de stelling
de stelling
DE STELLING
In Nederland is het gebruik van geluiddempers op jachtwapens verboden. Alleen beroepsmatige faunabeheerders kunnen met een beroep op de Arbowet een ontheffing krijgen voor het gebruik van geluiddempers. In Groot-Brittannië en Scandinavië zijn geluiddempers op jachtgeweren eerder regel dan uitzondering. Een geluiddemper zorgt ervoor dat de mondingsknal beneden het schadeveroorzakende niveau komt.
Prof. dr. C.W.R.J. Cremers Dat is prettig voor zowel jager als hond. Want heb je eenmaal gehoorschade opgelopen, dan is dat niet meer te verhelpen. Het gebruik van geluiddempers bij de uitoefening van de (grofwild) jacht biedt meer voordelen. Door reductie van de knal en de geringere terugslag neemt de kans op het onbewust wegtrekken van de buks af. Bovendien schiet het wapen preciezer met een geluiddemper. Factoren die een weidelijke jachtuitoefening bevorderen. Daarnaast is er sprake van minder verstoring van het wild en ervaren recreanten minder overlast. Samenstelling Eimer Wieldraaijer
Vier experts reageren op de volgende stelling:
‘De overheid moet het gebruik van geluiddempers bij de uitoefening van de jacht toestaan’ Jan Potkamp
Coördinator toezicht en faunabeheer Nationaal Park Veluwezoom bij Natuurmonumenten : Natuurmonumenten gebruikt sinds dit jachtseizoen drie geluiddempers bij het afschot van wilde zwijnen, edel- en damherten. Vooralsnog zijn het alleen drie vaste medewerkers die met de demper werken. Gezien de gevoeligheid van het onderwerp willen we eerst op deze manier ervaringen opdoen. De eerste ervaringen zijn uitermate positief. Laten we bij de mensen zelf beginnen. De terugslag van het geweer is een stuk minder dan voorheen. En de knal - met name als de kogel het geweer verlaat - is veel minder hard. En dat spaart de oren van de jager. Het is immers een bekend fenomeen dat het gehoor van jagers behoorlijke schade kan oplopen. Eigenlijk zou om die twee redenen het gebruik van de geluiddemper vanuit Arbo-perspectief voor werknemers verplicht moeten zijn! Ook het effect op de dieren ervaren we als positief. Liepen
34
De Jager #24 - december 2015
Emeritus hoogleraar KNO-Otologie, Radboud Universiteit Nijmegen Het helpen voorkomen van een lawaaibeschadiging/lawaaidoofheid bij werknemers is al vele jaren in Nederland bij wet geregeld. Voor de vrijetijdsbesteding schiet in Nederland de wetgeving nog steeds tekort, ook in vergelijking met ons omringende landen. Vanaf voorheen 85 dB en thans bij 80 dB intensiteit zijn volgens de Arbo-wet geluidsniveaus al schadelijk. Veilige geluidsniveaus zijn: normale conversatie (60 dB), luide conversatie (70 dB), stadslawaai (80dB). Schadelijke geluidsniveaus zijn: een passerende motor (90 dB), een pneuma-
tische hamer (100 dB). Bij een popconcert komen geluidsniveaus voor van 110-130 dB. Een kogelgeweer 7x64 produceert al een niveau van 160 dB! Het geluid duurt echter zo kort, dat wij dat onvoldoende bemerken als zo schadelijk en als zo luid. Een maximale geluidsbescherming geeft onvoldoende bescherming, maximaal 30 dB en in de praktijk vaak nog minder. Een maximale geluidsbescherming bestaat uit een combinatie van oorkappen en op maat gemaakte oorstukjes. Schietdoofheid is een nare vorm van doofheid/
Bill Harriman
Director of Firearms, British Association for Shooting and Conservation
heeft u ook een uitgesproken mening over dit onderwerp? deel hem met ruim 1800 jagers in onze facebookgroep!
dieren door de schrik in het verleden van de jager af, nu lijkt het alsof ze minder schrikken en eerder wat verward zijn. Ze kunnen de herkomst van het schot minder herleiden. De verstoring is daardoor minder. En ook voor de omgeving is het effect merkbaar. Er klinkt niet meer zo’n harde knal uit het bos. Het moge duidelijk zijn dat Natuurmonumenten het breder gebruik van de geluiddemper van harte ondersteunt. Zowel voor mens als dier is het beter als met de demper wordt gewerkt. De terughoudendheid vanwege de vrees dat het ding in criminele handen terecht komt, is bekend. Maar het is beslist niet zo dat je niks meer hoort; wie om die reden ‘tegen’ is, heeft te veel naar James Bond gekeken, waar het lijkt alsof je met een demper niks hoort. De laatste benodigde stap is: als breder gebruik wordt toegestaan, moet de geluiddemper ook beschikbaar zijn. Daar lijkt het nu nog aan te schorten. Het belangrijkst is echter dat met het gebruik van de geluiddemper het faunabeheer kwalitatief weer een stap zet die aansluit bij wat de maatschappij wil: minder verstoring en beter voor de uitvoerder.
Volgens de wetgeving in het Verenigd Koninkrijk zijn geluiddempers vergunningplichtig omdat het hier gaat om ‘hulpstukken die ontwikkeld zijn om het geluid te reduceren dat ontstaat bij het afvuren van een wapen’. Voordat een geluiddemper kan worden gekocht en op een jachtwapen gemonteerd, dient de politie een vergunning af te geven (bijschrijven op de wapenvergunning). Echter wanneer zij bedoeld zijn voor een hagelgeweer of een lucht/gasdruk geweer (minder dan 16 joules mondingsenergie) is geen vergunning vereist. Tot omstreeks 1995 werd een geluiddemper vooral gebruikt op .22 randvuurgeweren en lucht/gasdrukgeweren die werden gebruikt voor het schieten van kleinwild, zoals konijnen. Sommige hagelgeweren (meestal van een kleinkaliber zoals de .410) zijn gebouwd met geïntegreerde
Dr. Christian Neitzel
Auteur van het boek ‘Jagd mit Schalldämpfer’ De mondingsknal van een geweer bedraagt op ongeveer een meter afstand ruim 160 dB en is daarmee extreem gevaarlijk. Sommige jagers zijn zich er niet van bewust dat een enkel schot al zware gehoorschade kan teweegbrengen. Geluiddempers verminderen het geluidsniveau van de mondingsknal met meer dan het honderdvoudige. Het oor wordt dan blootgesteld aan minder dan 140 dB, waardoor het gevaar op gehoorschade aanzienlijk afneemt. Het gebruik van gehoorbescherming is dan veelal niet meer nodig, zodat men de omgevingsgeluiden kan blijven
slechthorendheid. Het is een binnenoordoofheid, waarbij de zintuiglijke functie om geluiden te midden van ander geluid te kunnen verstaan fors wordt aangetast. Schietdoofheid ontstaat heel geleidelijk en komt bovenop andere al bestaande oorzaken van een afname van het gehoor, zoals ouderdomsslechthorendheid. Er is geen echte therapie voor mogelijk. Om bij te dragen aan de preventie van onnodige gehoorschade onder de bevolking is de toepassing van geluiddempers op kogelgeweren niet alleen nuttig voor professionele faunabeheerders conform de Arbowet, maar ook zinnig voor jagers en andere frequente gebruikers van kogelbuksen, zoals op schietbanen. BOA’s lijken mij een eerste groep van al eerder door de overheid gescreende personen, die hiervoor al heel snel een vrijstelling zouden moeten krijgen.
dempers. Hagelgeweren met een grotere diameter, bijvoorbeeld kaliber 12, hebben grotere dempers nodig, waardoor ze zwaar en onhandelbaar worden. De politie was echter zeer terughoudend ten aanzien van geluiddempers bij grootkaliberbuksen. Ze dacht ten onrechte dat de veiligheid in gevaar zou komen als wandelaars in het buitengebied een schot niet zouden kunnen horen. Omstreeks 2000 waarschuwde een forensisch adviseur dat er mogelijk een aanklacht tegen de politie zou worden ingediend als het weigeren van een vergunning zou leiden tot doofheid bij een jager. Het beleid veranderde van de ene op de andere dag: geluiddempers op grootkaliberbuksen werden de norm in Groot-Brittannië.
waarnemen, een voordeel tijdens de jacht. En ook de hond die een stuk wild stelt, wordt zo beschermd bij het afgeven van een vangschot. Een geluiddemper doet de harde mondingsknal niet verdwijnen. Deze wordt slechts afgezwakt. De ongeveer 140 dB metende geluidsbarrièreknal van de kogel wordt überhaupt niet beïnvloed. Wie gelooft dat een geweer met een geluiddemper slechts een zachte ‘plop’ laat horen, heeft teveel naar Hollywoodfilms gekeken. De vrees voor geluidloos opererende stropers en moordenaars is dan ook niet gerechtvaardigd. Niet voor niets is de jacht met geluiddempers in Scandinavië en Groot-Brittannië gemeengoed. Momenteel is in
Duitsland sprake van een ware omslag. Het Bundeskriminalamt (federale recherchedienst) heeft bepaald dat geluiddempers voor jagers geen gevaar vormen voor de openbare orde en veiligheid. Vanwege Arbowetgeving worden jaarlijks honderden ontheffingen verleend aan jachtopzieners en sinds kort kunnen alle jagers in Beieren een geluiddemper aanschaffen. Het zal dan ook niet lang meer duren totdat geluiddempers in Duitsland, net als in Scandinavië, tot de normaliteit behoren. Want naast gehoorbescherming bieden geluiddempers nog meer voordelen: beter nog dan mondingsremmers verminderen zij de terugslag en reduceren zij het mondingsvuur. Bovendien neemt de precisie van het wapen toe. De ervaring leert dat wie eenmaal met een geluiddemper heeft gejaagd niet anders meer wil.
#24 - december 2015 De Jager
35