reportage
reportage Ook in het land van Bartje is niet alles bij het oude gebleven. Dat is meteen duidelijk wanneer je het erf oprijdt van boer Jan Reinier de Jong in Odoorn, op een steenworp afstand van Emmen. De ruilverkaveling heeft het landschap voorgoed veranderd en op het dak van de schuur glinstert een enorme hoeveelheid zonnecollectoren in de prille voorjaarszon. Hier wordt niet alleen duurzaam geboerd, maar ook duurzaam gejaagd. ‘Ik vind het prachtig om te zien hoe Jan Reinier met zijn land bezig is’, zegt jager Jan Ketelaar. ‘Hij bewijst dat moderne bedrijfsvoering en duurzaam boeren met liefde voor de natuur wel degelijk samen kunnen gaan. Als jager ondersteun ik hem daarin graag.’
Jager en boer delen een gezamenlijke missie: de zorg voor de natuur. Toch hebben ze ook verschillende belangen. De boer heeft een bedrijf te runnen en de jager beheert op het land van de boer. Dat maakt de relatie tussen boer en jager (soms) kwetsbaar. Hoe gaan jagers en boeren met elkaar om?
Akkerbouwer Jan Reinier de Jong: ‘We zitten als jager en boer in hetzelfde schuitje.’
Jager & Boer Tekst en foto’s Oswin Schneeweisz
D
e Jong heeft een akkerbouwbedrijf met ruim honderd hectare land. Een bord bij de ingang van het erf vermeldt trots dat dit bedrijf een ‘Veldleeuwerik Broedplaats’ is. De eerste in Nederland. De Jong: ‘Die onderscheiding kreeg ik vorig jaar van de Stichting Veldleeuwerik. Een ‘broedplaats’ is een plek waar duurzame akkerbouw wordt getoond aan collega-akkerbouwers, ketenpartners, scholen en geïnteresseerden.’ ‘Over biotoopverbetering hoeven we Jan Reinier niet veel te vertellen’, lacht jager Jan Ketelaar. ‘Daar is hij zelf heel actief in. Zo heeft hij recent, samen met andere boeren uit de coöperatie Agrarische Natuur Drenthe een strook van 8,5 kilometer wildakker ingezaaid en zorgt hij voor veldjes waar overwinterende broedvogels zich thuis voelen. Het is mooi om te zien dat dat beter werkt dan die agrarische gebieden die van overheidswege teruggegeven worden aan de natuur. Dat zijn schrale landschappen waar geen vogel zich thuis voelt.’
Als de kraaien weer eens de pootaardappelen hebben aangepikt, is Jan er altijd snel bij
16
De Jager #7 - mei 2017
Barbecue
Ketelaar komt hier ook graag mollen vangen. De verbeterde grondkwaliteit zorgt namelijk voor meer mollen. ‘Een akkerbouwer ondervindt daar niet veel schade van, maar de veehouders zijn altijd blij als ik een paar mollen heb gevangen. En als er in het voorjaar wordt gemaaid, gaan wij jagers eerst door het veld om reekalfjes te zoeken. Pas daarna komt de maaimachine: eerst de buitenranden en dan van binnen naar buiten. De Jong: ‘Die samenwerking is ontstaan vanuit de jaarlijkse barbecue voor jagers en boeren die we hier eenmaal per jaar organiseren. Daaruit blijkt dat zo’n bijeenkomst niet alleen leuk en gezellig is, maar ook een belangrijk middel voor informatieoverdracht kan zijn.’
In tegenstelling tot de rest van Nederland worden de gronden voor de jacht niet rechtstreeks van de eigenaar gepacht, maar van de Boermarke. Vrijwel ieder Drents dorp kent een Boermarke. Alle grondeigenaren brengen daar hun gronden onder. Deze verhuurt dit op haar buurt aan een jagersvereniging. Ketelaar: ‘Een deel van de opbrengst gaat naar biotoopverbetering. In het bestuur heeft altijd een jagende boer of boerende jager zitting die moet wonen in het gebied. Zo houden we de lijnen kort. Iedereen kent elkaar en iedereen kent elk hoekje van het zijn veld. Als ergens iets gebeurt sturen we elkaar een WhatsAppje.’
Luxebuffet
De Jong vindt het belangrijk wat de jagers doen. ‘Als de kraaien weer eens de pootaardappelen hebben aangepikt, waardoor ze gaan rotten, is Jan er altijd snel bij. En hij doet wat hij kan om de vossen weg te houden. Mijn land grenst aan de bossen van Staatsbosbeheer. ‘s Nachts komen ze uit de bossen om hun luxebuffet te nuttigen. In de hoop dat ze de weidevogels met rust laten legt Jan regelmatig kadavers van doodgereden dieren neer als alternatief voedsel aan de randen van het perceel. Het getuigt van zijn betrokkenheid en dat waardeer ik als boer ook. Er is veel veranderd. Ik zie meer begrip tussen boeren, jagers en TBO’s. En dat is goed, want we moeten gezamenlijk optrekken. Als boer en jager zitten we in hetzelfde schuitje: we kampen met een imagoprobleem. Daarom is het belangrijk dat we burgers laten zien dat wat wij doen waardevol is.’ •
#7 - mei 2017 De Jager
17