duisternis het licht

geweest. Ook al waren we samen dan voelde hij zich nog alleen.” Het verlies van Erik, wiens naam ze wel uit wil schreeuwen, is nog te vers om nu al te spreken over berusting. Ze is vooral boos. “Niet op Erik want hij deelde alles met mij, maar op de hulpverlening. Hij wilde euthanasie plegen, op een waardige manier afscheid nemen van het leven, maar hij moest twee jaar wachten. Tot misschien de ‘zon weer zou gaan schijnen’. Mensen met een psychische aandoening zijn net zo ziek als mensen met kanker, maar vaak wordt er dan toch gedacht: ‘het zijn maar gekken’. Dat is niet zo. Wij hadden een heel normaal gezin, alles op de rit. Het is gewoon een rotziekte. Dit stukje van de psychiatrie is echt nog een puinhoop!” Corina zit zelf in de zorg. Ze werkt bij het Jeroen Bosch Ziekenhuis. En ze weet dondersgoed dat hulp bij zelfdoding hartstikke strafbaar is dus dat was ook een brug te ver, maar het leverde wel moeilijke momenten op. “Dan zat Erik weer op zijn knieën voor me en gaf te kennen dat hij dood wilde. Hij voelde zich als een last voor ons. Daar ga je aan kapot. Ik had met alle liefde nog dertig jaar voor hem willen zorgen. Ik wist wat hij wilde doen en ben een aantal dagen kotsmisselijk naar bed gegaan.” Corina en Erik waren 35 jaar samen waarvan 31 jaar getrouwd en kregen twee kinderen. “En het is keihard wat ik nu zeg maar als ik alles van tevoren had geweten, waren we niet aan kinderen begonnen. Die hebben zoveel verdriet meegemaakt en hebben nu toch een rugzakje.”

In de steek gelaten Ook Monique voelt zich, zonder te veel in details te treden, in de steek gelaten en niet serieus genomen. “Hulpverleners moeten wat meer van ‘mens tot mens’ behandelen. Ieder- een heeft zijn eigen shit. Dat blijkt wel tijdens deze wandeling die heel waardevol en heel hard nodig is. Er rust nog steeds een taboe op zelfdoding en het is goed dat er aandacht voor wordt gevraagd.”

Wijkagent Marcel de Rouw wordt het tijdens de beladen wandeling even te veel en rust uit op een boomstronk. De Rouw komt net uit een nachtdienst, waarbij hij een slachtoffer van zelfdoding aantrof. “We maken het in Vught helaas (te) vaak mee”, zegt hij. “En ja, dat heeft veel impact. Op iedereen. Ik zeg wel eens, het zorgpark in Vught ligt eigenlijk te dicht bij het spoor.”

De eerste Walk into the Light vond vorig jaar plaats in Katwijk aan Zee en bleek in een behoefte te voorzien. De wandeling is een opmaat naar de Wereld Suïcide Preventie Dag op zaterdag 10 september. “Dit jaar wordt er op acht verschillende locaties in Nederland gewandeld”, schetst Arkea Fatih. Fatih werkt bij Reinier van Arkel als ervaringsdeskundige en organiseerde de wandeling in Brabant.

“Ik worstel ook al een groot deel van mijn hele leven met psychische kwetsbaarheid en ben naaste van iemand die pogingen tot zelfdoding heeft gedaan. We willen mensen steunen, hoop geven en ervaringen delen. Op mensen die aan zelfmoord denken rust nog altijd een taboe.”

“Mensen die met gedachten aan zelfdoding worstelen, maar ook nabestaanden hebben nog vaak het gevoel dat het er niet over kan en mag gaan. Ze zijn vaak heel dankbaar als het wel bespreekbaar wordt gemaakt. En natuurlijk kunnen er zaken beter, maar er gaat ook veel goed. Het is vooral belangrijk dat er wordt geluisterd. Dat het gesprek vanuit aandacht en gelijkwaardigheid wordt gestart, zonder oordeel. Een minpunt zijn de lange wachtlijsten en de druk op de hulpverlening.”

Alice is psychiatrisch verpleegkundige bij Reinier van Arkel. Dat de hulpverlening tekort zou schieten, raakt haar. “Je doet het bij suïcidaliteit niet snel goed. Het is op een koordje balanceren. Als je bijvoorbeeld met een gedwongen opname ingrijpt, zorgt dat voor trauma's. En het is vaak maar een tijdelijk lapmiddel. Grijp je niet in en gaat het mis, dan heb je ook gefaald. We kunnen veel, maar tegelijkertijd weten we niet alles over de psyche. Daarnaast hebben we maatschappelijk gezien een doodswens soms ook gewoonweg te respecteren. Niet alles is te behandelen.” Alice vindt dat het de laatste jaren wel beter gaat nu hulpverleners weer meer hun menselijke kant mogen laten zien. “Jarenlang moesten we als professionals afstand houden, maar nu mogen we weer meer verbinding zoeken. Juist dan ontstaat de ruimte bij de ander om te voelen dat je mág praten over je suïcidale gedachten. Door erover te kunnen praten, ontstaat de opening om te kijken naar behandelmogelijkheden. Door naast iemand te gaan staan, kunnen we stapjes maken.”

“We moeten ook van elkaar leren verdragen dat we het soms gewoon niet weten. En dat is inderdaad frustrerend. Ook ik zou heel graag willen zeggen: ‘dit gaan we doen en dan is het opgelost’. Maar zo werkt het niet. Het enige wat ik kan doen is mijn oprechtheid en onvoorwaardelijkheid tonen. Ik heb cliënten verloren, maar zie ook véél cliënten waar het weer goed mee gaat. Die het licht uiteindelijk wél zien!”

Uit privacyoverwegingen is de naam Monique gefingeerd. Haar echte naam is bij de redactie bekend.

Praten over zelfdoding kan anoniem: chat via www.113.nl, bel 113 of bel gratis 0800-0113.