worden van veranderingen

De kunst van het beter worden van veranderingen De wereld is anders gaan denken in het ‘coronajaar’ 2020. Hoe kunnen we het vanaf 2021 ook daadwerkelijk anders gaan dóén? En hoe halen we het beste uit onverwachte D omstandigheden? Futurist Tim Selders kijkt vooruit en deelt de kunst van het beter worden van veranderingen. Ondernemen

‘Antifragiliteit en de kunst van het beter worden van veranderingen’, zo noemt Selders de manier waarop we met verrassende omstandigheden om zouden moeten gaan. Want we moeten wendbaar zijn, is zijn overtuiging. ‘Wat als het dna van graan muteert door de straling van de zon en er ineens een enorm voedseltekort is? Of als er plots geen internetverkeer meer mogelijk is tussen Amerika en Europa? Ondenkbaar? Nou, nog eentje dan:

wat dan als er een virus komt dat de wereld stillegt en er ineens geen mens meer in de straten te vinden is?’ Hij pauzeert even. ‘Precies. Wat we allemaal dachten dat nooit zou gebeuren, gebeurde afgelopen jaar toch. En daarom bepleit ik dat we ons richten op de kunst van beter worden van veranderingen, zodat we antifragiel worden, oftewel niet-kwetsbaar.’

‘Veel mensen vinden chaos lastig, ingewikkeld. We hebben liever dat de dingen gaan zoals we hadden verwacht. Toch zijn er genoeg voorbeelden waarin de zakenwereld of de natuur juist goed gedijt bij chaos. Nassim Nicholas Taleb is een LibaneesAmerikaanse auteur, wetenschapper en voormalig derivatenhandelaar. Hij zegt dat Wall Street welvaart bij chaos. Want als de een keldert, gaat de ander omhoog. En daar kun je als belegger geld aan verdienen. Een ander voorbeeld: bacteriën. Bacteriën zijn het ultieme voorbeeld van zichzelf uitbreiden en verbeteren.’

Hoe kunnen wij nou met zijn allen beter worden van de huidige coronachaos? ‘Wat je om je heen ziet, is dat het gros van de mensen de boel nu zo aan het inrichten is dat ze bij een volgende pandemie ‘er helemaal klaar voor zijn’. Alle voorbereidingen zijn ingericht op injecties en tests. Terwijl we dan misschien wel wat anders nodig hebben. De kunst van flexibel inspelen op een nieuwe situatie is dus veel belangrijker dan tot in de puntjes voorbereid zijn op één bepaald scenario. Denk maar aan de uitspraak van Darwin, de grondlegger van de evolutietheorie. Hij zegt, ‘het zijn niet de sterksten of slimsten die overleven, maar diegenen die zich het beste aanpassen aan een veranderende omgeving.’

‘Om met veranderingen te kunnen ‘dealen’ zijn bepaalde vaardigheden belangrijk. En het mooie is, vaardigheden kun je jezelf aanleren’, stelt Selders. Hij licht vier vaardigheden toe die volgens hem essentieel zijn de komende periode, de tijd waarin er een hoop anders moet dan anders, terwijl we nog altijd kampen met onzekerheden rondom het coronavirus en de bestrijding ervan. >

‘Veel mensen vinden chaos lastig, ingewikkeld’

‘Reframing’

‘’Reframing’ is de kunst van anders naar een probleem kijken, waardoor de oplossingsruimte groter wordt. Bekijk het probleem van de zijkant of zie het eens van wéér een andere kant. De clou is dat je vanuit een ander perspectief een ander probleem ziet. En dus ook andere oplossingen kunt bedenken’, zegt Selders.

Hij neemt een willekeurig probleem, ter verduidelijking van de vaardigheid ‘reframing’. ‘De lift is niet snel genoeg. Wat zou daar nou een goede oplossing voor zijn? Negen van de tien mensen denk aan extra motor of een sterkere motor, zodat de lift harder kan. Maar je kunt ook omdenken, het probleem vanuit een ander perspectief bekijken. Waarom gaat de lift niet snel genoeg?

Omdat men het wachten op de lift vervelend vindt. Daar zijn makkelijkere oplossingen voor. Bijvoorbeeld een spiegel ophangen of wifi bij de lift regelen, zodat men ondertussen van alles kan doen op zijn mobiele telefoon. Dat geeft een positievere ervaring voor de gebruiker dan wanneer de lift letterlijk sneller zou gaan. En deze oplossingen zijn nog goedkoper dan een nieuwe motor ook.’

‘Zorg dat je echt begrijpt wat de ander bezighoudt’

Inleven

Een andere manier om het beste uit veranderingen te halen, is in de huid van de ander kruipen, zegt de futurist. ‘Zorg dat je echt begrijpt wat de ander bezighoudt. Neem bijvoorbeeld de complottheorieën rondom inentingen tegen corona. Als je snapt hoe een ander er tegenaan kijkt – hoe gek zijn of haar idee in jouw ogen ook mag lijken – kun je zo handelen dat je de ander meekrijgt in jouw plannen. Hoe je erachter komt hoe iemand echt denkt?

Niet door snel een vraag te stellen, want dan krijg je vaak een oppervlakkig antwoord. Als je de diepte in gaat, kom je bij iemands dromen, angsten en bezwaren. En die voeden de drijfveren. Als je dit vertaalt naar het bedrijfsleven, betekent dit dat bedrijven minder moeten zenden en zich meer moeten inleven in hun doelgroep. Dan hoor je wat de ander beweegt. Zo kun je trouwens ook latente behoeftes achterhalen. En daarmee kun je dan weer je concurrent een stap voor zijn.’

Scenario-denken

‘Een bedrijf dat een kei is in scenario-denken, is Shell. Zij hebben allerlei scenario’s op de plank liggen. ‘Wat als…’ is de centrale vraag in het scenario-denken. In het geval van Shell: wat als de olie sneller op is dan verwacht. Of: wat als de prijs van schone energie zo is gezakt, dat olie niet meer economisch rendabel is. In deze twee scenario’s heeft Shell geen bestaansrecht meer. Dus wat ze doen: op basis van verschillende trends voorspellen ze meerdere

‘Op meerdere paarden wedden, maar niet op alle paarden tegelijk rijden’

toekomstscenario’s om zich op voor te bereiden. Zie het als op meerdere paarden wedden, maar niet op alle paarden tegelijk rijden. Focus is immers de sleutel tot succes. Maar verandert er iets, dan staat dat andere paard, oftewel dat andere scenario, opgezadeld klaar.’ Scenario-denken is een vaardigheid waarvoor nog iets anders vereist is: ‘verbeeldingskracht’, benadrukt Selders.

Iteratie

De laatste vaardigheid die Selders de lezers van dit artikel wil meegeven, is iteratie. Het woord betekent letterlijk ‘herhaling’. Selders doelt ermee op het stap voor stap, continu verbeteren van een product of dienst. Prototypes maken, kijken of het werkt, nieuwe prototypes maken en die weer stap voor stap verbeteren, enzovoort. ‘Met andere woorden: ga niet meteen je bedachte oplossing tot in de puntjes bouwen en invoeren, maar kijk stap voor stap of je idee een goed idee is en bouw zo steeds een beetje verder. Dat is ideaal in situaties waarin je de ideale uitkomst nog niet kent. Denk aan het opzetten van teststraten, of überhaupt het hele testbeleid’, zegt Selders.

Een voorbeeld is het ontwikkelen van een nieuwe manier van bestellingen uitleveren in een fastfoodrestaurant. ‘Bouw eerst de balie, de uitgifteloketten et cetera van karton. En ervaar of het werkt en wat gasten ervan vinden. Overigens’, waarschuwt de futurist met een knipoog, ‘wil je zo werken, dan moet je wel accepteren dat je continu aan het vernieuwen bent.’ \