2 minute read

cerpén-cerpén ané mabeladbadan (Gdé Aryantha Soethama

Sorotan Cerpén

cerpén-cerpén ané mabeladbadan

Advertisement

Cerpén-cerpén Bali modérn liu ané patuh: caran pangawiné nyatua tusing nyidaang kelés uli di satua-satua Baliné. Satua-satua Bali ané suba pepes kasatuaang, nanging tusing ada ané nawang nyén pangawinné, tur panyumun satuané setata misi pamahbah. Iraga lakar kéweh makatang satua Bali ané langsung nyatuaang unteng satuané totonan. Carané nyatua linéar, runut uli di panyumu kanti panyuud.

Kéweh lakar tepuk ada kilas balik rikala iraga maca satua Bali totonan. Simaluné pasti pamahbah, lan énding ané mula dadi panguntat, pamragat, panyuud ané nyihnayang satuané ento suba pragat. Sing ada satua ané magantung. Makejang pragat. Ento makada anaké ané mamaca seken-seken resep teken isin satuané, lan apa ané dot orahanga tekén pangawiné. Isin satuané totona tusing ngaénang patitakon, makejangné galang, jangkep, lan mula seken-seken pragat, suud.

Di cerpén ané mamurda Balian Kapé kakawian IB Widiasa Kenitén ané kamuat di Suara Saking Bali édisi bulan Désémber 2021, indik pamahbah ento masi sanget ngenah di cerpené ené. Lead cerpén, paragraf kapertama, makejangné tuah caran pangawiné anggon ngajak sang pangwacéné apang nyak maca cerpéné. Alinéané ené nlatarang indik yéning sakit, harus ajak ka dokter. Yéning suba ka dokter tusing masih seger, ajak dogén ka balian. Ané jani liu anaké dadi dokter, aluh ngalih dokter. Né penting ngaba pipis. Balian masih liu, ada ané mara nyumunin dadi balian, ada masih ané mula tulis gidatné dadi balian uli di kadituan.

Ené pamahbah ané tusing perlu. Krana makejang anaké suba ngerti tekén unduké ené. Pamahbahé ené tusing kaperluang di satua ngenénin indik Gedé Indra ané uli cenik pajalan idupné maéndahan: di sekolahan pepes karauhan, demen matajén, demen ngubuh siap kurungan, lan rikala peteng demen ka tongosé tenget, nunas panugrahan lan kasaktian ring Hyang Widhi. Ia dot dadi balian. Nanging, ulian demen ka kapé, matemu anak luh jegég-jegég, makelokelo ia dadi balian kapé.

Satuané ené unik, indik situasi sosial di Bali duang dasa tibané ené, kanti jani. Taén ramé, ada kapé kanti ka désa-désa, ngaénang uwug anak makurenan. Makada liu anak luh kélangan kurenan ulian plaibang céwék kapé. Di kapé liu masih ada céwék pelakor.

Tokoh di cerpéné ené, Gedé Indra nyidaang dadi balian. Kulawargané demen, nanging ia sing nyidaang kelés uli gagodan céwék kapé. Ia tusing nyidaang tegteg, lantas ia dadi balian kapé. Pangwacén cerpéné ené tusing maan alasan kuat, kénkén caranné Gedé Indra ngalawan gagodan céwék kapéné totonan apang ia nyidaang tetep dadi balian. Tusing kasatuaang apaké Gedé taen ngubadin anak sakit, apa mirib pangawiné mula dot nyatuaang yéning di Bali liu anaké ané inguh ulian liu ada kapé, lan nyansan liu masih anaké ané dot dadi balian.

Yén di basa Bali ada kruna belad, ané artinné adéng, leméd, lambat. Ada anak ané mamunyi belad. Uli dini iraga nawang kruna mabeladbadan, anak ané mamunyi adéng-adéng, leméd, kanti med anaké ningeh, lan ngekoh ngaresepang munyinné.

Cerpén-cerpén Bali liu ané belad, ada masih ané mabeladbadan, padahal satuanné melah. Di cerpén “Balian Kapé” ené Widiasa Kenitén duweg ngolah satua apang tusing belad baan dialog-dialog, ané makada cerpénipuné tusing ngemedin. Yén umpama dialog-dialogné totonan bawak, suba pasti cerpéné ene nyansan melah, lan tusing dadi belad.

Widiasa Kenitén suba liu nulis cerpén. Ipun pengarang ané produktif ring sastra Bali modérn. Cerpén-cerpénipun suba katerbitang di buku Jero Lalung Ngutah (2015), ané liu nganggon dialog bawak-bawak. Di bukuné ené iraga lakar makatang cerpén-cerpén ané tusing mabeladbadan, krana pangawinné duweg ngadonang dialog ané bawak tur kaanggon ngwangun suasana ané ringkes lan idup. [gdé aryantha soéthama]

This article is from: