honden
honden
Het trainen van jachthonden is populair. Verspreid over het hele land verheugen de jachthondenopleidingen van de Jagersvereniging zich in grote belangstelling. Daarnaast zijn er nog talloze voorjagers die op een hoger niveau trainen. Regelmatig komen, niet alleen voor hen, buitenlandse trainers naar ons land voor masterclasses. Wat kunnen voorjagers leren van deze buitenlandse toptrainers?
DSE N A L N BUITE AINERS R TO P T
PHILIPPA WILLIAMS
leert hoe je je hond op effectieve wijze traint Tekst Ingeborg van der Eijk Foto’s Mascha Stikvoort
Hondentrainer Philippa Williams was in Nederland voor een meerdaagse seminar en workshop. Met haar droge Engelse humor gaf zij toelichting op de manier waarop zij honden traint. Zij is ervan overtuigd dat als je reward-based (beloningsgericht) traint, deze aanpak snel tot resultaat leidt en je hond het leuk blijft vinden om nieuwe dingen te leren.
Wat Williams haar cursisten duidelijk maakt is hoe je een hond op een positieve en effectieve manier iets leert. Als je dat als eigenaar/voorjager snapt, kun je zelf bepalen wat je je hond leert. Dit laat zich lastig samenvatten in een artikel, zeker omdat de demonstraties met honden haar aanpak het beste illustreren. In dit artikel daarom een samenvatting van de meest gemaakte fouten en enkele korte take-outs die aan bod kwamen.
De drie meest gemaakte fouten: Teveel in te korte tijd Voor een hond is het verwarrend als er teveel verschillende dingen tegelijk aangeleerd worden. Zorg dat wat je de hond wilt leren heel gestructureerd wordt opgebouwd. Ga pas door naar een moeilijker niveau als alle stappen ervoor er goed inzitten. Neem je tijd en ‘zet een vinkje’ als je hond iets heeft geleerd. Dan pas kun je verder.
sis ess de ba t steadyn rm vo t e vo aining en aan de hondentr Naast lop van iedere s hael Migo Foto: Mic
Je moet zo’n relatie opbouwen met je hond dat hij voor je wil werken
Geen goede basis Heelwork (lopen aan de voet) en steadyness zijn de basis. Maar ook bijvoorbeeld op de fluit komen. Jonge honden leren dit vrij gemakkelijk aan. Investeer hierin en neem je tijd. Snel doorstomen naar een moeilijker niveau duurt uiteindelijk altijd langer omdat je niet verder komt als deze basis er niet goed inzit. Wat op 1 tot 5 meter om je heen niet lukt, ga je ook niet voor elkaar krijgen op een grotere afstand. Thuis niet dezelfde regels als tijdens de training Sommige honden hebben thuis geen manieren; ze mogen op de bank slapen, lopen als eerste naar binnen, springen in en uit de auto wanneer zij dat willen en trekken aan de riem tijdens het uitlaten door een huisgenoot. Op de training gelden er dan
38
De Jager #10 - augustus 2017
#10 - augustus 2017 De Jager
39
honden
honden ineens heel andere regels. Niet verwonderlijk dat een hond dat niet begrijpt. Dezelfde set regels die op de training geldt, hoort thuis ook te gelden. Een hond heeft deze consequentheid nodig, anders treedt er verwarring op. En omgekeerd: thuis kun je allerlei kleine oefeningen van 5 a 10 minuten doen. Je traint je jachthond niet alleen tijdens de training, maar ook in de dagelijkse omgang.
Stap voor stap leren Als je een hond iets nieuws aanleert, doe dat in kleine stapjes. Zorg voor een rustige omgeving waarin zekerheid, kennis en vertrouwen kunnen worden opgebouwd. Als de oefening is gelukt, ga je het aangeleerde in een nieuwe omgeving proberen. Maar doe dan wel een paar stapjes terug in moeilijkheidsgraad. Ter vergelijking: als we een kind leren zwemmen start het in het pierenbadje met zwembandjes en een drijfplankje. Wanneer het voor het eerst in ‘het diepe’ gaat, krijgt het weer een drijfplankje.
en iet Kersberg Foto: Margr
Lees je hond
Oefening: terugkomen op de fluit
The dog is your teacher, watch your dog (de hond is je leraar, kijk naar je hond). Het begint al bij de pup. Wanneer start je met je pup iets aan te leren? Als je aan je hond ziet dat ‘ie er klaar voor is. Dat kan aandacht zijn, of concentratie, of dat je merkt dat hij heel graag iets wil hebben. Er is dus niet een bepaalde leeftijd waarop een hond getraind kan gaan worden. De ene pup is beter gesocialiseerd na de eerste acht weken in het nest en heeft een ondernemender karakter dan een andere. Bedenk van tevoren goed wat je je hond gaat leren en niet pas als je in het veld loopt met je hond. Op die manier kun je de training beter structureren en opbouwen richting je doel.
Via deze oefening kun je gemakkelijk bepalen of je hond meer let op jouw lichaamstaal of naar de fluit luistert. Zet je hond neer in het veld en loop bij hem weg. Na ongeveer 30 meter draai je je om en fluit je je hond in. Je probeert daarbij geen lichaamstaal te gebruiken, zoals het spreiden van je armen. Als het goed is komt de hond op het fluitsignaal vlot naar je toe. Nu herhaal je de oefening, maar in plaats van dat je de
Visueel
Aandachtspunten • Leer je hond lezen door goed te observeren • Zorg voor een goede timing: komt je lichaamstaal, stem, houding, fluitsignaal precies op het juiste moment voor de hond? • De vaardigheid om met je hond te ‘communiceren’ • De vaardigheid om je hond iets aan te leren Maak een plan, wees bewust wat je je hond wilt leren, hoe en wanneer, met welke opbouw Schrijf het eens uit voordat je het veld inwandelt
hond aankijkt, draai je jezelf om en ga je met je rug naar de hond staan. Hond influiten. Als de hond goed naar de fluit luistert zal hij vlot naar je toekomen. Als de hond sterk leunt op jouw visuele commando’s, zoals gespreide armen of een (onbewust) knikje met je hoofd, dan zal hij waarschijnlijk gewoon op de plek blijven zitten… In de jachtpraktijk (of op een wedstrijd) verlies je je hond echt wel eens uit het zicht. Het is dus belangrijk dat het terugkomen echt op de fluit gebeurt, want de hond kan jouw visuele signalen niet zien als hij diep in het bos is.
Honden communiceren onderling voornamelijk non-verbaal. Bij alles wat je je hond wilt aanleren gebruik je eerst een visueel commando. Zoals je je van nature al klein maakt als je wilt dat een pup naar je toe komt. Voordeel van visuele commando’s is dat ze voor de hond makkelijk aan te leren zijn. Jouw hond leest continu jouw lichaamstaal en is dus van nature gewend daar op te letten. Als je hond het visuele signaal begrijpt, kun je een mondeling commando (audio) toevoegen. De fluit volgt pas als je visuele en mondelinge communicatie 100% werkt.
Deze op papier niet afwijkende aanpak werd in het seminar optimaal in praktijk gebracht. Vanzelfsprekend ‘leest’ Philippa Williams hond en voorjager ontzettend snel en scherp. Een kwaliteit die je moet hebben wil je zoveel verschillende honden en voorjagers verder kunnen brengen. Opvallend was het zichtbare plezier (kwispelende staarten) dat de meer geoefende honden beleefden aan de training. Ze oogden zeer gemotiveerd en vonden het leuk om op deze manier nieuwe dingen aan te leren.
Foto: Frans van Dijk
Gebruik kleine stapjes om de hond iets nieuws te leren
Bedenk van tevoren goed wat je je hond gaat leren
Hoe honden leren De wil om te werken komt grotendeels voort uit de relatie die je hebt opgebouwd met de hond
40
De Jager #10 - augustus 2017
Anders dan andere trainers? Williams’ training is gebaseerd op stages (het stadium waar de hond zich in bevindt) en levels (het opdelen in kleine stapjes zodat niet in één keer drie nieuwe dingen van de hond worden gevraagd). Als voorjager moet je bereid zijn kritisch naar jezelf te kijken. Voorkom dat een hond een fout maakt door iets van hem te vragen wat op dat moment nog te hoog gegrepen is voor de hond. Stel jezelf de vraag: ben ik duidelijk voor de hond? Zoek het bij jezelf en de opbouw van je training als iets niet lukt. De hond kan van nature alles, jij moet zo’n relatie opbouwen met je hond dat hij voor je wil werken, die bramenstruik in wil duiken of dat brede water over wil zwemmen. Probeer in kleine duidelijke stappen samen met je hond jullie weg te vinden. Iedere hond is anders, iedere voorjager ook.
Philippa Williams (UK) traint al haar hele leven honden. Ze realiseerde zich dat de manier waarop honden leren, de psychologie van de hond, nader onderzocht moest worden. Ze stapte over van de meer traditionele trainingsmethoden naar een andere benadering, gebaseerd op reward based training (beloningsgericht). Zij wil graag overbrengen hoe honden leren en verbeteren, hoe je met je hond communiceert, net als de timing van je beloning. Williams geeft wereldwijd trainingen, workshops en seminars en richt zich op jachthonden en agility/behendigheid. Zelf is ze met haar honden succesvol op het hoogste niveau: van 2011 tot 2016 kwalificeerde ze zich elk jaar voor de International Gundog League Championship.
#10 - augustus 2017 De Jager
41