Brainport Ontwikkelingsvisie A2-zone

Ontwikkelingsvisie A2-zone

Rapportage Module 2 augustus 2006 vernieuwers van bedrijventerreinen

Colofon

Project:

Ontwikkelingsvisie A2-zone

Onderwerp:

Ontwikkelingsvisie A2-zone Rapportage Module 2

Opdrachtgevers:

Samenwerkingsverband Regio Eindhoven, B&W Eindhoven, B&W Veldhoven, B&W Best, B&W Waalre , B&W Son&Breugel.

Contactpersoon:

Samenwerkingsverband Regio Eindhoven Dhr. ing. J.A. van Zeeland Postbus 985 5600 AZ Eindhoven T 040 - 259 45 94

Adviseur:

Trans4 Postbus 3291 5203 DG ‘s-Hertogenbosch

Contactpersonen:

Mw. drs. S. Romkema T 073 - 612 91 06

Datum:

augustus 2006

Gemeente Son en Breugel

Dhr. ir. R. Veenstra T 070 - 346 66 00

© 2006 Trans4 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt worden, in enige vorm of op enige wijze, hetzij electronisch, mechanisch, door fotocopieën, opnamen of enige andere vormen, zonder voorafgaande toestemming van Trans4.

Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. vernieuwers van bedrijventerreinen

Inhoudsopgave

Voorwoord

Leeswijzer

4 6

1.

1.1.

1.2.

1.3.

1.4.

1.5.

1.6.

Inleiding Aanleiding Positionering Ambitie Filosofie Bereikbaarheid Leefmilieu

8 8 8 8 10 10 12

2.

2.1.

2.2.

2.3.

2.4.

Ruimtelijke kwaliteit Ruimtelijke opbouw Vijf landschapsvelden Vier ontwikkellocaties Tot slot

14 14 16 18 18

3.

3.1.

3.2.

3.3.

3.4.

3.5.

Uitstraling en imago Inleiding Kennis & Innovatie Sereniteit & Stedelijkheid De verbeelding van Brainport Verbeelding in de A2-zone

20 20 20 20 20 22

4.

4.1.

4.2.

4.3.

Ontwikkelingsvisie A2-zone Inleiding Landschapsvelden Veld: Moza誰ek Veld: Park Veld: Avenue Veld: Dommel Veld: Bos Ruimtelijke ontwikkellocaties Ruimtelijke ontwikkellocatie: t-Best Ruimtelijke ontwikkellocatie: BeA2 Ruimtelijke ontwikkellocatie: i-Park Ruimtelijke ontwikkellocatie: t-Campus

26 26 28 28 32 34 36 38 40 40 42 44 46

Voorwoord

De regio Zuidoost-Brabant staat voor een grote opgave. Wij willen onze positie als Brainport inhoud geven en aan de westkant structureel planologisch verankeren in de A2-zone. Onze ambitie is om de A2-zone om te bouwen tot het visitekaartje van Brainport Eindhoven/Zuidoost-Brabant, dé internationale ‘toptechnologische regio’ van Nederland. In ieder geval moet de A2-zone het vestigingsklimaat bieden waar aansprekende (inter)nationale topbedrijven zich willen vestigen.

Kansen om onze ambitie waar te maken, zijn er genoeg. De A2 wordt de komende jaren ingrijpend op de schop genomen waardoor de bereikbaarheid en zichtbaarheid van de gebieden aan de A2 aanmerkelijk vergroot worden.

De A2-zone is een bruisend gebied waar de komende jaren veel ruimtelijke ontwikkelingen plaatsvinden. Op diverse plaatsen langs de A2 staan de nieuwbouwplannen in de steigers. De markt zal inspringen op geboden kansen om hier aan de A2 te bouwen. Kansen komen er zeker.

Om te voorkomen dat onze regionale ambitie verloren gaat in lokale initiatieven en ontwikkelingen, hebben de Stadsregio Eindhoven (SRE), de provincie Noord-Brabant en de gemeenten Eindhoven, Veldhoven, Best, Son en Breugel en Waalre de handen ineen geslagen. Samen hebben we afgesproken om een ontwikkelingsvisie op te stellen. Dit plan biedt het integrale kader voor de (her)ontwikkeling van het gebied. Het doet uitspraken over de nieuwe identiteit en het legt de belangrijkste contouren vast. Het komt er op neer dat we ‘verrommeling’ willen voorkomen. Uiteindelijk gaat het er natuurlijk wel om dat onze visie ook daadwerkelijk wordt uitgevoerd. Wachten op initiatieven uit de markt is een optie, vanwege de aantrekkelijkheid van het gebied.

Echter, het selecteren en bundelen van kansrijke projecten in projectenveloppen en het ontwikkelingsgericht optreden, heeft onze voorkeur. Hiermee worden ook de economisch minder interessante deelgebieden en projecten, zoals natuurontwikkeling of bedrijfsverplaatsingen, haalbaar. het is van het grootste belang dat de betrokken gemeenten bestuurlijk instemmen met deze grote regionale opgave. Daarom zal de ontwikkelingsvisie door de respectievelijke gemeenteraden worden vastgesteld, liefst in de vorm van een convenant. Een convenant waarin het kader en de ontwikkelstrategie wordt vastgelegd en waarin afgesproken is om de komende vijftien jaar gezamenlijk op te trekken in de A2-zone. Ik heb er vertrouwen in.

Nadat in januari de eerste stap (inventarisatie en analyse) in dit proces is afgerond ligt nu het resultaat van stap 2 voor u: de Visie op de A2-Zone. In deze visie wordt het basisscenario voor de A2-zone geschetst, dat de grondslag vormt voor de volgende stap, het opstellen van een ontwikkelstrategie.

De heer A.A.M. Jacobs Portefeuillehouder Ruimtelijke Ordening van het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven

4

Leeswijzer

Het opstellen van de Ontwikkelingsvisie A2-zone vindt gefaseerd plaats in drie modules. Module 1, de inventarisatie en analyse, is reeds vastgesteld in januari 2006. Deze module vormt de basis en de legitimatie onder Module 2.

Module 2 ligt nu voor u en bevat de ontwikkelingsvisie op hoofdlijnen. Aan de hand van de in Module 1 geformuleerde ruimtelijke en economische randvoorwaarden en ontwikkelingen is in Module 2 een visie opgesteld.

In hoofdstuk 1 wordt de aanleiding beschreven en wordt de A2-zone als internationale vestigingslocatie gepositioneerd. Vervolgens wordt aangegeven welke ambitie de regio heeft met de A2-zone en via welke filosofie de regio de A2-zone wil ontwikkelen. Tot slot gaan we in op twee belangrijke voorwaarden voor een internationaal vestigingsklimaat, namelijk bereikbaarheid en de kwaliteit van leven (‘quality of life’).

In hoofdstuk 2 worden de belangrijkste landschapsvelden en ontwikkellocaties in de A2-zone geïntroduceerd en beschreven. Ruimtelijke kwaliteit als drager voor een flexibele functionele invulling door de tijd heen.

In hoofdstuk 3 wordt nader ingegaan op het gewenste imago en de gewenste uitstraling van de A2-zone. Een Brainport uitstraling als onderscheidend imago ten opzichte van andere kennisintensieve regio’s.

In hoofdstuk 4 worden de landschapsvelden en ontwikkellocaties verbeeld. De mogelijke toekomstige inrichting wordt geschetst aan de hand van impressies en referentiebeelden.

De uitkomst van Module 2 is dat er bij de vijf deelnemende gemeentebesturen overeenstemming bestaat over de ontwikkelingsvisie, met de daarbij horende uitwerkingsrichtingen voor de verschillende gebieden in de A2-zone.

Daarna start Module 3. In Module 3 zullen de ontwikkellocaties verder worden uitgewerkt met concrete ideeën, projecten en inrichtingsvoorstellen die de Brainport, qua functie en uitstraling, ondersteunen. Daarnaast zal de gezamenlijke ontwikkel- en sturingsstrategie worden bepaald. Er zullen nadrukkelijk voorstellen worden gedaan voor afstemming en afspraken tussen de vijf betrokken gemeenten inzake programmering en planning in de A2-zone.

6

BeA2

o Natuurontwikkeling o Nieuw bedrijventerrein / groen o Extra op- afrit A2 o HOV Goederen Distributie Centrum Acht o Bedrijventerrein o Station De Hurk o Revitalisering bedrijventerrein De Run o Revitalisering bedrijventerrein Ekkersrijt o Revitalisering bedrijventerrein o Nieuw bedrijventerrein o Aansluiting Bose-A58/A50 Trade Forum o Nieuw stedelijk knooppunt o HOV Flight Forum o Nieuwe bedrijventerrein + kantoren High Tech Campus o Nieuw bedrijventerrein Ekenrooi-noord o Nieuw bedrijventerrein Beemden/Dommel o Natuurontwikkeling

20 hectare 70 hectare

50 hectare 10 hectare 10 hectare 10 hectare 10 hectare 6 hectare 27,5 hectare 10 hectare 10 hectare 20 hectare

Indicatie ruimtelijke opgave A2-zone (bron: Regionaal Structuurplan Regio Eindhoven)

De A2-zone in deelgebieden

7

1. Inleiding

1.1. Aanleiding Het Regionaal Structuurplan regio Eindhoven/Provinciaal uitwerkingsplan Zuidoost-Brabant geeft een totaalvisie op de ruimtelijke ontwikkelingen tot 2015, met een doorkijk naar 2020. Het plan voorziet in een evenwichtige ontwikkeling van de verschillende functies als economie, ecologie, recreatie, wonen en verkeer. Binnen het RSP zijn drie ontwikkelingsgebieden aangewezen waarvoor een strategische gebiedsuitwerking dient te worden gemaakt, resulterend in een visie. Deze gebieden zijn het Middengebied Eindhoven-Helmond, het Nieuwe Woud tussen Best en Son en Breugel en de A2-zone liggend in de gemeenten Best, Eindhoven, Son en Breugel, Veldhoven en Waalre. Deze vijf aan elkaar grenzende gemeenten hebben zich tot taak gesteld de regio als ‘Brainport’ op de kaart te zetten en de A2-zone hiervoor te gebruiken.

De A2-zone is bij uitstek geschikt om het imago te etaleren en de regio als Brainport op de kaart te zetten omdat: -

in de A2-zone een enorme concentratie aanwezig is van research and development, hetgeen belangrijk is voor de nationale economie (High Tech Campus, ASML, Philips Medical Systems); de A2-zone strategisch goed ontsloten ligt aan de snelwegen A2/A58/ A50/A67, de luchthaven Eindhoven Airport, kanalen en spoor.

De A2-zone en de Westcorridor elkaar kruisen; Bovendien liggen in de A2-zone belangrijke groene relaties tussen stad en land waaronder nationaal landschap het Groene Woud; de A2-zone zich leent om Brainport te etaleren aan een groot publiek. In de nieuwe economie speelt beleving en verbeelding een belangrijke rol; de A2-zone door de ombouw van de A2 drastisch op de schop wordt genomen, wat kansen schept voor transformatie (205 ha nieuw bedrijventerrein; 40 ha nieuwe natuur, waaronder de verbinding stad – nationaal landschap Nieuwe Woud) en herstructurering (30 ha bedrijventerrein).

De Ontwikkelingsvisie A2-zone is een ruimtelijk visieplan voor langs de A2 gelegen gebieden in de regio Eindhoven. De visie geeft antwoord op de vraag hoe vanaf nu in de komende twintig jaar met deze gebieden moet worden omgegaan. De visie biedt het kwalitatief (beeld)kader voor toekomstige ontwikkelingen. Het faciliteert de regio in haar streven om Brainport in deze snelwegzone te versterken en te presenteren.

Omdat de uitvoering van de visie op korte termijn start, is gekozen voor een realistische visie met toekomstwaarde. Het Regionaal Structuurplan regio Eindhoven/Provinciaal uitwerkingsplan Zuidoost-Brabant en het Tracébesluit A2/A67 randweg Eindhoven inclusief het compensatieplan zijn richtinggevend, maar vormen geen keurslijf. Er is rekening gehouden met bestaande milieu- en veiligheidsnormen, maar de grenzen worden opgezocht teneinde de regionale ambitie te kunnen verwezenlijken. De visie gaat in essentie om het benutten van aanwezige kansen en potenties.

1.2. Positionering De A2-zone is het eerste grootschalige voorbeeldproject voor de ruimtelijke vertaling van Brainport. Het project is opgenomen op de lijst ‘werk in uitvoe-

8

ring’ door de programmagroep Brainport Zuidoost-Brabant/Noord Limburg onder leiding van staatssecretaris K. van Gennip. De programmagroep schrijft: “de A2-as is één van de triple-A verbindingen en is de internationale hoofdas naar het zuidoosten. Als zodanig doorsnijdt de A2 de toptechnologische regio Zuidoost-Nederland respectievelijk Brainport Eindhoven en kan ze, zeker wanneer de voorgenomen verbreding rond Eindhoven is gerealiseerd en het voornemen tot het introduceren van spitsstroken op het gedeelte Den Bosch – Eindhoven is doorgevoerd, dé ruimtelijke drager van Brainport worden”.

Ook op provinciaal niveau is de potentie van de A2-zone (inclusief Eindhoven Airport) bij Eindhoven onderkend als één van de belangrijkste economische toplocaties binnen het stedelijk netwerk BrabantStad. In feite gaat het om een samenstel van twee corridors die elkaar kruisen boven op de A2, bij Trade Forum: de West-corridor (nationaal sleutelproject) en de A2-zone.

Het creëren van een internationaal concurrerend vestigingsmilieu voor bedrijven was vanaf 1992 dé aanleiding voor het ontwikkelen van de West-corridor.

Deze stedelijke corridor verbindt internationale infrastructurele knooppunten (Eindhoven Airport, snelweg A58/A2/ A67 en spoor, Eindhoven CS) door middel van een HOV-lijn en het onderliggende wegennet. De corridor herbergt optimaal ontsloten vestigingslocaties voor bedrijven. De unieke combinatie van vervoersfaciliteiten maakt de hele zone alleen al in dat opzicht internationaal wervend. Bij de ontwikkeling van de deelgebieden wordt hoog ingezet op kwaliteit.

Met het ontwikkelen van de A2-zone wordt hier nog een dimensie aan toegevoegd. De belangrijkste uitdaging zal hier zijn om een vervolg te geven aan de succesvolle, internationaal aansprekende High Tech Campus Eindhoven, door nieuwe bedrijfsconcentraties tot ontwikkeling te brengen met een bij Brainport passend profiel. Ze zullen moeten worden gedragen door business die behoort tot de kernkwaliteiten van de Brainport al dan niet in combinatie met nieuwe, daaraan gelieerde kennisinstituten en wellicht ook daarvan afgeleide, publieksgerichte commerciële voorzieningen. De A2-kennis-as en de West-corridor hebben zodoende een versterkend effect op elkaar, waarbij in zijn totaliteit een zeer gedifferentieerd aanbod van optimaal ontsloten bedrijfslocaties ontstaat.

De West-corridor (unieke combinatie van vervoersfaciliteiten en perfect ontsloten hoogwaardige locaties) en de A2-zone (goed ontsloten, zichtbare Brainportondersteunende bedrijfslocaties analoog aan de High Tech Campus) zijn complementair. Tezamen zorgen ze voor een aansprekend internationaal vestigingsmilieu.

1.3. Ambitie De A2-zone zal, als strategisch ontwikkelingsgebied, een transformatie doormaken. Het doel van de transformatie is om in de A2-zone een zeer aantrekkelijk vestigingsmilieu te creëren voor (inter)nationale topbedrijven.

Het imago en de uitstraling van Brainport wordt in deze zone zichtbaar voor de buitenwereld en zal zijn uitstraling hebben op de regionale en nationale economie.

Overzichtskaart

9

Om de kwaliteit voor langere termijn in de A2-zone te bewerkstelligen, is er behoefte aan een ontwikkelingsvisie voor de A2-zone. Daarin staan de gevolgen van economische, functionele en ruimtelijke veranderingen op lange termijn centraal. Doelstelling is te komen tot een samenhangend geheel, dat goed functioneert met een eigen vanzelfsprekendheid en identiteit. Bij deze ontwikkelingen is ook een zorgvuldige inrichting van het stedelijke en natuurlijke landschap onmisbaar. Een complete en evenwichtige woon- en leefomgeving met een architectuur die passend is voor de locatie en haar functies. De ambitie is om de A2-zone te transformeren naar een kwalitatief aansprekende, samenhangende en onderscheidende zone waarlangs de regio zich presenteert als top-technologieregio.

1.4. Filosofie Ruimtelijke kwaliteit Uitgangspunt is het versterken van de bestaande ruimtelijke kwaliteit van de diverse landschapsvelden in heel de A2-zone. In deze gebieden ligt de nadruk op het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit en uitstraling. Een zeker minimum niveau is noodzakelijk.

Daarnaast zal de economische ontwikkeling in vier vooraf benoemde ontwikkellocaties gefaciliteerd worden. Dit zijn locaties die kansen bieden om bij te dragen aan een hoogwaardige ruimtelijke en economische ontwikkeling.

Ruimtelijke ontwikkellocaties zijn die locaties die bij uitstek geschikt zijn om de positie van de regio Eindhoven/Zuidoost-Brabant als Brainport te versterken. In deze gebieden liggen kansen voor de vestiging van Brainportspecifieke bedrijven. Deze hoogwaardige bedrijven en hun werknemers stellen hoge eisen aan zowel het vestigingsmilieu als aan het stedelijk leefmilieu.

De ruimtelijke ontwikkellocaties bieden ruimte voor zowel een hoogwaardig internationaal concurrerend milieu, het etaleren aan de A2, als de realisatie van markante bebouwing. Het zijn gebieden die door de gemeentes als mogelijke intensiverings-, herstructurerings- en/of transformatiegebieden benoemd zijn. De ruimtelijke kwaliteit van de regio wordt in hoofdstuk 2 van dit document beschreven. Voor een uitgebreide beschrijving wordt verwezen naar hoofdstuk 4 van het werkdocument “Inventarisatie en analyse, Ontwikkelingsplan A2-zone”, Trans4, januari 2006.

Uitstraling en imago Naast het duurzame ruimtelijk raamwerk als basis voor een flexibele ontwikkeling, draait het in de A2-zone als internationale vestigingsplaats ook om uitstraling en imago. Er bestaat een economisch ingegeven wens om de regio sterker te positioneren temidden van een opgeschaalde, mobiele en overvloedige markt van locaties en bestemmingen. Als de A2-zone er in slaagt om een sterk Brainport gerelateerd imago te creëren, dan zal die idealiter gaan fungeren als een bron van symbolische- en dus economische meerwaarde. Het opbouwen van een imago vanuit de bestaande identiteit heeft hierbij veruit de voorkeur omdat het imago daarmee meer draagvlak en geloofwaardigheid krijgt en dus een hogere toekomstwaarde. Maar niet alleen dat. Hoe beter de regio er in slaagt om een unieke belevingswaarde te cultiveren, hoe groter de kans dat men de regio in de toekomst hierin zal herkennen en erom zal waarderen. Dit schept een kader om de regio of stad vanuit haar oorsprong vorm te geven.

10

Het imago van de regio Eindhoven heeft veel met elektronica, het is dan ook al vele decennia lang vooral e-tech. Dat doet de minder bekende maar niet minder belangrijke maakindustrie te kort. Het bijzondere netwerk van e-tech en m-industrie is wat de regio Eindhoven kenmerkt en wat de regio heeft gemaakt tot wat het is. De hedendaagse superlatief van e-tech is hightech.

Hightech is het leidende kernbegrip. Wat is nodig om hightech te laten floreren?

In de A2-zone is sprake van zowel een ruimtelijke opgave als een brandingopgave. Het gaat om de verbeelding van de identiteit van de regio Brainport.

Uitgangspunten hierbij zijn de toekomstige structuur en positie van de A2 als infrastructurele as, de ruimtelijk functionele structuur van de A2-zone en de elementen die de eigenheid van de Brainport Eindhoven kenmerken. De uitstraling en het imago van de regio wordt in hoofdstuk 3 van dit document beschreven.

Daarnaast geldt natuurlijk dat de A2-zone moet voldoen aan de belangrijke basisvoorwaarde van een optimale bereikbaarheid en een goed leefklimaat. In de navolgende twee paragrafen wordt daar nader op ingegaan.

1.5. Bereikbaarheid Een uitstekende multimodale bereikbaarheid is voor een internationaal vestigingsklimaat randvoorwaardelijk. De omgebouwde A2 met 4x2 rijstroken vormt de ideale drager voor de voorgestane ruimtelijke ontwikkeling. Het doorgaande verkeer wordt afgewikkeld op de twee hoog gelegen rijbanen. De bedrijven aan de A2 krijgen een ‘adres aan de snelweg’ en zijn heel gemakkelijk te bereiken via de lager gelegen regionale banen. De doorstroming op de gehele A2 is tot 2020 gegarandeerd (Netwerkanalyse BrabantStad). De knelpunten zitten op het onderliggende wegennet (stadsentrees en stedelijke ring). Voor de ontwikkeling van enkele (nieuwe) locaties aan de A2 is een extra aansluiting op de regionale banen noodzakelijk bij GDC Acht/ BeA2 en Velhoven Zuid/ ASML. In de stad zijn de Hoogwaardig Openbaar Vervoer verbindingen van de economische toplocaties naar het Centraal Station de dragers van het openbaar vervoer, met hoog comfort, hoge frequenties en een eigen identiteit. Transferpunten aan de randen van de stad bieden volgens een realistische planning automobilisten een gemakkelijke overstap op hoogfrequent openbaar vervoer of pendels naar het hart van de stad. Door nieuwe, veel mobiliteit veroorzakende, voorzieningen te concentreren rond openbaar vervoerknooppunten (treinstations en HOV assen) is de positie van het openbaar vervoer weer te verbeteren. In het algemeen kan infrastructuur helpen om de ruimtelijke ontwikkelingen te sturen en daardoor meer gebundelde stromen te krijgen.

In Eindhoven is de ontwikkeling van de west-corridor tussen Eindhoven CS en het nieuwe stedelijke knooppunt Eindhoven Airport exemplarisch. Eindhoven Airport groeit momenteel uit tot een regionale luchthaven van internationale betekenis, hetgeen van belang is voor de uitstraling en verdere ontwikkeling van Brainport. Eindhoven Airport ligt in de directe nabijheid van alle toplocaties in de A2-zone (maximaal 10 minuten rijden).

A2 Knooppunt Op- en afrit Regionale weg Kanaal Spoorlijn Station Ontwikkelingsvisie en (toekomstige) infrastructuur

HOV-lijn

11

Nieuwe transferpunten dienen zich in potentie aan: High Tech Campus en meubelboulevard Ekkersrijt. Echter, de op- en afrit Eindhoven is dé locatie waar HOV, snelweg en intensieve stedelijke ontwikkelingen in geconcentreerde mate bij elkaar komen. Een echt stedelijk knooppunt.

De kansen voor de fiets beperken zich tot afstanden van maximaal 7,5 kilometer. De fiets is daardoor inzetbaar voor de bereikbaarheid van en naar de economische toplocaties. De toplocaties zijn allen goed ontsloten door het regionale sternet (vrijliggende, brede fietspaden). Ook op de grote toplocaties zelf, zoals de High Tech Campus en Ekkersrijt, liggen vrijliggende fietspaden.

1.6. Leefmilieu De VROM-raad stelt dat kenniswerkers schaars zijn en derhalve kunnen kiezen tussen vele werkgevers en vestigingsplaatsen. Het vermoeden van de raad is dat de uiteindelijke keuzes van deze specialisten in toenemende mate mede gebaseerd zullen zijn op de kwaliteiten van het lokale leefmilieu. Een aantal aspecten zijn van belang, waarbij we ons moeten realiseren dat een regio zich kan onderscheiden door het aanbieden van absolute topmilieus:

12

1.

De aanwezigheid van een grote verscheidenheid aan goederen en diensten (die niet via internet te verkrijgen zijn). Eindhoven en de haar omringende dorpen kennen een grote verscheidenheid aan goederen en diensten die niet via internet verkrijgbaar zijn. Er zijn relatief veel theaters, restaurants, bioscopen, horeca en sportvoorzieningen. In de A2-zone liggen o.a. Aquabest en diverse golfbanen. Deze voorzieningen zullen beter zichtbaar en bereikbaar worden gemaakt.

2.

Het bieden van esthetische waarden van de stad (architectuur) en fysieke omstandigheden (het weer, nabijheid kust, natuur). Eindhoven is vooralsnog geen mooie stad. Het groen in en om de stad valt wel op.

Het is niet arcadisch, maar wel altijd aanwezig en op zeer korte afstand bereikbaar. Ruim wonen en werken in het groen op zeer korte afstand van stedelijke voorzieningen bepaalt de aantrekkelijkheid van de stad en regio. Ook de A2-zone wordt gekenmerkt door grote groene gebieden en ‘campusachtige’ omgevingen. De A2 laat echter ook een beeld zien van magere architectuur en bedrijven die met de rug naar de snelweg staan. Het toevoegen van kwaliteit aan de openbare ruimte en architectuur in de A2-zone is inzet van de ontwikkeling.

3.

Goede openbare voorzieningen.

Eindhoven is een veilige (provincie)stad, zonder de grote sociale problemen van bijvoorbeeld de randstadmetropool. Daarnaast zijn er veel goede openbare voorzieningen waaronder scholen en ziekenhuizen. De internationale school is belangrijk om kenniswerkers te trekken. De A2zone herbergt enkele grote openbare voorzieningen, zoals het Maxima Medisch Centrum en Congrescentrum Koningshof. Naast deze voorzieningen is het een uitdaging om aan de A2 openbare ruimte(n) te realiseren waar mensen elkaar kunnen ontmoeten. Bij nieuwe initiatieven moet rekeningen worden gehouden met veiligheid en milieurisico’s die de snelweg in zich draagt.

4.

Een goede bereikbaarheid.

De regio kenmerkt zich door een zeer uitgebreid en fijnmazig infrastructuurstelsel, waardoor heel de regio in potentie goed bereikbaar is.

Zowel over land (weg en spoor), lucht (Eindhoven Airport) als over water (kanalen). De omgebouwde A2 is de drager van de ruimtelijke ontwikkeling in de A2-zone. De ontwikkeling van GDC/Acht-BeA2 en Veldhoven Zuid - ASML vraagt om extra aansluitingen op de regionale banen.

De naastgelegen kaarten maken duidelijk dat de A2-zone een grote hoeveelheid toplocaties en –milieus herbergt. Tevens is te zien waar de voor Brainport belangrijke toplocaties en –milieus gelegen zijn. Deze inventarisatie is arbitrair en zeker niet uitputtend, maar het maakt duidelijk hoe het netwerk in de stad functioneert en hoe ze ontsloten zijn door infrastructuur en hoogwaardige openbaar vervoer.

De A2-zone als ĂŠĂŠn van de drie strategische ontwikkelingsgebieden (Regionaal Structuurplan Regio Eindhoven, SRE, maart 2005)

Toplocaties en -milieus binnen Brainport Eindhoven

West-corridor en de A2-zone

13

2. Ruimtelijke kwaliteit 2.1 Ruimtelijke opbouw De ruimtelijk functionele samenhang wordt gevormd door de structuren van het gebied. Deze worden bepaald door de ondergrond (1e laag: geomorfologie, water, bodem, etc.), door de infrastructurele lijnen (2e laag: wegen, kanalen, etc.) door het occupatiepatroon (3e laag: menselijke nederzettingen).

In Module 1 is een uitgebreide analyse gemaakt van de ruimtelijke samenhang en de functionele mogelijkheden van deze drie lagen (zie het werkdocument “Inventarisatie en analyse, ontwikkelingsvisie A2-zone”, Trans4, januari 2006).

Structurerend groen De samenhang in de regio wordt gevormd door een tweetal onderscheidende groenstructuren: de bosgebieden met heide en vennen en de beekdalen. Dit zijn de karakteristieke en tegelijk typerende kwaliteiten van de regio. Zij zorgen samen voor een groen en ontspannen sereen leefklimaat.

De bossen vormen de groene omarming. Zij vormen een groene poort, zowel ruimtelijk als qua beleving, waardoor je de regio binnenrijdt.

De beekdalen van onder andere de Dommel en Ekkersrijt vormen de groenblauwe dooradering. Aan de Dommel hebben zich speciale functies zoals het Van Abbemuseum en de HTC gevestigd. Daarmee is ze een belangrijke kwaliteitsdrager in de stad geworden.

Infrastructuur (zie paragraaf 1.5) De A2-zone ligt op het knooppunt van een aantal doorgaande (inter)nationale autosnelwegen, -spoorwegen en kanalen. Bovendien ligt Eindhoven Airport op een steenworp afstand.

De regio heeft een Europese ‘klasse A’ snelwegverbinding met Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Den Bosch, Maastricht, Luik, Straatsburg, Geneve, Genua en Palermo (E35/E25 noord-zuid) en met Antwerpen, Venlo, Duisburg, Dortmund, Hannover en Berlijn (E34/E30 west-oost). Deze Europese snelwegen komen samen op de A2 tangent om Eindhoven. Om de almaar groeiende verkeersstroom op te vangen, wordt deze tangent verbreed naar 4x2 rijstroken (met regionale banen). De A2-zone is daarmee, in ieder geval tot 2020, een bijzonder goed bereikbare en aantrekkelijke zichtlocatie.

De regio wordt ontsloten door hoogfrequente spoorwegverbindingen op zowel landelijke- als regionale schaal. Eindhoven heeft een directe intercity verbinding met Amsterdam (Schiphol) en een groot aantal andere steden in het zuiden, midden en westen van het land waaronder Maastricht, Venlo, Den Bosch, Utrecht, Tilburg, Breda, Rotterdam en Den Haag. Internationale verbindingen zijn van strategisch belang voor de ontwikkeling van Brainport. Hiertoe zoekt Eindhoven, naast aansluiting op de HSL via Breda, een even zo goede verbinding (HTS-connect) met het Duitse hogesnelheidsnetwerk. Op stedelijke en regionale schaal wordt ingezet op uitbreiding van het HOV-netwerk. De A2 wordt op vijf plaatsen gekruist door het HOV en op één plaats door het spoor.

Op deze plekken ontstaan multimodaal ontsloten toplocaties.

14

Eindhoven Airport ligt aan de westrand van de A2-zone, op 1500 meter van de aansluiting op de A2. Vanaf het vliegveld is heel de A2-zone via de regionale banen van de A2 binnen 10 minuten te bereiken. Dagelijkse vluchten verbinden Eindhoven met Amsterdam (Schiphol), Parijs, Londen, Barcelona, Rome, Milaan, Gerona, Pisa, Dublin en Istanbul. Het aantal bestemmingen groeit.

Zichtbaarheid en uitstraling van de luchthaven inclusief aanpalende bedrijvigheid richting de A2 zorgt ervoor dat de snelwegzone nog meer internationale uitstraling en dynamiek krijgt.

Over water wordt Eindhoven ontsloten door twee kanalen. Het goederenvervoer concentreert zich aan de noordrand van de A2-zone op het Wilhelminakanaal, dat Geertruidenberg (Amer), Tilburg en Eindhoven met elkaar verbindt. Dit kanaal legt ook een verbinding met de Zuid-Willemsvaart, de by-pass van de Maas, tussen Maastricht en Den Bosch.

Het Beatrixkanaal is een zijkanaal dat bedrijventerrein De Hurk ontsluit. Op de kruising van de A2 en het Beatrixkanaal ligt een kleine jachthaven en werf.

Deze plek, centraal in het stedelijk gebied, heeft duidelijk (recreatieve) potentie.

Occupatie Eindhoven en de haar omringende dorpen vormen één stedelijk gebied. In feite één grote gefragmenteerde stad met groene vingers. De dorpen en Eindhoven zijn naar elkaar toegegroeid. Het best is dat te zien op de Poot van Metz waar Eindhoven en Veldhoven aan elkaar zijn gegroeid. De A2 ligt tussen de dorpen en de stad in. Aan de A2 zijn grote bedrijventerreinen ontwikkeld, met de rug naar de snelweg toe. De ambitie is om de scheidende werking die de A2 nu heeft op te heffen. De snelweg wordt een verbindende schakel en integraal onderdeel van de grote stad.

Landschapsvelden en ruimtelijke ontwikkellocaties Binnen de structuren van bosgebieden, beekdalen, infrastructuur en verstedelijking worden in de A2-zone vijf verschillende landschapsvelden onderscheiden. Deze gebieden kenmerken zich door een sterke eigenheid gebaseerd op overeenkomsten en verschillen in ondergrond, netwerken en nederzettingen.

Dit uit zich in de structuur, beleving en identiteit van de verschillende velden.

De landschapsvelden vormen het kader waarbinnen toekomstige ontwikkelingen een plaats dienen te krijgen.

Binnen de landschapsvelden zijn vier ruimtelijke ontwikkellocaties gelegen.

Deze zijn zichtbaar vanaf de A2 en bieden kans om bij te dragen aan de hoogwaardige ruimtelijke en economische ontwikkeling in de A2-zone. Hiermee wordt gestalte gegeven aan de ruimtelijke invulling van Brainport. Andere locaties worden niet uitgesloten, maar de ontwikkelingsvisie richt zich op het ontwikkelen van deze meest kansrijke locaties.

In dit hoofdstuk wordt eerst per landschapsveld en vervolgens per ontwikkellocatie aangegeven wat de kwaliteiten en ontwikkelingsmogelijkheden zijn.

Groene omarming en groenblauwe dooradering

Landschapsvelden

(Inter)nationale Infrastructuur: vliegveld, wegen, kanalen, rail

Ruimtelijke ontwikkellocaties

15

2.2. Vijf landschapsvelden Er worden van noord naar zuid vijf landschapsvelden onderscheiden, elk met een naam die de basiskwaliteit van het veld het beste omschrijft: 1.

2.

3.

4.

5.

Mozaïek; het diffuse veld tussen Best, Eindhoven en Son en Breugel; Park; landgoed Wielewaal, Meerbos, Mispelhoef en Philips van Lenneppark; Avenue; het verstedelijkte veld tussen Veldhoven en Eindhoven; Dommel: het beekdal van de Dommel; Bos: de bossen rond Waalre en tussen Waalre en Eindhoven.

Mozaïek Het is een gebied met een mix van functies, een groene uitstraling met op enkele plaatsen ruimte voor transformatie en/of intensivering. Binnen Mozaiek zijn er twee gebieden geschikt voor gebiedsontwikkeling, te weten t-Best en BeA2. T-Best, het gebied tussen de Eindhovenseweg en de A2, is geschikt voor intensieve bebouwing. Het BeA2 terrein wordt getransformeerd naar een inrichting met bedrijven in het groen (laagintensieve inrichting). Ter plaatse van het beekdal Ekkersrijt is de nieuwe bebouwing nog extensiever. Het kleurenpallet is als een mozaïek, naast een groene grondkleur een breed pallet van stedelijk roodbruin, landschappelijk geel en recreatief groen.

Park Park bestaat uit de gebieden landgoed Wielewaal, Meerbos, Mispelhoef en het Philips van Lenneppark. Behoud van de groene long in de verstedelijkte regio en als groene entree vanaf de snelweg naar het centrum. De bestaande kwaliteiten van het Park worden waar mogelijk versterkt. Gekozen is voor een groen landschappelijk karakter aan weerskanten van de snelweg. Deels kan dit veld tot stadspark getransformeerd worden. De groene verbinding met Oirschotse Heide en het Groene Woud wordt versterkt. De gebieden aan weerszijden van de snelweg dienen hiervoor met elkaar verbonden te worden. Het kleurenpallet wijzigt niet (donkergroen voor het bos en lichtgroen voor recreatie).

Avenue Avenue is het verstedelijkte veld tussen Veldhoven en Eindhoven. Bij de Avenue wordt uitgegaan van behoud van de bestaande situatie en functies, waarbij herstructureringen welkom zijn. Op enkele plekken langs de A2 kan geïntensiveerd en/of gerevitaliseerd worden. Aan beide zijden van de snelweg komen met de ombouw van de A2 maximaal 8 meter hoge geluidsschermen. Hoge bebouwing of bebouwing met overhang constructies kunnen hier bovenuit stijgen. De Avenue heeft een roodbruin kleurenpallet van wonen, bedrijven en kantoren.

Dommel Dommel is het gebied in het stroomgebied en het beekdal van de Dommel.

In dit gebied ligt het accent op versterking van de bestaande kwaliteiten van het landschap en de natuur en werken in het groen. Een verdere versterking van de hightech gelieerde activiteiten zal zowel op de High Tech Campus plaatsvinden, als in de directe omgeving daarvan.

16

Een zorgvuldige inpassing van op campusleest geschoeide hoogwaardige kleinschalige bedrijven versterkt het milieu van het beekdallandschap. Het kleurenpallet wijzigt licht naar het blauw van beken en beekdalen met een lichtrode campus.

Bos Dit zijn de grote bos- en heidegebieden in het zuiden, tussen Waalre-dorp, de A2 en de A67. Ook de uitlopers van de Genneperparken en Eikenburg behoren tot dit gebied. In het veld Bos geldt behoud en versterking van het bestaande hoogwaardige kwalitatieve karakter van natuur, recreatie en wonen in het bos. Incidenteel zijn enkele kleinschalige ontwikkelingen mogelijk, bijvoorbeeld ‘werken in het groen’ in aansluiting op ontwikkelingen rond de High Tech Campus. Het kleurenpallet bestaat uit groentinten met bebouwing in balans met de omgeving.

Mozaïek: BeA2

Mozaïek: t-Best

Park: Philips van Lenneppark

Avenue: De Hurk

Dommel: Het Broek

Bos: Meeuven

Huidige ruimtelijke kwaliteiten

Moza誰ek

Park

Avenue

Dommel

Bos Landschapsvelden

17

2.3. Vier ontwikkellocaties Elke ontwikkellocatie heeft een naam gekregen die zowel past bij het thema Brainport als de plek die het in het stedelijke landschap inneemt. De locaties zijn: 1.

2.

3.

4.

t-Best in het ontwikkelingsgebied tussen Best en Eindhoven (in het veld Mozaïek); BeA2 gelegen tussen Park en de Oirschotse Heide en tussen het vliegveld, Eindhoven, Best en Veldhoven; i-Park in het centraal gelegen overgangsgebied tussen Park en Stad, op de kruising van de A2 en de West-corridor; t-Campus, gelegen rond de HTC als het kennis en innovatie centrum van de regio.

is naast een verblijfsgebied aan de snelweg (aire) ook een transferium (overstappunt, hoogwaardige openbaar vervoer naar het vliegveld en het centrum van Eindhoven). t-Campus Innovatie gedijt bij synergie in een ontspannen omgeving. Het beekdal van de Dommel is hiervoor bijzonder goed geschikt. Dit beekdal, een landschappelijk hoogwaardig en interessant gebied, ligt tussen het bos en de heide van Waalre en het stedelijke gebied van de gemeenten Eindhoven en Veldhoven.

Het is een biologische broedplaats, een op microniveau samengaan van twee werelden. Tegelijk is het een ontspannen omgeving en stimuleert het de creativiteit. Het beekdal van de Dommel ter hoogte van de A2 is de plek voor de huisvesting van innovatieve kenniscentra. De ligging is gunstig, dichtbij aantrekkelijke woongebieden en dichtbij het culturele centrum. De bereikbaarheid is goed met op korte termijn een eigen op- en afrit aan de snelweg.

De ‘t’ staat voor technologie en de ‘i’ voor innovatie. ‘BeA2’ staat voor het gebied gelegen tussen het Beatrixkanaal en de A2.

2.4. Tot Slot t-Best Tussen de oude en de nieuwe rijksweg van Den Bosch naar Eindhoven (resp. de Eindhovenseweg Zuid en de A2) ligt een langgerekte locatie voor gebiedsontwikkeling. Het gebied ligt markant bij de entree van de regio vanuit het noorden en heeft een goede zichtbaarheid. De locatie heeft diverse aantrekkelijke eigenschappen waaronder een goede ontsluiting. Het gebied versterkt de stedelijke ‘ladder’ Best - Eindhoven. Hier past intensieve hoogwaardige hoge bebouwing met een intensivering direct tegen de knoop A2-A58-Bosdijk, waardoor als het ware een ‘poort’ ontstaat. Deze ontwikkellocatie laat zich goed verweven met de groene verbinding in oostwestelijke richting.

BeA2 Tussen het Beatrixkanaal en de A2 ligt een gebied met een open landschappelijke uitstraling. Het ligt centraal tussen de gemeenten Veldhoven, Oirschot, Best en Eindhoven en nabij het vliegveld. Het gebied ligt geïsoleerd tussen snelweg en kanaal. Het beekdal Ekkersrijt en de oude weg van Eindhoven naar Oirschot delen het gebied in drieën. Het is een geschikte plek voor een ontwikkelingsruimte zonder begrenzingen. Hier past, met behoud van het open landschappelijke karakter, extensieve lage bedrijfsbebouwing in het groen, waardoor de groene verbinding tussen Landgoed De Wielewaal en de Oirschotse Heide behouden blijft. Een extra af- en oprit op de snelweg, in combinatie met de ontsluiting van GDC/Acht, is noodzakelijk om een goede ontsluiting van BeA2 te garanderen. i-Park Bovenop de A2, op de ontmoetingsplek van de groene naar de rode wereld, op de overgang van Park naar Stad, ter hoogte van zowel de op- en afrit naar het centrum van Eindhoven als de op- en afrit naar het Trade Forum, op de verbinding naar het vliegveld is de ultieme plek voor een thematisch stadspark. Het is de plek waar sereniteit en dynamiek samen komen. Het is de markeringsplek waar de regio zich zal manifesteren. Het verbindt en hecht gebieden aan weerskanten van de A2.

Het is een oase als een echt stadspark, het is het ultieme knooppunt waar leisure, recreatie, infrastructuur, ontspanning en expositie samen komen. Het

18

De verweving van groen en verstedelijking (Sereniteit en Stedelijkheid), met infrastructuur als belangrijke drager, creëert een aantrekkelijk en gezond woon-, werk- en leefklimaat. Dit is de voedingsbodem waarop Brainport goed gedijt.

De vijf velden en de vier ruimtelijke ontwikkellocaties vormen samen één geheel. In het navolgende hoofdstuk wordt daar nog een dimensie aan toegevoegd, namelijk de uitstraling en het imago van het gebied.

t-Best

BeA2

i-Park

t-Campus Ruimtelijke ontwikkellocaties

19

3. Uitstraling en imago 3.1. Inleiding In de ontwikkelingsvisie voor de A2-zone komt tot uitdrukking hoe de A2-zone een bijdrage levert aan het versterken van het (inter-)nationaal vestigingsklimaat van Brainport en hoe de A2-zone functioneert als etalage van Brainport.

De identiteit van Brainport moet voor de buitenwereld zichtbaar worden in de A2-zone. Om tot een succesvolle ontwikkelingsvisie op de A2-zone te komen, is het van belang te bepalen wat de identiteit van Brainport Eindhoven is. Wat zijn de onderscheidende kwaliteiten van het vestigingsmilieu van de regio en op welke manier is de identiteit van Brainport te verbeelden?

3.2. Kennis & Innovatie De positie die de regio Zuidoost-Brabant heeft als Brainport, heeft zij hoofdzakelijk te danken aan de aanwezige (toegepaste) toptechnologie en innovatie die zich in de slipstream van PHILIPS, gevestigd heeft in de regio.

Eindhoven afficheert zich graag met ‘leading in technology’, maar is in eerste instantie en in de ogen van haar eigen bevolking vooral de Lichtstad. Daar ligt de kern. Maar ook bedrijven in de automotive, mechatronica, ICT en life-tech (medische apparaten, biotechnologie, life science) zijn beeldbepalend. In Brainport gaat het om massa en compleetheid in de keten: van fundamentele research tot ontwikkeling en productie. Met de kennisintensieve maakindustrie als belangrijk fundament. Daarnaast is de creatieve industrie goed vertegenwoordigd. Op het gebied van kunst en design zijn tal van onderwijsinstellingen, musea en podia te vinden.

Gelet op de grote concentratie technologisch geavanceerde, innovatieve, bedrijven in de regio is het niet verwonderlijk dat in de regionale beroepsbevolking er veel mensen behoren tot de creatieve klasse. Het gaat niet alleen om de bèta georiënteerde creatieve bevolking, maar ook om de bohemians, oftewel schrijvers, ontwerpers, vormgevers, interieurarchitecten, componisten, musici, regisseurs, acteurs, schilders en beeldhouwers. Deze laatste relatief kleine groep drukt wel een stempel op de regio. De vestiging van de Design Academy in de Witte Dame en de Cultuurfabriek in het Klokgebouw op Strijp S, zijn hierin belangrijke ontwikkelingen. Het is juist deze groep die een belangrijke bijdrage levert aan het aantrekkelijke culturele klimaat van de stad.

3.3. Sereniteit & Stedelijkheid Voor Brainport geldt dat de kwaliteiten van de natuurlijke woonomgeving zeer sterk zijn. Eindhoven is een groene stad (Genneperparken, De Wielewaal en Karpendonkse Plas), de derde groene stad van Nederland. Brede goed onderhouden groenstroken langs doorgaande wegen en grote stadsparken bepalen het beeld en de kwaliteit van de stad. De TU/e campus, centraal in de stad, en de High Tech Campus passen in dit beeld. De natuur is steeds voelbaar en op korte afstand aanwezig. De natuur dringt zelfs door tot in het centrum van de stad.

Om de stad heen, in de naburige gemeenten liggen grote toegankelijke bossen en heide. Bovendien kent de regio Eindhoven een zeer sterke groenstructuur. De stad wordt van verschillende kanten omsloten door heide- en

20

bosgebieden (Leenderbos, Oirschotse Heide, Aarlese Heide, Nieuwe Heide).

Belangrijke dragers in het landschap zijn de beekdalen van de Dommel, de Gender, Tongelreep en de Ekkersrijt. De aanwezigheid van een groene omgeving is de grote kwaliteit van de regio. Hiermee onderscheidt de regio zich ten opzichte van andere grootstedelijke gebieden in Nederland.

Eindhoven heeft een veelomvattend en breed cultureel aanbod. Alle disciplines zijn vertegenwoordigd. Te noemen zijn: Van Abbemuseum, De Witte Dame, vernieuwde Schouwburg met geavanceerde tweede zaal (Parktheater), de Effenaar (poppodium) en Temporary Art Centre (TAC).

De combinatie van en de interactie tussen de bouwstenen Kennis, Innovatie, Sereniteit en Stedelijkheid zorgt voor een sterke identiteit van de regio, resulterend in een aantrekkelijk woon-, werk- en leefklimaat.

3.4. De verbeelding van Brainport Nu de identiteit van Brainport is bepaald, bestaat de vervolgstap uit het verbeelden van deze identiteit. In de A2-zone moet immers de verbeelding van Brainport zichtbaar worden. Deze identiteit bestaat uit de bouwstenen ‘Kennis & Innovatie’ en ‘Sereniteit & Stedelijkheid’. In woorden laat deze identiteit zich als volgt kenschetsen: Kennis & Innovatie - grote diversiteit bedrijven en kennisinstituten - hoge concentratie van R&D activiteiten - clustering van hightech sectoren - creatieve industrie - cultuur en design - creatieve klasse - dynamische omgeving - broedplaats voor nieuwe ideeën - lichtstad Sereniteit & Stedelijkheid - ruim aanbod van groen en rust, - aantrekkelijke woon- en werkmilieus - ruimte voor ontspanning en recreatie Om de vertaalslag van identiteit naar verbeelding te maken, zijn bovenstaande dragers van identiteit omgezet naar vijf belevingsthema’s annex leefwerelden. De beschrijving en verbeelding van deze belevingsthema’s heeft tot doel Brainport tastbaar en zichtbaar te maken voor de buitenwereld. Door wat automobilisten daadwerkelijk zien, beleven ze dat ze door een toptechnologische regio rijden.

De belevingsthema’s zijn: - Innovatie & licht - Hightech - Schoon & sereen - Groen & duurzaam - Creativiteit & design

21

Innovatie & Licht Innovatieve oplossingen voor bouwkundige problemen en innovatief gebruik van bouwmaterialen als input en inspiratie voor het ontwerp. Er is geen generieke architectuur die past bij innovatie. Innovatie is een voortdurend proces, waarbij hedendaagse innovatie, binnen enkele jaren niet meer innovatief is.

Er bestaat echter wel een symbool voor innovatie: de gloeilamp. Het licht zit in het DNA van de stad. Licht wordt toegepast op alle vormen en stijlen in de architectuur. Goed voorbeeld in de regio is de lichtkunst op het nieuwe Parktheater. Het lichtplan van de gemeente Eindhoven laat zien dat lichtkunst wordt toegepast op talloze objecten en gebouwen in de stad. Licht als bindend element en identiteitsdrager van de stad en mogelijk ook de A2-zone.

Hightech Hightech-architectuur refereert aan de machine-esthetiek en heeft een zekere industriële uitstraling. Deze koude steriele wereld van de science fiction, gebruikt technologie om het gebouw zijn structuur en karakter te geven.

Moderne bouwtechnieken maken meer organische en met name meer futuristische vormgeving mogelijk. De functionaliteit staat niet meer centraal, maar het sculpturale, de expressie en het gevoel. Goede voorbeelden in Eindhoven zijn het Evoluon, het Philipsstadion en de Waterbollen. In de A2-zone ontbreekt een aansprekend voorbeeld.

Schoon & Sereen Deze architectuur refereert aan een steriele en schone wereld, keurig afgeschermd en veilig voor de boze buitenwereld. Een introverte rustige en gecultiveerde wereld. Helder, klaar en onbewogen. De kleur wit past bij deze beleving en laboratoria zijn exemplarisch. Relatief lage gebouwen die het best tot uiting komen in een serene parkachtige omgeving van geschoren gras, waterpartijen en bomen. Goede voorbeelden staan in de A2-zone zoals de ASML laboratoria en het waterwinstation van Brabantwater in het Meerbos.

Het BeA2 terrein heeft veel potentie op dit gebied.

Groen & Duurzaam Respect voor de buitenwereld, het ruige landschap en de natuur passen ook bij de Brainport. Hier is geen plaats voor (zichtbare) vervuiling. De natuur, het landschap is er om van te genieten en mag zo min mogelijk verstoord worden. Gebouwen vervloeien naadloos met het landschap. Ze gaan er in op en zijn gemaakt van natuurlijke materialen. Duurzame vormen van energie complementeren het beeld. Beste voorbeeld in de regio zijn de bouwwerken op het historisch openlucht museum Eindhoven. Maar ook de landschappelijke inpassing van bedrijvenpark Diepenvoorde in de A2-zone spreekt tot de verbeelding.

Creativteit & Design De aanwezigheid van een toonaangevende groep creatievelingen is vooral voelbaar in het stedelijke klimaat. Hun uitingen zijn vernieuwbaar, onvoorspelbaar, maar altijd verrassend. Goed voorbeeld van de integratie van kunst en architectuur is het ‘Son o house’ op Ekkersrijt in de periferie van de A2-zone.

22

3.5. Verbeelding in de A2-zone De A2 zone is onderhevig aan transformatie. De ombouw van deze snelweg biedt kansen om na te denken over de transformatie van de aanliggende gebieden. De A2-zone is de etalage van de Brainport. Het is een kilometers lange etalage. Het hele scala van de Brainportwereld kan daar een plek in krijgen. Dat kan ad random, maar beter is om aansluiting te zoeken bij de bestaande kwaliteiten en beleving van grote gebiedseenheden, welke deels worden bepaald door het bestaande landschap en bestaande objecten, bebouwing en functies.

‘De kansen liggen in het verleggen van de ambitie naar het op een inspirerende manier tot uitdrukking brengen van regionale en lokale identiteit’ . Dat kan onder andere met behulp van architectuur. Letterlijk door het bouwen van torens als baken van identiteit, maar ook door het abstraheren en transformeren van de identiteit naar toegepaste materialen’.

Het ontwerp van de A2 is vastgelegd in het Tracébesluit en in het Landschapsen Compensatieplan, zoals door Rijkswaterstaat vastgesteld. De Ontwikkelingsvisie voorA2-zone gaat uit van de beleving van de automobilist en de ambitie om Brainport voor deze automobilist zichtbaar te maken. Dit kan aan de hand van twee thema’s ‘Innovatie & Licht’ en ‘Creativiteit & Design’.

Innovatie & Licht en Creativiteit & Design zijn begrippen die gelden voor de gehele Brainport. De vraag is hoe deze kunnen bijdragen aan het versterken van de identiteit van Brainport aan de A2.

Grasdak

Good People, David Thorpe

Ecologiehuis, Bao An

Cloud Gate, Anish Kapoor

Wafe Ufo, Mariko Mori

Creativiteit & Design Kaiserslautern, ONL

Ciudad de las Artes, Santiago Calatrava

Jubilee Church, Richard Meier

Museum Bearcave, Richard Meier

Lloyds Bank, Rogers

Guggenheim, Frank O. Gehry

Dynascpae, Jeroen Nieuwehuize

Burj Al Arab, Dubai

La Defense, Ben van Berkel

Tower of Winds, Toyo Ito

Innovatie & Licht

Hightech

Schoon & Sereen

Groen & Duurzaam

23

De toepassing van lichtlijnen in de kunstwerken over de A2 brengt een bijzonder effect teweeg, wanneer het consequent wordt doorgevoerd. De nieuwe hooggelegen fly-overs en de bouw van nieuwe viaducten over de A2 maken een lichtlijnenspel mogelijk. De gedachte is om tot een samenhangend ontwerp voor de hele A2-zone te komen. De fly-over bij de High Tech Campus zal voorzien worden van oplichtende computer printplaten, waardoor als het ware een digitale entree ontstaat.

Creativiteit & Design De identiteit van Brainport wordt niet alleen gevormd door de aanwezigheid van de hightech en innovatieve industrie. Creativiteit en design zijn eveneens een belangrijke karakteristiek. De aanwezigheid van deze sector is niet voelbaar langs de A2. Zij bevindt zich voornamelijk in het centrum van de stad.

Om deze karakteristiek van Brainport te etaleren aan de A2 is het voorstel om de openbare ruimte van de A2 als expositieruimte van deze sector te benoemen. Op strategische plekken langs de weg zullen artistieke werken worden gerealiseerd. Het gaat om de beleving van kunst langs de A2.

Kansen voor visualisaties aan de A2

24

Innovation and Light

++

++

High-Tech

+

++

++

++

+

t-Campus

i-Park

BeA2

t-Best

Bos

Ruimtelijke Ontwikkellocaties Campus

Avenue

Landschapsvelden

Park

Belevingsthema's

MozaĂŻek

Innovatie & Licht Het thema Innovatie & Licht in de infrastructuur kan in geluidsschermen en als kunstwerken een plaats krijgen. De ombouw van de A2 naar 4x2 banen brengt met zich mee dat langs een groot deel van de westtangent-zuid hoge geluidsschermen worden gebouwd. Dit ontneemt de passant het zicht op het stedelijke gebied van de regio Eindhoven. Om de passant toch het gevoel te geven dat het door de innovatieve regio Brainport Eindhoven rijdt is daar in het ontwerp van de geluidsschermen rekening mee gehouden. De schermen krijgen een expressief hightech karakter door het gebruik van zilverkleurige buizen. Een extra dimensie zouden deze schermen krijgen door het aanlichten van de schermen. Het thema licht, die mede de identiteit van Brainport bepaalt, kan hierdoor tot uitdrukking worden gebracht.

+

++

Clean and Serene

+

++

+

+

Green and Sustainable

+

+

+

++

Creativity and Design

+

++

+ +

Relaties tussen belevingsthema’s, velden en ontwikkellocaties

Geluidsscherm met een expressief hightech karakter

+

+

+ +

+ ++

+

+

MO

De grenzen van de opgave De A2 Zone zal, als strategische ontwikkelingsgebied, een transform doormaken. Doelsteling is te komen tot een samenhangend gehee goed functioneert met een eigen vanzelfsprekendheid en identiteit. bereiken van de identiteit van de locatie versterkt het woon- en leef Bij deze ontwikkelingen is ook een zorgvuldige inrichting van het ste en natuurlijk landschap onmisbaar. Een complete en evenwichtige w leefomgeving met een architectuur die passend is voor de locatie e functies.

De doelstelling is om de A2 zone te transformeren naar een kwalita aansprekend, samenhangend en onderscheidende zone waarlangs zich presenteert als top-technologieregio is zowel een stedenbouwk opgave als een brandingopgave. Het gaat om de verbeelding van de iteit van de regio Brainport.

Citybranding wordt vooral in verband gebracht met de economisch i geven wens om steden sterker te positioneren temidden van een o schaalde, mobiele en overvloedige markt van locaties en bestemm Steden moeten nadrukkelijker worden vormgegeven, gethematiseer onder de aandacht gebracht van meer mobiele en plaatsonafhanke rijven, bewoners en bezoekers.

De A2 Zone biedt zowel ruimtelijk als functioneel de mogelijkheden aan te werken.

De omgeving van de A2 kan gebruikt worden om vestigingsvoorwaa versterken of te creĂŤren. Daarbij kan de A2, als infrastructurele as, worden om de kwaliteiten van de regio te etaleren. Met name in de van de etalage-functie ligt een uitdagende opgave.

T

25

4. Ontwikkelingsvisie A2-zone

4.1. Inleiding Om de ontwikkelingsvisie voor de A2-zone op te stellen, is de identiteit van Brainport bepaald, zijn belevingsthema’s benoemd, is de ruimtelijke functionele samenhang in de A2-zone aangeduid en zijn de ruimtelijke mogelijkheden aangegeven. De ruimtelijke samenhang is vertaald in vijf landschapsvelden en de ruimtelijke mogelijkheden in vier ruimtelijke ontwikkellocaties.

Deze velden en locaties vormen samen de bouwstenen voor de Ontwikkelingsvisie A2-zone.

De omgebouwde A2 met haar regionale banen rijgt al deze gebieden aan elkaar en is qua ontsluiting randvoorwaardelijk aanwezig om de gewenste transformatie van de A2-zone mogelijk te maken. Het onderliggend radiale wegennet verbindt de A2-zone met het centrum van Eindhoven. De ontwikkellocaties worden ontsloten door Hoogwaardig Openbaar Vervoer (HOV) -assen van en naar het centraal station Eindhoven en de stedelijke knooppunten.

Het hele samenstel van snelwegen, onderliggend wegennet (stadsentrees/ invalswegen, stedelijke ring) en HOV-assen zorgt voor een multimodale ontsluiting van de A2-zone en hecht de A2-zone aan een duurzame ruimtelijke (stads)structuur.

26

Onze visie gaat uit van de A2 als verbindende factor in plaats van scheidende factor. Dit doen we door te hechten, te markeren en te etaleren. Hechten door fysieke verbindingen tussen bestaande en nieuwe functies te maken, markeren door karakteristieke bakens (als gezichten van de regio) langs de A2 te maken en etaleren door de verborgen identiteit van de regio zichtbaar en voelbaar te maken. Onze visie gaat daarnaast uit van een uitgekiende reeks kernbegrippen welke verbonden zijn met Brainport, verbeeld als beeldlagen in een verlichte bol. De input is velerlei en lijkt ogenschijnlijk onsamenhangend. De output is een eenheid gelijk een bol, de output is Brainport!

In dit hoofdstuk zijn per landschapsveld en ruimtelijke ontwikkellocatie de karakteristieken en mogelijke ontwikkelingen beschreven. Hierbij is gebruik gemaakt van een beschrijving op hoofdlijnen, impressies, belevingsthema’s en sfeerbeelden (moodboards). Samen geven zij de gewenste ontwikkelingsrichting aan. Deze zijn vertaald in een plankaart, dat op hoofdlijnen de lange termijn ontwikkelingsrichting aangeeft.

De Landschapsvelden

Achtereenvolgens komen aan de orde, de landschapvelden: 1.

Moza誰ek: het diffuse veld tussen Best, Eindhoven en Son en Breugel; 2.

Park: landgoed Wielewaal, Meerbos, Mispelhoef en Philips van Lenneppark; 3.

Avenue: het verstedelijkte veld tussen Veldhoven en Eindhoven; 4.

Dommel: het beekdal van de Dommel; 5.

Bos: de bossen rond Waalre en tussen Waalre en Eindhoven.

En de ruimtelijke ontwikkellocaties: 1. t-Best: nieuw stedelijk werk- en recreatiegebied tussen Best en Eindhoven (in het veld Moza誰ek); 2.

BeA2: nieuw parkachtig werkgebied tussen het Beatrixkanaal en de A2 (op de overgang van Park naar Moza誰ek); 3. i-Park: nieuw stadspark boven de A2 op de overgang van Park naar Stad; 4. t-Campus: uitbreiding van de High Tech Campus als het kennis en innovatiecentrum (in het veld Bos met een uitloop naar Dommel).

Elk van deze locaties heeft dus zijn eigen karakteristieken. In de A2-zone wordt de diversiteit van Brainport getoond in de ontwikkellocaties. De hoge ruimtelijke kwaliteit en uitstraling, het (landschappelijk) raamwerk en de

Ruimtelijke ontwikkellocaties

(ruimtelijke) condities op deze locaties vormen het duurzame kader voor de toekomst De functionele invulling is flexibel en vooraf nauwelijks te bepalen. Dit zou bovendien te beknellend werken in een ontwikkelingsgerichte aanpak.

In dit hoofdstuk worden beelden gebruikt ter ondersteuning van de visie.

Beeldmateriaal geeft aan wat de gewenste uitstraling is, niet hoe het er daadwerkelijk uit hoort te gaan zien. Architectuur is immers modegevoelig.

Met de beelden die getoond worden, wordt niet geprobeerd bepaalde functies uit te lokken. Integendeel. Iedere functie is welkom, mits er geen belemmeringen zijn vanuit veiligheid of milieu. In Module 3 zullen de ontwikkellocaties verder worden uitgewerkt met concrete idee谷n, projecten en inrichtingsvoorstellen die de Brainport, qua functie en uitstraling, ondersteunen. Daarnaast zal de gezamenlijke ontwikkel- en sturingsstrategie worden bepaald. Er zullen nadrukkelijk voorstellen worden gedaan voor afstemming en afspraken tussen de vijf betrokken gemeenten inzake programmering en planning in de A2-zone.

27

Mozaïek Het veld ‘Mozaïek’ omvat het gebied rond Best, Eindhoven en Son en Breugel. Het is een lappendeken van functies opgedeeld door spoorlijn, kanalen en rijkswegen.

Binnen het Mozaïek zijn er twee ruimtelijke ontwikkellocaties te onderscheiden die in samenhang met elkaar ontwikkeld kunnen worden.

Te weten: - t-Best in het ontwikkelingsgebied tussen Best en Eindhoven, - BeA2 gelegen tussen het Beatrixkanaal en de A2.

De randvoorwaarden worden voor t-Best en BeA2 bepaald door het creëren van een groen/blauwe verbinding, ‘Groene Vlinder’, in oost-west richting en een rode verbinding ‘Rode Ladder’ in noord-zuid richting.

Groene Vlinder De groen/blauwe structuur in oost-westelijke richting wordt versterkt. Het gaat hierbij om het hechten van het groen (Nieuwe Heide/Oirschotse Heide) en de recreatievoorzieningen (Aquabest, golfterreinen) aan beide zijden van de A2. Hierbij speelt het accentueren van het beekdal van de Ekkersrijt een belangrijke rol. Daarnaast wordt het BeA2-terrein ingezet om de groene noord-zuid verbinding tussen de Oirschotse Heide en De Wielewaal gestalte te geven. Hiermee krijgt de stad een groene vinger en wordt aansluiting en verbinding gezocht met het Groene Woud.

Rode Ladder De rode ladderstructuur in noord-zuid richting wordt versterkt door het realiseren van bedrijvigheid langs de A2. Hierdoor wordt de stedelijke uitstraling langs de A2 versterkt en de verstedelijking tussen Best en Eindhoven gehecht. Op deze manier vindt er minder versnippering plaats van groengebieden en werkgebieden. Het transformatiegebied Ploegstraat krijgt het stempel van bedrijven in het groen en de Eindhovenseweg van stedelijk bedrijventerrein. Het beekdal en de aanwezige plassen zullen een aantrekkelijke entourage vormen voor bedrijven in het groen.

Overige locaties Son en Breugel draagt bij aan Brainport door de aanwezigheid van hoogwaardige woongebieden en biedt een belangrijk vestigingsmilieu voor innovatieve en op productie gerichte bedrijvigheid. Het knooppunt Ekkersrijt en de toekomstige op- en afrit Sciencepark versterken deze kwaliteiten. Het knooppunt Ekkersrijt en de er omheen liggende gebieden (Ekkersrijt en Esp) vormen de oostelijke entree tot de A2-zone.

Van deze poort zijn voor Best-West, Esp-Noord, Ekkersrijt-West Sciencepark, Ekkersrijt Meubelplein en Ekkersrijt-Oost de toekomstige functies al bepaald.

GDC Acht wordt verder uitontwikkeld als bedrijventerreinen langs de A2.

28

T

29

Voor Heide-West wordt gekozen voor handhaven van de functie als natuurgebied. Zo ontstaat een groene entree vanuit de A58 lopende vanuit de richting Tilburg via Heide-West, PMS tot aan Breeven.

Dit versterkt tevens de groene omarming van de regio.

Voor Ploegstraat is gekozen voor versterking van de groene recreatieve functies. Tussen de Eindhovenseweg en de A2 wordt bedrijvigheid ontwikkeld die zichtbaar is vanaf de A2. In het gebied liggen enkele waterplassen, die gerespecteerd worden en het noordelijk deel van de Ploegstraat blijft golfterrein.

BeA2 In het RSP is BeA2 opgenomen als potentiële ontwikkelingslocatie voor bedrijven. De nadruk zal liggen op integratie van groen en rood, rekening houdende met de ecologische verbindingszone rond de beek Ekkersrijt.

Een belangrijke factor die van invloed is op het gebied is de ligging in de aanvliegroute van het vliegveld. Er geldt een bouwhoogtebeperking. Wonen is hier niet mogelijk. Bedrijvigheid welke voldoet aan de geldende externe veiligheidsrichtlijnen is wel mogelijk.

Afwisseling van de grondkleur van elk deelgebied: binnen het raamwerk van infrastructuur

De verdere ontwikkeling van GDC Acht en BeA2 naar bedrijvigheid brengt de noodzaak van een verbeterde ontsluiting door een extra aansluiting op de A2.

De mogelijkheden hiervan dienen in overleg met Rijkswaterstaat bepaald te worden. Er dient rekening gehouden te worden met een ruimtereservering ten bate van een nieuwe aansluiting.

Kleur: een grondkleur van groen met een breed palet van stedelijk roodbruin, landschappelijk geel tot en met recreatief groen Verschijningsvorm: veelduidig. Er wordt ingezet op het realiseren van een raamwerk met afwisselend rode en groene gebieden.

Belevingsthema’s: Innovatie & Licht Schoon & Sereen Groen & Duurzaam Creativiteit & Design -

Groene verbindingen binnen het Mozaïek

30

Groene Vlinder als natuurlijke verbinding

Rode Ladder als stedelijke verbinding

Combinatie van Groene Vlinder en Rode Ladder als basis voor ontwikkeling

31

Park Het veld ‘Park’ bevat o.a. het landgoed Wielewaal, Meerbos, Mispelhoef en het Philips van Lenneppark.

Rondom deze groene gebieden ligt verstedelijking. Dit contrast biedt kansen om dit gebied tot een duidelijke groene zone uit te laten groeien. Binnen dit Park kunnen Meerbos en in mindere mate het Philips van Lenneppark uitgroeien tot recreatieve stedelijke groengebieden.

Op dit moment vormt de A2 een belangrijke barrière. Het hechten van de groenstructuren verdient hier de voorkeur. Het gebied wordt aangemerkt in het RSP met het ‘nee-tenzij-principe’. Dit komt vooral voort vanuit het aspect water. De functie van Meerbos als waterwingebied is hier debet aan.

Vanuit landschap en natuur zijn er voor Meerbos geen beperkingen. In het gebied liggen duidelijke kansen en aanzetten voor verdere ontwikkeling zoals de jachthaven en het golfterrein.

Ook hier geldt dat de nabijheid van het vliegveld bouwhoogtebeperkingen met zich mee brengt.

Kleur: bosrijk en recreatief groen, met enkele puntjes lichtrood. Voor Wielewaal en Meerbos groen voor park en recreatie. De groenstructuren lopen door in BeA2.

Verschijningsvorm: eenduidig. Een park omzoomd door stedelijk gebied met de potentie om verder uit te groeien tot stadspark. Het hechten aan de grotere (regionale) groenstructuren via BeA2 biedt kansen voor het realiseren van ecologische verbindingen. Te denken valt aan een eco- of mensenduct die beide zijden van de A2 met elkaar verbindt.

Belevingsthema: Groen & Duurzaam

32

33

Avenue Het veld ‘Avenue’ ligt tussen de gemeenten Veldhoven en Eindhoven. Het omvat het hoogstedelijke gebied rondom de Poot van Metz.

Er is sprake van een hoge dichtheid aan bebouwing voor wonen en werken aan beide zijden van de A2. Aangezien hier de gebieden beperkt zichtbaar zijn vanaf de A2 en er nauwelijks transformatieruimten beschikbaar zijn, geldt hier overwegend beheer van de bestaande functies (Ooievaarsnest, Peter Zuidlaan).

Transformatie van kleinschalige braakliggende terreinen naar bedrijvigheid is mogelijk aan de vernieuwde op- en afritten langs de A2. De grootste locatie die voor transformatie in aanmerking komt, is Trade Forum. De toekomstige functies in dit gebied zijn nog niet bekend. De ontwikkeling van een stedelijk knooppunt met grootstedelijke functies en ontsluiting door HOV heeft de voorkeur. Een gebied dat zich etaleert langs de weg. Om hier de grootstedelijke uitstraling te versterken, is overkluizing van de A2 een mogelijkheid. Er moet rekening gehouden worden met de nabijheid van het vliegveld. De locatie bevindt zich in een obstakelvrije zone, met een bouwhoogtebeperking.

De bestaande gemengde bedrijventerreinen Croy, De Hurk en De Run zullen in beperkte mate zichtbaar zijn. De zichtbare delen, de randen van het terrein langs de A2, zullen een kwaliteitsslag ondergaan door revitalisering.

Het toevoegen van groen op strategische plekken zal het serene beeld van de regio versterken en bijdragen aan een hoogwaardig leefklimaat.

Kleur: tinten donkerrood voor stedelijke intensieve bebouwing (verdichting) met soms een groen puntje. Aan beide zijden wisselen werkgebieden zoals De Run en De Hurk en woongebieden zoals Meerhoven, Peter Zuidlaan en Ooievaarsnest elkaar af.

Verschijningsvorm: meerduidig. De richting van dit landschap is van oorsprong oost-west. Het landschap is gestructureerd door de beken en de wegen tussen de beken in die de historische kernen) met elkaar verbinden.

Ook nu nog zijn er in dit gebied meerdere verbindingen onder de snelweg door. Heden ten dage wordt het karakter bepaald door bedrijventerreinen en woongebieden aan beide zijden van de snelweg.

Belevingsthema’s: Hightech Innovatie & Licht

34

35

Dommel Het veld ‘Dommel’ omvat het beekdal van de Dommel en de eromheen liggende (bos)gebieden met hoogwaardige werkmilieus op locaties als de High Tech Campus, Maxima Medisch Centrum en ASML. Het accent ligt op natuur en werken in het groen. Het beekdal van de Dommel is een belangrijk structurerend element. Natuur zal hier verder versterkt worden.

De bedrijvigheid die er is bevindt zich aan de Eindhovense kant op de High Tech Campus en aan de kant van Veldhoven bij het Maxima Medisch Centrum en ASML. Een verdere versterking van de hightech gelieerde activiteiten zal in eerste instantie op de High Tech Campus plaatsvinden. Een verdere intensivering is mogelijk, samen met het versterken van de bestaande kwaliteiten van natuur en werken in het groen en rekening houdende met de aanwezige functie als waterwingebied aan de zijde van Waalre, rond de aansluiting op de A2.

De nieuwe aansluiting, die nu uitsluitend voor de High Tech Campus is bedoeld, zal ook aan de kant van Waalre benut worden. Zo krijgen de nieuwe bedrijven aan deze kant van de Dommel ook een goede aansluiting op de A2.

Voor een nog betere bereikbaarheid van dit veld is een ontsluiting door HOV gewenst.

Kleur: blauw met beken en beekdalen van de Dommel en Tongelreep en lichtrood van de High Tech Campus.

Verschijningsvorm: ontspannen en eenduidig, met een accent van natuur en werken in het groen. Ontspannen landschap: beek, beekdal, bos, campus.

Tussen kleine weilanden door meanderende beek (beken) in een open landschap.

Belevingsthema’s: Schoon & Sereen Groen & Duurzaam

36

De grenzen van de opgave De A2 Zone zal, als strategische ontwikkelingsgebied, een doormaken. Doelsteling is te komen tot een samenhange goed functioneert met een eigen vanzelfsprekendheid en bereiken van de identiteit van de locatie versterkt het woo Bij deze ontwikkelingen is ook een zorgvuldige inrichting v en natuurlijk landschap onmisbaar. Een complete en even leefomgeving met een architectuur die passend is voor de functies.

De doelstelling is om de A2 zone te transformeren naar e aansprekend, samenhangend en onderscheidende zone w zich presenteert als top-technologieregio is zowel een ste opgave als een brandingopgave. Het gaat om de verbeeld iteit van de regio Brainport.

Citybranding wordt vooral in verband gebracht met de eco geven wens om steden sterker te positioneren temidden v schaalde, mobiele en overvloedige markt van locaties en Steden moeten nadrukkelijker worden vormgegeven, gethe onder de aandacht gebracht van meer mobiele en plaatso rijven, bewoners en bezoekers.

De A2 Zone biedt zowel ruimtelijk als functioneel de moge aan te werken.

De omgeving van de A2 kan gebruikt worden om vestiging versterken of te creĂŤren. Daarbij kan de A2, als infrastruc worden om de kwaliteiten van de regio te etaleren. Met na van de etalage-functie ligt een uitdagende opgave.

MOB

37

Bos Het veld ‘Bos’ omvat o.a. de gebieden Leenderheide, Waalre-Noord, Diepenvoorde, Eekenrooi-Noord, de Genneperparken en Eikenburg.

Het accent ligt hier op het behoud dan wel versterken van de huidige functies natuur, recreatie en wonen in het groen. Op kleine schaal is hier werken in het groen te vinden. In aansluiting op de hoogwaardige bedrijvigheid op Diepenvoorde (aan de A2 bij de op- en afrit Waalre) en de High Tech Campus is transformatie van EekenrooiNoord naar hoogwaardige bedrijvigheid wenselijk. Kleinschalige hoogwaardige ontwikkeling bij de op- en afrit van de A2 is vanuit natuur en landschap mogelijk (RSP kansenkaart natuur en landschap: ja). De overige gebieden richting Leenderheide zijn vanuit natuur en landschap waardevol en daar is geen verstedelijking mogelijk. Dit gebied zal ook vanaf de snelweg worden afgeschermd door geluidsschermen en is niet meer zichtbaar. Datzelfde geldt voor Eikenburg.

Kleur: Groentinten, bebouwing in balans met de omgeving. Leenderheide en de bos-, heide- en vennengebieden rond Waalre en Aalst. Vanuit het zuiden rijd je door de bossen en heidevelden Brainport binnen. Aan de kant van Eindhoven de Genneperparken en Eikenburg: groen en recreatie.

Verschijningsvorm: eenduidig, met een accent op natuur, extensieve recreatie en wonen in het groen. Brabantse bossen met verspreid liggende nederzettingen.

Belevingsthema: Groen & Duurzaam

38

39

t-Best Centraal gelegen tussen de A2, de A58, de Eindhovenseweg/Bosdijk en het Wilheminakanaal ligt een kansrijk gebied voor een stedelijk hoogtechnologisch werk- en recreatiegebied, genaamd ‘t-Best’.

Het gebied is goed bereikbaar en is goed zichtbaar vanaf de snelwegen. Er liggen kansen voor het huisvesten van bedrijven in het groen en aan de A2.

Rond het knooppunt A2/A58 is ruimte voor intensievere en hogere bebouwing, waardoor dit gebied kan uitgroeien tot de noordelijke poort van de A2. t-Best ligt in de Groene Vlinder met recreatieve voorzieningen zoals Aquabest en een golfclub. Aquabest is de motor voor verdere recreatieve ontwikkeling. Deze recreatieplas, indoorspeelpaleis, waterskicentrum en festivalterrein zal zich steeds verder ontwikkelen. De Goene Vlinder heeft potentie als uitloopgebied, maar ook als uitbreiding van het golfterrein Best en incidentele bebouwing in het groen (‘rode druppels’).

De zichtbaarheid van de Groene Vlinder wordt geoptimaliseerd en Aquabest dient een gezicht aan de snelweg te krijgen. Hiermee worden de belangrijkste groene recreatieve kwaliteiten van Brainport benadrukt.

Extra kwaliteit krijgt t-Best door deze locatie goed te koppelen met de Groene Vlinder. Er liggen met name kansen voor versterking van de recreatieve routes in oost-west richting. Hiermee wordt recreatie als belangrijke kwaliteit van Brainport nog duidelijker op de kaart gezet.

Goed bereikbaar, zichtbaar en met stedelijke, recreatieve en groene functies in de nabijheid kan dit gebied transformeren naar een zeer aantrekkelijk werk- en recreatiemilieu. Geschikt om Brainport te markeren en te etaleren.

Belevingsthema’s: Innovatie & Licht Schoon & Sereen Hightech -

40

41

BeA2 BeA2 heeft een bijzondere positie.

Haar geĂŻsoleerde ligging tussen snelweg en kanaal in heeft ervoor gezorgd dat dit gebied niet ontwikkeld is.

Het gebied ligt echter centraal in het stedelijk veld tussen Best, GDC Acht en Eindhoven Airport. Het gebied ligt echter ook centraal tussen robuust groene gebieden. BeA2 maakt namelijk onderdeel uit van de Groene Vlinder die met de beek Ekkersrijt als centrale spil van oost naar west de verbinding legt tussen Aquabest en de Nieuwe Heide. Het maakt ook onderdeel uit van de groene verbinding van Landgoed De Wielewaal via Meerbos naar de Oirschotse Heide.

BeA2 is door haar centrale ligging tussen stedelijke en groengebieden geschikt om te transformeren tot een ecologisch verantwoord duurzaam bedrijventerrein in een aantrekkelijk parkachtig landschap.

Het zicht vanaf de snelweg op BeA2 is goed. Het is een open gebied met op de achtergrond de karakteristieke hoge groene muur van het Eindhovenskanaal. Een kwaliteit die te gebruiken is bij de verdere ontwikkeling van het gebied. Langs de beek en verspreid over het terrein liggen zelfstandige panden omzoomd door bossages. Er wordt ruimschoots ingezet op dubbel grondgebruik, zodat het terrein haar ruime parkachtige setting behoud. Het zicht vanaf de A2 op het open BeA2 terrein, wordt verbeterd.

Tegenover BeA2, aan de andere zijde van de A2 ligt het goederen distributie centrum GDC/Acht. De zichtbare relatie tussen beide terreinen wordt gelegd door de eerste lijnsbebouwing op GDC/Acht eveneens in een ruime groene setting te plaatsen.

Een bijzonder element op het BeA2 terrein is de noodzakelijke extra aansluiting op de regionale banen van de A2 en de bijbehorende fly-over die BeA2 verbindt met GDC/Acht. Op termijn zal de fly-over gebruikt worden door het hoogwaardig openbaar vervoer richting (toekomstig) station Acht. Deze fly-over biedt kansen om het duurzame karakter van BeA2 aan en boven de A2 te etaleren.

Belevingsthema’s: Schoon & Sereen Groen & Duurzaam

42

i-Park i-Park wordt het centrale punt van de A2-zone. De ‘landmark’ van Brainport.

Het is een technologische Floriade boven de A2.

Gelegen op de overgang van groen naar rood, van Park naar Stad, midden tussen Veldhoven en Eindhoven, op het punt waar de West-corridor de A2-zone kruist, is dit de ultieme plek om een nieuw thematisch stadspark te realiseren.

Het is de plek waar sereniteit en dynamiek samen komen. Het is de markeringsplek waar de regio zich kan manifesteren. Bijvoorbeeld met expositieruimtes voor beurzen en tentoonstellingen. Een nieuw icoon zou hier zijn plaats kunnen krijgen.

Het is een oase als een echt stadspark, het is het ultieme knooppunt waar leisure, recreatie, infrastructuur, ontspanning en expositie (Jardin Atlantique, Parijs) samen komen. Het is naast een verblijfsgebied ook een transferium, goed bereikbaar vanaf twee aansluitingen met de A2, met parkeergarages en een HOV verbinding. Het verbindt de beide gebieden en functies langs de snelweg met elkaar en vormt zo een brug. Hier wordt Brainport gevierd.

Binnen de aangegeven oranje vlek (het zoekgebied) in de ontwikkelingsvisie is de locatie direct ten zuiden van de op- en afrit het meest kansrijk voor het realiseren van het i-Park. Hier liggen de rijbanen van de A2 laag, is aan te sluiten op de op- en afritten van de snelweg, zijn stedelijke en recreatieve functies nabij en liggen aan beide zijden groene recreatieve gebieden en is overkluizen goed mogelijk.

Voorbeelden zijn de projecten Sijtwende te Den Haag (overkluizingen van circa 250 meter lengte, met woningbouw, kantoren en bedrijven), Jardin Atlantique in Parijs (overkluizing van een treinstation met daarop een openbare stadspark van 200 bij 180 meter omgeven door kantoren) en Park Prinsenbeek in Breda (een groen stadspark aan beide zijden van de A16 met twee overkluizingen van circa 100 meter breedte en 300 meter ertussen).

Belevingsthema’s: Innovatie & Licht Groen & Duurzaam Creativiteit & Design

44

Y

45

t-Campus Innovatie gedijt bij synergie in een ontspannen omgeving. Het beekdal van de Dommel is hiervoor uitermate geschikt.

Niet voor niets ligt de bestaande High Tech Campus in het beekdal. Het overgangsgebied van bos naar stad, op de gradiënt van hoog naar laag, droog naar nat, bos naar beek is van alle milieus immers een zeer aantrekkelijk vestigingsmilieu. Het beekdallandschap van de Dommel wordt de drager van deze uitbreiding die zich uitstrekt over de A2 heen richting Waalre-noor (Gat van Waalre). De hoge ruimtelijke kwaliteit van het beekdal blijft behouden.

Natuurgebieden zoals de Dommel, Tongelreep, Groote Heide, Genneperparken, Wolfhoeksche Heide, etc. en dorpen zoals Waalre en Aalst zijn weliswaar geen onderdeel van de High Tech Campus, maar dragen met aantrekkelijke woongebieden in de nabijheid, bij aan een ontspannen vestigingsklimaat.

Er wordt aangesloten bij de bestaande High Tech Campus met haar vele faciliteiten en hoogwaardige uitstraling. De kennis zit dicht bij elkaar, geclusterd en gecentraliseerd als nieuw centrum. Een ontsluiting met HOV is hier gewenst.

De t-Campus is met een eigen aansluiting op de A2 uitstekend bereikbaar. Om zichtbaar te maken dat er op de t-Campus hoogtechnologische innovatieve bedrijven gehuisvest zijn, wordt op de 100 meter brede fly-over door middel van lichttechonolgie een ‘printplaat’ afgebeeld/geplaatst. Rijdend over de A2 ga je hier door een ‘technologische Brainpoort’.

Deze kwaliteiten vormen de basis voor uitbreiding. Zo ontstaat een excellent vestigingsklimaat waar men kan wonen en werken en transformeert de biologische broedplaats van de Dommel mede tot technologische broedplaats.

Belevingsthema: Schoon & Sereen

46

47

MO

De grenzen van de opgave De A2 Zone zal, als strategische ontwikkelingsgebied, een transform doormaken. Doelsteling is te komen tot een samenhangend gehee goed functioneert met een eigen vanzelfsprekendheid en identiteit. bereiken van de identiteit van de locatie versterkt het woon- en leef Bij deze ontwikkelingen is ook een zorgvuldige inrichting van het ste en natuurlijk landschap onmisbaar. Een complete en evenwichtige w leefomgeving met een architectuur die passend is voor de locatie e functies.

De doelstelling is om de A2 zone te transformeren naar een kwalita aansprekend, samenhangend en onderscheidende zone waarlangs zich presenteert als top-technologieregio is zowel een stedenbouwk opgave als een brandingopgave. Het gaat om de verbeelding van de iteit van de regio Brainport.

Citybranding wordt vooral in verband gebracht met de economisch i geven wens om steden sterker te positioneren temidden van een o schaalde, mobiele en overvloedige markt van locaties en bestemm Steden moeten nadrukkelijker worden vormgegeven, gethematiseer onder de aandacht gebracht van meer mobiele en plaatsonafhanke rijven, bewoners en bezoekers.

De A2 Zone biedt zowel ruimtelijk als functioneel de mogelijkheden aan te werken.

De omgeving van de A2 kan gebruikt worden om vestigingsvoorwaa versterken of te creĂŤren. Daarbij kan de A2, als infrastructurele as, worden om de kwaliteiten van de regio te etaleren. Met name in de van de etalage-functie ligt een uitdagende opgave.

T T

48

49

Verheven zand, Voedingsbodem voor een nieuwe ruimte, Bijzonder: Geestdrift en passie spelen met elkaar!

Digitale perceptie der dingen, Broedseloord als werkelijkheid, Realiteit van het heden of de dag van morgen.

Niet langer de weg zoek, Net nog het oude basale fundament begraven, ontkiemende spiritualiteit, nu meer en meer.

Dynamo van het grenzenloze licht, Als olie tussen de radertjes, Kruisbestuiving van de ontmoetingen.

C. Hagestein (2005)

vernieuwers van bedrijventerreinen