De beste oplossingen komen van de natuur zelf

Naast de jaarlijkse beheerprojecten in de duinen, kijken we bij PWN ook verder vooruit. Want hoe vangen we de grote ontwikkelingen op die er op ons afkomen? Wij zien grote kansen voor onze provincie in de binnenduinrand en in het IJsselmeer.

Omdat niemand de toekomst exact kan voorspellen, werken we bij PWN verschillende toekomstige scenario’s uit voor het natuurbeheer in de duinen. We hebben hierover in het eerste hoofdstuk al uitgebreid geschreven.

In het eerste hoofdstuk gaven we een doorkijkje naar belangrijke trends en ontwikkelingen. We stipten ook aan dat we kansen zien. Twee daarvan lichten we in deze paragraaf uit. Wat ze gemeen hebben is dat ze gebaseerd zijn op natuurlijke systemen. Want vaak heeft de natuur zelf al goede oplossingen in huis. Door van de natuurlijke kracht gebruik te maken, komen we tot robuuste oplossingen. Combineren we dit ook nog met water, dan bereiden we ons op een verantwoorde manier voor op een toekomst waarin het belang van betrouwbaar water voor Noord-Holland alleen maar groter wordt.

3. UITVOERING IN 2022/2023

Kansen voor de binnenduinrand

Een stijgende zeespiegel en meer neerslag maken dat het grondwater hoger komt. Dit zorgt weer voor meer kwelwater dat naar de poldergebieden stroomt. Clusterbuien kunnen daarnaast in de binnenduinrand wateroverlast veroorzaken. Verschillende projecten in de binnenduinrand laten zien wat de kansen zijn om water en natuur te combineren. Bijvoorbeeld bij Castricum, waar een combinatie van nieuwe natuur, recreatieve functies en waterberging ervoor heeft gezorgd dat het dorp nu minder wateroverlast ervaart.

Ook in het gebied De Vlotter bij Heemskerk zien we de kracht van nieuwe natuur in combinatie met nieuwe recreatiemogelijkheden en meer zoetwater als buffer voor drogere tijden.

Ontwikkeling nieuwe natte natuurgebieden. Zo blijft de zoetwatervoorraad onder duinen op peil.

Ruimte maken voor waterberging. Opvangen in natte tijden, beschikbaar in droge tijden. Zo ontstaan belangrijke waterbuffers.

Water dat weglekt uit zoetwaterbel schoonhouden. Gebruiken voor natuur en eventueel drinkwater.

Stedelijk gebied houdt droge voeten door waterberging.

Zoetwatervoorraad onder duingebied.

Hoe lager de grondwaterstand achter de duinen, hoe meer schoon water er weglekt naar de binnenduinrand (kwel). Voorkom verdere bodemdaling en waterstandverlaging.

Kansen voor het IJsselmeer

De bevolking van Noord-Holland groeit en het klimaat verandert. Hierdoor neemt de drinkwatervraag toe, terwijl de kwaliteit van onze bronnen afneemt. Daarom is de noodzaak groot voor versterking van het IJsselmeer met een natuurlijke klimaatbuffer.

De toekomstige Klimaatbuffer IJsselmeer bestaat uit drie grote, diepe waterbekkens omringd door een nieuw aan te leggen natuurgebied en een zandige dijk. Voordat het IJsselmeerwater in de bekkens wordt opgevangen, stroomt het eerst door dit nieuwe natuurgebied. Planten en vissen vinden hier beschutte plekken om (op) te groeien en natuurlijke processen krijgen de ruimte om het water voor te zuiveren.

Het voorgezuiverde water blijft in de bekkens voortdurend in beweging. Zo verbetert de waterkwaliteit verder. Op deze manier houdt Noord-Holland een grote voorraad kwalitatief goed IJsselmeerwater beschikbaar voor drinkwaterproductie. De nieuwe natuur versterkt hier bovendien de ecologie. Door de uitbreiding van de zoetwaterbuffer voor drinkwater komen we ook tegemoet aan andere gebruikers van IJsselmeerwater. Tijdens langere perioden van droogte hoeft het IJsselmeer nu minder zoet te worden gehouden, waardoor minder kritische gebruikers nog steeds van het water gebruik kunnen maken. Natuurontwikkeling, natuurlijke voorzuivering en waterbeschikbaarheid komen in de Klimaatbuffer samen. Dit samenspel tussen water en natuur ontwikkelen we samen met het Rijk, de Provincie Noord-Holland, gemeenten en natuurorganisaties. Ook betrekken we omwonenden bij het project.

ONTWERP-VOORKEURSBESLISSING WIERINGERHOEK

Het ecosysteem van het IJsselmeergebied is uniek, en staat tegelijkertijd ook onder druk. Via het natuurproject Wieringerhoek werkt Rijkswaterstaat aan mogelijkheden om het IJsselmeer toekomstbestendiger te maken. De Minister van Infrastructuur en Waterstaat en de Minister voor Natuur en Stikstof willen een Voorkeursbeslissing vaststellen. De daarvoor opgestelde ontwerpVoorkeursbeslissing is onderverdeeld in drie projectdoelen, waaronder de verdere uitwerking van zoete leefgebieden rond de Klimaatbuffer IJsselmeer door PWN. Tot begin 2023 konden mensen hun zienswijze op dit project insturen. In de loop van 2023 wordt de Voorkeursbeslissing vastgesteld.