JANUARY 2018 SPECIAL ISSUE by The Catalyst

SPECIAL ISSUE JANUARY 2019 Vol. XXXII No.1

January Special Issue

Sa tabing ng libreng edukasyon P54.9 M Budget Cut sa kabila ng bulok na mga pasilidad

Bagong taon na, ngunit kakaharapin ng mga iskolar ng bayan, guro at kawani ang hagupit ng tapyas-pondo sa 63 mula sa 114 State Universities and Colleges (SUCs), kung saan kabilang ang PUP. Sa ilalim ng panukalang Pambansang Badyet para sa taong 2019, P54.9 milyon ang ikakaltas sa badyet ng unibersidad sa ilalim ng “capital outlay,” o ang pondo para sa panibagong mga kagamitan at mga pasilidad. Bagaman sinasabing may pondo naman para imintina ang lumang mga pasilidad sa ilalim ng maintenance and other operating expenses o “MOOE”, hindi maikakailang hindi ito sapat sa kasalukuyang kalagayan ng PUP. Dekada nang iniinda ng mga magaaral at kawani ng PUP ang bulok at sirasira nitong mga pasilidad. Nananatiling kulang at hindi sapat sa populasyon ng pamantasan ang mga silid-aralan, maging pati na rin ang mga laboratoryo kung saan nagsasagawa ng mga eksaminasyon. Hindi na rin bago ang “Trip to Jerusalem” o agawan ng upuan sa main building, maging ang kakulangan ng mga gumaganang mga bentilador at saksakan ng kuryente. Kahit ang mga palikuran ay hindi na rin ligtas; pangkalusugan man o sa seguridad dahil relatibong kakaunti ang mga ito kung ikukumpara sa dami ng mga iskolar ng bayan. Hindi lamang sa main building problematiko ang mga pasilidad. Binansagan nang “Condohell” ang Condotel dahil sa mala-impyernong init nito na bunga ng palpak na bentilasyon, habang nananatiling banta rin sa kaligtasan ang dead-end na fire exit, at mga pabagsak ng kisame dito. Lubhang napakahalaga ng pagkakroon ng maayos mga pasilidad na “conducive to learning” o angkop sa pagkatuto ng mga mag-aaral upang maging de-kalidad ang edukasyon sa mga SUC, kaya responsibilidad lamang ng gubyerno na ipagkaloob sa estudyante ang mga ito. Hanggat nananatiling kulang ang mga pasilidad na aakay sa lumalaking populasyon ng mga iskolar ng bayan, hindi tunay na makakamit ang libreng edukasyon. Bagaman napagtagumpayan ng

mga mga kabataan ang pagsasabatas ng siyam o 12 taong gulang. Bagong taon ngunit lumang tugtugin Free Tuition Law, nananatili pa rin ang mga bayarin sa iba’t-ibang kolehiyo. Patuloy ang ng papalubhang kalagayan ng mga kabataan, paniningil ng Departmentals Fee sa College lalo na sa rehimeng walang ibang ginawa of Engineering. Dagdag pa rito, ipinatutupad kundi pahirapan ang mga mamamayan at din ang “retention policy” na naglalayong nakawin ang lahat ng napagtagumpayan ng alisin sa pagtamasa ng libreng edukasyon kanilang sama-samang pagkilos. Hinubog ng militanteng paglaban ang estudyanteng magbabagsak ng tatlong subjects pataas. Inuunti-unti na rin ang ang kasaysayan ng Sintang Paaralan kontra pagpapatupad ng Return Service System patung-patong na kaltas pondo at mga (RSS) na naglalayong magsilbing kapalit sa maniobra sa edukasyon. Masasalamin ito sa libreng edukasyon sa ibang mga kolehiyo ilang dekadang mga naging tagumpay ng tulad ng College of Social Sciences and buong komunidad ng PUP. Araw-araw ay panahon upang Development. Ginagamit ring dahilan ng Commission pandayin ang papalakas na panawagan para on Higher Education at ng administrasyon sa tunay at lehitimong libre at dekalidad ng PUP ang libreng edukasyon upang na edukasyon. Makatarungang kumilos at pagkaitan ng suportang pinansyal ang mga lumaban, hindi lamang ang mga mag-aaral maging pati na rin ng publikasyon, mga organisasyong pang-mag- k u n d i buong komunidad ng PUP aaral, at college student councils. upang labanan Ngayong Taong ang kaltas pondo Akademiko tanging ang sa edukasyon. The Catalyst at ang Sentral na Konseho ng mga Magaaral lamang ang bibigyan ng pondo. Tinatapyasan ng Estado ang badyet sang mga ahensyang dapat magbigay ng mga batayang serbisyo publiko, kabilang na ang DepEd, DOH, at DSWD, habang patuloy naman niting pinalolobo ang pondo para sa karahasan sa pamamagitan ng ‘rechanneling of funds’ mula tungo sa Armed Forces of the Philippines, Philippine National Police, at Department of National Defense. Isa itong malinaw na manipestasyon na walang kongkretong plano ang rehimeng Duterte para sa mga kabataang Pilipino. Habang dumadausdos ang kabuhayan ng mamamayan buhat ng tumitinding sitwasyon ng ekonomiya ng bansa salamat sa pahirap na mga polisiya ng gubyernong Duterte tulad ng TRAIN Law at pagkakait nito sa kabataan ng kanilang karaparan sa libreng de-kalidad na edukasyon, tila gusto pang unahin ng Estado ang mandatory ROTC, mandatory random drug testing, at pagpapababa ng minimum age of criminal responsibility sa

02 BALITA Paniniktik sa mga guro, kinundena JHERULEENE ANNE RAMOS

Umani ng kritisismo ang ibinabang kautusan ng Philippine National Police (PNP) na naglalayong magsagawa ng profiling sa mga myembro ng Alliance of Concerned Teachers (ACT) bilang bahagi ng kanilang intelligence operations laban sa mga progresibong grupo. Matatandaang isang guro ang nagbunyag sa isang Memorandum Order ng Department of Education

(DepEd) Division of City Schools - Manila na nagsasabi na humihingi ang PNP ng listahan ng mga gurong miyembro ng ACT mula sa public at private schools. Nagsagawa na rin ng profiling ang mga kapulisan sa mga myembro ng ACT sa ibang mga probinsya tulad ng Bulacan, Rizal, at Camarines Sur. Ani Solita Diaz, tagapangulo ng Manila Public Schools Teachers Association, ginagawa lang

T H E C ATA LYST / JA N UA RY 2 0 1 9

ang mga ito ng PNP upang magdulot ng ibayong takot sa mga kasapi ng ACT. “We’re teachers, not terrorists... Wala rin po kaming masamang nagawa. Alam ‘nyo iyon,” sabi niya. Kinuwestiyon din ng National Union of People’s Lawyers ang aksyon ng kapulisan, ayon sa tagapangulo nitong si Edre Olalia malinaw na bahagi lang ito nang pagsugpo ni Duterte at ng kanyang mga kaalyado sa mga aktibista at grupo ng oposisyon. Maging ang Commission on Human Rights ay nangangamba

dahil nalalagay sa alanganin ang karapatan ng bawat myembro ng ACT na malaya mula sa ganitong karahasan at paniniktik. Sa kabila ng panggigipit na dinaranas, binigyangdiin ni Elenita Escalante, pangulo ng ACT Davao, na lehitimo ang kanilang grupo at ito’y kinikilala ng DepEd at nagsisilbi pa ngang opisyal na bargaining unit ng mga guro ng mga pampublikong paaralan sa Metro Manila, Bicol, Western Visayas, at Davao Region. “Our championing of the rights and welfare of teachers is no crime.” aniya.

Mga Alternative Online Sites at Website ng mga Progresibong Organisasyon, nakaranas ng Online Crackdown LORENZ MARTIN GODOY • GABRIEL JOHN HUMILDE

Mga atake ng gubyernong Duterte sa kalayaan sa pamamahayag—ganito isinalarawan ng mga alternative media outfit ang anila’y planadong pag-shutdown sa kanilang mga website ilang araw bago magsara ang 2018.

Noong Disyembre 26, hindi na mabisita ang mga website ng Bulatlat, Pinoy Weekly, at Kodao Productions, at nagpatuloy hanggang sa sumunod na mga araw. Gayon din ang nangyari sa website ng mga progresibong organisasyon tulad ng Anakbayan at Bagong Alyansang Makabayan (Bayan). Sa isang pahayag, sinabi ng Altermidya, isang umbrella organization ng alternative media groups, na naging target ng koordinadong mga atake ang nabanggit na mga website

na nagdulot ng denial of service mula sa kani-kanilang web host. Dagdag pa ng Altermidya, tila isinabay ang mga atake matapos maglabas ang nasabing mga news outfit ng mga artikulo kaugnay ng ika50 anibersaryo ng Communist Party of the Philippines noon ding Disyembre 26. Matatandaan ding isang linggo bago ang naturang mga atake, naiulat na may umaaligid na armadong mga lalaking nakasibilyan sa gusali kung saan nag-oopisina ang Kodao Productions kasama ang mga progresibong grupo tulad ng National Union of People’s Lawyers at Bayan. Sa kasalukuyan, accessible na muli ang mga website na nakaranas ng shutdown. ‘Paghahanda sa crackdown’ Samantala, sinabi ng

Bulatlat sa isang hiwalay na pahayag na nakakaalarma ang pagka-shutdown sa kanilang website sa mukha ng kabikabilaang atake ng rehimeng Duterte sa mga kritiko nito. “We hope the rest of the media, civil society, and the Filipino people will not let this preparation for crackdown and outright human rights violations to go unchecked,” sabi ng Bulatlat.

Altermidya na mahalaga ang papel ng midya na magbantay sa mga pang-aabuso ng gubyerno sa mamamayan sa ilalim ng anila’y malinaw na mga banta ng tiraniya. “Beyond Bulatlat, Kodao, and Pinoy Weekly, the deliberate attempts to suppress free speech and press freedom puts the rights and liberties of Filipinos under siege,” anila. “In the context of a terror regime that the county is now Gampanin ng midya sa under in, only an informed and panahon ng nagbabadyang empowered citizenry and free diktadura press can thwart the return of Sinabi naman ng all-out authoritarian rule.” Alyansa ng Kabataang Mamamahayag & ALAGWA

SAYAW SA GALaMAY NG KAAWAY state of philippine press freedom forum FEBRUARY 8, 2019 COLLEGE OF ENGINEERING AVR co-presented by:

VO LUM E 3 2 | I S SU E N O. 1

United PUP, nagmartsa kontra budget cut REGINA TOLENTINO

ng Naglunsad pagkilos ang UNITED PUP Alliance laban sa P54.9 Bilyong kaltas pondo sa mga State Universities and Colleges (SUCs), nitong Enero 18.

sa pamantasan sa mukha ng Capital Outlay o pondo para sa karagdagang pasilidad. Samantala, pasado na sa ikatlong pagbasa ang budget proposal ng 2019 kung saan marami sa batayang serbisyong panlipunan ang tinapyasan ng Lumahok ang iba’t- pondo. nananatili ibang organisasyon at lokal na Habang Department of mga konseho sa UNITED PUP namang Parade Against Budget Cut na National Defense, Armed Forces naglalayong irehistro ang P59 of the Philippines, at Philippine Milyon (wait nalimutan ko kung National Police ang ilan sa magkano kaltas sa PUP, please makatatamasa ng malaking double check) na kaltas pondo pondo.

Pagpapababa ng MACR, tinutulan GABRIEL JOHN HUMILDE

Tutol ang iba’t-ibang child advocate groups at mga progresibong organisasyon sa panukalang pagpapababa ng minimum age of criminal responsibility (MACR) sa siyam o 12 taong gulang mula sa kasalukuyang 15 taong gulang. Sa isang press conference na ipinatawag ng mga grupo matapos ang pagdinig sa Senado hinggil sa panukala noong Enero 25, inihayag nila na hindi sagot sa lumalaking bilang ng “children in conflict with the law” (CICL) ang pagpapababa sa MACR. Giit ng Kabataan Partylist, pagsiguro ng mga batayang serbisyong panlipunan tulad ng libreng edukasyon para sa mga bata at kanilang pamilya

ang dapat pagtuunan ng pansin ng gubyerno at hindi ang pagpapaba ng MACR, na anila’y mas ilalapit lamang ang mga bata sa kapahamakan. Nanawagan din ang mga child advocate group sa pamahalaan na ipatupad nang maayos ang umiiral nang Juvenile Justice and Welfare Act (JJWA) , kasabay ang pag-aayos at pagtatayo ng mga Bahay Pag-asa upang makatulong sa rehabilitasyon ng mga batang lumabag sa batas. Sa kasalukuyan, 55 sa 113 mga Bahay Pag-asa pa lamang ang naipatqtayo, sabi ng Juvenile Justice and Welfare Council, ang ahensyang namamahala sa pagpapatupad ng JJWA. Iniulat naman ng Commission on Human Rights na may mga CICL na isinasama sa pangkaraniwang piitan ng matatanda dahil sa kakulangan ng mga youth care facility.

FEATURE 03

LUPANG

A L U D P KA

at Buhay a s a g a P g Lupa n ni MARC DEO RUPIN

Ang dugo’t pawis ng mga maralitang magsasaka ang nagpapayabong sa binhi ng pag-asa ng Lupang Kapdula. Ang tangan nilang asarol arawaraw ang bubungkal ng isang umagang walang pananamantala’t pagmamalupit. Ito ang nag-aalab na huni ng pakikibaka ng 62 magsasaka ng bungkalan, na sa loob ng ilang dekada ay nananatiling naninindigan para sa tunay na reporma sa lupa.

Ang Lupang Kapdula ay 155.7 ektaryang lupangsakahan sa Cavite. Habang sinasakal ng tumitinding krisis pang-ekonomiya at kawalan ng tunay na reporma sa lupa, ang kanilang paghinga ay natatali sa pagbubungkal ng tiwangwang na lupa. Ipinasailalim ng Comprehensive Agrarian Reform Program o CARP ang mga lupa ng mga maralitang magsasaka sa Joint Venture Agreement (JVA) na naging sanhi upang tuluyang makamkam ng South Cavite

Land Corporation, Sta. Lucia Realty and Development Corporation at JAKA Investment Corporation, na pagmamay-ari ng dating senador na si Juan Ponce-Enrile. Ayon sa salaysay ng mga magsasaka, si Catalina Manarin, isang ahente, ang nagpasailalim sa kanila sa isang JVA. Ginamit ang kakulangan ng pormal na edukasyon ng mga maralitang magsasaka nang gamitin ang kanilang pirma sa isang papel sa attendance sheet sa isang pulong. Bungkalan – ang kolektibong paglahok ng mga magsasaka sa produksyon tuwing panahon na walang ani sa sakahan – ang naging gulugod ng pagtindig ng mga maralitang magsasaka sa lupang kanilang binubungkal. Hindi kailanman matitinag ng magkasapakat na estado at mga korporasyon ang nagkakaisang hanay ng mga magsasaka.

BaliKwas 2019

g n o s o iy d n a r g g n d Sa liko

l l i b u np

Matapos na iendorso ni Sen. Sonny Angara, kamakailan lamang nang ilabas sa pamamagitan ng Senate Bill 2037 sa senado at ng House Bill 8292 sa kongreso ang pagpapalit ng charter ng PUP tungo sa pagiging National Polytechnic University. Umani ito ng kabi-kabilang reaksyon mula sa iskolar ng bayan. May mga naengganyong suportahan ang implementasyon nito. Mayroon din namang nagsasabing may potensyal itong masagkaan ang mga ipinapanawagan ng mga iskolar. Kaakibat nito, marapat lamang na mailahad ang nilalaman ng proposed charter na siyang tutulong sa mga iskolar sa maayos na pagpapasya at paghuhusga. Isa sa ipinagmamalaki sa NPU Bill ay ang pagtaas ng ilalaang pondo o budget na siya namang tutugon sa iba’t ibang pangangailangan ng mga mag-aaral sa pamantasan sa pamamagitan ng pagbibigay nito ng institutional at fiscal autonomy. Ipinapakahulugan nito ang malayang paggamit sa resources ng PUP bilang tugon sa mga pangangailangan ng unibersidad tulad ng mga upuan, lamesa at pagpapaayos sa mga pasilidad tulad ng silidaralan at palikuran nang hindi tinatakdaan ng Department of Budget and Management (DBM). Gayunpaman, kung kritikal na susuriin ang nilalaman ng charter, mapapansin ang pangamba at pagsagka nito sa karapatan sa edukasyon sa iba’t ibang anyo. Isinasaad sa Sec. 10, par. D, “to fix the tuition fees and other necessary school charges, such as but not limited to matriculation fees, graduation fees and laboratory fees, as their respective boards may deem proper to impose after due consultations the involved sectors” at maging sa Sec. 8, par. K, “ he shall grant permission for the use of building and premises of the university for academic, professional and scientific conventions, for the student and related activities and to fix the fee thereof.”

Ipinangangahulugan ng mga probisyong ito ang nakaambang pagpapatupad ng mga karagdagang bayarin sa anyo ng ‘other school fees’. Taliwas sa esensyang ipinanawagan ng mga kabataang iskolar sa pagpasa ng Free Tertiary Education Act. May kapangyarihan din ang Board of Regents na magdesisyon ukol sa mga bayaring matagal ng ipinababasura. Bukod pa rito ang pagpapabayad sa paggamit sa mga pasilidad na may kaugnayan sa asignatura. Bagay na nagpapahaba at nagpapahirap sa proseso kung kaya’t ang iba’y pinipili na sa labas na lamang ng pamantasan gampin ang mga aktibidad. Sa Sec. 10, par. Q ay malinaw na nakasaad, “to enter into joint ventures with business and industry for the profitable development and management of the economic assets of the college or institutions…” Gayundin naman sa Sec. 10, Par. W, “to privatize, where most advantageous to the institution, management and nonacademic services such as health, food, building or grounds or property maintenance and similar such other objectives.” Dito ay ipinapalagay ang malayang pagpasok ng mga pribadong kompanya at establisimyento sa loob ng pamantasan para sa kanilang income generating projects. Direkta itong makaaapekto sa mga empleyadong ilang taon na ring nagsisilbi sa pamantasan, maging ang mga janitor at iba pang kontraktwal na manggagawa.

Higit pa rito ang nakasulat sa Sec. 6 o General Mandate kung saan madiing ineendorso ang mga kursong may kaugnayan sa siyensya at negosyo. Sec. 8, par. J: “ he shall grant or withhold permission to reveal confidential matters affecting the University or any unit thereof, as well as any actions taken by the board of Regents.” Sa bawat institusyon, lubos na mahalaga ang pagtutuon ng pansin sa pagiging bukas o ‘transparency’ lalo na sa paggawa ng mahahalagang desisyon sa pagitan ng mga nasa itaas kung kaya’t ayon sa statement ng ANAKBAYAN-CPSPA, “labis-labis din ang konsentrasyon ng kapangyarihan sa itatalagang president ng unibersidad tulad na lamang ng pag-appoint sa ilang opisyal ng pamantasan at pagdedesisyon para itago ang ilang mga hakbang at programa ng pamantasan sa tabing ng ‘confidential matters’.” Kabahagi naman ng Sec 8, par. F kung saan ipinahahayag, “he shall institute disciplinary action against any member of the University personnel, faculty or non-faculty as well as any student of the University whose actions adversely affect the general interest of the University.” Isa itong banta sa mga kabataang legal na nag-oorganisa sa loob ng pamantasan. Masasagkaan ang kalayaan at karapatan ng mga iskolar sa pamamahayag ng kanilang mga opinyon lalo na’t kung salungat ito sa paniniwala ng administrasyon. Ayon din sa ulat, walang konsultasyon sa mga guro at mga estudyante ang pagsulong ng NPU Bill. Bagay na dapat ay binigyang-pansin at isinaalang-alang upang magarantiya ang pagpanig nito ayon sa pangangailangan. Bukod pa rito, hindi sapat ang kaalaman ng mga mag-aaral ukol sa bill kung kaya’t nananatiling kibit-balikat ang karamihan. Paulit-ulit mang nababasa o napapakinggan, patuloy na inilalaban ng mga iskolar ng bayan na ang edukasyon ay karapatan at hindi isang pribilehiyo na pilit ipinagkakait sa marami. Ang edukasyon ay dapat na libre at walang kapalit, hindi nakadisenyo upang magsilbi sa interes ng mga naghaharing-uri kundi upang payabungin ang antas ng mga nasa laylayan sa lipunang ating ginagalawan. Hindi ito dapat ituring na negosyo, kundi isang serbisyo para sa bawat kabataan na siyang hindi walang humpay na kumatawan at maging boses ng bayan – bayan na primaryang pinagmumulan ng buwis. Marapat lamang na ituon ang pondo ng masa tungo at para sa masa. Sa puntong ito, nasa iyo na ang pagpapasya.

The

Catalyst

EDITORIAL BOARD