3 minute read

pramancaning laku (IGA Darma Putra

Next Article
kamus

kamus

Lawat-lawat

pramancaning laku

Advertisement

IGA Darma Putra

Kruna ento ada di pustaka Kidung Éndér. Tiang kondén seken nawang, apa teges Éndéré. Di kamus basa Baliné alihin, orahanga Éndér ento sorohan igel-igelan. Di kamus bahasa kawiné, masih

tusing misi krunané ené. Sakéwala, ada tulisan ané ngorahang, Éndér ento koné peséngan anak wikan tur sakti. Ida mapeséngan Peranda Sakti Éndér.

Ida kocap ané ngardi Kidung Éndéré ené. Mulan unduk kawikanan idané, suba liu anak nawang tur sing bedik anak nyatuang. Sakéwala sing masih karoan anak ané nyatua ento jeg seken-seken taén mamaca sastra pakaryan idané. Jani suba aluh nuduk-nuduk satua. Diastu tusing ngerti, jeg orahang dogén nawang. Apa buin, ada mulan satua ané nyaritang sadaweg ida nyangcang surya. Wiréh Kidung Éndéré kocap embas uli buddhi jnanan anak wikan buka kéeto, sinah Kidung ené dadi anggon nyelehin daging pikayunan idané.

Di Kidung Éndéré, kocap ané anggén ida lakar sadaweg masesuratan tuah rasa sebet [soka]. Sedih idané tusing ulian kalahin kakasihan, tusing masih sebet ulian kilangan arta brana. Rasa sedih idané embas ulian ida marasa tusing madué wiwéka unduk baya ané lakar teka [tan wiweka ring rasa baya]. Ida masih marasa kirang malajahin unduk Hyang Pura Kreti [kirang ta pangaji Hyang Pura Kreti]. Anak wikan cara ida, enu masih marasa kuang unduk puja pangastuti [kirang ring pupujan].

Ulian ento raris ida ngembasang sastra kidung Éndér. Ida masih marasa belog tur marasa pasti lakar dadi kakedékan baan anak wikan [tan weruh yan ginuyu-guyu ri sang siddha sastra jnana]. Apa buin ida maosang tusing manut

pakaryan idané ené ajak pasang gending sruti cara ané suba-suba [ndatan anuting gending sruti ya purwwa].

Terus uli dija iraga nawang, kidung ené madan kidung Éndér? Ida praragan ané maosang, kaneki kidung ender rinuwuhan rupa sinike [puniki kidung éndér sané embasang mangkin]. Suba seken ida ngembasang kidung, sakéwala enu masih ida maosang kidung ené tusing embas uli buddhi jnanan sang kawi. Ida marasa, praragan idané boya ja kawi. Kocap tusing patut ida saihang ring para kawi nipuna. Sakéwala yén iraga nyaihang pakaryan idané ajak pakaryan para kawi ané malunan, patuh rasa basa ané anggén ida. Mulan suba lumbrah para kawiné imaluan tusing ada ané kayun maosang raganné waged makakawian. Justru, ulian ida maosang buka kéto, ida pasti seken-seken kawi.

Pramanca mateges bingung, paling. Laku mateges parilaksana. Parilaksana ané bingung kocap ané dadosang ida dasar masesuratan. Bingung, inguh palingé ento, ané ngawinang ida sedih. Kasedihan ida ané cara kéto, patut koné ubadin. Sing joh-joh ida ngalih ubad anggon ida ngubadin tatun keneh buka kéto. Wiréh suba pastika ida maraga kawi, ubadné tuah bolong-bolong don entalé ané suba kaguét baan pangrupak [tang lile buddhi pilih ruwating liniteteng lwaning rwaning tal].

Pangandikan idané buka kéto, nyihnayang sastrané suba nyusup sik songsong uat idané. Rasané, suba sinah ida mulan ané kabaos paragayan sastra. Daging sastrané tusing buin malingsé di kulit dogén, suba nyusup kanti ka sumsum. Ida tusing maosang dogén daging-daging sastra, kéwala suba neked di parilaksana. Bilih-bilih pikayunan idané. Suba sinah pikayunan idané kadasarin baan sastra, wiréh yén tusing sastra anggon dasar keneh, kéngkénang carané ngembasang sastra? Sastra ngembasang sastra. Sastra ngembasang awakné padidi.

Wiréh sastrané embas uli sastra. Sastrané buka kéto masineb di keneh, ento awinan iraga mawanti-wanti ajahina apang bisa ngubuh keneh. Keneh, cara ubuh-ubuhan. Tuyuh iraga ngayahin tur ngemang amah-amahan. Ubuhan

keneh tusing betek-betek. Baang nasi, nagih spagéti. Baang spagéti nagih pizza. Baang pizza nagih lawar.

Ulian tuyuh manjakin ubuhan keneh, sirahé baat cara nyuun pedahu ka muncuk gunung. Yén tusing maan amun ané dotanga, ia lakar paling. Yén suba bakat amun ané dotanga, buin ia nagih lebihan. Ento ngranayang iraga pragat ijuk kemu mai ngalih pangalang keneh.

Bek ada satuan keneh ento patuhanga ajak jaran. Kéwala iraga engsap, iraga apang bisa negakin jaran keneh. Liunan jani jaran kenehé bakat tegen kemu mai. Lén baat negen jaran, lén bengu kena encehné. Apa men orahang yén nepukin anak buka kéto? Sing ento madan pramancaning laku? Parilaksana bingung!

IGA Darma Putra

embas lan magenah ring Bangli. Kakawiannyané kawedar ring makudangkudang média, minakadi Bali Post, Pos Bali, Tatkala.co, Suara Saking Bali, miwah sané lianan. Ngamolihang Hadiah Sastera Rancage 2018 antuk cakepan “Bulan Sisi Kauh”

This article is from: