงเห็นชองทางทำมาหากินปลอยเงินกูเอง เพือ่ ใหชาวบานไดรับความสะดวกสบายมากขึน้ เจาหนาที่ เองไดเงินเร็วทันใจ และยิ่งกระผมมีอำนาจตอรองมาก เท า ไหร ก็ เท า กั บ ว า ได เป น ผู กำหนด ชะตา กรรม ของ สถานการณนัน้ ๆ ราวนายหนังตะลุงผูชำนิ  ชำนาญในการ บังคับตัวหนังตะลุงใหเลนไปตามบทบาทแหงตนกำหนด กระผม เริ่ม กลาย เปน คน อิดออด และ มาก ภาระ เมื่อลูกบาน ผูประสบทุกขมาขอความชวยเหลือ หากมา มือเปลาไมมอะไร ี ติดไมติดมือมาดวย กระผมไมรีบรอนจะ แกปญหาปลอยใหความกระวนกระวายใจเกิดกับเจาทุกข จนสุกงอมเสียกอน ตองทำใหลูกบานเห็นวาการมีอยูของ  ผูใหญ บาน เชน กระผม นั้น เปน สิ่ง สำคัญ ยิ่ง ความ ลาชา เชนนั้นไมใชโบยตีความรูสึกเฉพาะลูกบานแตมันโบยตี ความ รูสึก ของ เจา หนาที่ ดวย กระผม รู ดี วา อยางไร คน ที่ถูกจับไปนั้นไมถึงโรงพักอยางแนนอน พวกเขาจะจับ 76

เสือลองวารี

รวมกันไวที่คายอนุรักษปาไมและเฝารอนั่งนับคาหัวที่คิด วาจะไดรับ กระผม ต อ ง ทำความ เข า ใจ ก อ น ว า เงิ น ที่ นำ ไป จาย นั้น มัน เดิน ทาง ไป ถึง ไหน บาง ถา กระผม มี ความ เขาใจถองแทและแจมชัดดุจลายมือบนฝามือของตัวเอง มันจึงเปนเรื่องงายตอการ กำหนดบทบาทของตัวละคร ทั้งหมดซึ่งมีความสำคัญลดหลั่นกันลงมา ตัวละครไหน มี ความ สำคัญ มาก หนอย ก็ ยอม เขาหา มาก เปน พิเศษ นัน่ หมายความวากระผมตองจายใหเยอะตามระดับความ สำคัญ เจาหนาที่ผูมีทรัพยากรปาไมในความดูแลรักษา ใหผืนปาคงอยูตราบนานเทานานนั้น แมจะปฏิญาณตน เปนมัน่ เหมาะกอนรับตำแหนงวาจะไมฆาสัตวปาและดูแล ผืนปาเหลานี้ดุจคนรักของตนเอง แตคนที่จะทำอยางนั้น ้ ใครบางคนทีร่ กั ปา ไดจริงๆ จะมีสักกีคนใน ่ ประเทศนีและ มากมายขนาดนั้นก็อาจฆาตัวตายไปแลว ปาตองการคน แบบนั้นมาดูแลคนที่อุทิศชีวิตทั้งชีวิตเพื่อปาไมจริงๆ แต โชคไมดีนักที่คนแบบนั้นมีนอยกวานอย ถาถามวาแถว บาน เกิด เมือง นอน กระผม มี คน แบบ นั้น ไหม อาจ มี แต กระผมไมเคยพบเคยเห็น สวนใหญคนมาประจำการที่นี่ตองการเพียงเงิน และเงิน ปาถูกทำลายไปมากนอยเพียงใดพวกเขาก็เฉยเสีย ไมรู ไม เห็น ไม ทุกข รอน ใดๆ สามัญสำนึก ใน หนาที่ จะ อุเทน วงศจันดา

77

เลอะ เลือน เมื่อ ได กุม เงิน ใน มือ ครั้ง แรกอาจ สงสัย และ รังเกียจตอเงินทีได ่ มา ครัง้ ตอๆ ไปความรังเกียจจะหายไป เหลือไวเพียงแตความละโมบ บางคนหยิ่งทะนงในหนาที่ และเกียรติยศที่แบกรับ ไมแมจะเหลือบแลเงินซึ่งไดมา จากการขายปา คนแบบนัน้ ชางนายกยองและสรรเสริญแต ่ งานยอมพบอุปสรรคนานัปการ อาจไมเจริญในหนาทีการ จากคนรอบขาง เมือ่ คนดีเพียงคนเดียวอยูใน  กลุม ผูทุ จริตตอหนาที่ อีก 9 คน เขายอมเปนสิ่งแปลกปลอมและแตกตาง หาก ไมทำตามกฎหมูยอมถูกผลักไสใหออกจากหมูคณะ ไมมี บทบาทใดๆ ทั้งสิ้น ไมมีแมตัวตนดำรงอยู สุดทายเขา อาจกลายเปนคนไมดีในสายตาของผูหลักผูใหญผูซึ่งคิด และทำเหมือนกับอีก 9 คนตางเพียงวากินมากกวา หาก เขา คิด จะ รุงเรือง ใน หนาที่ จึง เปน เรื่อง ยาก แสนยาก มันยากยิง่ กวาเข็นครกหินขึน้ ภูเขา นับจากวันนัน้ เปนตน ไป เขา จะ ถูก ดอง กับ ตำแหนง หนาที่ เดิม ไม ตอง พูดถึงเงินเดือน เกียรติยศมันเปนแบบนี้คนที่จะมีมันได ตองยอมแลกกับความเจ็บปวดและการทดสอบนับครั้ง ไมถวน แตเมื่อเขาไดกุมเงินจำนวนมากในมือ เสียงหัวใจ ที่ เตน แผว ลา จะ ดีด กระดอน กระทบ อก เงิน ที่ ได มา มัน มากกวา เงิน เดือน ของ เขา หลาย เทา นัก และ ได มา อยาง งายดาย ขอเพียงเขายังสวมเครือ่ งแบบศักดิส์ ทิ ธินี์ ้ คราบ 78

เสือลองวารี

ฝุน ที่ กด ทับ ความ ฝน ครั้ง เกา กอน ใน โพรง กะโหลก ฟุง กำจายขึ้นในหัว มีความฝนมากมายผุดแทรกและเติบโต ขึ้นในนั้น ความฝนครั้งหนึ่งคิดวามันเปนความฝนดำรง อยูไดเพียงในความรูสึกนึกคิด แตบัดนี้มันกลับกลายเปน ความจริงแลว เงินในมือจะซือ้ ความฝนเหลานัน้ ได เงินจะ สรางในสิ่งที่ครั้งหนึ่งเขาคิดวาเปนไปไมได ใหเปนไปได เขา คิดถึง ครอบครัว ที่ จาก มา พอ แม ยากจน ขน แคนหนีสิ้ นพะรุงพะรัง ขาวในนาบางปน้ำทวมหนักบางป ยืนตนแลงตาย พอกับแมปลูกความฝนนับครั้งไมถวนลง บนผืนนาแตไมเคยเลยจะประสบความสำเร็จในชีวิต เขา คิดถึงคนรักที่รอคอยอยูทางบาน หวังใหเขากลับไปสูขอ และจัดงานแตงใหญโตสมกับเกียรติและฐานะทางสังคม ของเขา เขาคิดวาเรื่องแบบนั้นทำไดไมยากนักขอเพียง มีงานทำ เขาจะขยันเก็บเงินไปสูขอ เมื่อเขาไดทำงานและรูวาการเก็บเงินนั้นเปนเรื่อง ยาก เงินเดือนที่ไดรับนั้นไมอาจสรางความฝนเชนที่เขา และคนรักวาดหวังได คนมีเกียรติอยางเขาอาจมีเพียง เครดิตในการกูยืมเงินจำนวนมากมาจัดงานแตงเทานั้น เอง หนี้สินที่ตองผอนชำระอีกยาวนาน ตอนนี้เขามีเงิน แลวไมตองกูหนี้ยืมสินใคร ตนไมใบหญาในปาออกดอก ออกผลเปนเงินทองใหเขาไดเก็บเกีย่ ว ขอเพียงเขาตัง้ หนา ตั้งตาทำงาน เขาคิดถึงลูกเมียที่หวังพึ่งเงินเดือนเพียงนอยนิด อุเทน วงศจันดา

79

ของเขา ลูกตองเขาโรงเรียน มีรายจายเพิม่ มากขึน้ เมียเขา อยูบ านดูแลพอแมและลูกนอยไมไดทำงานอืน่ มีเพียงเขา ่ น คนเดียวทีต่ องหาเลีย้ งครอบครัว มีเพียงเขาคนเดียวทีเป ความหวัง,ความฝนอันสวยงามสำหรับทุกคน เขาจึงกินอยู อยางประหยัด พยายามสงเงินทุกบาททุกสตางคกลับบาน แตมันยังไมเพียงพอตอรายจายที่เพิ่มสูงขึ้น มีรายจายมากมายที่เขาตองรับรู สินคาราคาแพง ขึ้น ความอยากไดใครมีของทุกคนมากขึ้นตามวันวัย เมีย เขาบนอยากไดรถกระบะสักคัน เวลาไปไหนตอไหนจะได สะดวกสบายเหมือนเมียคนขางบาน ลูกอยากไดของเลน ราคาแพงเหมือนเด็กขางบาน เขาไดใหสัญญาเมียกับลูก นับครั้งไมถวน สัญญาที่เจือจางหายไปพรอมกับวันเวลา ตอนนีเขา ้ คิดถึงสัญญาทีให ่ ไวอีกครัง้ เขาจะกลับบานและ ไปซื้อสัญญาที่ใหไว เขา ได กุม เงิน จำนวน มาก เปน ครั้ง ที่ สอง ซึ่ง ไดมา อยางงายดาย ความรูสึกผิดชอบชั่วดียังคงอยูไมไดสลาย หายไปเพียงครานจะนึกถึงมัน ความกลัวตอการฉอฉลก็ ลดนอยถอยลงไป ซึง่ มันเปนเพียงมายาภาพหลอกหลอน ตัวเองโดยเปลาเปลือง และเมื่อเงิน ผานสูมือเขามากขึ้น เพียงไร ไมสำคัญอีกตอไปวามือนั้นจะผิวสีอะไร สะอาด หรือสกปรก เขายอมรูสึกไดถึงอำนาจของเงินในมือและ หลังจากนัน้ ไมนานนักเขาจะเปนแกนนำสมัครพรรคพวก ไปรีดไถชาวบานมากขึ้นและเพิ่มความเหี้ยมเกรียมโหด 80

เสือลองวารี

หินขึ้นอีกอักโข ใน ฐานะ ผู เคย ยึดถือ ความ ถูก ตอง ชอบ ธรรม ใน หนาที่และเมื่อเขาเสียมันไปแลว เขายอมไมสนใจอะไร อีกทั้งสิ้น ราวพระผูทุศีลหากอาบัติเบาเปนเรื่องธรรมดา ใน ความรูสึก การ ลวง ละเมิด อาบัติ ที่ หนัก ขึ้น ยอม เปน เรือ่ งงาย ถึงขัน้ ลวงผานอาบัตหนั ิ กปาราชิกขาดจากความ เปนภิกษุ ความรูสึกเปนพระยอมสลายหายไปกลายเปน กาฝากของวัดวาอาราม กลายเปนอลัชชีของศาสนา เชน เดียวกันกับเจาหนาที่ปาไม เชนเดียวกับอาชีพอื่นๆ พระ ยังคงเปนพระแตกลวงเปลา ตำรวจ ทหาร ครู ขาราชการ อะไรตอมิอะไรยังคงรักษาภาพลักษณภายนอกของตัวเอง เอาไวใหดูขรึมขลังแตภายในกลวงเปลาและเนาเหม็น กระผมคิดวาการเปน ผูใหญบานที่ดีนั้นตองมีเงิน ในการบริหารเพือ่ ความคลองตัวในการทำงาน กระผมไม ควรพูดเสียงดังเกินไปนักในการเอาชนะคูแข  งการเลือกตัง้ ครัง้ ทีแล ่ ว กวาจะไดเปนผูใ หญบานตองลงทุนไปนักตอนัก หมดนาหมดไรไปหลายแปลง หมดวัวหมดหมูไปหลายเลา หมดเหลา หมดเบียรไปนับคันรถได กระผมจายไมอั้น ยิ่งรูวาคูแขงจายเทาไหรจะจายเพิ่มเปนสองเทา กระผมยกมือขึ้นไหวประชาชนทุกคนดวยความ รัก พรอมพูดวา อยาลืมไปใชสิทธิ์เลือกตั้ง กาเบอรหนึ่ง ยกนิ้ว ขึ้น ชี้ มา ที่ ตัว เอง ไม ตอง อธิบาย ถึง ประชาธิปไตย อะไร ทั้ ง นั้ น เป น อั น เข า ใจ กั น ตาม จำนวน เงิ น ที่ ได รั บ อุเทน วงศจันดา

81

ลูกหลานใครไปทำงานไกลตางแดน หากมาใชสิทธิเลื ์ อกตัง้ คา รถ คา เรือก ระ ผม จาย ให แลว เสร็จ เบ็ด สรรพ เปน ครัว เรือนไปทีเดียว กระผมจึงเปนทีร่ กั ของชาวบานอยางไมตองสงสัย คะแนนเสียงที่ไดทวมทนตามจำนวนเงินที่เสียไป หากลง สมัครชิงตำแหนงกำนันสมัยหนา คิดสะระตะเอาไววา คงตองเตรียมเงินไวใชจายเยอะขึ้นอยางไมตองสงสัย ยิ่ง ตำแหนง สูง ขึ้น เทา ไหร การ ลงทุน ยิ่ง ตอง สูง ตาม ไป ดวย ฉะนั้นกระผมจึงตองขยันทำมาหากินทุกวิถีทาง การเขา มา เปน ตัวกลาง ระหวาง เจา หนาที่ และ ชาว บาน ทำให ดวงตาอันมืดบอดดวยตอหินตอลมไดรับการรักษา จน กลายเปนดวงตาที่ใสสวางสามารถมองทะลุปรุโปรงไดดี แมในความมืด กระผม จะ ไม จับ เสือ มือ เปลา อีกตอ ไป มัน เสี่ยง เกินไปทีจะ ่ ถูกเสือแวงกัดหรือทำรายเอาได เมือ่ ยามเสืออิม่ มันเปนมิตรกับคนใหน้ำใหอาหาร ยอมใหลูบหัวลูบหาง จับไดแมกระทั่งพวงไขของมัน เจาเสือรายก็พริ้มตาหลับ เคลิบเคลิ้มมีความสุขกับอาหารในทอง กระนั้นยังยินดี นอนหงายใหกุมไขของมันเลนไมตางแมวเชือ่ งนารักนาชัง จะลองดีดไขมันสักสองสามที มันก็เฉยเสียราวอัณฑะนัน้ หุมเหล็กน้ำพี้ ทวายามเสือหิวจน ผอมโซไมมีอาหารตกถึงทอง มาหลายวัน เพียงเขาไปในกรงของมันเราก็ดูเปนสิง่ แปลก 82

เสือลองวารี

ปลอมและนารังเกียจยั่วอยากใหมันหิวมากขึ้น มันลืมไป สิ้นวานี่เปน ผูเลี้ยงดูปูเสื่อใหมันไดกินอิ่มนอนหลับมาชา นาน มันจะสำนึกในบุญคุณของคนเลี้ยงก็หาไม ใชเพียง สัญชาตญาณของสัตวปา ดวงตาเปลงประกายเลหราย คำรามฮึ่มๆ ในลำคอ คนเลี้ยงยื่นมือไปลูบหัวมันดวยความรัก เหมือน ่ าไปในกรงเสือ เพียงยืน่ มือออกไปเสือทีหมอบ ่ ทุกครัง้ ทีเข ซุมอยูก็กัดกรึบ นับแตนั้นคนเลี้ยงเสือถูกกัดมือแทบขาด ่ เลีย้ ง ถูกตบจนหนาเปนแผลเหวอะ ถูกทำรายจากเสือทีเขา ตั้งแตออนแตออก หัวใจดวงเดิมยอมเปลี่ยนไป เปลี่ยน ไปจนนากลัว เสือมันก็รับรูไดถึงความแปลกเปลี่ยนไป ของคนเลี้ยง เริ่มตั้งแตอาหารที่มันเคยกินลดจำนวนลง ไปเรื่อยๆ ทอง ของ มัน จึง วาง โหวง ความ หิว ภายใน กัด กิน หนังกระเพาะแทบขาด ผิวที่มันเงางามเต็มไปดวยสงา ราศีนั้นหลุดรวง หลังจากนั้นไมนานนัก เขาก็โยนซากหนู ตายเขาไปในกรงและหัวเราะตอพญาเสือผูกิ นซากศพหนู ดวยทวงทาออนนอมถอมตน ลืมความเปนเสือหาวไปเสีย สิน้ กระผมก็เหมือนคนเลีย้ งเสือ ตองรูวิ ธการ ี ควบคุมเสือ และไมควรประมาท กระผมจึงบุกรุกปาเสียเองจับจองที่ดินหลายพัน ไร หากใครซื้อที่ดินจากกระผมยอมไดประกันชั้นหนึ่งวา เจาหนาที่จะไมเขาไปยุงเกี่ยวโดยเด็ดขาด ทำมาหากิน อุเทน วงศจันดา

83

คลอง ไมตองหวาดระแวงจะถูกจับไปเรียกคาไถ ไมตอง จายคาผานดานใหกับเจาหนาที่หรือหิ้วของฝากประเภท เหลา,บุหรี,่ กาแฟ,เครือ่ งดืม่ บำรุงกำลังคราวละมากๆ จน มือหงิกมืองอขอคดขอเสื่อม เจา หนาที่ รีด ไถ เปน รายวัน นั้น จะ ไมมี ให เห็น อีก เชน เรียกเก็บคาดูแลรักษาพืชพันธุที่ปลูก ยางเก็บตน ละ 3 บาท ปลูกเทาไหรก็จายเทานั้น ไมฉะนั้นจะไมรับ ประกันความปลอดภัยหากไมยอมจาย ตนยางอาจเจอ ภัยพิบัติเหนือธรรมชาติ ลมตายดวยของมีคมหรือถูกทึ้ง ถอนนอนตายรากขาวบนเนื้อดิน การกระทำอันปาเถื่อน นั้นมีนานัปการในการรีดไถ การรับประกันชั้นหนึ่งของ กระผมนั้นยอมครอบคลุมภัยที่จะเกิดจากเจาหนาที่ทุก ประการ กระผมการันตีไดดวยเกียรติของผูใ หญบานใจซือ่ มือสะอาด วาเหตุการณบัน่ ทอนความสุขภายในใจเหลานี้ จะยุติโดยสิ้นเชิง ทีด่ นิ ของกระผมราคาเทากับนายทุนคนอืน่ แตบวก คาประกันภัยชั้นหนึ่งเขาไป เพื่อใหคนซื้อมั่นใจวาที่ดิน ทำกินของตัวเองนั้นจะปลอดภัยจากเจาหนาที่ หากถูก บุกรุก หรือ ของ แวะ ดวย เจา หนาที่ ผู ประพฤติ มิ ชอบ ตอ หนาทีของ ่ ตน กระผมจะเปนปากเสียงแทนชาวบานโดยไม คิดคาบริการใดๆ แมกระผมลมหมอนนอนเสือ่ ดวยโรคภัย ไขเจ็บปางตาย กระผมจะพักอาการเจ็บไขไดปวยเอาไว เสียกอน รีบหยิบเสือ้ กระโจนลงเรือนเพือ่ ไปเปนปากเสียง 84

เสือลองวารี

ใหโดยไมมีขอแมใดๆ ทั้งสิ้น ไม แปลก นัก มี คน แปลก หนาตาง ถิ่น มากมาย มา ถึงที่ทำการผูใหญบาน มาดวยเหตุผลทุกขรอนเดียวกัน ทั้งสิ้น ไรที่ทำมาหากินและอยากใหกระผมชวยเปนธุระ จัดหา จะยากอะไรเราคนกันเองทัง้ นัน้ นัง่ ดืม่ น้ำเย็นใหหาย รอนกอนคอยวากลาวกัน เมือ่ เงินถูกนำมาวาง ขอรอนใจ ใดๆ ก็ผอนคลายไปไดในบัดดล ใคร มี ความ ปรารถนา มาก แต เงิน นอย ผอน จาย เปนรายเดือนก็ได ดอกเบี้ยสมน้ำสมเนื้อของผืนดิน ใคร พอใจซื้อสดงดเชื่อเบื่อทวงก็ยอมขายใหตามสัดสวนเงิน ทองมาก เงินทองนอย เงินทองจึงไหลมาเทมาสูที ว่ าการ ผูใ หญบานมากขึน้ ทุกๆ วัน กระผมจะดูแลเงินทัง้ หมดนัน้ มันงาย แตจะดูแลใหคนเหลานีอยู ้ ใน  กฎระเบียบสัญญาซือ้ ขายระหวางกันคงยาก มันตองมีใครสักคนมาคอยกำชับ ความนาเชื่อถือของกฎที่เขียนขึ้นระหวางกัน เพื่อทำให กฎศักดิ์สิทธิ์จนไมกลาลวงเกิน หากใครลวงเกินยอมพบ เรื่องราวอันลี้ลับชวนสยดสยองขนลุกขนพอง กระผมจึงตองอาศัยบรรดานักเลงที่พัฒนาตัวเอง เปน มือปน มา ชุบ เลี้ยง ไว เปน บริวาร คอย เปน ลม ใต ปก เพื่อพยุงใหกระผมบินสูงขึ้น สูงขึ้นสูอำนาจ เฉกเชนเดียว กับคนเลี้ยงเสือ กระผมตองทิ้งระยะหางแตพอเหมาะ ให อาหารแตพอควรและใหมันรูวาใครเปนนาย มันควรเชื่อ ฟงใครหรือกัดใคร มันตองทำตามถาเปนความประสงค อุเทน วงศจันดา

85

ของกระผม จึ ง ไม แปลก อี ก เช น กั น ที่ ท ำการ ผู ใ หญ บ า น จะ เปลี่ยน จาก บาน ไม สอง ชั้น สี มอซอ เปน บาน ปูน ทาสี สด งดงามตา อาณาเขตกวางจนครานกวาดถู ภริยาผูมีเรือน กาย ประดับ ทองคำ ระยิบ ตา บน ปวด เมื่อย ทุก คราว ไป โรงจอดรถไมใชมอเตอรไซคเกาๆ ใชขับไปประชุมทีว่ าการ อำเภอ บอยครั้งมันดับดื้อๆ กลางทาง ตองใหลากจูง อับอายผูคนไมนอย เดี๋ยวนี้ไมมีแลวภาพเชนนั้นไมหลง เหลือใหพบเห็น โรงจอดรถอัดแนนไปดวยรถราคาแพง หลากยี่หอ กระผมคิดเอาไววาจะซื้อบรรดารถสำหรับ ทำธุรกิจกอสรางมาเพิ่มเติมอีกหลายคัน หากมีโครงการ กอสรางถนนหนทางจะไดอาสารับใชพีน่ องประชาชนเต็ม กำลังความสามารถ กระผม มี อำนาจ มาก พอที่ จะ เลือก จาย กับ คน ที่ ใหญจริง นั่นหมายถึงกระผมสามารถเลือกซื้อที่ดินในปา สงวนเพิ่มอีกดวย เงินไมตองผานหลายมือเหมือนกอน เงินจำนวนมากยอมสูญหายระหวางทางกวาจะถึงมือของ ผูมีอำนาจที่แทจริง อีกทั้งเปนเงินเล็กเงินนอยกวาจะเก็บ ใหเต็มถุงเต็มกระสอบก็ยาก ไหนเลยจะสูเงินที่บรรจุมา เต็มกระสอบพรอมมอบใหในชั่วพริบตา การทำงานงาย กวา เร็วกวา อนุมตั ฉัิ บไว เขาใจกันในทันที มีเงินเยอะยอม มีเครดิตดี การอนุมัติหรือตอรองอะไรยอมงาย เงินอยูที่ ใคร อำนาจยอมอยูที่คนคนนั้นและเงินก็อยูที่กระผม 86

เสือลองวารี

มี บาง เหมือน กัน เจา หนาที่ ปา ไม ชุด ใหม ถูก สับ เปลี่ยนเขามาแทน เคยกินอิ่มนอนหลับนับเงินหมื่นเงิน แสนจากปาอีกแหงของประเทศ มาถึง ยอมวางอำนาจ ใหญโตไมเกรงกลัวใครเหลิงหลงกับอำนาจเกาทีเคย ่ ไดรับ และเชื่อวาไมวาปาแหงไหนยอมเปนเหมือนกัน คนใหม ตั้งกฎใหม เริ่มวางระบบรีดไถใหม ระบบเกาถูกยกเลิก การคุมครองดูแลเปลี่ยนไป การขูดรีดมีเพิ่มจากวันละ เที่ยวเปนวันละหลายเที่ยว เงินที่เคยใหระดับเดียวกันกับ คนกอนถูกมองวานอยและไมใหเกียรติ ชาวบานทีไม ่ ไดซือ้ ทีด่ นิ จากกระผมยอมเดือดรอน ไปตามๆ กัน การขูดรีดนั้นถึงกระดูก กระผมยากที่จะหา ทางชวยเหลือเพราะเจาหนาทีชุ่ ดใหมใหญกวา จะพูดจะจา กันลวนเต็มไปดวยเงื่อนไขซับซอนมากขึ้น ไมมีชองทาง ตอรองอะไรเขาไดเลย ติดโนนติดนี่เต็มไปหมด “ยอมรับความเปนจริงและกลับบานไปนอนทำใจ ซะ” นั่น อาจ เปน คำ ปลอบ ใจ เดียว ที่ กระผม จะ ให กับ ลูกบานเหลานั้น พวกเขาไรที่พึ่งและสิ้นหวัง ใชวาเจาหนาที่ชุดใหมจะไรประโยชน มันเหมือน หมา ล า เนื้ อ ชั้ น ดี สำหรั บ กระผม ยิ่ ง พวก เขา วิ่ ง ไล กั ด ชาวบานเทาไหร จำนวนเงินทีชาว ่ บานมากูยื มสูงขึน้ ตามไป ดวย ดอกเบีย้ แพงเหมาะสมกับความเดือดรอน เดือดรอน มาก ดอก ก็ สู ง หน อ ย เดื อ ด ร อ น น อ ย ดอก ก็ เล็ ก ๆ กระจุมกระจิ๋ม นา รัก แต บาง ครั้ง เจา หนาที่ ใหม ก็ คิด วา อุเทน วงศจันดา

87

ตัวเองมีอำนาจมากจนเคยตัวเพราะไมเคยมีใครขัดขวาง การปฏิบัติงาน ยิ่งขยายอาณาเขตขูดรีดออกไปไกลเกิน กำลังความสามารถของตน ดวยคำพูดประโยคเดิม “จับสงคุกสงตะรางไปวาความกันในชั้นศาลโนน อยามาพูดกันใหเสียน้ำลายในปาดิบชื้นแหงนี้เลย บุกรุก ปาผิดกฎหมาย” อางมาตราวากันซึ่งๆ หนา มันแปลกที่วาขายปา ไมผิดกฎหมาย ชาวบานไดแตจำยอมอิดออดกอนลวงควัก หาเงินสงให เมือ่ เงินถึงมือคำพูดยอมเปลีย่ นไป มาตรานัน้ มาตรานี้ก็พอมีทางแกไข ่ ได “ตอไปใหระมัดระวังหนอยแลวกัน เจาหนาทีไม เหมือนกันและใจดีแบบนี้ทุกคน” กอนกลับก็ขอเงินคาเหลา ขอไก ขอหมู กินเยอะ ยิ่งกวาเจาที่เจาทางเจาปาเจาเขา กินอิ่มนอนหลับฝนดี กันทุกคน สำคัญไปกวานั้นชาวบานซื้อที่ทางจากกระผม ก็กรางเหมือนคนมีพระดีไมกลัวปน เจาหนาที่ปาไมขึ้น มา ตรวจ ตรา ปา อัน เปน ที่รัก ของ ประเทศ ยัง คง ลงมือ ถางปาผิวปากเพลงลูกทุงสบายใจเฉิบ อีกทั้งถือวิสาสะ ไตถามสารทุกขสุกดิบของเจาหนาทีพั่ นธุผี ดบิ ดวยใบหนา ไรกังวลตอเภทภัยอันตรายทัง้ ปวง ถามหยอกลอวาปนใน มือนัน้ เคยยิงใครบางหรือเปลาหรือมีไวสำหรับยิงบางคาง กระรอกไปตมกินในคายเทานั้น ความคุนเคยเชนนั้นเปน เหตุชนวนทำใหเจาหนาที่ลุตออำนาจและไมสนใจวาใคร 88

เสือลองวารี

เปนคนดูแลพื้นที่แหงนี้ กรางเกงสมราคาคนมาใหม จะแปลกอะไรหากอีกวันถัดมาหรือหลายวันหลัง จากนั้น เจาหนาที่ทั้งหมดที่ดูแลปาแหงนี้จะถูกอัปเปหิ ออกไปจนลืมเก็บกางเกงในทีตาก ่ ทิง้ ไวในคาย เมือ่ กระผม ไดไปเลาพฤติกรรมนอกลูนอก  ทางใหผูมี อำนาจสูงกวาฟง ทานก็ลมออกหูหายใจวะวาบจนทองอวบอูมดวยไขมัน กระเพื่อมเปนระลอก การเขาหาผูหลักผูใหญจายแพงก็ จริงแตคราวเดือดรอนดวยเหตุเภทภัยแบบนีก็้ ชวยเหลือได มาก คุม กับเงินทองทีเสี ่ ยไป เพียงทานกระแอมไอ กระผม ก็รูดี วาทานตองการเงินในการดำเนินการกับเจาหนาทีผู่ มี จรรยามารยาทอันเปนที่เสื่อมเสียตอชื่อเสียงและเอารัด เอาเปรียบประชาชนดวยการประพฤติมิชอบ เพียงเทานี้ ทุกอยางก็แลวจบ เจาหนาที่ชุดใหมถูกเปลี่ยนถายอีกครั้งยอมไดยิน ตำนานเรื่องเลา จึงมิชาที่จะขับรถทางการมาหากระผม ถึงที่ ทำการ ผูใหญ บาน ดวย กิริยา นอบนอม และ ฝากผี ฝากไข ถามีอะไรขอเพียงกระผมออกปาก ไมเหนือบา กวาแรงพวกเขายินดีชวยเหลือ ชางเปนผูรูจักอำนาจของ ตนเองโดยแท เจาหนาที่แบบนี้สิถึงอยูรวมกันไดอยาง สันติสุขและภารดรภาพ เพราะพวกเขารูดีวาการกระทำ ใดๆ ทั้ง ปวง ที่ เกิด ขึ้น ใน ปา แหง นี้ ยอม สามารถ นำ ไป ถายทอดตอและคำพูดคำจาของกระผมนั้นมีพลานุภาพ รุนแรงเทียบเทากับสายฟาฟาดเพราะหากถูกถอดยกชุด อุเทน วงศจันดา

89

และสงไปยังผืนปาที่ไมสามารถหาผลประโยชนได พวก เขาจะรูซึ้งถึงความวางเปลาของอนาคต ทุกอยางควรเปนไปดวยดี ทวาอยูๆ  หลวงพีก็่ กลับ มาและพูดเรื่องปาไมกับกระผมและชักชวนใหกระผมรัก ปา ชี้ใหเห็นคุณและโทษของการมีอยูหรือหมดไปของปา กระผมไดเห็นคุณและโทษของปามานักตอนักแลว แตไม กลาบอกกลาวหลวงพี่ตามตรงวาทรัพยสินทั้งหมดหลาย ลาน บาท นั้น มาจาก คุณ ของ ปาทั้ง สิ้น ยัง ไม เคย เกิดโทษ เลย ปาใหประโยชนกับทุก ฝายที่เกี่ยวของอยางชัดเจน เจาหนาที่ไดเงิน ชาวบานไดผืนดินทำกิน กระผมไดทั้ง เงินและผืนดิน กระผมในฐานะผูใ หญบานยอมรูส กึ กังวลเปนอยาง ยิ่ง ที่พระสงฆองคเจาไดประกาศตนเปนฝายตรงขามกับ เจาหนาที่รัฐ นายทุนและชาวบานอยางชัดเจน ดวยการ สราง สำนักสงฆ ขึ้น ที่ ปาชา และ อือออ เพียง ลำพัง วา ปา ทั้งหมด ใน เขา สวน รุม นั้น ตอง ถูก ปกปอง ดูแล เพื่อ ฟนฟู สภาพปาใหกลับมาอุดมสมบูรณเหมือนเกากอน กระผม ก็ไดแตแอบยิ้มในใจ ปาทั้งหมดที่หลวงพี่เห็นอยูนั้นมีคน จับจองหมดแลว แตมิกลาบอกทานตรงๆ วาเขาทั้งลูกที่ เขาสวนรุมกระผมไดซื้อไวหมดสิ้นแลวแตเพียงผูเดียว แตยังไมอาจบุกรุกเขาไปตัดไมไดเนื่องจากเจาแม ตะเคียนทองที่เขาสวมรุมนั้นแรงนัก เฮี้ยนมาก คนงาน ของกระผมที่ขึ้นไปตัดไม ถูกผีนางตะเคียนติดตามมาถึง 90

เสือลองวารี

บาน บางเจ็บไขไดปวยดวยโรคประหลาดหวาดกลัวผีจน ขึ้นหัว บางก็เพอละเมอเปนคนสติวิปลาส บางก็วาผีไป เยี่ยมถึงโรงพยาบาล บางก็วานอนกอดผีทั้งคืน ไมวาใคร เขาไปในเขาสวนรุมยอมเจอเจาแมตะเคียนทองเลนงาน จนปางตาย เดีย๋ วนีไม ้ ใชจำเพาะบริเวณโดยรอบเขาเทานัน้ ยังเลยไกลลงมาถึงพืน้ ทีด่ านลางอีก ซึง่ กระผมพยายามหา วิธีจัดการกับผีเพื่อใหคนไดเขาไปทำกิน หากไมสามารถตีฝาดานเจาแมตะเคียนทองไปได เนื้อที่หลายพันไรดานในเขาสวนรุมก็ยากจะครอบครอง ไมมีใครกลาซื้อแมจะเพิ่มโปรโมชั่นลดแลกแจกแถม เมื่อ หลวงพีสร ่ างสำนักสงฆทีป่ าชา กระผมคิดวาทานยอมเปน ประโยชนตอธุรกิจแนนอน อีกทัง้ เจาแมตะเคียนทองอยา ไดคิดขวางทางรวยของกระผมได ตองหาวิธีกำจัดเจาแม ใหพนทางเสียกอน ใครคนนั้นที่สามารถทำไดคงไมพน หลวงพี่ ดวยพรรษาและกลิ่นกายของทานไมวาเจาแม หรือใครยอมกระเจิงดวยกันทั้งนั้น ตอใหทานมีกลิ่นเชน ซากศพแตเปนประโยชนทางธุรกิจ กระผมยอมเขาหาโดย ไมรังเกียจรังชังแตอยางใด และหัวสมองที่เจิดจรัสของ กระผมก็มีแผนสำหรับเรื่องนี้โดยเฉพาะ กระผมเสนอหลวงพี่ไปวาเราตองรื้อฟนประเพณี แขง เรือ แต โบราณ ขึ้น มา อีก ครั้ง มี แต ประเพณี แขง เรือ เทานั้น ถึง จะ รวม คน ให เปน น้ำ หนึ่ง ใจ เดียวกัน ได เมื่อ สามารถรวมคนไดยอมชักนำใหปฏิบัติไปทางใดทางหนึ่ง อุเทน วงศจันดา

91

ไดงายขึ้น ซึ่งหลวงพี่พลอยเห็นดีเห็นงามไปดวย เทากับ วาแผนของกระผมสำเร็จไปครึง่ ทาง การทีจะ ่ ปกปองรักษา ปานัน้ ตองมีกุศโลบายในการโฆษณาประชาสัมพันธ ไมมี อะไรดีไปกวาสรางเรือขึน้ มาสักลำและชักนำใหคนภายใน หมูบานเขามามีสวนรวม ดีกวาการที่หลวงพี่จะนั่งเทศน แตในวัดเทานัน้ ขอเพียงหาไมดีสักตนมาทำเรือ ไมดีทีว่ านี้ บนเขาสวนรุมมีเยอะนัก แตจะใหดีทีส่ ดุ ตองเปนไมตะเคียนทอง ซึง่ หลวงพี่ ก็จำไดเกี่ยวกับตนตะเคียนทองที่ลมทับโยมพอของทาน จนเสียชีวติ กระผมไมอยากรือ้ ฟน ความเกาความหลังนัก เพียงแตเสนอทานใหเลือกตนตะเคียนทองที่เหลืออีกตน มา ทำ เรือ หาก สามารถ ทำ เชน นั้น ได ขวัญ และ กำลัง ใจ ชาว บาน จะ ฮึกเหิม เนื่องจาก ตะเคียน ทอง ที่ ถูก ตัด ไป กอนหนานีกลาย ้ เปนเรือแชมปของทางวัดบรรพตและยาก จะหาคูตอกรไดในลุมน้ำหลังสวน กระผมเพียงรูส กึ เสียดายทีช่ างขุดเรือเกงทีส่ ดุ ของ หมูบานตองมาตาย กอนจะไดขุดเรือลำใหมนี้ แตกระผม ไมเสียใจ ยิ่งบุตรชายของชางเปนครูในโรงเรียน ผูซึ่งไม เคยขุดเรือมากอน เสนอตัวจะขุดเรือลำใหมนี้ กระผมยิ่ง ตองเก็บอาการดีใจไวใหลึกสุด พยายามทำหนาปกติและ สนับสนุนชางขุดเรือคนใหมนี้ตอหลวงพี่ หลวงพี่เองทาน ก็ยิ้มกริ่มแกมที่ไดชางขุดเรือคนใหมทันใชพอดี ทานคงไมรูหรอกวาครูผูนี้ไมเคยขุดเรือหรือสราง 92

เสือลองวารี

เรือสักลำมากอนในชีวิต กระผมตองการใหเรือลำนี้แลว เสร็จลาชาที่สุดหรือใชการไมไดเลยยิ่งดี เมื่อถึงเวลานั้น คนที่รับความผิดไปเต็มๆ ก็คือครู ไมใชกระผม ไมวาดี หรือไมดีกระผมลวนหาทางออกเอาไวแลวทัง้ สิน้ ครูเองก็ ดูทาจะเพี้ยนไมแพพระ มีแตกระผมเทานั้นที่สติสมบูรณ ที่สุดในตอนนี้ กระผมคิดวาถางานนี้สำเร็จนอกจากจะตัดเสี้ยน หนาม ทาง ธุรกิจ อัน ไดแก เจา แม ตะเคียน ทอง แลว ยัง สามารถหาเสียงกรุยทางไปสูการเลือกตั้งกำนันสมัยหนา ไดอยางสบาย ขอเพียงตะเคียนทองตนนั้นลมลง เมื่อ ถึงเวลานั้นกระผมจะเปลี่ยนหมากบนกระดานทั้งหมด หลวงพีจึ่ งเปนประโยชนมหาศาลโดยมิตองสงสัย กระผม รูดี วาหากแผนการนีล้ มเหลว ก็ไมมผล ี เสียอันใด ไมวาผล จะออกมาอยางไรก็ยังไดกำไรเปนกอบเปนกำอยูดี เดี๋ยว นี้ ชาว บาน ตั้ง หนา ตั้ง ตา ทำ มา หากิน หวัง กอบโกยเงินทองดวยกันทัง้ นัน้ หลวงพีคง ่ ไมรหรอก ู วาทีนี่ ่ เปลีย่ นไปมากมายเพียงไร ถึงทานรูก็ ไมอาจเปลีย่ นแปลง ชะตากรรมของผูคนเหลานี้ได ลมหายใจของชาวบาน ไมใชพุทเขาโธออกเหมือนหลวงพี่ ลมหายใจของชาวบาน เขาก็เงิน ออกก็เงินและคนที่จะทำใหชาวบานลืมตาอา ปากไดมีแตกระผมคนเดียวเทานัน้ ผูรู ซึ ง้ ถึงความตองการ ของชาวบานอยางแทจริงไมใชพระ กระผม เฝา รอ เวลา ที่ ตน ตะเคียน ทอง ลม หาก อุเทน วงศจันดา

93

เวลานั้นมาถึงความเชื่อดั้งเดิมเหลานี้จะถูกลบลางจาก สมองของชาวบานเสียที คนที่ตองการที่ดินทำกินจากทั่ว สารทิศจะเดินทางมาที่ทำการผูใหญบานไมเวนวัน หาก ผีถูกกำจัดใหพนทางอะไรก็งายขึ้น สำหรับหลวงพี่ตอง ดูทาทีของทานกอนวาจะทำตัวเยี่ยงไร หากทานเชื่อฟง ไมดื้อแพงเปน ฝายตรงขามกับชาวบาน กระผมก็จะให ทานไดมีที่จำวัดในปาชาตอไป แตถาทานไมเชื่อฟงคำ ตัก เตือน กระผม ก็ มี แผนการ ที่ จะ กำจัด ทาน ออก จาก หมูบานไวเรียบรอยแลว ตอนนี้ตนตะเคียนยังคงยืนตน ตรง ขึ้ น สู ฟ า กระผม จึ ง ยอม คล อ ย ตาม ท า น ทุ ก อย า ง ขอ เพียง ตน ตะเคียน ลม ลง ทุก อยาง จะ เปลี่ยนแปลง ใน ฉับพลัน กระผมขอเพียงเทานี้...

94

เสือลองวารี

อุเทน วงศจันดา

95

4.

ครูชางเรือ หัวปลาชอน

ขารูตั ง้ แตแรกวาตัวขาเกิดมาเพือ่ เปนชางทำเรือตอ จากพอ ขาหลงรักเรือตั้งแตแรกเห็น ตอนนั้นขาอาจสัก ขวบหรือสองขวบ แมอุม ขาไปดูพอขุดเรือ แมบอกวาขาจะ เลีย้ งงายไมงอแงถาไดอยูใกล  ๆ ลำเรือ อาจเปนเพราะเหตุนี้ ขาจึงไดไปดูพอขุดเรือแทบทุกวัน ขาเห็นพอสะบัดขวาน ในมือไปบนเนื้อไมเปนรูปลักษณแหงเรือ ขาไมเคยคิดมา กอนเลยวาเพียงอุปกรณเล็กนอยเหลานั้น จะสามารถ เนรมิตทอนไมทีตาย ่ แลวกลับกลายเปนเรือมีชีวติ พุง ปราด เปรียวเหนือผืนน้ำเพื่อชิงชัยความเปนหนึ่ง ขารักกลิ่นหอมของเนื้อไมยามยางไฟ รักทวงทา การ ใช อุปกรณ ทำ เรือ รัก ความ เด็ด เดี่ยว แนว แน ขณะ สะบัดขวานสลักไม หวงยามเชนนั้นขารูดีวาระหวางพอ อุเทน วงศจันดา

97

กับขวานกับทอนไมผนึกแนนเปนหนึ่ง ไมสามารถแยก ทั้งสามสิ่งออกจากกันได ไมแปลกนักทวงทาเหลานั้นจึง งดงาม งดงามเสียจนขาคิดวามันควรเปนภาพประดับใน โบสถวิหาร เมื่อขาคลานได ขาก็คลานเขาหาลำเรือ พยายาม ยกขวานของพอขึ้นครั้งแลวครั้งเลา ทวาขามิอาจทำได เมื่อขาเริ่มเดินและพูด ขาก็พูดคำวาเรือไดเปนคำแรก แม พยายามบอกใหขาเปลงเสียงคำวาแมและพอ แตขากลับ ชี้มือไปที่เรือแลวเปลงเสียงคำนี้ออกมาชัดถอยชัดคำ ขา หลง รัก เรือ ตั้งแต ลืมตา ดู โลก หรือ บางที ตั้งแต ชาติ ปาง กอนก็เปนได ขาไมรูหรอกวาชาติที่แลวขาเปนอะไรหรือ ทำอะไรทีไ่ หน อยางไร รูเพี  ยงวาขาเกิดมาเพือ่ เปนชางทำ เรือ มันเปนความรูส กึ แรกเริม่ เมือ่ ขาไดเห็นเรือ นับจากนัน้ ภาพของเรือก็ฝงลึกในสมอง ฝงลึกเขาไปในความฝน อีก ทั้งงอกงามในจินตนาการของขา ทุกครัง้ ทีข่ าเห็นตนไมใหญ ขาจะวาดภาพเรือซอน ทับไปบนตนไมแตละตนดวยรูปเรือที่ตางกันออกไป ขา สนุกทีได ่ คิดแบบนัน้ สนุกทีได ่ ติดตามพอไปทุกหนทุกแหง เพือ่ ดูพอขุดเรือ แมพยายามรัง้ ดึงขาเอาไวแตขาไมยอม ขา จะไปกับพอเพือ่ ขุดเรือ นัน่ เปนอีกเหตุผลหนึง่ ทีได ่ ติดตาม พอและขาก็มีเรี่ยวแรงพอยกขวานขึ้น ข า ไม มี ความ สนุ ก สนาน แบบ เด็ ก คน อื่ น ๆ ใน หมูบาน ขารูสึกไดถึงความแปลกแยกระหวางความคิด 98

เสือลองวารี

ขา กับ เพื่อน รุน ราว คราว เดียวกัน แม บอก ให ขา ไป เลน กับเพื่อนๆ บาง ซึ่งขาเคยปฏิบัติตามที่แมบอก แตพบ วาสิ่งเหลานั้นไมไดทำใหขาสนุกแตอยางใด แมอาจเปน คนเดียวที่รูวาขารักการขุดเรือเหนือสิ่งอื่นใด เพราะขา สนใจเฉพาะเรื่องเรือเทานั้น ใครๆ ก็เรียกขาวาไอบาเรือ มา ตั้งแต เด็ก ขา ไม เคย โกรธ ที่ ใคร จะ เรียก ขา อยาง นั้น ขาภูมิใจดวยซ้ำที่ใครจะวาขาบาเรือ มีแตพอเทานัน้ ทีรู่ ส กึ โกรธมาก เมือ่ ไดยนิ ใครเรียก ขาวาไอบาเรือ พอไมอยากใหขาเปนนายชางขุดเรือ ตอง ลำบากหลังขดหลังแข็งอยูกั บงานหนักทัง้ วันทัง้ คืน บางที พลัดถิ่นที่ไปไกลแสนไกลกวาจะกลับบานเปนแรมเดือน บอยครั้งตองขึ้นเทือกเขาสูงเพื่อแสวงหาไมใหญอันเปน มงคลนามสำหรับขุดเรือ พอบอกขาวาขอใหความลำบากนี้ สิ้นสุดที่พออยาไดใหลูกๆ ของพอตองมาลำบากแบบนี้ เลย ขยันเรียนเถอะลูกจะไดสบายๆ เปนเจาคนนายคน ขาบอกพอวา ขาอยากเปนเหมือนพอ ขาอยากขุดเรือ ลำใหญๆ ทีพุ่ ง พลิว้ เหนือสายน้ำ ขาไมอยากเรียนหนังสือ ขาอยากอยูชวยพอขุดเรือและจะสรางเรือที่ดีที่สุดใหได ขาจำไดแมนวาโดนพอตีจนขาแตกเพื่อบังคับให ไปโรงเรียน ถาหากแมไมรั้งดึงขาออกมามีหวังพออาจตี ขาจนตาย ขาไมอยากไปโรงเรียน อยากอุทศิ เวลาทัง้ หมด เพื่อการสรางเรือ แตความฝนตองขาดสะบั้นลงเมื่อขาได  รัว้ โรงเรียน นับตัง้ แตวันนัน้ ขาก็หางเรือ กาวเดินเขาสูประตู อุเทน วงศจันดา

99

ออกมาเรือ่ ยๆ ขาเห็นเพียงพอปน จักรยานเกาๆ พกขวาน และอุปกรณขุดเรือเดินทางไปตามหมูบ า นลุม น้ำหลังสวน แลวแตวัดไหน หมูบานไหนจะวาจาง ภาพนั้นเงียบเหงา และโดดเดีย่ ว ขาอยากนัง่ ซอนทายพอเพือ่ ถืออุปกรณหรือ หยิบยืน่ ให ขณะทีพ่ องวนอยูกั บการขุดเรือ แตขาเพียงเฝา มองเทานั้น ขาเพียงเฝามองปแลวปเลา วิถชี​ี วติ ของคนทีนี่ ผู่ กพันกับสายน้ำและเรือมาแตง ปางบรรพ มันเปนสวนหนึ่งของชีวิตเหมือนลมหายใจเขา และออก สืบตอมายาวนานจากรุน สูรุ น ทุกวันออกพรรษา ของแตละป ประเพณีแขงเรือยาวขึ้นโขนชิงธงเนืองแนน ไปดวยผูคนจากทั่วทุกสารทิศ มีเรือเขาแขงขันเนืองแนน แมน้ำ เสียงกลองยาว เสียงรองรำทำเพลงของพอเพลง แมเพลงฟงดูครึกครืน้ ราวเปนมหรสพตอนรับการเสด็จลง มาจากสวรรคชั้นดาวดึงสของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจาดวยบันไดแกวทิพย มีบันไดทองทิพยดานขวา บันได เงิน ทิพย ดาน ซาย ทอด ยาว เปน สาย มรกต วิบ วาว ลง มา ยั ง เมื อ ง สั ง กั ส สนคร หลั ง จาก พระองค ขึ้ น ไป เทศนา พระอภิธรรมเจ็ดคัมภีรโปรดพุทธมารดา ขาเปนเพียงเด็กชายที่วิ่งคดเคี้ยวไปตามเขาวงกต ของผูใหญ ซอกแซกหาสถานที่อันเหมาะเพื่อดูเรือแขง เรือที่ขุดนานนับเดือนกับฝพายที่ซอมหนักนานนับเดือน เชนเดียวกันจะชวงชิงความเปนเจาแหงลุมน้ำหลังสวน ขาตื่นตาตื่นใจกับทวงลีลาของฝพายขยับไหวปลายพาย 100 เสือลองวารี

ชี้สูฟาพรอมเพรียง วูบวกลงสูน้ำพรอมเพรียง ขานิ่งมอง เนิ่นนานจนคลายเรือลำนั้นมีปกขยับบินราวผีเสื้อเหนือ ผืนน้ำ เสียงคนพากยกระชัน้ บีบอัดหัวใจของคนดูใหตืน่ ตา ตื่นใจไปกับเรือที่แลนเร็ว หัวใจขาแทบกระดอนออกจากอก เมื่อ คนพากย ลาก เสียง ยาว ระหวาง เรือ สอง ลำ ขยับ ไหว พุง ผาน ฉีก สายน้ำออกจากกัน ผูค นทัง้ สองฝง หยุดนิง่ ราวสวดภาวนา กุมมือกับอกแนน ดวงตาจับมองที่เรือสองลำเบียดกันสู เสนชัยอันมีธงแดงสะบัดลอลมรอ หากใครชวงชิงธงแดง ไดกอนผูนั้นถือวาชนะ ชัยชนะไมใชเพียงความเร็วอยางเดียว หากทวาคือ การหลอมรวมฝพายทั้งหมดเขาดวยกัน ขาเฝามองนาย หัวเรือขยับวิ่งโยงโยขึ้นโขนเรือดวยทวงทาทะมัดทะแมง ขา เห็น นาย ทาย เรือ ผู กุม ชะตา และ ทิศทาง ของ เรือ เกร็ง ขอ มือ บิด พาย โยก เรือ ให เปน แนว ดิ่ง ทะยาน สู หลัก ชัย ในหวงขณะนัน้ ความเงียบบีบอัดลมหายใจขาดหวง ฝอยน้ำ สาดกระทบแตกพราผานใบหนาและดวงตาอันจองเขม็ง ไปยังธง อีกไมกี่วินาทีนายหัวเรือจะควาธง อีกไมกี่วินาที เสียงโหรองกองกัมปนาทลำน้ำหลังสวนจะเอ็ดอึงไปถึง สวรรคชั้นดาวดึงสจนเหลาพระอินทรเทวดาชะโงกหนา มองจากบานหนาตางกอนเมฆ เสียงโหรองนั้นจะเสียดแทงลงผืนดินสูขุมนรกชั้น อเวจี ใหเหลายมทูตชะงักหอกแทงเหลาคนบาป ไฟนรก อุเทน วงศจันดา 101

อาจม อด ดับ ลง ชั่ว ขณะ อีกา ปาก เหล็กตกใจ ตอ เสียง ที่ ไดยนิ ฉีกปกบินหนีจากตนงิว้ หนาม แมเหลาคนบาปก็อาจ อาศัยชวงโกลาหลนีพั้ กแผลจากโทษทัณฑแหงบาปกรรมที่ เคยทำครัง้ ยังมีชีวติ อยู บาปกรรมทีติ่ ดตัวไปทุกชาติทุกภพ แห ง การ เกิ ด และ ดั บ ว า ย เวี ย น ใน โลก สาม หา ที่ สิ้ น สุ ด ไมไดจนกวาจะคนพบเสนทางแหงนิพพาน ทำใหทาน พญามัจจุราชฉุกคิดวา วันนี้คือวันที่พุทธองคเสด็จลงมา จากสรวงสวรรค วันดีงามเชนนีไม ้ ควรจะลงทัณฑเหลาคน บาป วันเชนนี้ควรปลดปลอยฝูงผีราวกรรมกรขุดถานหิน ในเหมืองลึกขึน้ สูเปลื  อกโลกดานบน ปลดปลอยใหคนบาป ไดกินอิม่ สักมือ้ จากอาหารหวานคาวของเหลาญาติพีน่ อง ผูอุทิศบุญกุศลมาให ขาหยุดภาพเคลื่อนไหวของฝพายเหลานั้นเอาไว ขณะมือของนายหัวเรือยื่นกระชากธง ขาหยุดเอาไวไม ใหเขาไดควาธงชัย มีเพียงดวงตาสงสัยของนายหัวเรือ เทานั้นที่หันมาสบกับดวงตาของขาราวสงสัยวาหยุดเขา ชะงักงันอยางนั้นเพื่ออะไร ขาไมไดตอบเพียงยอนภาพ เหลานั้นคืนสูจุดเริ่มตน นายหัวเรือคนนั้นวิ่งถอยหลังคืน สูตำแหนงเดิมดวยทาทีจำยอมและฝนใจ พายที่เขาโยน ทิ้งน้ำ ดีดกระดอนสูมือเขาอีกครั้ง เหลาฝพายจวงพาย สุดแรงเกิดถอยหลัง เสียงบรรยายของคนพากยไลเลียงตัว อักษรกลับจากหนามาสูหลั  ง อักษรเดียวกันแตเปลงเสียง ถอยหลังกลับกลายเปนภาษาทียาก ่ จะเขาใจ ฟงดูขรึมขลัง 102 เสือลองวารี

กังวานกองสะทานสายน้ำ ขา หยุด ลำเรือ อีก ครั้ง ระหวางปลายหัว เรือ เบียด แซงกัน ยอนภาพใหเดินหนาเล็กนอยเพือ่ ดูความแตกตาง ที่เกิดขึ้น เสียงพากยกลับมาเปนปกติ สายน้ำไมไหลยอน กลับ ผูคนปฏิบัติตนตามภาพที่เห็น ขาคิดอยูเนิ่นนาน เหตุใดเรือขนาดเทากัน ฝพายเทากัน สายน้ำเดียวกัน ทำไมเรืออีกลำจึงเร็วกวาในอัตราเรงความเร็วเทาเทียมกัน ขา คิด อยู นาน และ ขา มา รู ภาย หลัง วา อัต ลักษณ ของ เรือ มีสวนอยางยิ่งตอความเร็ว ขาครุนคิดเรื่องของเรือมากกวาเรื่องของการเรียน ขาคิดวาสักวันหนึง่ จะสรางเรือทีพุ่ ง ฉีกสายน้ำปราดเปรียว ดุจปลาผูรู จ กั น้ำ สักวันขาตองสรางเรือทีประหยั ่ ดเรีย่ วแรง ของฝพาย เพียงวาดวกพายลงสูน้ำแผวเบา เรือก็พรอม พุงดุจดอกธนูที่หลุดจากคันศร นายทายเรือขยับขอมือ ถือพายเล็กนอยเรือก็รูใจเบี่ยงตัวเลี่ยงลองน้ำราวเรือนั้น มี ชีวิต ดวย ตัว ของ มัน เอง หา ได พึ่ง ฝพาย แต อยาง ใด ขา จะสรางเรืออยางนั้นสักลำ สักวันหนึ่งขาจะสรางมันให ยิ่งใหญเกรียงไกรเหนือสายน้ำแหงนี้ ขาคิดและฝนเรื่อยมา แตสิ่งที่ขาไมทันไดฉุกคิดก็ เกิดขึ้นกอน อยูๆ แมที่แข็งแรงของขาก็ลมปวย แมอาจ เปนคนเดียวทีสนั ่ บสนุนทุกความฝนของขา แมรูว าขาชอบ หรือรักอะไร แมไมสนใจหรอกวาขาจะตองเปนเจาคนนาย คน สิง่ เดียวทีแม ่ สนใจคือความรูส กึ ของขา แมจะปลอบใจ อุเทน วงศจันดา 103

ขาทุกครั้งและชี้ใหเห็นความสำคัญที่แทจริงของชีวิต ชี้ให เห็นวาทำไมพอถึงตองการใหขาเปนแบบนั้น แมอธิบาย ใหขาเขาใจความรูสึกของพอ ซึ่งพอไมเคยพูดมันออกมา ความปวยไขของแมสรางความโศกเศราในใจขา แมแม จะปวยหนักแตแมยังคงใหกำลังใจขา ใหกำลังใจทุกคน กลายเปนวาผูที่แวะเวียนมาเยี่ยมยามถามขาวมีหัวใจที่ ทุกขหนักกวาแม ขารูเพี  ยงวาแมเปนเนือ้ งอกในสมอง เนือ้ รายนัน้ ได กดทับทุกเสนประสาทของแม แตมันไมอาจทำใหแมกลาย เปนอื่นได แมยังคงเปนแม แมวันสุดทายแหงชีวิต นั่นคือ ความทรงจำแสนเศราในวัยเยาวของขา เมื่อขาโตเปนหนุม ความคิดเรื่องเรือคอยจางหาย ไปทีละนิด ทีละนิด มีความคิดความฝนเรื่องอื่นเขามา แทนที่ มันเปนภาพฝนของคนหนุม ภาพเรือที่เคยคมชัด ในหัวของขาเลือนจาง จนทายทีส่ ดุ ภาพเรือทีข่ าเคยรางไว ก็ สลาย หาย ไป ไม กลับ มา อีก ขา จำ ความ ฝน เดิม ไม ได ดวยซ้ำ ขาเดินตามความฝนของพอและทอดทิ้งความฝน ของตัวเองเอาไวในวัยเยาว มันเปนความฝนของเด็กชาย ที่ไมรูจักโลก ตอเมื่อเทาไดกาวเดินออกจากบานจึงรูวามี ความฝนมากมายรออยูขางหนา มือคูนี้ไมไดมีไวสำหรับ กุมดามขวาน มือของขาไมเหมาะสำหรับขวาน ความรู ที่ขามีจะนำพามือคูนี้ไปสูอาชีพที่มั่นคง อาชีพที่เลี้ยงขา ไปตลอดชีวิต 104 เสือลองวารี

เงิน ทุก บาท ทุก สตางค ที่ พอ หา มา ได จาก การ ขุด ทอนไมใหเปนเรือนั้น สงขามาไกลจากบานสูเมืองแปลก หนา พอสงขาขึ้นเรือที่พอสราง โดยไมถามสักนิดวาขา ตองการไหม? แตพอก็คือพอ พอรูวาเสนทางที่เรือแหง ความฝนจะพาขาไปนั้นยอมพบฝงที่ดีกวา ฝงที่รุงเรือง ดวยอารยธรรมของคนมีการศึกษา ดวยรูปลักษณของ เมืองที่ทันสมัย ดวยตำแหนงการงานที่หางแดด หางฝน หางปา หางเขา หางไกลจากสายน้ำเชีย่ วและเรือพาย เรือ ของพอพาขามาสูฝนนั้นจนได แมใชเวลายาวนานในการ ลองเรือในธารแหงชีวิตแตสุดทายขาก็พบฝงที่ขาควรขึ้น และไปยืนอยูบนฝงนั้นดวยความภาคภูมิใจ ขา กลับ คืน สู บาน อีก ครั้ง ใน ฐานะ ครู คน ใหม ของ โรงเรียน ความฝนของพอเปนจริง พอยิ้มเปนสุขเมื่อลูก ทุกคนประสบความสำเร็จในชีวิตตามแบบฉบับที่พอให เปน พอ ไมมี คำ พูด อื่น ใด เพื่อ แสดง ความ ยินดี กับ ลูกๆ ที่ประสบความสำเร็จในชีวิต พอเพียงยิ้มแลวเงียบ พอเปนนายทายผูพายเรือไปสงขากับพี่ๆนองๆ ไปสูอีก ฝงหนึ่งที่พอไมเคยเห็นและเคยเปน มันเปน ฝง ที่พอเชื่อวาดีกวาวิถีชีวิตแบบดั้งเดิม มันเปนฝงฝนที่พอ ไมอาจไปถึงไดดวยตัวเอง พอรูสึกครามเกรงตอคนที่มา จากฝงนั้น พวกเขาลวนเปนบุคคลที่พอไมเคยเปน อยู หาง ไกล จาก จินตนาการ ของ พอ มัน ชาง ยิ่ง ใหญ และ ทรงเกียรติ พออยากใหลูกๆ ทุกคนเปนแบบนั้น เปนคน อุเทน วงศจันดา 105

ที่เคลื่อนไปไมวาสูสถานที่ใด ลวนไดรับการตอนรับอยาง ออนนอมและใหเกียรติ เพียงคนเหลานัน้ แสดงออกตอขา หรือพี่ๆ นองๆ ของขาแบบนั้นมันจะถูกสงผานมาถึงพอ ญาติโกโหติกาของพอลวนเปนชาวสวน ชาวนา ไมมีใครสักคนไปถึงฝงนั้นไดสำเร็จ พอจึงพยายามสราง เรือที่ดีที่สุดทุกครั้งเพราะเชื่อวาเรือที่ดีที่สุดจะมีแรงสง ใหขากับพี่ๆ และนองๆ ไปถึงฝงตรงขามกับพอไดสำเร็จ พอยืนเฝามองพวกเราจากฝง ทีพ่ อคุน ชินและเติบใหญ ยืน เฝามองอยูอย  างนัน้ เนิน่ นานจากปหนึง่ สูป หนึง่ ราวพอคือ อนุสาวรียที่ไมอาจเคลื่อนยาย จนกวาลูกทุกคนจะกลับ บานพรอมความสำเร็จ ภาระหนาที่แหงการยืนเฝามอง ดวยความหวงใยจึงยุติลง เมื่อขากลับมาจากฝงที่พอพายเรือไปสง พอยิ้ม ดวยความสุข มือคูนั้นของพอคือเครื่องมืออันมหัศจรรย เทาที่มนุษยคนหนึ่งพึงมี วันนี้พอไดหยุดพักมือคูนี้แลว มันเหี่ยวยนและไรแรงเหวี่ยงขวาน อีกทั้งกระตุกสั่น ขา จับมือ ของ พอ รูสึก ได ถึง ความ ยิ่ง ใหญ ที่ สง ผาน มายัง ขา พอมองดวงตาของขา ขามองดวงตาของพอ กอนที่ขา จะกมกราบพอแทบเทา ครั้งหนึ่งเทาคูนี้เคยปนจักรยาน ไปทุกหนทุกแหงเพื่อขุดเรือ เทาคูนี้นำพาทุกอยางกลับ มาสูบานรวมทั้งขนมนมเนยของฝากจากบานอื่น เทาคูนี้ ย่ำเหยียบผืนดินจนแนนเปนหนทางนำขาไปสูความฝน เท า คู นี้ ช า ง มหั ศ จรรย เช น เดี ยวกั น ที่ ยื น หยั ด ยาวนาน 106 เสือลองวารี

และ ไม เคย ทอถอย ตอ เสน ทาง ที่ ทอด เดิน แม โลก แหง การ เคลื่อนไหว ของ ลม หายใจ แหง ขา ยัง คง ดำรง อยู โดย ปราศจากแม แตพอไดทำหนาที่ทุกอยางแทนแม อาจ ดวยความรักที่พอมีตอแมสม่ำเสมอ ตลอดระยะเวลาที่ ผานมาพอยังคงครองตัวเปนโสดและเลี้ยงลูกเพียงลำพัง ขา นับถือ หัวใจ ของ พอ ที่ ผาน หวง เวลา แหง ความ เหว วา นั้นมาได บัดนี้จักรยานคูกายพอยืนเหงาอยูขางบาน ไมมี ใครหยิบจับมันไปใชอีก ไมมีใครสนใจดวยซ้ำวาครั้งหนึ่ง มันเปนอาชาคูกายของพอ มันถูกปลอยใหสนิมแหงกาล เวลากัดเซาะเนือ้ เหล็กไปทีละนิดจนกวาจะยอยสลายหาย ไปกับกาลเวลา เมื่อใครพูดวาจะเอาจักรยานคันนี้ขาย ใหกับรถรับซื้อของเกา พอจะโกรธเปนฟนเปนไฟและดา ผูนั้นดวยถอยคำรุนแรง ้ ะ แมกูตายก็หาม “ถาไมมมัี น พวกมึงจะมีวันนีเรอ ขายมันกินเด็ดขาด” พอ ยัง เก็บ อุปกรณ ขุด เรือ เอา ไว เปน อยาง ดี ขา แทบไมเชื่อวามันไดผานระยะเวลามาหลายสิบป มันยัง ดูใหมเสมอและพรอมจะทำงาน ขายกขวานที่พอเคยใช ถากเนื้อไมขึ้น เหมือนมันมีอำนาจบางอยางดึงดูดมือขา ใหติดแนนกับดามขวานซอนทับลงบนรอยมือของพอ ขา หวาดกลัวตอความรูสึกที่แลน ผานมาอยางฉับพลัน ขา เชื่อวาดวงตาไมไดฝาดไปเมื่อเห็นเครื่องมือของพอขยับ อุเทน วงศจันดา 107

ตัวสัน่ กราวราวมันกระตือรือรนกลับไปทำงาน ขาตองปด มันเอาไวเชนเดิม กลัวเหลือเกินวาหากเปดมันออกมาอีก จะพบขวานนั้นดีดทะยานสูมือขา โดยที่ขาไมจำเปนตอง หยิบมันขึ้นมา ข า พบ ว า ทุ ก อย า ง ได เปลี่ ย น ไป จาก เดิ ม อย า ง รวดเร็ว หมูบ า นทีข่ าเคยเห็นสงบเย็นเหนือลุม น้ำหลังสวน บัดนี้ประดับประดาไปดวยแสงสีอันพราวระยับ บานรูป ทรงยุโรป ตึกสูง รานรวงคาราโอเกะ รานเหลาแสงไฟริมทาง เสียงมอเตอรไซคสะทานแหบโหยยามดึก เสียงคนหนุม เอ็ดตะโรหลังกลับจากทองราตรี ในฐานะของครูขาเอง ก็หนักใจ หนักใจตอเยาวชนรุนหลังตอสิ่งที่เขาตองเผชิญ ตองใชความกลาหาญอยางมากถึงจะกาว ผานสิ่งยั่วลอ ทั้งหลายไปได ความกลาเชนนั้นอาจหลงเหลืออยูบางแต นอยเต็มที ขาเริม่ ไมมัน่ ใจแลววาฝง ทีพ่ อเคยนำพาขาไปสง นั้นจะเปนฝงที่ดีเสมอไป ขาชักไมแนใจ เกิดความสับสนจนยากจะกลาว แถลงไข กับ ผู ใด ได ตอน นี้ ขา ตาง หาก เปน นาย ทาย เรือ ผูพายเรือไปสงเด็กๆ เหลานี้สูอีกฟาก ฝงหนึ่งไมใชพอ ของขาอีกตอไป ภาระนีถู้ กสงถายมาถึงขาอยางไมไดตัง้ ใจ และขาก็เกิดความสับสนหนักขึน้ ถึงขัน้ วกเรือกลางสายน้ำ เชี่ยวกลับคืนสูฝงดั้งเดิมของตนเอง หมู บ า น ที่ ข า เติ บ ใหญ เริ่ ม แยก ห า ง จาก กั น วัฒนธรรม จาก ฝง ตรง ขาม ได พัด พา เอา สิ่ง ใหม เขา มา 108 เสือลองวารี

ผูคนเริ่มหางวัดและแสวงหาความร่ำรวย ผูใหญบานคน ที่ ขา รูจัก มา ตั้งแต เด็ก กลับ กลาย เปน มหา เศรษฐี ปลอย เงินกู มีธุรกิจทั้งดานมืด ดานสวาง ขาเคยไดยินคนพูด ถึงกันบอยๆ สวนใหญเปน ผูปกครองเด็กนักเรียนที่เปน หนี้ มา เลา ให ฟง ขา ได แต ทอด ถอน ใจ ไม อาจ แกไข หรือ เปลี่ยนแปลงอะไรได การไลตามกระแสวัฒนธรรมใหม เชี่ยวกรากยิ่งกวาสายน้ำในแมน้ำหลังสวน มันพัดแรงพอ จะกวาดเอาทุกสิง่ ทุกอยางทีขวาง ่ หนาใหหายวับชนิดลาง หมูบานในชั่วพริบตา ชาว บาน เริ่ม หัน ไป ปลูก พืช เศรษฐกิจ ปลูก ยาง ปลูกปาลม เลิกทำนา เลิกทำสวนผสม ตัดเงาะ มังคุด ทุเรียนพันธุพื้นเมืองทิ้ง ซึ่งเติบใหญและใหหมากผลมา ชานาน กิ่งกานของมันใหความรมเย็นสานหมแผนฟาจน แนนหนา บัดนี้ถูกตัดโคนจนแผนฟาโลงเตียน ชาวบาน แหแหนไปกับพืชเศรษฐกิจราคาแพง เงาะโรงเรียนแพงก็ หันไปปลูกเงาะ ทุเรียนหมอนทองแพงก็หันไปปลูกทุเรียน หมอนทอง การเรงบำรุงดวยสารเคมีสารพัดชนิดทวีความ รุนแรงขึ้นดุจเดียวกัน ขอเพียงใหไดผลผลิตตามที่ตัวเอง ตองการ จะใหฉีดสารเคมีมากมายเพียงไร ก็ไมรูสึกผิด อะไร เพราะผลกำไรเปนเงินนัน้ มีคามากกวาสามัญสำนึก รับผิดชอบตอสวนรวม ขาไมเคยเห็นชาวบานตองการความร่ำรวยรุนแรง อุเทน วงศจันดา 109

เชนนีมา ้ กอน ทุกคนแสวงหาทีทำ ่ กินใหมๆ บุกรุกปาสงวน จับจองทีสาธารณะ ่ ตีราคาขายกันเปนล่ำเปนสัน มันทำให หมูบ า นทีเคย ่ สงบเงียบงามมาชานานสับสนอลหมานและ เดือดดาล มีคนตายเพิ่มมากขึ้นจากกระสุนลึกลับ จาก โรคภัยไขเจ็บใหมๆ แตละครัวเรือนหนี้สินเพิ่มมากขึ้นดุจ เดียวกัน มีปญหาสารพัดอยางเกิดขึน้ และยากจะแกไข มัน เขาไปบอนเซาะทำลายระบบความคิดเกาๆ วัฒนธรรม ประเพณีเกาๆ เริม่ ตัง้ แตโครงสรางของบานเรือนไปจนถึง โครงสรางของความคิด ขาคิดวาอีกไมชานานเด็กหนุม สาวจากหมูบ า นจะ เรไปขายแรงงานในฝงตรงขามมากขึ้น ฝงที่พอเคยไปสง ขาและคิดวามันเปนฝง ทีอุ่ ดมไปดวยสติปญญา เกียรติยศ ความนาเชือ่ ถือ พออาจจะรูหรื  อทำเปนไมรู สิง่ ตางๆ จาก ฝง ตรงขามนัน้ ไดไหลแทรกซึมเขามาในหมูบ า นของเรา มัน เปลีย่ นคนบานเราจนคลายเปนคนแปลกหนาระหวางกัน บางสิ่งที่ไหลเขามานั้นทำใหผืนหัวใจแหงผาก ขาไมเคยคิด ไมเคยฝนวาสิ่งเหลานี้เปนความจริง มันเกิดขึ้นในหมูบานของขา เมื่อพี่นองรวมทองเดียวกัน ฆากันเพือ่ แยงชิงทีด่ นิ ทำกิน ลูกสาวบานนัน้ แตงงานรอบ ที่ สี่ ก็ เปน เรื่อง ธรรมดา เด็ก สาว ตอง ออก จาก โรงเรียน เพราะทองกอนกำหนด เด็กหนุมตองเขาคุกเขาตะราง เพราะเสพยาหรือลาออกจากโรงเรียนมาตะลอนเที่ยว เสเพลไปวันๆไมทำงานทำการอันใด งานรื่นเริงมีมากขึ้น 110 เสือลองวารี

ขยายเวลาจนดึกดื่น เฒาชะแรแกชราหันไปใชรานอาหาร เปนที่พูดคุยถามสารทุกขสุกดิบเคลียคลอเด็กสาวรุนลูก ขาพยายามถายทอดความเปนรากเหงาของบรรพชน ความงดงามแหงคุง น้ำหลังสวน ความปราดเปรียวของเรือ ยาว ความสามัคคีของฝพาย ปฏิภาณไหวพริบของนายหัว เรือขณะขึน้ โขนชิงธง ความวิจติ รของชางทำเรือ ทุกอยาง ทีข่ าเลาใหเด็กๆ ฟงมันชวยรือ้ ฟน ความทรงจำดัง้ เดิมทีถู่ ก ฝงแนนในอดีตใหแจมชัดขึน้ อีกครัง้ หนึง่ แมวาเด็กๆจะเริม่ หลับและจับกลุมพูดคุยหรือเดินออกจากหองเรียนโดย ไมไดขออนุญาต ขายังคงพูดเรื่องความงดงามนั้น ขาเชื่อ วามันเปนสิ่งจำเปนตอเยาวชน เขาตองเติบโตอยางคนมี รากเหงาฝงลึกมั่นคง ไมใชเติบโตอยางผักตบชวา ข า รั บ รู ได ถึ ง ความ ยิ่ ง ใหญ ที่ ซ อ น ลึ ก ใน ใจมา ชานาน กาลครัง้ หนึง่ เมือ่ นานมาแลวขาเคยฝนวาจะสราง เรือสักลำ เรือสักลำที่แตกตางและรวดเร็ว เมื่อขาลอง ไตถามความฝนของเด็กๆ ความฝนของพวกเด็กอยูใน เมืองใหญ ไมมีความฝนใดจะผลิบานไดในหมูบานแหง นี้ ฝนทุกฝนอยูหางบาน ไมมีสักหนึ่งฝนจะถูกเพาะให งามงอกบนผืนดินที่บานเกิด หากเปนเชนเมล็ดพันธุของ ตนไมใหญ พวกเด็กๆ ตางตองการปลิดปลิวตัวเองออก จากขั้ว ลองลอยไปสูดินแดนแหงตึกสูง เมืองที่ไมเคย หลับไหลแมเสี้ยววินาที ที่ปวดราวไปกวานั้น ขาเปนคน พาย เรือ ไป สง เด็กๆ ให ไป ตาม หาความ ฝน ใน มาน เมือง อุเทน วงศจันดา 111

แหงฝุนควัน ในชวงเปลี่ยนผานของฤดูหนาว พอลมปวยในวัย ชรา รางกายที่เคยแข็งแรงบึกบึนไปดวยกลามเนื้อของคน ทำงานหนักนั้น บัดนี้เหลือแตหนังหุมกระดูกกรอบแกรบ รอวันผุกรอน นอนซมบนฟูกเกาและไมเคยลุกขึน้ มาอีกเลย ไมตางจักรยานของพอที่จอดทิ้งไวขางบาน ขาเห็นพอ ปน จักรยาน คัน นั้น มา ตั้ง แต เด็กๆ พอ กับจักรยาน เปน สวนหนึ่งของกันและกัน ไมวาไปไหน ใกลหรือไกลพอ จะปนจักรยานเสมอ ขาเคยนั่งซอนทายจักรยานของพอ ไปโรงเรียน เหมือนพี่ๆ นองๆ ของขาตางเคยซอนทาย จักรยานดวยกันทั้งสิ้น แมวัยสูงขึน้ พอยังคงปน จักรยานไปวัด ไปฟงเทศน ฟงธรรม จนกระทัง่ พอลมปวยและเลิกขุดเรือ จักรยานจึง ถูกจอดทิ้งเอาไว ไมมีใครปนจักรยานของพอ ซึ่งมันเปน จักรยาน โบราณ คัน ใหญ รูป ทรง เทอะทะ ระหวาง ที่ พอ นอนปวยนั้น จักรยานเองก็ปวยไขเชนเดียวกับพอ มัน เกา และ ทรุด โทรม คง ไว แต รูป ลักษณ แหง ความ แข็ง แรง ของกาลอดีต อยูๆ วันหนึ่งพอพูดถึงเรือราวคนละเมอเพอพก มือ ที่ สั่น ของ พอ อาจ สงบ หาก ได จับ เครื่อง ไม เครื่อง มือ ดวงตา ที่ พรา มัว นั้น อาจ แจม ชัด หาก ได สะบัด คม ขวาน ลงสูเนื้อไมแตพอไมอาจทำเชนนั้นได มันเปนยามสาย ของวันธรรมดา ที่แดดออนสองผานบานหนาตางเขามา 112 เสือลองวารี

เยีย่ มเยือนพอ ลูบไลเรือนรางของพอแผวเบาตัดกับความ สลัวเลือนรางของหองทึบ ใบหนาของพอจึงดูสวางสงบ และดวงตานั้นเปลงประกายเปนสุข พอพูดถึงเรือ ตนไม สายน้ำ ถึงความทรงจำเกาๆ เกีย่ วกับแมและลูกๆ มันอาจ เปนเชาที่พอพูดดวยความรูสึกแจมชัดไมพราเลือนและ เปนเชาที่พอพูดเนิ่นนานกวาทุกครั้งที่ผานมา เพียงแดด เปลี่ยนทิศทางความมืดสลัวก็คลี่หมรางของพออีกครั้ง และพอก็กลายเปนสวนหนึ่งกับความมืดตลอดกาล ในงานศพของพอ ผูใหญบานและหลวงพี่ที่ใคร เรียกทานวาพระบาแหงปาชาเขามาปลอบใจขาและพูด ถึงตนตะเคียนทองบนเขาสวนรุม ในอีกไมชานานวัดปาจะ สรางเรือ ตองการหาชางทำเรือแตนาเสียดายทีช่ างทำเรือ ทีเก ่ งทีส่ ดุ ของหมูบ า นจากไปแลว อีกทัง้ ชางทำเรือคนอืน่ ๆ ในอำเภอตางถูกจางวานไปขุดเรือทีอื่ น่ กันหมดสิน้ นัน่ เปน ครั้งแรกที่ความฝนครั้งเกากอนขาผลิบานในงานศพของ พอ ขาโกหกโดยไมลังเลตอบาปกรรมตอหนาโลงศพพอ ตอ หนาหลวงพี่และผูใหญบานวาขานี่ละจะขุดเรือลำใหมนี้ ใหเอง สรางความประหลาดใจใหกับผูใหญบาน มีแต หลวงพี่เทานั้นที่ยิ้มกริ่มแกมเหมือนรูทันวาขาโกหก ขารูทุกอยางเกี่ยวกับวิธีขุดเรือ สิ่งที่ซึมซับมาจาก พอแผซานในตัวขา ขาไดพยายามเลาเสริมเติมแตงวา พอไดแอบถายทอดเคล็ดลับวิชาขุดเรือใหกับขาทั้งหมด ดูเหมือน ผูใหญจะสนับสนุนเต็มที่และเห็นดีเห็นงามให อุเทน วงศจันดา 113

ขาเปนคนขุดเรือ “เรือบานเราก็ตองใหคนบานเราสรางใหคนบาน อื่นมาสรางมาขุดมีหรือจะรูใจเทาคนบานเราขุด บานเรา พาย ครู เหมาะ สม สุด เรือ ลำ นี้ จะ เปลี่ยนแปลง ทุก สิ่ง ทุกอยางไปจากเดิมเชื่อกระผมไดครู” “อาตมาก็รูวาครูทำไดแนนอน” ขาจุดธูปบอกพอถึงความฝนแตวัยเยาว โอกาส และเวลามาถึงแลว กอนปกธูปลงกระถางทราย ขาเพียง ขอใหพออยูใกลๆ คอยชี้แนะแนวทางในการขุดเรือ เมื่อ ธูป ปก ลง ใน กระถาง ดวงตา ขา ประสาน กับ ดวงตา ของ พอในภาพถายเกาซีด ขารูวาพอกำลังสงกำลังใจอันเต็ม เปยมนี้มาสูขา... ในวันที่ทำพิธีโคนตนตะเคียนทอง ขาไดตามติด หมูคณะ  ขึน้ สูยอด  เขาสวนรุม โดยการนำทางของพรานปา ผู รู สึ ก กลั ว เกรง ต อ อำนาจ ลี้ ลั บ ของ ป า ทึ บ เขา สู ง และ บาย เบี่ยง ที่ จะ นำทาง เรา ไป สู ตน ตะเคียน ขา สัม ผัส ได ถึงความกลัวแผซานออกมาจากรางกายของนายพราน มี เพี ย ง ผู ใ หญ บ า น เท า นั้ น กระตื อ รื อ ร น ไป ให ถึ ง ต น ตะเคียนทองโดยเร็วเพื่อทำการโคนใหแลวเสร็จ กอนฝน หาใหญจะกระหน่ำหนักลงมา หลวงพียั่ งคงสงบเสงีย่ มและ เหมือนมีเพียงทาน ผูเดียวเทานั้นไมรูสึกปริวิตกกังวลกับ เรื่องราวใดๆ สวนพอหมอเฒาผูทำพิธีกรรมเหนื่อยหอบ 114 เสือลองวารี

จนหนาซีด ตาโรย ความชราไดกัดกินกำลังวังชา กัดกิน ทุกสิ่งทุกอยางที่ประกอบกันขึ้นเปนสังขาร เมื่อไดหยุด พักลาราวไดขึ้นสวรรค สวนคนอื่นๆกระจัดกระจายกัน โดย รอบ เมื่อ เขา สู เขต ปา รูสึก ได ถึง ความ ขรึม ขลัง และ ศักดิส์ ทิ ธิ์ ยิง่ ไดยนิ ตำนานเลาขานเกีย่ วกับตนตะเคียนทอง ขารูสึกเคารพปามากขึ้น บรรยากาศโดยรอบเหมาะสม กับเรื่องเลาเหลานั้นเหลือเกิน ยิ่งเดินเขาใกลตนตะเคียนทองเทาไหร ปาก็ยิ่งมี ฉากอันลี้ลับซับซอน ดวงแดดขยับวูบวาบตัดผานมานใบ ของไมใหญราวฝูงผีหยอกลอผูเดินทาง ฝูงลิงทโมนเหนือ ยอดไมดุจฤๅษีผูไดฌาน ไมแตกตื่นหรือหวาดกลัวตอปน ไฟ ของ นาย พราน มัน ยัง คง นิ่ง เงียบ เฝา มอง เหลา คณะ ผูเดินทางดวยสายตาอาฆาตแคนตั้งแตกาวแรกที่เรากาว ลวงเขาสูเขตปา เพียงลิงตัวใหญสุดนั่นขยับตัวลุกขึ้นแยกเขี้ยวขาว คำรามรอง ลิงตัวอืน่ ๆ นับรอยตางขยับลุกขึน้ พรอมเพรียง สงเสียงรองลั่นปา ขยมยอดไม ขยับวงลอมเขาใกลและ เงียบนิ่งราวรูปสลักอีกครั้ง เฝามองพวกเราอยูอยางนั้น ขารูส กึ กลัวขึน้ มาจับใจ มันไมใชภาพอันคุน เคยเทาไหรนัก ที่ เห็น ฝูง ลิง มี ความ กลา อัน หา ได ยาก มัน เหมือน เขา สู วงลอมของกองทัพวานร ดวงตาเหลานั้นไมเปนมิตรและ บีบวงลอมแคบเขามา นายพรานจึงยิงปนขึน้ สูฟ าหมายไลลิง นอกจากลิง อุเทน วงศจันดา 115

จะไมแตกตื่นแลวมันยังแสดงอาการโกรธอยางเห็นไดชัด กระโดดไตกิง่ ไมรวดเร็วทะยานตัวกลางอากาศลงมาขวาง เสนทางเดิน บรรดาลิงตัวอืน่ ๆ วิง่ ทะยานกระโดดกระจาย ตัวโดยรอบแลวนิง่ เงียบ มันไมตองการใหพวกเราผานทาง ไปสูตนตะเคียนทอง ยิ่งหัวหนาฝูงลิงแสดงออกถึงความ กลา หาญ เพียง ไร เหลา บรรดา สมุน ลิง ตาง ขยม กิ่ง ไม สง เสียงรองกองกลบไปทั้งปา หลวงพีให ่ เหลาคณะเดินทางหยุดชัว่ ครู ทานเพียง เดินออกไปลำพังเผชิญหนากับลิงจาฝูงหางเพียงปลายมือ เอือ้ มถึง หากลิงรายหมายกัดทานยอมเนือ้ แหวงขาดตาม แรงขบกัดมหาศาลนั่น หลวงพี่จองมองลิงสักพัก ยื่นมือ ดานขวาไปลูบหัวลิงเลน ลิงรายทำหนาไรเดียงสาแววตา เปลีย่ นเปนนอบนอม ไมใชเฉพาะขาทีงุ่ นงงแมบรรดาสมุน ลิงดวยกันเองตางมองตากันลอกแลกดวยความสงสัย ลิง จาฝูงโหรองขึน้ บรรดาลิงตัวอืน่ ตางรองตอบ ทะยานตัวขึน้ สูยอด  ไมอีกครัง้ เหลาสมุนอารักขาตามติดวองไว แมบางตัว มีทีทา วาจะเอาเรือ่ งแตเมือ่ เห็นสายตาของจาฝูงแลวมันจึง จำยอมผละจากมาแลวเงียบหายไปกับยอดไมสูง สิ่ง ที่ ขา และ ทุก คน เห็น ยัง อาจ คลางแคลง ใจ อยู บาง ผูใหญบานไดกระซิบบอกตอขาวาถาเปนเขาก็ยอม ทำไดไมยากแคเดินออกไปไลลิง ลิงมันแพกลิ่นกะปซึ่ง จีวรหลวงพีมี่ อานุภาพรายแรงกวากะปรอยเทาพันเทา ลิง มันไดกลิ่นจึงตกใจกลัวและลาถอยจากไป ขาไมไดตอบ 116 เสือลองวารี

อะไรเพียงไดแตยิ้ม แตสิ่งที่ขาและทุกคนเห็นตอจากนั้น มันไมใชอานุภาพจีวรกลิ่นกะปอีกตอไป ขาเองไมรูจะอธิบายอยางไรดีตอสิ่งที่ไดเห็นและ ประจักษกับสายตาตัวเอง เมือ่ เหลาคณะเดินทางผานโคง ขุนเขาตัดขึ้นสูยอดเขาอีกลูก พลันสายตาก็พบกับความ เม ลือ งม ลัง ของ ลวดลาย บน แถบ หนัง เสือ โครง สะทอน เงา งาม กับ ดวง แดด พาด ผาน เพียง เสือ อีก ตัว ขยับ ลุก ลวดลาย นั้ น ก็ แยก จาก กั น กลั บ กลาย เป น เสื อ สอง ตั ว ตัวหนึ่งนอนนิ่งเปยมสุขอีกตัวลุกขึ้นมองเหลาคณะผูเดิน ทางดวยดวงตาเรืองรอง ไมมี ใคร กลา ขยับ เดิน อีก เมื่อ รู วา เสือ สอง ตัว ได นอนขวางทางเดินเอาไว ขาไดแตภาวนาใหเสือจากไป โดยเร็ว มันไมใชความบังเอิญอยางแนนอนทีฝู่ งลิงจองจะ โจมตีเราหรือเสือมานอนขวางทางเชนนี้ ตนตะเคียนทอง นั่นอาจเปนที่จงรักภักดีของเหลาสรรพสัตวในปานี้ แม กระทัง่ หนอนหรือแมลงตัวเล็กๆ หรือผีเสือ้ ก็อาจพุง โจมตี เราไดทุกเมื่อ ขาเริม่ รูส กึ กลัวเปนครัง้ แรกและไมเคยเห็นเสือโครง ตัวใหญขนาดนี้มากอน ขาอาจเคยเห็นเสือเชื่องตามสวน สัตวทีถู่ กพันธนาการดวยโซตรวน ทวาเสือสองตัวตรงหนา ไมมีอะไรพันธนาการหรือฉุดรั้งมันเอาไวได หากพวกมัน ตั้งใจจะทำรายเรามันเพียงตบเบาๆ ดวยอุงตีนเทานั้น เนือ้ หนังอันเปราะบางรอบรางอาจฉีกขาดออกจากกระดูก อุเทน วงศจันดา 117

โดยงายเผยใหเห็นริว้ เนือ้ สีแดงเตนระริก หยดเลือดทีไหล ่ คาวคลุงไปทั่ว ขาทำอะไรไมถูกยิง่ มันคำรามรองโฮกฮากจนปาทัง้ ปาเงียบสงัด เสือตัวทีนั่ ง่ มองเราขยับกายลุกขึน้ กาวเดินมา ทางขา มันหยุดมองไมไกลนัก คราวนี้หลวงพี่ไมไดเดิน ออกไปเจรจาเชนกอน แตกลับใหขาเดินผานเสือนั่นไป “เดินไปเถอะโยมเสือมันแคหวงถิ่นไมอยากใหเรา ตัดไมทำลายปา ถาใครไมตัดไมทำลายปาของมัน มันก็ ไมทำอะไรหรอก แตถาใครทำลายบานของมัน อาตมาคิด วาเสือมันคงจำได” ขาเห็นดวงหนาและแววตาของผูใ หญ ซีดเสียจนราวคนปวยหนัก “มันจะกัดกระผมไหมครับหลวงพี่” “โยมทำลายบานของมันหรือเปลา” “กระผมไม คะ คะเคยเลยครับ” “โยมผูใหญบานรักปาแบบนี้เสือมันก็รัก อยากลัว เลยโยมเสือมันก็มีเมตตาเหมือนกับเรานี่ละ” ขาเห็นเพียงหลวงพี่อมยิ้มนอยๆ ทานไมไดเดิน เขาไปหาแตกวักมือเรียกเสือ ขาเห็นเสือตัวแรกออกกิรยิ า มึนงงหันซายแลขวา หันมองหลังยอนไปยังเพื่อนที่นอน ครึ้มอกครึ้มใจไมไยดีตอเหลาคณะผูเดินทาง หลวงพี่ชี้ ไปที่เสือตัวนั้นแลวกวักมือเรียกอีกครั้ง คราวนี้มันหายงง จึงเดินเขามาหาหลวงพีอย ่ างวางาย ขาไมเคยพบเคยเห็น มนุษยคนไหนในโลกจะสือ่ สารกับเสือทีไม ่ ไดรับการฝกหัด 118 เสือลองวารี

แตอยางใดไดงายดายปานนี้มากอน มันงายเสียจนขาคิด วาเสือนัน่ รูภาษา  คน รูภาษา  มือ หรือพูดใหแนชดั มันเขาใจ สิง่ ทีหลวง ่ พีกำลั ่ งแสดงกิรยิ าทาทางนัน้ ทุกประการ ยกเวน มันไมพูดออกมาเทานั้นเองวา “หลวงพี่เรียกผมหรือ” “ใชอาตมาเรียกโยมเสือนั่นละ มานี่ๆ มาคุยกัน หนอย” หลวงพี่นั่งยองๆ ใชมือโอบกอดรอบคอเสือ เสือ นั่นไมวาอะไร ซ้ำรายยังซุกหนากับไหลทาน ซึ่งหัวของ มันใหญโตเพียงพอจะอาปากแลวงับหัวหลวงพี่เขาไป ขา ไมคลางแคลงใจใดๆ อีกเลย หลวงพี่ไมใชพระบวชสวด ศพอยางแนนอน ทานมีอำนาจฤทธิเพี ์ ยงพอจะบังคับหรือ สื่อสารกับสรรพสัตว แมกระทั่งผูใหญบานเองเริ่มเห็นไม ตางกับขานัก ทุกคนตางประจักษแจงกับสายตาตอนนั้นเองวา หลวงพีผู่ มี กลิน่ กายราวพญาแรงนัน้ เปนพระผูปฏิ  บตั ชอบ ิ ดวยศีล สมาธิและปญญา ความศรัทธาจึงบังเกิดขึ้นแม กระทัง่ ความนึกคิดอันหยาบชาก็มิกลาคิด ขาเห็นหลวงพี่ ใช มือ ตบ สีขาง เสือ เบาๆ มัน รอง คราง เหมือน ไม อยาก จากไป ทานตบสีขางมันแรงขึ้นอีก มันจึงตัดใจผละจาก ดวยดวงตาอาลัยอาวรณ เสืออีกตัวทีน่ อนทอดอารมณชมปารอบขางอยูนั น้ อาจแปลกใจเชนเดียวกับขา มันสงสัยและพยายามผงกหัว อุเทน วงศจันดา 119

ทำหนาสงสัยมองไมวางตา เหตุใดเพือ่ นของมันผูอาจหาญ  เชนเดียวกัน ถึงสงบยอมกับเหลาผูบุกรุกถึงขั้นใหอีกฝาย ถือวิสาสะลูบเนื้อลูบตัวจนพริ้มตาเคลิบเคลิ้มเชนนั้นได มันจึงไมอาจนอนนิง่ อีกตอไป ทะยานตัวลุกขึน้ อยางวองไว และงดงาม ลายไฟพาดผานบนตัวมันขยับไหวและเร็วขึน้ ตามจังหวะกาวเดินอันเรงรอนคลางแคลง มันแหงนหนา ขึ้น สู ภูผา สูง สะบัด สาย คอ คำราม จาก หัว จรด หาง เปน เสนโคงราวภาพวาดของจิตรกรจีน ตางเพียงภาพวาด ตรงหนาสามารถเคลื่อนไหวได ขาคิดวามันอาจกระโจน ออกมาจากภาพวาดที่แขวนขางฝาผนังดวยซ้ำ เพียงเสือตัวแรกเดินถอยกลับมาอยางจำนน ขา เห็นมันสงสายตาหมิ่นเยยเพื่อนรวมเผาพันธุ เสือตัวแรก ขยับเขาใกลคลายจะอธิบายตอเรื่องราวที่มันไดเผชิญมา เสือตัวทีสอง ่ แยกเขีย้ วคำรามโมโหราย คลายตำหนิวา มึง มันทรยศเผาพันธุตั วเอง อยามาใหกูเห็นหนาอีก พวกมัน มาบุกรุกบานเรือนของเราจนยอยยับพังพินาศจนเผาพันธุ ของเราบานแตกสาแหรกขาด มึงมันจำยอมใหกับพวกนัน้ อีก ไป ไปใหไกลจากขุนเขาแหงนี้ ไปสูหมูบานเบื้องลาง โนน ไปกินขาวสุกปลาเค็มที่เขาคลุกสูกิน มึงจงดูกูเถิด อายมนุษยรางกระจอยรอยนั้น กูจะตบเสียใหหนังหัวมัน เปดอา แลวกัดกินสมองที่ชั่วรายของพวกมัน มันคำรามอีกครั้งแลวกาวกระโดดเพียงสองครั้งก็ มาถึงจุดที่หลวงพี่ยืนอยู ระหวางหนึ่งพระผูหมเหลือง 120 เสือลองวารี

กับหนึ่งเสือโครงโมโหรายเผชิญหนากัน เสือโครงไมยั้ง คิดถึงบาปกรรมอันใดอีก พระคือผูบุกรุก มนุษยคือศัตรู ตัวฉกาจของปาผืนนีบุ้ กรุกทำลายบานของมัน บางคนฆา เพือ่ นฝูงญาติพีน่ องของมันเพียงแคตองการหนังหรือเขีย้ ว หรืออวัยวะเพศสืบพันธุของมันไปเปนยาโดป บางคนฆา เพียงเพราะมันเปนเสือ มันจึงไมรอชาอีกตอไป หมอบคู รางแลวทะยานสูงเขาใสหลวงพี่ในฉับพลันทันที หลวงพี่ ยังคงยืนสงบนิ่งไมแสดงอาการหวาดวิตกใดๆ ใหขาเห็น มีแตพวกขาเทานั้นที่กลัวตาย ข า เห็ น ร า ง ของ เสื อ แขวน นิ่ ง บน อากาศ อั น ว า ง เปลา หลวงพี่ยืนสงบนิ่งไมตางขุนเขา เพียงทานสะบัด มือแผวเบารางของเสือที่ลอยอยูกลางอากาศนั้นก็เหวี่ยง หวือกระแทกเขาใสโขดหินรุนแรง มันรองเสียงหลงตอ เหตุการณที่เกิดขึ้น มันยังไมไดลุกดวยซ้ำ แคหลวงพี่ กระดิกนิ้วมือรางมันก็ลอยหวือขึ้นสูกลางอากาศอีกครั้ง ทานยิม้ ใหกับเสือ แกวงมือหมุนเปนลูกคาง เสือนัน่ ก็หมุน ตามแรงขยับของนิ้วมือทาน เพียงหลวงพี่ดีดนิ้วมือเสือก็ ปลิวตามแรงนิ้วของทานไปอยางไมนาเชื่อ ขาแทบทรุดลมเพราะสิง่ ทีเห็ ่ นมันยากจะเชือ่ วาเกิด ขึน้ จริงหรือหากนำไปเลาตอก็ยากจะหาคนเชือ่ ถือ เสือตัว หนึง่ กระโดดกัดทาน เพียงทานดีดนิว้ มือเขาใส เสือก็ลอย หวือกระแทกโขดหิน แลวยิ่งไปกวานั้นหลวงพี่ควงสวาน เสือเลนกลางอากาศจนมันวิงเวียนเสียสติสมประดี จึงดีด อุเทน วงศจันดา 121

นิ้วมือออกไปใหมันงุนงงเสียลักษณะงดงามของเสือโดย สิ้นเชิง ภาพที่ขาเห็นตอนแรกตางกันสิ้นเชิงกับภาพที่มัน เดินโซซัดโซเซเปนนักมวยหลงมุมไปหาเพือ่ น คลายเพือ่ น คำรามปลอบใจ กูเตือนมึงแลว มึงไมรจัู กเชือ่ โอหังอวดดี เชนนีพี้ น่ องเราจึงบานแตกสาแหรกขาด มึงมันเสือขาดสติ ยั้งคิด เสือโงแบบนี้มีหรือจะอยูรอดบนโลกใบนี้ได จำใส กะโหลกเอาไวความกลาเชนนี้มีแตพังพินาศ ขาเห็นเสือสองตัวเดินเคียงกันไปในราวปา นาย พราน ผูใชชีวิตในปามาครึ่งคอนชีวิตโยนปนไฟในมือทิ้ง ลงในหุบเขา สาบานกับหลวงพีว่ าจะไมฆาสัตวตัดชีวติ อีก ตอไปจะเขาวัดปฏิบัติธรรมนับตั้งแตวันนี้ หมอเฒาผูทำ พิธกี รรมไมแสดงอาการเหนือ่ ยหอบใหเห็นอีก ใบหนามีสี เลือดฝาดราววัยหนุม ไดหวนคืน ขยับเดินตามนายพรานไป อยางวองไว ขาไมอาจรอชากาวตามติดหมอเฒาไปอยาง รวดเร็วเชนเดียวกัน มีเพียงผูใหญบานหยุดนิ่งชะงักงัน ไมแมจะกาวเดิน จนหลวงพีเรี ่ ยกใหเดินจึงสามารถกาวขา ออกไดอีกครั้ง ขาไดยินหลวงพี่ถามผูใหญบานวา “มันไมเปนไปตามที่โยมคิดเอาไวแตแรกใชไหม? อาตมารูว าโยมคิดอะไรตัง้ แตแรกและอาตมาก็รูว าตอนนี้ โยม คิด อะไร อาตมา รู วา โยม คิด จะ ทำ ใน สิ่ง ที่ ถูก ตอง จริงไหม?” “จะ จะจริงครับ กระผมคิดทำในสิ่งที่ถูกตองมา ตลอดและจะทำตอไปในภายหนาดวย กระผมขอสาบาน 122 เสือลองวารี

ตอหนาหลวงพี่ หากผิดคำสาบานขอใหกระผมไมตายดี” ขาไมเคยเห็นตนตะเคียนสูงใหญขนาดนี้มากอน แมคนไมรูตำราดูลักษณะไมอันเปนมงคลหรืออัปมงคล  แกใจวาไม เพียงไดเห็นตนตะเคียนทองตรงหนาก็ยอมรูแน นีเป ้ นมงคลแทบหาทีติ่ ไมได ลำตนตรงสูงชะลูดฟา เปลือก เปนมันงามไรตาปุมปมอันเปนกาลกิณี ไมมีแมแมลงบิน ตอมชอนไช เหลาปลวกเองมิกลาหาญเพียงพอจะกอรัง ใส ขาไดแตตะลึงงัน ไมแปลกใจเลยวาเหตุใดไมงามนี้จึง เปนที่สิงสถิตของเหลานางตะเคียน พอ หมอ เฒา ไม รอ ชา รีบ ประกอบ พิธีกรรม อยาง รวดเร็ว โดย มี พราน ปา เปน ลูกมือ คอย หยิบจับ โนน นี่ ให ศาลเจาแมตะเคียนทองเกาแมจะทรุดโทรมไปบางตาม กาล เวลา แต ความ ขรึม ขลัง ศักดิ์สิทธิ์ ยัง คง พวย พุง ออก มาจากตัวศาล จนทำใหบริเวณโดยรอบนั้นเย็นยะเยียบ ขนลุกชัน หมอเฒาประกอบศาลเพียงตาขึ้นดวยไมไผสี่เสา สูงเทียมเอว เจาะรูระหวางเสาสอดไมไขวประกบแนน หนา ใชไมไผผาซีกวางเรียงดานบนมัดดวยตอก จัดเตรียม เครื่องเซนสังเวยเจาที่เจาทางขอขมาลาโทษเพื่อกลาวถึง สิง่ อันเปนธุระในวันนี้ เครือ่ งเซนอันไดแก ธูปเทียนดอกไม ของหอม หัวหมูตมจากฟารมเลี้ยง ไกตมจากฟารมมีชื่อ ขาวตม ขนม นม เนย หลาก ชนิด ติด ยี่หอ ของ ผู ผลิต และ บงบอกวันหมดอายุ ผลไมสด หมากพลู เมี่ยง บุหรี่มี อุเทน วงศจันดา 123

กนกรอง นอกจากนัน้ ยังแบงอาหารหวานคาวใหทานทาว จตุโลกบาลทั้งสี่ทิศ เจาปาเจาเขาเหมารวมเบ็ดเสร็จถึง เจาแมธรณี อินทร พรหม ยม ยักษ สัมภเวสีเรรอนในปา ใหญ หมอเฒากลาวคำยืดยาว ขณะอัญเชิญใหทานทั้ง หลายเหลานั้นมารับเครื่องเซนสรวง แลวจึงขยับสังขารไปยังศาลเจาแมตะเคียนทอง จัดเตรียมเครื่องเซนสรวงชุดใหญไมแพกัน เพิ่มเสริมเติม น้ำหอม ผาแพรเจ็ดสี ชุดแตงกายของผูหญิงซึ่งลวนเปน ชุดสาวสมัยใหม ตลับแปง หวี อุปกรณแตงตัวของผูหญิง หลากชนิด ขาวของทั้งหมดลวนหาซื้อมาจากหางสรรพ สินคามีแบรนดเนม เพียงหมอเฒาเอยปากขอตนตะเคียน ทองเทานั้น สายลมวูบใหญก็พัดผานเขามาหวีดหวิวจาก ชองเขาคลายเสียงกรีดรอง ฝุน ตลบอบอวลมวลใบไมแหง ปลิววอนรอนฟา จนขาตองยกมือปองดวงตา เพียง ใบไม ใบ สุดทาย รอน ลง ซบ ดิน หลัง สิ้น พายุ ปรากฏเหลาหญิงสาวรูปโฉมงดงามในชุดไทยหลากสี อีก ทั้งเจาที่เจาทาง เจาปาเจาเขา เจากรรมนายเวร เจาแม ธรณี ภูตผีปศาจรายยืนลอมรอบคณะของเราเอาไว พอ หมอเฒาเจาพิธีกรรมเริ่มสวดเสียงตะกุกตะกักสวดผิด สวดถูก เอาวรรคหนาไปไวหลัง เอาวรรคหลังมาไวหนา ้ มือสัน่ ราวรางทรง เหลือกตามองซายที ขวาที ยกมือขยีตา ลวนเห็นภาพเดิมไมเปลี่ยนแปลง หันไปขอความคิดเห็น จากคนขางหลัง ก็ไดรับการยืนยันดวยการพยักหนารับ 124 เสือลองวารี

วาเห็นเหมือนๆ กัน หลวง พี่ เดิน เขาไป ใกล ตน ตะเคียน ทอง กลาว ตอ เจาแมดวยน้ำเสียงหนักแนนของภิกษุหนุม วาสิง่ อันทีเคย ่ ้ มาถึงแลว วันทีสั่ ญญา สัญญากันไวในครัง้ กอนนัน้ วันนีได จักเปนจริง เพียงทานตบมือเบาๆ สามครัง้ ทีต่ นตะเคียน ทอง ไมใหญสั่นไหวรุนแรงราวถูกทึ้งถอนจากพญายักษ ไดยิน เสียง กรีด รอง โหยหวน แผ ซาน ผาน เนื้อ หนัง มังสา ของขาไป เสียงนั่นดังเพียงพอใหขุนเขาสะทอนสงตอกัน ไปเปนทอดๆ เวิง้ วางและเศราสรอย ขารูส กึ ขนลุกซูหนาว  เหน็บเพียงชั่วขณะเมื่อเสียงนั่นเงียบลง คน ตัด ไม สำรวจ ทิศทาง ลม ของ ตน ตะเคียน ทอง คำนวณไมใหลมฟาดจนเนือ้ ไมฉีกปริเสียทรงแตกกลางลำ จึงเดินสำรวจตรวจตราทิศทางไมลมไมใหมีหินแข็งหรือ ไมใหญขวางทางลม เมื่อตรวจตราถวนถี่เสียงเลื่อยยนต ก็ ดัง ขึ้น ดัง ขึ้น เพียง คม เลื่อย แตะ เนื้อ ไม ตะเคียน ทอง เหลานางตะเคียน นางไมทัง้ หลายตางสงเสียงร่ำไหหลอม รวมไปกับเสียงเลือ่ ย เอือ่ ยไหลเปนระลอกคลืน่ แผกำจาย เปนวงกวาง คน ตัด ไม ชะงัก เลื่อย หัน ไป มอง หลวง พี่ หลวง พี่ พยักหนาใหดำเนินการตอไป เลือ่ ยจึงดังขึน้ อีกครัง้ คราวนี้ เนิน่ นานและบาดลึกเขาเนือ้ ไมจนเกิดบาดแผลเหวอะหวะ ่ าดูอยูราย  รอบตางรองไหสะอึก เหลานางตะเคียน ภูตผีทีเฝ สะอื้น ไม ยอม หยุด คน ตัด ไม ชะงัก เลื่อย เปลี่ยน ทิศทาง อุเทน วงศจันดา 125

ในการบากเนื้อไมดวยเลื่อยยนตชำนิชำนาญเพื่อกำหนด ทิศทางลม ตนตะเคียนทองลมดังกัปนาทปาพรอมเสียงกรีด รอง สุดทาย แหลม สูง จน ขา ตอง ยกมือ ขึ้น ปด หู เหลา นางตะเคียนผีไพรทั้งหลายแหลคอยๆ สลายเจือจางกับ แสงแดดแลวกลายเปนเนื้อเดียวกับแดดบาย วางเปลาไร ตัวตน เงาจางรางเลือนของเจาแมแจมชัดขึ้นเหนือตอไม ลม ขาเห็นหลวงพี่ยืนทองมนตเหนือไมงามยามลม ทาน กลาวเชิญใหนางตะเคียนทองติดตามไปยังหมูบานเบื้อง ลาง ไปปกปกรักษาเรือลำนี้ นั่นละเงาจางรางเลือนของ เจาแมตะเคียนทองจึงปรากฏขึ้นเหนือตอไมลม ใบหนา นั้นงดงามเสียจนขาแทบเพอฝน งดงามเสียจนหมอเฒา ปากอาตาคาง ความงามนั้นชอนไชในตาของผูใหญบาน และ คน อื่น ดุจ เดียวกัน ให ตก อยู ภาย ใต มนต สะกด แหง ความงาม มีเพียงหลวงพี่ที่ซอนประกายตาอันปกติและสงบ เย็นเอาไวได ไมแมจะเกิดคลื่นความงามกระทบเขาใส ใหรูสึกวูบวาบรอนหนาวเชนขาได ขาไมคอยไดยินสิ่งที่ หลวงพี่พูดกับเจาแมตะเคียนทองนัก แตขารูวาเจาแมตก ปาก รับคำ จะ ตาม ติด เฝา ปก ปก รักษา เรือ ลำ นี้ ไป ทุกหน ทุกแหง ใจขาเผลอมอบใหกับเจาแมตั้งแตวินาทีแรกที่ พบเห็น เจาแมจองมองมายังขาคลายรูวาขาคิดอะไรอยู พรอมสงรอยยิม้ อันวาบหวามมาให ขาแข็งทือ่ ตะลึงงันใน 126 เสือลองวารี

วินาทีนัน้ หัวใจไดมอบใหกับเจาแมโดยปราศจากขอกังขา ใดๆทั้งสิ้น พอหมอเฒาจึงมิรอชารีบนำดายสายสิญจน เวียน ขวา รอบ ตอ ไม ใหญ สามรอบ รีบ ยก พาน ธูป เทียน ดอกไม ขึ้น เหนือ หัว กลาว อัญเชิญ เจา แม ตะเคียน ทอง ตามรีตประเพณีเกาแกที่สืบทอดมายาวนาน ไมนานนักก็ไดยินเสียงสัตวใหญทะลวงปา เสียง ชางรองแปรแปรนพรอมเสียงควาญชาง ชางงางามยืน สงาสงบหนาศาลเจาแมตะเคียนทอง มีเพียงใบหูใหญราว กระดงนั้นขยับวูบไหว โซลากไมถูกเชื่อมตออยางรวดเร็ว ควานชางกระทุง ขาแตชางยังคงยืนนิง่ ควาญชางสับตะขอ เขาใสกะโหลกอันใหญเทอะทะของชางดื้อ ชางยังคงไม ขยับยืนนิ่งอยูเชนเคยไมแมจะสงเสียงรอง เมื่อควาญชาง จะสับตะขอลงแรงก็ตองชะงักคางเมื่อมีมือขาวเรียวงาม กุมจับมือของควาญหนุมเอาไวแนน “พูดกับมันดีๆ เดี๋ยวมันก็เดิน” “ลองพูดซิ พูดจาดีๆ นะ” “ปะ ปะ ไปพลายกุหลาบ กลับบานกันนะ” พลายกุหลาบพอไดยินคำพูดสุภาพเปนมิตรก็ขยับ ตัวเดินอยางวางาย เมือ่ โซตรึงชางเดิน ทอนตะเคียนขนาด ใหญก็ไหลไปตามแรงดึง เหลาชาวคณะที่ติดตามไปตัดตนตะเคียนกลับถึง บาน ขาวคราวปาฏิหาริยของหลวงพี่ถูกเลาปากตอปาก อุเทน วงศจันดา 127

ขยายตอไปอยางรวดเร็วจากหมูบานหนึ่งไปสูอีกหมูบาน หนึง่ ราวไฟลามทุง การมาถึงของตนตะเคียนทองจึงเปนที่ โจษขานและเลาลือกันมิจบสิน้ คนปวยใกลตายเพียงไดยนิ เรือ่ งเลาก็ลุกพรวดขึน้ นัง่ แตงตนทรงเครือ่ ง หวีผมประแปง จนหนาวอก บอกลูกบอกหลานใหพาไปวัดอยาชาที ขาไมเคยเห็นปรากฏการณแตกตื่นของชาวบาน เชนนี้มากอน ทุกคนไปรวมตัวกันที่วัดปาจนแนนขนัด  ดหลงออกมาจาก เพือ่ รอรับขวัญเจาแมตะเคียนทองผูพลั ปาลึก การตอนรับนั้นจึงยิ่งใหญดวยแรงศรัทธาหนุนนำ ในหัวใจ โรงเก็บเรือถูกสรางขึ้นกอนหนาที่ตนตะเคียนจะ มาถึงวัด นอกจากชาวบานโจษจันเรื่องพระผูมีปาฏิหาริย เรื่องราวของเจาแมตะเคียนทอง ยังแอบซุบซิบแผวเบา เกีย่ วกับขาผูซึ ง่ ไมเคยลงมือขุดเรือจริงจังมากอน ขาไมคิด วาจะถูกแรงบีบคัน้ มหาศาลเชนนี้ ความคาดหวังจากผูค น ยอมตองการใหเปลี่ยนชางขุดเรือ อีกนั่นแหละหลวงพี่ยัง คงยืนยันใหขาเปนคนขุดเรือ ถึงแมขาไปสารภาพกับทานตามตรงวาแทจริงแลว ขาหาไดเคยขุดเรือที่ไหนมากอนเลย เพียงจดจำจากการ เห็นพอเคยทำมากอนเทานั้น ทานเพียงกลาวสั้นๆ วา เจา แม ตะเคียน ทอง เลือก ขา ตั้งแต อยู ใน ปา แลว อีก ทั้ง ตัวทานเองก็เชื่อมั่นวาขาสามารถขุดเรือลำนี้ได จินตนาการทีข่ าเคยรางไวสลายไปกับความปริวิตก 128 เสือลองวารี

ไมมีลำเรือเหลือในหวงแหงความนึกคิดอีกตอไป สักลำก็ ไมมี ขามืดบอดและไรทางออกเพียงไดแคหยิบจับเครือ่ งไม เครื่องมือของพอออกมาลูบคลำ พวกมันก็เหมือนไรซึ่ง พลังเชนเดียวกัน ทุกสิ่งอันเหมือนตกตายตามพอไปแลว มันเปนเพียงซากของเครื่องไมเครื่องมือที่เหลือใหดูตาง หนาวาครัง้ หนึง่ มันเคยขุดเรือมานับสิบนับรอยลำ ขาลอง ยกขวานที่พอเคยใชมันหนักเสียจนตองวางมันไวที่เดิม ขาไมอาจยกขวานของพอไดอีกแลว ขาไมคูควร ขาทอแทและสิน้ หวัง ไมอาจขมตาหลับไดปกติเชน กาลกอน ขาผายผอมและเจ็บปวยถึงขัน้ ตองยืน่ ใบลาปวย มานอนเหน็บหนาวทีบ่ านและเฝาจินตนาการถึงเรือสักลำ ขาคิดอะไรไมออก แมจะพยายามรีดเคนความนึกคิดถึงที่ สุด แลว ก็ มืด บอด หัว ปวด หนึบ ตื้อ ตัน ไป ทุก ดาน คลาย สมองจะระเบิดออกมา ขาพยายามสรางเรือขึ้นในสมอง ครั้งแลวครั้งเลา แตเรือที่ขาสรางไดนั้นเปนเพียงขอนไมผุ ลอยน้ำเทานั้นเอง ขาตกอยูใน  ความทุกขสาหัสสากรรจ ปวยระบมไป ทั้งรางกายและจิตใจ เหนืออื่นใดขาไดแตเพอฝนถึงเรือ ลำแรก พยายามคิดทบทวนถึงความทรงจำในอดีต แต ความทรงจำนัน้ ก็ปดกัน้ ไมใหเขาไปสำรวจตรวจตราความ ทรงจำเหลานั้นได ยิ่งขาพยายามเทาไหร ความทรงจำ ที่มีอยูก็เจือจาง ขาไมมีความกลาหาญเพียงพอจะใชขวานของพอ อุเทน วงศจันดา 129

ทีสร ่ างชือ่ เสียงมานานนับสิบปไปอยางเปลาเปลือง ขาไม กลาหาญพอจะแตะเนื้อไมตะเคียนทองที่งดงามนั่น โดย ขาไรซึ่งพลังแหงความเชื่อมั่น ขาไมกลาหาญพอที่จะทำ อะไรทั้งนั้น ขาเจ็บปวยและครานจะทำอะไรเปนชิ้นเปน อัน นอนหนาวเหน็บสั่น ผวา หัวของขามีแตอาการปวด หลงเหลืออยูใหรูสึกถึงความทรมานที่ไดรับ ระหวางที่ขาจมอยูกับทะเลแหงความทุกขนั้น พี่ สาวกำลังจะเขาสวนไดชักชวนใหขาออกมาจากหองทึบ อับแสง เพื่อที่ขาจะไดเห็นแสงเดือนแสงตะวันบางไมใช อุดอูอยูเชนผีในหลุมราง จึงชวนขาใหออกไปเดินยืดเสน ยืดสายในสวน ขาครานจะปฏิเสธพี่และเห็นวาหลานตัว นอยถึง ขั้นออกปากชวนเอง จึง ลุก ขึ้น ราวคนปวยหนัก หนาวสั่นไประหวางทางแทบไมมีแรงพอจะขยับเดิน ขาคิดถึงเรือที่จะขุด ไมวาเวลาไหน ขาก็คิดถึงมัน คิดถึงมันตลอดเวลา แตคิดหนักเทาไหรก็คิดไมออก ยิ่ง ขาตองการรูปเรือในสมองเทาไหร รูปเรือที่วานั้นไมเคย เลยจะปรากฏใหเห็นสักครั้ง พรุงนี้ขาตัดสินใจจะไปบอก หลวงพีตาม ่ ตรงวาขาไมอาจขุดเรือได ขาจะบอกกับทาน อยางตรงไปตรงมาถึงความโงเขลาและหยิง่ ยโสของตัวเอง ขามันไมอาจเทียบพอได ขารักทีจะ ่ สรางเรือสักลำเพียงใน ความฝนเทานัน้ ความเปนจริงขาเกลียดการขุดเรือ ขาจะ ปลิดความฝนนี้ออกจากหัวใจและพร่ำบอกตัวเองวาขา ไมใชชางขุดเรือแตขาเปนครู 130 เสือลองวารี

ขณะทีข่ าทุกขหนักตอความคิดทีย่ อนแยงกันไปมา นั้น หลานตัวนอยเรียกขาเสียงดังลั่นสวนใหไปดูฝูงปลา ลูกคอก ขาครานจะปฏิเสธหลาน จึงไปนัง่ ดูฝูงปลาลูกคอก เปนเพือ่ นหลาน ฝูงปลาลูกคอกสีแดงนับรอยๆ ตัวเวียนวน เปนวุน สีแดงเล็กๆ สะบัดตัววูบวาบยักยายถายเทรางกาย ไปทิศทางใดทางหนึ่งอยางรวดเร็ว เพียงขาใชมือแตะน้ำ ฝูงลูกคอกก็ดิง่ วับหายลงใตน้ำ ไมนานนักก็พากันกระจาย วง สี แดง ขึ้น สู เหนือ ผิวน้ำ อีก ครั้ง พลัน ดวงตา ขา ก็ พบ แมปลาชอน หัวโตลำตัวเรียวงามวายวนไปรอบๆ เฝา ดูแลลูกๆของมันไมหางกาย เพียงมันเห็นเงาเหนือน้ำ เคลื่อนไหวก็วกตัวสะบัดหางดิ่งลงสูน้ำลึก ขา เฝา มอง แม ปลา ชอน อยาง ใกล ชิด หัวใจ เตน แรงขึ้นและแรงขึ้นเรื่อยๆความแรงของหัวใจนั้นพังทลาย ความมืดบอดของกำแพงสูงที่ขวางกั้นจินตนาการเอาไว ่ เดินไป มันพังทลายลงจนหมดสิน้ ราบคาบ เสนทางทีทอด สูจินตนาการแจมชัดขึ้นอีกครั้งพรอมเรือลำที่ขาพยายาม คนหามาตั้งแตเด็กปรากฏตัวขึ้นเลือนรางอำพรางอยูใน หมอกควันแหงจินตนาการ ขาพบเรือที่ตามหาแลว ข า เฝ า มอง แม ปลา ช อ น อยู อย า ง นั้ น ไม ยอม ขยับเขยื้อนไปไหนอีก ดูกิริยาทาทางของมัน ดูการฟอน รำ ของ มัน ดู การ เคลื่อน ยาย เปลี่ยน ทิศทาง ใน เวลา อัน รวดเร็ว ดูการพุงไปขางหนาของมัน ดูทุกสิ่งทุกอยางที่ เกี่ยวกับแมปลาชอน ขาเฝามองแมปลาชอนอยูเนิ่นนาน อุเทน วงศจันดา 131

แมหลานจะครานดูและเรียกใหขาเดินตามเขาไปในสวน ขาเพียงโบกมือใหหลานไปกอน หลานทำหนาบึ้งตึงแวว ตาตัดพอจากไปดวยกิริยางอนตามประสาเด็ก ขาไมอาจไปไหนไดอีกแมฝนจะตกเปนปลายดาบ ลงมาขาก็ไมอาจไปไหนได เฝามองแมปลาชอนจนหายไป กับความรกริมคลอง ขาทะยานตัวขึน้ อยางรวดเร็ววิง่ กลับ บานราวคนคลุมคลั่ง พี่สาวพยายามเรียกใหหยุด “เปนบาอะไรอีก จะไปไหน นั่นจะไปไหน” ขาไมมีเวลาหันกลับไปมองหรือตอบคำถามอะไร ทั้งนั้น ขาพบเสนทางที่ทอดเดินไปสูเรือของขาแลว ขา จะขุดเรือลำที่ขาเคยเห็นในความฝนของวัยเด็ก ตอนนี้ ขาพรอมแลว ขาแทบไมไดหยิบจับอุปกรณอะไรของพอออกมา จากกลองเก็บ ราวพวกมันดีดกระดอนขึ้นมาจากกลอง สูมือขาชิ้นแลวชิ้นเลา มันอาจรูวาขาพรอมแลว มันจึง คืน ความ เปน ขวาน เคย งาน ให กับ ตัว เอง อีก ครั้ง มี ชีวิต ชีวาพรอมจะตามขาไปทุกหนทุกแหงเชนกาลกอนที่เคย ติดตามพอไป ขาไมอาจรอไดอีก ลืมความเจ็บไขไปเสียสิ้น ไมมี อาการปวดหัวหลงเหลืออยูแมเพียงเสี้ยวธุลีฝุน ขาขับ ่ ผูวิ ง่ ตามออกมา มอเตอรไซคราวนักบิดไมกลัวตาย พีสาว จากในสวนพรอมหลานชายตางตกอกตกใจที่เห็นอาการ ผิดปกติในฉับพลันทันดวนของขา กอนหนาขาทำตัวราว 132 เสือลองวารี

นักโทษประหารผูขังจมอยูกับความทุกขโศก พยายามใชรางอวนทึบขวางทางเทียวดวยกิริยา แหงการกางมือออกเสมอไหล แตขามิอาจหยุดรถไดตัง้ แต วินาทีแรกที่ขึ้นขับ จึงพุงทะยานเขาใสพี่สาวผูพยายาม โฉบรางอวนหลบรถลมคะมำและสาปแชงขาไมตางเปน นองชายคนเดิมในวัยเด็ก ขาไมสนใจอะไรทั้งสิ้น หัวใจขา อยูกั บตนตะเคียน ขาตองการไปใหถึงโรงเก็บตนตะเคียน ใหเร็วที่สุดเพื่อที่จะสรางเรือลำแรกของตัวเอง จอดรถยังไมดับเครื่องดี ขาก็วิ่งกระเซอะกระเซิง ไป ยัง ตน ตะเคียน ขา ไม รอ ชา ขวาน ใน มือ เหวี่ยง ใส เนื้อ ตะเคียน ทอง ทันที โดย ไม ตอง กะ เกณฑ วัด คำ นวณ ใดๆ ทั้งสิ้น ครั้งแลวครั้งเลา ครั้งแลวครั้งเลา ไมสนใจฟงเสียง เรียกหรือถามของใครทั้งนั้น หรือบางทีขาอาจไมไดยิน เสียงที่ผูคนเหลานั้นเปลงออกมาตั้งแตแรก ในวินาทีนั้นขาไมสามารถแยกตนเองออกจากตน ตะเคียนทอง ขาเหวี่ยงขวานจนมืดค่ำ เหวี่ยงจนมือทั้ง สองแตกเลือดซึมแตขาไมสามารถดึงตัวเองออกจากภวังค ขณะนั้นได มันเปนหนึ่งเดียวจนหารอยตอไมพบผสาน แนบแนน ขารูสึกดื่มด่ำในหวงอารมณแหงความปตินั้น ลืมไปเลยวากี่โมงกี่ยาม ผูคน ที่ เฝา มุง ดู ตาง ผละ จาก หาย ไป ที ละ คน สอง คน หายไปทีละคนสองคน หายไปจนเหลือเพียงแตขา คนเดียวเทานั้น ขายังสะบัดขวานตอไปเรื่อยๆ นับจาก อุเทน วงศจันดา 133

นี้ไปจะไมมีใครมาแยกขาออกจากตนตะเคียนไดอีก แม เจาแมตะเคียนทองผูมี สิรโฉม ิ งดงามปรากฏกายเบือ้ งหนา ก็ มิ อาจ ทำให ขา เสีย สมาธิ จิต อัน แนว แน ได ขา จะ สราง เรือหัวปลาชอนไมยึดตามขนบเดิมที่สรางเรือหัวเข ใน จินตนาการ สุดทาย ขา เห็น เหลา ฝพาย นั่ง อยู บน หลัง ปลา ชอน พุง ทะยาน เหนือ เรือ ทั้ง ปวง ขา เห็น เรือ ที่ ขา พยายามคนหาแลว...

134 เสือลองวารี

อุเทน วงศจันดา 135

5.

ฝพายอีสาน

ผมเปนคนอีสานเติบโตมากับขาวเหนียวจิม้ น้ำพริก ปลาราแถวอำเภอบานเหลือ่ ม จังหวัดโคราช ความยากจน บีบคั้นใหผมหางบานตั้งแตสมัยแตกเนื้อหนุม พี่นองใน ครอบครัวเดียวกันตางแยกยายไปหาอยูหากินคนละแหง ละหน สวนใหญเขากรุงเทพฯเพื่อเรขายแรงแลกงานป แลวปเลาเปลี่ยนงานไปเรื่อย ออกจากที่หนึ่งก็เพื่อไปเริ่ม อีกทีหนึ ่ ง่ จนกวาจะแกเฒาหมดเรีย่ วแรง หากมีแรงพอยืน หยัดไหวก็ตองดิ้นรนกันจนถึงวินาทีสุดทายแหงชีวิต มี เพียงนองสาวหลาเทานัน้ ยายกลับไปอยูบ านชวยดูแลพอ แม อาศัยทำนาพอมีขาวกินไมอดอยากปากหมอง ปลาใน หนองคลองบึงยังพอมีใหหา อุเทน วงศจันดา 137

ผม อาจ เปนคน เดียว ใน ครอบครัว ที่ เดิน ทาง ไกล ถึงภาคใต มาแสวงหาโชคหาลาภเชนคนอื่นๆ ในหมูบาน เดินทางขามวันขามคืนกับรถหกลอคันใหญขนแรงงาน อีสานสูภาคใต ในรถยังมีไหปลารา กระสอบขาวเหนียว พอ พันธุ แม พันธุ ไกชน และ เหลา คน ผู ใช แรงงาน นั่ง หลัง ขดหลังแข็งถกเถียงกันถึงอนาคตขางหนาโยกโยโยนตัว ไปตามหลุมบอของเสนทาง ผมไมไดพูดคุยกับใคร ไดแต เหมอมองสองฝงทางดวยกิริยาตื่นตอภาพใหมแรกเห็น ลุงอาจเปนคนแรกของหมูบ า นทีเดิ ่ นทางมาทำงาน ภาคใต รับจาง กรีด ยาง แถว อำเภอ ประ ทิว และ เคย เก็บ กาแฟ ที่ เขา ทะลุ วัด ตวง กัน เปน ถัง ภาค ใต มี งาน ใน ไร สวนมากมายที่ตองการแรงงานคนอีสาน ลุงบอกผมวา คนอีสานทำงานไดสารพัดอยางตั้งแตอยูในรูดินยันฟาสูง งานใชแรงงานทั้งหมดเปนหยาดเหงื่อของคนอีสานก็วา ได ไมวาไปที่ไหนตองพบคนอีสาน ขอเพียงขยัน อดทน ซื่อสัตย ไมวาอยูที่ไหนก็อยูไดบน ผืนโลกใบนี้ นั่นคือจุด เริ่มตนการเดินทางของผม ผมยังจำปายตรงจุดรับคนงานไดแมนยำ มันถูก ตอกติดไวกับตนไมริมทาง ‘เสนทางสายปลาแดก’ มีรถ กระบะมาจอดรอรับคนงานเขาสวนยางเรียงรายหลาย คัน เพียงลงจากรถก็ไดยินเสียงคนอีสานพูดกันสรวลเส เฮฮา ไม ตาง บาน เกิด เมือง นอน ของ ตัว เอง บาง ถาม หา ของ ฝาก จาก ทาง บาน ซึ่ง สวน ใหญ เปน ไหปลารา กับ ถุง 138 เสือลองวารี

ขาวเหนียว บางก็ถามสารทุกขสุกดิบ ดินฟาอากาศ ความ ทุกขยากปากหมองของคนทางบาน ขาวความตาย ความ รวย ความจน ความเปนอยูเลาสูกันฟงดวยใบหนาและ แววตาเขาอกเขาใจซึ่งกันและกัน กอนคอยแยกยายกัน ไปตามสวนยาง ผมอาศัยอยูกับลุงในขนำกลางสวนยางของนาย หัว รอบขางคือความเงียบที่พยายามรุกคืบเขามาถึงขนำ ผมไมเคยอยูกับความเงียบยาวนานเชนนี้มากอน บาน เรือนปลูกสรางกระจัดกระจายไปตามไรสวน สภาพดิน ฟาอากาศแตกตางเปนเมืองฝนแปดแดดสี่ บางครั้งเมฆ เพียงกอนเดียวก็กลั่นเม็ดฝนลงมา บางคราวแดดจาบน ฟา กวาง ก็ ตัด กับ สาย ฝน ที่ โปรยปราย ลง มา จน เห็น เปน เสนสายจากฟาสูดินชัดเจน ผมรูสึกเงียบเหงาไมคุนชิน แปลกทีแปลก ่ ทางหวาดกลัวไปตางๆ นานา ใจหวนคิดถึง แตบาน บางคืนนอนกัดผาหมกลัน้ สะอืน้ ไมใหคนอืน่ ไดยนิ เวลาเคลือ่ นผานเนิบชาน้ำตาของผมในชวงแรกจึงเหมือน ฤดูฝนของที่นี่ ทุ ก คน ต า ง ต อ ง ทำ หน า ที่ ของ ตั ว เอง ลุ ง สอน ทุก อยาง เกี่ยว กับ การก รีด ยาง การ ลง น้ำ หนัก มีด กรีด เฉียงไมใหลึกถึงเนือ้ ตนยาง จากนัน้ ไมนานนักผมก็ลงมือ กรีดยางไดเพียงลำพัง แยกเดินตางหากในสวนยางแหง ความมืด แสงไฟฉายวับวาวนัน้ ราวมิตรแท ยามสายตะวัน ขึ้นก็ออกไปเก็บน้ำยางมากรองใหสะอาด น้ำยาง 4 ลิตร อุเทน วงศจันดา 139

ตอน้ำ 2 ลิตรผสมน้ำสมฆายาง คนกวนใหจับกันเปน เนื้อเดียวเทลงถาด ปาดหนายางเปน ผุดฟองใหเรียบทิ้ง ไว 20 นาที กอนนำมาคว่ำคลึงดวยเหล็กกลมเปนแผน สี่เหลี่ยมผืนผา นำ ไป เขา เครื่องจักร รีด เรียบ เพื่อ บีบ น้ำ ออก เปน แผน บาง ดวย การ ปรับ ความ กวาง ของ จักร รีด ให บาง ลง และกระชับแนนขึ้น จากนั้นนำแผนยางไปเขาเครื่องจักร รี ด ลาย ก อ น นำ ออก ไป ตาก จน แห ง แต ล ะ แผ น จะ ได น้ำหนักราว 1 โล 2 ขีด เมื่อทุกอยางแลวเสร็จจึงได พักผอน ชีวิตผมอาจมีเพียงเทานี้มันฟงดูงายดายและ ไมซับซอน แตการอยูกับความงายดายนั้นบางครั้งก็เปน เรื่องยากอยางไมนาเชื่อ ผมเริ่มคุนชินกับความเงียบรอบขาง การทำงาน กลางดึก กลิ่นเหม็นหืนของขี้ยาง เงินทุกบาททุกสตางค ที่ไดมาสงกลับบานใหแม ผมไมมีความจำเปนตองใชเงิน มากนัก ชีวิตสวนใหญอยูในสวนยางนับรอยไร ยามวาง เวน จาก การก รีด ยาง ก็ ออก หา ปู หา ปลา ตาม หวย หนอง คลองน้ำผาน บอยครั้งพบเจอคนบานเดียวกันยืนสงบนิ่ง รอการเคลื่อนไหวเหนือผิวน้ำ เพียงน้ำไกวไหวแหในมือก็ ถูกหวานออกไปเปนวงกวาง สายน้ำคืนสูความเงียบและ เรนลับ คนหาปลาทะยานตัวขึ้นมาอีกครั้งพรอมปลาใน มือ การถามสารทุกขสุกดิบระหวางเดินผานนั้นคงไมพน เรื่องปลา 140 เสือลองวารี

มีขนำคนงานมากมายปลูกกระจัดกระจายออกไป ทุกคนมีชีวิตไมตางกัน สงบเสงี่ยมและเจียมตัว ยามสาย ของวันอาทิตยอาจมีนัดชนไกตามสวนยางของใครสักคน ผมเริ่มตนจากเปนเด็กอุมไกเดินตามหลังลุงเฝาจดจำวิธี การดูแลไก การใหอาหาร การฝกหัดไกชน ไกของลุงเปนไก ทีหอบ ่ หิว้ มาจากอีสานจึงมีน้ำอดน้ำทนไมตางคน มีเพียง ไกเทานั้นที่เปนตัวแทนแหงศักดิ์ศรีของคนอีสานอยูบาง มันถูกเรียกเชนเดียวกันกับผม ‘ไกลาว’ เมื่อ ใด ก็ตาม ที่ ไก อีสาน ได ประกบ คู กับ ไกชน ใน พื้นที่ การพนันขันตอจะรุนแรงตามไปดวย พรอมเสียง เชียรทีบี่ บอัดออกมาจากอก พุง ผานริมฝปาก กำซาบผาน ใบหนาและฉายชัดในดวงตาของทุกคน ยิ่งไกของฝายใด ฝายหนึ่งไดเปรียบน้ำเสียงยิ่งกระหึ่มดัง วงลอมกระชับ แนน คุยถมขมทับอีกฝาย คนอีสานก็คือคนอีสานไมมเรื ี อ่ ง มีราว เมื่อเสียงคนในพื้นที่ดุดันขึ้น น้ำเสียงของคนอีสาน จะลดลงและยิ้มเจื่อนๆ พยายามเปนมิตรมากกวาศัตรู ความประนีประนอมยอมออนขอใหเชนนั้นไมมี อยูในไกชน ไกชนก็คือไกชน มันรักและหวงแหนศักดิ์ศรี ของมัน แมมันจะเปนไกที่ราบสูง ไกลาวในสายตาของ คนพื้นที่ ไกชนของลุงก็เปนแบบนั้นมันไมเคยกลัวไกชน ตัวใดมากอน ไมยอมใหอีกฝายหนึง่ ดูถกู เหยียดหยามโดย งาย มันสูจนหนังหัวเปด แผลเหวอะ ตาปด มันยังไมมี ทีทาวาจะยอมแพ ลุงดูดเลือดจากบาดแผลของมัน ใช อุเทน วงศจันดา 141

ดายเย็บสดๆ ประคบน้ำเย็นใหแผลปวดนั้นชาดานกอน คืนมันสูสังเวียน หัวใจของมันใหญกวาหัวใจของคนอีสานทุกดวงที่ ู วาทุกครัง้ ทีมั่ นสอดซบใต ลอมวงดูมันอยู มันคงไมรหรอก ปกของคูตอสู ใหอีกฝายจิกปก จิกหลังหมุนวนโดยรอบ คลายวามันแพแลว ชวงระยะเวลาสั้นๆ เชนนั้นมันขยับ สอดตัวใตปก ใชหัวใจที่สูไมยอมถอยนั้นเกร็งรีดเรี่ยวแรง สูปลายปกขยับบินขึ้นฟา นับครั้งไมถวนที่มันสอดลงลาง ซบปกแลวซอนงัดบินตี มันคงทำเชนเดียวกับนักมวยบน สังเวียนทีกอด ่ ประคองอีกฝายเอาไวดวยการรัดใตปกและ พยายามใชขางัดงางไมใหคูตอสูไดแทงเขาถนัดถนี่ เมื่อ มีจังหวะคอยแทงเขาใสหนาขาหรือลำตัวของอีกฝายไป เรื่อยๆ หรือไมก็ทุมเหวี่ยงใหเสียรูปมวย นับแตวินาทีนั้น เปนตนมาผมจึงรักไกชนอยางหมดหัวใจ ผม อาจ ตางจาก ลุง อยู บาง ที่ ไม ชน ไก เฉพาะ ใน สวนยางระหวางคนอีสานดวยกันอีกตอไป ผมมีเพื่อน รุน ราวคราวเดียวกันจากสวนยางใกลๆ เขามาจากยโสธร เปนคนรูปรางสูงใหญบึกบึนเปนคนซื่อ ตางจากผมที่มี รูปรางสันทัดและผอมบางมากกวาแตเรามีใจคลายกันคือ รักในการชนไก แมวา ลุงจะหามปรามหวาดกลัวการทะเลาะ เบาะแวงทีตาม ่ มา ซึง่ มันอาจสงผลตอการดำรงชีวติ ลุงวา คนใตเขานักเลง เขาอาจฆามึงทิ้งหมกปาหมกสวนยาง อยาไปเลยมันอันตรายมันไมใชบานเรา ผมไมไดพูดอะไร 142 เสือลองวารี

เพียง อุม ไกชน ขึ้น รถ มอเตอรไซค ของ เพื่อน แลว บึ่ง บิด ออกจากสวนยางอันเงียบสงัดไปสูสนามไกชนไกลออก ไป เรื่อยๆ ตาม คำ บอก กลาว ของ คน ที่ มี หัวใจรัก ไกชน เชนเดียวกัน นั่นอาจเปนอีกสาเหตุหนึ่งที่ผมไมคอยไดสงเงิน กลับ บาน เหมือน เกา กอน แม อาจรอ คอย เงิน จำนวน นี้ เพื่อไปจุนเจืออีกหลายชีวิตที่บานใหกินอิ่มนอนหลับ แม อาจ คลางแคลง ตอ ความ เปลี่ยนแปลง นี้ แม อาจ สงสัย หลาย อยาง และ แม อาจ คืน สู ภาวะ เดิม คือ ตอง แบก รับ ทุกอยางเชนที่ผานมา ตองเลี้ยงดูหลานๆ ดวยเงินที่แม หามาดวยหยาดเหงื่อแรงงานของแมเอง แมอาจรูวาผม เริ่มโตเปนหนุมแลว แมอาจรูว าสักวันผมก็เหมือนลูกคนอืน่ ๆ ของแมที่ เงียบหายไปกับเมืองแปลกหนา ผมใชเงินที่หามาไดหมด ไปกับการพนัน ลมหายใจเขาและออกของผมเปนไกชนไป เสียแลว ยามวางเวนจากการงานผมก็ใชหวงยามนัน้ หมด ไปกับไกชน จนกระทั่งสิ่งที่ลุงเปนหวงไดเกิดขึ้น มัน ไม ควร เกิด ขึ้น ดวย ซ้ำ หาก เพียง ผม ยอม ออน ขอใหอีกฝาย ดวงตาเราเขมนกันตั้งแตไกยังไมทันชน มี บาง อย า ง กระตุ น เตื อ น ให ผม รู ว า ไม ชอบพอ หมอ นั่ น เอา เสีย เลย ผม ไม ยอม หลบตา จอง ตอบ เชน เดียวกัน เมือ่ อีกฝายเรียกผมวาไอลาว ผมเหลืออดกับคำนีมา ้ นานแลว ตั้งแตวันแรกที่มาถึงจนกระทั่งวันนี้ พวกเขายังเรียกผม อุเทน วงศจันดา 143

วาไอลาวดวยน้ำเสียงและแววตาเยาะหยัน เหตุใดการเกิด บนแผนดินทีร่ าบสูงจึงควรตอการดูถกู ดูแคลนเชนนัน้ หรือ อาจเปนเพราะเราจำยอมตอทุกอยางงายดายเกินไป อะไร เราก็ได อะไรเราก็ยอม ผม จึ ง ตอบ กลั บ ไป ด ว ย น้ ำ เสี ย ง ของ คน อี ส าน ลวนๆ ลาวมันหนักหัวพอมึงบ เพียงเขาไดยินคำวา หัว พอเทานั้น เขายอมแปลความออกโดยงายดาย หลังไก ผานสังเวียนตอสูเหมือนวาเรื่องราวไมยอมจบลงเพียงนี้ ที่เหลือมันคือคนกับคนมิใชไกกับไกอีกตอไป หัวใจของ ไกชนเตนผสานเขากับหัวใจของผม เราตางมีเรือ่ งทีต่ องสู และ ฝาฟน มัน ให ได แมวา ตอง แลก ดวย เลือด กอน ที่ เรื่ อ ง ราว จะ บาน ปลาย ไป กว า นั้ น เพื่ อ น ของ ผม ได ฉุ ด กระชากดึงผมออกจากสังเวียนไกชนกลับบาน ไมใชสิกลับ ขนำยางไปสูความเปนลูกจางอีกครั้งหนึ่ง เสนทางกลับไปสูขนำในสวนยางนั้นคดเคี้ยวไป ตามซอกเขาและเงื้อม ผา สองฝงทางรกครึ้มสลัวรางไป ดวยสวนยาง นานๆ ครั้งจะมีรถสักคันวิ่งผานมา หรือ นานๆ ครัง้ จะมีรถสักคันวิง่ แซงหนา เรายังพูดคุยกันเรือ่ ง ไกชนทีชนะ ่ มาวันนี้ เราจะซือ้ เหลาและกลับแกลมไปฉลอง ชัยชนะกันเงียบๆ ทีขนำ ่ ตามประสาเพือ่ น ไมมเรื ี อ่ งราวใด ใหเรานึกถึงอีกแลวนอกจากเรื่องไกชน ลืมแมเรื่องเกือบชกตอยกับคนในพื้นที่ ผมไมได ใสใจกับมันมากนักผานมาแลวก็ผานไป บางเรื่องราวใน 144 เสือลองวารี

ชีวิต ก็ ควร ให มัน ยุติ ดวย การ ไม นำ มัน มา คิด ขยาย ความ แตเรื่องราวทั้งหมดมันไมไดผานไปงายดายเชนนั้น บาง เรื่องราวในชีวิตเราอยากใหมัน ผานเลยและเงียบหายไป กับอดีตแตเรื่องบางเรื่องมันยังตามติดเรามาจากอดีตสู ปจจุบนั และยังตามตอไปถึงในอนาคตเรือ่ งทีว่ านีล้ วนเปน ฝนรายของชีวิต ฉับพลันแหงความรื่นเริงก็ฉีกขาด มีมอเตอรไซค อีกคันขับเบียดเขาใกลแลวบาดแซงหนาไปอยางกระชั้น หยุดกึกกะทันหันจนลอปดแฉลบกับพื้นถนน เพียงคนที่ ซอนทายหันกลับมามองเทานั้น ผมก็รูวาเขาไมยอมให มันจบโดยงาย ดวงตาคูนั น้ ดูแรงรอนมากกวาเกากอน มัน รอนผาวพอจะเผาสวนยางเปนจุณในชั่วพริบตา ผมแทบ ลืมมันไปหมดสิน้ แลวหากเขาไมปรากฏตัวขึน้ บนเสนทาง เปลี่ยวดายที่ตัดผานสวนยางนับรอยนับพันไรแหงนี้ การ ปรากฏตัวของเขาในสถานที่แหงนี้ยิ่งแจมชัดมากขึ้นและ ยากจะผานเลยโดยไมรับผิดชอบอะไร ไกในออมกอดของ ผมเหมือนมันรูวาจะเกิดอะไรขึ้น เหมือนมันรูวานายของ มันจะลงสูสั งเวียนและมีมันเปนคนเชียรอยูใกล  ๆ ยามสบ ดวงตาไกเหมือนมันถามวาสูไหม?  เหมือนมันถามวากลัว ไหม? เหมือนมันถาม... เพื่อนของผมดับเครื่อง หมัดหนึ่งก็ถูกสงผานมา เต็มกึ่งจมูกกึ่งปากของผมจนผงะหงายแทบตกรถ ไกชน ที่ เพิ่ง ชนะ มา รอง ดวย ความ ตกอกตกใจ ตอ เหตุการณ ที่ อุเทน วงศจันดา 145

เกิดขึน้ มันอาจสงสัยเหตุใดการตอสูจึ งเกิดขึน้ ในลักษณะ นี้ แลวอีกหมัดก็ซัดเปรี้ยงเขาที่แกมจนผมผงะตกจากรถ รูสึกปากขมฝาดไปดวยลิ่มเลือดไตคลานไปบนใบยางที่ รวงหลน ถมถุยเลือดนั้นทิ้ง พยุงตัวลุกขึ้นอีกครั้งรูสึก หัวสมองอือ้ อึงเหมือนแผนดินหมุนวนพลิกกลับ ผมไดยนิ ใครอีกคนบอกกับเพื่อนของผมวามึงไมเกี่ยว อยาเสือก ผมไดยินคำวาไอลาวขี้ขลาดอีกหลายครั้ง มันดัง สะทอนเขาหูเสียดแทงไปยังโสตประสาท ไมรวู าหมัดหรือ เขาหรือตีนตางประเดประดังกันเขามา ผมแทบไมมีแรง พยุ ง ตั ว ลุ ก ขึ้ น อี ก แทบ ไม มี แรง พอ จะ หายใจ ด ว ย ซ้ ำ นั่น ละ ผม จึง ชัก มีด พก ที่ เหน็บ ติดตัว ไป ไหน มา ไหน ดวย ออกมาแลวจวงแทงอีกฝายสุดแรงเกิด มันแรงพอที่จะให เขาตระหนกตกใจ เลือดทีไหล ่ ปริม่ ออกมาจากแผลตอนที่ ผมดึงมีดออกมานัน้ ไหลซึมผานงามนิว้ มือของเขา มันหยด ลงบนใบยางที่รวงหลนกลายเปนใบยางสีเลือด ผมเพียงไดยินเพื่อนบอกกับอีกฝายที่ติดตามมา ดวยวา มึงไมเกีย่ วอยาเสือก เขาเซถลามือยังกุมทีบาดแผล ่  ใจ ผมเดินเขาไป เหมือนมีวิญญาณชัว่ รายบางอยางสิงสูใน ใกลจวงแทงมีดเขาไปอีกครั้ง คราวนี้เหมือนมีดเสียดแทง กระดูกในตัวของเขา ทำใหมือทีกุ่ มมีดของผมสะทานและ เจ็บแปลบ ผมจึงบิดขอมือแลวกระชากมีดออกมา รางนัน้ จึงทรุดหมอบลมลงอยางคนพาย ผมมองเพื่อนของเขา เพื่อน ของ เขา มอง ผม ดวย แวว ตา แตกตื่น กอน รีบ บึ่ง บิด 146 เสือลองวารี

มอเตอรไซคจากไปอยางรวดเร็ว ตะวันโพลเพลใกลค่ำเลือดที่เจิ่งนองนั้นก็กลาย เปนสีคล้ำคาว ผมยืนโงนเงนเหนือรางของเขา รางที่เคย กราวแกรงและหยิ่งผยอง เมื่อซบหมอบแทบพื้นดินดวย บาดแผล ฉกรรจ นั้น หัวใจ ของ เขา หลง เหลือ เพียง ความ หวาดกลัว เพียงลุงไดทราบขาวเทานัน้ กระโดดตัวลอยลงจาก ขนำรีบดิง่ ตรงไปยังบานของนายหัว ปามีสีหนาวิตกอยาง เห็นไดชัด จนมือไมสั่นราวจะเปนลมลมพับลง ผมไมรูตัว ดวยซ้ำวาเพือ่ นดึงมีดไปจากมือตอนไหนและไกชนตัวเกง ของ ผม มัน หลุด หาย ไป ไหน แลว ใน ชวง ระหวาง ความ สับสนนั้น รถกระบะของนายหัวก็เปดไฟสูงแลนตัดผาน ความมืดเขามารวดเร็ว ลุงบอกใหผมรีบเปลี่ยนชุดลาง เลือดออกใหหมด ปาชวยเก็บเสื้อผาอยางลวกๆ ยัดใส กระเปาแลวโยนขึ้นทายกระบะ ลุงยัดเงินใสมือผมพรอม บอกกับผมวาลูกนองนายหัวจะพาไปหลังสวนคืนนี้ ผมยังไมไดกลาวลาปาดวยซ้ำรถก็ตะบึงออกจาก สวนยางอยางรวดเร็ว รอบขางคือความมืดเรนของค่ำคืน มี เพียง แสง ไฟ หนา รถ เทานั้น ที่ ฉีก รั้ง ความ มืด ออก จาก กัน ผมซุกตัวเงียบๆ ในตัวรถรูสึกหวาดกลัว ความกลัว ทวีความรุนแรงขึ้น ในความกลัวอันเวิ้งวางนั้นผมเห็นแม อีกครั้ง ผมรูสึกคิดถึงแมแลวผมก็รองไหอยางผูพาย สวน ยาง ที่ไหน ก็ คลายคลึง กัน ใบ ยาง สาน ปด อุเทน วงศจันดา 147

แผนฟาแสงลอดผานเพียงเล็กนอย มันจึงเปนภาพสลัว รางครึ้มเย็นอยูตลอดเวลา ขนำซุกตัวกลางสวนยางนั้น โดดเดี่ยวและสมถะ คนอีสานรับจางกรีดยางก็เฉกเชน เดียวกัน เรียบงายและสมถะ ภาพของพวกเขาเลือนราง ดุจเดียวกันเปนอยูราวผีไพร เมื่อพวกเขารูวาผมมาจาก ไหนและผานอะไร มาบาง ก็คลายไดรับสิทธิพิเศษบาง ประการจากคำพูดหรือการแสดงออกของพวกเขา การ พูดหยอกลอเลนหัวเปนไปดวยความระมัดระวัง แมเด็ก ่ ผมสักหลายป หนุม รุน ราวคราวเดียวกันหรืออาจเปนพีของ ยังเรียกผมวาลูกพี่ ผมตื่นในตอนที่คนอื่นหลับฝนเพื่อทำงาน ความ หนาวของค่ำคืนอาจทำใหเกียจครานแตหนาที่คือหนาที่ ดาวบนฟาสวางเปนโดมดาวจรดดินสวยงามระยิบระยับ ทักทาย งานของผมตองอาศัยแสงดาวเดือนเปนเพื่อน เงียบและเหน็บหนาวขณะกาวเทาเขาสูสวนยาง มีเพียง แสง ไฟฉาย คาด หัว วับ วาว สะบัด สาย ตัด ผาน ความ มืด เปนเสนสีขาวเพียงระยะสั้นๆ จากสวนใกลเคียงบอกบง วายังมีผูคน ดวงตาของพวกเขาสำรวมเหนือบาดแผลของตน ยาง เมือ่ คืนวานเขาเพิง่ ทำรายมันคืนนีเขา ้ จะกรีดบาดแผล ใหมใหมันอีก ผมวางมีดเปนแนวเฉียงกรีดผานรวดเร็ว น้ำยางสีขาวขนไหลตามแนวแผลใหมลงสูถวย ผม ผละ จากมันไป ไปสูตนใหมและกระทำซ้ำๆ เชนนี้ทั้งคืน 148 เสือลองวารี

แตบางคืนไมไดเปนเชนนั้น สิ่งที่ไหลออกจากรอย กรีดเปนหยดเลือด หยดเลือดไหลนองจนลนถวย ดาวดึก กรีดฟาลาตายวูบวับดับสูญ นกกลางคืนยังรองเพลงกลอม โลกมืด หยดเลือดจากตนยางไหลไมยอมหยุด ผมไดยิน เสียงคนวิ่งเหยียบใบยางแกกรอบแกรบหายวับไป ไดยิน เสียงคนเดินวนเวียนอยูใกลๆ ไดยินเสียงคนรองเรียกชื่อ ผมหันมองโดยรอบ ่ มหมฟา ราตรีกาลยังหนาวเหน็บ ความมืดยังคลีคลุ ไมมแสง ี ไฟฉายจากสวนยางขางๆ อีกแลว เหลือเพียงผม กับความมืดและเสียงย่ำเดินประหลาด คิดวามันอาจเปน เสียงย่ำเดินของตัวเอง ผมจึงหยุดนิ่งเฝาฟงเสียงนั่น ผม ยังคงไดยินเสียง ย่ำเดินชัดเจนเหมือนมันเดินเบียดไหล ผมไปดวยซ้ำ ผมกระชับมีดปลายแหลมทีพก ่ ติดตัวตลอด เวลา ดึงมีดเปลือยออกจากฝกดวยมือขางเดียวทีเคย ่ แทง คูตอสู แลวเสียงนั้นก็เงียบหายไป นกกลางคืนหยุดรอง เพลงเชนเดียวกัน น้ำยางสีขาวยังคงไหลจากแผลใหมสด ที่มันเพิ่งไดรับ ผม แปลก ใจ อยู บาง ที่ เห็น รอย หยด เลือด เล็กๆ บนฝามือขางที่ใชมีดจวงแทงคูตอสู ผมพยายามลางและ ขัดถูดวยน้ำสะอาดแมวาจะใชแปรงขัดรุนแรง หยดเลือด ใจกลางฝามือยังคงอยู ยิ่งลางและขัดมันมากเทาไหรมัน ยิ่งแจมชัดขึ้นและขยายวงกวาง ผมจึงเลิกสนใจมันนับ แตนั้นเปนตนมา ในชวงเดือนมีนาคมถึงเมษายนใบยาง อุเทน วงศจันดา 149

เหลืองแลวรวงหลนเรียงใบหมุนสลับควางลงซบดินตัด ผานแสงแดดจา สวนยางจะเปลี่ยนโทนสีจากเขียวเขม เปนเหลืองเศรา มีเพียงคนรับจางกรีดยางเทานั้นที่รื่นเริง พวกเขา กำลังจะไดกลับบานหยุดยาวถึงสงกรานต รถหกลอที่พา คนอีสานกลับบานจะตอแถวเปนแนวยาวจากทุกจังหวัด ใน ภาค ใต ของ ฝาก จึง อัด แนน เต็มรถ ผูคน เบียด เสียด ไมตางหมูไปสูโรงฆาสัตว แมจะเบียดอัดกันไปเชนนั้น  บนเสนทางยาวไกลเกือบพันกิโลเมตร พวกเขาไมรสึู กรูสา ถึงความทุกขยากเมื่อคิดถึงจุดหมายปลายทางที่จะไป ขนำที่เคยครึกครื้นดวยผูคนจึงเหลือเพียงผมกับ สวนยางยืนตนเปลือยอาบราตรี ยิง่ รูส กึ วาตัวเองนัน้ ไดจม อยูในทะเลแหงความเหงายาวนานเหนือผูคนทั้งปวง ผม ไมอาจกลับบาน ผมคือผูร า ยหนีคดี แมอยากจะกลับบาน ใจแทบขาดแตไมอาจทำเชนนัน้ ได มันเหมือนผมเปนดาว คนละดวงบนฟากวาง อยูคนละซีกจักรวาลทางชางเผือก ผมเห็นพอและแม พี่ๆ นองๆ ทุกคนในความหางไกลนั้น แต ไม อาจ เขา ใกล ผม เฝา มอง ตน ยาง เหลา นั้น สลัด ใบ ของ มัน ทิ้ง วัน แลว วัน เลา และ ผม ไม อาจ ทำ เชน นั้น ได อีกตอไป ผมกลับมาเลี้ยงไกชนอีกครั้ง ทุมเทความคิดถึง ่ ชน ผมเลีย้ งมันอยางดี บาน ความเหงาและความรักไปทีไก มันเปนเพื่อนอันแสนวิเศษสุดในการกาวผานชวงตนยาง ผลัดใบยืนตนเปลือยเหงาอาบน้ำคางยามดึก 150 เสือลองวารี

เมื่อ ยาง ผลิ ใบ และ ให น้ำ ยาง ได ตาม ปกติ ขบวน ทิวแถวรถหกลอที่ขนคนอีสานคืนสูบานก็จะนำพาพวก เขากลับมาสูสวนยางอีกครั้ง เสนทางหวนคืนครึกครื้น ไมแพกัน บางคนยังคงเมามายหนักขณะถูกจับโยนขึ้นรถ เทศกาลรื่นเริงไมเคยหมดไปสำหรับคนอีสาน กระสอบ ขาวเหนียว ไหปลารา ถูกขนขึ้นรถอัดแนนและขับคลาน ไตเอื่อยลงสูใต ภาพซ้ำๆ เหลานีเกิ ้ ดขึน้ จนกลายเปนความซ้ำซาก ของผูคนที่พบเห็น ใครๆ เขาก็รูวาเทศกาลลาวอพยพ ผม คุ น ชิ น และ ไม เป น เดื อด เป น ร อ น กั บ คำ นี้ อี ก ต อ ไป ผมปลอยวางมันทิ้งซะ ตัดชาติพันธุถิ่นเกิดออก เขาก็คน ผมก็คน เราตางเปนคนที่มีทุกขและสุขเทาเทียมกัน เกิด และตายเทาเทียมกัน เล็บมือเล็บเทาเทาเทียมกัน สูงต่ำ ดำขาวไมตางกัน รองไหและหัวเราะไดเหมือนๆ กัน ในชวงที่มีเรื่องมีราวระหวางคนอีสานดวยกัน ผม จะถูกเรียกตัวใหไปไกลเกลี่ย บรรดาขี้เมาหรือนักเลงโต มาจากถิ่นฐานบานเกิด พรอมจะระรานคนอื่นกอน ผม ไม อยาก ให พวก เขา เปน คน เชน นั้น เรา ควร ถอม ตน แต ไมใชออนแอและเราควรสูตอเมื่อสมควรสูแตไมใชทำตัว เปนนักเลงหัวไมเชนนี้ ผมไมอยากใหใครดูถกู คนอีสานไป มากกวานี้ เราเปนเราไดอยางภาคภูมิใจนั่นยอมหมายถึง การ ทำ หน า ที่ ของ ตั ว เอง ให ดี ซื่ อ สั ต ย อดทน ขยั น อยางที่ลุงเคยบอก ผมเรียนรูขอผิดพลาดเหลานี้มากอน อุเทน วงศจันดา 151

และไมอยากใหมันเกิดขึ้นซ้ำ บางครั้งผมจำเปนตองใชมีดแทนคำพูด เมื่อรูวา มันไมอาจคลีค่ ลายไดเพียงคำพูด นักเลงหนุม จากดินแดน ที่ราบสูงกรางเกง ทาตีทาชกไมกลัวเกรงใครทั้งนั้นตั้งแต ใตจรดอีสานพรอมจะหาเรื่องไดทุกเมื่อ อีกทั้งเพื่อนฝูง ่ ไดยนิ มาเกีย่ วกับผมเปน ในวงเหลายุใหกลา เรือ่ งราวทีเขา แคเรื่องโกหกทั้งเพ เขาบอกเพื่อนในวงใหรูวาเขานี่ละจะพิสูจนใหดู ยิ่งผมไมอยากมีเรื่องเทาไหรความกลาในตัวเขาก็มากขึ้น เทานั้น ผมจึงเดินเขาไปใกลแลวจวงมีดแทงไมใหแผลมัน ลึกนักทามกลางความตื่นตระหนกของผูคนในเหตุการณ ผมรูสึกสงบมากและไมตื่นเตนเหมือนครั้งแรก ใจเย็นพอ จะบิดปลายมีดสักเล็กนอยใหเฉือนเนื้อรอบๆ บาดแผล เพื่อใหเขาไดเรียนรูความเจ็บปวดมาก ผมใชมีดคลองมือเทาๆ กับใชมีดกรีดยาง ตางแต วากรีดคน เลือดไหลปริม่ แผลออกมา ผมชักมีดกลับ บอก ใหเพื่อนเขาพาไปสงโรงพยาบาลแลวเลิกเปนนักเลงซะ ถาไมงั้น...ผมหยุดคางคำพูดไวเชนนั้น ชี้มือไปยังพวกที่ นั่งอยูทั้งหมด พรอมเช็ดเลือดที่เปอนบนดามมีดดวยเสื้อ ของเด็กหนุม ทีผม ่ เพิง่ ใชมีดแทงเขา พวกเขาเขาใจดีและดี มากดวย หากเห็นตรงกันก็ยอมไมเกิดปญหาอีก ผมจาก วงเหลานั้นมาดวยทาทีผอนคลาย และเผลอรองเพลง หมอลำคลอระหวางทางดวย 152 เสือลองวารี

ใน ยาม วาง ของ ยาม บาย ผม เฝา มอง หยด เลือด กลางฝามือมันขยายใหญขึน้ แทบเต็มฝามือ ผมไมไดสนใจ มันมากนัก สิ่งที่ดึงดูดความสนใจคือเด็กหนุมในวงเหลา เมือ่ วานไดพากันยกพวกมาหาผมถึงขนำและรองเรียกผม วาลูกพี่ ดวยน้ำเสียงเชนนัน้ ยากทีจะ ่ มีเรือ่ งราว ผมจึงเผย ตัวใหเห็นพรอมมีดซุกติดตัวตลอดเวลา พวกเขาหยิบบาง อยางออกมาจากกระเปาแลวสงมอบใหผมอยางนอบนอม เมื่อเปดหอผาออกจึงรูวาเปนปน .38 มม. ผมมองหนา พวกเขา พวกเขายิ้มซื่อเกาหัว เกาหนา “มันเหมาะกับลูกพี่ ใหลูกพี่เก็บไวจะดีกวา ขอยบ ไดใช เก็บไวกะบมีประโยชน” ผมเพียงพยักหนาแลวพวกเขาก็ผละจากไปตาม เสนทางเดิมที่เขามา ผมมองปนกระบอกนั้น หยิบจับขึ้น มากะวัดน้ำหนักมันพอดีมือ ลูกกระสุนเหลานั้นงดงาม ไมนาเชื่อวามันมีไวสำหรับฆาคน ผมลองยกขึ้นเล็งและ เหนีย่ วไก เสียงปนคำรามสะทานสวนยาง รูส กึ ไดถึงความ สงบของหัวใจ หากตองยิงใครสักคน ผมคงทำไดไมยาก เย็นนัก เพียงแตวาวิถีของมันไมหมดจดสะอาดเทามีด อยาง นอย มีด ก็ เปด โอกาส ให อีก ฝาย ได ตอสู ปองกัน ตัว หากพลาดทาเสียทีก็กินระยะเวลาแหงความทุกขทรมาน ยาวนานกวา ซึมซับความกลัวไดมากกวา โหดรายกวา ทวาปนเมือ่ มันลัน่ ออกไปทุกอยางแลวจบเพียงเสีย้ ววินาที ผมอาจตองใชปนในเวลาที่จำเปนจริงๆ เทานั้น อุเทน วงศจันดา 153

ขนำของผมไมไดเงียบเหงาเหมือนเกากอน มีคน แวะเวียนมาเยี่ยมไมขาดสาย สวนใหญเปนคนอีสานจาก สวน ยาง อื่น แวะ มา ถาม ขาว คราว พูด คุย ประสา คน บาน เดียวกัน บางคนเพิ่งแตกเนื้อหนุมและลงมาภาคใตเปน วันแรก ผูหลักผูใหญจึงนำมาแนะนำใหผมรูจักและฝากผี ฝากไขใหชวยดูแล ผมเพียงพยักหนาและบอกกลาวเทาที่ จำเปน สั้นๆ กระชับ ผมกลายเปนคนพูดนอยตั้งแตเมื่อไหรไมอาจรูได เพียง ระ ยะ หลังๆ ผม พูด ไม มาก ความ และ นั่น ยิ่ง ทำให พวกเขารูสึกอุนใจที่รูวาการมาอยูที่นี่จะไมถูกเอารัดเอา เปรียบ อยางนอยมีผมเปนตัวแทนในการไกลเกลีย่ ปญหา ทั้งปวง ซึ่งมันเปนหนาที่ที่ผมไมไดรองขอหรืออยากเปน หาก มัน เปน ไป โดย อัตโนมัติ ตั้งแต เมื่อ ไหร ผม ก็ ไมรู อีก เชนเดียวกัน เมื่อผมไปปรากฏตัวในวงไกชน วันนั้นจะเปนไป ดวยความราบรื่น การพนันขันตอขาวสะอาดไมมีใครโกง ใคร แพก็คือแพ ชนะก็คือชนะ นั่นอาจเปนเหตุผลหนึ่ง ที่ผมรูจักผูคนกวางขวางมากขึ้น ทั้งคนในพื้นที่และคน อีสานดวยกันเอง ผมใหความจริงใจกับพวกเขา พวกเขา ก็ใหความจริงใจกับผมเชนเดียวกัน ผิดก็คือผิด ตองพูด คุยปรับความเขาใจกัน วงไกชนจึงไมใชคนอีสานในสวนยางอีกตอไป ผม กลายเปนตัวแทนแหงความชอบธรรม มีการแลกเปลี่ยน 154 เสือลองวารี

ขอมูลขาวสารระหวางกัน การคบหาสมาคมฉันมิตรมาก ขึ้น คนอีสานจึงไมถูกขังเดี่ยวในสวนยางอีก คำวาไอลาว คอยๆ แผวหายไป เราชาติพันธุเดียวกันอาศัยแผนดิน เดียวกันในการกอเกิดและตกตาย จึงไมควรใหความเขาใจ ผิดมาเปนกำแพงขวางกัน้ มิตรภาพนีเอา ้ ไว นับจากนัน้ คน อีสานก็กลายเปนเขยคนในพื้นที่ คนในพื้นที่ไดสะใภเปน คนอีสาน เด็กเกิดใหมจึงพูดไดทั้งอีสานและภาษาใตไดดี พอๆ กัน บางทีก็พูดใตคำอีสานคำสรางเสียงหัวเราะได เปนอยางดี คนอีสานดวยกันเองจับกลุม กันแนนหนาขึน้ มีการ พบปะพูดคุยกันมากขึ้นไมใชเฉพาะในหลังสวนเทานั้น มันคอยๆ ขยับวงกวางออกไปทีละนิด ทีละนอย ยิ่งสืบ เสาะเทาไหรก็ยิง่ พบวามีคนอีสานอยูกั นแนนหนา บางแหง จัดตัง้ เปนหมูบ า น บางแหงไดขนานนามวาเปนเนินหมาดับ หมาตัวไหนหลงเขาไปจะพบจุดจบอันสยดสยอง ถูกแล หนังตัดหัว แลเนื้อมาแบงสูกันกินดวยพื้นเพเดิมเคยเปน อยางนั้น หมาจึงไมกลาผานเนินมรณะนี้ จึงไมใชเรือ่ งแปลกอีกตอไปหากพอเฒาชาวยโสธร มาปรึกษาหารือกับผมเรื่องทำบั้งไฟเขารวมงานประจำป ที่เนิน 491 แถวอำเภอทาแซะ เหลาคนอีสานพลัดถิ่น จะไปรวมงานกันอยางหนาตา เฝาดูบั้งไฟทะลวงฟาบั้ง แลวบั้งเลา บั้งไฟไมใชมีเฉพาะภาคอีสานอีกตอไป ผม ยิ้มใหกับพอเฒาชาวยโสธรและเรียกเด็กหนุมพวกนั้นมา อุเทน วงศจันดา 155

เปนลูกมือ ยาม บ า ย ของ วั น ว า ง จึ ง ไม ใ ช การ นอน ดู ใบ ยาง ร ว ง แต มั น หมาย ถึ ง เหล า คน อี ส าน จาก ทุ ก จั ง หวั ด ที่ กระจัดกระจายอยูโดย  รอบ มารวมตัวกันทำบัง้ ไฟขึน้ ภาพ สรวลเสเฮฮา ภาพหมอแคนครวญเพลงพื้นบาน เหลา สาโทหอมกรุนไหลผานคอ นับแตนั้นผมไมไดจับมีดเพื่อ แทงใครอีกเลย เวนเสียแตวาจับมีดกรีดยางอยูเชนเคย ทวารอยเลือดบนฝามือยังคงติดแนน มีพระจากทางอีสานลงมาเยี่ยมลูกหลานถึงภาค ใต นัน่ เปนเหตุใหผมไดเขาไปยังสำนักสงฆทีซึ่ ง่ มีพระหนุม เปนเจาอาวาสและผมเคยไดยินคำเลาลือเกี่ยวกับทาน มาบาง ไมคิดวามันจะเปนจริงเปนจังอะไร คนที่ไดยิน เอามาเลาตอแตงเติมขยายความไปอยางนั้นเอง แตเมื่อ ผมไดพบหลวงพี่ก็บังเกิดความสงบรมเย็นบางอยางไหล แผซานไปทั้งเนื้อทั้งตัว หลวงพี่ไมใชพระถือวิสาสะอะไร ทานวากลาวเนิบชาหนักแนนน้ำเสียงนั้นเหมือนเขาไป กัดกินความบาปในหัวใจของผม กัดกินทุกขที่เกิดจาก อดีตซึง่ ไดเนาเหม็นในหัวใจมาชานาน อีกทัง้ เยียวยารักษา บาดแผลนั้นใหหาย ทานชักชวนหลวงพอที่เดินทางไกลมาจากอีสาน จำ พรรษา ที่ สำนักสงฆ ดวย กัน เมื่อ หลวง พอ หลวง ปู หรือพระผูเดินทางไกลมาเยี่ยมเยือนลูกหลานไดกลับไป สู อีสาน ก็ ยอม มี การ บอกตอ เชน เดียวกัน ถึง จริยวัตร อัน 156 เสือลองวารี

งดงามของหลวงพี่ หลังจากนั้นไมนานนักมีพระสายปา ทางอีสานลงมาจำพรรษาที่สำนักสงฆของทานหลายรูป คนอีสานจึงไดหิ้วกระติบขาวเหนียว น้ำพริกปลาราแจว บองออกจากสวนยางในยามรุงสาง ดวยนุงหมเสื้อผาที่ ขาวคลายน้ำยาง ดวยหัวใจที่บริสุทธิ์ดุจน้ำคางคอนรุง ไปสูวัด ในวันที่ไปตัดตนตะเคียนทอง ผมก็ไดติดตามไป ดวยในฐานะคนหาบเสบียงสิ่งของอันจำเปนในพิธี ผมได เห็นเหตุการณทั้งหมดเชนเดียวกันกับคนอื่นๆ ตั้งแตตน จนจบ ตอนขึ้นเขานั้นยังรูสึกวาตัวเองหนักไปดวยความ โง เขลา กิเลส ตัณหา แต ตอน ลง จาก ขุนเขา รูสึก ได วา บางอยางในตัวไดลดทอนไปบาง โดยเฉพาะรอยเลือดบน ฝามือดูเหมือนจืดจางลงเชนเดียวกัน วันทีครู ่ ชางไดทุม เทแรงกายแรงใจในการขุดเรือนัน้ ใครๆ ก็ตางพากันออกไปดูและจับกลุมวิพากษวิจารณ ผมรูจากคนรอบขางวาครูชางไมเคยขุดเรือมากอนเปน แตเพียงลูกชายของชางขุดเรือ ใครๆ ก็วาตนตะเคียนทอง นี้ จะ เสีย เปลา กลาย เปน ไม ฟน เสีย มากกวา อีก ไม นาน ผูใหญบานคงจางชางขุดเรือมีชื่อมาจากที่อื่นมาสานงาน ตอ หากปลอยใหครูชางถากไมไปเรื่อยๆ ก็อาจกลาย เปนไมจิ้มฟนไดไมวันใดก็วันหนึ่ง ผมไมสนใจรับฟงเรื่อง เหลานั้นมากนัก เพียงเฝาดูครูชางทำงานเงียบๆ ผูคนที่ รวมกลุมมุงดูกันหนาแนนคอยๆ บางตาลงไป สุดทาย อุเทน วงศจันดา 157

เหลือ แต ผม ที่ เฝา มอง ดวย ความ ชื่นชม ผม ไม เคย เห็น ใครทำอะไรเชนนี้มากอน ผมพยายามคิดและคิดเหตุใด ครูชางถึงอุทิศตัวเองขนาดนั้น ทำไมถึงตองทำงานทั้งวัน ทั้งคืนไมยอมหยุดพัก ในยามวางเวนจากการกรีดยางผมยังคงไปนั่งเฝา ดูเงียบๆ ไมไดปริปากหรือสอบถามอะไรทั้งนั้น มันอาจ ผานไปหลายวันอยูหรอกที่ครูชางเรียกผมเขาไปชวยโดย ไมถามไถสักคำวาผมชื่ออะไร ทำอะไรเปนไหม ไมถาม ดวยวาผมมาจากไหน อยูที่ไหนและทำอะไรมา คนอื่นๆ ที่มา ชวย ก็ คง เปน แบบ เดียวกัน เริ่ม ตน อยาง เดียวกัน ไมจำเปนวาตองเปนชางมากอน ครูชางใหกำลังใจทุกคน เพียงประโยคงายๆ เดี๋ยวก็เปนชางไดแลว หลายคนเห็น ครูชางทำงานตัง้ แตวันแรก เริม่ ทนไมไดและรูส กึ วาตัวเอง ผิด หาก ไม ชวย อะไร สัก อยาง คน ทั้งหมด ก็ คิด เชน นั้น พยายามชวยเทาทีตั่ วเองทำได ไมจำเปนวาตองเปนอะไร มากอน ขอเพียงรูว าทำอะไรก็พอแลว การสลักทอนไมให เปนเรือของครูชาง จึงเปนการสลักเสลาหัวใจอันบิดเบีย้ ว ของผูคนใหงดงามตามไปดวย คนมาที่โรงเก็บเรือมากขึ้น คนเหลานั้นหลั่งไหล หมุนเวียนกันมา จนโรงเก็บเรือคลายโรงมหรสพอยางหนึง่ ผูคนตองแวะเวียนมาชมพิธีการขุดโกลนเรือ เบิกเรือดวย การสุมไฟรอนเขาใสใหไมออนตัวแลวดัดถางออก อาจทำ เชนนั้นถึงสี่หาไฟจนไมออนขยายตามตองการ จึงวางกง 158 เสือลองวารี

เรือเปนขั้นตอไปดวยไมที่ดัดโคงใหเขากับตัวเรือ กงเอก ครอมทับกระดูกงู ใชสวานเจาะกงทะลุตัวเรือแลวตอกยึด ดวยลูกประสักแนนหนา ซึง่ นิยมทำจากไมแสมสารยึดติด กับเนือ้ เรือ แลวจึงเริม่ วางกงเรือตัวทีส่ อง สลับกันคนละตัว จากทางหัวและทายของตัวเรือ ระยะหางของกงตามสูตร ของแตละชางแตกตางกันไป โดยเรือใหญวางกงประมาณ 30-32 ตัว วางกระทงเรือ กราบเรือ ติดโขนเรือ มันจึงมิใชเรือ่ งงายหากจำแนกแยกแยะสวนตางๆ ของ เรือ ออก จาก กัน แลว ตอ ประกบ เขาหา กัน อีก เมื่อ กระบวนการ ตอ ประกบ แลว เสร็จ ก็ ขัด แตง ตัว เรือ ดวย กระดาษทรายใหเรียบลงชันเรือ ทาน้ำมันดานนอก ดาน ในตัวเรือ ชโลมดวยชันและน้ำมันยางดานในตัวเรืออีก รอบ ผูมีความสามารถเชิงศิลปจึงเริ่มรางรูปเสือทะยาน ขนาบตัวเรือ อาจเปนเสือตัวเดียวกันที่เห็นบนเขาสวน รุม มันเหมือนมีชีวิตจริงๆ อีกทั้งกะพริบตาใหกับผูคน ทุกขั้นตอนตางไดรับแรงใจแรงเชียร แรงศรัทธานับวัน จะมากขึ้น เรือลำนีจึ้ งมิอาจพุง ไปเหนือนานน้ำไดดวยใครคน ใดคนหนึ่ง แตมันหมายถึงทุกคนในหมูบานนั่นคือภาพ ที่ผมเห็นและรูสึกได เหลาหญิงแก แมหมาย หญิงสาว เด็ก หญิง ตัว เล็ก ตัว นอย ตาง ชวย กัน ขน หมอ ขาว หมอ แกงออกมาตอนรับผูคนที่ยืนจับกลุมมุงดู เลี้ยงดูปูเสื่อ เหลาผูช วยทำงานตัง้ แตเชายันเย็น นัน่ อาจเปนเหตุผลหนึง่ อุเทน วงศจันดา 159

ทีทำให ่ การเตนของหัวใจผมผิดปกติ เมือ่ ไดรับยิม้ ตอบจาก หญิงสาวคนทีหมายตา ่ เอาไว รอยยิม้ นัน้ ผลิงามขึน้ แตผม ไมเคยเขาไปคุยกับเธอสักครั้ง เด็กหนุมที่ติดตามมาดวย กระซิบแซวกับผมวา “ลูกพี่มาขุดเรือเดอ บแมนมาขุดรัก” จาก ต น ตะเคี ย น ไร รู ป บั ด นี้ ได กลั บ กลาย เป น เรือรูปทรงแปลกตา หัวใหญผงาดรางรูปเล็กเรียวอรชร ยาว 21 เมตร กวาง 0.99 เมตร คนที่มามุงดูตางชื่นชม เปนเสียงเดียวกัน ไมมีความสงสัยใดๆ เหลือคางคาใจ ของผูคนที่พบเห็นอีกตอไป มันเปนเรือที่สวยพรอมลง วาดลวดลายบน ผืนน้ำ แลวครูชางก็ยื่นไมพายใหกับผม หัวใจผมสะทานเหมือนน้ำตาจะปริม่ ไหล มือกุมดามพาย เอาไวแนน ผมพูดอะไรไมออกสักคำมันตื้นตันในหัวใจ อิ่มเอิบในความรูสึก เมื่อผมคลายมือออกจากดามพาย รอยหยดเลือดสีแดงสดขนาดใหญใจกลางฝามือไดหาย ไปสิ้นแลว...

160 เสือลองวารี

อุเทน วงศจันดา 161

6.

เสือลองวารี

สายฝนยังโปรยปรายลงมา รูปเสือประจำลำเรือ กระโจนเขาใสสายน้ำสีขุนอยางดุราย ขาพเจากุมไมพาย พนมมือขึน้ เหนือหัวตัง้ จิตอธิษฐานใหแมยานางประจำเรือ ‘เสือลองวารี’ ปกปกรักษาอยาใหเกิดเภทภัยอันตรายใดๆ เหลาฝพายทั้งสามสิบสองตางจมดิ่งสูสมาธิจิต ปลอยให สาย ฝน เบื้ อ ง บน สาด กระทบ ปล อ ย ให ความ กั ง วล  หัวใจไหลลอยไปกับสายน้ำสีขุน ให ทัง้ หลายทัง้ ปวงมีอยูใน เหลือเพียงสมาธิจิตอันแนวแนดุจดวงตาของเสือลองวารีที่ ติดขนาบดานขางของหัวเรือ ดวงตาของเสือจดจองไป ขางหนา สายน้ำเชี่ยวกรากเทาไหรเสือสองตัวยิ่งกระโจน เขาใสสายน้ำไมมีทีทาวาจะยอมแพโดยงาย อุเทน วงศจันดา 163

ขาพเจา กุม พาย ไว แนน ไม แม จะ ยกมือ ปาย ปด น้ำฝนที่ไหลผานดวงตาจนพราเบลอ ผูคนสองฟากฝง แมน้ำ หลังสวน ถูก สาย ฝน ไล ตอน ให เขา สู รม ชายคา รอ จนกวาฝนหาใหญจะผานเลย จึงขยับขยายตัวออกจาก ชายคา ทวาตอนนีสาย ้ ฝนไมปรานีสิง่ ใดทัง้ สิน้ สาดกระทบ ลงมาหนาหนักจนเจ็บแปลบไปทัว่ หนา แตไมอาจไลตอนให เหล า ฝ พาย ขึ้น จาก แม น้ ำ หลั ง สวน ได ใน ความ นิ่ ง งั น เชนนัน้ ขาพเจาอดคิดไมไดวาเหลาฝพายนีคื้ อนักรบผูกุ มดาบ นั่งสงบนิ่งรอคอยอริศัตรูตางแผนดินผูมารุกราน เพียงไดยนิ สัญญาณปลอยเรือ ดามพายในมือของ ขาพเจาตวัดลงสูสายน้ำทันที สามสิบสองฝพายสะบัด ปลายพายสูฟาพรอมเพรียง คืนสูน้ำพรอมเพรียง เสือ ประจำหัวเรือคำรามสะทานฟา ทะยานตัวไปเหนือผิวน้ำ รวดเร็ว แรงตานของสายน้ำเชีย่ วมากขึน้ ตามแรงโหมของ ฝนคลัง่ การจวงพายสูน้ ำจึงรูส กึ ไดถึงความตรึงชาทีฝ่ ามือ นายทายผูบั งคับทิศทางเรือเกร็งขอมือไมใหเรือหมุนควาง ไหลตามแรงน้ำถัง่ หากใครสักคนยอมแพ ใครอีกหลายคน บนเรือลำนีย้ อมไมอาจฝนทวนกระแสน้ำเชีย่ ว ขาพเจารูดี วาฝพายทั้งสามสิบสองบนเรือเสือลองวารีนั้นไมมีแมสัก คนจะยอมแพ คูแข  งของเราในตอนนีคื้ อตัวเราเอง ขาพเจา ไมอาจยอมแพไดอีกแลว ขาพเจาเปนลูกชายคนเดียวของครอบครัว ในวัย 164 เสือลองวารี

เด็กแทบไมตองหยิบจับชวยงานทางบานเลย พอกับแม ตองการ ให ขาพเจา เรียน หนังสือ อยาง เดียว เทานั้น ยิ่ง ทาน ลำบาก เทา ไหร ก็ ยิ่ง เห็นวาการ ศึกษา เปน สิ่ง สำคัญ ขาพเจาถูกตามใจทุกอยาง อยากไดอะไรเปนตองได ขอ เพียงตั้งหนาตั้งตาเรียน หนาที่เดียวคือไปโรงเรียนแลว ตั้งใจจดจำสิ่งที่ครูสอน อาจโชคดีอยูบางที่ขาพเจาไมได เรียนขี้ริ้วขี้เหรอะไรนัก ผลการสอบจึงออกมาดีในระดับ ตนๆ ของหองเรียนตัง้ แตประถม อาจมีแกวงอยูบ างในชวง เรียนมัธยมปลายที่โรงเรียนประจำอำเภอและแกวงหนัก ขึ้นตอนเรียนปริญญาตรีที่กรุงเทพฯ ตามสภาพแวดลอม ยั่วลอใหออกไปสำรวจตรวจสอบความจริงของสังคมซึ่ง แตละแหงลวนเพลิดเพลินจำเริญใจทั้งสิ้น ในความรื่นเริงเหลานั้นคือเงินทุกบาททุกสตางค จากทางบาน สภาพเปนอยูของขาพเจาไมตางลูกนกที่ ไมรูจักโตและขาพเจาพอใจอยางยิ่งที่จะซุกตัวหลับเฝา รัง ยามหิวแคอาปากสงเสียงรองพอกับแมก็หาอาหาร มาปอน แมวาจะมีขนปกเพียงพอใหบินไปไกลสุดขอบ ฟา แตขาพเจาครานจะเรียนรูวิธีบิน ครานจะออกไปหา อาหารดวยตัวเอง มีขออางสารพัดสารเพเพื่อขอซุกตัว อยูใน  รังตอไป ขาพเจารูส กึ เกลียดขนปกทีงอก ่ ยาวออกมา เรื่อยๆ ยามวางจึงพยายามใชปากจิกทึ้งขนปกทิ้งและยิ้ม ใหกับความชางคิดของตัวเองกอนเผลอหลับในรังอยางสุข สบาย เมื่อรูสึกหิวก็สงเสียงรอง ชูคออาปากสายหัวไปมา อุเทน วงศจันดา 165

ดวยความหิวแสบไส แลวพอกับแมก็บินคาบอาหารแสน โอชะมาปอนถึงรังนอน นัน่ ละคือชีวติ ของขาพเจาตัง้ แตเด็กจนกระทัง่ เรียน ปริญญาตรี แคสงขาวพอกับแมก็พรอมจะโอนเงินมาให มันงายดายทีข่ าพเจาจะไปกดตูเอที  เอ็มแลวรอรับเงิน เงิน ทองใครวาหายากแคสอดบัตรเดบิตแลวกดรหัสเปนเลขสี่ หลัก เลือกทำรายการ ถอนเงิน เลือกจำนวนเงิน ไมนาน เงินก็ดีดออกมา เพียงเห็นเงินเทานัน้ ขาพเจาก็คิดถึงแฟน สาวคนใหม เรามีนัดดูหนังกันคืนนี้ หลังจากนั้นอาจมี กิจกรรมนันทนาการระหวางคูรักบาง ขาพเจา เรียน จบ ปริญญา ตรี ดวย เกรด เฉลี่ย ที่ ไม ดี นัก แต ไม ถึง กับ นา อาย อะไร อยู ใน ระ ดับ กลางๆ วัน รับปริญญาพอกับแมยิ้มแกมปริดีใจเหมือนทานเรียนจบ ปริญญา ตรี แม พูด อวด ญาติๆ ไม ยอม หยุด วา ขาพเจา ขยันเรียน เปนเด็กขยันมาตั้งแตไหนแตไร ไมเคยเกเร ไม ของแวะกับยาเสพติด ตั้งหนาตั้งตาเรียนจนจบปริญญา ขาพเจาไดแตยิ้มรับอายๆ เหมือนลูกที่ดีเขาทำกันพรอม นอมรับคำชมเหลานัน้ ยืนยิม้ ถายรูปนับรอยรูป เดีย๋ วคูกั บ คนนั้น เดี๋ยวคูกับคนนี้ ถายรูปหมู ถายรูปเดี่ยว เพื่อเก็บ ความประทับใจครั้งหนึ่งในชีวิตไดมายืน ณ จุดนี้ แลว ขาพเจาก็ฉีกยิ้มอีกครั้งหนึ่งเมื่อแสงแฟลชวาบขึ้น หลัง จาก เรียน จบ ใหม หมาด ขาพเจา เขา สู พิธี อุปสมบทซึ่งพอกับแมไดจัดงานใหญโตสมเกียรติ 166 เสือลองวารี

จางดนตรีวงใหญมาเลนขับกลอมบรรดาแขกที่มา รวมงานนับรอยโตะ ขาพเจาจึงทดแทนบุญคุณทานดวย การบวชถึง 10 วัน ตั้งใจเอาไวจะบวชสักหนึ่งพรรษาให พอกับแมไดภาคภูมใิ จ เปนพระไดเพียง 5 วันเทานัน้ รูส กึ ไดวาจีวรใหมรอนราวไฟ รอนจนรูส กึ ไมอาจนุง หมจีวรได ยามลุก เดิน นัง่ นอนก็พบวาความรอนนัน้ ยังไหมผิวทำให เกิดความกระสับกระสายในดวงจิต มีเสียงเพรียกจากนอกกำแพงวัดแผวมาใหไดยิน ยามค่ำคืน เสียงของนักรองสาวประจำรานคาราโอเกะ นั้นดังแววหวานขามกำแพงวัด ทะลุทะลวงเขามาถึงใน กุฏิของขาพเจา ขณะพยายามทองจำยถาฯ สัพพีเพื่อให พรโยมแมทีหิ่ ว้ ปน โตมาวัดในยามเชา ทวาเสียงเพลงทำให หัวใจ ที่ ไม ได บวช นั้น ฟุงซาน และ เผลอ รอง คลอ ตาม ใน ความเงียบทึบของกุฏไม ิ โทรมทรุด เสียงของขาพเจาถือวา อยูใน  ขัน้ ดีอาจนอยกวาหนาตาเพียงเล็กนอย ขาพเจาวาง หนังสือสวดมนตแลวนอนนึกถึงภาพนองหนามนคนหนา หวาน ถาสิกขาลาเพศเมือ่ ไหรจะไปขอเบอรโทรไวละเมอ คำวารักหาไมเวนคืน ไมใชเฉพาะขาพเจาเทานัน้ ทีรู่ ส กึ รอนผาวในรมผา กาสาวพัสตร ยังมีพระบวชใหมอีกสองรูปรูสึกในทำนอง เดียวกันวาการบวชนั้นเปนเรื่อง ยากมิใชงายอยางที่คิด เอาไวแตแรก กอนบวชเคยเห็นพระอยูวัดไปวันๆ ไมทำ อะไร ตื่นเชาสวดมนต ทำวัตร บิณฑบาต ฉันเชา จำวัด อุเทน วงศจันดา 167

ฉันเพล จำวัด เย็นสวดมนตทำวัตรแลวจำวัด คงไมมี อะไร มากไปกวานี้ พอไดบวชเขามาอยูในวัดจริงๆ สิ่ง ที่เคยคิดเอาไววาคงไมยุงยากอะไรแถมไมตองทำอะไร นั้นเปนสิ่งที่ยากโดยเฉพาะการปลอยใจใหไมยุงยากกับ อะไร เพื่อคืนสูความวางที่แทจริงนั้นยิ่งยุงยาก ขาพเจา มีเรื่องมากมายใหครุนคิดจนจิตฟุงซาน ในกลุมพระใหม ดวยกันจึงจำเปนตองแลกเปลี่ยนขอมูลขาวสารเกี่ยวกับ นักรองสาวเสียงใสกวาระฆังวัด ซึ่งเปนเรื่องเดียวที่ทำให จิตใจมีความกระตือรือรน หาก มี กิ จ นิ ม นต ก็ ออก ไป สวด งาน มงคล งาน อวมงคล ตาม แต ญาติโยม จะ มา นิมนต กลุม หลวง ตา หลายรูปบวชมาสวดศพและแขงขันกันสะสมถังสังฆทาน ไวในกุฏิสำหรับขายคืนรานสังฆทานในตัวเมืองที่มีรถมา ตะลอนซื้อตามวัดตางๆ ขาพเจายังเคยไปชวยหลวงตา หิ้วถังสังฆทานไปขาย หลวงตายังแนะนำใหขาพเจาขยัน ทองจำบทสวดตางๆ ใหขึ้นใจจะไดมีชั่วโมงบิณฯสูงขึ้น นั่นหมายถึงจตุปจจัยที่ญาติโยมจะถวายตามงานตางๆ หาก เจ า อาวาส คั ด พระ ลู ก วั ด ไป สวด ตาม งาน ต า งๆ พระสวดเสียงดังฟงชัดไมวาเจาอาวาสขึน้ บทไหนสามารถ สวด ต อ ชั ด ถ อ ย ชั ด คำ พระ แบบ นี้ จะ ได ขึ้ น รถ ตู ของ เจาอาวาสเปนกรณีพิเศษ ขาพเจา รู วาการ บวช คือ การ ละเวน จาก ความ ชั่ว แต สิ่ง อัน ชั่ว ราย นั้น มัน มา ใน นาม แหง มายา ภาพ หลอก 168 เสือลองวารี

หลอนไมจบไมสิ้นและยากที่จะหามไมใหมัน ผุดโผลขึ้น ในจิต เมื่อผานวันที่แปดแหงการบวชขาพเจารูแนชัดแลว วา ไม อาจ ทองจำยถาฯ สัพ พีฯ ไดอีกตอ ไป มัน แปลก ที่วาขาพเจาจำเพลงของนองผึ้งนักรองสาวประจำราน คาราโอเกะไดทุกเพลง ขาพเจาจึงไปแจงจำนงตอโยมแม เพือ่ ขอสละเพศบรรพชิตผูนุ ง หมเพียงผาสามผืนไปตลอด ชีวิต กายของขาพเจานั้นตองการใสเสื้อลายดอกหลากสี รองเทาหุมสนขยับเตนหนาเวที ชูแกวเหลาในมือแลวโห รอง ไมใชเปลือยเทาเปลาเดินย่ำไปบนถนนที่เต็มไปดวย แกวแตกและสิ่งปฏิกูลในยามรุงสาง โยมแมไมวาอะไร เพียงกลาวสั้นๆ วา หามคนทองไมใหคลอด หามพระไม ใหสึกเปนเรือ่ งทีทำ ่ ไมได หากบวชตอไปอีกกลัวเหลือเกิน วาโยมแมอาจไมไดเกาะชายผาเหลืองขึ้นสวรรค ขาพเจา จึง ลา สิกขา พรอม เพื่อน พระ ที่ เห็น ตรง กันวาการ บวช ทำให วัย หนุม สึก กรอน เร็ว ผิด ปกติ ตอง นัด คุย กัน ตาม ประสา คน เคย บวช เรียน เขียน อาน กัน ที่ รานคาราโอเกะ นั่นไงนองผึ้งกิเลสมารตัวสำคัญที่ทำให ขาพเจาไมอาจทนอยูในรมผากาสาวพัสตรได มานี่ๆ มา นัง่ ตักเสียดีๆ ทำใหพระสงฆองคเจาเดือดรอนมาสารภาพ บาปเสียดีๆ ไมงั้นจะจองจำเสียในหัวใจ ขาพเจาไปราน คาราโอเกะขางวัดไมกี่วันก็เบื่อ ไปรานอื่นๆ อีกไมกี่วัน ก็เบื่อเชนเดียวกัน มีรานนอยเกินไปไมเพียงพอตอความ ตองการของประชากรนักทองราตรี ขาพเจาจึงกราบลาพอ อุเทน วงศจันดา 169

แมสะพายกระเปาขึ้นรถทัวรประจำอำเภอเขากรุงเทพฯ อีกครั้ง ขาพเจาเริ่มตนงานแรกที่ออฟฟศ ดวยวามีเพื่อน ฝูง ดี อดีต เด็ก ใฝ เรียน แนะนำ ให ขาพเจา จึง ได งาน และ เขาไปประจำการเปนสวนหนึง่ ของระบบทีนั่ น่ งานไมยาก อะไรเหมือนวิถีชีวิตหลวงตานักสะสมถังสังฆทานไมผิด เพี้ยน ตื่นเชามืดรีบวิ่งเบียดคนนับรอยเขารถไฟฟา ถึงที่ ทำงานรีบวิ่งเบียดคนเขาลิฟต ถึงชั้นทำงานตอกบัตรเขา งาน นัง่ ประจำโตะสำรวจตรวจตราเอกสาร สแกนเอกสาร รับโทรศัพท สแกนเอกสาร รับโทรศัพท เที่ยงรีบวิ่งเบียด คนเขาลิฟตเพือ่ ไปแยงทีแทรก ่ กนนัง่ กินขาว บายรีบวิง่ ขึน้ มาทำงาน ตรวจเอกสาร สแกนเอกสาร รับโทรศัพท เก็บ เอกสาร เย็นตอกบัตร เลิกงานแยงเบียดแทรกตัวเขาลิฟต แยงเบียดขึน้ รถไฟฟา ถึงหองหลับเปนตายแลวตืน่ เพือ่ ไป สูวิถีชีวิตเดิมๆ ขาพเจาเบื่อหนายและเอือมระอา ทีแรกตั้งใจจะ ทำงานที่นั่นสักสองสามป จึงลดเหลือ 3 เดือนก็มาก พอแลว ยามสายของการตื่นนอนวันอันปกติขาพเจาพบ วาไดประกาศอิสรภาพใหกับตัวเองอยางเบ็ดเสร็จเด็ดขาด ไมจำเปนตองวิง่ เบียดแยงขึน้ รถ ไมตองไปสูวิ ถงาน ี อันจำเจ ไมตองฟงเสียงบนของใครๆ อีกตอไป เห็นเพียงเบอรโทร เพื่อนรวมงานปรากฏหลายสิบสายที่ไมไดรับ เพียงยิ้ม หัว ให กับ ความ โง เขลา ของ เพื่อน รวม งาน มี แต คน โง 170 เสือลองวารี

เทานั้น ที่ ทน นั่ง ทำงาน หลัง ขด หลัง แข็ง แบบ นั้น ได มัน เปนงานที่ไรอนาคตและตีบตันตอการกาวไปสูตำแหนง ที่ดีกวา ระหวางตกงานก็ขอเงินจากทางบานใชไปกอนพอ กับแมก็เขาใจไมเคยดาหรือวาอะไรสักคำแถมใหกำลังใจ อยูๆ  เพือ่ นทีไม ่ เคยสนิทสนมกันมากอนสมัยเรียนก็โทรมา ชักชวนใหทำธุรกิจขายตรง ยังไมถามดวยซ้ำวาสุขสบายดี ไหม? เปนอยางไรบาง ทำงานอะไร เพื่อนผูนี้ก็ลัดวงจร มิตรเขาสูตัวยาแสนมหัศจรรยทันที รักษาโรคไดหายขาด นาย ก เปนโรคเบาหวานไปหาหมอรอยหมอไมเคยหาย ไดกินตัวยานี้เขาไปเทานั้นเจาพระคุณเอยไมอยากเชื่อ ไปตรวจน้ำตาล ไปตรวจความดัน ไปตรวจเบาหวานที่ โรงพยาบาลหมอทึง่ ไปตามๆ กัน ขาพเจายังไมไดงางปาก พูด เพือ่ นก็เสนอสวนผสมของตัวยาของดีจากทัว่ โลกกวา จะไดเปนตัวยาชนิดนี้ออกมา ตองหาสวน ผสมตัวยาที่ หนึ่งจากคาเมรูน สวนผสมตัวยาที่สองจากเนเธอรแลนด สวนผสมตัวยาที่สามจากอเมริกา สวนผสมตัวยาที่สี่จาก บราซิล สวนผสมตัวยาที่หาจากอินเดีย สวนผสมตัวยาที่ หกจากญี่ปุน สวนผสมตัวยาที่เจ็ดจากจีน ฯลฯ ตอจากนั้นก็รายยาวรายนามของผูประสบความ สำเร็จ นางนอยอดีตชาวนา ทำนามายีส่ บิ ปไมเคยมีเงินเก็บ มีแตยอดหนี้สิ้นเพิ่มขึ้นไดเขาสูธุรกิจขายตรง เพียงผาน ไป สอง ป นาง นอย มี บาน หลัง ละ สิบ ลาน มี รถ เบน ซขับ อุเทน วงศจันดา 171

มีคนรับใชจบวุฒิการศึกษาขั้นต่ำระดับปริญญาตรี กลาย เปนคุณนายนอย ตอจากนั้นมีทั้งอาชีพคนขับรถสามลอ คน ขาย พวง มาลัย คน งาน กอสราง หลาก หลาย อาชีพ ที่เขาสูงานขายตรงแลวร่ำรวย เพื่อนกลาววาขาพเจาก็ ทำได อยากใหชวยมารับฟงกอน อยางนอยก็ลองเอา ี ภัยไขเจ็บ ผลิตภัณฑไปใช ขาพเจาบอกวาแข็งแรงดีไมมโรค เบียดเบียน เขาเสนอแนะยาสีฟน ผงซักฟอก แชมพูสระผม สิ น ค า ครอบ จั ก รวาล ที่ เขา พู ด มา นั้ น ยาว เป น หาง ว า ว ขาพเจาจนถอยคำจะกลาว เขากลาวตอจะมีการอบรม เร็วๆนี้ พรอมนัดแนะเวลาและสถานทีแล ่ ววางสายไปดือ้ ๆ ขาพเจา จึง เขา สู ธุรกิจ ขาย ตรง นาง นอย ชาวนา ผู จม ปรั ก กั บ การ ทำ นา มา ยี่ สิ บ ป ยั ง ทำได กลาย เป น คุณนาย นอย ใน ชั่ว พริบ ตา ใส ทอง เสน โต ยัง กะโซ ลาม หมา ขาพเจาจึงไมรอชาที่จะเขาอบรมหลักสูตรนี้เพื่อรับ แรงบันดาลใจในการทำงาน อยางทีเพื ่ อ่ นบอกจริงๆ เหลา ผูได  ระดับขัน้ มงกุฎเพชรขึน้ ไปกลาวอวดร่ำอวดรวย เดีย๋ วนี้ ไมตองทำอะไรแลวรอเงินเดือนเขาบัญชีอยางเดียวไมต่ำ  า กวาเดือนละหาแสน พรอมชูบัญชีเงินฝากใหดู เหลาผูเข อบรมตางรองฮูขึ้นมาพรอมๆ กัน ชายผูสันหลังยาวแตมี เงินเดือนเขาบัญชีไมเคยขาดกลาวตอไปอีกหากตองการ ประสบ ความ สำเร็จ อยาง เขา ตอง สราง เครือ ขาย ให ได กอน หากเราแนะนำใครใหเขามาใชผลิตภัณฑนีได ้ แลวไป โฆษณาตอเกิดคนใชตอไปเรือ่ ยๆ เราจะไดเปอรเซ็นตจาก 172 เสือลองวารี

การขายหรือกลุม ผูลอง  ใชผลิตภัณฑ มันจะแตกตัวออกไป เรื่อยๆ รวยกันไมรูเรื่องทีเดียว ใครอยากรวยบาง ขาพเจาและคนอืน่ ๆ ตางแยงกันยกมือใหสูงทีส่ ดุ ชาย ผูสันหลัง ยาวกลาวตอวาตองเริ่มจากซื้อผลิตภัณฑ ไปใชกอน เราจึงสามารถแนะนำลูกคาได ตัวสินคานี้ดี ดวยสรรพคุณของมันเอง หากไมเปนเชนนั้นแลวเขาคง ไมมีโอกาสมายืนบนเวทีแหงนี้ได เขาเงียบไปสักพักแลว พูดขึ้น “ทุกคนในหองนี้ก็เชนเดียวกันสักวันจะไดมายืน บนนี้แลวมีชีวิตอันผาสุกเชนเดียวกับผม” เสียงตบมือดัง กระหึ่มขึ้น ขาพเจาหอบผลิตภัณฑราคาแพงกลับหอง ตอไป จะลืมตาอาปากไดกวางเสียที ไมตองขอเงินพอกับแมใช อีก คิดไปถึงตอนที่ตัวเองขับรถเบนซกลับบาน รถสวย ราคาแพงเสียจนหมาไทยไมกลายกขาฉี่ใส ตอนนั้นพอ กับแมคงไดแตทำหนาทึ่งและมีทีทาประหมาเมื่อเขาเชิญ พอกับแมขึ้นนั่งรถเบนซเพื่อขับไปเยี่ยมญาติถามไถสาร ทุกขสุกดิบ ขาพเจามีความสุขเหลือเกิน ยิง่ คิดถึงนางนอย ผูจบการศึกษาแค ป.4 ยังสามารถสรางคฤหาสนหลังโต ได แลว ทำไม ขาพเจา จะ ทำ ไม ได จึง ไม รอ ชา อีกตอ ไป การทำธุรกิจตองรุดหนาเขาหากลุมลูกคามิใชรอคอย ขาพเจาคนหาเบอรเพื่อนทั้งหมดแลวเริ่มตนโทร หา ดวย น้ำ เสียง ที่ นา เชื่อ ถือ ให เหมาะ ควร กับ นัก ธุรกิจ อุเทน วงศจันดา 173

เงินลาน บางสายแคขาพเจาเอยชื่อผลิตภัณฑก็รีบวาง บาง สาย พู ด กั น ไม ทั น ครบ ประโยค ก็ กด ทิ้ ง บาง สาย ทำ ทีทา วา สนใจ ขอ คิด ดู กอน หลาย ตอ หลาย สาย ไม ตางกันมีธุระใหรีบไปทำเกือบทั้งนั้น จนกระทั่งถึงเบอร คน รัก เกา ขาพเจา จึง ตัดสิน ใจ โทร หา อีก ครั้ง ไมมี ศัตรู สำหรับคนทำธุรกิจ สินคาดีไมเปนพิษเปนภัยกับใคร มัน เหมาะควรกับทุกคน แมวา ทีผ่ านมาจะราวฉานกันเพียงใด ก็ ต าม ตั ว ยา วิ เ ศษ นี้ จะ ช ว ย รั ก ษา ให หายขาด ได ใน ฉับพลัน ข า พเจ า จึ ง นั ด พบ คน รั ก เก า เพื่ อ สาธิ ต ความ มหัศจรรยของตัวยา อยางนอยเธอควรไดใชยาสีฟนดีๆ ใชผงซักฟอกทีขยี ่ เพี ้ ยงครัง้ เดียวคราบไคลความสกปรกใน เนื้อผาจะกระจุยกระจายออกมา โดยไมเปลืองแรงซักอีก ทัง้ สีของเสือ้ ผาไมซีดหมอง ของดีแบบนีต้ องเหมาะควรกับ คนดีๆ อยางเธอ ใช เธอเปนคนดีและขาพเจายินดีใหเธอ นำไปทดลองใชกอนโดยไมคิดเงินสักแดงเดียว เธอจึงยอม พบกับขาพเจา การสาธิตกินเวลายืดเยื้อยาวนานการนัด หมายจึงถี่ขึ้นเรื่อยๆ ทำใหความรักแตหนหลังกลับคืนมา อีก นัน่ อาจเปนอีกเหตุผลหนึง่ ทีข่ าพเจาสาธิตเกินขอบเขต ของตัวยาและยืดเยื้อถึงขั้นไมไดกลับหองพัก ผานไปหลายเดือนขาพเจายังไมสามารถหาลูกคา ไดตามเปาหมายทีวาง ่ ไว ไดลูกคามาเพียงคนเดียวคืออดีต คนรักเกาและหวนกลับมาคืนดีกันอีกครั้ง ที่แยไปกวานั้น 174 เสือลองวารี

คือเธอทอง ขาพเจาตระหนกตกใจ เหตุผลที่เธอทองอาจ เปนเพราะตัวยาเสริมสรางกำลังวังชาเพราะมันชวยเรื่อง ปญหาผูชายนกเขาไมขันดวย ตัวยาที่ขาพเจาทดลองกิน เขาไปสงผลอยางทรงประสิทธิภาพ ขาพเจาไมพรอมจะเปนพอหากไมประสบความ สำเร็ จ ตาม วั ต ถุ ป ระสงค ที่ วาง ไว อยาก เป น เช น ชาย สันหลังยาวผูนอนรอคอยเงินเดือนอยูบาน ผลิตภัณฑที่ ซื้อมามากมายขายไมออก ขาพเจาจึงจำเปนตองกินเอง ใชเองและใหผลเร็วเกินคาด นั่นอาจเปนอีกเหตุผลหนึ่ง ที่ขาพเจาตัดสินใจเลิกธุรกิจนี้อยางไมเหลือเยื่อใยตอกัน ขาพเจาจึงโกหกเธอวาจะกลับไปบานเพื่อปรึกษาหารือ เรื่อง แตงงาน เธอ ยิ้ม เต็ม หนา ดีใจ ที่ ขาพเจา เปน ผูชาย รูจ กั รับผิดชอบ เธอโอบกอดขาพเจาเอาไวแนน แนนพอที่ ขาพเจาจะรูสึกผิดบาปบางในชั่วขณะนั้น ขาพเจากลับบานแลวเปลี่ยนเบอรโทรตามแบบ ฉบับคนขาดความรับผิดชอบพึงเปน บอกพอกับแมวาจะ มาอยูบานนอกสักพักคอยกลับไปทำงานใหม ยกขออาง สารพัดขึน้ กลาวอางเพือ่ เรียกรองความเห็นใจ ขาพเจาแทบ ไมไดหยิบจับชวยงานการอะไรพอกับแมทั้งนั้น กลางวัน นอนเอาแรง ตอนกลางคืนออกย่ำราตรี ใชชีวิตเหลวไหล ไปวันๆ กิจกรรมนันทนาการแลวแตจะคิดออกคอยไปทำ หากพอชวนไปทำงานในสวนก็บอกเพียงวาไมมอารมณ ี จะ ทำงานอะไรเลยตอนนี้ อยากพักใหหายเหนื่อยคอยกลับ อุเทน วงศจันดา 175

ไปทำงานตามที่ตัวเองไดร่ำเรียนเขียนอานมา พอไมพูด อะไรผละจากไปเหมือนทุกครั้งที่มาชวน ขาพเจาตื่นนอนในชวงสายกินอะไรรองทอง หนัง ทองตึงหนังตาหยอนทิ้งตัวลงนอนอีกครั้งแลวตื่นในชวง เย็นตามปกติ เมื่อรูสึกหิวก็เดินตรงเขาครัวเปดฝาชีตาม ความรูส กึ หิวของทอง พบวาใตฝาชีนัน้ วางเปลา ไมมกัี บขาว อะไร สัก อยาง แม ไข ทอด สัก ฟอง ไมมี ให เห็น เพียง พอ ใหเกิดความหวัง ตัง้ แตเด็กขาพเจาไมเคยเปดฝาชีแลวพบ กับความผิดหวังมากอน การเปดฝาชีจึงเหมือนการแกะ กลองของขวัญ คอยลุน วาใตฝาชีนัน้ จะเปนอาหารทีตั่ วเอง โปรดปราน หรือ เปลา และ ทุก ครั้ง แม ไม เคย ทำให รูสึก ผิด หวัง แม ทำ อาหาร ที่ ขาพเจา ชอบ เสมอ และ อาหาร ทุกอยางของแมขาพเจาลวนชอบกินทั้งสิ้น เพียงแตวันนี้อาหารสักอยางไมมีใตฝาชี ขาพเจา รองเรียกแมไปรอบๆ บาน มีเพียงความเงียบสะทอนกลับ มาอยางรุนแรง ความมืดเริ่มคืบคลานเขามาในบานแลว กลืนกินบานทั้งหลังเอาไวในความมืด ขาพเจาเปดไฟทุก ดวงสวางโพลงขึ้น พบวาเหลือเพียงตัวเองเทานั้นในบาน พอกับแมยังไมกลับมา อาจไปไหนสักแหงเดี๋ยวสักพักคง กลับมา เปนครั้งแรกที่ขาพเจารูสึกอยูคนเดียวบนโลกใบนี้ พอกับแมกลับมาถึงบานเกือบ 3 ทุม ขาพเจาเพียงเห็น แววตาของแมรูสึกไดวาตัวเองอยูหางไกลจากแมเหลือ 176 เสือลองวารี

เกิน แมไมเคยมองดวยแววตาที่วางเปลาเย็นชาแบบนี้มา กอนและแมอาจลืมแมกระทัง่ ถามวาขาพเจากินอะไรหรือ ยัง หิวไหมลูก คำถามเหลานี้หลนหายไปเชนเดียวกัน แม พยุงพอใหนั่งลงแลววางหอยาไวใกลๆ กอนเดินเขาครัว เพื่อหุงหาอาหาร ไมมีคำพูดใดๆ เกิดขึ้น บานทั้งหลังยัง จมอยูกับความเงียบและมืดรอบดาน ขาพเจามารูความ  จริงภายหลังวาพอปวยกระเสาะ กระแสะมาไดสักระยะหนึ่งแลว เปนโรคที่ไมมีทางรักษา หาย มีแตทรงกับทรุดซึ่งขาพเจาไมเคยรูมากอน เมื่อถาม แม แมก็ตอบเพียงวาไมอยากใหลูกตองเปนกังวลเดี๋ยว เรียนไมรเรื ู อ่ ง เมือ่ คนเราอายุมากขึน้ พญามัจจุราชทานก็  ตาย ดวยการเขียน เลนสนุกกับเรากอนเดินทางไปสูความ ชือ่ คนทัง้ หมดไวในกลองแลวหยิบจับรายชือ่ เหลานัน้ ขึน้ มา ถาใครไดรางวัลที่หนึ่งนั่นก็หมายความวาคือความตาย พญามัจจุราชจะใหความตายกับผูนั น้ จนกระทัง่ ถึง รางวัลชมเชย พญามัจจุราชเขยารายชือ่ ทัง้ หมดใหคละกัน  อีกครัง้ กอนสุม จับขึน้ มาเปนชือ่ สุดทายแลวเปดอาน ผูได รับรางวัลชมเชยไดแก...ประโยคคำพูดหยุดอยูเพี  ยงนัน้ แลว กลาวดวยเสียงลิงโลดยินดี ผูที่ไดรับรางวัลชมเชยไดแก.... แลวชื่อนั้นก็ถูกเผยออกมา คนคนนั้นคือพอ ขาพเจาถาม วาทำไมตองเปนพอ แมถามยอนกลับแลวลูกตองการให เปนใครละ ขาพเจานิ่งไรคำตอบ ในชวงบายขณะที่พอนอนพักฟนอยูในบาน อา อุเทน วงศจันดา 177

แวะมาเยี่ยม นั่นเปนครั้งแรกที่ขาพเจาไดรับรูความจริง เกี่ยวกับพอทั้งหมด แลวอาก็พูดขึ้น แมวาโรคภัยไขเจ็บ จะกัดกินหัวใจของพอเอ็ง แตหัวใจของพอเอ็งก็ไมเคย ออนแอใหใครเห็น ไมเคยยอมแพงายๆ ตอใหความปวยไข มันกัดกินหัวใจทัง้ ดวงไปจนหมด พอเอ็งก็ไมยอมแพหรอก ไมยอมเสียหยาดน้ำตาใหกับความเจ็บปวดจากโรคภัย ไขเจ็บเด็ดขาด คนแบบพอเอ็งมีแตเลือกหัวเราะเยาะให กับอุปสรรคของชีวิต เหตุผลที่แมเอ็งไมยอมบอกก็เพราะ เขากลัววาจะเปนภาระใหเอ็งคิดมากเดี๋ยวจะเรียนไมทัน ้ นสินมากมายเพียงไรเขาก็ทำไดนะ เพือ่ น ตอใหเปนหนีเป เพื่ออนาคตของเอ็ง ขนาดปวยหนักแบบนีพ้ อเอ็งยังอาสาไปเปนฝพาย เลย ดูซิ ดูหัวใจของพอเอ็ง ถามีแรงพออาวาแกคงคลาน ไปใหถึงปากน้ำหลังสวนใหไดละนะ เพื่อที่วาจะไดเปน สวนหนึ่งของเรือเสือลองวารี เอ็งนาจะไปแทนพอ แม ออกมาจากในครัวพูดเชิงเลนเชิงจริงกับอาวา อยาเอาขึน้ เรือไปเปนภาระใหใครเลย อยูบานคอยเปดปดไฟใหแมก็ พอแลว ผิวบางแบบนี้โดนแดดไมไดหรอกเดี๋ยวเปนลม เปนแลงขึ้นมา ขาพเจานอนครุนคิดเงียบๆ ตลอดระยะ เวลาที่ผานมา ขาพเจาทำอะไรเปนชิ้นเปนอันบางไหม? คำ ตอบ ที่ ได คือ ไม เลย กีฬา ทุก ชนิด แทบ จะ พูด ได วา ไมเปนเลย ฟุตบอลเปนไดเพียงกองเชียรเทานั้น ตะกรอ เปนไดเพียงคนเก็บลูกตะกรอใหเพื่อน ขาพเจาไมชอบ 178 เสือลองวารี

เลนกีฬานักโดยเฉพาะชนิดกีฬาที่ตองเอาตัวเองเขาไป เสี่ยงหรือปะทะ ขาพเจามองไมเห็นเลยวาไอคนที่เลี้ยง ลูกบอลหลบคนอื่นไดแลวกระชากบอลขึ้นไปยิงประตูจะ เกงกาจตรงไหน มันก็เหมือนการทองแมสูตรคูณ ถาทอง บอยๆ ก็จำไดอาจเริ่มจากแมสองแลวเพิ่มความยากของ การคูณไปเรื่อยๆ ฟุตบอล ก็ เหมือน กัน ถา ซอม บอยๆ ใคร ก็ ทำได นั่นอาจเปนเหตุผลหนึ่งในชวงวัยประถม ขาพเจาจึงเปน เด็กชายเรียนดีมาตลอด เพราะการเรียนเปนเรื่องเดียว ที่ จะ สู กับ คน อื่น ได บาง ยิ่ง ชวง เรียน มหาวิทยาลัย กีฬา เดียว ที่ ขาพเจา ถนัด คือ ยก น้ำ หนัก เปน นัก ยก น้ำ หนัก แถวหนาที่ใครๆพากันกลาวขวัญถึง นั่นหมายถึงระดับ ของ แอลกอฮอล ใน แกว เหลา ขาพเจา ยก ประจำ และ ชำนาญเสียดวยสิ แมวา บอยครัง้ ทีข่ าพเจาจะเรียกน้ำหนัก เพิม่ ขึน้ อยางตอเนือ่ งโดยไมสนคำทัดทานของเพือ่ นรวมวง แลวตัดสินใจยกแกวขึ้นอยางรวดเร็ว ขาพเจาไมรอชาอีกตอไป เดินเขาไปในหองของ พอ ซึ่งกำลังนอนมองดูขาพเจาอยูเชนเดียวกัน ขาพเจา บอกกับพอวา “พ อ ผม ขอยื ม ไม พาย หน อ ย นะ” ข า พเจ า เห็ น บางอยางในแววตาของพอแตไมรวู ามันคือสัญญาณอะไร พอถามแผวเบาวา “รูวิธีใชเหรอ” ขาพเจาตอบหนักแนนและยิม้ ให “จะยากอะไรพอ อุเทน วงศจันดา 179

มันก็เหมือนทองแมสูตรคูณนั่นละทองบอยๆ มันก็จำได ไมพายนี้ใชบอยๆ เดี๋ยวก็เปนเองละพอ”  มา สัมผัส ขาพเจาหยิบไมพายทีวาง ่ อยูบน  หลังตูลง ไดถึงบางสิ่งบางอยางจากดามพาย “ผมจะไปแทนพอเอง” “เดี๋ยวก็ยอมแพกลับบาน อยาไปเลยใหคนที่เขา พรอมกวาไปทำหนาที่แทนเถอะ” “ ไมมีใครพรอมเทาผมหรอกพอ ผมพรอมที่สุด แลว” แม เขา มา เห็น เหตุการณ ทำ หนา งงงัน ไม ตาง พอ “จะใหลูกเอาดามพายไปสงใครเดี๋ยวก็หลงทางหรอก” ”ไมไดสงใครหรอกแม ผมจะไปเอง” ขาพเจาหยิบดามพายมัดสะพายหลังไมตางกระบี่ ของจอมยุทธ ทะยานขึ้นควบมอเตอรไซคตางมามุงตรง สู สายน้ำ อยาง รวดเร็ว เหลา ฝพาย ทั้ง หนุม แก ชราภาพ มองขาพเจาเปนตาเดียวกัน และแทบจะถามเปนคำถาม เดียวกัน “เอาไมพายมาสงใคร?” ตางมองหนากันและกันวาใครขาดดามพายบาง ขาพเจาจึงตองชี้แจงถึงวงศวานวานเครือและเหตุผลของ การมาที่นี่ พวกเขาตางบอกวาใหใครครวญดีๆ การพาย เรือไมใชงานงายเพราะมันตองรับผิดชอบ ขาพเจาบอกได เพียง ขาพเจามาทำหนาที่แทนพอ 180 เสือลองวารี

การฝกซอมฝพายหนักกวาทีคิ่ ดเอาไว เพียงวันแรก ไดนั่งประจำตำแหนงเรือเสือลองวารี ก็ทำเอากลามเนื้อ ระบมปวดเมื่อยไปทั้งตัวกลับถึงบานไมอาจไปทองราตรี ไดเชนเคย หัวถึงหมอนหลับเปนตาย วันถัดมายามขยับ ดามพายในมือกลามเนื้อปวดราวราวฉีกขาด ปวดแปลบ ยอกไปถึงหัวใจ แตมือทีกุ่ มพายนัน้ ไมอาจละวางได เนือ่ ง ดวย ฝพาย ชราภาพ สูงสุด ใน ลำ เรือ นั่ง ชิด ติด กัน หัน มา ยิ้ ม ให ด ว ย รอย ยิ้ ม เย ย หยั น อยู ใน ที เมื่ อ เห็ น อาการ ลาเหนือ่ ยของขาพเจาปรากฏเดนชัดทางใบหนามิอาจซอน อำพรางไดอีกตอไป ทั้งพูดเสียงดังฟงชัดไดยินกันทั้งลำเรือ “ไมไหว ก็กลับบานนอนกินนมจะดีกวา” นอกจากคำพูดที่เสียดเยยชั้นไขมันและหัวใจเตน ถี่เร็วดวยความเหนื่อยหอบของขาพเจาแลว ยังขยับเบง กลามเนื้อโชวพลังจวงพายสบายใจเฉิบราวไมรูจักความ เหนื่อยลาใดๆ ทั้งสิ้น นั่นเปนเหตุใหขาพเจากัดฟนจวง พายอยางเอาเปนเอาตาย แมเสนเอ็นจะขาด กลามเนือ้ จะ ฉีกขาดออกจากกัน กระดูกจะหลุดออกจากราง ขาพเจา ไมอาจยอมแพไดอีกตอไป เพียงนายทายสงสัญญาณ เสียงนับเนิบชาเริ่มตน ขึน้ จากหนึง่ โนมตัวไปขางหนาจวงพายพรอมเพรียงกันลง สูน้ำ นับสองโนมตัวไปขางหนาจวงพายพรอมเพรียง จน กระทัง่ ถึงนับสิบ ก็เริม่ ตนนับหนึง่ ใหมเนิบชากังวาน เสียง อุเทน วงศจันดา 181

ขานนับของเหลาฝพายดังฮึกเหิมสะทานผืนน้ำสะทอนไป ไกล เมื่อเสียงนับหนึ่ง นับสองถี่เร็วกระชั้นขึ้น กลามเนื้อ หัวไหลของเหลาฝพายขยับรวดเร็วไมแพกัน ยิง่ นับเร็วขึน้ เทาไหรการขยับพายตองรวดเร็วตามไปดวย เรือเสือลอง วารีราวติดปกบินเหนือผิวน้ำบางเฉียบ กอนถึงเสนชัยเพียงรอยเมตร นายหัวเรือสะบัดไม พายทิง้ วิง่ ประคองตัวขึน้ สูโขน  เรือ ดวงตาจับจองทีหลั ่ กชัย คือธงสีแดงนัน่ เมือ่ ถึงเปาหมายมือของนายหัวเรือกระชาก ดึงธงแดงนั้นดวยหัวใจของผูชนะ แมวาตอนนี้จะไรธงให ชวงชิง แตหัวใจของนายหัวเรือมีธงชัยในมโนภาพอยูแลว แมวา จะไขวควาไดเพียงอากาศธาตุแตความรูส กึ ระหวาง นัน้ ยังคงระทึกเตนดวยความปตปลื ิ ม้ ทุกครัง้ ไป และทุกครัง้ ที่มือของนายหัวเรือไขวควาอากาศตรงหลักชัยนั้น ความ ปติปลื้มแหงชัยชนะยอมแผซานมายังฝพายทุกคน แมวา การฝกซอมนีจะ ้ ผานมากีร่ อยรอบก็ตาม ความรูส กึ เต็มตืน้ ในหัวใจยังคงเออลนเหมือนวาการพายเรือเขาสูเสนชัย คือการชนะอุปสรรคในหัวใจของตนเอง นับจากวินาทีนัน้ ขาพเจาก็หลงรักวิถีของสายน้ำมากขึ้น ยิ่ ง นาน วั น เท า ไหร ข า พเจ า ไม รู สึ ก ถึ ง ความ ล า เหนื่อยอีกตอไป เมื่อผานชวงเดือนที่สองของการฝกซอม อันหนักหนวงรูสึกไดถึงความเขมแข็งของรางกาย ทองที่ เคยโยดวยชัน้ ไขมันลดลงอยางเห็นไดชัด กลามเนือ้ หัวไหล หนาขึ้น ตนแขนชั้นไขมันเหลวหายไปกลายเปนเกลียว 182 เสือลองวารี

กลาม อัน แข็ง แรง หนาอก ขยาย ใหญ ขึ้น ขณะ เดียวกัน หัวใจที่ออนแอมาตลอดนั้นพลอยเขมแข็งตามไปดวย ระหวาง นี้ จึง ถือ โอกาส งด เหลา เขา พรรษา เพื่อ ทาทายยั่วลอกิเลสแหงตน เหลาบรรดานักทองราตรีที่มา ออ รอ คอย กัน ที่ บาน ตาง แยก ยาย กัน ไป เมื่อ รู วา คราว นี้ ขาพเจาเอาจริงเกินกวาที่พวกเขาคาดหวังเอาไว ขาพเจา ไดแตยิ้มใหฝพายอาวุโสสูงสุดในเรือดวยความขอบคุณ หากไมใชฝพายผูนี แสดง ้ ใหเห็นถึงหัวใจอันเด็ดเดีย่ ว ความ มุมานะพยายาม มีหรือที่ขาพเจาจะฝนทนถึงวันนี้ได ตัง้ แตเปนสวนหนึง่ ของเหลาฝพายเรือเสือลองวารี ชีวติ ของขาพเจาเปลีย่ นแปลงไปทีละเล็กละนอย เริม่ ตัง้ แต รางกาย ที่ เปลี่ยน ไป ใน ทาง ที่ ดี ขึ้น กิจวัตร ประจำ วัน ก็ เปลี่ยน ไป เชน เดียวกัน ตื่น นอน เชา มืด กิน อาหาร ตรง ตามเวลา ยามสายออกไปชวยแมทำสวน ชวงบายไปซอม พายเรือ ความฟุงซานหรือความกังวลทั้งหมดหายไปเมื่อ ขาพเจาไดกุมดามพาย ในวินาทีเชนนั้นราวตัวเองไดเปน สวนหนึ่งของสายน้ำเชนเหลากุง หอย ปู ปลาที่อาศัยน้ำ ยอมเกิดความรักในลุมน้ำของตนเองดุจเดียวกัน ขาพเจา ไม เคย คิด วา ตัว เอง จะ ให ความ สนใจ กับ สายน้ำเชนนี้มากอน และยิ่งเมื่อไดมองสายน้ำเนิ่นนาน ความปริวิตกกังวลทัง้ หลายถูกสายน้ำกัดเซาะจนไมเหลือ ความกังวลใดๆ ติดคางอยูภายใน  ใจอีก สายน้ำไดใหความ ชุมเย็นแกจิตใจเต็มเปยมไปดวยความเมตตาตอสรรพสิ่ง อุเทน วงศจันดา 183

สายน้ำ รวม ตัว เปน นิจ เปรียบ ประดุจ ความ สามัคคี ของ เหลาฝพาย สายน้ำรูจักปรับตัวและเที่ยงธรรม สิ่งที่ได จากสายน้ำนั้นมากมายเหลือเกิน ทุกครัง้ ทีกุ่ มพายพนมขึน้ เหนือหัวกลาวขมาลาโทษ เจาแมคงคา แมยานางผูปกปกรักษาเรือ ในภาวะจมดิ่งสู จิตอันตัง้ มัน่ เชนนัน้ ขาพเจาพบเจาแมคงคาทะยานตัวขึน้ จากสายน้ำเฉียบเย็น เกาะขอบเรือมองขาพเจาดวยแววตา ของ ผู มี เมตตา สูง ขึ้น ไป เหนือ โขน หัว เรือ ขาพเจา พบ แมยานางผูซึ ง่ ติดตามตนตะเคียนทองมาจากขุนเขาสวนรุม เมื่อ ละ ตัว ออก จาก การ ตั้ง จิต อธิษฐาน เปด เปลือก ตา ขึ้ น สายน้ ำ ที่ เคย เชี่ ยว กราก บั ด นี้ ไหล เอื่ อ ย อ อ น โยน ในความเงียบงันเชนนัน้ แววไดยนิ เสียงรองเพลงของเหลา นางพรายกระซิบกระซาบแจงขาวถึงกันและกัน บางทอน ของเนื้อเพลงบอกเลาถึงความโศกเศรา แมน้ำหลายสาย ไดตายจาก สิ่งปฏิกูลทั้งหลายลงสูสายน้ำ เมื่อแมน้ำตายแลว แมน้ำจึงไมมีความรูสึกรักหวง แหนสิง่ รอบขางอีกตอไป ขาพเจานิง่ ฟงแลวมองสายน้ำนัน้ ดวยความรัก แมน้ำหลังสวนยังไมตาย นางพรายและ เจาแมคงคายังคงอยู ทุกครัง้ ทีขึ่ น้ จากสายน้ำราวหัวใจดวง เดิมไดลอกเปลือกอันหยาบกระดางออกครั้งแลวครั้งเลา จึงพบวาที่ผานมามีหลายเรื่องตองกลับไปแกไข ตัวเอง โดยเฉพาะเรื่องของหญิงสาวที่อุมทองเลือดเนื้อ เชือ้ ไขของขาพเจา อาจเปนความขีขลาด ้ หวาดกลัวผุดโผล 184 เสือลองวารี

ขึ้นซ้ำแลวซ้ำเลาในชีวิต พยายามหลีกหนีอุปสรรคที่ผาน เขามาดวยการเอาตัวรอดไปวันๆ ไมเคยมีอะไรเปนชิ้น ่ คา ขาพเจาจึงเปลีย่ น เปนอัน ทุกอยางคือการผานเลยทีไร ซิมโทรศัพทกลับคืนสูเรื่องราวของอดีตอีกครั้งเพื่อยอน กลับไปแกไข เมือ่ เสียงเพลงรอสายแววดังขึน้ ความทรงจำ เกากอน ผุดเปนภาพสีซีดกระดำกระดาง ขาพเจาสราง บาดแผลในหัวใจของเธอครั้งแลวครั้งเลา แผลเหลานั้น ไมเคยจางหาย นับวันรอยแผลยิ่งเดนชัดขึ้น ขาพเจาเพียงไดยินเสียงหวนกระดาง ขาพเจาไม โทษเธอตอใหเธอดาดวยถอยคำหยาบคายนับรอยนับพัน ประโยคขาพเจาจะไมโกรธแมแตนอย เพียงถามแผวเบา กลับไป “สบายดีไหม?” มีเพียงความเงียบขีดคั่นเนิ่นนาน “คนไมมีหัวใจอยางพี่สนใจคนอื่นดวยเหรอ” ขาพเจาไมอาจตอบ เพียงนิง่ งันยาวนาน ปลายสาย ก็นิง่ งันยาวนานเชนเดียวกัน ปลอยใหเสียงรอบขางแทรก ผานเขามา “ออกพรรษานี้กลับบานหรือเปลา?” “จะสนใจทำไมวาจะไปไหนหรือทำอะไร” “ถาไมไดไปไหนมาเทีย่ วหลังสวนนะ มีแขงเรือยาว” “ไมอยากไปไหนทั้งนั้น” “พี่คุยกับพอและแมแลวหลังออกพรรษาจะใหไป สูขอ ที่ผานมาพี่ขอโทษ ขอใหเราเริ่มตนกันใหมอีกครั้ง ตอไปพี่จะไมทำตัวแบบนั้นอีก พี่ใหสัญญา” อุเทน วงศจันดา 185

ความเงียบขีดคั่นระหวางกลาง พลันไดยินเสียง สะอื้นจากปลายสายถี่กระชั้นขึ้นแลวดับวูบไป ขาพเจา เพียงสูดลมหายใจลึกๆ มองฝาความมืดออกไปเบือ้ งนอก หนาตาง ในความมืดคลี่คลุมหมฟานั้น ดาวบางดวงยัง คงเปลงประกายเจิดจา บางดวงรวงหลน ขาพเจาทิ้งตัว ลงนอนปดเปลือกตาลง ภาพของเธอวนเวียนอยูในหวง แหงความคิด ขาพเจาโอบกอดไดเพียงความเงียบเหงา รอบขางเทานั้น กอนวัน ออก พรรษา เหลา ฝพาย จาก ทั่ว ประเทศ เดินทางมายังแมน้ำหลังสวน ตลาดที่เงียบสงบครึกครื้น ขึ้น อีก ครั้ง แสง ไฟ ประดับ ประดาก ะ พริบ แสง อวด คน ตาง ถิ่น เชน เดียว กับ คนใน หมูบาน ตาง หยุด งาน ไร งาน สวนชวนลูกหลานที่กลับมาเยี่ยมบานชวงเทศกาลออก พรรษา พากันจูงลูกจูงหลานไปวัดชวยกันประดับประดา รถขบวนแหพระทางบกอยางยิ่งใหญกวาทุกป หัวขบวน เปนพญานาคราชสีทองทะยานตัวเหนือแมน้ำ ตรงกลาง เปนองคพระพุทธรูปขนาดใหญงดงาม พระเนตรนั้นเต็ม เปยมไปดวยเมตตา ลวดลายรอบขางที่ถูกสลักสรางขึ้น มานัน้ ลวนวิจติ รบรรจง ชาวบานแวะเวียนมาชมตางยกมือ สาธุอนุโมทนา บางก็เขาไปถามไถหาเลขเด็ดกับหลวงพี่ ซึ่งไดรับเพียงกัณฑเทศนกระชับสั้น เหลาผูมีความรูเรื่อง การทำนายทายทักมิรอชาจะเอาโจทยธรรมะมาขีดเขียน แปลงความเปนเลขเด็ด บางก็ขอใหทำนายทายทักโชค 186 เสือลองวารี

ชะตาใหลูกใหหลานผูเดินทางมาไกล อีกนั่นแลวหลวงพี่ ก็ใหโอวาทสั้นๆ เพียง “ทำดีไดดี ทำชั่วไดชั่วละโยม” งบ ประมาณ ทั้งหมด ใน การ จัด สราง สวน หนึ่ง มา จากศรัทธาของชาวบาน อีกสวนมาจากผูใหญบาน ผูซึ่ง ไมรูจักเหน็ดจักเหนื่อยตองานบริการลูกบาน ทั้งจัดสรร ่ บตัวฝกซอมยาวนาน งบประมาณสวนตัวสำหรับฝพายทีเก็ หลังจากลงมาจากเขาสวนรุม ผูใหญบานเปลี่ยนไปเปน คนละคน ใครๆ ก็ตางยกยอผูใหญบานไมขาดปากอีกทั้ง เชื่อวาสมัครกำนันสมัยหนาเปนตัวเต็งแนนอน ใน คื น ก อ น วั น แข ง เรื อ ขึ้ น โขน ชิ ง ธง ชิ ง โล ถ ว ย พระราชทาน นั้ น ทุ ก คนใน หมู บ า น ไป สู วั ด อี ก ครั้ ง พ อ หมอ เฒ า เจ า พิ ธี ก รรม จั ด เตรี ย ม เครื่ อ ง เซ น ไหว แม ย า นาง เรื อ อั น ได แ ก อาหาร หวาน คาว หลาย ชนิ ด ผล หมาก ราก ไม อัน เปน มงคล อีก ทั้ง ดอกไม ธูป เทียน ของหอม หมาก พลู รวมทั้งเครื่องแตงองคทรงเครื่องของ แมยานาง ผูกผาสามสีหัวโขนเรือคลองพวงมาลัยดอกไม เมื่อธูปถูกจุดขึ้น พิธีทำขวัญเรือก็เริ่มตน “ขอเชิญแมนางเรือรี แมศรีคงคา แมศรีตะเคียน ทอง สิ่งสถิตทั้งหลายที่สถิต ณ เรือนี้ เชิญมาสูเรือวันนี้ เพื่อเปนสิริมงคลใหคุมครองเรือใหปลอดภัย ฯลฯ” เสียง ของ พอ หมอ ทุม กังวาน เสียง อัน เอ็ดอึง อยู รอบนอกจึงเงียบสงัดลงในชัว่ พริบตา ขาพเจานัง่ พนมมือ อุเทน วงศจันดา 187

ในแถวแนวของเหลาฝพายขนาบทั้งสองขางของลำเรือ เสือ ลอง วารี ไม พาย นั้น งัด คาง อยู ใน ตำแหนง ที่ ตัว เอง นั่ง เทียนถูกจุดขึ้นวางไปตามแอนเรือสวางไสวเรืองรอง ใบหนาของผูรวมพิธีบัดเดี๋ยวสวาง บัดเดี๋ยวมืดดำ คลาย บงบอกใหผูรวมงานรูวา เราตางมีดีและชั่ว โลกมีดาน สวางและมืดเรน เมื่อขาพเจาปลอยใจใหนิ่งสงบไปตามเสียงสวดก็ พบวาตัวเองไดหลุดลอยออกมาจากปะรำพิธี มาสูเวิ้งน้ำ กวางไกลหมคลุมดวยมวลหมอก ในมานหมอกนัน้ ขาพเจา เห็นแมยานางเรือเดินจูงมือใครสักคนตรงมายังขาพเจา มานหมอกนั้นเหมือนฉากชั้นของโรงลิเกซอนทับกันอยู เมือ่ มานหมอกสุดทายถูกแทรกผาน ใบหนางดงามของแม ยานางเรือประดับรอยยิม้ ทวาใบหนาของหญิงสาวอีกคน ไมมีรอยยิ้มใดๆ ปรากฏ แมยานางจับมือขาพเจาผสาน เขากับมือของหญิงสาว แลวคอยๆ เดินกลับลับหายไปใน มานหมอกอันหนาทึบคืนสูแม  นำ้ ขาพเจากุมมือหญิงสาว แนนหัวใจเต็มตื้นไปดวยความปติ เธอมาแลว เธอมาหา ขาพเจาแลว อยูๆ หลวงพี่ก็ปรากฏตัวขึ้นใหศีลใหพรจน หัวใจขาพเจาฉ่ำเย็น พลันเสียงพลุ เสียงปนดังขึน้ ขาพเจา ลืมตา หญิงสาวหายวับไปเหลือเพียงหลวงพีที่ นั่ ง่ สงบสงา บนอาสนะราวไมรับรูถึงสรรพเสียงใดๆ รอบขาง วันออกพรรษาผูคนจากทั่วสารทิศเดินทางมายัง แมน้ำหลังสวนแนนขนัดเต็มสองฟากฝง เสื้อหลากสีราว 188 เสือลองวารี

ดอกไมผลิบานทึบหนาจนละลานตา แมน้ำหลังสวนเอง ดูเหมือนจะใสกวาวันอื่นๆ สะทอนภาพของเรือยาวและ เหลาฝพายจากทั่วสารทิศใหวูบไหวเหนือผิวน้ำดุจการ รายรำเฉลิมฉลอง ขบวนแหเรือทางน้ำตอแถวเปนแนวยาว กอนเริ่มการแขงขัน พิธีการ ตางๆ ดำเนิน ไป อยาง เนิบ ชา แต หัวใจ ทุก ดวง รูสึก ถึง การ เตน ที่ ถี่ เร็ว ตอ ภาพ ตื่น ตา ตื่น ใจ ตรง หนา ใบหนาเหลานัน้ ประดับดวยรอยยิม้ แววตาสอดสาย ตื่นเตนกับการถายรูปขบวนเรือแห เด็กๆ ยังคงตีวงลอม รถขายไอศกรีม หญิงชราพยายามถามลูกหลานที่มาดวย วาไหนเรือบานตน วาไหนเรือแชมปของปที่แลว ตางจาก หนุมสาวคลายไมตื่นเตนกับขบวนเรือแหนัก อาจตื่นเตน บางที่ปลายมือสัมผัสโดนอีกฝาย หญิงสาวอาจชักมือหนี ในทีแรก ดวงตากวาดมองราวกลัวคนรูจักมาเห็นเหตุ แต พอผานไปสักระยะมือของเด็กหนุม ก็รุกหนักจนกุมมือของ หญิงสาวเอาไวมั่นคง เหลาบรรดาฝพายตางโบกไมโบกมือใหกับเหลา กองเชียรที่ตามมาจากหมูบาน ที่ตามมาจากอำเภออื่น หรือแมจังหวัดที่อยูหางไกลออกไปจากหลังสวน เหลา ฝพายหนายิ้มระรื่นตื่นตาตื่นใจไปกับภาพรอบขาง บาง กระซิบ กระซาบ ชี้ ให ดู เรือดัง จาก จังหวัด ใกล เคียง บาง สะกิดหลังอยูไวๆ ใหเพื่อนดูสาวตางบานใบหนาหวาน เพียงพอจะเก็บไปฝนถึง เจาหนาที่ประจำการแขงขันตาง อุเทน วงศจันดา 189

ซักซอมอุปกรณตางๆ ใหเขาทีเข ่ าทาง เสียงประชาสัมพันธ ดัง ไม ขาด สาย บอก เลา ถึง ประเพณี อัน เกา แก บอก เลา ถึง ภูมิปญญา อัน ลึก ซึ้ง ของ คน โบราณ บอก เลา ถึง ผู มี อุปการคุณกับงานนี้ การบอกเลาเปนไปเรื่อยๆ สลับหมุนเวียนกันไป ผูคนยังคงหลั่งไหลกันมาหาที่ทางอันเหมาะในการ มอง ภาพ ประชัน ความเร็ว ของ เรือ ยาว ปาย ประชาสัมพันธ ตางๆ วางเรียงรายกระจัดกระจายไปทั่วโคงคุงของแมน้ำ การแขงขันกำลังจะเริ่มตนขึ้นในอีกไมชานานนี้ เรือเสือลองวารี เขาประจำจุดเริ่มตน ปายบอก ระยะทาง 5 ปายถูกปกไวกึ่งกลางของแมน้ำ สะบัดตัว ตามแรงลมที่โหมพัดเขามา สายน้ำยังพลิ้วไหวไหลเอื่อย ขาพเจากุมดามพายแนนดวงตาจดจองที่สัญญาณธง ไม ตางเรือคูแขงเจาแมตะเคียนทองทุกคนเตรียมพรอมเชน เดียวกัน เพียงสัญญาณปลอยเรือขยับ เสียงพากยของ นักพากยฝปากกลาพูดรัวเร็วกระชั้นขึ้น ขาพเจาโนมตัว ไปขางหนาจวงพายลงสูน้ำรวดเร็วไมแพกัน เสือลอง วารีจึงคำรามสะทานลุมแมน้ำหลังสวนกระโจนไปเหนือ ผิวน้ำวองไว บรรดาเสียงตางๆ จึงหางหายไปเหลือเพียงเสียง พาย กระทบ น้ำ เหลือ เพียง เสียง เตน ตื่น ของ หัวใจ เรือ เบียดสูสีตีคูกัน กอนรอยเมตรสุดทายจะมาถึง ขาพเจา และบรรดาฝพายประจำเรือเสือลองวารีขยับไมพายใน 190 เสือลองวารี

มือเร็วขึ้น เร็วขึ้น เร็วขึ้น หัวเรือฉีกสายน้ำออกจากกันพุง ตรงสูปลาย  ธงทีมั่ ดติดกับหวายยืน่ ยาวออกมาทัง้ สองขาง รวดเร็วเกินความคาดหมาย หากใครควาปลายธงไดกอน ยอมชนะ หากควาไดพรอมๆ กันถือวาเสมอ หวายที่มัด ติดกันซอนในกระบอกยืน่ ยาวนัน้ จะหลุดออกพรอมเสียง โหรองยินดีของผูคน เหลือเพียง 50 เมตรสุดทาย นายหัวเรือกระทุง พายเตือนดังสะทานในหัวใจ มือทีกุ่ มพายนัน้ กระชับแนน ยิ่งขึ้น รีดเอาเรี่ยวแรงทั้งหมดที่มีอยูสูปลายมือ รีดเอา ศรัทธาทั้งหมดสูลำเรือ รีดเอาความรักทั้งหมดมามอบให แกกันและกัน ดวงตานับรอยคูพั นดวงจับจองปลายธง จับ จองภาพการเคลือ่ นไหวของนายหัวเรือทีสะบั ่ ดไมพายทิง้ ไตคลานขึ้นสูโขนเรือวองไว เรือผอนความเร็วลงตามน้ำหนักหนวงของหัวเรือ หัวใจทุกดวงเปนเชนนั้นหนวงหนักไมแพกัน นายหัวเรือ หนีบขากับโขนเรือแนน ดวงตาจดจองธงแดงนัน่ ไมกะพริบ เพียงเรือเคลื่อนไหลรวดเร็วเขาไปใกล นายหัวเรือยื่นมือ แอนตัวไปจนสุดขนาบแนบแนนกับโขนเรือ นิ้วทั้งหานั้น เกร็งแนน เพียงปลายมือสัมผัสธงก็กระตุกควาดึงอยาง รวดเร็ว ขาพเจาและคนอื่นๆ ปลอยเรือใหลองไหลไปกับ สายน้ำ เสียงโหรองยินดีอื้ออึงขึ้น ในวินาทีนั้นขาพเจารูสึกเปนหนึ่งเดียวกับสายน้ำ และคลายไดยินใครสักคนตะโกนเรียก คลายแววไดยิน อุเทน วงศจันดา 191

ใคร สัก คน ตะโกน เรียก ขาพเจา พยายาม มอง หา ไป ทั้ง สอง ฝง ของ แมน้ำ แลว พบวา หญิง สาว ที่ ขาพเจา ทอด ทิ้ง มา ยืนโบกมือแสดงความยินดีอยูไมไกลนักและชี้ไปที่ ทอง ขาพเจายิ้มเต็มตื้น ดวงตารื้นเหมือนน้ำตาจะปริ่ม ไหล ขาพเจาชนะแลว...

192 เสือลองวารี

อุเทน วงศจันดา 193

7.

คืนสูบรรพชน

มานฝุนสีแดงหนาทึบถูกลมรอนหอบขึ้นสูฟาและ พัดพาเขามายังหมูบ า นผานตนไมทีตาย ่ แลว หลังคาบาน เรือน จึง เปน สี แดง ของ ฝุน คลุง กรอบ หนาตาง ที่ เคย ใส สะอาดนั้นถูกฝุนจับหนาราวบานราง ตนไมใบหญาลวน เหลือง กรอบ ดวย ความรอน แลง ยาวนาน ถนน ตัด ผาน หมูบานมีเพียงพยับแดดเตนเราราวน้ำนอง เหมือนมีน้ำ แตไมใช ความรอนไดทำใหสายตาทุกคนพราเบลอและ ไรหวัง ควันไฟจากภูสูงนัน้ ทำใหใครหลายคนคิดวาเปนเมฆ ฝนทีกำลั ่ งมาเยือนหมูบ า น แตเมือ่ รูว าเปนเพียงกลุม ควันไฟ ก็ เดิน เปลี้ย งอย กลับ เขาไป นั่ง เซื่อง ซึม บน โตะ หิน ออน ซึ่งอมความรอนแทบไมกลาเอาผิวเนื้อไปแตะตอง อุเทน วงศจันดา 195

“มันจะแลงจะรอนไปถึงไหน” เสียงใครหลายคน บนไปในทำนองเดียวกันถึงฤดูกาลที่ผิดแผกแบบนี้ “เกิด จากทองพอทองแมไมเคยพบเคยเห็นวาจะแลงหนักหนา สาหัสเทานี้มากอน” “รถสงน้ำมาหรือยัง” “ยังไมมาเลย น้ำอาจไมมีเหลือแลวในอำเภอของ เรา น้ำหายากขึ้นทุกวัน” “แมน้ำไมมีน้ำเหลือแลวเหรอ?” “ไมมี ไมมีน้ำสักหยดในแมน้ำเหลือแตทรายรอน” “ปลาละมันจะไปอยูไหน” “มันก็ไปอยูในภาพถาย ภาพวาดนะสิ หรือไมมัน อาจอยูในแผนซีดีใหเราไดซื้อหามาดูกัน” “ปลาบานเรานี่นะ” “เออปลาบานเรานี่ละ ตอไปปลาซิวมันก็ยิ่งใหญ ไมแพชีวิตปลาวาฬหรือปลาฉลามหรอก” “นั่นรถสงน้ำหรือเปลา?” “ไมใช รถทำรางน้ำ” “บาเรอะ ไมมีฝนสักเม็ดใครมันจะทำรางน้ำกัน” “อีกไมนานมันคงเปนทะเลทรายละขาวา” “เออ กูจะไดขี่อูฐไปขายปาลมก็คราวนี้ละ” “รถสงน้ำมาแลว” “รถสงน้ำมาโนนแลว” เสียงสับสนอลหมานดังขึ้น แววตาทีแห ่ งผากดุจเดียวกับผืนทรายคลายมีหยดน้ำหลอ 196 เสือลองวารี

เลี้ยง ผมขยับตัวลุกขึ้นตอแถวเปนแนวยาวเพื่อรอรับน้ำ! ผมไมเคยคิดมากอนเลยวาวันหนึ่ง น้ำทุกหยดใน หมูบานจะเหือดหายไป เราตองซื้อน้ำกิน น้ำใช มวลเมฆ ่ เบียดเสียดกันเต็มแผนฟาหายไปสิน้ เหลือเพียง ครึม้ ทีเคย ดวงอาทิตยฉายแสงแรงรอน แมนกสักตัวจะฉีกปกบิน ผานฟาใหพบเห็นก็ไมมี ไมมีนกเหลืออยูบนฟาสูง ไมมี เมฆลองลอยผาน เวิ้งฟากวางวางเปลา เมฆที่ผานมานั้น รีบเรงที่จะจากไป ตนไมในสวนกำลังตาย ใบไหมเกรียม เพราะแดดเผา รากอาจหงิกงอและหดสั้นเพราะดินรอน เกินกวาจะแทงรากออนผานไปได เงินกูยื มมาจากธนาคาร กำลังหมดเปลืองไปเพราะภัยแลง คาปุย คายา คาจิปาถะ ในการใชจายระหวางวันกำลังพอกพูนขึน้ เปนหนีสิ้ นกอน โต ผลผลิตกอนหนานั้นราคาตกต่ำอยางไมนาเชื่อ ผมก็เหมือนชาวบานคนอืน่ เลิกทำนา ทำสวนผสม หันมาปลูกพืชเชิงเดี่ยว ปนั้นราคากาแฟสูงโลละรอย มี สวนกาแฟเพียงไมกี่งานอาจกลายเปนมหาเศรษฐีได ผม ตื่นขาวความร่ำรวยจากอำเภอใกลๆ ที่ปลูกกาแฟ จาก พอคาคนกลางที่แวะมาซื้อหมากผลในสวน จากปากตอ ปากของคนในหมูบ า นไมนานนักขาวความร่ำรวยกระจาย ไปทั่วถึงกัน “พี่ทำสวนกาแฟเถอะ เราจะไดลืมตาอาปากได สวน ผสม แบบ นี้ ไมมี ทาง รวย หรอก ทำ นา ก็ เหมือน กัน ทำมาตั้งแตปูแตยาไมเคยเห็นอะไรดีขึ้นมีแตจนคงที่กับ อุเทน วงศจันดา 197

จนลงทุกวัน” “ทำแบบนี้มันก็ดีแลวนี่ พอแมเราเขายังอยูไดไม เห็นเดือดรอนอะไร” “โอย มันยุคสมัยไหนแลวพี่ คิดแบบนี้เหมือนคน คิดสั้น ดูบานขางๆ เราสิเขาตัดตนทุเรียนพื้นบาน เงาะ พืน้ บานทิง้ หมดแลว ขายก็ไมไดราคา ปลูกหลายอยางก็จริง แตไมเคยขายไดเปนกอบเปนกำเลย ขายโนนนิดนี่หนอย ทีละสิบโล สามสิบโล ก็ตองรอกันไปอีกสิบชาติ สามสิบ ชาติโนนละถึงจะรวย” “แต สวน นี่ พอ กับ แม เปน คน ลงแรง ปลูก สราง มา ดวยหยาดเหงือ่ เชียวนะ กวามันจะเติบใหญถึงเพียงนีต้ อง ใชเวลา จะใหตัดทิ้งทำลายคงทำไมไดหรอก” “เออก็ใหลูกเรามันอายเขาตอไปเถอะ ครานจะพูด กับคนสมองกลวงแบบพี่ พูดไปก็เหมือนน้ำรดทรายเปลา ประโยชน ตอไปฉันกับลูกคงไปรับจางเขาเก็บกาแฟนัน่ ละ ฉันเบือ่ ทำนาเต็มทีแลว พีก็่ ปลืม้ อกปลืม้ ใจกับสวนโบราณ นี่ไปเถอะ” ไมใชแตเมียผมคนเดียวเทานัน้ ทีพู่ ดแบบนี้ ใครๆก็ พูดแบบนี้ ทุกคนพูดในเรือ่ งเดียวกัน ทำในเรือ่ งเดียวกัน ฝน ในเรือ่ งเดียวกันนัน่ คือความร่ำรวย แมกระทัง่ พระยังใหพร ขอใหโยมร่ำรวย ผมจึงตองเปลีย่ นแปลงตัวเองบาง ผืนนา ที่เคยทำมาตั้งแตเกิดจึงเปลี่ยนเปนสวนกาแฟ สวนผสม เกือบครึ่งถูกตัดโคนเพื่อปลูกกาแฟ ไมใชภาพที่แปลกตา 198 เสือลองวารี

อีกตอไปเมื่อบานเกือบทุกหลังมีสวนกาแฟ ใน ระหวาง ที่ รอ กาแฟ เติบ ใหญ ก็ ปลูก พืช ลมลุก ประเภทถั่วฝกยาว แตงคาง กะหล่ำปลี, มะเขือ, พริก, คาใชจายจึงเพิม่ มากขึน้ เปนเงาตามตัว บางปไดผลผลิตดี บางปราคาตกต่ำ บางปไมไดแมกระทั่งทุนคืน ในชวงที่ กาแฟใหหมากผลเต็มที่ ราคากาแฟก็ลดลงฮวบฮาบ “คน ชุ ม พร ปลู ก กาแฟ กั น เยอะ ทำให ราคา ตก” พอคาหลายคนพูดแบบนัน้ อีกทัง้ บริษทั รับซือ้ กาแฟหันไป สัง่ ซือ้ กาแฟจากตางประเทศเขามาแทนเนือ่ งจากราคาถูก กวาและคุณภาพดีกวา กวาจะไดขายกาแฟก็ตองคัดแลว คัดอีก จนคนปลูกรูสึกทอ ใหผลปละครั้งยังตองมาถูก เอารัดเอาเปรียบในการซื้อขายอีก ผมเองก็รูสึกเชนนั้น ชาวบานทุกคนก็รูสึกเชนนั้นเหมือนๆ กัน ปนั้นขาวเรื่องทุเรียนหมอนทอง เงาะนาสาร เงาะ โรงเรียน ราคา แพง คน ที่ ทำ สวน กาแฟ ไม อาจ ฝน ทน ตอภาระหนี้สินสะสมมาตั้งแตแรกไดอีกตอไป ผลผลิต ปละครัง้ ของกาแฟไดไมคุม เสีย ราคาซือ้ ขายมีแตตกต่ำลง ไปเรื่อยๆ สวนทางกับคาปุย คายาบำรุง ยาปราบศัตรูพืช อุปกรณทำสวน ทุกอยางขึ้นราคาไมเคยมีปไหนราคาปุย ราคายาจะลด คนทำไร ทำสวนจึงยากจน เปนหนีเป ้ นสิน แตพอคาคนกลางกับคนขายปุย ขายยา ขายเมล็ดพันธุพื ช มีแตรวยขึ้นทุกวัน ยามดึกผมจึงนอนไมหลับเหมือนกอน มีเรื่องให อุเทน วงศจันดา 199

คิดมากมาย ผานเขามาในสมอง ขาวก็ ตองซื้อ กิน ไม ได ปลูกกินเองเหมือนเกากอน ลูกกำลังโตวันโตคืน เมียบน อยากไดโนนไดนี่ เห็นบานไหนมีอะไรก็อยากไดบาง บานลุง มีโทรทัศนใหมทันสมัยก็อยากเปลีย่ นแบบเขาบาง บานนา มีมอเตอรไซคสมัยนิยมก็อยากไดแบบนั้นบาง ไมวาไป พบ ไป เห็น อะไร แปลก ใหม ตาม สื่อ สมัย แหง คน นิยม กัน เปนตองมาเพอมาบนใหไดยนิ ผมจึงนอนไมคอยหลับนัก บางครั้งฝนเพอไปวามีเงินเต็มกำมือ ตื่นขึ้นมายัง กำมือไวแนนและสิ่งที่กำเอาไวคือความหยาบดานของ ฝามือ นับวันเสนวาสนาจะเลือนรางหายไปเพราะงานไร งานสวนทีหนั ่ กมากขึน้ ทัง้ เงินลงทุน หากไมกลาเสีย่ งตอง ตามหลังเพื่อนบานไปเรื่อยๆ ใหรูสึกอายเขา ผมจึงตองไปหยิบยืมกูเงินนอกระบบจากผูใหญ บานมาลงทุน แมวาดอกจะแพงแตตองยอมเสี่ยง คนใน หมูบานสวนใหญเปนลูกหนี้ของผูใหญบานทั้งนั้น ผมเอง ก็ตัดสินใจเหมือนคนสวนใหญในหมูบ า นเปลีย่ นจากสวน กาแฟมาเปนสวนทุเรียนหมอนทอง ทำสวนเงาะโรงเรียน ตามๆ กันไป สวนกาแฟในหมูบานแทบไมเหลือใหเห็น มี บ า ง บาง คน อาจ ยอม เสี่ ย ง รอ ดู ผล อี ก สั ก ป สอง ป คอยตัดสินใจวาจะปลูกอะไรทดแทน สวนทำนานั้นแทบ ไมเหลือใหเห็นอีกเลยในหมูบาน จากหมูบานที่เคยทำนามานมนาน คอยๆ ปรับ เปลี่ยน สู การ ปลูก พืช เชิงเดี่ยว มาก ขึ้น เพื่อ เนน ผล กำไร 200 เสือลองวารี

เปนกอบเปนกำ ขาวปไหนน้ำทาดีอุดมสมบูรณราคากลับ ไมสดีู นัก ปไหนแลงหรือน้ำทวมราคาขาวก็ไมไดแพงอะไร ยังคงโดนพอคาคนกลางติโนนตินี่เพื่อกดขมราคาขาย ไม ขายขาวก็ไมไดเพราะแตละคนปากกัดจนเลือดหลั่งตาม ไรฟน ตีนถีบจนเปนแผลดวยกันทั้งนั้น ไมใชเฉพาะภัย ทางธรรมชาติอยางเดียว หรือพวกหนอนแมลง หญาวัชพืช ยังรวมพอคาคนกลางดวย ทีร่ ายไปกวานัน้ คือชาวนาตอง งอคนทีไม ่ เคยปลูกขาวกินเองดวยซ้ำ ไมรดู วยซ้ำวาหยาด เหงื่อแรงงานที่เสียไปสำหรับการเพาะปลูกนั้นมันทุกข ลำเค็ญแคไหน เรามีขาวในมือแตไมสามารถทำประโยชนอะไรได พอคาคนกลางไมไดปลูกขาว ไมไดซือ้ ปุย ซือ้ ยาอะไรทัง้ สิน้ ไม วา ฝน จะ แลง หรือ น้ำ จะ ทวม พอคา คนกลาง ยัง คง รอ เก็บเกี่ยวผลกำไรจากชาวนา เพียงขาวที่ชาวนาปลูกผาน การสีและบรรจุถุงมาวางขาย ราคาขาวแพงราวทองคำ แตไหนแตไรมามันก็เปนอยูแบบนี้ และยังคงเปนตอไป เรือ่ ยๆ ชาวนาเหมือนถูกสาปและไมเคยแกคำสาปนีได ้ เลย ผม หั น ไป ปลู ก ทุ เ รี ย น หมอน ทอง แทน ทุ เ รี ย น พันธุพื น้ บาน ปลูกเงาะโรงเรียนแทนเงาะพันธุดั ง้ เดิมของ พื้นถิ่นแตยังคงเวนสวนหนึ่งที่เปนสวนดั้งเดิมเอาไวเพื่อ ระลึกถึงพอกับแม ในชวงที่รอทุเรียนโต เงาะโต ก็ปลูก พืชผักสวนครัวไวขายหมุนเวียนกันไปตามฤดูกาล หนาดิน ที่ เคย อุดม สมบูรณ นั้น คอยๆ เสื่อม สภาพ ลง อยาง เห็น อุเทน วงศจันดา 201

ไดชัด มันอาจเริ่มเสื่อมตั้งแตไสเดือนหายไปจากชั้นใต ผิวดิน ผืนดินหยาบกระดางมากขึ้นไมรวนซุยจนไสเดือน ไมกลาอยู เมือ่ ตองการผลผลิตเทาไหรก็จำเปนตองเรงปุย เรงยามากขึน้ เทานัน้ ฉีกยาฆาหนอน ฆาแมลง กันเชือ้ โรค วันเวนวัน ผักจึงออกมาใบเขียวสวยอวบอิม่ ฝกถัว่ เรียวยาว ไร หนอน ชอน ไช แตง คาง โคน เขียว เขม ปลาย เขียว ออน น า กั ด กรอบ นั่ น เป น ผล พวง ของ ยา ฆ า แมลง สารพั ด ชนิด ปุยสารพัดอยาง พอคาคนกลางบอกวามันขายงาย ไดราคา คนซื้อเขาก็ตองการผักสวยๆ กันทั้งนั้น ผมจึง ไมรูสึกผิดอะไรที่จะฉีดยาฆาแมลงในเย็นวานแลวเก็บผัก ขายในเชาของวันถัดมา เมื่อทุเรียนและเงาะพันธุมหานิยมโตพอเก็บผล ขายได มันก็เขาสูเหตุผลเดิมๆ อีก คนปลูกเยอะทุเรียน และเงาะลนตลาด ไมวาไปที่ไหนก็เจอทุเรียนหมอนทอง เจอเงาะโรงเรียน บางแหงเงาะโรงเรียนนานาชาติดวยซ้ำ ยังขายไมออก เปดสวนใหกินกันก็มีถมถืด “อยาหาวาโนนวานีเลย ่ มันไมไหวจริงๆ ซือ้ ไปแลว ขายไมไดมีแตขาดทุนเปลาๆ ใหราคาไดเทานี้ละ” ผมจะ พูดอะไรไดลูกทุเรียนที่พรอมเก็บขายมันรอคอยใครไดที่ ไหนเลา ถาไมเก็บขายตอนนี้ รอตอไปอีกหนอยมันก็ปลิด ขัว้ หลนลงมาเองก็ตองทิง้ กันไป พอคาคนไหนผานเขามา ก็พูดแบบนีด้ วยกันทัง้ นัน้ พอคาทุกคนเปนเหมือนกันหมด พูดในสิง่ เดียวกัน ทำในสิง่ เดียวกัน มันราคาถูกเสียจนตอง 202 เสือลองวารี

เททิ้งเกลื่อนถนน ทั้งเงาะ มังคุด ทุเรียน เมื่อพืชผัก ผลไม สิ่งที่คนกินไดไมมีราคา การทำ สวนทุเรียน สวนเงาะโรงเรียนก็ถึงคราวมีอันตองยุตลง ิ หัน ไปปลูกพืชพลังงานทดแทน เชนยาง ปาลม สิ่งกินไดมัน ไมมีราคา ก็ปลูกไอตนที่คนกินไมไดแลวกันเผื่อมันราคา แพง ประกอบกับมีโรงงานอุตสาหกรรมน้ำมันปาลมเขา มา ตั้ง ผูคนสวนใหญในหมูบานจึงไปทำงานในโรงงาน ปาลม ภาพของผูคนแตงกายดวยเสื้อผาสีเดียวกัน ออก จากบานเวลาเดียวกัน กลับบานพรอมๆ กันเปนภาพที่ เริ่มคุนชิน พอๆ กับกลิ่นเหม็นควันของโรงงาน พอนาน ไป นาน ไป เรา ก็ เริ่ม คุน ชิน กับมัน และ ไมรู สึก เดือด รอน อะไร น้ำเสียที่ปลอยลงสูคูคลองนั้น เราก็คิดเชนเดียวกัน เดี๋ยวปลามันก็ชิน ในชวงที่ยางราคาแพงนั้น ผูคนเริ่มแสวงหาซื้อที่ ทำกินเพิ่ม ผืนดินสวนใหญราคาแพงยกเวนผืนดินในเขต ปาสงวน เจาหนาทีป่ าไมขายปาและเนือ้ ดินใหกับนายทุน นายทุนก็ขายปาสงวนทีจั่ บจองมาไดนัน้ ใหกับชาวบานอีก ที ภาพของชาวบานไปถางปาในเขตปาสงวนอาจเปนภาพ คุนชินอยางหนึ่ง ภาพของเจาหนาที่ปาไมรับสินบนก็เปน ภาพอันปกติธรรมดา แมวาจะมีเรื่องราวอัน ผิดปกติเกิดขึ้นบางนานๆ ครั้งเกี่ยวกับเจาหนาที่ปาไม ผมเคยไดยินแตคนเลาเกี่ยว กับเจาหนาทีป่ าไมทีเป ่ นเพือ่ นรักกัน วันหนึง่ ตองมาหมาง อุเทน วงศจันดา 203

เมินกันเพียงเพราะการขายผืนปาทีเขา ่ สวนรุม บางคนเขา ก็เลาขยายความกันตอไปอีกวาทีตรง ่ นัน้ เจาทีแรง ่ มีผีนาง ่ ตะเคียนปกปกรักษา อาจเปนเพราะผีนางตะเคียนทีทำให คนทั้งคูตัดสินใจแบบนั้น ผมไมเชื่อหรอกวาการที่ทั้งคูยิงกันบนเขาสวนรุม นัน้ เปนเพราะผีนางตะเคียน มันนาจะมาจากผลประโยชน จาก การ ขาย ปา หรือ รีด ไถ ชาว บาน ที่มา ปลูก ยาง เก็บ คา คุม ครองตนยาง แมจะซือ้ ทีจาก ่ นายทุนแลว เจาหนาทีป่ าไม ยังคงออกขูดรีดเชนเคย ใครไมยอมจาย บางทีตนยางที่ ปลูกไวนัน้ อาจถูกถอนตนทิง้ หรือไมก็ถูกจับไปดำเนินคดี ขอหาบุกรุกปา การจับคนไปดำเนินคดีก็เปนขาวที่คุนชิน อยางหนึง่ ของชาวบานไมไดตืน่ เตนอะไรมากมายนัก มันก็ แคเรือ่ งเดิมๆ ทีเกิ ่ ดขึน้ ซ้ำแลวซ้ำเลา แตเรือ่ งราวของเพือ่ น ฆาเพื่อน นานๆ ครั้งจะไดยิน ตอไปผมอาจจะคุนชินกับ ขาวนี้ เขาเลากันวาเจาหนาที่ปาไมคนที่ยิงเพื่อนตายบน เขาสวนรุมนั้น ไดหันเหกระบอกปนเดียวกันนั้นจอขมับ ตัวเอง ชาวบานที่เชื่อเรื่องงมงายซึ่งก็อาจเปนสวนใหญ ของคนในหมูบานเสียดวยสิ เลาเสริมเติมแตงถึงตอนนี้ อยางออกรสออกชาติ ผมจึงไดยินเรื่องราวทำนองนี้ดวย คือ เจาหนาที่ ปาไมคนทียิ่ งเพือ่ นนัน้ เห็นเพือ่ นกลายเปนผีนางตะเคียน เขาจึงชักปนออกมายิงผีแตสุดทายกลายเปนเพือ่ นรัก เมือ่ รูวาฆาเพื่อนตายจึงตัดสินใจยิงตัวเองดวย พอเรื่องเลา 204 เสือลองวารี

มาถึงตรงนี้มีการแตกประเด็นไปอีกมาก บางคนวาผีนาง ตะเคียนไดจับมือขางที่ถือปนของเจาหนาที่ปาไมจอขมับ ของเขา ขณะที่นางตะเคียนโอบกอดเขาเอาไวแนน บางก็ เลาลือวานางตะเคียนรองเพลงปลอบใจเขากอนเหนีย่ วไก ยิงหัวสมองกระจาย บางก็วาเขายิงสมองตัวเองดวยความ กลัวผีนางตะเคียน แตคนสวนใหญเลือกที่จะเชื่อวา ผีนางตะเคียนได สวมกอดเจาหนาที่ปาไมจากขางหลัง รองเพลงเหกลอม ขางๆ หูดวยบทเพลงที่ไมเคยมีใครไดยินไดฟงมากอน ่ งัด บทเพลงนัน้ กลอมปาเขาลำเนาไพร เจาหนาทีพยายาม นิว้ ออกจากโกงไกปน แตเหมือนมีมือของใครอีกคนกดทับ อยู นิว้ ทีพยายาม ่ งางออกมานัน้ คอยๆ โนมต่ำลงทีละนิด ทีละนิด แมจะพยายามเกร็งนิว้ เอาไวแตนิว้ มือนัน้ เหมือน ถูกกดทับรุนแรงขึน้ แลวเสียงปนก็ดังลัน่ ปา ลูกกระสุนเปด กะโหลกซีกขวาของเจาหนาทีป่ าไมเปนรูโหว เขายังไมลม ลงเพียงกมหยิบหมวกขึน้ สวมปดบังรอยแผลเหวอะ วากัน วาเจาหนาที่ปาไมผูนั้นเดินลงมาจากเขาสวนรุมเพื่อแจง ขาวใหเจาหนาที่คนอื่นๆ รูในชวงพลบค่ำ เจาหนาที่ทุกคนไมรอชารีบกระโดดขึ้นรถเพื่อไป ยังที่เกิดเหตุทันทีดวยอาวุธครบมือ ดวยอารมณที่โกรธ เกรีย้ ว หากรูว าใครเปนคนฆาเพือ่ นรวมงานพวกเขา พวก เขาก็พรอมจะฆาคนผูนั น้ ดวยกฎเงือ่ นไขเดียวกัน พวกเขา เปนฝายถือกฎหมายยอมรูดี วาจะหาทางออกใหกับปญหา อุเทน วงศจันดา 205

นีอย ้ างไร มันอาจเปนอีกเรือ่ งทีพวก ่ เขาคุน ชินกันดีอยูแล  ว ในการตระเตรียมสถานการณไปสูความ  ตายของใครสักคน ก็แคเลือกฉากใหเหมาะกับเรือ่ งราวก็เทานัน้ และทุกอยาง ที่เกิดขึ้นถือวาเปนความลับราชการ อยูๆ เขาก็บอกทุกคนวา “รูสึกคันหูไมรูเปนอะไร เหมือนมีแมลงไตเขาไปในหัว ชวยดูใหหนอย” “หูขางไหน” “ขวานะ” แลวเพื่อนผูนั้นก็คอยๆ เปดหมวกออกใชไฟฉาย ที่พกติดตัวสองที่หูของเขาและพบวามีบางอยางผิดปกติ เกิดขึ้นกับกะโหลกของเขา เพื่อนผูนั้นเพียงยกหมวกปด ลงแผวเบา “ไมเห็นมีอะไร สายตาไมคอยดี เดี๋ยววันหยุดนี้จะ ไปตัดแวนที่ตลาด” เขาจึงรบกวนใหเพื่อนอีกคนที่นั่งถัด ไปชวยดูใหหนอย “ชวย ดู ให หนอย ได ไหม วา ใน หู มี อะไร มัน คันๆ ชอบกล” คันอะไรนะ” “คันหู” แลวเพื่อน ผูนั้นก็พบเชนเดียวกัน เมื่อเขาฉายไฟ ่ ดกวางก็เห็นมดแมลงไตกันยัว้ เยีย้ ะ เขาไปยังกะโหลกทีเป ในหัวของเขา “เห็นอะไรบางไหม ชวยหยิบออกใหหนอยคันเปน 206 เสือลองวารี

บาเลยวะ” “เห็น เห็นชัดดวย” แลวคนที่นั่งมาดวยทั้งหมดตางพากันกระโดดลง จากรถ กอนรถจะไตสันเขาขึ้นไปยังที่เกิดเหตุ มีเพียงเขา ที่นั่งตอไปเงียบๆ พรอมอาการคันที่ทวีความรุนแรงขึ้น เขาจึงใชนิ้วงางงัดเศษดินเศษหญาที่ติดอยูกับมันสมอง ออกมา ใครๆ ก็รูกั นวาผูใ หญบานคุยโวโออวดไปอยางนัน้ เอง ผูใหญบานบอกทุกคนวาเปนคนไลเจาหนาที่ปาไม ชุดนั้นไป ชาวบานสวนใหญกูยืมเงินจากผูใหญบานตาง พยักหนาและพูดเปนเสียงเดียวกันวา “มันตองอยางนี้สิผูใหญ ใหมันรูบางวาถิ่นใคร” “ผูใหญเกงจริงๆ” ผูใหญชอบอกชอบใจถอยคำแบบนี้เสมอ มันอาจ เปนคำทีได ่ รับการยกเวนไมใหคุน ชิน ไดยนิ เมือ่ ไหรก็รูส กึ ด ีเมื่อนั้น แตพอลับหลังชาวบานตางพูดกันไปอีกทาง ดา ผูใหญไมเหลือชิ้นดีสาปแชงใหผีนางตะเคียนมาเอาชีวิต ไป ดอกเบีย้ ทีผ่ อนจายกันนัน้ จะไดหมดๆ เสียที แตผีนาง ตะเคียนก็ไมเคยทำอยางนั้นกับผูใหญบาน แมวาจะเพิ่ม ดอกเบี้ยขึ้นไปอีก ผีนางตะเคียนก็เฉยเสียมีแตชาวบาน เทานั้นที่เดือดรอน การพบปะระหวางกันจึงยากแยกวา ไหนคือความจริงและความลวง แตที่แนชัดคือเขาสวนรุม ยังไมมีใครกลาบุกรุกขึ้นไปอีก ไมมีเลย อุเทน วงศจันดา 207

อีกสิ่งหนึ่งที่เกิดขึ้นกับชาวบานคือความตายของ คนหนุม คนสาว ความเจ็บไขไดปวยไมใชมีใหเห็นเฉพาะ กับคนแกๆ อีกตอไป เด็กตัวเล็กตัวนอยก็พรอมจะปวย ไขหนักและตายอยางรวดเร็ว คนหนุมสาวก็เชนเดียวกัน ปวยเปนโรคหัวใจ โรคเบาหวาน โรคมะเร็ง โรคสารพัด ชนิดไดแพรกระจายไปยังทุกครัวเรือน มันไมเคยเกิดขึ้น มากอน ที่โรคภัยไขเจ็บกัดกินรางกายของคนหนุมสาว หรือของเด็กเล็กๆ ที่ยังไมประสีประสาตอโลกและพราก จากเด็กพวกนี้ไป ขาวการเจ็บไขไดปวยจึงเปนสวนหนึ่ง ของ คน ที่ นี่ พอๆ กับ ขาว การ ตาย ดวย โรค ภัย ไข เจ็บ ชาวบานเริม่ คุน ชินและคิดวามันเปนไปตามกรรม ชาวบาน เปนคนมีกรรมอยูเสมอ ผมเองก็คิดเชนนั้น คิดเหมือน คนอื่นๆ คิด ไมมใคร ี คาดคิดหรอกวาฤดูแลงจะมาเยือนหมูบ า น ยาวนานแบบนี้ ชวงแรกเรายังคงใชชีวิตปกติไมเดือดรอน อะไร น้ำในแมนำ้ ยังมีใหสูบรดพืชผลการเกษตร น้ำในโอง ยังมีเหลือเก็บไวกิน แมวา ชวงหลังๆ ตองซือ้ อุปกรณกรอง น้ำฝนมาเพิม่ เติมเนือ่ งจากน้ำฝนไมสะอาดบริสทุ ธิเหมื ์ อน กอน ชาวบานไมเดือดรอนอะไรเดีย๋ วฝนก็ผานมา ทุกคน พูดแบบนัน้ คิดแบบนัน้ และเฝารอ การเฝารอยาวนานขึน้ เรื่อยๆ ปริมาณน้ำในแมน้ำเริ่มแหงขอดลง “เดี๋ยวฝนก็มาแลว บานเราไมเคยแลง เดี๋ยวฝน ก็มา” 208 เสือลองวารี

“ฝนมาแนหรือ” “มาแน เดี๋ยวฝนก็มา” “เมื่อไหร” “ไมรูแตเดี๋ยวมันก็มา” ถึงที่ สุด แลวฝน ยัง คงไม มาเยือน ความ แหง แลง ขยายอาณาเขตออกไปไมมีทีทาวาจะสิ้นสุดลงงายๆ ฟา ยังโลงโปรงเมฆ ดวงแดดแผดรัศมีรอนลวกจนใบไมแหง เกรียม ผมไดเพียงเฝามองตนทุเรียนหมอนทองที่ลงทุน ลงแรงปลูกยืนตนตายทามกลางดินแตกระแหง ความฝน ตรงหนาปลิวสลายหายไปกับสายลมรอนที่พัดพาเอาฝุน คลุง เขามา แลววันหนึง่ น้ำทุกหยดในแมนำ้ ก็สลายหายไป เชนเดียวกัน ชาวบานที่เคยตางคนตางอยูมาชานาน เริ่มออก มารวมตัวพูดคุยถึงปญหาภัยแลงที่เกิดขึ้น การถกเถียง เสวนานั้นกินเวลายาวนานเสมอและชาวบานตางเชื่อวา เปนเพราะเจาแมตะเคียนทองที่เขาสวนรุม เจาแมพิโรธ จึงสาปแชงชาวบานที่ไปบุกรุกปาเขาสวนรุมใหพบกับภัย พิบตั ิ แมนำ้ ไมเคยแหงก็แหงเหือด ฝนไมเคยแลงก็แลงจน เมล็ดพันธุใน  ดินไมกลาเกิด เมฆกอนใหญอาจผานมาแลว ผานเลยไปตกทีเขา ่ สวนรุมเพียงแหงเดียว และตาน้ำขนาด ใหญที่เคยไหลเชี่ยวกรากออกมาจากขุนเขาก็หยุดไหล คนหาปลาร่ำลือกันวาปลาทั้งหมดในแมน้ำแหงนี้ ได อพยพ โยก ยาย ถิ่นฐาน ขึ้นไป อยู ใน แอง น้ำ ขนาด ใหญ อุเทน วงศจันดา 209

บนภูเขาโนน เหมือนปลารูตั้งแตตนวาฝนแลง มันไดพา กันวายทวนกระแสน้ำเชี่ยวขึ้นไป แมกระทั่งกุง หอย ปู ก็ยังพยายามดั้นดนออกเดินทางจนถึงแองน้ำขนาดใหญ ในเทือกเขาสวนรุม ที่นั่นไมมีใครเขาไปหาปลา แองน้ำ แหงนั้นร่ำลือกันวาผีเฮี้ยน คนในหมูบ า นเคยขึน้ ไปตกปลาทีนั่ น่ ขณะสาวเบ็ด ขึน้ มาก็พบวาสิง่ ทีติ่ ดมากับเบ็ดไมใชปลา แตเปนหญิงสาว คนหนึ่งคอยๆโผลพนเหนือแมน้ำขึ้นมาในชวงกลางวัน แสกๆ บางก็เลาลือวาไมมีปลาสักตัวในแมน้ำ มีเพียงเงา เลือนรางของคนแหวกวายฉวัดเฉวียนใตบาดาลน้ำลึกนัน่ เปนเงาเลือนรางของภูตพรายนับสิบ เมือ่ ใครสักคนชะโงก หนาเขาใกลเพื่อใหรูแนชัดวาสิ่งที่เห็นใตน้ำนั้นเปนเพียง เงาสะทอนของภูผาหรือแมกไมไมใชคน พลันมือลึกลับ ก็ฉุดกระชากเขาลงไปสูสายน้ำลึกเงียบหายเหลือเพียง ผืนน้ำวางเปลาอีกครั้ง ชาว บ า น ต า ง ไป รวม ตั ว กั น ที่ บ อ น้ ำ ลึ ก ประจำ หมูบ า น ผมเองก็ไปรวมดวย ผมเคยเห็นบอนีมา ้ ตัง้ แตเด็ก และไมเคยรูเลยวาบอมันลึกลงไปใตผิวโลกระดับไหนกัน แน เพียงชะโงกหนามองก็พบกับความมืดภายในบอ หาก ใครสักคนตกลงไปในบอคงไมมีทางรอดแน ชาวบานเลิกกินน้ำในบอนี้มานานแลว อาจมีบาง นานๆ ครั้งที่ใครสักคนจะหยอนถังน้ำลงไปในความมืด มิดของบอโบราณแหงนี้ แลวหมุนรอกเชือ่ งชาตามน้ำหนัก 210 เสือลองวารี

ถวงของน้ำในถัง น้ำบอมีกลิ่นหอมดื่มแลวเย็นสดชื่นและ สีของน้ำก็แตกตางจากน้ำฝน เด็กๆ ที่ชะโงกหนามองลง ไปในบอนั้นโดน ผูใหญไลออกใหถอยหาง เมื่อผมชะโงก หนามองลงไปในบอมีเพียงกลิ่นสาปที่ลอยขึ้นมาจากกน บอ ถังน้ำถูกหยอนลงไปตามระดับความยาวของเชือก รอกถูกปลอยใหหมุนจนกระทั่งสุดสาย ถังน้ำตักไดเพียง ความวางเปลาขึ้นมาเทานั้น ชาวบานไมเคยรูหรอกวาบอน้ำแหงนี้มันลึกระดับ ไหนกันแน ถามใครตางก็บอกเปนเสียงเดียวกันวาเคย เห็นบอน้ำแหงนี้มาตั้งแตเกิด น้ำไมเคยแหงเหือดไปจาก บอ ถังน้ำถูกสาวรอกขึ้นมาอีกครั้ง มันเบาหวิวตักตวงได เพียงมวลอากาศในบอขึ้นมา ดวงแดดรอนเหนือปากบอ สองแสงสวางลงไปไดเพียงบางสวน กนบอแมแสงสวาง เองก็อาจเดินทางไปไมถึง หากใครสักคนตกลงไปและ ถูกแชขังเอาไวในความมืด เขาอาจจะเห็นแสงสวางเพียง ชวงระยะเวลาที่ดวงอาทิตยเคลื่อน ผานปากบอเทานั้น เล็บมืออาจพยายามตะกุยตะกายขอบบอเพื่อหาทางขึ้น สูแสงสวางเบื้องบน ผนังบอลื่นเกินกวานิ้วมือจะเหนียว ดึงตัวเองขึ้นมาได อาจตะโกนรองขอความชวยเหลือ แต เสียงอาจเดินทางไมถึงปากบอ หรืออาจถึงและผานเลย ปากบอออกมาได ทวาเบื้องบนรอบๆ บอนั้นเต็มไปดวย เสียงนานาชนิดผสานเขาดวยกัน จนบางครัง้ คนทีผ่ านทาง มาแถวนั้นอาจไดยินแตไมสนใจ อุเทน วงศจันดา 211

เชือกขดใหญถูกมัดเชื่อมตอกับเชือกเดิม ถังน้ำที่ วาง เปลา ถูก ปลอย ลง ไป อีก ครั้ง รอก หมุน เร็ว ขึ้น ราว เสียง รอง ของ คน เจ็บ หนัก ถัง น้ำ ดิ่ง ลง ไป สู กน บอ ผม เฝามองเชือกจนกระทั่งมวนเชือกยึดติดกับแกนของรอก เชือกทัง้ หมดไดกลืนหายลงไปในบอน้ำแลวหยุดนิง่ ทุกคน ตางมองหนากันและกัน บอน้ำแหงนี้มันลึกเกินกวาใคร สัก คน จะ หยั่ง วัด ได มัน ลึก ลง ไป ใต โลก ที่ เรา เหยียบ ย่ำ อยู ณ ขนาดนี้ และไมอาจรูไดเลยวามันจะลึกลงไปอีก ้ มี มากนอยเพียงใด รอกหมุนยอนกลับอีกครัง้ แตคราวนีไม ถังติดปลายเชือกกลับมา มันเหลือเพียงเชือกที่ถูกแกปม อาจมีอะไรสักอยางอยูในบอน้ำแหงนี้ อะไรสักอยางที่ สามารถแกปมเชือกได ชาวบานตางมองหนากันและกัน ใครบางคนเสนอใหเพิ่มเชือกอีก ใครหลายคนเห็นดวย ผมเองก็เห็นดวย ถังน้ำถูกมัดติดปลายเชือกแลวปลอยลงสูกนบอ อีกครั้ง คราวนี้มันเดินทางยาวนานตามขนาดความยาว ของเชือกที่เพิ่มมากขึ้น มีเพียงถังน้ำเทานั้นที่เดินทางไป สูกนบอเพียงลำพัง ในระดับที่แสงถูกตัดขาด ปลายเชือก เหมือนถูกกลืนหายไปในความมืด ไดยินเพียงเสียงหมุน ติดขัดของรอกชรา ผมไมเคยคิดมากอนเลยวามันจะลึก ไดขนาดนี้ แลวรอกก็หยุดกึกเหลือเพียงเชือกที่มัดติดกับ แกนของรอก ทุกคนมองหนากัน มองปลายเชือกที่มัดติดรอก 212 เสือลองวารี

แลวใครสักคนก็หมุนรอกกลับขึ้นมาอีกครั้ง แตคราวนี้ เหมือนมีบางอยางติดขึ้นมากับถังน้ำ หนักเสียจนตองให ใครอีกคนชวยหมุน เชือกตรึงจนรอกสงเสียงรองดวยความ เจ็บปวด ทุกคนมองหนากันเพือ่ ใหรับรูถึ งสิง่ ทีอยู ่ เบื  อ้ งลาง นั่น ขณะสาวรอกขึ้นมานั้นก็ภาวนาไมใหเชือกขาด ตอง หมุนเวียนเปลีย่ นกันไปสาวรอกขึน้ มาขนดเชือกมวนกลับ หนาขึ้นเรื่อยๆ ดวงแดดทแยงผานปากบอไปแลว “ไมรูอะไรติดถังน้ำขึ้นมาหนักเปนบา” “น้ำนั่นละ” “ไมใชน้ำ มันหนักเหมือนมีคนนั่งอยูในถัง” “พูดอะไรบาๆ ใครจะไปอยูในบอแบบนี้ได” “ลองมาสาวรอกสิ จะไดรูวามันหนักแคไหน” “อยามาโมเลย คิดไปเองทั้งเพ” “ไมไดโม” “บอนี้มันลึกเหลือเชื่อ มีใครสักคนอยากลงไปดู กนบอไหม” “ในบออาจมีทองก็ไดนะ” “ไมแนก็อาจเปนโครงกระดูกของคนตาย” “พูดอะไรบาๆ รีบสาวรอกขึ้นมาเถอะ” “จริงๆ นะอาจเปนคนก็ไดที่นั่งมากับถังน้ำ” “บา พูดเพอเจอ” ขณะ ที่ เชื อ ก เดิ น ทาง ได ครึ่ ง ทาง ของ ความ ยาว ทัง้ หมด ผมก็รูส กึ ไดถึงความเบาหวิวของปลายเชือก รอก อุเทน วงศจันดา 213

หมุนยอนกลับเร็วขึน้ น้ำหนักถวงนัน้ ไดหลุดหายไปพรอม ถังน้ำลงสูกนบอ บางอยางที่ติดมากับถังน้ำไดหลนหาย ไปในความมืดของบอโบราณแหงนีอี้ กครัง้ แลวชาวบานก็ แยกยายกันกลับบาน ผมชะโงกหนามองลึกลงไปในบอน้ำ คลายไดยินเสียงแววตะโกนแผวโหยขึ้นมา เมื่อตั้งใจฟง อีกครั้งเสียงนั้นก็เงียบหายไป จึงยกปกไมขึ้นปดปากบอ อีกครั้ง ความมืดกลืนกินทุกสวนของบอแหงนี้ “เหมือนไดยินเสียงคนรองในบอนี้” “บา พวกเอ็งมันเมาแดดจนบากันทั้งหมูบาน” “จริงๆ ผมไดยินเสียงคน” “กลับบานกันดีกวามืดแลว” “ผมวาเสียงคนจริงๆ นะ” เมื่อ ฝน เม็ด แรก สัม ผัส ดิน กลิ่น มัน หอม เหมือน อาหารที่ปรุงจากสรวงสวรรค ใครๆ ก็วาหอมดอกดิน ดอกดินผลิบานเพียงฝนเม็ดแรกหลนกระทบ ใบไมทีเป ่ อ น ฝุน ได รับ การ ชำระ ลาง หลังคา แดง ดวย ฝุน คลุม นั้น ถูก เม็ดฝนชะลางเชนเดียวกัน ฝนตกลงมาอยางหนักกลิน่ ดิน ที่ หอม นั้น เหือด หาย ไป ตาม ปริมาณ น้ำ ฝน ที่ ตกลง มา ฝน ตกหนักติดตอ กันยา วนา นทั้ งก ลาง วัน และ กลาง คืน ตกติดตอกันหลายวัน ความดีใจของชาวบานเริ่มปริวิตก กังวล เสียงน้ำปาไหลหลากลงมาจากขุนเขานั้นดังราว 214 เสือลองวารี

เสียงแหงอสูรกายที่หลุดออกมาจากโซตรวนของขุมนรก พลัง น้ำ พัง ทลาย ทุก อยาง ที่ ขวาง หนา กวาด เอา ตนไม ใบหญาสิ่งกีดขวางทั้งหมดหายไปในพริบตา น้ำลนออก มาจากแมนำ้ ไหลเออทวมตัวเมือง แลวกระจายไปในพืน้ ที่ กวาง ฝนยังคงตกหนักและไมมที​ี ทา วาจะหยุดตกโดยงาย ความดีใจของทุกคนไดสลายหายไปกับปริมาณน้ำ ฤดูแลง ผานพนไปแลว ฤดูฝนกำลังมาเยือน ชาวบานตางดาทอ ทองฟาและสายฝน ผม เอง ก็ ดาทอ ทองฟา และ สาย ฝน จน กระทั่ง วันหนึ่งฝนก็หยุดตก ดวงแดดกลับมาแผดแสงแรงรอน อีกครั้ง ผมคืบคลานออกมาจากใตหลังคาซึ่งถูกดัดแปลง เปนที่หลับที่นอน เมียและลูกยังคงหลับอยู คอยๆ แงม เปด แผน กระเบื้อง หลังคา ไต คลาน ขึ้น ไป กึ่งกลาง ของ ตัวบาน มองไปรอบๆ เห็นเพียงเวิง้ น้ำกวางไกล ปริมาณน้ำ ้ เคยเกิดขึน้ ไดสูงแตะขอบหลังคาของตัวบาน เรือ่ งแบบนีไม มากอนและมันกำลังจะเริ่มตน ผม รู สึ ก หิ ว แสบ ไส แต น้ ำ ฝน ที่ ตกลง มา นั้ น ไม สามารถ ดื่ม กิน ได ผม ได แต หัวเราะ ทั้ง หยาด น้ำตา ใน ระหว า ง นั้ น ผม เห็ น ใคร บาง คน เกาะ ที่ ปลายข อบ ของ หลังคาบาน จึงเกาะไตไปที่ปลายหลังคาเชื่องชา เมื่อถึง ปลายสุดก็พบวาเปนมือขางหนึง่ ทีพยายาม ่ ยึดเกาะหลังคา เอาไว เมื่อผมควาจับมือของเขาเนื้อที่หุมกระดูกนั้นรูด หลุดออกเปนเมือกเหลว พรอมทั้งศพนั้นก็หลุดออกมา อุเทน วงศจันดา 215

จากชองใตหลังคาลอยไปกับสายน้ำ ผมลางมือกับสายน้ำ ทีไหล ่ ผาน พยายามควบคุมไมใหตัวเองเปนบาไปเสียกอน พยายามอยางหนักแลวคืบคลานกลับไปนอนอีกครั้ง “หิวขาวจังเลยพี่” “มีแตศพละที่ลอยมากับสายน้ำ” “เนาหรือยัง” “เนาแลว” “ถาไมเนาฉันวาจะเฉือนเนื้อมาใหลูกกิน” “คิดอะไรบาๆ” “ถาวันหนึ่งไมมีอะไรกินจริงๆ พี่จะกินฉันกับลูก ไหม?” “พูดอะไรบาๆ แบบนั้นอีกแลว” “ฉันพูดจริงๆ นะพี่ ถาพีไม ่ กินฉัน ฉันก็จะกินพีล่ ะ” “พอๆ หยุดพูดแลวกลับไปนอนซะ” “ถาลูกมันหิว ฉันอาจขอแขนสักขางของพีก่ อน ลูก มันจะไดอิม่ ทอง ฉันอาจจะขอแทะเนือ้ ติดกระดูกทีนิ่ ว้ มือ ของพี่ มันคงหอมนากิน หลังจากนั้นคอย” “พอๆ หยุดพูดไดแลวนอนเสียเถอะเดี๋ยวรัฐบาล เขาก็เอาของมาแจก” “รัฐบาลไหน” “ก็รัฐบาลเสียงขางมากของประชาชนเลือกเขาไป นี่ไง” “เหลวเปลา ไมเห็นทำอะไรได ดีแตรองไหออกทีว”ี 216 เสือลองวารี

“นายกฯเสียใจเพราะภัยทางธรรมชาติเดี๋ยวก็คง มีคนเอาของมาแจก” “ถาประเทศนี้น้ำทวมทั้งหมดละ ใครจะมาชวย เรา” ผมไมไดตอบเพียงนอนมือกายหนาผาก นั่นสินะ หาก น้ำ ทวม ถึงกัน ทั้งหมด ละ ผม มอง ปลี แขน ขาว ของ เมียรูสึกหิวขึ้นมาแสบไส ผมกำลังฟุงซานอยางหนักและ พยายามควบคุมความคิดเหลานั้นแตไรผล เมื่อน้ำลดผืนดิน ผุดเรากลับมาสูวิถีชีวิตแบบเดิม อีกครัง้ ชาวบานตืน่ ตัวเรือ่ งภัยธรรมชาติ เรือ่ งสิง่ แวดลอม แตยังคงบุกรุกปาสงวนอยางหนัก บางคนใสเสื้อพิทักษ รักโลกดวยซ้ำขึ้นไปถางปา เสื้อแบบนี้กำลังขายดี ใสแลว ตาม ยุค ตาม สมัย ชาว บาน ก็ นิยม กัน เรา ไม พบปะ กัน บอยครั้งเหมือนชวงปที่แลงหนัก ชวงนั้นเราพบปะพูดคุย แลกเปลี่ยนความคิดเห็นกันตลอดเวลา เมื่อแลงผาน น้ำทวมไหลเลยไป เราก็กลับมาสู ่ จะตอง ตัวตนเดิมอีกครัง้ คือตางคนตางอยู เรือ่ งอะไรทีผม ไปพูดคุยกับบานโนนบานนี้ใหเสียเวลาทำมาหากิน เวลา เปนเงินเปนทองตองขยันสรางเนื้อสรางตัวเพื่อลูกหลาน ที่เกิดมาภายหลังจะไดสบาย ผมหวังเพียงสรางอนาคต เอาไวใหลูกบาง จึงไมสนใจหรอกวาโลกมันจะรอนขึ้น ่ ขางหนา สิง่ เหลานัน้ ผมไม กีองศา ่ หรือจะแตกดับอีกกีนาที เคยสนใจตราบใดทีผม ่ มีสติรับรูถึ งการมีชีวติ อยู ทุกวินาที อุเทน วงศจันดา 217

จะทำเพื่อลูกและครอบครัว ชาวบานคนอื่นๆ เขาก็คิดแบบเดียวกันกับผม เรา จึงตองเรงสรางเนือ้ สรางตัวกันมากขึน้ เรงใสปุย เคมี ฉีดยา ฆาแมลงใหหนักขึ้นเพื่อที่วาพืชผลจะไดโตเร็วทันใจ ได ขาววายาตัวไหนดีตัวไหนแรงแมลงสิน้ ชีพดับขันธเปนตอง ซือ้ หามาทดลองใชเนือ่ งจากแมลงก็พัฒนาตัวเองใหดือ้ ยา ปรับเปลีย่ นใหรางกายตานทานฤทธิยา ์ บอยครัง้ ทีผม ่ ผสม ยาหลายชนิดรวมกัน ใหมันรูไปวาหนอนแมลงเหลานี้มัน จะปรับตัวเองอยางไรเมื่อเจอยานับสิบยี่หอพรอมๆ กัน แล ว วั น หนึ่ ง หลวง พี่ ก็ กลั บ มา หมู บ า น พร อ ม เรื่อง ราว อิทธิ ปาฏิหาริย เหลือ เชื่อ นับจาก วัน นั้น ก็ เกิด เรื่องราวเหลือเชื่อหลายอยางขึ้นในหมูบานพรอมความ เปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญ เริ่มจากผูใหญบานพาหลวงพี่ ไปตัดตนตะเคียนทองบนเขาสวนรุมไดสำเร็จ มีเรื่องเลา มากมายตอนที่ขึ้น ไปตัดตน ตะเคียน ลวน แลวเหลือ เชื่อ จนไมนาเชื่อ แตผมก็พยักหนาเห็นดวยกับทุกคนที่เลา เรื่องราวเหลานี้ ในตอนที่รับรูวาครูชางจะเปนคนขุดเรือ เราตางเห็นวาลมเหลว ใครๆ ก็พูดกันแบบนัน้ ผมก็เห็นดวยกับความคิดนี้ แตเรื่องเหลือเชื่อดันเกิดขึ้นอีกครูชางขุดเรือสำเร็จเพียง เพราะเห็นแมปลาชอน ผมเห็นแมปลาชอนมานับไมถวน มันก็ยังคงเปนแมปลาชอน แตครูชางเห็นแมปลาชอนเปน เรือถือวาเพี้ยนชัดๆ ชาวบานตางพูดเปนเสียงเดียวกันวา 218 เสือลองวารี

มันเปนเรือทีสวย ่ ทีส่ ดุ เทาทีเคย ่ เห็นมา ผมเห็นดวยอยางยิง่ วามันเปนเรือที่สวยที่สุดเทาที่เคยเห็นมาในชีวิต ชาวบานจึงออกไปรวมตัวกันอีกครั้งที่วัด ใครๆ ก็อยากเปนสวนหนึ่งของเรือลำนั้น ทุกคนตางพูดดวย น้ำเสียงภาคภูมิใจวาตัวเขาก็มีสวนใหเรือลำนั้นแลนฉิว เหนือผิวน้ำ ผมเองก็พูดแบบนั้นกับคนแปลกหนาที่ผาน เขามาคาขายหรือกับคนที่รูจักคุนเคยกันดีอยูแลว สิ่งที่ เหลือเชือ่ ไปกวานัน้ คือผูใ หญบานไดเปลีย่ นเปนคนละคน ผูใ หญบานคนเดิมทีเรา ่ เคยรูจ กั นัน้ ราวกับวาไดตายไปแลว บนเขาสวนรุม สวน ผูใหญบานคนที่เราเห็นนี้เปนอีกคน หรืออาจพูดไดวาเปนอีกวิญญาณหนึ่งที่เขาสิงสูรางเดิม ผูใหญ บาน ออก มา ทำงาน เพื่อ สวน รวม มาก ขึ้น นับตั้งแตวันแรกที่ตัดตนตะเคียนจนกระทั่งกอเกิดฝพาย ประจำหมูบาน ผูใหญบานมีสวนสำคัญอยางยิ่งในการ หางบประมาณสนับสนุนกิจกรรมตางๆ ใหเกิดขึ้น ใครๆ ก็พูดกันวาผูใหญบานนาจะไดเปนกำนันสมัยหนา แลว ผลเลือกตัง้ ทีออก ่ มาก็เปนอยางนัน้ ผูใ หญบานเปลีย่ นเปน กำนัน คิดไวแลวเชียวตองไดเปนกำนันแนๆ ผมมองออก ตั้งแตแรกแลว การออกไปพบปะพูดคุยกันมากขึน้ ทำใหมองเห็น ปญหารวมกันในเรื่องของคาพืชผักผลไมตกต่ำ นั่นเปน ครัง้ แรกทีก่ อเกิดการรวมตัวกันขึน้ เพือ่ ตอรองราคาสินคา กับผูซื อ้ และหาตลาดใหมในการระบายสินคาออกทุกอยาง อุเทน วงศจันดา 219

เริ่มตนที่วัดและอาจกลาวไดวาเริ่มตนที่เรือ ผมอาจพูด ไมถูกไปทั้งหมดถาหากวาไมพูดถึงหลวงพี่ ทุกอยางอาจ เริ่มตนในวันที่หลวงพี่มาเยือนหมูบานของเรา การพูดคุยเรื่องราคาพืช ผลจากกลุมเล็กๆ ของ ชาว บาน ที่มา ชวย งานวัด ได ขยาย ขอบเขต ออก ไป จาก หมูบานหนึ่งไปสูอีกหมูบานแลวกลายเปนตำบลสุดทาย ทั้ง อำเภอ และ เห็น ตรง กันวา เรา ตอง ทำ อะไร สัก อยาง นั่น เปน ครั้ง แรก ที่ การ ซื้อ ขาย มี ความ ยุติธรรม มาก ขึ้น การแลกเปลี่ยนขาวสารกันในวงกวางทำใหชาวบานไดมี โอกาสแลกเปลี่ยนเรื่องดิน ฟา อากาศ เรื่องปุยเคมี และ นั่นเปนจุดเริ่มตนของการทำปุยชีวภาพใชในครัวเรือน โดย มี กำนั น เป น ตั ว ตั้ ง ตั ว ตี ใน การ จั ด หา งบประมาณ ใน การ สง คน ไป ดู งาน ที่ อื่น แลว นำ มา พัฒนา ปรับปรุงใชกับพื้นที่เพื่อปรับปรุงคุณภาพดิน ลดรายจาย ใน ครัว เรือน และ หัน มา ปลูก พืช ทุก อยาง ที่ กิน ได และ กิน ทุก อยาง ที่ ปลูก ไม เนน ปลูก พืช เชิงเดี่ยว อีก ตอ ไป แตคืนสูวิถีดั้งเดิมอีกครั้ง ชาวบานตางเห็นดวยกับวิถีชีวิต พอเพียง ผมเองก็คิดแบบนั้น จึงไมใชเรื่องแปลกอะไรที่ ทุกคนจะตื่นตัวกับขาวนี้ มีเรื่องเหลือเชื่อไปกวานั้นคือมีผูคนเดินทางมายัง หมูบาน ของ เรา มากมาย จาก ทุก ภาค ของ ประเทศไทย บายของวันหนึง่ ขณะทีผม ่ ไดเดินนำเหลาคณะศึกษาดูงาน เขาไปชมสวนรอยป มันสงบเย็นตั้งแตกาวแรกที่เหยียบ 220 เสือลองวารี

เขาไปในสวน ผมมองตนทุเรียนพันธุพื น้ บานเหยียดสูงขึน้ สูฟา ไมวาจะแลงหรือน้ำทวม หรือแดดแผดจามันไมเคย ตาย เพียงผมสัมผัสมือกับตนทุเรียน ผมก็รองไหออกมา เมื่อ ภาพ แหง อดีต ได ฉาย ชัด มาก ขึ้น ถึง วิถี ดั้งเดิม ของ บรรพชน ใครบางคนอาจเห็นน้ำตาของผมไหล ผมจึงพูด ขึ้นกับเหลาคณะดูงานวา “ระวังแมลงตัวเล็กๆ จะเขาตาดวยนะครับ สวน รอยปแหงนี้ เชื่อวามีแมลงมากกวารอยตัว ที่สำคัญแมลง เหลา นี้ มัน รัก ตน ไม มากๆ ดวย ขนาด ผม เจาของ สวน มันยังจำไมได” พวกเขาตางพากันยิ้ม บางก็หัวเราะ แต ผมยังคงรองไห...

อุเทน วงศจันดา 221

8.

ตนกลา

มั น อาจ เป น ปรากฏ การ ตื่ น ตั ว ครั้ ง สำคั ญ ของ พวกเราทุกคน เมือ่ แลงทีผ่ านมายาวนานกวาทีคิ่ ด เมือ่ ฝน เม็ดแรกสัม ผัสดินก็ตกหนักจนน้ำทวมไปทุกหนทุกแหง สิ่ง เหลา นี้ ไม เคย เกิด ขึ้น มา กอน และ มี ทีทา วา จะ หนัก หนาสาหัสมากขึ้น หากไมมีใครสักคนลงมือทำอะไรและ ถาหากปลอยปญหาเหลานี้ทิ้งเอาไว คอยแกไขปลายเหตุ และกลาวโทษซึ่งกันและกันไปมาระหวางภาครัฐ ภาค ประชาชน หรือหนวยงานตางๆ ปญหานี้จะกลับมาอีก และทวีความรุนแรงขึ้น สักวันประเทศทีเรา ่ อยูอาจ  เปนผืนทะเลทรายหรือไม ก็กลายเปนเวิ้งทะเลกวาง สักวันขางหนาที่จะมาถึงนั้น อาจไมใชในยุคสมัยแหงเรา กลาวคือมันอาจเปนยุคสมัยที่ อุเทน วงศจันดา 223

ลูกหลานของเราเติบโต เมื่อวันนั้นมาถึงจริงๆ ลูกหลาน ของ เราจะ อยู อยางไร บน โลก ที่ เต็ม ไป ดวย ทะเล ทราย หรือ เวิ้ง กวาง แหง ทอง ทะเล เรา จะ กลาว โทษ ใคร หาก สิ่งเหลานั้นเกิดขึ้นจริงๆ มิใช ตอง โทษ ตัว เอง หรือ ที่ ปลอย ปละ ละเลย ให สิง่ เหลานัน้ เกิดขึน้ มิใชโทษตัวเองหรือทีไม ่ เคยปรับเปลีย่ น อะไรเลยนอกจากใชชีวิตดวยความเคยชินไปวันๆ มิใช กลาวโทษตัวเองหรือที่เนนผลกำไรมากกวาผลของการมี ชีวติ ทียั่ ง่ ยืน มิใชกลาวโทษตัวเองหรือทีเริ ่ ม่ เห็นแกตัวและ คิดวาคนอื่นๆ ก็เปนเหมือนกับเรา มิใชกลาวโทษตัวเอง หรือ ที่ เชื่อวา สิ่ง อัน เลว ราย ทั้ง หลาย เหลา นั้น เกิด ขึ้น กับ คน อื่น ไมใช เรา เพียง เรา เปลี่ยนแปลง สิ่ง รอบ ขาง ยอม เปลี่ยนไป ทุกอยางเริ่มที่เรา เริ่มที่ตัวเรา เหตุผลที่ฉันเชื่อ เชนนั้น เพราะชุมชุนของฉันกำลังเปลี่ยน ฉันเปนเจาหนาทีธนาคาร ่ หากใครไดยนิ คำกลาวนี้ ยอมอดถามตอไมไดวา “อยูฝายสินเชื่อหรือเปลา” “ดอกเบี้ยเทาไหรละ” “ยื่นกูตองเตรียมเอกสารอะไรบาง” ฉัน ได เพียง แต ยิ้ม และ กลาว แผว เบา “ฉัน เปน เจาหนาที่ธนาคารตนไมคะ” ในธนาคารนั้นไมมีเงินสักแดงเดียว มีเพียงกลาไม ที่รอวันเติบใหญใหรมเงา หากตองการกูไมตองเตรียม 224 เสือลองวารี

เอกสารใดๆ ทั้งสิ้น เพียงมีเจตนาคืนตนไมสูปาก็ยอม กูได ดอกเบี้ยไมมี มีแตดอกผลจากตนไมที่นำไปปลูก ตองการตนไมประเภทไหน มีใหกู 3 แบบ หนึ่งไมพออยู ไดแก ตะเคียนทอง, ยางนา, สัก, จำปาทอง, มะฮอกกานี, พะยอม, มะคา ฯลฯ ไมพวกนี้สามารถมาทำเรือนหรือ จำหนายไดในอนาคตแถมฟอกอากาศไมตองพึ่งแอรให เปลืองไฟ สองไมพอกิน ไดแก กระทอน, มะปราง, ขนุน, สะตอ, มังคุด, เงาะ, ระกำ, ทุเรียน, ยาง, ปาลม ฯลฯ ยังมีผักสวนครัวตางๆ เราก็มีเมล็ดพันธุให  พืชสมุนไพรเรา ก็มีหลากชนิด และสามไมพอใช ไมสำหรับใชประโยชน เชน ไผ หวาย หรือไมสำหรับทำดามจอบ ดามเสียม ไม สำหรับใชกิ่งสำหรับเผาถานเราก็มี ธนาคารตนไมยินดี ตอนรับทุกทานไมเวนวันหยุดราชการ หนาที่ของฉันคือบอกเลาความสำคัญของตนไม หากใครใครซือ้ เราก็ขายเอากำไรเพียงเล็กนอยเพือ่ นำเงิน  เหลานีไป ้ จัดซือ้ พันธุไม  มาเพิม่ เติม หากใครใครแลกพันธุไม เรา ก็ ยินดี แลก เปลี่ยน เพียง สมัคร เปน สมาชิก ธนาคาร ตนไม ไมแพงอยางที่ทานคิดและฉันก็ไมขายประกันภัย ตางๆ ใหดวย เพราะตนไมหนึ่งตนนั้นทำคุณประโยชน นานาประการ ตั้งแตใบ ผล ดอก ลำตน ราก ทุกสวน ของตนไมสามารถใชประโยชนไดหมด ทีสำคั ่ ญตนไมเปน ประโยชนตอสิ่งแวดลอม อุเทน วงศจันดา 225

ฉันไมใชคนขายตนไมเพื่อหาผลกำไร แตสิ่งที่ฉัน กำลังทำคือการปลูกตนไมในใจคน ถาหากฉันสามารถ ปลูกตนไมในหัวใจใครสักคนได ใครที่วานั้นจะนำตนไม ในหัวใจของเขาไปปลูกตอกับอีกคน แลวอีกคนที่วานั้นก็ นำตนไมไปปลูกตอกับอีกคน วันหนึ่งในอนาคตขางหนา ตนไมในหัวใจเขาจะเติบใหญ ออกดอกออกผล จนกระทัง่ หัวใจทั้งดวงเปนสีเขียวและถาหัวใจคนทั้งประเทศเปน สีเดียวกันละ  าทีเป ่ น ฉันคิดเลนๆ วาประเทศของเราคงนาอยูกว อยูอยางแนนอน และถาใครสักคนถามฉันทีเลนทีจริงวา “แลวคุณละสีไหน” ฉันคงยิ้มใหเขาคนนั้นแลวตอบเต็มปากเต็มคำวา “ฉันสีเขียว สีเดียวกับใบไมนั่นละคุณ” ฉันจะยืน่ กลาไมใหเขาหนึง่ ตน ตนกลาในกระถาง ดินเล็กๆ นัน้ จะสัน่ ไหวเล็กนอย ใบของมันจะสายราวราย รำ ฉันอาจพูดตอไปวา “ดูสิคะตนไมมันดีใจที่ไดพบคุณ ดีใจจนตัวสั่นทีเดียว” เขา คน นั้น อาจ หัวเราะ หรือ ยิ้ม จน ลืม เรื่อ งอื่นๆ ไปชั่วขณะแลวพูดออกมาแผวเบาราวกระซิบ “มีตนรักไหมครับ ผมอยากปลูกตนรัก ไมชอบตน ตะเคียนทอง กลัวผี” “ประทานโทษนะคะ ฉันมีผัวแลวคะ” สำหรับฉันทุกอยางเริ่มตนที่วัด นับตั้งแตหลวงพี่ 226 เสือลองวารี

กลับมาทุกอยางดูเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีขึ้น ความคิด กระจัดกระจายของผูคนถูกนำมาหลอมรวมกันอีกครั้ง ผาน เรือ เสือ ลอง วารี ไมใช จำเพาะ สามสิบ สอง ฝพาย เทานั้นแตมันหมายถึงชาวบานทุกคนไดขึ้นไปบนเรือลำ นัน้ โดยมีหลวงพีเป ่ นนายทายเรือผูกำหนด  ทิศทางในการ มุง ไปใหสำหรับชาวบานและมีนายหัวเรืออยางผูใ หญบาน ซึ่ง ตอง อาศัย ไหว พริบ ปฏิภาณ ใน การ ขึ้น โขน ชิง ธง ซึ่ง ผูใ หญบานทำไดดีจนชนะการเลือกตัง้ ไดเปนกำนัน เทานัน้ ยังไมพออาจลงสมัครเลือกตั้งนายก อบต. สมัยหนาดวย ไมวาใครก็เปลีย่ นแปลงไปอยางไมรเนื ู อ้ รูต วั ตัวอยางงายๆ ก็คือผูใหญบานของเรา ฉันเชื่อวาคนทุกคนไดประโยชน จากเรือเสือลองวารีดวยกันทั้งนั้น ถาถามฉัน ฉันคงตอบ ไดเต็มปากเต็มคำวาฉันไดพบรักก็เพราะเรือเสือลองวารี ถึงแมไมใชรักครั้งแรก แตฉันก็เฝาภาวนาขอใหมันเปนรัก ครั้งสุดทายของฉัน ฉันเห็นเขาตอนไปชวยงานวัด เขาเปนคนอีสาน ที่มาชวยครูชางขุดเรือ ไมคอยพูดคอยจา คอนขางเงียบ ขรึมและขี้อาย ไมวาเห็นกันตอนไหนเขาเพียงยิ้มใหฉัน เปนยิ้มเดียวไมเปลี่ยนแปลงและไมเคยพูดกับฉันสักคำ ไมวาตอนไหนที่พบกันเขาก็เพียงยิ้ม ฉันอาจไปงานวัด เพื่อ ชวย งาน ใน ครัว เปน หลัก แต ลึกๆ ฉัน ก็ อยาก พบ รอยยิ้มของเขาเชนเดียวกัน ฉันเคยไดยินเรื่องของเขาจากคนงานรับจางกรีด อุเทน วงศจันดา 227

ยาง ใครๆ ก็ลือกันวาเขาเปนมือปนหนีคดีมากบดานแถวนี้ วากันวาเขาใชมีดจวงแทงเด็กหนุม ในสวนยางดวยใบหนา ที่เรียบเฉย มีขาวเกี่ยวกับเขามากมายสวนใหญไปในทาง ที่ไมดีนัก แตฉันไมเคยสนใจ ไมวาใครจะคิดอยางไรหรือ กลาวหาเขาเชนไร ฉันรูส กึ เห็นใจเขาดวยซ้ำทีถู่ กกลาวหา เชนนั้น สำหรับรอยยิ้มของเขามันเพียงพอที่จะทำใหฉัน ไมคิดเรื่องอื่นใด ใน คืน ที่ พอ หมอ ทำขวัญ เรือ ฉัน ก็ ออก ไป ดู เชน เดียวกัน แมวาบานจะหางไกลจากวัด ถนนหนทางมืด เปลี่ยวลัดเลาะไปตามสวน ผลไม สวนยาง สวนปาลม ฉันไมรูสึกกลัวภัยอันตรายใดๆ ทั้งสิ้น เพียงแคฉันนึกถึง รอยยิม้ ของเขา มันแปลกทีความ ่ รูส กึ บางอยางไดแทรกเขา มาในใจฉันและมีอำนาจในการสัง่ การ ไมวาฝนจะตกหนัก หรือไฟจะไหมปา ตองผานดานโจรผูราย สิงสาราสัตว ฉันก็ตองไป ฉันพบเขานั่งอยูแถวเดียวถัดจากเพื่อนในวัยเด็ก ของฉัน เพือ่ นทีนานๆ ่ ครัง้ พบกันครัง้ ตอนทีเขา ่ บวชพระ ฉันก็ไดไปรวมงาน แตเราไมไดพูดคุยกันมากนักแคถามไถ กันตามประสาเพือ่ น ฉันคิดวาเขาคงไดงานดีในกรุงเทพฯ เพราะเขาเปนคนเรียนเกงตัง้ แตเด็กและไมตองรับผิดชอบ ชวยเหลืออะไรทางบานเหมือนฉัน แตวันหนึง่ ฉันก็เห็นเขา กลับมาบานมาเปนสวนหนึ่งของเรือเสือลองวารี เพียงเขาเห็นฉัน เขาก็ฉีกยิ้มกวางให ฉันยิ้มแตไม 228 เสือลองวารี

กลาจองหนาเขานานนัก คืนนัน้ พิธกี ารผานไปอยางลาชา กวา จะ แลว เสร็จ ก็ ดึกดื่น ความ จริง ฉัน ควร กลับ พรอม เพื่อนบานใกลๆ ซึ่งพวกเขาตางชวนใหฉันขึ้นรถกระบะ ไปดวยกัน แตฉันไมยอมกลับเหมือนมีบางอยางตรึงเทา ฉันเอาไวแลวเขาก็เดินตรงมาหาฉัน “ยังไมกลับเหรอดึกมากแลว” “ยัง แตวาเดี๋ยวก็กลับแลวคะ” “คืนนี้พระจันทรสวยนะ” “คะ พระจันทรสวยมาก” ฉันรับรูถึ งน้ำเสียงสัน่ พราของเขา ฉันเองก็ไมตาง เขานัก อาจเปนครั้งแรกที่เราพูดคุยกัน เขาพูดเทานั้น ปลอย ทิ้ง คาง ประโยค คำ พูด เอา ไว ดวงตา เหมอ มอง พระจันทร ซึ่งฉันเองก็มองดูดวงจันทรเชนเดียวกัน ผูคน เริ่มทยอยกันกลับบาน ผานเลยเราไป เพื่อนของเขาสาม สี่คนขับรถมอเตอรไซคมาใกลกลาวแซวเขาเปนสำเนียง อีสาน ฉันเองพอฟงอีสานออกและรูวาเขาพูดอะไรแต แกลงเปนไมรูอะไรทั้งนั้น “แลวจะกลับยังไง” “ยังไมรูเลย” “ใหพี่ไปสงนะ” “ไมเปนไรคะ เดี๋ยวกลับกับเพื่อนใกลๆ บานก็ได” “ไมเห็นมีใครเลย เขากลับกันหมดแลว ใหพี่ไปสง นะ” อุเทน วงศจันดา 229

“เออ ก็ไดคะ” ไมรูผีอะไรเขาสิงฉัน ทำใหใจกลาไปกับเขาดึกๆ ดื่นๆ เชนนั้น หากเขาเปนอยางที่คนรับจางกรีดยางเลา ใหฉันฟง ก็ชางมันเถอะอะไรจะเกิดก็ใหมันเกิด ฉันจะไม โทษใครทั้งนั้นเพราะเรื่องทั้งหมดฉันเปนคนตัดสินใจเอง เขา ยัง คง ไม พูด อะไร มี เพียง สายลม ที่ พัด ผาน เขา มา จน รูสึกไดถึงความเหน็บหนาว ฉันซบหนากับแผนหลังของ เขารูสึกไดถึงความอบอุนที่ถายเทมายังฉัน ฉันอยากให เสนทางกลับบานยาวไกลกวานี้ ยาวไกลไมมที​ี สิ่ น้ สุดเพือ่ ทีว่ าฉันจะไดซบหนากับแผนหลังของเขาไปตลอดเสนทาง แหงความมืดมิดนี้ “ขอบคุณคะที่มาสง” “ไมเปนไรหรอก พรุงนี้ไปดูแขงเรือไหม?” “ไปสิ” “ใหพี่มารับนะ” “แตที่บานหมาดุนะ” “วาแตเจาของบานไมดุก็พอ” ฉันไม ไดตอบเพียง พยักหนาและยิ้มให เมื่อเขา กลับไปฉันรูส กึ เหมือนมีบางอยางขาดหาย บางอยางทีฉั่ น พยายามตามหามาตลอด ฉันเดินตัวเบาเขาบาน แทบมอง ไมเห็นแมที่นั่งอยูตรงเกาอี้หนาบานดวยซ้ำ “เหตุผลเดียวนี่ละมั้งที่อยากไปวัด” “โธแมก็” 230 เสือลองวารี

“อยา ให มัน เกิน งาม นัก ละ เดี๋ยว ชาว บาน เขา จะ นินทาเอาได” “ไมหรอกแม พี่เขาเปนคนดีอีกอยางไมไดมีอะไร เสียหายสักหนอย” “เออ ตอน นี้ อะไร มัน ก็ ดี หมด ละ เดี๋ยว สัก หนอย น้ำลดตอก็ผุด” “ขี้เกียจพูดกับแมแลว ไปนอนนะแม” “ดูทาจะหลับฝนดีแตแมเห็นทีตองฝนราย” ฉัน ไม ได ตอบ แม ชอบ พูด อะไร แบบ นี้ อยู เรื่อย อาจเปนเพราะแมรับรูอดีตที่ผานมาของฉันมากกวาใคร แม จึง รูสึก หวง และ เปน ทุกข แทน ฉัน เคย มี ความรัก กับ คนบานเดียวกัน เรารักกันตัง้ แตสมัยเรียนมัธยมปลาย เมือ่ ไปเรียนตอที่รามฯ เรายังคงคบหากันเชนคนรัก ความรัก ของเราเลยเถิดจนถึงขัน้ มีอะไรกันนับจากวันนัน้ เขากับฉัน ก็แทบจะไมแยกหางกันอีกเลย เราวางแผนอนาคตรวมกัน มันเปนชวงที่ฉันมีความสุขมากและรักเขามากขึ้นทุกๆ วัน เขาสัญญาวาเรียนจบหางานทำไดแลวจะมาสูขอ นั่น คือสิ่งที่ฉันเฝารอ ความจริงชีวิตฉันควรดำเนินไปเชนนั้น มีคนที่เรา รักและรักเราอยูใกล  ๆ มันอาจมีความผิดพลาดบางอยาง เกิดขึน้ ฉันไมอาจบอกไดวามันเกิดขึน้ ตอนไหนหรือเพราะ อะไร อาจเปนเพราะฉันก็ไดหรืออาจเปนเพราะเขาก็ได เชนเดียวกัน ฉันรูวาเขาทำตัว ผิดปกติไปบางแตฉันคิด อุเทน วงศจันดา 231

วาอาจเปนเพราะเรื่องเรียน เขาจึงไมมีเวลาใหฉันมาก เหมือนเคย บางทีเขาก็ไปเที่ยวสนุกกับเพื่อนๆ ซึ่งฉันก็ ไมไดวาอะไร นั่นเปนโลกสวนตัวของเขา ฉันเคยโทรไป หา เขา หลาย ครั้ง ดวย ความรูสึก หวง เวลา ที่ เขา ออก ไป กินเหลาเมามายกับเพื่อน แตเขากลับคิดวาสิ่งที่ฉันทำ เปนความไมไววางใจ เพื่อนๆ เขาวาฉันทำตัวเหมือนแม มากกวาคนรัก ดูเหมือนเขาลืมสัญญาทุกอยางทีให ่ ไว แลวคืนหนึง่ ฉันก็พบขอความในโทรศัพทของเขา ไมวาเขาจะพยายาม ปกปดฉันอยางไร ความจริงก็เดินทางมาถึงฉันจนได ฉัน รูส กึ โกรธมากและยิง่ เมือ่ เขาตืน่ ขึน้ มาเห็นและรูว าฉันรูใน  ่ พยายามซอนก็หาวาฉันไมไววางใจ ทุกอยางกลับ สิง่ ทีเขา กลายเปนวาฉันผิด ฉันผิดใชไหมทีไม ่ เคยทำตัวเหมือนเขา ทำไม นะ ผูชาย ถึง มี ความ สามารถ รัก ใคร พรอมๆ กัน หลายคนได แตผูหญิงอยางฉันถึงทำอยางนั้นไมไดบาง ใครกันที่สาปแชงใหผูหญิงเปนแบบนี้ เรามีเรื่องทะเลาะกันมากขึ้น ความรักที่เคยมีเริ่ม จืดจางลงเรือ่ ยๆ เขาไมเคยทีจะ ่ ปรับเปลีย่ นตัวเองทุกครัง้ ที่ ทะเลาะ กั น ดู เหมื อ น ว า ฉั น ผิ ด ตลอด เขา มี เหตุ ผ ล มากมายมาพูดใหการกระทำของเขาเปนสิ่งถูกตองและ หาเหตุผลอีกมากมายเพือ่ ยืนยันวาฉันผิด และนัน่ อาจเปน ครัง้ แรกในชีวติ ทีฉั่ นความีดปอกผลไมจวงแทงเขา ฉันรัก เขามาก รักมากกวาใครในชีวิต บาดแผลนี้ฉันมอบใหเขา 232 เสือลองวารี

เพียงคนเดียวเทานั้น เขา อาจ รูสึก ตกใจ ที่ เห็น ฉัน เปลี่ยน ไป มากมาย ขนาดนี้ หยดเลือดทีหล ่ นกระทบพืน้ อาจไมทำใหเขาตกใจ เทาแววตาของฉัน แววตาทีดุ่ รา ยและเกรีย้ วกราด เขาอาจ พบความหวาดกลัวทีหลง ่ เหลืออยูใน  แววตาของฉันในทาย ทีส่ ดุ เขาไมพูดอะไรผละจากไปดวยรอยเลือดเปนวงกวาง ฉันจมอยูกับกองเลือดของเขาและรองไห น้ำตาของฉัน ชะลางหยดเลือดของเขา มันคอยๆ ผสานเขาหากันและ ฉันก็รูวาความรักของเรามันจบลงเพียงนี้ เพือ่ นเขาโทรมาบอกฉันวา เขาโดนแทงทีร่ านเหลา บาดเจ็บสาหัสนอนอยูโรงพยาบาล ฉันไมไดตอบเพียง รูสึกอยากรองไหและรองไห อยู อยางนั้น ไปเรื่อยๆ เขา อาจไดยินฉันรองไหและคิดไปวาฉันตกใจกับเหตุการณที่ เกิดขึ้นจึงพูดกับฉันวา “มันไมเปนไรมากหรอกเดี๋ยวมัน ก็หาย ไมตองหวง” ฉันกดตัดสายของเพื่อนเขาทิ้งแลวนอนรองไห ฉันรูสึกสิ้นหวังและคิดวาความตายนาจะเปนทางออกที่ ดี ความตายนาจะทำใหฉันรอดพนจากปญหา ไมมีความ เจ็บปวดใดหลงเหลืออยู ฉันจะไมเจ็บปวดอีกตอไป ฉัน หยิบมีดทีจ่ วงแทงเขาขึน้ มา ฉันควรตายดวยมีดเลมนีเช ้ น เดียวกัน ฉันควรตาย เสียงโทรศัพทดังขึน้ อีกครัง้ เปนบทเพลงทีฉั่ นเลือก เอาไวสำหรับแม เสียงเพลงรอสายของแมเปนบทเพลงที่ อุเทน วงศจันดา 233

ฉันเลือกสำหรับความรูส กึ รักแมโดยเฉพาะ ฉันรูส กึ คิดถึง แมและอยากขอโทษแมในสิง่ ทีตั่ วเองกำลังตัดสินใจ ฉันจึง รับสายและหวังกลาวลาแม เพียงแมไดยนิ เสียงของฉันแม ก็รับรูว าฉันมีความทุกขหนัก ฉันไดยนิ เสียงแมรองไห ฉัน ไดยินความเสียใจของแม ฉันไดยินคำวารักจากปากแม ฉันไดยินชัดเจนเสียจนสติที่ขาดหายไปกลับคืนมา กลับ คืนสูความเปนตัวฉันอีกครั้ง ฉันจึงวางมีด แมพูดกับฉัน ยาวนาน และฉันก็สัญญาแมวาจะไมคิดอะไรโงๆ อีก “คนอื่นไมรักลูก ลูกก็ควรรักตัวเองบาง ลูกยอม ตายเพื่อคนที่ไมรักลูกอยางนั้นเรอะ ทำไมลูกไมยอมอยู เพื่อคนที่รักลูกอยางแมของลูกคนนี้บาง” ฉันตัดสินใจไปเยี่ยมเขาและฉันก็พบวาเกาอี้ที่ฉัน ควรนั่งเคียงขางเขาถูกคนอื่นจับจองแลว มีใครอีกคนนั่ง กุมมือเขาคอยใหกำลังใจ มือขางนั้นฉันก็เคยสัมผัสและ ใหกำลังใจมากอนเชนเดียวกัน ทวาตอนนี้ไมใชฉัน สิ่งที่ ฉันทำใหเขาคือบาดแผลจากคมมีด ฉันสรางรอยแผลนั่น แตอีกคนกำลังรักษามัน คนที่เขาใจเขามากกวาฉัน เขา มองดูฉันและใครอีกคนก็มองดูฉันเชนเดียวกัน สายตา คู นั้น หาง ไกล จาก ฉัน เหลือ เกิน เหมือน เขา จะ พูด อะไร สักอยางแตฉันไมอาจทนรับฟงไดอีกตอไป ฉันปดประตู แลวเดินจากมาฉันสัญญากับตัวเองวาจะรองไหเพื่อเขา เปนครั้งสุดทาย ฉันตัดสินใจแตงงานกับเขาหลังจากสิน้ งานแขงเรือ 234 เสือลองวารี

แมไมวาอะไรขอเพียงใหมันถูกตองตามประเพณี สวน คนอื่นๆ ตางพากันทวงติงวาฉันไมควรตัดสินใจเร็วแบบ นั้น ฉันตอบไดเพียงฉันตัดสินใจดีแลวและปลอยใหเปน ไปตามชะตากรรม ฉันเคยมีความรักยาวนานนับสิบปแต สุดทายฉันไดเพียงความเจ็บปวด งานแตงของฉันเรียบงาย แมวามันไมเปนไปอยางความฝน ความฝนที่มันสลายไป แลว เหลือ ทิ้ง ไว เพียง ความ ทรง จำ ที่ ไม อาจ ลบมัน ทิ้ง ได มันคงอยูและอยูตอไปอีกเนิ่นนาน งานแตงผานไปเหลือทิง้ ไวเพียงหลักฐานทีบ่ งบอก ถึงงานรื่นเริง ผูคนกลับไปสูบานเรือนของตัวเองและตื่น ขึ้นมาเพื่อเผชิญหนากับเชาวันใหม ชีวิตที่เหลืออยู ฉันไม ตองตืน่ เพียงลำพังอีกตอไป ไมตองหวาดกลัวฝนรายหรือ ฟารองยามดึก ฉันเคยผวาตื่นบอยๆ และไมอาจหลับตา ลงไดอีก มีเรื่องราวมากมายหลั่งไหลเขามาในหัวของฉัน เรือ่ งราวเหลานัน้ บางทีฉันไมไดคิดมันเองแตมันผุดขึน้ มา ดวยตัวมันเอง ฉันเคยสงสัยความคิดเหลานั้นและยิ่งฉัน พยายามควบคุมมันเทาไหร มันยิง่ พูดคุยโตตอบกันดังขึน้ ในหัวของฉัน ตอไปฉันจะผวาตื่นขึ้นมาและโอบกอดเขา เอาไว หวังความอบอุน จากหัวใจของเขาสะทอนผานการ สัมผัสของฉัน ไมวาฝนรายใดๆ ในชีวติ ก็ไมอาจโยกคลอน ความรูสึกของฉันไดอีกแลว เขายายมาอยูที บ่ านฉันและยังคงเปนคนเงียบขรึม อยูเชนเคย ฉันจะรับรูความรูสึกเขาผานแววตาหรือการ อุเทน วงศจันดา 235

กระทำแตนอยครั้งที่เขาจะแสดงอาการโกรธหรือเกลียด สิง่ ใดสิง่ หนึง่ ออกมา เขาเก็บงำมันอยางมิดชิด ฉันเคยถาม ถึงอดีตของเขา เขาเพียงยิ้ม ่ เปนแบบนัน้ ” แลวเขาก็เงียบเฉยเนิน่ นาน “ใชพีเคย ไมแมจะอธิบาย “พี่กลัวไหม” “กลัว พี่ทำเพราะความกลัวไมใชความกลา คน กลาจะไมทำเรื่องแบบนั้น” “แตพี่ก็ไดทำไปแลว” “ใช พี่เคยเปนแบบนั้น” “ ฉันก็เคยใชมีดทำรายคน” “ทำไม” “เพราะฉันกลัว กลัวการสูญเสีย” “ทุกคนตางเคยทำเรือ่ งผิดพลาดดวยกันทัง้ นัน้ เรา เติบโตเพราะบาดแผลเหลานี้” “อืม เราเติบโตเพราะบาดแผลเหลานี้” ในหมูบานของเรามีการอบรมบอยขึ้น ผูคนตื่นตัว กับเรื่องราวรอบขางมากขึ้น มีความเห็นที่สอดคลองกัน มากขึน้ ตัง้ แตเรือ่ งปากทอง เรือ่ งคาพืชผลทางการเกษตร ตกต่ำ ปญหาหนีสิ้ นในครัวเรือน ปญหาสุขภาพ,สวัสดิการ ครัวเรือน รวมไปถึงปญหาการบุกรุกปาสงวนเขาสวนรุม วัดกลายเปนสถานที่พบปะแลกเปลี่ยนเรียนรู หลวงพี่ กลายเปนที่ยึดเหนี่ยวจิตใจ มีผูคนมากมายจากตางถิ่น

เดิน ทาง เขา มา ปฏิบัติ ธรรม ที่ วัด บาง คน มา ไกล ถึง ตาง ประเทศ บางคนมาแลวไมไดกลับไปอีก ตัดสินใจทีจะ ่ บวช ปฏิบัติธรรมตามแนวทางของพุทธศาสนา ผูคนมาที่หมูบานของเรามากขึ้นทั้งเจาหนาที่รัฐ มาใหความรูเพิ่มเติมจากหนวยงานตางๆ ตั้งแตเรื่องทำ ปุยหมักชีวภาพ เลี้ยงหมูหลุม ทำน้ำสมควันไวสำหรับกัน แมลง เลี้ยงปลา เลี้ยงไก การปลูกพืชผสมไมเนนปลูกพืช เชิงเดี่ยวอีกตอไป ทุกคนมีโอกาสแสดงความคิดเห็นหรือ สอบถามและฉันยังไดมีโอกาสติดตามไปดูงานตางจังหวัด ไปดูความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น ฉัน กลับ มา เลา ให เขา ฟง เสมอ เกี่ยว กับ เรื่อง ราว ตางๆ รวมทัง้ เรือ่ งราวของธนาคารตนไมและฉันไดรับการ ่ ตนไม แตงตัง้ ใหเปนคณะกรรมการ เปนเจาหนาทีธนาคาร ฉันแตงตั้งใหเขาเปน ผูชวยเจาหนาที่ธนาคารตนไม เขา ่ มี เพียงยิม้ และกุมมือฉันเอาไว ฉันรูส กึ ไดถึงความรักทีเขา ให มันอาจเปนเชนเดียวกันทีเขา ่ รูส กึ ไดถึงความรักทีฉั่ นมี ให ฉันนำตนไมมาปลูกตามริมสวน ทัง้ ตะเคียนทอง ยางนา มะฮอกกานีไปจนถึงพืชผักสมุนไพรตางๆ เราทดลองทำ ปุย หมักกันเอง ปลูกดอกดาวเรืองกันแมลง เลีย้ งหมู เลีย้ งไก ่ ยวกัน ฉันมีความสุขมากกับสิง่ ทีเกิ ่ ดขึน้ เลีย้ งปลา ในพืน้ ทีเดี รอบขางกับสิง่ ทีได ่ ทำ เขาก็เชนเดียวกัน เมือ่ ไดเฝามองสิง่ ที่เราปลูกเติบโตขึ้นวันละเล็กละนอย อุเทน วงศจันดา 237

แลวคืนหนึ่งฉันก็พบวาตัวเองตื่นขึ้นมากลางปา ใตตนตะเคียนทอง ฉันเห็นเจาแมตะเคียนทองเดินออก มาจากตนไม แปลกที่วาฉันไมรูสึกกลัวทานแตอยางใด ทานเองก็ยิม้ ใหฉันพรอมมอบบางอยางในมือให ฉันยืน่ มือ รับหอผานัน้ ในหอผาเปนรางของทารกนอย เพียงแรกเห็น ฉันก็หลงรักเด็กทารกทันที ดวงตาของเด็กนอยจองมอง ราวสงสัยกอนยิ้มใหฉันเชนเดียวกัน เมื่อผละสายตาจากทารกในออมกอดหันมองโดย รอบเจาแมตะเคียนทองไดหายไปแลว เหลือเพียงเสียง เพลงของปาไพรและเหลาสรรพสัตวมากมายปรากฏตัว  ๆ ฉัน ใหฉันเห็น ฉันเห็นเสือสองตัวนอนเคลียคลออยูใกล เห็นฝูงลิงที่เด็ดปน ผลไมมาใหกับมือ ฉันเห็นเหลาเทพ ่ าทาง บางนัง่ บางยืนอยูราย  รอบ รวมทัง้ เทพารักษ เจาทีเจ ผูคนมากมายที่อยูรวมกันกับธรรมชาติดวยความรัก แลว ทุกอยางก็มืดดับลง ฉันตื่นอีกครั้งในความมืดมิดอันคับแคบ ฉันเพียง ใชมือไตสัมผัสผนังรอบขางสัมผัสไดถึงความชื้นเย็นของ กอนหิน ไมมเสี ี ยงใดๆ เล็ดลอดผานเขามา เมือ่ ฉันตะโกน เสียงนั้นเพียงดังวนอยูรอบๆ เมื่อมองขึ้นไปเบื้องบนจึงรู วามีแสงสวางเพียงเล็กนอยทอดผานลงมา ฉันตองการ แสงสวางนั่น แลวแสงสวางก็จางหายไป ทุกอยางคืนสู ความมืดอีกครั้ง ฉันมองไมเห็นนิ้วมือของตัวเองดวยซ้ำ ราวการ 238 เสือลองวารี

ดำรงอยูนั น้ ไรตัวตน ไมมตัี วตนทีบ่ งบอกวาเปนฉันไดเลย ในความมืด ฉันเปนใคร ใครเปนฉันกันแน ฉันคิดทบทวน เกี่ยวกับเรื่องราวตางๆ ที่ผานเขามา ฉันคิดจนรูสึกสงบ และไมคิดวาตัวเองมีตัวตนอีกตอไป ฉันอาจเปนอะไรก็ได ทัง้ นัน้ ในความมืดเพียงแคฉันอยากเปน เมือ่ ฉันเหยียดขา ขางที่คูไวยาวนานออกก็พบวามันไมอาจเหยียดไดเต็มที่ นัก ฉันคิดวาตัวเองนาจะอยูใตกนบอลึก ฉันรับรูวั นเวลาเพียงการเคลือ่ นผานของแสงสวาง แลววันหนึ่งก็มีผูคนมากมายปรากฏขึ้นที่ปากบอ มีเสียง ตะโกนเรียกลงมาฉันไดยิน ฉันพยายามตะโกนตอบกลับ ไปหลายครัง้ ฉันคิดวาพวกเขาไดยนิ และหยอนเชือกลงมา ชวย ฉันคืนสูความเปนตัวตนของตนอีกครั้ง นั่นคือรูสึก หวาดกลัวความมืดรอบขาง ฉันมีความหวังที่จะออกไป จากที่นี่ ฉันพยายามกระโดดไขวควาสิ่งที่พวกเขามัดติด กับเชือกลงมา ครั้งแรกฉันควาไดเพียงบางอยางติดมือ มา ดวย ฉัน ใช มือ สัม ผัส รูป ทรง ของ มัน จึง รู วา มัน เปน เพียงแคถังน้ำ เหมือนความหวังจะหายไป พวกเขาหาย ไปจากปากบอ ความกลัวในความมืดนากลัวกวาทุกครัง้ ทีเคย ่ พบ เคยเห็นมา แตแลวฉันก็เห็นพวกเขาหยอนถังลงมาอีกครัง้ คราวนีเชื ้ อกยาวพอทีจะ ่ ดึงฉันคืนสูแสง  สวาง ฉันพันเชือก กับมือจนแนนแลวขึน้ ไปเหยียบบนถังน้ำ พวกเขากำลังดึง ฉันขึ้นไปสูแสงสวางเบื้องบนเชื่องชายาวนาน ฉันเริ่มมี อุเทน วงศจันดา 239

ตัว ตน นี่ ละ ตัว ตน ของ ฉัน ฉัน ไม ได เปน อยาง เดียว กับ ความมืด ฉันมีตัวตนแสงสวางบงบอกใหฉันรูแนชัดถึง ตัวตนของฉัน อีกไมนานฉันจะพนจากความมืด มีบางอยางเกิดขึน้ ฉันรับรูถึ งเสียงฉีกขาดของเชือก ่ ยว รับรูถึ งการหนวงหนักทีผิ่ ดพลาด ในความมืดเชือกทีเกลี รวมกันจนแนนกำลังจะขาดออกจากกัน เพียงเชือกเสนเล็ก ที่เกลียวรวมกันเปนเชือกเสนใหญขาดไปเพียงบางเสน เสนอื่นก็พลอยขาดตาม ไมนานนักมันก็ขาดออกจากกัน ฉันหลุดรวงสูความ  มืด ฉันกรีดรองยาวนาน เมือ่ ตืน่ ขึน้ มา อีกครั้งพบวาเขายังคงกุมมือฉันไว “ฉันฝนดีและฝนราย” เขาเพียงกอดฉันไวแนน “ไมวาจะฝนดีหรือฝนราย พี่จะอยูเคียงขางตลอดไป” ฉันคลอดลูกคนแรกในตอนที่ชาวบานไปรวมใจ กันปลูกตนไมเปนแนวกันชน ชาวบานที่บุกรุกปาถูกสั่ง ใหโยกยายอพยพลงมา มีการประกาศหามตัดไมหรือลา สัตวในเขตปาสงวนโดยเด็ดขาด มีกองสมัครอาสาดูแลปา เพิ่มขึ้น ชาวบานที่อยูใกลมีหนาที่สอดสองดูแล ในฐานะ ฉันเปนสมาชิกของธนาคารตนไม สำหรับลูกที่เกิดใหม นั้นจะไดรับของขวัญเปนตนไมสิบตน ตนไมจะเติบโตไป พรอมกับลูกของฉัน ลูกจะตองดูแลตนไมสิบตนนี้ใหดี ไปตลอดชีวติ ของเขา ตนไมจะเปนเพือ่ นแทตัง้ แตแรกเกิด เชนเดียวกันตนไมจะดูแลลูกตั้งแตแรกเกิดเปนเพื่อนแท 240 เสือลองวารี

ไปตราบนานแสนนาน ใน วัน ที่ ทุก คน ไป ปลูก ปา รวม กัน นั้น ทั้ง กำนัน ผูใหญบาน ครูชางและเด็กนักเรียน ชาวบาน พระสงฆ สามเณร ฉันเห็นเจาแมตะเคียนทองเดินตามหลังหลวงพี่ ผานไป เจาแมหันมายิ้มและโบกมือใหฉันกับลูก เมื่อฉัน จับมือลูกสาวหยอนตนไมลงไปในหลุม พยุงมือนอยๆ นั้นเกลี่ยดินกลบหลุม ใบสีเขียวเล็กๆ ของตนไมขยับไหว ราวเตนรำ ลูกสาวของฉันหัวเราะรา ฉันมองไปโดยรอบ อีกครั้ง กอนที่เขาจะฉุดรั้งมือฉันใหยืนขึ้น “พี่เห็นเจาแมตะเคียนทองไหม” “เห็น” แลวฉันก็ถามคนอื่นๆ อีก พวกเขาก็พูด เสียงเดียวกันวาเห็น “เจาแมทานกลับไปเยี่ยมบานนะ” “บาน?” “ใช บาน” “เราทุกคนลวนอยากกลับบานของตัวเองดวยกัน ทั้งนั้น” “ถาใครบางคนกลับบานไมไดละ” “ไมรูสิ ที่ไหนๆ ในโลกนี้คงไมมีความผูกพันเทา บาน” “เขาคงพยายามทำทุกวิถีทางเพื่อกลับบาน” “เรากลับบานกันดีกวา” “อือ กลับบานกัน” อุเทน วงศจันดา 241

ฉันโอบกอดลูกไวแนนถายเทความรักทัง้ หมดสูลู ก มันคงเปนเชนเดียวกับผืนดินทีโอบ ่ กอดเอาตนกลาไวแนบ แนนและถายเทความรักทั้งหมดสูตนกลา ในอนาคตลูก ฉันจะเดินทางมาที่นี่เพื่อเยี่ยมเยือนเพื่อนตนไมของเขา สักวันลูกจะเดินทางมาเองแมรู สักวัน...

242 เสือลองวารี

อุเทน วงศจันดา 243

อุเทน วงศจันดา เกิดในตระกูลชาวนา ศึกษาในรั้ววัดจนจบปริญญาตรี คณะ ศาสนาและปรัชญา ที่วิทยาลัยสงฆวังนอย มีเรื่องสั้นตีพิมพครั้งแรก สมัยเปนพระหนุม เมื่อสิกขาลาเพศออกมาจึงมีกลิ่นกายของคน บวชและเชื่อวาตัวเองเอาดีทางงานเขียนได ดวยวาเปนคนโปกฮา ประสาซื่อจึงไดเขียนเรื่องสั้นประจำในนิตยสารทานตะวัน กินคาแรง เปนหนา ทวาตลกไดไมนานก็สิ้นตลก ชีวิตเริ่มเลนตลกจึงตองหันเห สูการทำงาน ปจจุบัน ทำงาน ที่ ธนาคาร กสิกร ไทย และ ยัง คง เขียน งาน อยางตอเนื่องดวยความรัก