มาร์กซ: ความรู้ฉบับพกพา by Readery

มาร์กซ: ความรู้ฉบับพกพา • เกษี เ ชะ ี ะ แ จากเ ื่อง M a r x : A V e r y S h o r t I n t r o d u c t i o n โ Peter Singer ิ ์ค ั้งแ ก: สำา ัก ิ ์ o p e n w o r l d s , กุ า ั ์ 2558 าคา 220 า คณะบรรณาธิการอำานวยการ ิ โญ ไ สุ ิ ญ า ส ี อาชวา ั กุ แอ สิ ิ์ เวอ ์กา า ก ั สิ ิ งค ุจิกุ อ แสง เอกญา ิ ว จ ์ วงศ์กิจ ุ่งเ ือง ก ้อง จั วิ ์ ก ิก เ ิ เกื้อกู งศ์ บรรณาธิการบริหาร ว จ ์ วงศ์กิจ ุ่งเ ือง ก ั สิ ิ งค ุจิกุ บรรณาธิการสำานักพิมพ์ วิ า อังกู ัศ ี ั ์ ู ิ ำ้าว ฐ ฐ จิ า ์ ุญชั แซ่เงี้ ว บรรณาธิการศิลปกรรม ก ั สิ ิ งค ุจิกุ เลขานุการกองบรรณาธิการ ์ ิ ์ ิ ิ งศ์ • บรรณาธิการเล่ม วิ า อังกู ัศ ี ั ์ บรรณาธิการต้นฉบับ ุญชั แซ่เงี้ ว ออกแบบปก w r o ngd e s i g n • จัดทำาโดย ิษั โอเ ่ เวิ ์ส ั ิชชิ่ง เฮาส์ จำากั 604/157 สา ุ ะ ิษฐ์ แขวง างโ ง าง เข า าวา ก ุงเ ฯ 10120 โ ศั ์ 0 2 - 6 1 8 - 4 7 3 0 e m a il: o pe n w o r l d s t h a i l a n d @g m a i l . c o m fa c e b o o k : w w w . f a c e b o o k . c o m / o p e n w o r l d s twitte r: w w w . t w i t t e r . c o m / o p e n w o r l d s _ t h we b s i t e : w w w . o p e n w o r l d s . i n . t h จัดจำาหน่าย ษิ ั ซีเอ็ ูเคชั่ จำากั ( หาช ) เ ข ี่ 1858/87-90 าง า- า แขวง าง า เข าง า ก ุงเ ฯ 10260 โ ศั ์ 0 - 2 7 3 9 - 8 0 0 0 โ สา 0 - 2 7 5 1 - 5 9 9 9 we b s i t e : h t t p : / / w w w . s e - e d . c o m /

สำาห ั ส า ั กา ศึกษา องค์ก ห ือ ุคค ี่ ้องกา สั่งซื้อห ังสือ จำา ว ากใ าคา ิเศษ โ ิ ่อ ก ั สิ ิ งค ุจิกุ ห า เ ขโ ศั ์ 086 403 6451 ห ือ Email: openworldsthailand@gmail.com

ข้อมูลทางบรรณานุกรมของสำานักหอสมุดแห่งชาติ ซิงเกอ ์, ีเ อ ์. า ์กซ: ควา ู้ฉ ั ก า.-- ก ุงเ ฯ : โอเ ่ เวิ ์ส ั ิชชิ่ง เฮาส์, 2558. 192 ห ้า. -- (ควา ู้ฉ ั ก า). 1. ัก ัชญา. I. เกษี เ ชะ ี ะ, ู้เแ . II. ชื่อเ ื่อง. 921 ISBN 978-616-7885-10-0 • Thai language translation copyright 2015 by openworlds publishing house /Copyright © 1980 by Peter Singer All Rights Reserved.

Marx: A Very Short Introduction, by Peter Singer was originally published in E n g lis h in 1 9 8 0 . This translation is published by arrangement with Oxford University Press t hrou g h T u ttle -M o ri Ag e n c y C o . , L t d . The Thai edition is translated by Kasian Tejapira and published by op e n wo rld s p u b lis h i n g h o u s e , 2 0 1 5 . มาร์กซ: ความรู้ฉบับพกพา ี ิ ์เ ็ าษาอังก ษเ ื่อ ี ค.ศ. 1980 แ ะ ิ ์ค ั้งแ กใ ชุ Very Short Introductions เ ื่อ ี ค.ศ. 2000 แ แ ะ ี ิ ์เ ็ าษาไ โ ข้อ ก งกั สำา ัก ิ ์ หาวิ า ั ออกซ อ ์

สารบัญ

. ชื่อ ่อ : 7 คำา ำา ู้แ

คำา ำา ู้เขี

: 14

1. ชีวิ แ ะ สะเ ือ : 18 2. ุวเฮเกเ ี

: 40

3. จาก ะเจ้าสู่เงิ 4. ก

าชี

า : 52

ากฏ : 62

5. ้ ่าง ั ิ า ์กซ : 70 6. ควา แ กแ กใ ฐา ะ ษฎี ะวั ิศาส ์ : 82 7. เ ้าห า ของ ะวั ิศาส ์ : 96 8. เศ ษฐศาส ์ : 116 9. ั ิคอ ิว ิส ์ : 144 10.

ะเ ิ

: 158

แห ่งอ้างอิง : 182 อ่า ่อ : 184

สารบัญภาพประกอบ

. 1 คา ์

า ์กซ (ค.ศ. 1818-1883) 20

ู ิ ์หิ ของ า ์กซใ วั ห ุ่ (ค.ศ. 1836) ี่สโ ส ื่ สังสั ข์ อง กั ศึกษาจากเ อื ง เี อ ์ หาวิ า ั อ ์ (Courtesy of the International Institute of Social History, Amsterdam) 23

า้ อกของ า้ เ ข ี่ 41 เ แ ์ า ก์ า่ ฮาเวอ ์ ส ็อกฮิ ์ อ อ ี่ซึ่ง า ์กซอาศั อ ู่ใ ช่วง 15 ี ้า ของชีวิ (Courtesy of Hulton Getty) 37

า ก์ ซกั เจ ี กู สาวค โ ของเขา ค.ศ. 1870 (Courtesy of Hulton Getty) 38

5 จอ ์จ วิ เฮ ์

ี ิช เฮเก (ค.ศ. 1770-1831) 46

า ก์ ซข ะอา ไุ ้ 18 เี อื่ ค.ศ. 1836 จาก า ะเอี ของ ู ิ ห์ ิ ใ า ะกอ 2 (Courtesy of the International Institute of Social History, Amsterdam) 58

ุ วิก อ เออ ์ าค (ค.ศ. 1804-1872) (Courtesy of the Mary Evans Picture Library) 88

ี ิช เองเก ส์ (ค.ศ. 1820-1895) 93

9 โ งงา อังก ษก างค ิส ์ศ ว ษ ี่ 19 ชา หญิงกำา ัง ำางา อ ู ่ ใ โ งงา ุ ง ่ อ งแ เ ์ ี ิ ว วาเ ิ โ เคสเ อ ี ค.ศ. 1860 (Courtesy of the Mary Evans Picture Library) 107 10 เ วิ ิคา ์โ (ค.ศ. 1772-1823) (Courtesy of Hulton Getty) 126 11 ห้องอ่า ห ังสือ งก แห่งหอส ุ ิ ิชเก่า เ ิ ใช้งา ใ ี ค.ศ. 1842 ซี่ งึ่ า ก์ ซค้ คว้าเ ี เ ี งงา เ อื่ ง ทุน (Courtesy of Hulton Getty) 132 12 า กห งั สือ ทุน เ ่ แ ก ฉ ั ิ ค์ งั้ แ กใ าษาเ อ ั (Courtesy of AKG London) 141 13 ห ุ งั ศ ของ า ก์ ซ สี่ สุ า ไฮเก ใ ก งุ อ อ (Courtesy of Hulton Getty) 161 14 โจเซ ส า ิ (ค.ศ. 1879-1953) (Courtesy of Hulton Getty) 175 15 ข ว ังเค ื่อ ่า แ ่ ้า จำา อง า ุคค สำาคัญของ ั คิ อ วิ สิ ์ ใ ข ว าเห กี่ งุ ฮาวา า ะเ ศคิว า ค.ศ. 1974 เ ื่อ ำา ึกวั ค อ ีแห่งกา ฏิวั ิ (Courtesy of Miroslav Zaji/Corbis) 178

Very Short Introduction

ชื่อย่อ

โ ั่วไ กา อ้างอิง ึงงา เขี ของ า ์กซใ ัว ห งั สือเ ่ จี้ ะ งเ ็ ชือ่ อ่ ของงา ไว้ า ว้ เ ขห า้ อี่ า้ งอิง ข้อควา เว้ แ จ่ ะ ะ ไุ ว้เ ็ อ า่ งอื่ า้ า่ ง ี้ เ ขห า้ อี่ า้ งอิง าจากห งั สือเ อื่ ง David McLellan (ed.), Karl Marx: Selected Writings (Oxford University Press, Oxford, 1977) B CI C III CM D EB EPM G

‘On Bakunin’s Statism and Anarchy’ Capital, Volume I (Foreign Languages Publishing House, Moscow, 1961) Capital, Volume III Communist Manifesto Doctoral thesis The Eighteenth Brumaire of Louis Bonaparte Economic and Philosophical Manuscripts of 1844 Grundrisse (translated M. Nicolaus, Penguin, Harmondsworth, 1973)

GI GP I

Marx

The German Ideology ‘Critique of the Gotha Program’ ‘Towards a Critique of Hegel’s Philosophy of Right: Introduction’ J ‘On the Jewish Question’ M ‘On James Mill’ (notebook) MC Letters and miscellaneous writings cited in David McLellan, Karl Marx: His Life and Thought (Macmillan, London, 1973) P Preface to A Contribution to the Critique of Political Economy PP The Poverty of Philosophy R Correspondence with Ruge of 1843 T ‘Theses on Feuerbach’ WLC Wage Labour and Capital WPP ‘Wages, Price and Profit’ (in K. Marx, F. Engels, Selected Works, Foreign Languages Publishing House, Moscow, 1951)

Very Short Introduction

ค�าน�าผู้แปล

ั ิ า ก์ ซเ ็ กั แ ก างอุ กา ก์ า เ อื งสำาห ั แ ะเ อื่ ่ว ุ่ “ค เ ือ ุ าฯ” จำา ว าก ั เ ็ สั ั ์ ัก ี่ ุเ ือ ้อ แ ง างอา ์ควา ู้สึก ไ ่ใช่ ักเ ่ ๆ ห ือ ักชั่วค ู่ชั่ว า แ ้ว ่า เ หาก ูก ั แ ่ แ ้ งั้ ควา คิ แ ะวิญญา งึ ขั้ ิ า ควา กั ข้า าำ้ ุ ไ ไ ไห ไ กั ไ ว่ า่ งก ะสุ ห่า ะเ ิ ห อื า่ เขาหิ า ์ กั า ไก ี่ไ ่คุ้ เค ู้จัก แ ้ ้องเอาเ ือ เ ื้อชีวิ เข้าเสี่ ง ก็ อ จ ห า ค ้องเสี ส ะ ีชี ูชา ัก ั้ ไ อ ่างไ ้ ชือ่ เสี งเ ี ง า ไ ่ วี ั คี่ อ ค วั ญา ิ ิ จะไ เ้ า้ ก ะ กู คื แ ะแ ว้ กั แ ก ั้ ก็ อี ั จ ง เ อื่ แ ่ ะค า่ งค้ ้ว ะส กา ์ของ ัวเองว่า “เ อ” ห ือ ่าง ง ู ของ “เ อ” โ กจ ิงใ ี้ไ ่ไ ้เ ็ ไ อ ่างใ อุ ค ิ แ ่ ั่ ก็ไ ใ่ ช่เห ุ ี อ จี่ ะ ื กั แ ก างอุ กา ์ ั้ งกั ข้า ีควา จำาเ ็ แ ะเ ็ ะโ ช ์ ี่ค ุ่ แ ะ สังค ไ จะ าำ ควา เข้าใจ ะส กา ์ กั แ ก งั ก า่ ว งั ี่ เค า า อ ิ า ไว้ใ ี่ห ึ่งว่า:

Marx

สำ า ห ั า ู ้ อ ่ า ...ใ โ ก ุ ค ห ั ง คอ ิ ว ิ ส ์ แ ห่ ง ศว ษสุ ้า ของค ิส ์ศ ว ษ ี่ 20 ัจจุ ั ั้ ... ข้อเขี ว่า ว้ ั ิ า ก์ ซิส -์ คอ วิ สิ ์ ี่ ้ เ กิ ไ แ ว้ ใ ู จุ ิของ ั ะเ ศ ุ ิ โ ก ี่สา ซึ่งห่างไก แ ะสง สงั เกือ กึ่งศ ว ษก่อ คง ้อง ูเ ็ เ ื่องเกิ ควา จำาเ ็ แ ้ก ะ ั่ง “สิ ิ ี่จะ ำา งอ ู่” ของ ัว งั ก า่ ว ั้ ก็คง ู า่ ค างแค งใจ เ าะ งึ อ า่ งไ ใ อ ศว ษ ี่ า่ า ษฎี กา ฏิ ั ิ แ ะองค์กา จั งั้ แห่ง ั ิ า ก์ ซิส -์ คอ วิ สิ ก์ ไ็ ้ สิ จู ์ วั ั เองว่า ้ ะ า แ ะไ ้ ่ ส า งอ ่ า งไ ่ ี ชิ้ ี แ ้ ว ใ ะเ ศไ เห อื งั ไี่ เ้ กิ กั ษฎี กา ฏิ ั ิ แ ะองค์กา จั งั้ าำ องเ ี วกั ส่ว ใหญ่ใ ะเ ศอื่ ๆ วั่ โ ก ก ะ ั้ แ ว้ จะ ัง า ัวอ่า – ิ ัก ้อง ู ึง ัวเขี – จ า ั อั ื า าวเห ี ให้แก่ซากศ างกา เ ือง ี้ ้ว เห ุอั ใ ? คำา อ ของ ก็คือ ึงแ ้ ีศาจแห่ง ั ิคอ ิว ิส ์ จะ า แ ้ว แ ่ ั ก็ ังห อกห อ เ าอ ู่ ว่าใ ฐา ี่ ั ไ ้เค ัว ั กั ค เ ็ าอ ่าง ุเ ือ ้อ แ งเ ็ เว า าว า ู้ า แ ้ว ่อ ไ ่จากไ โ ไ ่ ิ้ง อ ิ ์ ะ ั ึ ก อ ู ่ ใ จิ วิญญา างวั ของ า คูส่ า แี่ ชิ ของ ั แ ะฉะ ั้ จึง แี ่ า่ กา เขี อ่า แ ะ ำาควา เข้าใจเ ื่อง าวของ ีคอ ิว ิส ์เ ่า ั้ ค เ ็ จึงจะสา า ะห ัก ึง ัว างวั ใ จิ ใ ้สำา ึกของ อ ่างค ้ว ส ู ์ไ ้

Very Short Introduction

(Kasian Tejapira, “Introduction: Manifesto for a PostCommunist Ghost Story,” Commodifying Marxism: The Formation of Modern Thai Radical Culture, 1927-1958, 2001, p. 1)

ห ือหากจะ ู ้ว าษาวิชากา ี่ งไ ง ากว่า ใ ้อ คำาของ เ ฮอ ิเ ์ (Fred Halliday) ัญญาช า่ ซ้า ชาวอังก ษเชือ้ สา ไอ ชิ อ ี ส าชิกกอง า กิ า New Left Review ศาส าจา ์ ้า ควา สั ั ์ ะหว่าง ะเ ศ ู้เชี่ วชาญ ะวั ออกก างแห่ง London School of Economics แ ะ าคีส าชิกแห่ง British Academy ู้ ่วง ั (ค.ศ. 1946-2010) ก็คือ: ั ิคอ ิว ิส ์ซึ่งค อ ว เอาอุ กา ์แ ะควา ะ า อ าก างสังค ี่ อง ั กา ้า า จากสห า โซเวี ว ั้งเสี งสะ ้อ ั่วโ ก ี่ ูก ุกให้ ื่ ขึ้ ้ว กา ้า า ั้ ังคง อให้ ำา ิ ีศ ก ัง ั อ ู่ จะก ั ง ั ิค อ ิ ว ิ ส ์ ไ ้ ก็แ ่ ื้ ฐา ของกา ะห ัก ู้ว่า ั เ ็ ัวแ ของอะไ , ำาไ ค ั ้า ๆ ั่วโ กจึง ่อสู้เ ื่อแ ะเชื่อ ืออุ ค ิ ี้, แ ะอะไ กั แ ่ ี่ ั เข้า อ่ สู้ า้ า ว้ แ ะ อกจาก ี้ ั จะ กู ก งั ไ ้ ก็ ่อเ ื่อ กของอุ กา ์แ ะข ว กา ี้ ูก ะเ ิ ค่าแ ้วเ ่า ั้ หาก ิใช่แค่ห ง ื ั ไ ห ือ ั ฏิเส ว่า ั เ ็ “ า าค ิ” อ ่าง ักง่า แ ะอ ่าง ะเ ิ ห ักฐา าง ะวั ิศาส ์ ั้ง วง

Marx

(Fred Halliday, “What was Communism?,” Political Journeys: The openDemocracy Essays, 2011)

ห ังสือเ ื่อง มาร์กซ: ความรู้ฉบับพกพา ี่แ จาก Marx: A Very Short Introduction ( ี ิ ค์ งั้ แ ก ค.ศ. 1980 แ ะ ิ ซ์ าำ้ ใ ห งั สือชุ Very Short Introductions ของสำา กั ิ ์ หาวิ า ั ออกซ อ ์ ค งั้ แ กใ ี 2000) ของ เี อ ์ ซิงเกอ ์ (Peter Singer) ศาส าจา ์ า้ จ ิ ชั ญาแ ะชีวจ ิ ศาส ์ ชาวออสเ เ ี ู้ ีชื่อเสี ง ั่วโ กเ ่ ี้ ช่ว ู ื้ ส อง อ แก่ ข้อเ ี ก ้อง ี่ให้ ำาควา เข้าใจ ะเ ิ ค่า แ ะส ุ เ ี จากอุ กา แ์ ะข ว กา ั ิ า ก์ ซอ า่ งเ อื กเ ็ อ า้ ข้าง ้ ไ ้เ ็ อ ่าง ี ั แ ก ่างจากงา แ ะ ำา ั ิ า ์กซ เ ่า ี่ ี าใ าษาไ ส่ว ใหญ่ซึ่ง ้าไ ่เอ เอี งไ างแอ ี้ คอ ิว ิส ์สุ โ ่งก็โ ้ ้าวให้ ั เชื่อ ั อ ่างเ ็ ะ จาก ุ องของ ู้ ี่ งใจ ักใจเชื่อ ั แ ้ว ง ี่ ั เ ็ งา เชิง วิชากา ไ ่ใช่โฆษ าชว เชื่อ า า เข้าอกเข้าใจแ ะ อง อ ่างเห็ อกเห็ ใจแ ่สงสั ไ ่ า แ ะวิ ากษ์วิจา ์ แ ะ ำาเส อองค์ ว วิสั ัศ ์แห่งควา คิ ของ า ์กซ ี่เชื่อ โ ง ควา คิ ของเขา งั้ ใ วั เ าว์แ ะวั วุ อิ า่ งสื เ อื่ งเข้า ว้ กั ใ เชิง ัชญา แ ี่จะ อง ั แ กแ กหักจากกั เ ็ ัชญา ใ วั เ าว์แ ะวิ าศาส ์สังค ใ วั วุ ิ ั เ ็ งา ี่ช่ว ให้ เข้าใจเอก า แ ะ ังใ กา อ ิ า แห่งควา คิ ของ า ์กซ โ ไ ่จำาเ ็ ้องเชื่อ แ ะ ำาเส ออ ่างไ ้ส ุ ะหว่างกา ห งั่ เข้าใจ กะ า ใ ควา คิ กั กา องโ คง ะ ะห่างจาก

Very Short Introduction

า อกอ ่างวิจา ์ ขอขอ คุ สำา กั ิ ์ openworlds โ อาจา ์ ก อ้ ง จั วิ ์ แห่งเศ ษฐศาส ์ ศาส ์ แ ะอาจา ์ว จ ์ วงศ์กิจ ุ่งเ ือง แห่งสังค วิ าแ ะ า ุษ วิ า ศาส ์ ี่ชักชว แ ะเ ิ โอกาสให้ ไ ้ ำางา แ ชิ้ ี้ ว ั้งคุ วิ า อังกู ัศ ี ั ์ า ิกา ี่ก ุ า ูแ ้ ฉ ั อ ่าง ะเอี อ คอ ั กุ ั ิ ชอ แ ืออาชี ้ว เกษียร เตชะพีระ หาวิ า ั ศาส ์ ศจิกา .ศ. 2557

Marx

ค�าน�าผู้เขียน

ีห ังสือเกี่ วกั า ์กซ าก า ห า เ ่ แ ่ ำา สั้ ๆ ี่ เี กี่ วกั ควา คิ ของเขา งั หาไ ้ าก า ก์ ซเขี งา ื าว หาศา เกี่ วกั เ ื่อง ่างๆ ห า ห าก าก า เสี จ ก ะ ั่ง ั ไ ่ง่า ี่จะ องเห็ ควา คิ ของเขาเ ็ องค์ ว เชื่ อ ว่ า ั ี ค วา คิ ใจก างห ื อ วิ สั ั ศ ์ ่ อ โ ก ี่ ึ ก ควา คิ ของ า ์ ก ซ ั้ ง ห เ ็ เอก า แ ะช่ ว อ ิ า สิ่ง ี่อาจ ูเห ือ เ ็ ักษ ะชว ฉง ส เ ่ห์ ่างๆ ของ ั หากไ ่ อง ่ า ควา คิ ใจก างห ื อ วิ สั ั ศ ์ ั ง ก ่ า วอ ู ่ ใ ห งั สือเ ่ ี้ า า อกว่าวิสั ศั ใ์ จก าง วี่ า่ คืออะไ ้ว ศั ์แสง ้อ คำา ี่ อเข้าใจไ ้สำาห ั ู้ ี่ ู้จักงา เขี ของ า ก์ ซ าก่อ เ ี ง อ้ ิ ห อื ไ ่ จู้ กั เอาเ หาก าำ สำาเ จ็ ก็ไ ่จำา ้องส หาข้อแก้ ัวอื่ ใ เ ิ่ เ ิ แก่กา ี่ เขี ห ังสือเกี่ วกั า ์กซแ ะ ั ิ า ์กซเ ิ่ ขึ้ าอีกเ ่ ั้ง ี่ ว ก เ ื่อง ี้ ีอ ู่ ่ว ้ ้ เห ือแ ้ว สำาห ั า ะเอี ใ แง่ชีว ะวั ิของ า ์กซ ิ ค้างงา ชั้ ีของ เ วิ แ คเ แ (David McLellan)

Very Short Introduction

เ ื่อง Karl Marx: His Life and Thought (Macmillan, London, 1973) เ ็ ิ เ ศษ ศ ะของ เกี่ วกั โ ั ศ ์ เ ื่ อ ง ะวั ิศาส ์ของ า ์กซ ั อิ ิ จากงา ของ จี.เอ. โคเฮ (G.A. Cohen) เ ื่อง Karl Marx’s Theory of History: A Defence (Oxford University Press, Oxford, 1979) แ ้ว่า จะไ ่ไ ้ อ ั ข้ อ ส ุ ั้ ง ห ของงา ศึ ก ษา ี่ ้ า า ชิ้ ั้ ก็ า เจอ ั ์ โคเฮ ั ง ส่ ง ควา คิ เห็ โ ะเอี ่ อ ้ ่ า ง ห ังสือเ ่ ี้ให้ ำาให้ แก้ไขข้อ ิ า ไ ้ห า ะกา โ เ ิ ์ เฮ โ เ อ ์, เ า า ซิงเกอ ์ แ ะ า ิ ี เว ซ์ ช่ว ให้ควา เห็ เี่ ็ ะโ ช ์ อ่ ้ า่ งห งั สือซึง่ สู้ กึ ขอ คุ เ อื่ ควา ก ะจ่างชั เจ ของสำา ว าษา ไ ้ ั แก้ คำาแ งา เขี ของ า ์กซ ี่ อ้างอิง า ้างเ ็กๆ ้อ ๆ ใ างก ี ้ า ี่ สุ หากไ ่ ไ ้ คำ า เชิ ญ ชว ของ คี โ ั ส า ิกา ั่วไ ของห ังสือชุ ี้ แ ะ เฮ ี ฮา ์ ี แห่ง สำา ัก ิ ์ หาวิ า ั ออกซ อ ์ ให้เข้า า ่ว เขี ้ว ก็คงไ ่แ ้แ ่ า า เขี ห ังสือเ ่ ี้ขึ้ า แ ะหาก ิไ ้ ช่วง ะ ะ า ักกา สอ ี่ หาวิ า ั โ แ ชอ ุญา ให้ ก็คงเขี ั ไ ่เส ็จเห ือ กั ปีเตอร์ ซิงเกอร์ วอชิง ั ี.ซี. ิ ุ า ค.ศ. 1979

มาร์กซ •

ความรู้ฉบับพกพา

MARX t A

Very

Short

Introduction

Peter Singer

แปลโดย

เกษียร เตชะพีระ

บทที่ 1

/ ชีวิ แ ะ สะเ ือ

Very Short Introduction

ผลสะเทือนของมาร์กซนัน้ จะเปรียบได้กแ็ ต่กบั บุคคลสำาคัญ างศาส าอ ่าง ะเ ซูห ือ ี ูฮั ห ั เ ่า ั้ ะหว่างช่วง เว าอั าว า ของค ึ่งห ังแห่งค ิส ์ศ ว ษ ี่ 20 เกือ จะ ุกๆ 4 ใ 10 ค โ ก ้ว อาศั อ ู่ า ใ ้ ัฐ า ี่ ือ ัว เ ็ า ์กซิส ์แ ะอ้างว่าใช้ห ักกา า ์กซิส ์ า ั สิ ใจว่า จะ หิ า ชา ิ า้ เ อื งอ า่ งไ ไ ว่ า่ คำาก า่ วอ้าง ั้ จะ งั ไ ข่ ึ้ สักเ ี งใ ก็ า ใ ะเ ศเห า่ ี้ า ก์ ซเ ี ะ จุ ะเ ซู างโ ก ์ งา เขี ของเขาเ ็ แห ่งอั ิ ะแห่งสัจ แ ะ สิ ิอำา าจ า ของเขา ูก ั้งแส ง ้ว ควา เคา อ ุกแห่งห ชีวิ ของ ู้ค ห า ้อ ้า ไ ้ ั สะเ ือ อ ่าง ึกซึ้งจาก กของ า ์กซ อีก ั้งอิ ิ ของ า ์กซก็หาไ ้จำากั อ ู่แ ่กั สังค คอ วิ สิ ์ งั้ ห า เ า่ ั้ ไ ่ ฐั า อ ุ กั ษ ิ ไ เ้ ิ่ าำ กา ฏิ ู สังค เข้า าใช้เ ื่อ ั ฐา ส ั ส ุ ข ว กา ่า ค้า ฏิวั ิ เี่ ิ แ ว าง า ก์ ซิส ์ อกจาก ี้ วกอ ุ กั ษ ิ ก็ งั แส ง ฏิกิ ิ า อ โ ใ้ แ ี่ ุ่ ว อ้ กว่าอีก ว้ อา ิ ช่ว

ภาพประกอบ 1 คา ์

Marx

า ์กซ (ค.ศ. 1818-1883)

Very Short Introduction

สุ โส ิ กี ั ฮิ เ อ ใ์ ห้ขึ้ กุ อำา าจเ าะ องเห็ ั ชิ า ิ ิ ้ า ค ั่ ง ของ ั้ ง สองเ ็ คำ า อ ่ อ ั คุ ก คา จาก า ์ ก ซิ ส ์ แ ะแ ้ใ า ไ ่ ี ั คุกคา จากกา ฏิวั ิ า ใ กา ีศั ู า ์กซิส ์ ่างชา ิอ ู่ก็ให้ควา ชอ แก่ ัฐ า ใ กา ขึ้ ง ะ า จั หาอาวุ แ ะจำากั สิ ิ ัจเจก ุคค ใ า ของ ควา ั่ คงแห่งชา ิ หากเ า ู ใ ะ ั ของควา คิ แ ี่ จ ะเ ็ ะ ั กา เ ืองเชิง ฏิ ั ิแ ้ว คุ ู กา ของ า ์กซก็ ะจักษ์ชั เช่ กั ึง อ ี้ใค ห ้าไห จะสา า คิ ึงสังค โ ไ ่ อ้างอิง ศ ะของ า ์กซ ี่ห ั่ง ึก ึงควา เชื่อ โ ง ะหว่าง ชีวิ างเศ ษฐกิจกั ชีวิ าง ญ ั ญา า้ ง? ควา คิ ของ า ก์ ซ ำา าซึ่งสังค วิ าส ั ให ่ ิกโฉ กา ศึกษา ะวั ิศาส ์ แ ะส่ง สะเ ือ อ ่าง ึกซึ้ง ่อ ัชญา ว ก แ ะศิ ะ า าแข ง ใ ควา ห า ั ี่ อ ั ว่าห ะห ว ิ่ง ี้ ุกวั ี้เ าก็เ ็ า ์กซิส ์กั ั้งห ั่ แห ะ แ ้วอะไ คือ าควา คิ ี่ส่ง กว้างไก ข า ั้ เ า่ ? ั่ คือเ อื่ ง าวของห งั สือเ ่ ี้ แ ก่ อ่ อื่ ขอก า่ ว งึ ชา เจ้าของควา คิ เห ่า ี้สักเ ็ก ้อ คา ์ า ์กซ เกิ ี่เ ือง ีเ อ ์ เข ไ ์แ ์ของ เ อ ี ใ ี ค.ศ. 1818 อ่ แ ข่ องเขาซึง่ ไ แ้ ก่ไฮ ์ ชิ (Heinrich) กั เฮ เี อ็ า (Henrietta) ั้ เ ็ วิ แ ก่ าำ เ ิ ว่าหั า ั อื ิ ก า โ เ สแ ์ โ า เ ื่ อ ให้ ไ ฮ ์ ิ ช ะกอ วิ ช าชี ักกฎห า ง่า ขึ้ ค อ ค ัวของเขา ีฐา ะ ีแ ้จะไ ่ ึงขั้ ำ่า ว อู้ ู่อั ใ วกเขา ี ศ ะเส ี ิ ใ เ ื่องศาส าแ ะ

Marx

กา เ ือง แ ่ไ ่ ึงกั หัว ุ แ ง เส้ าง าง ั ญ ญาของ า ์ ก ซเ ิ่ ้ ค่ อ ข้ า งแ ่ เ ื่อเขาไ ศึกษากฎห า ี่ หาวิ า ั อ ์ อ อา ุ 17 ี ากฏว่าชัว่ เี ี วเขา ิ คุกข้อหาเ าสุ าแ ะ า เจ็ เ ก็ อ้ ใ กา ้า ว เขา ังเขี กา ์ก อ าก ักไ ให้ เจ ี อ เวส ์ าเ (Jenny von Westphalen) หวา ใจ ั้งแ ่วั เ ็ก ของเขา ้ว ิช้า า ่อของคา ์ ก็อ สิ่ง ี่เขาเ ี กว่า “กา เ ี่ วค งั่ า้ อา ะวา ” ี้ อ่ ไ ไ ไ่ หว แ ะ ั สิ ใจว่าคา ์ คว ้า ไ เ ี หาวิ า ั เ อ ์ ิ ี่เอาจ ิงเอาจัง ิ่งกว่า ใ ก ุ ง เ อ ์ ิ ควา ส ใจของ า ์ ก ซออกไ าง ัญญาควา ู้ ากขึ้ แ ะเขาเ ี่ จากเ ี กฎห า หั ไ ศึกษา ัชญาแ เ ื่อง ี้ไ ่ ะ ั ใจ ่อเขา ัก ัง ี่ ่อเขา เขี ไว้ ใ จ ห า เชิ ง ำ า ห ิ ว ่ า “ควา เสื่ อ อ สว ค ุ คงแก่เ ี หัว ุ่งไ ้เข้าแ ี่ควา เสื่อ อ ือแก้วเ ี ์” (MC 33) อ า่ งไ ก็ า สิง่ ี่ งั คั ให้ า ก์ ซ อ้ งคิ เ อื่ งกา งา อาชี อ า่ งจ งิ จังหาใช่คาำ าำ ห ิ เิ ี แ เ่ ็ ก ของ อ่ ของเขา า่ งหาก งั้ เี้ าะเ อื่ ไ ่ ี า ไ จ้ าก อ่ แ ว้ ค อ ค วั ของเขาก็ไ ่ ี ัญญาส่งเสี เขาไ เ ื่อ ๆ โ ไ ่ ี ี่สิ้ สุ ไ ้ ั ง ั้ า ์ ก ซจึ ง เ ิ่ ำ า วิ า ิ ์ ิ ญ ญาเอก ้ ว ควา คา ห า จะให้ไ ้ าำ แห ง่ อาจา ์ หาวิ า ั วั วิ า ิ ์ เอง ั้ เกี่ วกั หัวข้อวิชากา ี่ไก ัว ก ่าวคือ ข้อเ ี ่าง ะหว่าง ัชญาของเ โ ค ี ุสกั เอ ิคิว ุส ว่า า ์กซเ ็งเห็ กั ษ ะคูข่ า เ ี เคี งกั ไ ้ ะหว่างข้อ ิ า แ ค่ งั้ โ า เห ่า ี้กั วิวา ะเกี่ วกั กา ีควา ัชญาของเฮเก ซึ่งใ

Very Short Introduction

ภาพประกอบ 2 ู ิ ์หิ ของ า ์กซใ วั ห ุ่ (ค.ศ. 1836) ี่สโ ส ื่ สังสั ์ของ ักศึกษาจากเ ือง เี อ ์ หาวิ า ั อ ์

Marx

ส ั ้ั เ ็ ื้ ี่ ี่ ศ ะ างกา เ ื อ งอั ห ากห า ใ ควา คิ ของสังค เ อ ั า จ กั วิ า ิ ์ กู ื่ เส อแ ะ ั ไว้ใ ี 1841 ว่าไ ่ กี า ส อง ำาแห ่งอาจา ์ หาวิ า ั ให้ า ์กซจึงหั าส ใจ วิชาชี ห งั สือ ิ แ์ เขาเขี เ อื่ งเกี่ วกั สังค กา เ อื ง แ ะ ัชญาให้ห ังสือ ิ ์แ วเส ี ิ ี่เ ิ่งออกให ่ชื่อ ไรนิช กาแซตต์ (Rhenish Gazette – Rheinische Zeitung) ควา ของ เขาเ ็ ี่ชื่ ช แ ะกา ิ ่อสั ั ์ของเขากั ห ังสือ ิ ์ ฉ ั งั ก า่ วก็เ ิ่ ขึ้ งึ ขั้ เี่ อื่ า กิ า าออก อ า ี 1842 ก็เห็ ชั ว่า า ์กซเห าะ ี่จะเข้า ั ำาแห ่งแ ว่างา ใ าำ แห ง่ า กิ า ของ า ก์ ซก็ไ ่ ื าว แ ้จะไ ่ใช่ควา ิ า ของเขาก็ า ใ ส า ี่ห ังสือ ิ ์ ฉ ั ี้เ ็ ี่ส ใจเ ิ่ ขึ้ เจ้าห ้า ี่ วจ ิจา าสิ่ง ิ ์ของ ัฐ า ัสเซี ก็หั าใส่ใจ ั เ ิ่ ขึ้ เช่ กั ชุ ควา ของ า ก์ ซว่า ว้ ควา ากไ ข้ องชาวไ อ่ งุ่ ใ หุ เขา อแซ อ์ าจ ูก องว่า ุก ะ ให้เคี แค้ แ งเ ็ ิเศษ กา ์จะเ ็ เช่ ใ ก็ า ฐั า สั เซี ก็ ั สิ ใจสัง่ ิ ห งั สือ ิ ฉ์ ั ี้ า ์กซไ ่ไ ้เสี ใจอะไ ี่ างกา ัฐ า “คื เส ี า ให้กั ” งั เี่ ขาเขี เ า่ ใ จ ห า งึ เ อื่ ค ห งึ่ (MC 66) เ ื่อ อ จากห ้า ี่ า ิกา แ ้ว เขาก็เ ิ่ งา ศึกษาเชิง วิ ากษ์ ัชญากา เ ืองของเฮเก อกจาก ี้เขา ัง ีเ ื่อง เ ่ง ่ว กว่าให้ห่วงใ ้ว ั่ คือกา แ ่งงา กั เจ ีซึ่งเขา ห ั้ ห า าไ ้ 7 ีแ ้ว แ ะเขา ัง ้องกา ออกจากเ อ ี ี่ซึ่งเขาไ ่สา า แส งควา เห็ ไ ้อ ่างเส ี ัญหาอ ู่ ง ี่

Very Short Introduction

เขา อ้ ง เี งิ เ อื่ จะแ ง่ งา แ ะ อ เี้ ขาก็ า กงา ซำา้ อีก ว่า กิ ิศั ์ของเขาใ ฐา ะ ักเขี ห ุ่ ีแววอ าค ไก ก็ช่ว ให้เขาไ ่ กอั ชิ า้ า เขาก็ไ ้ ั เชิญให้เ ็ า กิ า ว่ ของสิ่ง ิ ์ฉ ั ให ่ชื่อ เยอรมัน-เฟรนช์ อันนาลส์ (GermanFrench Annals – Deutsch-Französische Jahrbücher) งา ี้ ำาให้เขา ี า ไ ้ อจะแ ่งงา แ ะเ ็ อั ุ ิ ัญหาว่าจะไ อ ู่ ี่ไห งไ ั้ง ี้ก็เ าะ ัง ี่ชื่อสิ่ง ิ ์ฉ ั ให ่ ี้ ่ง อก ั คา ห า จะ ึง ักเขี แ ะ ักอ่า ั้ง ี่เ ็ ชาว ั่งเศส แ ะเ อ ั คา ์ กั เจ ี า ์กซ า ึง า ีสใ ูใ ไ ้ ่วง ี 1843 แ ะ ิช้า า ก็เ ิ่ ค หาส าค กั วกหัว ุ แ งแ ะ สังค ิ ี่ า ว ก ุ่ กั อ ใู่ ศู ก์ างควา คิ หัวก้าวห า้ แห่ง ี้ า ก์ ซเขี ควา ให้ เยอรมัน-เฟรนช์ อันนาลส์ 2 อ ่างไ ก็ า วา สา ฉ ั ี้ ังอา ุสั้ เสี ิ่งกว่าห ังสือ ิ ์ ไรนิช กาแซตต์ ก่อ ห า้ ั้ อีก วา สา ฉ ั แ กสุ งึ ู เู้ ขี ชาว ั่งเศสไ ่ไ ้เ สักค แ ะฉะ ั้ จึงแ ไ ่ ูก ัก า ึง ใ า ีส ข ะเ ่ วา สา ี่ส่งไ ัสเซี ก็ ูก างกา ึ ห ู ้ อ อกเงิ ห ุ ห ั ง โค งกา จั ิ ์ ว า สา ากั อ ั ว ะหว่าง ั้ เอง เ ื่องจากควา คิ แ คอ ิว ิส ์แ ะ ฏิวั ิ ี่แส งออกใ วา สา ฉ ั แ ก ี่ ูก ึ ัฐ า ัสเซี จึงออก ห า จั า า ิกา เ ็ อั ว่า ั ี้ า ์กซก ั ไ เ อ ีไ ่ไ ้แ ้วแ ะก า เ ็ ู้ ี้ ั างกา เ ือง โชค ี ี่เขา ไ ้ ั เงิ ก้อ โ จากอ ี ู้ ือหุ้ ห ังสือ ิ ์ ไรนิช กาแซตต์ ัง ั้ เขาก็เ ไ ่ ้องหางา ำา

Marx

อ ี 1844 า ก์ ซค าำ่ เค ง่ อ ิ า ข า ควา จุ ื าง ัชญาของเขา ี่เ ็ ัชญาใ ควา ห า กว้าง ิ่งซึ่ง ว เอากา เ อื ง เศ ษฐศาส ์ แ ะแ วคิ เกี่ วกั ก ะ ว กา าง ะวั ิศาส ์ ี่ ำาเ ิ อ ู่ใ โ กเข้าไว้ ้ว า ึง อ ี้ า ์ ก ซ ้ อ แ ้ ว ี่ จ ะเ ี ก ั ว เองเ ็ ชาวคอ ิ ว ิ ส ์ ซึ่ ง ก็ ไ ่ ใ ช่ สิ่ ง ิ ก ิ วิ สั าก า แ ่ อ ่ า งใ ใ า ี ส ส ั ั้ เ าะสา า หา ชาวสังค ิ แ ะคอ วิ สิ ์ กุ ะเ ไ ้ ี่ ั่ อ ั้ ใ ี เ ี วกั ั้ เอง ิ า ะหว่ า ง า ์ ก ซกั เองเก ส์ก็เ ิ่ ขึ้ ี ิช เองเก ส์ (Friedrich Engels) เ ็ ุ ของ ั ก อุ สาหก ชาวเ อ ั ู ้ เ ็ เจ้ า ของโ งงา อ า้ า้ ใ เ อื งแ เชสเ อ ข์ องอังก ษ ว้ ว่า วั เองเก ส์ เอง ั้ ไ ้ ก า เ ็ ั ก สั ง ค ิ ฏิ วั ิ โ ่ า กา ิ ่ อ สั ั ์กั แว วง ัญญาช เ อ ั เ ี วกั ี่ า ์กซเข้าไ ว่ ว้ เขาเขี ควา ให้ เยอรมัน-เฟรนช์ อันนาลส์ ห งึ่ ซึ่งส่ง สะเ ือ อ ่าง ึกซึ้ง ่อควา คิ ของ า ์กซเองใ เ ื่อง เศ ษฐศาส ์ ฉะ ั้ ั จึงไ ่ ่าแ กใจ ี่เ ื่อเองเก ส์ าเ ือ า ีส เขากั า ์กซจะ ะกั ไ ่ ั ไ วกเขาก็เ ิ่ ่ว กั เขี จุ สา ฉ ั ห ึ่ง ห ือ ู เสี ว่า ่ว กั เขี สิ่ง ี่เองเก ส์ คิ ว่าคงจะเ ็ จุ สา ฉ ั ห งึ่ เองเก ส์ งิ้ ้ ฉ ั ส่ว ของเขา าว 15 ห ้าไว้กั า ์กซเ ื่อเขาออกจาก า ีสไ ากฏว่า “จุ สา ” ฉ ั ี้ ี ิ ์ออก า า ใ ้ชื่อ ตระกูลศักดิ์สิทธิ์ (The Holy Family) ใ ี 1845 ั าวเกือ 300 ห ้าแ ะเ ็ ห ังสือ ี ิ ์เ ่ แ กของ า ์กซ

Very Short Introduction

ข ะเ ี วกั ั้ เอง ฐั า สั เซี กำา งั ก ั งั่ เศส ให้ ำาอะไ างอ ่างกั วกคอ ิว ิส ์เ อ ั ี่อาศั อ ู่ใ า ีส ใ ี่สุ ก็ ีคำาสั่งเ เ ศออก า แ ะค อ ค ัวของ า ์กซ ซึง่ อ ี้ ว กู ค แ กชือ่ เจ เี ห อื แ ก่ ็ ากั โ ก า้ ไ อ ู่ ก ุง ัสเซ ส์ เ อื่ ให้ไ ้ ั อ ญ ุ า อ ใู่ สั เซ ส์ า ก์ ซ อ้ งสัญญา ว่าจะไ ่เข้า ่ว กิจก างกา เ ือง ว่าใ ไ ่ช้าเขาก็ ะเ ิ คำา ั่ ี้โ จั ั้งค ะก กา ิ ่อสื่อสา คอ ิว ิส ์ซึ่ง ุ่งห า ให้ชาวคอ ิว ิส ์ใ ะเ ศ ่างๆ ไ ้ ิ ่อสั ั ์ กั ึงก ะ ั้ า ์กซก็สา า อ ู่ใ ัสเซ ส์ไ ้ า 3 ี เขาเซ็ สัญญากั ู้จั ิ ์ว่าจะ ิ ห ังสือออก าเ ่ ห ึ่ง ซึ่ง ะกอ ไ ้ว วิเค าะห์วิจา ์ างเศ ษฐศาส ์แ ะ กา เ ือง สัญญากำาห ให้ห ังสือเส ็จเ ี ้อ ใ ู ้อ ี 1845 ากฏว่า ี่ก า เ ็ เส้ า แ กใ ห า ๆ เส้ า ี่ห ังสือซึ่งจะก า เ ็ เ ื่อง ทุน (Capital) เ ่ ี้เส ็จไ ่ ั ู้จั ิ ์ไ ้ ก งจ่า ค่า ิขสิ ิ์ให้ ่วงห ้าก่อ ไ ้ ั ้ ฉ ั ซึ่ ง ไ ่ ้ อ งสงสั เ ว่ า เ ็ เ ื่ อ ง ี่ เ ขาเสี ใจไ า เ ่ า า (สัญญา ี้ ูก กเ ิกไ ใ ้า ี่สุ แ ะชา ู้เค าะห์ ้า ค ี้ ังคง า า า วงเงิ ของเขาคื อ ู่แ ้ใ ี 1871) อ ี้ เองเก ส์ไ เ้ ิ่ ช่ว เห อื า ก์ ซ างกา เงิ แ ว้ งั ั้ ค อ ค วั ของ า ์กซจึง ีเงิ อ ังชี ไ ้ า ก์ ซกั เองเก ส์ ะเจอะเจอกั อ่ าก เองเก ส์ า ังก ุง ัสเซ ส์ จาก ั้ ั้งคู่ก็เ ิ างไ อังก ษเ ็ เว า 6 สั าห์เ ื่อศึกษาเศ ษฐศาส ์ใ เ ืองแ เชสเ อ ์อั เ ็

Marx

หัวใจของ ุคอุ สาหก ให ่ (ข ะ ั้ เจ ีกำา ัง ั้งค ์ ูกสาวค ี่ 2 ของ วกเขา า อ า) เ ื่อก ั า ัสเซ ส์ า ก์ ซก็ ั สิ ใจเ อื่ ห งั สือเ อื่ งเศ ษฐศาส ข์ องเขาออกไ ก่อ ก่อ จะ ำาเส อ ษฎีของเขาเองอ ่างเ ็ แก่ สา สา ะ เขาอ าก ้ ้างควา คิ เ ื่อเ ือกอื่ ๆ ี่กำา ังเ ็ ี่ ิ อ ู่ใ แว วง ัชญาแ ะสังค ิ เ อ ั ั ์ ี่ออก าไ ้แก่ เ ื่อง อุดมการณ์เยอรมัน (The German Ideology) อั เ ็ งา เขี ี่ าวแ ะ ่อ ค ั้งเ ิ่ เ ้อเข้าใจ ากซึ่ง ูก ฏิเส โ จู้ ั ิ อ์ า่ ง อ้ 7 า แ ะ อ้ ง ้ เ กิ กา จั ิ ไ์ ใ สี่ ุ ัง ี่ า ์กซเขี า ห ังว่า “ ิ้ง ั ให้ห ูแ ะเ ็ วิจา ์ไ ” อกจากเขี อุดมการณ์เยอรมัน แ ้ว า ์กซใช้เว า าก า ใ ช่วงห า ี ี้เ ี่ วโจ ีใค ่อใค ห า ค ี่อาจ ก า เ ็ ั ิ ของเขาไ ้ เขาเขี งา วิวา ะอีกชิ้ ห ึ่ง เ อื่ โจ ี ู อง (Pierre-Joseph Proudhon) กั สังค ิ ชั้ าำ ชาว งั่ เศส งึ แ ใ้ าง ษฎี า ก์ ซจะคั ค้า สิง่ เี่ ขาเ ี กว่า “ า่ แี ไส ศาส ์ อ่ สิ อิ าำ าจ” (MC 172) แ ่ วั า ก์ ซเอง ก ั ักใจเชื่อใ ควา สำาคัญของควา คิ ัวเองเสี จ ก ะ ั่ง ควา เห็ ี่แ ก ่างจากของ ัวไ ่ไ ้ ี่ ำาไ สู่กา ะเ าะ เ าะแว้ง อ่ ค งั้ ใ ค ะก กา ิ อ่ สือ่ สา คอ วิ สิ แ์ ะ สั ิ า คอ ิว ิส ์ซึ่งก่อ ั้งขึ้ า า า ก์ ซส โอกาส จี่ ะ าำ ให้ควา คิ ของเขาเ ็ ื้ ฐา ของกิจก ชาวคอ ิว ิส ์เ ื่อเขาไ อ อ เ ื่อเข้า ่ว กา ะชุ ใหญ่ขององค์กา สั ิ า คอ วิ สิ ์ เี่ งิ่ ก่อ งั้ ขึ้ ให ่ใ เ ือ ั วาค ี 1847 ใ กา วิวา ะกั ื าวห า อ

Very Short Introduction

เขา ก ้อง ศ ะของเขาว่า ั ิคอ ิว ิส ์จะ ากฏขึ้ ไ ้อ ่างไ แ ะใ ี่สุ เขากั เองเก ส์ก็ไ ้ ั อ ห า า ะ ห ้า ี่ให้ ก ่าง ั ิควา เชื่อของสั ิ า ฯ ขึ้ า ้ว าษา เ ี ง่า ั ์ของกา ี้คือ แถลงการณ์พรรคคอมมิวนิสต์ (The Communist Manifesto) ซึ่ ง ี ิ ์ อ อก าใ เ ื อ กุ า ั ์ ี 1848 อั จะก า าเ ็ เค้าโค งค าสสิกแห่ง ษฎีของ า ์กซ อ ่างไ ก็ า แถลงการณ์ฯ หาไ ้ ะส สำาเ ็จ โ ั ีไ ่ ก่อ ั จะ ี ิ ์ออก า ส า กา ์ใ ุโ ก็ไ ้ ิกโฉ ไ โ กา ฏิวั ิ ั่งเศส ี 1848 ซึ่งเ ็ ัว ั่ ไกให้ กา เค อื่ ไหว ฏิวั ิ ะ ขุ ึ้ วั่ โุ ฐั า ชุ ให ข่ อง งั่ เศส กเ กิ คำาสัง่ เ เ ศ า ก์ ซใ จังหวะเ ี วกั ี่ ฐั า ขีว้ ิ กของ เ เ ี ให้เขาออกจาก ะเ ศ า ใ 24 ชั่วโ ง ค อ ค ัว า ์กซจึงไ า ีสก่อ แ ้วจาก ั้ เ ื่อไ ้ข่าวกา ฏิวั ิใ เ อ ์ ิ ก็เ ิ างก ั เ อ ี ใ เ ืองโคโ ญ า ์กซ ะ เงิ ุ เ ื่อออกห ังสือ ิ ์ ี่เ ี ก ้องกา เ ี่ แ งขั้ ากฐา ชื่อว่า นิว ไรนิช กาแซตต์ (New Rhenish Gazette – Neue Rheinische Zeitung) ห ังสือ ิ ์แส ง ่า ีส ั ส ุ ข ว กา ะชา ิ ไ า่ งๆ อ า่ งกว้างขวาง ไี่ ก้ อ่ กา ฏิวั ขิ ึ้ ห ังสือ ิ ์เ ื่อง ูอ ู่ ักห ึ่ง แ ่ อก ะแส ฏิวั ิเ ิ่ แ ่ว ง ะ อ กษั ิ ์ ัสเซี ก็ งา ขึ้ าให ่ แ ะ า ์กซ ูก ี ังคั ให้ ้องออกเ ิ างอีก เขา องไ า ีสแ ่แ ้วก็โ เ เ ศอีก ้ว เห ุ ั้ ใ วั ี่ 24 สิงหาค ค.ศ. 1849 เขาจึง โ สา เ ือไ อังก ษเ ื่อ อจ กว่ากา ฏิวั ิ ี่ ึง ี่สุ กว่า ี้

Marx

จะเ ิ ช่องให้เขาก ั เ อ ีไ ้ า ์ ก ซอาศั อ ู ่ ใ อ อ อ ช่ ว งชี วิ ี่ เ ห ื อ หะแ กค อ ค ัวของเขา ากจ าก ีเ ี ว วกเขาอาศั อ ู่ ใ ห้อง 2 ห้อง ี่ ่า โซโห เจ ี ั้งค ์ ูกค ี่ 4 ของ วกเขา ( ูกชา ชื่อเอ็ กา ์ซึ่งเ ็ ูกค ี่ 3 เกิ ี่ก ุง ัสเซ ส์) แ ่ ึงก ะ ั้ า ์กซก็ ัง ่ว กิจก างกา เ ืองอ ่างเอากา เอางา กั สั ิ า คอ ิว ิส ์ เขาเขี เ ื่องกา ฏิวั ิใ ั่งเศสแ ะ ใ า ห ังของ ั อีก ั้ง า า จั ั้งกา เค ื่อ ไหวห ุ ช่ว าส าชิกค ะก กา สั ิ า ฯ ะจำาเ ืองโคโ ญ ี่ ูก างกา ัสเซี เอา ัวขึ้ ศา เ ื่อ ก ุ่ ก กา สั ิ า ฯ แห่งเ ืองโคโ ญ ูกศา ั สิ ว่า ิ ิไ ี่ า ์กซจะแส งให้เห็ อ ่างชั เจ ว่า ำา วจ อ แ ง ห ั กฐา ขึ้ าก็ า า ์ กซ ั สิ ใจว่ ากา ำ า งอ ู่ สื ไ ของสั ิ า ฯ “ไ ่เห าะกั ส า กา ์อีก ่อไ ” แ ะแ ้ว สั ิ า ฯ ก็ส า ัว ง า ก์ ซอ อู่ า่ งโ เ ี่ ว ะ ะห งึ่ โ ไ ่ ิ อ่ สั ั ์ กั ก ุ่ จั ั้ง างกา เ ืองใ ๆ เขาใช้เว าอ่า ห ังสือสา ั เ ื่อง แ ะง่ว กั กา ะเ าะเ าะแว้ง ้า ั ิควา เชื่อกั า ู้ ี้ ั ชาวเ อ ั ่า ซ้า ค อื่ ๆ จ ห า ิ ่อ ของเขาเ ็ ไ ว้ คำา ่ โอ ค วญว่าไ ่ ี ญ ั ญาซือ้ หาอะไ เ อกจากข งั กั ั งั่ แ ะเ า่ ซี่ อื้ ไ ก้ เ็ ี ง อ้ ิ เ า่ ั้ เขาก ะ งั่ ส คั งา เ ็ เส ี ไ แ ่ กู อก ั เ าะ า อื ของเขาอ่า ไ ่ออก เขาเ ็ ูกค้าขา ะจำาของโ ง ั จำา ำา แ ่ก ะ ั้ เ ื่อ ูงของ า ์กซโ เฉ าะเองเก ส์ก็ให้ข้าวของ

Very Short Introduction

ช่ว เห ือ าอ ่างใจกว้างเส อ แ ะเ ็ ไ ไ ้ว่าควา ากไ ้ ของ า ก์ ซเกิ จากกา หิ า จั กา าำ่ แ ่ ากกว่า า ไ ไ้ ่ อ เฮเ เ อ ุ (Helene Demuth) ซึ่งเ ็ หญิง ั ใช้ของเจ ี งั อาศั อ กู่ ั ค อ ค วั า ก์ ซสื าจ า ก์ ซ งึ แก่ควา า (เ อ ุ ังเ ็ า าของ ูกชา อกส สของ า ์กซ า เ เ อ กิ ู้ อื กำาเ ิ เ อื่ ี 1851 ว้ เ อื่ ห กี เ ี่ งเ อื่ งอือ้ ฉาว เ ็กค ี้ไ ้ ั กา เ ี้ ง ูจาก ่อแ ่ ุญ ) ี่ เ ็ ช่ ว งเว าห า ี ี่ ค อ ค ั ว า ์ ก ซ ะส โศก าฏก ส่ว วั ก า่ วคือ กู ค ี่ 4 ของ วกเขา า งั้ แ ่ ังแ เ าะ เจ ี ั้งค ์อีกแ ะเ ็กค ห ัง ี้ก็ า เ ื่ออา ุ ังไ ่ ึงขว ี เค าะห์ห ัก ี่สุ ไ ้แก่กา า ของเอ็ กา ์ ี่ ูเห ือ จะเ ื่องจากวั โ คเ ื่ออา ุไ ้เ ี ง 8 ี ั แ ่ ี 1852 เ ็ ้ า า ์กซ ี า ไ ้ส ำ่าเส อขึ้ า ิกา ของห ังสือ ิ ์ นิวยอร์ก ทรีบูน (New York Tribune) ซึ่งเขาเค ใ โคโ ญไ ้ขอให้เขาเขี ควา ไ งห ังสือ ิ ์ า ์กซ อ ก ง แ ะใ ช่วง 10 ี ั ไ ห ังสือ ิ ์ ทรีบูน ก็ ี ิ ์ ควา ของ า ์กซแ จะ ุก สั าห์ (แ ้ว่า าง เองเก ส์จะแอ เขี แ ให้) ใ ี 1856 ฐา ะกา เงิ ิ่ง ีขึ้ อีกเ ื่อเจ ีไ ้ ก าสองก้อ ค าว ี้ ค อ ค ัว า ์กซสา า ้า จากห้องแออั ั เ ี ี่โซโห าอ ู่ ้า 8 ห้องใก ้แฮ ์สเ ฮี ไ ้แ ้ว แ ะ ี่ ั่ เอง ี่ ั้ง ค อ ค ัวออก า ากอากาศกั เ ็ ะจำา ุกวั อา ิ ์ ใ ี เ ี วกั ี้ ูกสาวค ี่ 3 ของ า ์กซ า เอ ิ อ ์ ห ือชื่อเ ่ ว่า ุสซีก็ ือกำาเ ิ ขึ้ แ ้ว่าเจ ี ังจะ ั้งค ์อีกค ั้งแ ่เ ็ก

Marx

ค ห ัง ี้ก็เสี ชีวิ อ ค อ ัง ั้ เอง ั จาก ี้ไ ค อ ค ัว า ์กซจึง ี ูก 3 ค ไ ้แก่ เจ ี อ า แ ะเอ ิ อ ์ า ์กซเอง ก็เ ็ ่อ ี่อ อุ่ แ ะ ักเอ็ ู ูกๆ อ เว า ี่ว่า ี้ า ์กซเ ้าคา หวังว่ากา ฏิวั ิจะ ะ ุขึ้ ใ อ าค อั ใก ้ ช่วง ี่เขาเขี งา ไ ้ าก ี่สุ คือ ใ ี 1857-1858 ั้ เ ็ าจากควา ห ง ิ ของเขาว่า าวะ ก ำ่ า างเศ ษฐกิ จ อ ั้ คื อ กา เ ิ ฉากวิ ก ค ั้ ง สุ ้ า ของ ุ ิ ้ ว ควา กั ง ว ว่ า ควา คิ ของเขาจะ ไ ่ ั กา ์ า ์ ก ซเขี อกเ ่ า แก่ เ องเก ส์ ว ่ า เขาเ ิ่ “ ำ า งา เ ็ ้ า เ ็ ห ั ง อ ุ ก คื ” เ ื่ อ ให้ เ ค้ า โค งงา ของเขาก ะจ่างชั “ก่อ ำ้า ่ว โ ก” (MC 290) ากฏว่า ใ เว า 6 เ ือ เขาเขี ้ ่างห ังสือ ทุน ไ กว่า 800 ห ้า แ ะอั ี่จ ิงแ ้ว ัว ่าง ั้ ค อ ค ุ เ ื้อหา ่างๆ ากกว่าใ ห ังสือ ทุน เ ื่อ ั ี ิ ์ออก าใ อ ้า อักโข ใ ี 1859 า ์กซ ี ิ ์ส่ว เ ็กๆ จากงา ของเขาว่า ้ว เศ ษฐศาส ์ ออก าใ ชื่อ บทวิพากษ์เศรษฐศาสตร์การเมือง (Critique of Political Economy) ห ังสือเ ่ ี้ไ ่ไ ้ จุควา คิ ้ แ ของ า ์กซไว้ าก า อะไ ัก ( กเว้ ส ุ ่อ ั ากา าง ัญญาของเขาใ คำา ำาซึ่งก า เ ็ ี่โ ่ง ัง ุกวั ี้) แ ะ เ อื่ ี ิ อ์ อก าก็ไ ไ่ ก้ า อ ั อ า่ งค กึ โค แ ่ ะกา ใ แ ี่จะเ ี ้ ฉ ั ส่ว ี่เห ือซึ่งแส งควา คิ ้ แ ของเขา ากกว่าให้ ้อ สำาห ั กา ี ิ ์ า ์กซ ก ั ู ก ึ ง ให้ เ ี่ งเ เฉไฉไ ้ ว ข้ อ ิ า า ห างกั ักกา เ ืองแ ะ า ิกา ่า ซ้า ค ห ึ่ง า คา ์ โ ก ์

Very Short Introduction

(Karl Vogt) า ์กซอ้างว่าโ ก ์ ั จ้าง ัฐ า ั่งเศส า ส่ง ให้เกิ ค ีควา ้อง ้องกั ไ า โ ก ์ ะ า า ์กซว่าเ ็ ัก อ แ งเอกสา แ ะขู่ก โชก แ ะ า ์กซก็ อ โ ้ ้ว กา เขี ห งั สือห า 200 ห า้ โ แ้ ง้ เสี สีโจ โี ก ์ ห า ี ให้ห ัง เ ื่อง าแ งว่า า ์กซเ ็ ่า ูก แ ่ก ี ิ า ี้ ำาให้ เขาสิ้ เ ืองเงิ ไ าก า แ ะไ ่ไ ้เขี อะไ ี่ งคุ ค่า ื า เ เ ็ เว า 18 เ ือ ว่ า อกจาก ี้ ั ง ี เ ห ุ อื่ ี่ จ ิ ง จั ง กว่ า ซึ่ ง ำ า ให้ า ์กซเขี งา เศ ษฐศาส ์ของเขาเส ็จ ่าช้าไ ก ่าวคือ ส าค ค งา สาก (International Workingmen’s Association) ซึง่ า จู้ กั กั า ห งั ว่า องค์กา สาก หี่ งึ่ (First International) ไ ้ ูกก่อ ั้งขึ้ กา ะชุ สา า ะใ อ อ เ ื่อ ี 1864 า ก์ ซ ั คำาเชิญไ ว่ ะชุ ค งั้ ี้ แ ะกา เี่ ขาไ ้ ั เ อื ก งั้ เข้าไ อ ใู่ ค ะก กา วั่ ไ ขององค์กา ก็ าำ ให้เขา ้ ส า โ เ ี่ วจากกิจก างกา เ ือง ู ิ ัญญาอั ง ังแ ะ ควา เข้ แข็งของ ุค ิก ำาให้เขาก า เ ็ ู้ ีอิ ิ ค อ งำา ส าค ฯ ค ห ึ่งใ ไ ่ช้า เขาเ ็ ู้เขี คำา าศ ั ใ ิ ีเ ิ ส าค ฯ แ ะ ก ่างข้อ ังคั แ ่ ะว่าเขา ีข้อคิ เห็ แ ก ่าง าก อคว กั า ักสห า แ งงา ี่ก่อ ัวเ ็ ฐา ของ าคส่ว อังก ษแห่งองค์กา สาก แ ่เขาก็แส ง ่า ีกา ู ี่หาไ ้ ากใ กา อ ชอ ควา แ ก ่างเห ่า ี้ ข ะเ ี วกั ี่ า า อ ่างไ ่ ะ ี่จะ ึงเห ่าส าชิกช ชั้ ค งา ของ ส าค ฯ ให้เข้าใก ้ ุ อง ะ ะ าวของเขาเอง ากขึ้ ใ ี 1867 ใ ี่สุ า ์กซก็เขี ห ังสือ ทุน เ ่ แ ก

Marx

เส ็จ ากฏว่า ฏิกิ ิ าแ กเ ิ่ ของสา า ช ค อ่า ก็ชว ิ หวังอีก ั่ แห ะ ใ างก ั กั เ ื่อ ูงของ า ์กซ ากั ขา ั ั อ า่ งเ า่ อ้ ก ะ อื อื ้ แ ะ าำ อะไ ก็แ ว้ แ ่ ี่ าำ ไ ้ เ ื่อให้ห ังสือเ ่ ี้ไ ้ ั กา วิจา ์ก ่าวขวัญ ึง เองเก ส์ ค เ ี วเขี ิ ศั ห์ งั สือ ทุน า่ งก า่ งวา ะ งึ 7 งห ังสือ ิ ์เ อ ั 7 ฉ ั แ ่ ุก ั้ ก็แส งควา ิ ช ชื่ ห งั สือเ ่ เี้ ส อ ้ เส อ า ว่ากว่าห งั สือจะเ ็ ี่ จู้ กั ใ วงกว้างออกไ ก็กิ เว าช้า า อั จี่ งิ า ก์ ซก า เ ็ ุคค ี่ ู้จักกั ี ิใช่เ าะห ังสือเ ื่อง ทุน หากแ ่จากกา ี ิ ์งา เ ื่อง สงครามกลางเมืองในฝรั่งเศส (The Civil War in France) เ ื่อ ี 1871 า ์กซเขี งา ชิ้ ี้ใ ู คำา าศ ั ่อองค์กา สาก เกี่ วกั คอ ู า ีสซึ่งเ ็ กา ุกขึ้ สู้ของ ค งา า ห ัง ั่งเศส แ ้ ัสเซี แ ้ว วกเขาเข้า ึ แ ะ กค องก ุง า ีสอ ู่ า 2 เ ือ องค์กา สาก แ ไ ่ ีอะไ เกี่ วข้องกั ก ี ี้เ แ ่ก ั ูก ูกโ งเข้ากั คอ ู า ีส ใ ควา คิ จิ ใจของ หาช คำา าศ ั ของ า ์กซ ิ่งไ เส ิ ควา ะแวงสงสั แ แ่ กเห า่ วี้ า่ กี า ส ค คิ กั วางแ า้ ของคอ วิ สิ ใ์ ะ ั สาก แ ะ วั า ก์ ซเองก็ขึ้ ชือ่ อือ้ ฉาว โ ั ี เขาเขี เ า่ ให้เ อื่ ค ห งึ่ ว่า “จ งิ ๆ แ ว้ ก็เ ็ เ อื่ ง ี สำาห ั ะห งั จากสุขสง อ ใู่ งั อ า่ ง า่ เ อื่ าำ คาญ า า ี่สิ ี” (MC 402) กา า า คอ ู า ี ส อ ่ า งเหี้ โห ำ า ให้ องค์กา สาก อ่อ แอ ง ควา เห็ ่าง ี่ ะอุคุก ุ่ อ ู่ใ ้ ื้ ิว ั โ ่ขึ้ เ ื้อง ใ กา ะชุ ใหญ่ขององค์กา สาก เ ื่อ

Very Short Introduction

ี 1872 า ์กซ ว่าเขาคุ ั ไ ่อ ู่ ญั ิ ี่ให้จำากั อำา าจ ของค ะก กา วั่ ไ า่ ควา เห็ ชอ ของ ี่ ะชุ งั้ เี่ ขา คั ค้า อ า่ งแข็งขั ฉะ ั้ แ จี่ ะ อู งค์กา สาก กไ อ ู่ ใ อุง้ อื ศั ขู องเขา า ก์ ซจึงเส อให้ค ะก กา วั่ ไ า้ ไ งั้ อ ู่ ี่ ิว อ ก์ ั แ ่ ไี้ ญั ิ ี้ ่า ควา เห็ ชอ ไ ว้ คะแ เฉี ฉิว า ์กซ ่อ ้อง ู้ ีว่า ั ห า ึงอวสา ของ องค์กา สาก ี่ห ึ่ง ั้ง ี้ก็เ าะใ ส า กา ิ ่อสื่อสา งั เี่ ็ อ ู่ อ ั้ ั าำ ไ ไ่ ้ อก จี่ ะ หิ า จั กา องค์กา ี่ ส่ว ใหญ่อ ใู่ โุ จาก ากก ะโ ้ ของ หาส ุ แอ แ กิ งึ อ ี้ า ก์ ซอา ไุ ้ 54 แี ว้ แ ะสุข า ุ โ ั้ า ชีวิ 10 ี เี่ ห อื ของเขาค่อ ข้าง า ื่ ไ เ้ อื่ ง าวกว่า ี่ า่ า ก ไี่ ้ ั เ ิ่ เ ิ าอีก าำ ให้ไ ่ อ้ งห่วงเ อื่ งควา ากจ แ ้ว อ ี้ ใ ห า แง่ ชีวิ ของค อ ค ัว า ์กซ ั ี้ ก็เห ือ ค อ ค ัวก ะฎุ ี ีอั จะกิ อื่ ๆ วกเขา ้า ไ อ ู่ ้า ห ังใหญ่ขึ้ ใช้จ่า เงิ าก า กแ ่ง ั ส่ง ูกๆ ไ เข้า วิ า ั ส ี แ ะออกเ ิ าง ่องเ ี่ วไ า ่อ ำ้าแ ่ ัก ื้ สุข า ี่ ิ กั าค ื้ วี ุโ า ์กซก ะ ั่งอว อ้าง ว่า ำากำาไ ไ ้จาก า หุ้ ซึ่ง ึงก ะ ั้ ก็ ิไ ้ ั ั้งเขาให้เ ิก ้องขอแ ะ ั เงิ ช่ว เห ือให้เ ่าจากเองเก ส์ แ ะแ ้วใ ี่สุ ควา คิ ของ า ์กซก็เ ิ่ แ ่ห า ก ะจา ออกไ ึง ี 1871 ห ังสือ ทุน ก็จำา ้อง ิ ์ออก า เ ็ ค ั้ ง ี่ 2 ฉ ั แ เ ็ าษา ั ส เซี ออก าใ ี 1872 เ ื่ อ งจาก า ์ ก ซเ ็ ี่ ิ ช ชอ อ ่ า ง ิ่ ง ใ ห ู ่ ั ก ฏิ วั ิ ัสเซี แ ะฉ ั แ เ ็ าษา ั่งเศสก็ออก า าใ ไ ่ช้า

Marx

แ ้ห ังสือ ทุน จะไ ่ ั แ เ ็ าษาอังก ษใ ช่วงชีวิ ของ า ์กซ ( ้ ฉ ั เ ื่อง ทุน เขี ขึ้ เ ็ าษาเ อ ั เห ือ ห ังสือเ ่ อื่ ๆ ของเขา) แ ่ก ะ ั้ กิ ิศั ์ ี่โ ่ง ังขึ้ ุก ี ของ า ์กซแ ้ใ ห ู่ชาวอังก ษซึ่ง ก ิไ ่ชอ ษฎีก็เห็ ไ ้ จากกา ี่เขา ูก ั ว เข้าไ ใ จุ สา ชุ “ ู้ ำาควา คิ ส ั ให ่” ้ว ค ห ึ่ง า ์กซแ ะเองเก ส์คงเขี จ ห า ิ ่อ กั า ัก ฏิวั ิ ั่ว ุโ ี่เห็ ้องกั ศ ะของ วกเขา อ ่างส ำ่าเส อ ว่างเว้ จากเ ื่อง ี้แ ้ว า ์กซก็ ำางา เกี่ วกั ห ังสือ ทุน เ ่ 2 แ ะ 3 อ ่างจั จ แ ่ไ ่เค ึงขั้ เส ็จ เ ี ้อ ้อ ี ิ ์เ า ะห ้า ี่ ี้ ูก ิ้งไว้ให้เองเก ส์ สา ่อห ัง า ์กซ า งา สำาคัญชิ้ สุ ้า ี่ า ์กซเขี ี ี่ าจากกา ะชุ ใหญ่ ี่จั ขึ้ เ ืองโก าใ เ อ ี เ ื่อ ี 1875 เ ้า ะสงค์ของกา ะชุ ใหญ่ ี่ว่า ี้คือกา ึก คสังค ิ เ อ ั ่างๆ ี่เ ็ คู่แข่งเข้า ้ว กั เ ็ เอก า แ ะเ ื่อกา ี้ห ัก โ า ่ว กั ก็ ูก ก ่างขึ้ ไ ่ ีกา ึกษาหา ือไ ่ว่ากั า ์กซห ือเองเก ส์เ ื่องห ัก โ า ังก ่าวซึ่ง ู้จักกั ใ า “ห ัก โ า โก า” แ ะ า ์กซโก ี่ ั จุข้อเ ี่ งเ ไว้ห า อ ่างห า ะกา จากสิ่ง ี่เขา ือว่าเ ็ ห ักสังค ิ วิ าศาส ์ เขาไ ้เขี ข้อวิ ากษ์วิจา ์ห ัก โ า ี่ว่าแ ะ า า เ แ ่ ั ไ ใ ห ู่ ู้ ำาสังค ิ เ อ ั ห ัง ก ของ า ์กซ ห ังสือ วิพากษ์หลักนโยบายโกธา (Critique of the Gotha Program) เ ่ กี้ ไ็ ้ ั กา ี ิ แ์ ะเ ็ ี่ ะห กั ั กั ว่าเ ็ ้อ แ ง ี่หาไ ้ ากของ า ์กซชิ้ ห ึ่งว่า ้ว กา จั ะเ ี

Very Short Introduction

ภาพประกอบ 3 า้ อกของ ้า เ ข ี่ 41 เ แ ์ า ์ก ่า ฮาเวอ ์ ส ็อกฮิ ์ อ อ ่ซี ึ่ง า ์กซอาศั อ ่ใู ช่วง 15 ี ้า ของชีวิ

ภาพประกอบ 4 า ์กซกั เจ ี ูกสาวค โ ของเขา ค.ศ. 1870

Marx

Very Short Introduction

สังค คอ วิ สิ ใ์ อ าค อ า่ งไ ก็ า ใ อ ั้ คำาวิ ากษ์ ของ า ์กซหาไ ้ ีอิ ิ แ ่อ ่างใ ไ ่ แ ะแ กา ว ค ่างๆ เข้า ้ว กั เ ็ เอก า ก็เ ิ ห ้า ่อไ ช่วง ี ้า ๆ ใ ั้ า ชีวิ ควา ึง อใจใ ๆ ี่ า ์กซอาจไ ้ าจากชื่อเสี ง ี่เ ิ่ ู ขึ้ ของ ก ั ูก ัง ้ว ควา โศกเศ ้าส่ว ัว ูกสาวค โ ั้งสองของ า ์กซคือ เจ ีแ ะ อ า ่างแ ่งงา แ ะ ี ูก ว่าใ า ูก ั้งสา ของ อ าไ ่ ีค ใ ีชีวิ อ เกิ 3 ขว เ ูกหัว ีของเจ ี ก็ า แ ่แ เ าะเช่ กั แ ้ว่าห ังจาก ั้ เ อจะ ี ูกอีก 5 ค แ ะ ั้งสี่ อ ชีวิ จ เ ิ ใหญ่ ว่าใ ี 1881 เจ ี ู้แ ่ า สุ ี่ ักของ า ์กซก็ ึงแก่ควา า ห ังจาก ่ว อ ู่ า ั ี้ า ก์ ซ งั้ ว่ ไข้แ ะหงอ เหงา ใ ี 1882 เจ ี กู สาวของเขา ่ว ห ักแ ะ ึงแก่ก ไ อีกค ใ เ ือ ก าค ี 1883 า ์กซไ ่เค ำาใจไ ้เ กั กา สูญเสี ค ั้ง ี้ เขา ่ว เ ็ ห อ อั ก เส แ ะ ึ ง แก่ ค วา า เ ื่ อ วั ี่ 14 ี าค ค.ศ. 1883