8 minute read

kubuné barak dadi saksi tresnané pekak lan bapa (IW Wikana Seraya

Satua Cutet

kubuné barak dadi saksi tresnané pekak lan bapa

Advertisement

Semeng ring dina Redité sasih Kawulu, sabehé bales pisan.

Galahé mara dauh kutus semeng, liwat molas menit. Gentuhé di

sisi suba ngancan gedé. Bilih-bilih gentuhé nagih menék, kanti

ka ampik pondok tiangé. Sakancan leluu masih abana baan gentuhé

ento. Yén gentuhé suba nganti maliah kapondok tiangé, makaciri

tukad ane dajan pondoké, suba bekin leluu. Leluuné ento suba,

ngalangin pajalan toyané ka tebén.

IW Wikana Seraya

Tiang bengong marep ka sisi. Jagaté remrem. Sebengné ucem. Pedih. Tur pakantenan ipuné buka nak sedih. Napi laut pabinaan ajak déwék, tiangé? Keneh tiangé sedih. Awak tiangé pedih. Sebeng tiangé remrem, sebeng tiangé ucem. Patuh suba buka dina semengané ento. Yéh peninggalané tusing karasa ngetél pacrékcék buka ujané di sisi. Jantung tiangé ngrudag, tanbina kadi suaran kerugé di langité. Sarahia, ngsasih, ngwarsa keneh tiangé tusing taén maganti. Uli mara tumbuh, sebet tiangé tusing kagentosin. Tiang buka ngantiang, ngantiang ané tusing taén lakar teka.

“Tu, to nguda Putu semengan bengong marep ka sisi?”

Makesyab tiang. Pekak sagét ada di sampingé. Maénggalan tiang ngusapin pipiné. Nyaruang déwéké tusing ngelah rasa sebet. Apang tusing tepukina, dinané jani tiang naanang rasa sedih. Jejeh masih nyanan tepukina ajak mémé, pekak maekin tiang.

“Ten, Kak. Tiang ten kenapi. Tiang kadaut sareng kawéntenané ring jaba. Sabehé bales pisan,” kéto tiang masaut bogbog. Tiang jani bogbog. Tiang nawang bogbogé ento jelé. Matulak ajak ajahan tata susila. Nanging, unduk ané ngaénang tiang jani sebet, tusing dadi I Pekak nawang. Tuah I Pekak ane tusing dadi nawang. Ento pabesen mémén tiangé. Pabesen ané stata ingetina. Pabesen ané banget tusing dadi tulak.

“Apané ngaénang Putu kadaut? Apané ento lung tepukin? Guminé semengan suba masebeng. Luuné matambyaran di natahé. Ento orahang Putu, luung?” liman tiangé gisina, baan I Pekak. Awak tiangé gelute, baan I Pekak. Gelutané Pekak, sahasa ngicalang kangen tiangé ajak anak ane sujati antosang tiang kanti jani ané tusing teka. Gelutané pekak, ngaénang tiang anget. Anget, ngangetin awake dingin. Gelutané tekek. Tekek, sahasa ngiket atman tiangé, apang tusing kanti makeber kasunia loka, ninggalin panes urip ane jalanin tiang.

Rasa tresnané pekak ajak tiang, sayuakti tan patanding. Rasan tresnané pekak sareng tiang, yukti-yukti sujati nulus. Tiang bagia yén suba paek ajak pekak. Tiang seneng yéning pekak ada di samping tiangé. Rasa kangen tiangé makejang ilang. Rasa sedih tiang sami kagentosin. Sarahina tiang mekita magelut ajak pekak. Sarahina tiang mekita gisina baan i pekak. Nanging ento tusing ja dadi.

“Tu…!! Éh… Putu!” Mémé sagét teka nengkik, nengkikin déwék tiangé.

Makesyab awak tiangé ngetor. Makesyab masi pekak. Limané pekak léb. Gelutané pekak ulung. Angetné pekak ical. Tresnané pekak makeber negeh. Malaib tiang nguberin, I Mémé. Engsapang tiang gelutané i pekak. Tiang tusing bani. Tiang budal. Pekak, masi ilang.

“Tu, suba kaorain, mémé! Da paek ajak, i pekak. Putu sing taén ningeh munyi adané…!! Nyén ané nglekadang, Putu? I Pekak?” Bangras pesan, pesak-pesak raosné mémé ulung uli bibihné.

Tiang, tusing masaut. Tiang tusing ngerti. Tiang kalintang tambet. Tiang enu cenik. Jani tiang bingung. Yadiastun tiang tambet. Yadiastun tiang enu cenik. Bisa tiang mapineh. Napi sujati ngaénang tiang tusing dadi ngrasanin tresnané, I Pekak? To nguda sabates paek ajak pekak, tiang tuising dadi. Apa ané makada tiang tusing dadi ngalap tresnané pekak? Tiang sayang ajak pekak. Pekak sayang ajak tiang. Nanging…

Wayan Jengki Sunarta

“Apa Putu bengongin? Apa kaingetang? Besik ané patut Putu ingetang. Tuah pabesen méménné dogén. Tusing ké inget nyén ané ngedénang, Putu? Tusing ké Putu inget nyén ane ngurus awak, Putuné?” kakéto munyin méméné. Yéning suba buka ento munyiné i mémé, tiang tusing bani masaut. Tiang jani sepi buka majait. Mémé megedi.

Tiang tuah kangen ajak tresnané, Pekak. Tiang tusing kangen ajak tresnané, Dadong. Yén tresnané Dadong ajak Pekak, buka gumi kalawan langit. Tresnané Pekak paek. Tresnané Dadong joh. Joh pesan. ***

“Éh Cai! Cai, lekad mai satmaka pengusakan idup. Ngusak keluarga. Nirdon pesan icang ngakuin cai cucun, Icangé!!”

Tuturé ento stata teka. Teka, teka ngaénang keneh tiangé sakit. Jengah, nusuk atin tiangé kanti ka tengah. Napi pelih tiangé? To nguda tuturné dadong wayah buka kéto? Nyén tusing sakit, baang tutur buka ento? Napiké tiang baburon? Dadong, napi iwang tiangé?

“Né gara-gara cai suba! Cai lebihan tekén baburon. Cai tusing ja manusa! Mati énggal suba, cai!”

“Sing dadi kéto nyai. Mai aba apiné. To nguda nyai ngaba api gedé kéto?”

“Jani suba icang lakar ngisinin keneh, icangé. Suba telah rasa sabar icangé tekén isin umahé ené. Makejang masolah corah. Makejang mabikas baburon!”

“Mai aba apiné! Énggalin!!” munyiné Pekak, bangras!

Tiang ngintipin uli bolongané cenik. Ditu pekak ajak dadong marebut saling uberin. Apiné gede ngendih ngarab-arab abana baan, I dadong. Pekak nguber.

“Kubuné ené suba ngaba neraka! Pokokné kubuné ené harus menyut!!” Dadong sayan paek ajaka kubu, ané ada dorin umahé ento. Kubu cenik maraab barak. Kubu lapuk, ané tusing dadi tiang tawang. Kubu ané tusing dadi tawang apa isiné. Kubu ané tusing baanga tiang nolih, baan i mémé. Patuh buka tusing dadi paek ngajak i pekak.

Diastun ja dadong galak, tolih tiang, jani dadong bisa ngeling. Jani dadong ngeling sigsigan.

“Mai aba! Tusing dadi buka kéto!” Jemaka lantas api ané makobaran ngarab-arab, dilimané dadong. Dadong siep. Yéh paninggalané ulung membah.

“Tu…Putu! Mai maem malu. Suud maem, masiram laut. Terus sirep. Tusing dadi mirengang anak marebat.” Mémé makaukan uli di sisi. Nundunin rasa mekitan tiangé apang nawang. Apa unduk ané ngaénang pekak ajak dadong marebat. Mémé nawang pekak ajak dadong marebat. Mémé nawang tiang ngintip pekak ajak dadong marebat. Nanging…

“Tu…!! Mai naé! Da nyaru bongol?” Pindo ping telu mémé makaukan, tondén masi sautin tiang. Tiang enu, nolih pekak ajak dadong di sisi, marebat. Marebatné suba sayan siep. Sayan degdeg, lantas ilang.

“Sing dadi baangin tutur luung? Suba tusing sayang ajak mémé?”

“Tiang tusing madaar! Baang tiang makenta. Baang ba tiang mati. Da runguanga tiang, mé.” Sautin masi mémé, diastun ja kenehé sebet. Wiréh mémé lémpas tekén semaya. Semaya lakar ngajak tiang matemu, ajak bapan tiangé.

“Tusing dadi ngomong kéto, Tu. Mémé nak sayang ajak, Putu. Yén tusing putu ané lakar nambakin idup méméné buinpidan, sira buin? Sira kal orahin buinpidan nandan mémé ngliwatin jalané madui, ri kala suba tua? Nah, ampakan malu jelanané. Bang malu mémé ka tengah.”

“Ngujang mémé ngalih tiang buin? Baang suba tiang dini.” Tusing mrasa, tiang ngeling sigsigan.

“Tu…Putu…! Mémé sayang ajak, Putu. Ampakang malu jelananné, mémé lakar ada omongang penting ajak, Putu. Mirib suba galahé, Putu nawang unduk sujatiné,” kéto pangidihné mémé. Tiang mapineh buin. Yén mekelo tiang sebet, sinah mémé lakar sakit ati. Pastika lakar sakit, wiréh walesan tiangé alpaka ajak mémé. Panes abulan, kaapus ujan awai nyanan kenehné mémé.

Kruééét…..!! Munyin jelananné ampakang tiang. “Nah, macelep.” Lantas tiang ngojog pasaréané. Ditu tiang negak. Kenehé enu sebet.

“Tu, mirib pelih suba mémé dadi pangantungan Putuné, masasiliban ajak, Putu. Suba roras tiban mémé ngemkem nasib idup méméné ngajak Putu. Mémé jejeh. Apang tusing buka andusé tekepin, sayan mekelo pastika lakar makedus. Satondén andusé tepukin Putu ulian nak lén, suba pantes mémé ané nekedin Putu.”

Tiang tusing ada masaut napi-napi. Mémé ngusap-usap sirah tiangé. Sebet tiangé ilang. Tiang mabalik ngelut tekek awakné mémé. Tiang kangen sareng gelutané mémé. Tiang tuah ngelah mémé. Tiang ngelah Pekak, nanging tresnanné mawates. Tiang tuara nué dadong. Sawiréh, dadong tiangé galak.

“Tu, da nyen Putu sebet ajak mémé, pekak, turmaning dadong Putuné, yén sagét Putu suba nawang unduk ané sujati engkebang mémé, ajak Putu. Putu pastika tusing lakar precaya tur nerima unduké ené. Mémé tusing nawang masi, napiké Putu lakar gedeg ajak mémé, utawi pekak Putuné,” sambilanga memé ngusapin tundun tiangé.

“Mé, gumanti tiang dot tresnané, Bapa. Tiang meled ngrasaang toya pangurip uli bapa. To nguda bapa tusing taén ngalih tiang? Mémé masemaya lakar nekaang I bapa. Mémé stata nyambatang, bapan putuné tusing ja joh. Ngorahang stata paek ajak mémé, ajak tiang. To nguda tusing taén tolih tiang, kénkén gobané bapan tiangé? To nguda tusing taén mai ngalih iraga, mé?”

“Tu, apa ané tuturang mémé, tusing ada bogbog tekén, Putu. Mula jani mirib suba gantiné putu nawang. Bapan putunné saja mula tusing joh. Bapan putuné paek disisin putuné, sabilang wai. Nanging…” Peninggalané mémé masawang barak, laut buka gentuh ngencor membah.

“Apang tepuk, kema suba ojogin kubu ané maraab barak dorin umahé. Ditu ada gambar bapan Putuné, di betén pasaréané.” Mémé ngeling sigsigan, lantas malaib ngalahin tiang, ané tusing ngerti tekén unduk.

Tusing buin apa ada bakat kenehang. Tiang malaib ngojogin kubuné barak dorin umahé. Disisi ujané bales. Krébék buka nagih nguugang langit. Gentuhé barak, masambehan di natahé. Tiang tusing jejeh. Kenehé sarat, apang tepuk goban bapa ané sanget aptiang, diastun tuah marupa gagambaran.

Disubané teked di arep kubuné ento, tiang lantas ngampakang jelananné. Sarat pesan keneh tiangé. Yadiastun bapan tiangé tepuk wantah marupa gagambaran, pastika sida ngubadin rasa kangen, ané ngebekin ulu atin tiangé.

Tepuk pasaréané marep kaja. Majalan tiang maekin genahé ento. Sayan paek, sarasa ada lawatné pekak ajak mémé, sakadi anak mamadu smara, masawang di muan tiangé. To nguda pekak ajak mémé? Lantas angkabin tiang betén pasaréané mateteh kayu. Ada gagambaran. Gagambaran ané suba usak. Gagambaran usak, nanging masebeng jaruh. Tolih tiang. Sekenang tiang. Sesedang tiang, apang seken tepuk gagambaran bapan tiangé. Sayan mekelo sayan ngenah. Sayan tinglis. Mara ngenah seken gobané. Kenehé tusing precaya. Gagambarané ento…

I Pekak….

Tundun tiangé gisina. “Ento suba ané nadiang Putu,” mémé masambatan.

I.W. Wikana-Seraya

I Wayan Wikana embas ring Br. Tinjalas, 30 Juni 1989, mangkin meneng ring Br Bukit Catu Désa Seraya Timur Karangasem. Tamat saking IKIP PGRI Bali Fakuktas Pendidikan Bahasa lan Seni warsa 2011. Kakawiannyané naanin kawedar ring Bali Orti (Bali Post) lan Médiaswari (Pos Bali)

This article is from: