Ruimte voor verjonging

De duinen zijn ooit begonnen door stuivend zand. Een gezond duin is dan ook altijd in beweging. Door de begroeiing op sommige plekken weg te halen, houdt PWN het natuurlijke proces van stuiven in stand. Zo blijven de duinen rijk aan kalk en sterk als onze natuurlijke bescherming tegen de zee.

Nabeheer stuifplekken

Op verschillende plekken hebben we in het verleden duinhellingen afgeplagd om verstuiving te bevorderen. Daarbij is het belangrijk om gedurende drie jaar nog aan nabeheer te doen. We halen wortelresten en opkomend helmgras weg. Zo blijven de stuifkuilen actief.

Windwerking hersteld door weghalen bebossing Afgelopen winter haalden we wat struiken en een stukje bos weg op het Melkvlak in het Noordhollands Duinreservaat. De ingreep is kleinschalig en subtiel; op sommige plekken gebruikten we kleine machines, op andere plekken deden we dit met de hand. Eerder verwijderden we al wat andere bebossing en legden we stuifkuilen aan. Zo maken we het soortenrijke duingrasland elk jaar wat meer open. Dat is nodig, omdat de bomen de wind tegenhouden. En wind hebben we nodig om het zand te laten stuiven. Stuivend zand heeft een dempend effect op de negatieve gevolgen van stikstof.

De Kennemer Schaapskudde Gaat Met Pensioen

Bezoekers aan de Kennemerduinen zijn ze tijdens een duinwandeling vast wel eens tegengekomen: de schapen van de Kennemer Schaapskudde. Deze kudde heeft jarenlang heel veel werk gedaan in het duingebied. De schapen hebben het natuurbeheer zelfs zo succesvol uitgevoerd, dat jaarrond begrazen niet meer nodig is. Daarom mag de kudde nu met pensioen. De schapen gaan van hun oude dag genieten bij de Stichting Vrienden van het oude Kennemer Schaap. De stichting krijgt een eenmalige opstartbijdrage om de dieren op een fijne nieuwe locatie te huisvesten.van signalerend, inventariserend tot evaluerend.

Doel 2 Landschappelijke variatie

Dennenverjonging verwijderd

In het zuidelijke deel van het Nationaal Park Zuid-Kennemerland ligt het Kraansvlak. Dit gebied van 439 hectare vormt het duingebied tussen Zandvoort en Bloemendaal. Al jaren doen we ingrepen in dit duin om het zand te helpen stuiven. In 2023 ontdeden we vier vlakken (twee hectare) van jonge dennen. Zaailingen zorgen er namelijk voor dat het bos uitloopt naar het duin. Vorig jaar hebben we op dit vlak tevens een stuk vergrast duingrasland afgeplagd. Die bovenlaag (het plagsel) kreeg een nieuwe bestemming bij het herstellen van de Duinpoort, de natuurbrug over de spoorverbinding Haarlem-Zandvoort.

Van nature zijn de duinen een aaneenschakeling van de meest uiteenlopende landschapssoorten. Die variatie aan habitats maakt dat de duinen een grote hoeveelheid soorten herbergen. Variatie is dus het kenmerk van een gezond duin. We helpen de duinen om sterk en gezond te blijven.

Maaien en begrazing

Jaarlijks maaien we honderden hectares duingebied om meer openheid en diversiteit te creëren. Het maaisel voeren we af om de bodem weer zijn natuurlijke schraalheid terug te geven. Ook zetten we begrazing in, waarbij grote grazers niet alleen gras maar ook struweel kort houden. We kiezen bewust voor verschillende soorten dieren, omdat elke soort op zijn eigen manier graast. Zo ontstaat er nog meer variatie.

Tweede fase baggerwerkzaamheden op Landgoed Marquette

De grachten en watergangen op het landgoed Marquette en de sloten in de weilanden raakten de afgelopen jaren steeds voller met slib. Een natuurlijk proces, dat ten koste kan gaan van de waterkwaliteit, het waterleven en de doorstroming. Daarom voerden baggerwerkzaamheden uit. Dit deden we gefaseerd, om de impact van de maatregel zo klein mogelijk te houden. In 2021 is de eerste fase uitgevoerd in het oostelijke deel van het landgoed. In 2022 stonden de slotgracht, de Luchtenakkers langs de Noordermaatweg en enkele locaties op de omliggende weilanden op de planning. Dit jaar wordt de laatste fase uitgevoerd rond het voormalige depot en in het weidevogelgebied van de Kampen. In totaal maken we negen kilometer aan watergangen vrij.

Spanje blij met onze wisenten

Op nationaal niveau doen onze wisenten het goed. Zó goed, dat er internationaal vraag is naar onze dieren. Eerder verhuisden er al zeven wisenten naar Spanje. Vorig jaar volgden nog drie van onze mooie, gezonde dieren om daar te zorgen voor meer genetische variatie in de aanwezige kuddes. De twee stieren en een koe hebben hun plek inmiddels helemaal gevonden. Hun nieuwe thuis in Noord-Spanje verschilt wel wat van onze duinen. Het nieuwe leefgebied is nog droger dan ons duingebied. En door klimaatverandering zal dit nog droger worden. Gelukkig zijn onze wisenten daar goed tegen bestand.

Damhertenpopulatie nadert streefaantal

In het duin moet genoeg ruimte zijn voor alle dieren die daar horen. Maar als een grote grazer oververtegenwoordigd is, komt het bestaansrecht van andere dieren in het geding. Dan is het nodig om actie te ondernemen om de natuurlijke balans te herstellen. De grote grazer in kwestie is het damhert. Damherten hebben geen natuurlijke vijand. Om de populatie te reguleren, beheren we deze sinds een aantal jaar. Hoewel er nog genoeg werk te doen is, gaan we inmiddels richting een populatie die past bij ons duin. Voor Zuid-Kennemerland is dit een populatie van tweehonderd damherten.

Archeologische Vondsten Bij Baggerwerkzaamheden

Net als in 2021 voerden we bij Landgoed Marquette baggerwerkzaamheden uit ter bevordering van de waterkwaliteit. Een team van archeologen deed intensief vooronderzoek en stelde vast dat het een gebied was met veel waarde. De grond bleek inderdaad vol verrassingen te zitten. Ze ontdekten voorwerpen die teruggaan tot de dertiende eeuw. Noemenswaardige opgravingen zijn de vele keramiekresten, koloniale specerijenpotten en een Japans keramisch poppetje uit een kunstverzameling.

Ons natuurbeheer richt zich altijd op het versterken van de eigen kracht van de natuur. We werken daarom aan goede verbindingen en een optimale interactie met de zee en het achterland. Dit vergroot de ecologische veerkracht van de duinen.

Natuurbrug volledig opengesteld

Natuurbrug Zeepoort over de Zeeweg in Overveen werd in 2017 opgeleverd met als doel om een groter aaneengesloten leefgebied te creëren voor diersoorten. De grote grazers werden nog even geweerd, omdat de bovenste leeflaag nog niet sterk genoeg was. Inmiddels is het aangeplante groen flink gegroeid en loopt dit geen gevaar meer. Schotse hooglanders en konikpaarden zijn daarom vanaf nu ook van harte welkom om de brug te passeren.

Grasland Marquette opnieuw ingericht

Het grootste landgoed dat we beheren ligt in Heemskerk: Landgoed Marquette. De Provincie Noord-Holland kocht hier vorig jaar twaalf hectare grasland aan, om het in te richten als weidevogelgrasland. We voerden 23 duizend kuub bovengrond af om het beter te laten aansluiten op de aangrenzende weidevogelpercelen, zoals de Hoge Weide. Het grasland is nu zo ingericht dat het landschap weer meer gelijkenis vertoont met het Oer-IJ. De uitgegraven grond is goed terechtgekomen. De grond bleek, in tegenstelling tot andere voormalige bollengrond, niet vervuild. Daarom kon het gebruikt worden voor een woningbouwproject in Assendelft.

Werkzaamheden In Het Heemskerkerduin

In het Noordhollands Duinreservaat, nabij Heemskerk, het zweefvliegveld en het Grote Stuk, hebben we werkzaamheden uitgevoerd om twee duingebieden beter met elkaar te verbinden en een belangrijke waterleiding weer bereikbaar te maken. Meer openheid in het gebied is goed voor dieren en planten die specifiek in het duin voorkomen en zorgt ervoor dat de waterleiding bereikbaar is bij calamiteiten en onderhoud. We verbinden twee duingebieden met elkaar door ook van het tussengelegen deel een meer open natuurgebied te maken. Zo krijgt de wind weer vrij spel.

Geleidelijke overgangen voor natuurbewoners

Het kappen van bomen is geen prettig gezicht. We begrijpen heel goed dat dit emoties oproept. Bos hoort bij de oorspronkelijke duinen en daarom zijn we er zuinig op.

Bomenkap is voor PWN nooit een doel op zich, maar soms wel nodig. Grofweg zijn er twee redenen: de wind vrij spel geven en het zorgen voor geleidelijke overgangen voor natuurbewoners. Stuivend zand werkt versterkend en maakt het duin gezond. Door bomen weg te halen op westelijke locaties kan zand zich verplaatsen. Bomenkap om geleidelijke overgangen te creëren is nodig op plekken waar de grens tussen bos en ander landschap te scherp is. We halen sommige bomen uit een grensgebied weg. Zo ontstaat er een boszoom. Een ideale plek voor vlinders, vogels, kleine zoogdieren en bloeiende planten.

3.1 NATUURBEHEER EN BIJZONDERE PROJECTEN

2. ONZE VERANTWOORDELIJKHEID

Regulier exotenbeheer

Doel 4